nghiên cứu tần xuất nhóm máu hệ ABO và RH(D) của người hiến máu tình nguyện tại trung tâm huyết học-truyền máu Thái Nguyên

Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
NGHIÊN CӬU TҪN XUҨT NHÓM MÁU
Hӊ ABO VÀ RH(D) CӪA NGƯӠI HIӂN MÁU
TÌNH NGUYӊN TҤI TRUNG TÂM
HUYӂT HӐC - TRUYӄN MÁU THÁI NGUYÊN
(01/2011 - 10/2011)
Hưӟng dүn: Ths Phҥm Thӏ La
SV NguyӉn Lê Phương Thҧo - K42A
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
1. ĐҺT VҨN Đӄ
* Máu là sinh phҭm đһc biӋt đưӧc sӱ dөng trong điӅu trӏ cho đӃn nay
chưa có mӝt sinh phҭm nào thay thӃ đưӧc.
Thӡi cә xưa: lҩy máu cӫa ngưӡi khӓe mҥnh truyӅn cho ngưӡi bӋnh
- Mӝt sӕ ngưӡi đưӧc cӭu sӕng,
- Phҫn lӟn tӱ vong (không rõ nguyên nhân).
* Năm 1900, Karl Landsteiner đã phát minh ra nhóm máu hӋ ABO.
1941, Levine và CS tìm ra nhóm máu hӋ Rh, tiӃp đó là hӋ Kell, hӋ Kidd,
hӋ Duffy truyӅn máu đã an toàn hơn.
* Ngày nay, truyӅn máu đã trӣ thành phương pháp điӅu trӏ khoa hӑc
mang lҥi nhiӅu thành công. truyӅn máu ngày càng đưӧc chӍ đӏnh
rӝng rãi.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
1. ĐҺT VҨN Đӄ
* ĐiӅu trӏ bҵng TM có thӇ dүn đӃn tӱ vong. Nguyên nhân:
- Bҩt đӗng hӋ nhóm máu ABO và Rh (do truyӅn nhҫm nhóm máu).
- Nhұn máu cùng nhóm nhiӅu lҫn (do sinh KT bҩt thưӡng, KT này
gây ngưng kӃt HC),
 Do đó, ATTM là vҩn đӅ cҫn đưӧc quan tâm.
* ATTM là đҧm bҧo an toàn đӕi vӟi ngưӡi cho máu, ngưӡi nhұn máu và
nhân viên y tӃ.
* ATTM cho ngưӡi nhұn là đҧm bҧo an toàn vӅ miӉn dӏch và phòng lây

nhiӉm các bӋnh lây truyӅn qua đưӡng truyӅn máu. triӇn khai
thӵc hiӋn triӋt đӇ các xét nghiӋm đӏnh nhóm hӋ ABO, Rh ,phҧn ӭng
hòa hӧp, sàng lӑc KT bҩt thưӡng ӣ ngưӡi cho và ngưӡi nhұn là rҩt cҫn
thiӃt đӇ hҥn chӃ nhӳng tai biӃn do truyӅn máu.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
* ViӋt Nam: sàng lӑc KT bҩt thưӡng đã triӇn khai tҥi:
- Vi͏n Huy͇t h͕c - Truy͉n máu Trung ương.
- Trung tâm Truy͉n máu - Huy͇t h͕c TP HCM.
* Tҥi TTHHTM TN bҳt đҫu sàng lӑc KT bҩt thưӡng ӣ ngưӡi
cho và nhұn máu. Xác đӏnh tӹ lӋ nhóm máu ABO và
Rh ӣ ngưӡi hiӃn máu là rҩt cҫn thiӃt đӇ chӑn ra nhӳng ngưӡi
mang nhóm máu O có Rh(D) dương. Tӯ đó, xây dӵng panel
hӗng cҫu, sàng lӑc và đӏnh danh kháng thӇ bҩt thưӡng mang
tính đһc thù cӫa ngưӡi ViӋt Nam, giúp cho các cơ sӣ truyӅn
máu triӇn khai các xét nghiӋm này đӇ nâng cao chҩt lưӧng an
toàn truyӅn máu vӅ mһt miӉn dӏch tҥi nưӟc ta [3].
1. ĐҺT VҨN Đӄ
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
³Xác đ͓nh tͽ l͏ nhóm máu h͏ ABO và Rh(D)
cͯa ngưͥi hi͇n máu tình nguy͏n t̩i Trung tâm
Huy͇t h͕c - Truy͉n máu Thái Nguyên tͳ tháng
01/2011 - 10 năm 2011´.
MӨC TIÊU
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
2. ĐӔI TƯӦNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CӬU
2.1. Đӕi tưӧng
3105 ngưӡi HMTN tҥi Trung tâm HuyӃt hӑc -
TruyӅn máu Thái Nguyên.
2.2. Thӡi gian và đӏa điӇm
- Thͥi gian: tӯ tháng 1 - 10/2011

