Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về con người

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
A.Lời mở đầu
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin lịch sử loài ngời xét đến mục
tiêu cuối cùng là phát triển toàn diện cá nhân trong một xã hội văn minh, làn
sang văn minh đang da loài ngời tới một kỷ nguyên mới mở ra bao khả năng
để họ tìm ra những con đờng tối u đi tới tơng lai. Bởi lẽ ngời lao động nớc ta
ngày càng đóng vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sỗng xã hội và
trong sự phát triển nền kinh tế đất nớc theo cơ chế thị trờng có sự quản lý của
nhà nớc theo định hớng xã hội chủ nghĩa thì chất lợng ngời lao động là nhân
tố quyêt định trên cơ sở vận dụng khoa học và sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin
về con ngời mà tại hội nghị lần thứ 4 của ban chấp hành trung ơng khoá Vii
Đảng ta đẫ đề ra thông qua nghị quyết về sự phát triển con ngời việt nam tòn
diện với t cách là động lực của sự nghiệp xây dung xã hội mới đồng thời là
mục tiêu của chủ nghĩa xã hội đó là: "Con ngời phát triển cao về trí tuệ cờng
tráng về thể chất phong phú về tinh thần trong sáng về đạo đức
Do nhận thức tầm quan trọng của vấn đề con ngời đặc biệt là vấn đề con
ngời trong sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay nên
em đã chọn đề tài tiểu luận. "Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về con
ngời".
Tuy nhiên, với giới hạn về thời gian cũng nh về năng lực thực tế hiện có
của sinh viên, chắc rằng đề tài tiểu luận này không tránh khỏi thiếu sót. Vậy
khính mong nhận đợc sự góp ý của Thầy cũng nh của các bạn.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn thầy cô giáo cùng các bạn đã tận
tình hớng dẫn và tạo mọi điều kiện giúp đỡ bọn em trong quá trình làm tiểu
luận này.
Em xin chân thành cảm ơn!
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
B. Nội dung
I. Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về con ngời
1. Quan điểm của các nhà trớc Mác về con ngời

Vấn đề con ngời theo nghĩa rộng bao gồm toàn bộ nội dung nghiên cứu
các khoa học xã hội và nhân văn.Trong lịch sử t tởng nhân loại đã tong tồn
tại rất nhiều quan điểm khác nhau xung quanh vấn đề nguồn gốc bản chất
con ngời.Trớc Các Mác vấn đề bản chất con ngời vẫn cha đợc giải đáp một
cách thực sự khoa học.Không những chủ nghĩa duy tâm mà cả chủ nghĩa duy
vật trực quan siêu hình cũng không nhận thức đúng bản chất con ngời.
Con ngời từ đâu sinh ra? ý nghĩa cuộc sống con ngời là gì? trong mỗi
thời đại lịch sử con ngời quan hệ với tự nhiên và với đồng loại nh thế nào? vì
đâu ở mỗi con ngời mỗi cộng đồng ngời có những nết độc đáo về t tởng tình
cảm tâm lý tính cách nghị lực tài năng? con ngời có thể làm chủ tự nhiên, xã
hội và bản thân mình hay không? côn ngời phải làm gì để xứng đáng với con
ngời. Đó là những vấn đề chung nhất cơ bản nhất mà các học thuyết triết học
từ cổ đại đến nay đã đặt ra và giải đáp bằng những cách khác nhau
Từ trong buổi sơ khai của mình do hạn chế về nhận thức con ngời sợ hãi
trớc sức mạnh của thiên nhiên và đã thờ trời thờ đất, thờ núi sông,muông thú
nhiều lúc đã coi những thứ đó là nguồn gốc của tổ tiên mình.Rồi dần dần con
ngời bắt đầu tìm hiểu nguồn gốc của mình và có những ý thức ban đầu về sức
mạnh của bản thân mình.Nói chung các tôn giáo đều quan niệm con ngời do
thần thánh thợng đế sinh ra, cuộc sống con ngời do đấng tối cao an bài sắp
đặt.Giáo lý kito quan niệm con ngời về bản chất là kẻ có tội.Con ngời không
chỉ có thể xác mà còn có linh hồn.Thể xác sẽ mất đi nhng linh hồn thì còn
lại,con ngời phải cứu lấy linh hồncủa mình linh hồn là phần cao quí của con
ngời thể xác là phần thấp hèn vì vậy ngời ta phải chăm lo cho linh hồn.Có
những trào lu triết học duy tâm khong giải thích nguồn gốc con ngời từ thời
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
thần thánh hoặc từ con vật linh thiêngnào hoạt động đã giải thích không kém
phần bí hiểm.Theo Hêghen ý niệm tuyệt đối tự tha hoá thành tự nhiên con
ngời.Các bí hiểm của những tác động cũng phần nào khác so với những từ
thái, cực, đạo, khí ở phơng đôngđợc coi nh nguồn gốc sinh ra vũ trụ và con

