tích lủy kinh nghiệm giảng dạy( T3-2011)

Tích lũy kinh nghiệm giảng dạy như thế nào?
Nếu bạn là người thầy giáo và cô giáo thực tâm muốn tích luỹ kinh nghiệm bởi vì thực
tế hiện nay có nhiều giáo viên có triển vọng tốt, vươn lên đạt kết quả giảng dạy cao
hơn nữa nếu chú tâm vào việc tích lũy kinh nghiệm giảng dạy, nhưng số thầy cô này
chưa phát huy và chưa bộc lộ hết khả năng và tài năng của mình. Những thầy giáo và
cô giáo mới chỉ làm được việc theo kiểu "không muốn thua ai và khong muốn kém ai"
nghĩa là những thầy cô này chỉ hoàn thành nhiệm vụ giảng dạy của mình là đủ.
Nói một cách nghiêm túc rằng tích lũy kinh nghiệm giảng dạy của thầy cô được thầy
cô lưu giữ trong đầu và được áp dụng khi cần, có một số thầy cô có ghi hẳn vào trong
số rất có giá trị, thậm chí có một số vấn đề mà mọi người mặc dù đã biết nhưng
không ghi lại trong sổ sách làm tư liệu quý giá để mọi người cùng học hỏi. Nhưng dù
sao đi nữa với bản thân của tôi cũng chia sẻ tích lũy kinh nghiệm giảng dạy như thế
nào?
Thứ nhất muốn tích lũy được kinh nghiệm giảng dạy một cách nhanh chóng, hiệu
quả, quý thầy cô phải là người thực sự tâm huyết với nghề nghiệp và có mong muốn
phát triển được nghề nghiệp của chính bản mình (vì có nhiều thầy cô luôn thỏa mãn
với kiến thức đã học được từ thời còn ở đại học cho đến nay, vì những thầy cô này
không muốn và không cần học để nâng cao trình độ, không cần tham dự hội thảo, hội
nghị để học tập kinh nghiệm của những người khác hơn mình.)
Thứ hai quý thầy cô phải có các đồng nghiệp cùng chí hướng (cũng mong muốn phát
triển nghề nghiệp như quý thầy cô). Nếu được một đồng nghiệp là người giáo viên
tậm tâm có kinh nghiệm dìu dắt, giúp đỡ thì bạn sẽ tích lũy được nhiều kinh nghiệm
hơn, bạn sớm được nâng cao năng lực giảng dạy hơn. Nếu không có giáo viên có kinh
nghiệm nào muốn giúp thầy cô, thì thầy cô hãy tự mình tiến hành các công việc cần
thiết để chuẩn bị cho việc tích lũy kinh nghiệm của thầy cô.
Thứ ba thầy cô có thể tiến hành tích lũy kinh nghiệm bằng cách lưu giữ đầy đủ các
công văn chỉ đạo chuyên môn của cơ quan giáo dục cấp trên một cách cẩn thận, giữ kỹ
và thường xuyên đọc các tài liệu tập huấn mà thầy cô được tập huấn và học tập.
Vì sao quý thầy cô cần lưu giữ công văn chỉ đạo chuyên môn của cơ quan giáo dục
cấp trên? Bởi vì công văn chỉ đạo chuyên môn của cơ quan giáo dục cấp trên thường
định hướng cho sự phát triển chuyên môn của ngành, đồng thời cũng có những quy