- Đ͓a đi͋m: Trung tâm HuyӃt hӑc - TruyӅn máu
Thái Nguyên
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
2.3. Phương pháp nghiên cӭu: mô tҧ cҳt ngang.
2.4. Tiêu chuҭn chӑn mүu:
- Nhӳng ngưӡi hiӃn máu lҫn mӝt trong năm.
- Không thiӃu máu, sàng lӑc HIV, HBV, HCV, giang mai,
sӕt rét âm tính.
2.5. ChӍ tiêu nghiên cӭu
- Xác đӏnh tӹ lӋ nhóm máu chung (ABO và Rh).
- Xác đӏnh tӹ lӋ nhóm máu hӋ ABO theo giӟi.
- Xác đӏnh tӹ lӋ nhóm máu hӋ Rh(D) theo giӟi.
- Xác đӏnh tӹ lӋ nhóm máu hӋ Rh(D) theo dân tӝc.
2. ĐӔI TƯӦNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CӬU
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
2. ĐӔI TƯӦNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CӬU
2.6. Kӻ thuұt thu thұp sӕ liӋu
Lҩy 0,5ml máu, làm xét nghiӋm đӇ xác đӏnh
nhóm máu hӋ ABO và Rh bҵng 2 phương pháp
(hӗng cҫu mүu và huyӃt thanh mүu).
2.7. Xӱ lý sӕ liӋu
Theo phương pháp thӕng kê y sinh hӑc.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
3. KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU VÀ BÀN LUҰN
1. HӋ nhóm máu ABO
Bҧng 3.1: Tӹ lӋ (%) nhóm máu hӋ ABO trên đӕi tưӧng NC
Nhóm máu
Tӹ lӋ
HӋ ABO (n = 3105)
A AB B O

n 595 180 916 1414
Tӹ lӋ (%) 19,2 5,8 29,5 45,5
* Tͽ l͏ nhóm máu tuân theo quy lu̵t O " B " A " AB
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
3. KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU VÀ BÀN LUҰN
Nhóm máu
Giӟi
A AB B O
Nam (1)
(n = 1093)
n 291 86 429 287
% 26,6 7,9 39,2 28,7
Nӳ (2)
(n = 2015)
n 306 95 487 1127
% 15,2 4,7 24,2 55,9
P
1-2
< 0,05 < 0,05 < 0,05 < 0,05
Bҧng 3.2: Tӹ lӋ (%) nhóm máu hӋ ABO theo giӟi
- Nam: B > A > O > AB, - Nͷ: O > B > A > AB
- Nhóm A, B, AB ͧ nam > nͷ, nhóm O (26,3%) < nͷ
(55,9%), (P < 0,05).
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
3. KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU VÀ BÀN LUҰN
Bҧng 3.3: Tӹ lӋ (%) nhóm máu hӋ ABO theo dân tӝc
Nhóm máu
Dân tӝc
A AB B O
n % n % n % n %