ngời.
Song Hêghen cũng là ngời đầu tiên thông qua việc xem xét cơ chế hoạt
động của đời sống tinh thần mà phát hiện ra qui luật về sự phát triển của đời
sống tinh thần cá nhân đồng thời Heghen cũng đẫ nghiên cứu bản chất quá
trình t duy khái quát qui luật cơ bản của quá trình đó.
ở những nớc chụi ảnh hởng của khổng giáo, phật giáo và lão giáo triết
học cũng giải thích nguồn gốc con ngời hoặc từ một đấng thần linh tối cao
hoặc một lực lợng thần bí đã nói ở trên.
- Theo mạnh tử con ngời sinh ra vốn là tốt do điều kiện sống tác động
vào mà trở thành ngời tốt kẻ xấu.
Khác với Mạnh tử,Tuân tử lại cho rằng con ngời sinh ra vốn ác nhng có
thể cải biến phải chống lại cái ác thì con ngời mới tốt đợc
Các nhà duy vật pháp thế kỷ 18 và Phoi ơ bắc nhà duy vật lớn trong triết
học cổ điển Đức đều phê phán mạnh mẽ quan điểm duy tâm thần bí và tìm
cách giải thích nguồn gốc bản chất con ngời theo quan điểm duy vật.Với sự
ra đời của thuyết Đacuyn về sự tiến hoá của các loài sinh vật các nhà triết học
duy vật trên đã chỉ ra nguồn gốc phi thần thánh của con ngời.Không phải
chúa tạo ra con ngời theo hình ảnh của chúa mà chính con ngời đẫ tạo ra
chúa theo hình ảnh của con ngời.Lời nói này của Phoi ơ bắc đợc Mác và
Anghên đánh giá cao khi hai ông nói về vai trò của các nhà duy vật trong
việc phê phán những quan điểm duy tâm thần bí về nguồn gốc con ngời. Song
Phoi ơ bắc đã không gữ đợc quan điểm duy vật của mình khi phân tích những
vấn đề về bản chất con ngời, về lịch sử xã hội loài ngời.Phoi ơ bắc xem xét
con ngời tách rời với hoạt động thực tiễn trong điều kiện lịch sử nhất định.
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Tóm lại các quan niệm triết học nói trên đã đi đến những thức lý luận
xem xét con ngời một cách trừu tợng. Đó là kết quả của việc tuyệt đối hoá
phần hồn thành con ngời trừu twongj tự ý thức còn chủ nghĩa duy vật trực
quan thì tuyệt đối hoá phần xác thành con ngời trừu tợng sinh học tuy nhiên

