Phương pháp giảng dạy môn Mĩ thuật khối THPT

PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN ĐỨC LINH
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ VÕ XU


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:



Nhóm thực hiện: Đinh Thị Yến
Đỗ Thị Hương Thủy
Võ Xu tháng 04 năm 2008 Hồ Thị Thanh Dung
Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập môn mĩ thuật 04/2008
Mục lục
A. Lý do chọn đề tài
B. Khảo sát thực trạng
C. Tiến hành
1. Đặc trưng bộ môn
2. Thuận lợi và khó khăn
3. Các biện pháp thực hiện
D. Hiệu quả thực hiện
E. Đề xuất

Đinh Thị Yến Đỗ Thị Hương Thủy Hồ Thị Thanh Dung
2
Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập môn mĩ thuật 04/2008


Đinh Thị Yến Đỗ Thị Hương Thủy Hồ Thị Thanh Dung
3
Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập môn mĩ thuật 04/2008

A. Lý do chọn đề tài:
Trong những năm qua, ngành giáo dục Việt Nam đang từng bước
thay đổi về mọi mặt nhằm bắt kịp ngang tầm với các nước trên thế giới:
Nâng cao trình độ giáo viên, đưa thêm một số môn học mới và thay đổi
chương trình đào tạo , đặc biệt là ngành giáo dục đã chú trọng đầu tư về cơ
sở vật chất cũng như thiết bị dạy học .v.v… Môn Âm nhạc, Mĩ thuật, Tin
học và một số môn học khác được đưa vào đều khắp trong tất cả các trường
ở khắp mọi miền đất nước.
Tuy nhiên, không phải ở vùng miền nào hay ở trường nào, lớp nào
cũng đạt được hiệu quả cao ở những môn học năng khiếu, bởi nó phụ thuộc
rất nhiều vào năng khiếu của các em, đặc biệt là môn Mĩ thuật. Chúng ta
vẫn thường nói: “Cần cù bù thông minh”, cứ học nhiều, thực hành thật
nhiều thì sẽ đạt được hiệu quả cao hơn. Thế nhưng, với bộ môn Mĩ thuật,
hiệu quả bài vẽ của các em đạt hay không đạt là phụ thuộc nhiều vào trí
sáng tạo, óc liên tưởng và đặc biệt là vào sự cảm nhận về cái đẹp của mọi
vật trong các em.
Với những yếu tố phụ thuộc như vậy nên ta thấy tỉ lệ học sinh có bài
vẽ đạt yêu cầu còn rất thấp, với những học sinh không có năng khiếu về Mĩ
thuật thì khó hoàn thành được bài vẽ của mình với những yêu cầu của bài,
các em không thích học bộ môn này, giờ học trở nên vô vị đối với các em,
các em vẽ qua loa lấy lệ, máy móc hoặc rập khuôn các bài vẽ ở những giờ
học trước, năm học trước có nghĩa là các bài vẽ của các em không có sự
tiến bộ theo thời gian, nhiều học sinh bị ảnh hưởng về kết quả học tập từ
môn học này. Vì vậy trong các phương pháp giảng dạy của giáo viên ở bộ
môn này đặc biệt chú trọng nhiều đến phương pháp trực quan. Nghĩa là
các em được nhìn, được xem, được quan sát từ hình ảnh, tranh vẽ, mẫu thật,
hình photo và những bài vẽ của họa sĩ, của giáo viên và của chính học sinh
vẽ. Phương pháp này được giáo viên sử dụng gần như xuyên suốt trong giờ
học. Ở hoạt động 1: các em được quan sát hình ở đồ dùng học tập, tranh của
họa sĩ và của học sinh các năm học trước ( các bài đẹp do học sinh các năm

học trước vẽ rất cần thiết đối với giờ học, các em dễ liên tưởng hơn về bài
vẽ của mình. Hoạt động 2: Học sinh xem bài vẽ mẫu của giáo viên qua từng
bước. Và ở hoạt động 4: “đánh giá kết quả học tập” là không thể thiếu, ở
hoạt động này học sinh được xem, quan sát và nhận xét bài vẽ của các bạn
trong lớp mình gồm có bài đẹp, bài chưa đẹp và cả những bài vẽ còn sai về
hình, về bố cục, về tỉ lệ.v.v…, các em tự đánh giá bài vẽ của mình và của
các bạn theo cảm nhận riêng. Đây là hoạt động mà học sinh rất thích thú,
hơn nữa hoạt động này rất có ý nghĩa đối với học sinh, qua phần nhận xét,
góp ý của các bạn và của giáo viên, các em sẽ biết được như thế nào là bài
vẽ có bố cục không đẹp, tại sao hình vẽ đó lại sai, tỉ lệ các bộ phận không

