sáng kiến kinh nghiệm giúp các em học sinh học tốt phân môn lịch sử lớp 4 - hiểu và tự hào về truyền thống lịch sử của dân tộc

Sáng kiến kinh nghiệm
Phần thứ nhất : Đặt vấn đề
H
ẳn trong tâm lý mỗi ngời con đất Việt chúng ta ai cũng còn nhớ lời nói của Hồ Chủ
Tịch: Các Vua Hùng đã có công dựng nớc, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy N-
ớc.Lời nói của Ngời nh nhắn nhủ, thúc giục chúng ta hãy cố gắng hơn nữa gìn giữ và
xây dựng đất nớc để xứng đáng với những gì mà ông cha ta từ nghìn xa đã khởi lập cơ
đồ
Ngợc dòng thời gian đa chúng ta về với lịch sử của đất nớc:Từ buổi đầu dựng n-
ớc và giữ nớc của các Vua Hùng và hơn một nghìn năm đấu tranh dành độc lập.
Những dấu ấn ghi lại trang sử hào hùng của dân tộc nh hình ảnh Hai Bà Trng phất cờ
khơỉ nghĩa, Ngô Quyền với chiến công hiển hách trên sông Bạch Đằng, hay chiến
công lẫy lừng của vua tôi nhà Lý ba lần đánh tan quân Nguyên Mông xâm lợc, tiếp
tục xây dựng và đổi mới đất nớc thời Hậu Lê v.v Chúng ta càng tự hào về truyền
thống dân tộc
Là một giáo viên, hơn ai hết tôi càng hiểu trách nhiệm của mình phải làm sao
để học sinh của mình - Những thế hệ măng non của đất nớc hiểu về lịch sử của dân
tộc ngay từ buổi sơ khai một cách chính xác, trung thực, giúp cho các em thêm hiểu,
yêu mến và tự hào về quê hơng đất nớc mình, để rồi bồi dỡng ở các em lòng tự trọng,
tự tôn, gìn giữ, bảo vệ và phát triển Tài sản vô cùng thiêng liêng và cao quí đó
chính là Tổ quốc mình.
Không những thế giúp học sinh nhận thức tốt đúng đắn về lịch sử của đất nớc
còn góp phần phát triển năng lực nhận thức và t duy của học sinh, tập luyện cho các
em trở thành những ngời có t duy độc lập, chủ động tích cực trong suy nghĩ và hành
động. Cũng nh các nhà sử học cổ đại đã khẳng định : Lịch sử là bó đuốc soi đờng đi
đến tơng lai
Kính tha hội đồng khoa học, kính tha các thầy cô !
Trong chơng trình sách giáo khoa lớp 4 lần này tôi đã chọn môn Lịch sử làm đề
tài sáng kiến kinh nghiệm của mình với một mục đích làm thế nào giúp các em học
Trang - 1 -
Sáng kiến kinh nghiệm

sinh học tốt phân môn lịch sử lớp 4 - hiểu và tự hào về truyền thống lịch sử của
dân tộc.
Có lẽ đây cũng chỉ là một phần những suy nghĩ thật nhỏ bé của riêng cá nhân
mình. Tôi tha thiết và kính mong đợc sự quan tâm chỉ bảo, góp ý của thầy cô và bạn
bè đồng nghiệp.

Phần thứ hai : Giải quyết vấn đề
A - Thực trạng tình hình - Tìm hiểu nghuyên nhân
ở các cấp tiểu học, đối với học sinh lớp 1,2,3 các em cha chính thức học phân
môn lịch sử mà các em chỉ tiếp xúc qua những bài tập đọc, những mẩu chuyện tham
khảo nh truyền thuyết, truyện kể danh nhân lịch sử
Sang đến lớp 4 các em đợc chính thức học phân môn lịch sử theo một hệ thống
nhất định: Tìm hiểu về lịch sử Việt Nam từ Buổi đầu dựng nớc và giữ nớc đến nửa
đầu thế kỷ XIX.
Cụ thể là:
* Buổi đầu dựng nớc và giữ nớc.
( Khoảng 700 năm trớc công nguyên đến năm 179 TCN)
* Hơn một nghìn năm đấu tranh dành độc lập.
Trang - 2 -
Sáng kiến kinh nghiệm
( Từ năm 179 TCN đến năm 938)
* Buổi đầu độc lập.
( Từ năm 938 đến năm 1009)
* Nớc Đại Việt thời Lý
( Từ năm 1009 đến năm 1226 )
* Nớc Đại Việt thời Trần.
( Từ năm 1229 đến năm 1400 )
* Nớc Đại Việt buổi đầu thời Hậu Lê
( Thế kỷ thứ XV )
* Nớc Đại Việt thế kỷ XVI - XVIII

* Buổi đầu thời Nguyễn
( Từ năm 1802 đến năm 1858 )
Tuy nhiên để phù hợp với thời lợng dành cho môn học và trình độ nhận thức của
học sinh lứa tuổi này, ở mỗi giai đoạn lịch sử, chơng trình SGK đã chọn lọc mỗi bài là
một sự kiện , hiện tợng hay nhân vật lịch sử tiêu biểu của giai đoạn lịch sử đó. Nó góp
phần giúp các em rèn luyện kỹ năng học, hiểu và bớc đầu biết phân tích, tổng hợp khái
quát cái kiến thức về lịch sử một cách đơn giản.
Dù là dạy những kiến thức cơ bản về lịch sử nớc nhà, nhng có cái rất khó đối
với ngời giáo viên đứng lớp khi giảng dạy môn lịch sử vì: Đặc trng nổi bật của bộ môn
này là con ngời không thể tri giác trực tiếp những gì thuộc về quá khứ. Mặt khác lịch
sử là những sự việc đã diễn ra; là hiện thực trong quá khứ; là tồn tại khách quan không
thể phán đoán, suy luận để biết lịch sử. Chính vì vậy việc tái tạo lịch sử phải làm
sao ? nh thế nào? giúp học sinh tự mình lĩnh hội kiến thức lịch sử một cách đầy hào
hứng, tránh những hiện tợng nhàm chán hay lơ là, chỉ hớng tới các môn học khác nh
Toán, Tiếng Việt của học sinh. Đồng thời đáp ứng đợc yêu cầu đảm bảo tính chính
xác, khoa học, tính t tởng chính trị, thực tiễn và vừa sức.
Những khó khăn của bộ môn đợc trải ra trớc mắt giáo viên.Yêu cầu ngời đứng
lớp phải có hớng định hình cách dạy, tổ chức lớp học giúp cho các em nắm bắt kiến
thức một cách tốt nhất.
Trang - 3 -
Sáng kiến kinh nghiệm
B - Định h ớng :
Qua 2 năm giảng dạy, tiếp cận và tìm hiểu về phân môn lịch sử lớp 4 theo ch-
ơng trình SGK mới, bản thân tôi đã định hình ngay trong mình một t tởng:
Một là : Phải đổi mới hình thức tổ chức dạy học, tái hiện kiến thức lịch sử bằng
cách thông qua kênh hình, kênh chữ, SGK, tài liệu tham khảo đồ dùng trực quan và lời
nói sinh động của giáo viên . Tổ chức giúp học sinh nắm bắt kiến thức một cách tích
cực, chủ động sáng tạo.
Hai là: Giáo viên phải tâm huyết, say sa với bộ môn yêu mến trân trọng lịch sử
của đất nớc, tìm hiểu lịch sử của đất nớc nh : nghiên cứu tài liệu tham khảo, tìm hiểu

