Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG - GV: Hà Thơ - THCS N.Đ.Cảnh

GV: HÀ THỊ ANH THƠ
TRƯỜNG: T.H.C.S NGUYỄN ĐỨC CẢNH

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Chỉ rõ trạng ngữ và cho biết ý nghĩa của chúng trong những câu sau:
-
Về mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc.
( Trạng ngữ chỉ thời gian)
-
Trong lớp, các bạn học sinh đang chăm chú nghe giảng.
( Trạng ngữ chỉ nơi chốn)
-
Lan cần cố gắng nhiều hơn nữa , để trở thành học sinh giỏi.
(Trạng ngữ chỉ mục đích)
2. Đặt câu có sử dụng trạng ngữ và cho biết ý nghĩa của trạng ngữ đó.

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
A. Lí thuyết
I. Câu chủ động và câu bị động.
1. Khảo sát, phân tích ngữ liệu
Ngữ liệu
a. Mọi người yêu mến em.
CN VN
Chủ ngữ chỉ người thực hiện
hoạt động hướng vào người khác.
b. Em được mọi người yêu mến.
CN VN
Chủ ngữ chỉ người được hoạt

động của người khác hướng vào.

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
Ví dụ
a. Con mèo vồ con chuột.
CN VN
Chủ ngữ chỉ vật thực hiện
hoạt động hướng vào vật khác.
b. Con chuột bị con mèo vồ.
CN VN
Chủ ngữ chỉ vật được hoạt
động của vật khác hướng vào.
A. Lí thuyết
I. Câu chủ động và câu bị động.
1. Khảo sát, phân tích ngữ liệu

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
A. Lí thuyết
I. Câu chủ động và câu bị động.
1. Khảo sát, phân tích ngữ liệu
-
Câu a: Chủ ngữ chỉ chủ thể của
hoạt động.
Câu b: Chủ ngữ chỉ đối tượng
của hoạt động.
2. Ghi nhớ: SGK/57
Mọi người yêu mến em.
CN VN
Con mèo vồ con chuột.
CN VN

b. Em được mọi người yêu mến.
CN VN
b. Con chuột bị con mèo vồ.
CN VN
=> Chủ ngữ chỉ người, vật thực
hiện hoạt động nêu trong câu.
=> Chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt
động của người, vật khác hướng vào.
a
b
 Câu chủ động.
 Câu bị động.

Bài tập nhanh
Bài 1: Trong các câu sau, câu nào là câu chủ động?
A. Nhà vua truyền ngôi cho cậu bé.
B. Lan được mẹ tặng chiếc cặp sách mới nhân ngày khai trường.
C. Thuyền bị gió làm lật.
D. Ngôi nhà đã bị ai đó phá.
Bài 2: Trong các câu sau, câu nào là câu bị động?
A. Mẹ đang nấu cơm.
B. Lan được thầy giáo khen
C. Trời mưa to.
D. Trăng tròn.
Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG

Xác định câu chủ động, câu bị động
CCĐ CBĐ
1. Người lái đẩy thuyền ra xa.
2. Hoa được chị ấy cắm rất đẹp.

3. Người ta chuyển đá lên xe.
4. Em được thầy giáo khen.
5. Bọn xấu ném đá lên tàu hỏa.
6. Mẹ rửa chân cho bé.
X
X
X
X
X
X
Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
Bài 3:

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
A. Lí thuyết
I. Câu chủ động và câu bị động.
II.Mục đích của việc chuyển đổi
câu chủ động thành câu bị động
1.Khảo sát, phân tích ngữ liệu:
Ngữ liệu2:
- Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ
về quê ngoại.
Một tiếng “ ồ” nổi lên kinh
ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là
chi đội trưởng, là “ vua toán” của
lớp từ mấy năm nay , tin này
chắc làm cho bạn bè xao xuyến.
( Theo Khánh Hoài)
a. Mọi người yêu mến em.
b. Em được mọi người yêu mến.