Kinh (n = 1122) 223 19,9 64 5,7 345 30,7 490 43,7
Tày (n - 253) 49 19,4 16 6,3 81 32,0 107 42,3
Nùng (n = 90) 18 20,0 4 4,5 19 21,1 49 54,4
Mưӡng (n = 31) 8 25,8 1 3,2 12 38,7 10 32,3
Sán Dìu (n = 31) 8 25,8 2 6,5 9 29 12 38,7
Dao (n = 19) 8 42,1 0 0 2 10,5 9 47,4
Thái (n = 16) 4 25,0 0 0 7 43,7 5 31,3
H¶Mông (n = 15) 1 6,7 0 0 9 60,0 5 33,3
Cao Lan (n = 7) 2 28,6 0 0 2 28,6 3 42,8
Khác (n = 12) 2 16,7 1 8,3 1 8,3 8 66,7
- Dân tӝc Kinh, Tày, Nùng, Mưӡng, Sán Dìu: tӹ lӋ nhóm O > B > A > AB.
- Dân tӝc Dao, Thái, Cao Lan, H¶Mông không có nhóm máu AB.
* Đͯ Trung Ph̽n vã CS (NC dân tͱc Kinh, Sán Dìu)
(2)
, Lê Thành Uyên
(3)
, O > B > A > AB.
* Clande và Awille (4): các dân tͱc khác nhau, t΍ l͟ nhóm máu khác nhau.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
2. HӋ Rh (D)
Bҧng 3.4: Tӹ lӋ (%) hӋ nhóm máu Rh(D)
3. KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU VÀ BÀN LUҰN
Nhóm máu
Tӹ lӋ
HӋ Rh (n = 3105)
P
1-2
Rh(D) dương
(1)
Rh(D) âm

(2)
n 3097 8
Tͽ l͏ % 99,74 0,26 < 0,01
* Nh̵n xét: Tӹ lӋ Rh(D) dương là 99,74%. Rh (D) âm
chiӃm tӹ lӋ rҩt thҩp (0,26%), (P < 0,01).
* Y văn: Rh(D) dương là 99,92%; Rh(D) âm là 0,08%
(6)
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
3. KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU VÀ BÀN LUҰN
HӋ Rh (D)
Giӟi
Rh (D) dương Rh (D) âm
Nam (n = 1093)
n 1089 4
% 99,63 0,37
Nӳ (n = 2015)
n 2011 4
% 99,8 0,20
P
1 - 2
> 0,05 > 0,05
Bҧng 3.5. Tӹ lӋ hӋ nhóm máu Rh (D) dương theo giӟi
* Nh̵n xét: Tӹ lӋ Rh(D) dương ӣ nam (99,63%) < nӳ
(99,8%), Rh (D) âm (0,37%) > nӳ (0,20%), (P > 0,05).
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
3. KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU VÀ BÀN LUҰN
HӋ Rh (D)
Dân tӝc
Rh (D) dương Rh (D) âm
Kinh (n = 1122)

(1)
n 1119 3
%
99,73 0,27
Tày (n = 253)
(2)
n 248 5
%
98,02 1,98
Nùng (n = 90)
n 90 0
% 100 0
Mưӡng (n = 31)
n 31 0
% 100 0
Sán Dìu (n = 31)
n 31 0
% 100 0
H
¶
Mông (n = 15)
n 15 0
% 100 0
P
1 - 2
< 0,05 < 0,05
Bҧng 3.6. Tӹ lӋ hӋ nhóm máu Rh (D) theo dân tӝc
* Đ͟ Trung Ph̭n
(2):
- Kinh Rh (D) dương là 99,93%; Rh (D) âm là 0,07%

- Dân t͡c khác 100% là Rh (D) dương.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
3. KӂT QUҦ NGHIÊN CӬU VÀ BÀN LUҰN
Bҧng 3.7. Tӹ lӋ Rh (D) âm theo hӋ nhóm máu ABO
HӋ Rh (D)
HӋ ABO
Rh (D) âm
n Tͽ l͏ (%)
AB (n = 88)
(1)
1
1,14
A (n = 324)
(2)
2 0,62
B (n = 485)
(3)
3 0,62
O (n = 999)
(4)
2 0,29
P
1, 2, 3, 4
< 0,05
- Nhóm AB tͽ l͏ Rh(D) âm cao nh̭t (1,14%).
- Nhóm A, B: 0,62%. Th̭p nh̭t nhóm O (0,29%). (P < 0,05).
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
4. BÀN LUҰN
4.1. V͉ h͏ nhóm máu ABO
´ Trong 3105 đӕi tưӧng hiӃn máu, nhóm O chiӃm tӹ lӋ cao nhҩt