truyện đọc lịch sử .
Ba là : Thơng yêu học sinh, tôn trọng những suy nghĩ của học sinh hớng các
em đến với kiến thức lịch sử một cách nhẹ nhàng, thoải mái.
Hội đủ những yêu cầu trên là một điều không dễ dàng đối với ngời giáo viên
tiểu học. Nhng có nh vậy mới truyền đến học sinh niềm say mê, yêu thích bộ môn,
giúp các em cảm thấy thú vị khi tìm hiểu lịch sử nớc nhà. Từ đây góp phần bồi dỡng
phát triển ở học sinh lòng ham học hỏi đến yêu thiên nhiên, con ngời quê hơng đất
Việt, đồng thời có ý thức bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, di sản văn hóa của dân tộc. Đó
chính là một trong cái đích mà Đảng, nhà nớc và cả xã hội trông chờ ở thế hệ mai sau.
C - Một số giải pháp dạy môn lịch sử theo hớng đổi mới ph-
ơng pháp.
Trong mấy năm thực hiện theo chơng trình SGK mới trở lại đây. Ngời giáo viên
đã dần trên con đờng đổi mới phơng pháp dạy học. Đó chính là sử dụng nhuần nhuyễn
các phơng pháp dạy phù hợp với bộ môn, đặc điểm của loại bài giúp học sinh tự phát
hiện, tự khám phá tìm hiểu kiến thức một cách chủ động, sáng tạo. Ngời giáo viên
không chỉ là ngời truyền thụ kiến thức mà chủ yếu là ngời tổ chức hớng dẫn điều
Trang - 4 -
Sáng kiến kinh nghiệm
khiển hoạt động của học sinh, giúp học sinh xử lý, nắm bắt kiến thức. Nghị quyết số
40/2000/QH 10 ngày 09 tháng 12 năm 2000 của Quốc hội về đổi mới chơng trình giáo
dục phổ thông đã nêu rõ Để dạy học phần lịch sử lớp 4 có hiệu quả cần sử dụng
những phơng pháp phát huy tính tích cực của học sinh. Để thực hiện đợc yêu cầu
này bản thân tôi cũng đã cố gắng hết mình chuẩn bị bài chu đáo, kỹ lỡng tìm ra những
biện pháp dạy học thích hợp, thay đổi các hình thức phơng pháp dạy học giúp học sinh
chủ động nắm bắt kiến thức lịch sử.
Trớc khi vào học phân môn lịch sử thì SGK môn lịch sử & địa lý đã cung cấp
cho học sinh những hiểu biết ban đầu về bộ môn và làm quen với cách sử dụng bản
đồ. ở phân môn này tôi hoàn toàn không xem nhẹ mà rất quan tâm tới việc làm quen
với bản đồ của học sinh đặc biệt là cách sử dụng bản đồ.
I - Bản đồ và cách sử dụng bản đồ.

Một nhà nghiên cứu sử học đã từng nói Phải dạy học sinh biết đọc bản đồ nh
ngời ta đọc sách lịch sử vậy ( Phơng pháp dạy học lịch sử )thì ta hiểu đợc rằng bản
đồ là một trong những phơng tiện góp phần đắc lực cho việc nắm bắt kiến thức lịch
sử Để giúp học sinh biết cách sử dụng bản đồ tôi đã dạy các em : có những hiểu biết
về bản đồ đó là:
- Bản đồ là gì?
- Bản đồ thể hiện những nội dung gì?
- Y nghĩa của cách biểu hiện các đối tợng lịch sử trên bản đồ.
- Muốn sử dụng bản đồ phải làm thế nào?
Trong bớc làm quen với bản đồ, thông qua một số bản đồ và cách gợi mở của
giáo viên giúp các em nhận biết đợc đây là bản đồ gì ? các phơng hớng trên bản đồ và
các ký hiệu trên bản đồ cho ta biết điều gì từ đó các em có thể quan sát vào bản đồ
tự tìm ra những kiến thức sơ giản nhất về tìm hiểu bản đồ :
Ví dụ: Bài 3 : Làm quen
với bản đồ (tiếp theo) Trang
7,SGK lịch sử & địa lý lớp 4.
Để các em biết cách sử
Trang - 5 -
Sáng kiến kinh nghiệm
dụng bản đồ, tôi yêu cầu
học sinh quan sát hình
1/(SGK trang 8)và hoạt động
cả lớp để trả lời câu hỏi:
-Tên của lợc đồ này là gì ?
-Tên của lợc đồ cho em biết
-Lợc đồ nói về nội dung gì?
Lúc này tôi treo lợc đồ
phóng to trên bảng và để
trống một số đối tợng lịch sử
và ký hiệu thể hiện đối tợng

lịch sử nh lợc đồ hình trên.
Hình1 : Lợc đồ trận chiến trên sông Bạch Đằng Năm 938
Sau đó cho học sinh dựa vào SGK thảo luận theo nhóm bàn rồi lần lợt các nhóm
cử ngời lên điền vào bảng chú giải từng đối tợng. Đồng thời chỉ trên lợc đồ đờng địch
tiến quân, đờng quân ta nhử địch vào trận địa cả lớp và giáo viên sẽ cùng theo dõi và
nhận xét. Sau đó giáo viên nói với các em nh vậy là các em đã biết cách sử dụng bản
đồ rồi đấy. Vậy muốn sử dụng bản đồ đợc ta phải làm gì ?
Lúc này dựa vào cách tự tìm hiểu kiến thức bản đồ qua phơng pháp thực hành
các em sẽ dễ dàng trả lời và nắm chắc kiến thức.
Đọc tên bản đồ
Muốn sử dụng bản đồ ta phải Xem bảng chú giải
Tìm đối tợng lịch sử trên bản đồ
II - Dạy học sinh tìm hiểu về lịch sử đất nớc theo chơng
trình SGK lớp 4
Trang - 6 -
Sáng kiến kinh nghiệm
1- Đặc tr ng của bộ môn lịch sử, một số ph ơng pháp và ph ơng tiện dạy học
nhằm phát huy tính tích cực của học sinh .
Cùng với các bộ môn khác phơng pháp dạy học lịch sử cũng phải đổi mới theo
hớng phát huy tính tích cực của học sinh. Xong bên cạnh đó môn lịch sử còn có đặc
trng riêng đòi hỏi ngời giáo viên phải quan tâm xem xét những yếu tố thuộc đặc tr-
ng bộ môn và tìm ra hớng đi đúng đắn phù hợp đó là :
1.1-Học tập lịch sử là quá trình nhận thức những điều đã diễn ra trong quá khứ
xã hội để hiểu về hiện tại và chuẩn bị cho tơng lai , khi tìm hiểu lịch sử các em không
thể quan sát trực tiếp, không thể khôi phục lại diễn biến của nó nên nhiệm vụ đầu tiên
và tất yếu của bộ môn lịch sử ở trờng tiểu học đó là tái tạo lại lịch sử bằng cách cho
học sinh tiếp xúc với những chứng cứ vật chất những dấu vết của quá khứ, giúp các em
có những hình ảnh cụ thể, sinh động, chính xác về các sự kiện hiện tợng lịch sử từ đó
tạo ra ở học sinh những biểu tợng về con ngời và hoạt động của họ trong điều kiện lịch
sử cụ thể.