THẢO LUẬN NHÓM ( 2’)
? Chọn câu nào để điền vào chỗ
trống trong đoạn trích dưới đây

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
- Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về
quê ngoại.
Một tiếng “ ồ” nổi lên kinh
ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là
chi đội trưởng, là “ vua toán” của
lớp từ mấy năm nay. Em được
mọi người yêu mến, tin này chắc
làm cho bạn bè xao xuyến.
( Theo Khánh Hoài)

- Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ
về quê ngoại.
Một tiếng “ ồ” nổi lên kinh
ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là
chi đội trưởng, là “ vua toán”
của lớp từ mấy năm nay. Mọi
người yêu mến em, tin này chắc
làm cho bạn bè xao xuyến.
( Theo Khánh Hoài)

Các câu trong đoạn liên kết tốt hơn.
Câu trước đã nói về Thủy ( qua chủ
ngữ “Em tôi”, vì vậy sẽ là hợp logic
và dễ hiểu hơn nếu câu sau cũng tiếp
tục nói về Thủy ( qua chủ ngữ “Em”).

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
- Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về
quê ngoại.
Một tiếng “ ồ” nổi lên kinh ngạc.
Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội
trưởng, là “ vua toán”của lớp từ
mấy năm nay. Em được mọi người
yêu mến, tin này chắc làm cho bạn
bè xao xuyến.
A. Lí thuyết
I.Câu chủ động và câu bị động.
II.Mục đích của việc chuyển đổi
câu chủ động thành câu bị động
1.Khảo sát, phân tích ngữ liệu:
- Chọn câu ( b) để điền vào chỗ
trống giúp cho việc liên kết câu
trong đoạn văn được tốt hơn.
2. Ghi nhớ: SGK/58
Các câu trong đoạn liên kết tốt hơn.
Câu trước đã nói về Thủy ( qua chủ
ngữ “Em tôi”, vì vậy sẽ là hợp logic
và dễ hiểu hơn nếu câu sau cũng tiếp
Tục nói về Thủy ( qua chủ ngữ “Em”).

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
Hai cách viết sau khác nhau như thế nào? Em chọn cách viết nào?

1. Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị.
Khách hàng ở Châu Âu rất ưa chuộng các sản phẩm này.

2. Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị.
Các sản phẩm này được khách hàng Châu Âu rất ưa chuộng.
Chọn cách viết có sử dụng câu bị động, vì nó góp phần tạo nên liên
kết chủ đề theo kiểu móc xích: Một số sản phẩm có giá trị - các sản
phẩm này.

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
A. Lí thuyết
B. Luyện tập
1. Bài tập 1: Tìm câu bị động và giải thích vì sao tác giả chọn cách
viết như vậy?
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng
bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có
khi bị cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
(Hồ Chí Minh)
 Chọn cách viết câu bị động là tránh lặp lại kiểu câu dùng
trước đó, đồng thời tạo liên kết tốt giữa các câu trong đoạn.
b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những
bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa
lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ
thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần
thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. ( Theo Hoài Thanh)
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng
bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có
khi bị cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
(Hồ Chí Minh)
b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những
bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa
lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ
thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần

thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. ( Theo Hoài Thanh)

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
A. Lí thuyết
I.Câu chủ động và câu bị động.
II.Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
B. Luyện tập
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
Nhóm 1: Đặt 2 câu chủ động sau đó chuyển thành câu bị động.
Nhóm 2: Đặt 2 câu bị động sau đó chuyển thành câu chủ động.

Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
A. Lí thuyết
I.Câu chủ động và câu bị động.
II.Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
B. Luyện tập
1. Bài tập 1
2. Bài tập 2
3. Bài tập 3: Viết một đoạn văn ngắn từ 5 – 7 câu, chủ đề rừng núi.trong
đó có dùng câu chủ động, câu bị động.


Tiết 94: CHYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
I.Câu chủ động và câu bị động.
1. Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt
động hướng vào người, vật khác ( chỉ chủ thể của hoạt động).
2. Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của
người, vật khác hướng vào ( chỉ đối tượng của hoạt động).
II.Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.

Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (và ngược lại) ở
mỗi đoạn văn đều nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch
văn thống nhất.

HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ
1. Học thuộc phần ghi nhớ.
2. Đặt 3 câu chủ động, 3 câu bị động rồi chuyển ngược lại.
3. So sánh câu chủ động và câu bị động
4. Chuẩn bị bài: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị
động ( Tiếp theo)