họ còn nhiều hạn chế, các quan niệm nói trên đều cha chú ý đầy đủ đến bản
chất con ngời.
2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về con ngời
Chủ nhĩa Mác đã kế thừa, khắc phục và phát triển những quan niệm về
con ngời đã có trong các học thuyết trớc đây để đi tới quan niệm về con ngời
hiện thực,con ngời thực tiễn cải tạo tự nhiên và xã hội với t cách là con ngời
hiện thực, con vừa là sản phẩm của tự nhiên của xã hội đồng thời vừa là chủ
thể cải tạo tự nhiên.
Theo chủ nghĩa Mác-Lênin con ngời là khái niệm chỉ những cá thể ngời
nh một chỉnh thể trong sự thống nhất giữa mặt sinh và mặt xã hội của nó.Con
ngời là sản phẩm của sự tiến hoá lâu dài từ giới tự nhiên và giới sinh vật.Do
vậy nhiều qui luật sinh vật học cùng tồn tại và tác động đến con ngời. Con
ngời vốn là một sinh vật nhng lại phân biệt với các sinh vật khác.Do đó để
tồn tại con ngời cũng phải ăn phải uống điều đó giải thích vì sao Mác cho
rằng con ngời trớc hết phải ăn phải mặc, ở rồi mới làm chính trị nhng chỉ
cócon ngời là tổng hoà các quan hệ xã hội mà thực ra quan điểm của Mác
là một quan điểm toàn diên.
Mác và Anghen nhiều lần khẳng định lại quan điểm của những nhà triết
học đi trớc rằng con ngời là một bộ phận của giới tự nhiên là một động vật xã
hội. Nhng khác với họ Mác Anghen xem xét mặt tự nhiên của con ngời
nh ăn ngủ đi lại yêu thích không còn hoàn toàn mang tính tự nhiên nh ở con
vật mà đã đợc xã hội hoá, Mác viếtbản chất của con ngời không phải là cái
trừu tợng cố hữu của cá nhân riêng biệt.Trong tính hiện thực của nó bản chất
của con ngời là tổng hoà của những mỗi quan hệ xã hội.Con ngời là sự kết
hợp giữa mặt tự nhiên và mặt xã hội nên Mác nhiều lần đã so sánh con ngời
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
với con vật, so sánh con ngời với những con vật có bản năng gần giống với
con ngời. Mác đã chỉ ra sự khác biệt đó ở nhiều chỗ nh chỉ ra con ngời tự sản
xuất ra những t liệu sinh hoạt của mình. Đó là một bớc tiến do tổ chức cơ thể

con ngời quết định. Sản xuất ra những t liệu sinh hạot của mình nh thế con
ngời đã gián tiếp sản xuất chính đời sống vật chất của mình, con ngời biến
đổi tự nhiên theo qui luật của tự nhiên, con ngời là thớc đo của vạn vật. Luận
điểm xem con ngời là sinh vật biết chế tạo ra công cụ sản xuất đợc xem là
luận điểm tiêu biểu của chủ nghĩa Mác về con ngời.
Khi C.Mác nói "trong tính hiện thực của nó bản chất con ngời là tổng
hoà những mối quan hệ xã hội Mác hoàn toàn không có ý phủ nhận vai trò
của các yếu tố và đặc sinh của con ngời. Ông chỉ đối lập luận điểm con ngời
đơn thuần nh một phần của giới tự nhiên còn bỏ qua không nói gì đến mặt
xã hội của con ngời. Không có con ngời trừu tợng mà chỉ có con ngời sống
hoạt động trong một xã hội nhất định, một thời đại nhất định, trong những
điều kiện nhất định. Chỉ trong toàn bộ những quan hệ xã hội cụ thể đó con
ngời mới bộc lộ và thực hiện đợc bản chất thực sự của mình. T duy con ngời
phát triển trong hoạt giao tiếp xã hội. Trớc hết là trong hoạt động lao động
sản xuất, con ngời không chỉ là chủ thể của hoạt động sản xuất vật chất là
yếu tố đóng vai trò quyết định trong lực lợng sản xuất của xã hội mà hơn nữa,
con ngời còn đóng vai trò là chủ thể hoạt động của quá trình lịch sử. Thông
qua hoạt động sản xuất vật chất con ngời sáng tạo ra lịch sử của mình, lịch sử
của xã hội loài ngời. Từ quan niệm đó Mác khẳng định sự phất triển của lực
lợng sản xuất xã hội có ý nghĩa là sự phát triển phong phú bản chất con ngời.
Mục đích cao cả của sự phát triển xã hội là phát triển con ngời toàn diện nâng
cao năng lực phẩm giá con ngời, giải phóng con ngời để con ngời đợc sống
với cuộc sống đích thực.
Điều đó cho thấy trong quan niệm của Mác thực chất của quá trình phát
triển lịch sử xã hội loài ngời là vì loài ngời vì cuộc sống ngày càng tốt đẹp
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
hơn cho con ngời, phát triển con ngời toàn diện và giải phóng con ngời theo
Anghen là đa con ngời từ vơng quốc của tất yếu sang vơng quốc của tự do.
Ngày nay quan niệm của Mác về định hớng phát triển xã hội lấy sự phát