Để giúp học sinh tái tạo lại lịch sử một cách hiệu quả, tôi luôn sử dụng các ph-
ơng pháp và phơng tiện dạy học phù hợp với từng loại bài .
*Đối với những loại bài có nhiều tình tiết liên quan với nhau theo thứ tự thời
gian, chẳng hạn một cuộc khởi nghĩa hay một trận đánh phơng pháp chủ đạo là kể
chuyện giáo viên không nên kể một lần sau đó yêu cầu học sinh kể lại, mà trớc hết tổ
chức cho các em tìm hiểu truyện sau đó hớng dẫn học sinh tự kể bằng ngôn ngữ của
mình .
Ví dụ : ở bài Khởi nghĩa Hai Bà Tr ng
Tôi tổ chức cho học sinh tìm hiểu bài bằng một hệ thống câu hỏi theo trình tự
tình tiết trớc sau ( Với nhiều hình thức học tập nh hoạt động nhóm, hoạt động cá
nhân, chọn đúng - sai)
+ Vì sao Bà Trng và em gái phất cờ khởi nghĩa ?
+ Cuộc khởi nghĩa bắt đầu ở đâu ?
+ Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trng kết thúc ra sao ?
Sau khi làm việc dựa vào thông tin sách giáo khoa học sinh đã hoàn tất đợc các
câu trả lời cho những câu hỏi trên nghĩa là các em đã có dàn bài của câu chuyện đó.
Trang - 7 -
Sáng kiến kinh nghiệm
Dựa vào đó các em có thể kể trong nhóm của mình rồi thi kể trớc lớp nh vậy là giáo
viên đã thành công cơ bản về truyền thụ kiến thức trọng tâm bài.
Cũng căn cứ vào tình tiết câu truyện, ở những bài su tầm đợc tranh ảnh, tôi có
thể đa ra một số hệ thống tranh liên hoàn. Các tranh này xếp không theo thứ tự của
câu truyện và không có lời chú thích ở dới (hoặc cũng có thể có lời chú thích xong
không đặt ở dới tranh). Tôi sẽ yêu cầu học sinh căn cứ vào tranh và bài viết trong sách
giáo khoa để chú thích và xếp thứ tự cho bức tranh. Nếu đã có chú thích thì xếp các
câu chú thích đó vào dới bức tranh sao cho hợp lý .Với cách thay đổi hình thức dạy
học Sử dung tranh để tìm ra kiến thức nh thế này tôi đã tránh cho học sinh hiện t-
ợng nhàm chán chỉ đọc SGK nh đọc truyện không những thế còn có tác dụng hình
thành t duy độc lập cho các em giúp các em và nắm tốt bài vừa hào hứng và phát triển
t duy độc lập.

Ví dụ bài Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng
Tôi đa ra 4 bức tranhvà 4 chú thích xếp không theo thứ tự . Yêu cầu học sinh
dựa vào tranh sắp xếp lại và trình bày diễn biến trận chiến trên sông Bạch Đằng . Mô
tả trên tranh theo trình tự sau:
Hoàng Tháo đem quân
xâm lợc nớc ta theo
đờng sông Bạch Đằng,
Ngô Quyền huy động
nhân dân lấy cọc gỗ vót
nhọn đầu bịt sắt, đóng
xuống lòng sông


Thủy triều lên Ngô Quyền
cho quân đi thuyền nan nhẹ
Trang - 8 -
Sáng kiến kinh nghiệm
ra khiêu chiến vừa đánh
vừa rút lui, nhử giặc
vào bãi cọc.


Thủy triều xuống, quân ta phản công. Giặc hoảng hốt quay thuyền bỏ chạy
va vào cọc nhọn,
Trang - 9 -
Sáng kiến kinh nghiệm
thuyền giặc bị thủng, không tiến không lùi đợc. Quân Nam Hán chết
quá nửa
Hoàng Tháo bị bắn
trúng tên, tử trận.

quân Nam Hán hoàn
toàn thất bại.
* Với những bài lịch sử có nội dung trình bày về những trận đánh, hay những
cuộc khởi nghĩa thì để giúp học sinh tìm hiểu về diễn biến lịch sử đó cũng không có gì
hay bằng giúp học sinh tìm hiểu dựa vào bản đồ và bài viết sách giáo khoa để trình
bày lại diễn biến trận đánh hay cuộc khởi nghĩa đó.Việc sử dụng bản đồ không những
chỉ để ghi nhớ, xác định vị trí
các địa điểm lịch sử mà còn để hiểu rõ hiện tợng lịch sử sinh động, hiểu về một dấu
mốc lịch sử đáng ghi nhớ của đất nớc.
Ví dụ : Bài Cuộc kháng chiến chống quân tống xâm lợc lần thứ nhất (năm 981)
Để giúp học sinh
tìm hiểu về cuộc
kháng chiến chống
quân Tống lần thứ
nhất của nhà Tiền Lê.
Tôi dựa vào lợc đồ
cuộc khởi nghĩa
( Hình bên) để vẽ
lợc đồ ghi tên địa
danh, cho biết trớc
bảng chú giải rồi yêu
cầu các em thảo luận
Trang - 10 -
Sáng kiến kinh nghiệm
nhóm (2 nhóm)dựa
vào bàiviết SGK để vẽ
mũi tên trên bản đồ
thể hiện diễn biến của Lợc đồ kháng chiến chống quân Tống xâm lợc
cuộc kháng chiến. lần thứ nhất ( năm 981)
Sau khi cho các nhóm nhận xét xem nhóm bạn vẽ mũi tên trên bản đồ nh vậy đã đúng

cha ? Tôi cho các em giữa các nhóm giao lu hỏi những câu hỏi tìm hiểu về cuộc kháng
chiến chống quân Tống xâm lợc. Dựa trên lợc đồ đã vẽ hoàn thành xong các em vừa
chỉ lợc đồ vừa trả lời câu hỏi của nhóm bạn chẳng hạn:
- Bạn có thể cho biết quân Tống tiến vào nớc ta theo mấy đờng, là những đờng
nào?
- Quân ta chia làm mấy cánh để đón đánh?
- Lê Hoàn đã dùng cách gì để ngăn chặn chiến thuyền của địch trên sông Bạch
Đằng?
- Kết quả của cuộc kháng chiến ra sao?
Khi các em vừa biết mô tả trên lợc đồ, vừa trình bày đợc diễn biến của cuộc
kháng chiến một cách cụ thể không máy móc, tiết dạy nh sôi động hơn đã làm cho tôi
cảm thấy rất vui và nghĩ rằng cách tổ chức dạy học này đã góp phần thành công rất lớn
cho tiết học.
* Đối với những đoạn trong đó có nhiều lời thoại hay một bài nào đó có thể
xây dựng thành một kịch bản tôi cũng không ngần ngại tiến hành tổ chức cho học
sinh hiểu lịch sử bằng phơng pháp trò chơi đóng vai.
Ví dụ bài 14 Cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lợc Mông Nguyên
Yêu cầu học sinh tìm hiểu và thấy rõ ý chí quyết tâm tiêu diệt quân xâm lợc
Mông - Nguyên của quân dân nhà Trần.
Sách giáo khoa đoạn 1 của bài đã viết:
Thời nhà Trần 3 lần quân Mông - Nguyên sang xâm lợc nớc ta.
Lúc đó quân Mông Nguyên đang tung hoành khắp châu Âu và châu A, khi quân
Mông - Nguyên tràn vào nớc ta, lo nghĩ trớc sức mạnh của quân xâm lợc, vua Trần đã
hỏi Trần Thủ Độ nên đánh hay nên hòa. Trần Thủ Độ khẳng khái trả lời Đầu thần cha
Trang - 11 -
Sáng kiến kinh nghiệm
rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo Trong cuộc kháng chiến lần thứ 2, vua Trần mời các
bô lão cả nớc về kinh đô Thăng Long ở điện Diên Hồng, để hỏi kế đánh giặc. Trả lời
câu hỏi của vua Nên đánh hay nên hòa điện Diên Hồng vang lên tiếng hô đồng
thanh của các bô lão: Đánh. Y chí quyết chiến với giặc đã đợc toàn dân hởng ứng.