Đinh Thị Yến Đỗ Thị Hương Thủy Hồ Thị Thanh Dung
4
Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập môn mĩ thuật 04/2008
đúng thì hình vẽ sẽ như thế nào v.v… Các em nhận ra một bài vẽ đẹp là
cần phải như thế nào về bố cục, hình vẽ, màu sắc. Từ đó, học sinh tự rút ra
những điểm sai cần tránh cho những bài vẽ lần sau, các em yếu thì nhận
thấy bài vẽ đó cần phải vẽ như thế nào, đánh giá được khả năng của mình
để từ đó có sự cố gắng hơn.
Từ mục tiêu và ý nghĩa của phương pháp quan sát- trực quan và hoạt
động “Trưng bày kết quả học tập vào cuối giờ học ” nên tổ chuyên môn
trong trường chúng tôi rất chú ý đến phương pháp trực quan- quan sát trong
các giờ học nhất là giờ vẽ theo mẫu, vẽ trang trí cũng như giờ vẽ tranh và
đặc biệt chú trọng đến hoạt động “Trưng bày kết quả học tập” vào cuối mỗi
giờ học vẽ, sau mỗi học kì và vào cuối năm học nhằm tổ chức cho học sinh
nhìn thấy kết quả học tập của mình trong một học kì hay sau một năm học.
Qua cuộc trưng bày đó sẽ giúp các em rút ra những kinh nghiệm, tránh
được các sai phạm cho các bài vẽ ở những giờ học sau, năm học sau từ đó
bài vẽ của các em đẹp hơn, hài hòa hơn.
Đó chính là lý do mà nhóm giáo viên chúng tôi đã chọn viết sáng

kiến kinh nghiệm về đề tài “Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập
trong năm học”, nhằm mục đích là giúp học sinh nâng cao năng khiếu về mĩ
thuật của mình, giúp các em cảm nhận được cái đẹp muôn màu muôn vẽ
trong cuộc sống và thêm yêu đời, yêu quý con người. Đó cũng chính là mục
đích giáo dục của nước nhà đã giao cho chúng ta.
B. Khảo sát thực trạng:
Trong những năm học đầu tiên khi bắt đầu thực hiện chương ttrình
thay đổi sách giáo khoa, các môn học Âm nhạc, Mĩ thuật, Thể dục .v.v…
được đánh giá học sinh bằng cách xếp loại Giỏi, khá, trung bình, yếu. Cách
đánh giá như thế này chưa được công bằng với tất cả các học sinh, giữa em
vẽ ở mức độ 8 điểm và em vẽ được 10 điểm đều như nhau (cùng loại Giỏi)
dẫn đến nhiều học sinh không còn hứng thú để thể hiện hết khả năng của
mình khi vẽ. Đó cũng là một nguyên nhân làm cho học sinh không có sự
tiến bộ ở bộ môn này, bài vẽ thường rập khuôn, không có sự sáng tạo cho
những bài vẽ sau và các em ít chịu khắc phục những lỗi đã có trong bài vẽ
lần trước.
Một nguyên nhân nữa là đối với những học sinh không có năng khiếu
về mĩ thuật, sự cảm nhận của các em còn yếu. Mặc dù các em cũng nắm
được các bước tiến hành cho một bài vẽ theo mẫu, bài vẽ tranh, hay bài vẽ
trang trí nhưng khi vẽ các em rất bối rối và không hình dung được bài vẽ
phải như thế nào, bố cục phải như thế nào mới cân đối và chặt chẽ, tỉ lệ các
bộ phận không hợp lí nên hình vẽ không thể giống mẫu, các em không cảm
nhận được màu sắc, đậm nhạt, sáng tối của vật để thể hiện.v.v…Do vậy bài
vẽ của các em thường không đạt, không đẹp về bố cục, hình vẽ và màu sắc
cũng không đạt. Các em e ngại, không tự tin khi vẽ và một số em không

Đinh Thị Yến Đỗ Thị Hương Thủy Hồ Thị Thanh Dung
5
Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập môn mĩ thuật 04/2008
thích học bộ môn này.

Vậy làm gì để học sinh có thể thích học vẽ hơn, bài vẽ của các em
tiến bộ hơn về sau? Tất nhiên, phương pháp giảng dạy phù hợp với trình độ,
khả năng của học sinh là rất quan trọng. Chúng tôi nghĩ rằng các em phải
được xem nhiều bài vẽ của chính học sinh vẽ để từ đó các em “bắt chước vẽ
theo”, cải thiện và hoàn chỉnh hơn bài vẽ của mình.
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát một số lớp ở tất cả các khối với các
loại bài vẽ gồm vẽ theo mẫu, vẽ trang trí và bài vẽ tranh về tỉ lệ các bài đạt
và chưa đạt ở các tiết đầu năm học 2007- 2008, kết quả như sau:
Lớp Sĩ
số
Vẽ theo mẫu Vẽ tranh Vẽ trang trí
Đạt yêu
cầu
Chưa
đạt yêu
cầu
Đạt yêu
cầu
Chưa
đạt yêu
cầu
Đạt yêu
cầu
Chưa
đạt yêu
cầu
SL % SL % SL % SL % SL % SL %
6A9 45 17 37,8 28 62,2 20 44,4 25 55,6 19 42,2 26 57,8
7A6 43 17 39,5 26 60,5 19 44,2 24 55,8 30 69,8 13 20,2
8A8 39 21 53,8 18 46,2 22 56,4 17 43,6 27 69,2 12 30,8