(45,5%), tiӃp B (29,5%), nhóm A (19,2%). Thҩp nhҩt là nhóm AB
(5,8%). Tӹ lӋ nhóm máu tuân theo quy luұt O > B > A > AB. KӃt
quҧ này phù hӧp vӟi y văn (theo [6]).
´ Bҧng 3.2: nam giӟi có nhóm A chiӃm tӹ lӋ cao nhҩt (45,5%), thҩp
nhҩt nhóm O (20,3%). Nӳ nhóm O cao nhҩt, thҩp nhҩt nhóm B.
´ Bҧng 3.3:
+ Dân tӝc Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu có tӹ lӋ nhóm máu: O > B > A
> AB. KӃt quҧ này phù hӧp vӟi NC cӫa Đӛ Trung Phҩn (khi
nghiên cӭu vӅ dân tӝc Kinh và Sán Dìu) [2], Lê Thành Uyên [3].
+ Dân tӝc Dao, Cao Lan có tӹ lӋ nhóm máu tuân theo quy luұt O >
A > B > AB. KӃt quҧ này phù hӧp vӟi nghiên cӭu cӫa Đӛ Trung
Phҩn vã CS [2] (nghiên cӭu vӅ dân tӝc Dao).
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
4. BÀN LUҰN
´ Dân tӝc Mưӡng tӹ lӋ nhóm máu: B > O > A > AB. KӃt quҧ này
tương tӵ NC cӫa Lê Thành Uyên [3].
´ Cҧ 4 dân tӝc Dao, Thái, Cao Lan, H¶Mông (n = 57) không có
trưӡng hӧp nào mang nhóm máu AB, có thӇ do sӕ liӋu còn ít,
chúng tôi cҫn phҧi NC thêm.
´ Dân tӝc H¶Mông và Thái có tӹ lӋ nhóm máu B > O > A > AB. KӃt
quҧ NC cӫa chúng tôi khác NC cӫa Đӛ Trung Phҩn (O > A > B >
AB)[2], (NC vӅ ngưӡi H¶Mông).
´ Clande và Awille (theo [5]) nhұn xét: không có mӝt chӫng tӝc nào
có mӝt nhóm máu đһc trưng nhҩt đӏnh. Sӵ khác nhau giӳa các
chӫng tӝc chӍ có thӇ biӇu hiӋn dưӟi tҫn sӕ tương đӕi cӫa các nhóm
máu khác nhau. Tҫn sӕ này duy trì qua nhiӅu thӃ hӋ, có thӇ thay
đәi khi có giao lưu vӅ hôn nhân giӳa các dân tӝc vӟi nhau. HiӋn
nay sӵ giao lưu ngày càng nhiӅu, rҩt khó có mӝt dân tӝc thuҫn
chӫng đӇ nghiên cӭu mӝt cách hoàn hҧo.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn

4. BÀN LUҰN
4.2. V͉ h͏ nhóm máu Rh(D)
´ KӃt quҧ bҧng 3.4 cho thҩy nhóm Rh(D) dương chiӃm tӹ lӋ
cao (99,74%). NC cӫa chúng tôi thҩp hơn y văn (99,92%)
(theo [6]). Tӹ lӋ Rh(D) âm rҩt thҩp (0,26%); tuy nhiên, kӃt
quҧ này cao hơn y văn (0,08%) (theo [6]). Do NC cӫa chúng
tôi tiӃn hành trên nhóm ngưӡi hiӃn máu; vì vұy, tӹ lӋ này
chưa phҧn ánh chính xác và chưa đҥi diӋn cho cҧ cӝng đӗng.
´ Bҧng 3.5 thҩy tӹ lӋ Rh(D) âm ӣ nam (0,37%) cao hơn nӳ
(0,20%). Sӵ khác biӋt vӟi P < 0,05.
´ Bҧng 3.6 cho thҩy dân tӝc Kinh tӹ lӋ Rh(D) dương là
99,73%; kӃt quҧ cӫa chúng tôi thҩp hơn cӫa Đӛ Trung Phҩn
(99,93%) [2]. Tӹ lӋ Rh(D) âm là 0,27%, kӃt quҧ này cao hơn
nghiên cӭu cӫa Đӛ Trung Phҩn (0,07%) [2].
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
4. BÀN LUҰN
´ Các dân tӝc khác tӹ lӋ Rh(D) dương là 100%. KӃt quҧ
cӫa chúng tôi tương tӵ nghiên cӭu cӫa Đӛ Trung Phҩn và
CS [2].
´ Dân tӝc Kinh tӹ lӋ Rh(D) âm là 0,27%, thҩp hơn dân tӝc
Tày (1,98%).
´ Bҧng 3.7 cho thҩy ngưӡi nhóm máu AB tӹ lӋ Rh(D) âm
cao nhҩt (1.14%).; nhóm A và B tӹ lӋ như nhau (0,62%).
Thҩp nhҩt nhóm O (0,29%). Sӵ khác biӋt vӟi P < 0,05.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
5. KӂT LUҰN
Qua NC nhóm máu hӋ ABO và Rh(D) cӫa 3105 ngưӡi
HMTN tҥi TT HH - TM Thái Nguyên (01 - 10 /2011), thҩy:
4.1. H͏ nhóm máu ABO
- Tӹ lӋ nhóm máu tuân theo quy luұt O (45,5%), > B (29,5%),