Trần Hng Đạo, ngời chỉ huy tối cao của cuộc kháng chiến, đã viết hịch tớng sỹ, trong
đó có câu: Dẫu có trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa,
ta cũng vui lòng . Lời hịch đã khích lệ mọi ngời . Các chiến sĩ tự mình thích vào
cánh tay mình hai chữ Sát Thát.(Giết giặc Mông Cổ)
Sau khi đã tổ chức cho học sinh đọc và tìm hiểu bài, tôi cho 2 dãy bàn cử đại
diện vào đoàn kịch các em tự tổ chức phân vai, nhập vai rồi thi diễn vở kịch đó trên
lớp. Các em ngồi xem sẽ là khán giả, sau khi xem xong các em sẽ có nhận xét về sự
thể hiện nội dung và cả nghệ thuật của các diễn viên
Nh vậy các em diễn viên cũng nh các em khán giả lu lại trong mình một ấn
tợng sâu sắc : Quân dân nhà Trần từ già trẻ, tớng sĩ và tất cả nhân dân đều đồng lòng
đánh giặc Mông Nguyên bảo vệ Tổ Quốc. Không những thế còn khơi gợi ở các em
lòng tự hào về dân tộc, nhen lên trong các em tinh thần đoàn kết, sẵn sàng đứng lên
đấu tranh bảo vệ đất nớc khi có kẻ thù xâm lợc đang tiềm ẩn trong lòng hàng triệu
triệu ngời con đất Việt, những thế hệ tre già măng mọc.
1.2 Học tập lịch sử là để hình dung rõ ràng, giải thích đúng có cơ sở khoa
học về lịch sử . Các sự kiện, hiện tợng, biến cố lịch sử không phải xuất hiện một
cách tùy ý, hoàn toàn ngẫu nhiên mà chính là sản phẩm của những điều kiện lịch sử
nhất định, có những mối quan hệ nhân quả quyết định. Tuân theo những qui luật nhất
định. Bộ môn lịch sử có nhiệm vụ giúp học sinh nắm bản chất các sự kiện lịch sử, hình
thành các khái niệm lịch sử, phát hiện ra các mối liên hệ trong các quá trình lịch sử và
rút ra các bài học lịch sử. Để thực hiện nhiệm vụ này tôi tránh lạm dụng sử dụng ph-
ơng pháp diễn giải (giáo viên nói, học sinh nghe) tránh áp đặt những kết luận sẵn có.
Đồng thời tổ chức bài học thành những vấn đề học tập, tạo điều kkiện cho học sinh
độc lập suy nghĩ, mạnh dạn trình bày ý kiến của riêng mình.
Ví dụ : Trong Bài Nhà lý rời đô ra Thăng Long
Khi cho học sinh tìm hiểu vua Lý Thái Tổ suy nghĩ mà quyết định dời
Trang - 12 -
Sáng kiến kinh nghiệm
đô từ Hoa L về Đại La ( Thăng Long Hà Nội ) Tôi không giảng ngay Lý Thái Tổ
đã dời đô từ Hoa L về Đại La vì Vua they đây là vùng đất ở trung tâm đất nớc, đất đai

rộng lại bằng phẳng, dân c không khổ vì ngập lụt muôn vật phong ph tốt tơi Tôi giúp
học sinh tự hiểu kiến thức bằng cách đa ra những vấn đề sau để học sinh suy nghĩ lựa
chon phơng án đúng vì sao Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ Hoa L ra Thăng Long.
a- Thăng Long là vùng đất nằm ở trung tâm đất nớc .
b- Thăng Long có đất rộng, bằng phẳng, màu mỡ, dân c không khổ vì ngập lụt.
c- Vì Thăng Long là vùng núi non hiểm trở dẽ đối phó với địch. Theo em ý
hiểu nào đúng? Tại sao ?
Lúc này qua kiến thc tìm hiểu về Bản đồ Việt Nam, qua các bài đã học các em
có thể vận dụng kiến thức lựa chọn tìm ra phơng án đúng. Các nhóm báo cáo kết quả
làm việc của nhóm mình. Sau đó tôi cùng các em nhận xét đi đến kết luận đúng vì sao
vua Lý Thái Tổ đã quyết định dời đô ra Thăng Long nh đã trình bày ở trên.
Trong nhiều trờng hợp khi tổ chức cho học sinh phân tích đánh giá các sự kiện
lịch sử tôi đa ra nhiều ý kiến khác nhau để học sinh lựa chọn hoặc đa ra ý kiến riêng
của mình. Tổ chức cuộc hội thảo ở các nhóm học tập hoặc chung cả lớp để học sinh
trình bày kết quả làm việc của mình với các t liệu lịch sử, động viên các em mạnh dạn
bày tỏ và bảo vệ ý kiến riêng, đồng thời biết nghe ý kiến ngời khác, hiểu biết chia sẻ
kết luận và cơ sở lập luận của bạn, biết cách hợp tác công việc với bạn.
Ví dụ: Bài Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân
Tôi cho học sinh sử dụng thẻ học tập (Trên mỗi thẻ ghi số 1,2,3 ) và cho các em
dựa vào giơ thẻ lựa chọn phơng án đúng nhất. Có thể kết hợp hỏi học sinh vì sao em
chọn phơng án này để các em nắm bài chắc chắn.
Ví dụ :
- Đinh Bộ Lĩnh có công gì trong buổi đầu dung nớc và giữ nớc?
1- Dẹp loạn 12 xứ quân, thống nhất đất nớc
2- Đánh đuổi quân Nam Hán
3- Xây dựng nhà nớc Âu Lạc
Với hình thức học tập nh thế này mang lại hiệu quả học tập rất tốt đó là các em
hào hứng học tập, sự lựa chọn đúng - nhanh và có cơ sở rõ ràng.
Trang - 13 -
Sáng kiến kinh nghiệm