của con ngời làm thớc đo chung càng đợc khẳng định, loài ngời đang sống
trong bối cảnh quốc tế đầy những biến động xã hội đang phát triển một cách
đa dạng, phức tạp, chính sự phức tạp đó đã tạo nên tính không đồng đều trong
sự phát triển kinh tế xã hội ở các nớc, các châu lục. Lịch sử phát triển của xã
hội đã tồn tại nhiều giai cấp song chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp đáp ứng
đầy đủ mọi qui luật của cuộc sống và đó cũng chính là những lý do tại sao
Mác chọn giai cấp vô sản để nghiên cứu. Trong đó Mác tập trung nghiên cứu
con ngời vô sản là chủ yếu. Với Mác ngời vô sản là ngời tiêu biểu cho phơng
thức sản xuất mới có sứ mệnh và hoàn toàn có khả năng giải phóng mình,
giải phóng xã hội để xây dung xã hội mới tốt đẹp hơn.
3. Vai trò của quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin về con ng ời
trong đời sống xã hội
Đảng và nhà nớc ta đã và đang xây dung, phát triển đất nớc toàn diện về
nhiều mặt đặc biệt là lĩnh vực kinh tế, nó phụ thuộc rất nhiều vào chiến lợc
con ngời. Cần đào tạo con ngời một cách có chiều sâu lấy t tởng và chủ nghĩa
Mác Lênin làm nền tảng. Cũng nh trên thế giới. ở nớc ta chiến lợc con ng-
ời có một ý nghĩa rất quan trọng và để phát triển đúng hớng chiến lợc đó cần
có một chính sách phát triển con ngời đúng đắn không để con ngời đi lệch t t-
ởng.
Trong đới sống xã hội thực tiễn trên cơ sở vận dụng khoa học và sáng
tạo của chủ nghĩa Mác Lênin về con ngời tại hội nghị lần thứ t của ban
chấp hành trung ơng đảng khoá Vii đề ra nghị quyết về việc phát triển con
ngời Việt nam toàn diện với t cách động lực của sự nghiệp xây dung xã hội
mới, đồng thời là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Và nghị quyết đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ Viii của đảng đã khẳng định: Nâng cao dân trí, bồi
6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
dỡng và phát huy nguồn lực to lớn của con ngời Việt nam là nhân tố quyết
định thắng lợi của công cuộc đổi mới đất nớc.
Các nhà t tởng đã xuyên tạc chủ nghĩa Mác cho rằng đó làchủ nghĩa

không có con ngời thực tế thì chủ nghĩa Mác là một chỉnh thể thống nhất
của ba bộ phận triết học nghiên cứu các qui luật của thế giới giúp ta hiểu bản
chất mối quan hệ tự nhiên xã hội con ngời chính trị kinh tế, vạch ra
qui luật đi lên của xã hội. Học thuyết đó không chỉ chứng minh bản chất của
con ngời tổng hoà các quan hệ xã hội và bản tính con ngời luôn vơn tới
sự hoàn thiện mà còn vạch hớng đa con ngời đi đúng bản chất và bản tính
của mình, giải phóng xoá bỏ sự tha hoá tạo điều kiện phát huy mọi sức mạnh
bản chất con ngời. Chỉ có chủ nghĩa Mác Lênin mới có thể vạch rõ đợc h-
ớng đi đúng cho con đờng đi lên xã hộ chủ nghĩa ở Việt nam, thực hiện ý chí
độc lập tự do cho con ngời Việt nam điều mà bao nhiêu học thuyết trớc Mác
khong thể áp dụng đợc và chính chủ nghĩa Mác Lênin đx làm thay đổi trở
thành hê t tởng chính thống của toàn xã hội.
Với sức mạnh có tính khoa học học thuyết Mác Lênin đã vạch rõ yếu
tố phi khoa học phi nhân đạo, các loại thế giới quan nhân sinh quan sai lệch
mà trớc đó đã làm mai một trí tuệ tính tích cực trong con ngời của cac shệ t t-
ởng truyền thống. Mặt khác chủ nghĩa Mác Lênin còn thể hện rõ tính u
việt trong con ngời đối với các luồng t tởng t sản ngoại nhập của phơng tây
và các trào t tởng t sản hiện đại đang làm lệch hớng đi của những con ngời
chân chính trong điều kiện đới sống vật chất khó khăn.
Nếu nh không có chủ ngghĩa Mác Lênin xã hội Việt nam phát triển
hơn đó là t tởng của những ngời thiếu hiểu biết về một xã hội tiến bộ luôn
coi cái trớc mắt mình là những thứ vô giá trị mà chỉ chạy theo trào lu. Điều
đáng trách hơn là họ cho rằng văn hoá Việt nam sẽ phong phú hơn đặc sắc
hơn. Thực tế từ khi xuất hiện chủ nghĩa Mác Lênin xã hội Việt nam nh đ-
ợc tiếp thêm sức mạnh, phat striển có khoa học hơn ở khía cạnh nào đó trình
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
độ dân trí trình độ năng lực văn hoá nghệ thuật con ng ời Việt nam không
thua kém con ngời của các nớc văn minh khác.
Xây dung chủ nghĩa xã hội là xây dựng đợc một xã hội mà ở đó có đủ