định cho thầy cô phải tuân thủ. Các nội dung có trong các công văn chỉ đạo là cơ sở để
bạn viện dẫn, tranh luận với thầy cô khác khi xác định một vấn đề về phương pháp
giảng dạy là đúng (phương pháp đó là phương pháp tích cực) hay phương pháp không
đúng (hay phương pháp không phù hợp).
Vì các tài liệu được biên soạn công phu của những người có học vị, học hàm và kinh
nghiệm trong lĩnh vực chuyên môn của môn học mà quý thầy cô đang giảng dạy. Quý
thầy cô cần lưu ý rằng, có một số cán bộ quản lý hay thầy cô có ý kiến phê bình về
chất lượng, hiệu quả của công tác bồi dưỡng giáo viên, chứ người ta không phê phán
các tài liệu dùng để bồi dưỡng giáo viên.
Các tài liệu tập huấn cũng là cơ sở để bạn viện dẫn, dựa vào đó mà đánh giá những
vấn đề về phương pháp giảng dạy khi tranh luận với một giáo viên khác.
Thứ tư sưu tầm các bài báo hay viết về phương pháp giảng dạy, những tài liệu
chuyên môn quan trọng có liên quan đến bộ môn của bạn. Thầy cô cũng cần lưu ý
rằng bạn cần phải tích lũy các kiến thức hay về bộ môn và về phương pháp giảng dạy,
học tập và tích lũy các kinh nghiệm về sử lý các tình huống giáo dục, giảng dạy có
hiệu quả.
Đó là các kết quả kiểm chứng hay đề xuất mà các thầy cô hiện đang giảng dạy hoặc
nghiên cứu đã thực hiện. Nhiều bài báo viết về phương pháp giáo dục rất hay, thể hiện
kinh nghiệm của người viết trong lĩnh vực mà họ quan tâm. Các bài báo hay viết về
phương pháp giáo dục cũng là các kết quả mà các giáo viên khác đã thực hiện được.
Nó giúp cho bạn có thêm niềm tin về việc đã có người thực hiện phương pháp hay
một thủ thuật dạy học nào đó, và thầy cô đó đã thành công, thế thì tại sao lại nói
“không” với chúng ta?
Thứ năm phải sưu tầm thêm những tài liệu chuyên môn quan trọng khác có liên quan
đến bộ môn của mìmh.
Không có tài liệu nào đề cập được đầy đủ tất cà những vấn đề mà bạn quan tâm. Việc
sưu tầm thêm tư liệu có liên quan sẽ giúp bạn có thêm được các kiến thức bổ sung,
giúp bạn sáng tỏ thêm một vấn đề nào đó mà trong lần đọc một tài liệu trước đó bạn
cảm thấy vướng mắc thầy cô. Việc sưu tầm thêm tư liệu, những tài liệu này sẽ giúp
thầy cô có thêm được một cái nhìn bao quát hơn về vấn đề mà thầy cô quan tâm. Quý

thầy cô có thể sưu tầm các tài liệu này trên Internet, qua các sách báo mà thầy cô
thường đọc.
Thứ sáu để có thể thu lượm được nhiều kinh nghiệm giảng dạy, thầy cô cần phải có
và phải trang bị cho mình một thái độ tích cực trong quá trình tiếp thu những cái mới,
những cuộc tranh luận với thầy cô đồng nghiệp, với những thầy cô có kinh nghiệm
hơn, lớn tuổi hơn và kể cả những người làm việc trong lĩnh vực chuyên môn ở cấp cao
hơn trong ngành thậm chí kể cả những người không phải trong nghành với mình.
Thái độ tích cực ở đây được hiểu là quý thầy cô phải biết nghe và biết nói. Cần nghe
những cái gì được minh chứng là đúng, kể cả thầy cô nhỏ tuổi hoặc ít năm kinh
nghiệm giảng dạy hơn. Các thầy cô lớn tuổi, có kinh nghiệm luôn sẵn lòng giúp đỡ
thầy cô nếu thầy cô là người thực tâm muốn tích luỹ kinh nghiệm, khi họ thấy thầy cô
làm việc một cách khoa học và đặc biệt là khi họ nhìn thấy được khả năng tiềm ẩn của
thầy cô.
Cần phải biết nghe những điều đã minh chứng được là đúng, cần phải nói ý tưởng của
mình về vấn đề mà thầy cô gặp phải, phải tranh luận, tranh luận đến cùng, đến khi nào
vấn đề đưa ra tranh luận được sáng tỏ.
Thứ bảy nên lắng nghe và xem học sinh mình cần gì ở thầy cô. Thầy cô đã đáp ứng
đủ chưa. Thầy cô có quan tâm đến nhu cầu kiến thức cung cấp cho đối tượng của thầy
cô chưa?. Và phải đáp ứng những nhu cầu dó như thế nào?
Thứ tám điều quan trọng nhất là thầy cô phải nắm vững phương pháp giảng dạy, thật
vững vàng. Phương pháp giảng dạy mà quý thầy cô cần nắm vững thuộc phương pháp
giảng dạy nào và cách thức tiến hành phương pháp giảng dạy đó trên lớp học như thế
nào.
Việc vận dụng phương pháp giảng dạy của các thầy cô khác nhiều khi quá linh động
nên đã đi chệch hướng, sai những nguyên tắc cơ bản của phương pháp giảng dạy do
đó đòi hỏi quý thầy cô phải thật bình tỉnh trong nghề nghiệp của của quý thầy cô.