1. 3- Một trong những đặc trng nữa của môn lịch sử đó là : Lịch sử đã qua đi
nhng hoàn toàn không biến mất mà còn để lại Dấu vết của nó qua kí ức của
nhân loại nh văn học dân gian, phong tục tập quán , lễ hội ) qua những thành tựu
văn hóa vật chất nh (Thành quách, nhà cửa, lâu đài, đình chùa, nhà thờ đền miếu, tợng
đài ) qua ghi chép của ngời xa, qua tên đất, tên làng, tên phố phờng, qua tranh ảnh
báo chí chỉ có trên cơ sở những chứng cứ vật chất nói trên mới có sự nhận thức và
trình bày về lịch sử.Với những đặc trng này của môn lịch sử đòi hỏi ngời giáo viên
phải tìm tòi mở rộng vốn hiểu biết của mình đồng thời su tầm tranh ảnh, vật thật, bản
đồ, bảng biểu và cả văn bản gốc, những dấu vết lịch sử giúp cho học sinh đạt đợc mục
tiêu bài học theo hớng tích cực đổi mới.
Ví dụ trong bài Nớc Văn Lang
Để giúp học sinh hiểu biết về cuộc sống vật chất và tinh thần tôi đa ra các vật
phục chế, ảnh chụp lại các di vật, các nét hoa văn trên trống đồng.
Hình 1 : Lỡi cày đồng Hình 2: Cảnh giã gạo (hình trang trí
trên trống đồng)


Trang - 14 -
Sáng kiến kinh nghiệm
Hình 3: Đồ Gốm Hình 4 : Rìu lỡi xéo bằng đồng

Hình 5: Vòng trang sức bằng đồng Hình 6:Nhà sàn (Trang trí trên trống
đồng)
Hình7 : Cảnh ngời nhảy múa trên thuyền ( Hình trên trống đồng)
Trên cơ sở quan sát nhận biết các em có thể hình dung đợc thời đó ông cha ta ăn
ở và sinh hoạt văn hóa tinh thần nh thế nào ?
Sau đó tôi yêu cầu các em làm việc với các đồ dùng dạy học (Tranh ảnh, di vật
trên) kết hợp dựa vào kênh chữ SGK yêu cầu các em thảo luận trao đổi và điền vào
bảng thống kê các thông tin về đời sống vật chất tinh thần của ngời Lạc Việt (theo
nhóm)

Đời sống vật chất tinh thần của ngời Lạc Việt
Sản xuất ăn uống Mặc, trang ở Lễ hội
Trang - 15 -
Sáng kiến kinh nghiệm
phục
Trồng trọt :
Lúa, khoai,
cây ăn quả, ơm
tơ, dệt vải
- Đúc đồng
- Làm gốm
-Đóng thuyền
- Cơm, xôi
- Bánh chng
- Bánh dày
- Uống rợu
Phụ nữ đeo
nhiều đồ trang
sức.
- Búi tóc hoặc
cạo trọc đầu
Nhà sàn
Vui chơi, nhảy
múa
Đua thuyền,
đấu vật
Qua bản thống kê trên tôi tổ chức cho lớp thảo luận: hãy hình dung, mô tả một
số nét về đời sống kinh tế và văn hóa dới thời đại các Vua Hùng. Hiện nay ở vùng em
còn lu truyền phong tục nào từ thời Vua Hùng Vơng ?
Qua cách dạy này tôi nhận thấy học sinh lớp tôi rất hào hứng học tập, nắm bắt

bài rất tốt không những thế các em cong nhớ rất lâu nhớ kỹ những hình ảnh đời sống
sinh hoạt của nhân dân ta thời Vua Hùng.
2 - Cách vận dụng các phơng pháp dạy học lịch sử.
Mục đích của dạy học là nâng cao hiệu quả của bài học trên lớp. Phơng pháp
tốt sẽ nâng cao hiệu quả của bài học. Chính vì vậy đòi hỏi ngời giáo viên cần phải vận
dụng các phơng pháp dạy học nh thế nào để đạt kết quả tốt ?
Việc giáo dục truyền thụ kiến thức một chiều, học tập thụ động chủ yếu là ghi
nhớ kiến thức để đối phó với thi cử sẽ không mang lại hiệu quả nh mong muốn. Nhận
thức đợc điều này tôi luôn luôn vận dụng linh hoạt các phơng pháp dạy học lịch sử. Tổ
chức cho học sinh nắm bắt các kiến thức theo phơng châm Những gì mà học sinh
nghĩ đợc, nói đợc giáo viên không làm thay nói thay
Ơ tiểu học khi dạy lịch sử có nhiều các phơng pháp, hình thức tổ chức dạy học
phát huy tính tích cực của học sinh nh:
- Phơng pháp kể chuyện
- Phơng pháp sử dụng đồ dùng trực quan.
- Phơng pháp đóng vai.
- Phơng pháp thử chọn trắc nghiệm.
Trang - 16 -
Sáng kiến kinh nghiệm
Tôi đã cố gắng vận dụng các phơng pháp dạy học trên một cách hài hòa hợp lý,
nhuần nhuyễn để học sinh nắm bắt nội dung một cách chính xác khoa học nhng cũng
không kém phần hấp dẫn và lôi cuốn.
Song nói nh vậy cũng cha đủ vì ngời giáo viên cũng đặc biệt chú ý tới dung l-
ợng của các phơng pháp để không làm nặng nề giờ học trình bày nhồi nhét nội dung
kiến thức dẫn tới không đảm bảo về Tính vừa sức trong dạy học lịch sử .
Chẳng hạn: Khi sử dụng các thiết bị dạy học giúp học sinh tìm nguồn kiến thức,
tôi cũng tránh tham lam lạm dụng các thiết bị dạy học, biến giờ học thành giờ xem
tranh ảnh, băng hình, dẫn đến giờ học không đạt hiệu quả nh mong muốn.
3 - Dạy học lịch sử mang tính chất liên môn.
Nh chúng ta đã biết việc tích hợp nội dung lịch sử và địa lý trong chơng trình

tiểu học mới đợc thể hiện bằng mối quan hệ liên môn, nó có sự phối hợp khá chặt chẽ
về nội dung phơng pháp và kế hoạch dạy học giữa lịch sử và địa lý. Nhng nội dung
lịch sử và địa lý vẫn đợc đặt trong từng phần riêng biệt.
Ví dụ : Phần mở đầu của chơng trình SGK môn Lịch sử & Địa lý là ba bài dạy
học những kiến thức dùng chung cho cả hai phần Lịch sử & Địa lý nh kiến thức về bản
đồ và sử dụng bản đồ trớc khi dạy từng phần riêng hay sự liên hệ những kiến thức gần
nhau giữa hai phần Lịch sử & Địa lý.Để đạt hiệu quả cao của bài học thì ngời giáo
viên cần tăng cờng kết hợp các nội dung có quan hệ mật thiết với nhau giữa hai phần
lịch sử và địa lý.
Ví dụ : Khi dạy lịch sử bài Nhà Lý dời đô ra Thăng Long tôi cho các em liên
hệ và hoạt động của con ngời vùng đồng bằng Bắc Bộ. Để học sinh thấy đợc vua Lý
Công Uẩn đã chọn Thăng Long (Hà Nội) là kinh đô Đô thành bậc nhất của đế vơng
muôn đời là hết sức sáng suốt vì quả thực Thăng Long là trung tâm của đồng bằng
Bắc bộ, nơi đay địa thế rộng và bằng phẳng, vùng đất cao và sáng sủa, dân c không
khổ về ngập lụt, muôn vật rất phong phú và tốt tơi.
III- Yêu cầu đối với ngời giáo viên khi dạy môn lịch sử lớp 4.
1 - Nghiên cứu tài liệu SGK, sách tham khảo.
Để dạy tốt phân môn lịch sử theo hớng tích cực đổi mới phơng pháp đòi hỏi ng-
ời giáo viên phải là ngời am hiểu về lịch sử đất nớc, có tình cảm với lịch sử, nắm chắc
Trang - 17 -
Sáng kiến kinh nghiệm
các mục tiêu yêu cầu của từng bài học có nh vậy mới giúp học sinh nắm chắc kiến
thức lịch sử một cách chính xác vừa sức nhng cũng không kém phần hấp dẫn và hào
hứng. Để đạt đợc điều này ngay từ những ngày đầu đợc tiếp cận với SGK & SGV lịch
sử lớp 4 mới tôi đọc kĩ từng bài, khái quát chơng trình học theo chơng, nắm chắc yêu
cầu giảng dạy môn lịch sử đối với ngời giáo viên lớp 4.
Khi dạy học sinh tôi luôn luôn dựa vào nội dung SGK tuy nhiên có thể phát
triển hay lớt qua một số đoạn, một số ý trong sách. Điều quan trọng là làm cho học
sinh nắm đợc những sự kiện cơ bản. SGK là một tài liệu, phơng tiện quan trọng giúp
học sinh tiếp thu kiến thức mới ôn tập củng cố kiến thức đã học, trả lời câu hỏi