điều kiện vật chất và tinh thần để thực hiện trong thực tế nguyên tắc sự phát
triển tự do của mỗi ngời là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi
ngời. Và ở đất nớc ta một đất nớc đang còn nghèo nàn thì việc phát triển yếu
tố con ngời là một vấn đề mà đảng ta đã xác định đó là vấn đề then chốt cho
sự phát triển kinh tế đất nớc lấy chủ nghĩ Mác Lênin là kim chỉ man cho
mọi hoạt động.
Chúng ta đẫ có những đổi mới rõ rệt. Sự phát triển kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần theo cơ chế thị trờng, việc mở rộng dân chủ đối thoại trong
sinh hoạt chính trị của đất nớc việc mở cửa và phát triển giao lu quốc tế về
các mặt kinh tế văn hoá, chính trị. Trên thế giới sự biến đổi nhanh chóng của
tình hình chính trị quốc tế sự phát triển vũ bão của cuộc cánh mạng khoa học
công nghệ điều đó đòi hỏi chúng ta phải biết vận dụng chủ nghĩa Mác-
Lênin một chách khoa học hợp lý và sáng tạo để đáp ứng những đòi hỏi của
xã hội mới
8
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
II- Vấn đề con ngời và giải phóng con ngời trong sự
nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
1. Vấn đề con ngời và giải phóng con ngời trong mục tiêu cách mạng của
Đảng ta.
Mục tiêu cách mạng của Đảng ta và nhân dân ta là đem lại ấm no, tự do,
hạnh phúc cho cả cộng đồng và mỗi thành viên của cộng đồng với t cách cá
nhân. Trong quá trình đổi mới, quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất n-
ớc, Đảng ta, Nhà nớc ta thực hiện các chủ trơng, giải pháp kinh tế, chính trị,
văn hoá, xã hội phục vụ lợi ích của toàn xã hội, của cộng đồng, bảo vệ vững
chắc độc lập dân tộc, phát triển mạnh mẽ vững chắc kinh tế, văn hoá, từng b-
ớc thực hiện công bằng xã hội đó là lợi ích cơ bản của nhân dân ta. Lợi ích
chung đó không mâu thuẫn với lơi ích cá nhân mà là cơ sở của lợi ích cá
nhân. Chủ trơng của Đảng và Nhà nớc ta động viên toàn thể cộng đồng phấn
đấu vì lợi ích chung, đồng thời quan tâm thích đáng những lợi ích cá nhân

chân chính. Trong mỗi bớc đi của cách mạnh, chỉ có kết hợp hài hoà lợi ích
của toàn xã hội, đồng thời phát huy đợc tính tích cực sáng tạo của mỗi cá
nhân. Muốn đợc nh vậy, cần phải kết hợp chặt chẽ giữa sự phát triển kinh tế
với từng bớc thực hiện công bằng xã hội. Phải kết hợp hài hoà giữa giải
phóng xã hội với giải phóng cá nhân. Phát huy nhân tố con ngời có nghĩa là
đồng thời phát huy nhân tố cộng đòng và nhân tố cá nhân.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và ngày dới chế độ xã hội
chủ nghĩa vẫn có những mâu thuẫn giữa cá nhân và xã hội. Để giải quyết
đúng đắn mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội cần tránh hai thái độ cực đoan:
Một là, chỉ thấy cá nhân mà không thấy xã hội, đem cá nhân đối lập với
xã hội, đòi hỏi thoả mãn những yêu cầu cá nhân không phù hợp hoặc cha phù
hợp với lợi ích của xã hội và với điều kiện chung của xã hội, chỉ đòi hỏi xã
hội mà không thực hiện nghĩa vụ đối với xã hội. Đó là chủ nghĩa cá nhân cần
phê phán. Những ngời tuyệt đối hoá cái cá nhân đã không nhận thức rõ rằng
9