9A5 39 24 61,5 15 38,5 18 46,2 21 53,8 23 59 16 41
Tổng 166 81 48,8 76 45,8 79 47,6 87 52,4 99 59,6 67 40,4
Từ kết quả như trên, chúng tôi đã chú ý đến việc cho các em được
xem nhiều bài vẽ đẹp của chính các bạn trong lớp vẽ vào cuối mỗi giờ học
và đã mạnh dạn tổ chức trưng bày kết quả học tập cho học sinh toàn trường
vào cuối học kì I cũng như vào cuối năm học để các em được xem những
bài vẽ xuất sắc, mục đích giúp các em có thêm cảm nhận, sự liên tưởng và
làm giàu thêm trí sáng tạo, ý tưởng về hội họa.
C. Tiến hành:
1. Đặc trưng bộ môn:
Đây là bộ môn năng khiếu, đưa vào trường nhằm mục đích phát triển
năng khiếu và tính thẩm mĩ cho học sinh.
Một môn học xa rời với các con số, các lập luận. Quá trình học và
luyện tập, các em được tự do phát huy, tự do thể hiện sự sáng tạo và cảm
hứng của mình, thể hiện những ý thích của mình. Các em biết làm một số
đồ vật đáng yêu như quạt giấy, tấm bưu thiếp, túi sách, thiết kế một bộ thời
trang cho riêng mình.v.v...
Môn học này, ở mỗi loại bài, đều cần nhiều đến đồ dùng dạy học như
tranh, ảnh, hình phóng to, hình photo, các bài viết ở tạp chí, sách báo…,
tranh phiên bản của học sĩ và nhiều đồ dùng trực quan sinh động phong
phú như các loại lọ hoa, đĩa tròn, quạt giấy, các loại trái cây, các loại

Đinh Thị Yến Đỗ Thị Hương Thủy Hồ Thị Thanh Dung
6
Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập môn mĩ thuật 04/2008
hoa.v.v…
Một đặc trưng nữa của bộ môn này là về phía học sinh , các em cũng
cần phải có nhiều đồ dùng học tập hơn như: vở- giấy vẽ, bút chì, màu vẽ
các loại, dây dọi, giá bảng vẽ…
Phải có phòng học bộ môn phù hợp với đặc trưng môn học: phòng

học rộng rãi, thoáng mát, trang trí đẹp, có đầy đủ giá bảng vẽ, trưng bày
những bài vẽ đẹp của các họa sĩ, của học sinh.
Quá trình học, giáo viên cùng làm việc, cùng vẽ, cùng trao đổi với
học sinh để giúp các em dễ dàng thực hiện bài vẽ hơn. mối quan hệ giữa
giáo viên với học sinh rất gần gũi, có thể cùng tranh luận và vấn đáp với
nhau. Giáo viên không hoàn toàn bác bỏ những ý kiến, nhận xét từ phía học
sinh (nếu sai) mà thường cùng học sinh lí giải, phân tích.
Trên đây là những đặc trưng cơ bản của bộ môn mĩ thuật , chắc hẳn
rằng từ những đặc trưng đó, trong quá trình dạy và học cũng có nhiều thuận
lợi và một số khó khăn nhất định.
2. Thuận lợi và khó khăn:
a. Thuận lợi:
Như ở phần đặc trưng đã trình bày, đây là môn học thuộc về năng
khiếu, trong giờ học, học sinh không phải suy nghĩ nhiều đến các con số,
những lập luận suy diễn hay những mốc thời gian lịch sử… mà học sinh
được tự do thể hiện ý tưởng, cảm nhận và trí sáng tạo của riêng mình qua
các bài vẽ tranh, bài vẽ tĩnh vật hay bài vẽ trang trí bằng nét vẽ của mình.
Giờ học rất thoải mái, giáo viên và học sinh gần gũi, học sinh không
phải học thuộc lòng bài học mà chỉ tập trung vào thực hành nên hầu hết các
em rất thích học môn học này.
Kết quả học tập của các em không đánh giá là đúng, chính xác hay
sai đáp số mà đánh giá mức độ thể hiện của các em về bố cục và nội dung,
cách vẽ hình, vẽ màu và sự hài hòa của bài vẽ.
Học sinh có đầy đủ sách giáo khoa, đầy đủ đồ dùng học tập, các phân
môn được học xen kẻ nhau trong năm học nhằm bổ sung cho nhau, không
gây nhàm chán và học liên tục từ khối 6 đến khối 9. Bộ giáo dục đã đầu tư
một số trang thiết bị cần thiết cho môn học. Một số cơ quan, ban ngành
hằng năm thường xuyên tổ chức các cuộc thi vẽ tranh cho học sinh, đó cũng
là cơ hội tạo điều kiện cho các em thể hiện khả năng của mình.
Bên cạnh những thuận lợi trên, trong quá trình giảng dạy bộ môn này