chính vì vậy tôi luôn giúp học sinh không chỉ hiểu nội dung bài viết ( Kênh chữ ) mà
cả kênh hình, các câu hỏi trong SGK. Kênh hình không chỉ làm cho sách sinh động
bài giảng hấp dẫn mà nó còn là một bộ phận không tách rời nội dung bài viết cung cấp
cho học sinh những kiến thức cơ bản. Để làm đợc điều này, khi chuẩn bị bài lên lớp
tôi đã soạn kĩ, đọc kỹ SGK và SGV quan sát và hiểu chính xác nội dung một cách
ngắn gọn, chính xác phù hợp với trình độ của học sinh.
Bên cạnh việc sử dụng SGK, SGV thì tài liệu tham khảo cũng đóng một vai trò
rất cần thiết. Do đặc trng của môn lịch sử nên tài liệu tham khảo về lịch sử có ý nghĩa
quan trọng trong việc khôi phục, tái hiện hình ảnh quá khứ. Nó là căn cứ khoa học,
bằng chứng về tính chính xác tính cụ thể phong phú của sự kiện lịch sử, nó giúp cho
các em khắc phục việc hiện đại hóa lịch sử hoặc h cấu sai sự thật không những thế
nó còn có tác dụng gây hứng thú học tập rất lớn. Nhận biết đợc điều này đã từ nhiều
năm nay bên cạnh việc nghiên cứu các bộ môn khác tôi cũng luôn luôn dành cho
mình những khoản thời gian tìm tài liệu tham khảo về lịch sử Việt Nam phục vụ cho
việc giảng dạy của mình và đặc biệt tôi rất ham mê truyện đọc lịch sử Việt Nam.
Những chi tiết sự kiện quan trọng và hấp dẫn của tài liệu đợc tôi đánh dấu và ghi chép
cẩn thận, su tầm tranh ảnh để làm t liệu cho việc dạy học lịch sử. Đến nay khi dạy học
lịch sử cho học sinh tôi cũng đã đem áp dụng vào bài học một số những chi tiết, những
hình ảnh đã tham khảo nhằm để cụ thể hóa những hiện tợng, sự kiện lịch sử hay để
giải thích sự kiện lịch sử làm cho học sinh hiểu đợc bản chất của lịch sử và thêm hứng
thú.
Trang - 18 -
Sáng kiến kinh nghiệm
Ví dụ : Nhà Lý dời đô ra Thăng Long.
Khi tổ chức học sinh khi tìm hiểu yêu cầu sự ra đời của nhà Lý thay cho nhà Lê
(Tiền Lê) là do Lê Đại Hành mất Lê Long Đĩnh lên làm vua mà tính tình bạo ngợc nên
lòng ngời oán hận. Sau khi Lê Long Đĩnh mất, các quan trong triều tôn Lý Công Uẩn
lên làm vua. Đây chính là sự kiện lịch sử hoàn toàn không phải ngẫu nhiên mà nó
mang mối quan hệ nhân quả nhất định. Nhà Lê suy vong vì vua tính tình bạo ngợc,
ham chơi, không lo cho dân nên lòng dân oán hận là tất yếu. Lý Công Uẩn đức dộ tài

cao sẽ thay nhà Lê xây dựng đất nớc. Để có sức thuyết phục và sự lôi cuốn đối với học
sinh thì không có gì hay bằng kể cho học sinh nghe một số thông tin về sự bạo ngợc
của Lê Long Đĩnh: giết anh chiếm ngôi, sau khi lên ngôi không lo cho dân cho nớc mà
chỉ lo ăn chơi xa đọa, bạo tàn dã man. Ông ta thích lấy việc giết ngời để làm trò chơi,
có những tội nhân phải tội hình vua cho lấy rơm tẩm dầu quấn vào ngời và đốt cho đến
chết, có lần vua lấy mía mà đặt lên đầu nhà s để róc vỏ, thỉnh thoảng vờ nhỡ tay bổ
dao vào đầu s chảy máu, trông thấy thế vua thích thú vui cời. Vào các buổi chầu mà
cho các tên hề nhại lại các lời tâu của các đại thần để gây cời. (Theo Các triều đại
Việt Nam của tác giả Quỳnh C & Đỗ Đức Hùng )
Hay khi dạy học sinh bài Cuộc khởi nghĩa chống quân Tống xâm lợc lần thứ
nhất ( Năm 981) khi tổ chức cho học sinh tìm hiểu về thập đại tớng quân Lê Hoàn, tôi
cung cấp thêm cho các em một chi tiết trong truyện kể lịch sử : Lê Hoàn đã sớm mồ
côi cả cha lẫn mẹ. Thấy ông có dung mạo khác thờng một viên quan họ Lê đã yêu quí
và nhận ông làm con nuôi. Một hôm, mùa đông giá rét Lê Hoàn nằm phục xuống nh
một cái cối úp. Chẳng dè đêm ấy nhà sáng rực cả lên vì có con rồng vàng nằm che lên
ông. Mọi ngời càng lấy làm lạ và tin rằng sau này Lê Hoàn sẽ đứng đầu thiên hạ.
(Trích cờ lau tập trận - tập 4 )
Sau đó tôi nêu thêm các em biết không, dân gian vốn rất kính yêu các vị anh
hùng dân tộc vì thế họ đã nghĩ ra nhiều chuyện thần kỳ để tôn vinh các vị anh hùng
ấy. Chuyện kể này cha hẳn là có thực nhng công lao của các vị anh hùng thì luôn luôn
đợc nhân dân ta trân trọng, ghi nhớ. Đó chính là truyền thống uống nớc nhớ nguồn
của dân tộc ta đấy các em ạ.
Trang - 19 -
Sáng kiến kinh nghiệm
Với cách dạy và kể chuyện linh hoạt này cũng mang lại một không khí mới cho
lớp học, các em lắng nghe với một thái độ khâm phục về những anh hùng dân tộc
đồng thời tôi cũng đạt đợc những thành công không nhỏ : Đó là các em ham thích học
môn lịch sử hơn bên cạnh đó tôi đã góp phần giáo dục các em truyền thống Uống n-
ớc nhớ nguồn trân trọng truyền thống lịch sử của dân tộc .
2 - Nghệ thuật của ngời giáo viên khi dạy học lịch sử