>A (19,2%) > AB (5,8%).
- Tӹ lӋ nhóm A (26,6%), AB (7,9%) và B (39,2%) ӣ nam > nӳ
(15,2%, 4,7% và 24,2%); tӹ lӋ nhóm O (26,3%) < nӳ (55,9%).
(P < 0,05).
- Mӝt sӕ DT thiӇu sӕ khác, tӹ lӋ nhóm máu tuân theo quy luұt
khác nhau.
- Dân tӝc Dao, Thái, Cao Lan, H¶Mông không trưӡng hӧp nào
có nhóm máu AB.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
5. KӂT LUҰN
5.2. H͏ nhóm máu Rh(D)
- Tӹ lӋ Rh(D) dương là 99,74%, Rh(D),
Rh(D) âm là 0,26%. (P < 0,01.
- Tӹ lӋ Rh(D) âm ӣ nam (0,37%) > nӳ (0,20%, (P < 0,05).
- DT Kinh tӹ lӋ Rh(D) âm (0,27%) < Tày (1,98%)
(P < 0,05)
- Nhóm AB tӹ lӋ Rh(D) âm là 1.14%; nhóm A, B như nhau
(0,62%). Thҩp nhҩt nhóm O (0,29%). (P < 0,05).
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn
TÀI LIӊU THAM KHҦO
1. Bùi Thӏ Mai An, NguyӉn Anh Trí (2008), ³T̯n sṷt xṷt hi͏n
kháng nguyên m͡t s͙ nhóm máu h͏ h͛ng c̯u ͧ ngưͥi hi͇n máu
nhóm O t̩i Vi͏n Huy͇t h͕c Truy͉n máu trung ương´, T̩p chí Y
h͕c Vi͏t Nam, 2/2008, tr 856 - 863).
2. Lê Ngӑc Trӑng (2003). Các giá tr͓ sinh h͕c ngưͥi Vi͏t Nam bình
thưͥng th̵p kͽ 90 - th͇ kͽ XX, xṷt b̫n l̯n thͱ nh̭t. NXBYH, Hà
Nӝi, Tr 73 - 74.
3. Lê Thành Uyên (1982). Nhͷng thông s͙ sinh h͕c ngưͥi Vi͏t nam,
NXBKH & KT.
4. NguyӉn Tҩn Gi Trӑng (1981). Bài gi̫ng sinh lí h͕c, NXBYH Hà

nӝi ,Ttr. 39.
5. NguyӉn Văn Tư (2005), Giáo trình Sinh lý h͕c, NXBGD & ĐT Hà
Nӝi. Tr 64 - 65.
6. Trӏnh BӍnh Dy, (2006). Sinh lý h͕c t̵p 1, tái bҧn lҫn thӭ 5,
NXBYH Hà Nӝi. Tr 110 - 113.
Tài liӋu chia sҿ tҥi: wWw.SinhHoc.edu.vn