cũng gặp rất nhiều khó khăn.
b. khó khăn:
Là bộ môn năng khiếu nên đối với một số học sinh không có năng
khiếu về mĩ thuật các em sẽ gặp nhiều khó khăn trình quá trình học tập.
Phương pháp giảng dạy trực quan được sử dụng thườnh xuyên trong
các bài, trong các giờ học thế nhưng chúng ta thiếu quá nhiều đồ dùng dạy

Đinh Thị Yến Đỗ Thị Hương Thủy Hồ Thị Thanh Dung
7
Hiệu quả của việc trưng bày kết quả học tập môn mĩ thuật 04/2008
học như:
+ Mẫu vẽ: trong những năm qua, giáo viên tự chuẩn bị mẫu vẽ hoặc
cho học sinh tự chuẩn bị mẫu nhưng có nhiều bài học mẫu vẽ sử dụng trong
2 tiết (2 tuần) do vậy phải cần mẫu vẽ khô, mẫu bằng nhựa.v.v….
+ Tranh, ảnh, các hình mẫu, bài vẽ mẫu cũng rất ít, có khối không có.
Đặc trưng của môn học này để thuận lợi cho việc dạy và học nhằm có
kết quả cao, không ảnh hưởng đến những môn học, giờ học khác thì phải có
phòng bộ môn phù hợp về diện tích, trang thiết bị cần thiết trong phòng, thế
nhưng ở đây các em ngồi vẽ theo lớp học nên không thuận lợi khi vẽ nhất là
phân môn vẽ theo mẫu , vẽ tranh.
Là môn học thuộc về năng khiếu nên cũng cần giáo viên có năng
khiếu về hội họa nhưng thực tế ta thấy cũng có giáo viên không được đào
tạo môn học này mà phải đứng lớp, gặp nhiều khó khăn trong quá trình
giảng dạy. Mỗi tiết học giáo viên chuẩn bị nhiều đồ dùng dạy học (bài vẽ
minh họa từng bước vì nhiều bài, nhiều khối không có sẳn)
Trên đây là những thuận lợi và khó khăn trong quá trình dạy và học
môn học này.

3. Các biện pháp thực hiện “Trưng bày kết quả học tập của học sinh”
Như trên đã trình bày, nhóm chúng tôi đã tiến hành thực hiện việc tổ

chức trưng bày kết quả học tập sau mỗi tiết học và sau học kì vừa qua.
a. Trưng bày kết quả sau mỗi tiết học :
Cách thực hiện:
Trong các tiết học của bộ môn mĩ thuật, hoạt động “ đánh giá kết
quả học tập” của học sinh cần được thực hiện từ 4 đến 5 phút.
Giáo viên thu bài vẽ của học sinh gồm những bài vẽ hoàn chỉnh và
đẹp, bài vẽ còn điểm hạn chế và một số bài vẽ yếu.
Giáo viên dùng nam châm ghim các bài vẽ lên bảng theo từng loại
bài hoặc cho học sinh tự phân loại theo cảm nhận của mình.
Học sinh cùng giáo viên quan sát tất cả các bài vẽ, hướng dẫn học
sinh nhận xét về:
+ Bố cục bài vẽ: Bố cục đã cân đối, hài hòa chưa?
+ Hình vẽ: Tỉ lệ hình vẽ của bạn đúng hay sai? Hình vẽ có giống
mẫu hay không?
+ Cách vẽ đậm nhạt của bài? Bạn đã thể hiện được các mức độ đậm
nhạt và sự chuyển tiếp giữa các mảng đã hài hòa chưa?
+ Về màu sắc của bài đã làm nổi rõ trọng tâm của bài vẽ chưa?
Màu sắc hài hòa không?
Sau những ý kiến nhận xét của học sinh, giáo viên bổ sung phần
nhận xét còn thiếu và góp ý thêm cho những bài vẽ đẹp và tương đối hoàn
chỉnh. Tuyên dương những học sinh có bài vẽ đẹp và chú ý khuyến khích,

Đinh Thị Yến Đỗ Thị Hương Thủy Hồ Thị Thanh Dung
8