Lời nói của giáo viên trong dạy học môn lịch sử mang ý nghĩa giáo dục rất lớn
với học sinh, nó tác động đến tình cảm hình thành t tởng cho các em. Trong dạy học
môn lịch sử lời nói bao giờ cũng gắn liền với t cách đạo đức và t tởng của giáo viên.
Không thể nhiệt tình ca ngợi những hành động anh hùng của các nhân vật lịch sử nh
Bà Trng, Bà Triệu, Ký Thờng Kiệt, ngời anh hùng dân tộc Quang Trung. Nếu ngời
giáo viên không rung cảm trớc tấm gơng phi thờng ấy. Không thể giáo dục các em
căm thù quân xâm lợc phơng Bắc đã gây nên cảnh nớc mất nhà tan kéo dài hơn 1000
năm dân ta sống trong cảnh đầy đọa khổ sở lầm than nếu nh ngời giáo viên không
thực sự căm thù chúng. Lời nói nhiệt tâm, chân thành tăng thêm tác dụng giáo dục, lời
nói lạnh nhạt hững hờ vô cảm thì sẽ làm giảm nhẹ hoặc gây phản tác dụng. Hiểu đợc
điều này tôi đã sử dụng nhiều hình thức trình bày miệng nh tờng thuật, miêu tả, nêu
đặc điểm giải thích hay dẫn dắt học sinh đến với kiến thức lịch sử bằng những ngôn
ngữ trong sáng, gợi cảm giàu hình ảnh và bằng thái độ trung thực, nghiêm túc, tinh
thần trách nhiệm đối với quá khứ và hiện tại, với những trang sử của dân tộc. (Đây
cũng chính là một trong những yêu cầu đảm bảo tính t tởng chính trị trong dạy học
Lịch sử ).
Tôi rất tâm đắc lời của nhà giáo Nguyễn Nhật Anh Dạy học ngời thầy phải làm
sao để không mất đi tính hồn nhiên trẻ thơ của các em, đem đến cho các em niềm vui
nhẹ nhàng tạo ra sự hứng thú tự giác, tự biết mình phải suy nghĩ, tiếp nhận sáng tạo
một cách linh hoạt, nhanh nhậy
Làm đợc điều này quả thật là khó. Mặc dù bản thân còn nhiều hạn chế, nhng
với lòng yêu mến trẻ thơ, say mê nghề nghiệp, chịu khó tiếp thu ý kiến đóng góp chân
thành của các bạn bè đồng nghiệp giáo viên có thể tạo ra cho mình một phong cách
riêng khi lên lớp đó là: Phải chuẩn bị bài, đồ dùng tranh ảnh thật chu đáo, chuẩn bị các
Trang - 20 -
Sáng kiến kinh nghiệm
tình huống thật kỹ lỡng phong thái tự nhiên tạo tình cảm thầy trò gần gũi, vận dụng
linh hoạt các hình thức tổ chức dạy học đồng thời tập luyện giọng nói truyền cảm cử
chỉ biểu lộ thái độ phù hợp để lôi cuốn các em vào bài học. Đi vào bài học lịch sử
tránh cung cấp kiến thức cho các em một cái máy móc dập khuôn, luôn tôn trọng và

khuyến khích sự suy nghĩ, lời phát biểu nhận xét của các em, có sự khích lệ, tuyên d-
ơng trớc tập thể nhng đồng thời cũng chỉ ra những cái cha đúng, cha chính xác để các
em khắc phục . Ngoài việc học tập trên lớp tôi cũng luôn luôn động viên các em tìm
đọc chuyện kể lịch sử để làm giàu kiến thức lịch sử cho mình. Chỉ cần khen một lời
phát biểu hay, cộng thêm điểm cho học sinh trình bày một diễn biến thật xuất sắc,
khơi gợi cho học sinh cách chọn một phơng án đúng cho bài học là tôi lại chiếm đợc
rất nhiều tình cảm u ái của các em dành cho môn lịch sử. Các em hào hứng hơn, ham
truyện lịch sử hơn, cứ trông chờ đến môn lịch sử để đợc học, nghe kể và thi đua sôi
động cùng tìm ra kiến thức lịch sử.
Phần thứ ba : Kết luận
Vậy là nhờ sự kết hợp thờng xuyên liên tục giữa các thao tác trong quá trình
nghiên cứu và giảng dạy, với một số giải pháp dạy học lịch sử theo hớng đổi mới ph-
ơng pháp nh đã trình bày ở trên, tôi thấy các em đến với kiến thức lịch sử một cách hồ
hởi, phấn khởi mà không cảm thấy nặng nề hay nhàm chán. Các em tiếp thu bài rất
nhanh với bất cứ hình thức giảng dạy nào dù rằng trả lời miệng, mô tả trên tranh lợc
đồ, lựa chọn câu hỏi trắc nghiệm khách quan hay lập luận cho cách giải thích của
mình về lịch sử đều rất nhanh, chính xác, chặt chẽ với cử chỉ rất tự nhiên, lời nói rất
hay.
Hơn 1 năm học đã qua sau khi thực hiện chơng trình dạy sách giáo khoa mới tôi
luôn cảm thấy tự tin khi bớc bớc vào những tiết giảng dạy môn Lịch sử và hài lòng tr-
ớc sự say mê nắm bắt tri thức ham hiểu biết về Lịch sử của đất nớc. Điều mà tất cả
giáo viên, phụ huynh và toàn xã hội quan tâm mong muốn ở các em.
Năm học qua chất lợng cuối năm môn Lịch sử của lớp tôi rất cao:
Điểm
Môn
1-2 3-4
Dới
trung
5-6 7-8 9-10
Trên

trung
Trang - 21 -
Sáng kiến kinh nghiệm
bình bình
Lịch sử 0 0
0
1 8 20
29
Tỷ lệ% 0 % 0 %
0 %
3,4 % 27,6 % 69,0 %
100%
Và trong năm nay tuy cha có đợt kiểm tra lấy điểm để đánh giá một cách chính
xác kết quả học tập của các em. Song để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã
cho các em một đề kiểm tra trắc nghiệm để một lần nữa kiểm nghiệm lại với cách dạy
này đã mang lại cho tôi những thành công ở mức độ nào trong năm học này?
Đề kiểm tra
Môn lịch sử lịch sử:
Lớp 4
3
(Sĩ số :26 học sinh)
Câu 1: Hãy nối tên các nhà nớc ( Cột A) với tên các nhân vật lịch sử ( cột
B)
A B
1 - Văn Lang
2 - Âu Lạc
3 -Đại Cồ Việt
4 -Đại Việt
1- Đinh Bộ Lĩnh
2- Vua Hùng

3 - Lý Thánh Tông
4 - An Dơng Vơng
Câu 2: Đánh dấu x vào trớc những ý em cho là đúng.
a- Chiến thắng nào, do ai lãnh đạo đã chấm dứt hoàn toàn thời kỳ hơn một nghìn năm
nhân dân ta sống dới ách đô hộ của bọn phong kiến phơng Bắc.
Khởi nghĩa Hai Bà Trng
Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô Quyền lãnh đạo năm 938
Chiến thắng chống quân xâm lợc Tống do Lê Hoàn lãnh đạo.
b - Vì sao vua Lý Thái Tổ quyết định dời đô ra Thăng Long
Vì Thăng Long là vùng đất nằm ở trung tâm đất nớc
Vì Thăng Long có đất rộng, bằng phẳng, màu mỡ, dân c không khổ về
ngập lụt.
Vì Thăng Long là vùng núi non hiểm trở dễ đối phó với địch.
c- Thủ đô Hà Nội của chúng ta còn có các tên gọi nào khác.
Trang - 22 -
Sáng kiến kinh nghiệm
Hoa L
Đại La
Thăng Long
Câu3 : Điền các từ lũ giặc, đánh tơi bời, nớc Nam, định phận để
hoàn chỉnh Bài thơ thần của Lý Thờng Kiệt:
Sông núi vua Nam ở
Rành rành ở sách trời
Cớ sao sang xâm phạm.
Chúng bay sẽ bị
Đáp án :
Câu 1:
A B
1 - Văn Lang
2 - Âu Lạc

3 -Đại Cồ Việt
4 -Đại Việt
1- Đinh Bộ Lĩnh
2- Vua Hùng
3 - Lý Thánh Tông
4 - An Dơng Vơng
Câu : 2 a- Chiến thắng nào, do ai lãnh đạo đã chấm dứt hoàn toàn thời kỳ hơn
một nghìn năm nhân dân ta sống dới ách đô hộ của bọn phong kiến phơng Bắc.
Khởi nghĩa Hai Bà Trng
Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô Quyền lãnh đạo năm 938
Chiến thắng chống quân xâm lợc Tống do Lê Hoàn lãnh đạo.
b - Vì sao vua Lý Thái Tổ quyết định dời đô ra Thăng Long
Vì Thăng Long là vùng đất nằm ở trung tâm đất nớc
Vì Thăng Long có đất rộng, bằng phẳng, màu mỡ, dân c không khổ về
ngập lụt.
Vì Thăng Long là vùng núi non hiểm trở dễ đối phó với địch.
c- Thủ đô Hà Nội của chúng ta còn có các tên gọi nào khác.
Hoa L
Đại La
Trang - 23 -
Sáng kiến kinh nghiệm
Thăng Long
Câu 3: Sông núi nớc Nam vua Nam ở
Rành rành định phận ở sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm.
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời
Biểu điểm :
Câu 1 = 2 điểm ( Mỗi ý đúng = 0,5 điểm)
Câu2 = 6 điểm ( Mỗi ý a,b,c đánh dấu x đúng đợc 2đ)
Câu 3 = 2 điểm (Mỗi từ điền đúng 0,5 đ)

Kết quả
Điểm
Môn
1-2 3-4
Dới
trung
bình
5-6 7-8 9-10
Trên
trung
bình
Lịch sử 0 0
0
0 7 19
26
Tỷ lệ% 0 % 0 %
0 %
0 % 27 % 73 %
100%
Nhìn vào bảng thống kê trên đây dù nó cha phải là tất cả nhng đây cũng là một
phần để nói rằng các em đã nắm đợc kiến thức lịch sử thật vững vàng. Qua những
thông tin phản ánh từ phía phụ huynh học sinh, qua ánh mắt, lời nói và lòng ham mê
môn học lịch sử của các em dành cho mình, tôi đã cảm nhận đợc lòng tin tởng chân
thành, cả sự cảm mến của phụ huynh, học sinh đã dành cho tôi trong những tháng
ngày qua. Nó đã góp phần khuyến khích, động viên cá nhân tôi: Bạn đã đi đúng h-
ớng rồi đấy, hãy cố gắng hơn nữa đi .
Qua đề tài sáng kiến kinh nghiệm này tôi xin gửi gắm một phần nhỏ bé phơng
pháp dạy học lịch sử của mình vào vờn ơm của những thầy cô luôn luôn vì thế hệ tơng
lai của đất nớc. Đó là:
Bài học kinh nghiệm

1 - Nghiên cứu kỹ bài nắm vững nội dung, soạn bài kỹ lỡng, chuẩn bị đồ dùng
dạy học nh lợc đồ, tranh ảnh, phiếu bài tập, các phơng án lựa chọn hay câu hỏi thảo
luận phù hợp với đặc trng từng loại bài, kiểu bài Lịch sử.
Trang - 24 -
Sáng kiến kinh nghiệm
2 -Thay đổi cách tổ chức hoạt động dạy học, chuyển từ truyền thụ một chiều
sang việc sử dụng nhuần nhuyễn các phơng pháp dạy họcgiúp học sinh tự phát hiện,
tự khám phá, tìm hiểu kiến thức lịch sử một cách tích cực, chủ động sáng tạo.
3 - Tăng cờng tính cụ thể, tính hình ảnh, tính sinh động, khả năng gây xúc cảm
của các thông tin nhân vật, sự kiện lịch sử. Khuyến khích các em có sự hợp tác, tự
kiểm tra đánh giá lẫn nhau trong quá trình học tập.
4 - Vận dụng linh hoạt các hình thức học tập gây hứng thú cho học sinh. Trong
quá trình giảng dạy phải hết sức đơn giản, nhẹ nhàng, dễ hiểu dễ nhớ , tránh việc
tham lam kiến thức.
5 - Đảm bảo chung về mặt phơng pháp dù là dạy rất đơn giản đó là: Tính chính
xác, tính khoa học, tính t tởng chính trị, tính vừa sức và thực tiễn.
6- Khơi gợi tình cảm yêu quê hơng đất nớc, niềm tự hào về truyền thống dân tộc
qua mỗi bài học. Từ đó giúp các em có ý thức tôn trọng, bảo vệ di sản văn hóa mà
cha ông chúng ta đã dày công xây dựng và vun đắp.
7 - Ngời giáo viên phải say mê, yêu thích bộ môn, tâm huyết với nghề nghiệp,
đồng thời phải có tấm lòng yêu thơng và tôn trọng học trò.
Luôn luôn học hỏi, củng cố, trau dồi và mở rộng kiến thức Lịch sử .

Kính tha hội đồng khoa học, tha các thầy cô và bạn bè đồng nghiệp ! Với niềm
say mê nghề nghiệp và một bầu nhiệt huyết luôn luôn mong mỏi thế hệ măng non của
đất nớc yêu mến, trân trọng và bảo vệ lịch sử, bảo vệ đất nớc, tôi đã mang đến cho các
em một nguồn tri thức mới là nh thế đấy. Tôi luôn cảm thấy mình còn rất nhiều hạn
chế, ví nh thời gian giảng dạy theo chơng trình sách giáo khoa mới đợc dài hơn nữa để
có nhiều kinh nghiệm hơn, giảm bớt những khiếm khuyết trong phơng pháp giảng
dạy, hay để có thể có điều kiện cùng với tổ khối, nhà trờng tổ chức các buổi ngoại

khóa cho các em nh: Tham quan di tích lịch sử, cuộc thi em tìm hiểu về lịch sử đất n-
ớc.v. .v.
Một nhà văn nào đó đã từng viết Những điều ta biết chỉ nh những giọt nớc nhỏ
trong đại dơng biển cả mênh mông Bản thân tôi sẽ còn phải học tập, tích lũy kinh
Trang - 25 -