Nhà Văn Nguyễn Khuyến
Nguyễn Khuyến sinh năm 1835 và mất năm 1909, thọ 74 tuổi. Trừ thời gian
làm quan và lên Hà Nội dạy học, ông đã sống ở quê nhà hơn 40 năm. Do đó,

ông thật hiểu biết từ bụi tre, ao cá, ruộng vườn đến làng xóm, dân tình, phong
tục. Dưới ngòi bút của ông, nông thôn Việt nam trở thành thật đẹp, thật gần,
với những hình ảnh rõ ràng, sinh động:
Trâu già góc bụi phì hơi nắng
Chó nhỏ bên ao cắn tiếng người
Với những tiếng thật Việt Nam
Năm gian nhà cỏ thấp le te
Ngõ tối đêm sâu đóm lập lòe
Tuy nhiên, cái làm cho Nguyễn Khuyến thực sự là nhà thơ của nông thôn,
không phải chỉ là những bài thơ tả cảnh, mà là tình cảm của ông đối với
những người chân lấm tay bùn. Ông thật thông cảm với đời sống cực nhọc
của dân, một nắng hai sương, lại thêm cảnh vỡ đê lụt lội, nghèo túng, làm ăn
thất bát, nợ nần ''lãi mẹ đẻ lãi con". Có thể nói rằng: với Nguyễn Khuyến, thơ
văn Việt Nam "lội xuống ruộng đồng " và cảm thông sâu sắc với đời sống dân
quê, để nghe:
Ình ịch đêm qua trống các làng
Ai ai mà chẳng rước xuân sang (Khai bút )
Vui với tiếng trống xuân đấy, nhưng rồi cũng để thấy:
Năm nay cày cấy vẫn chân thua
Chiêm mất đàng chiêm, mùa mất mùa (Chốn quê)
Ông đã cùng sống với cảnh khổ của dân
Sớm trưa dưa muối cho qua bữa
Chợ búa trầu chè chẳng dám mua ( Chốn quê)
Và ngậm ngùi với dân:
Quai mễ Thanh Liêm đã lở rồi
Vùng ta thôi cũng lụt mà thôi (Nước lụt Hà Nam)
Hai chữ "Vùng ta" của Nguyễn Khuyến thật gần gũi, chí tình; như chính ông
với quê hương, làng nước.
Tuy nghèo khổ, lam lũ, nhưng tình cảm con người với nhau ở thôn quê thật
thân thiện:

Chú Đáo bên làng lên với tớ
Ông từ xóm chợ lại cùng ta. (Lên lão)
Và:
Cổng reo trẻ đón, ông về đó
Gậy chống già chào: bác đấy a? (Hoàn gia tác )
Nguyễn Khuyến sống chan hoà với nông dân, người ta kể: khi ông đi dạo
trong làng, gặp những cụ già, ông đã dừng lại mở cơi trầu, mời họ ăn và
chuyện trò thật đằm thắm. Điều đó chứng tỏ Nguyễn Khuyến có 1 tâm hồn
thật bình dân. Và Văn học sử cho ta thấy: chưa có 1 quan lớn tổng đốc nào
lại đi làm câu đối, câu phúng điếu cho người láng giềng, bà thông gia, anh thợ
rèn, chị thợ nhuộm, chị hàng thịt. Những câu thật đẹp, thật hay, và cũng chứa
đầy tình cảm, đôi khi có chút hài hước bên trong, như câu đối cho chị vợ anh
hàng thịt để treo trong nhà:
Tứ thời bát tiết canh chung thuỷ
Ngạn liễu đôi bồ dục điểm trang
(Bốn mùa, tám tiết bền chung thuỷ
Dặm liễu, gò bồ, muốn điểm trang)
Hai câu thơ nói lên sự thông cảm với nỗi lòng người goá phụ, nhưng cũng có
những hình ảnh phù hợp với nghề nghiệp của cặp vợ chồng:"bát tiết canh, đôi
bồ dục". Thật là hóm hỉnh, sâu sa.
Quả thật, trước kia cũng có những nhà thơ tả cảnh nông thôn, nhưng vẫn còn
ít nhiều xa lạ với phong cảnh Việt Nam. Sau này, tuy có những thi sĩ như
Đoàn văn Cừ, Bàng Bá Lân, Nguyễn Bính, Anh Thơ… đã vẽ ra nhiều nét đẹp
làng quê và tâm tình người nông thôn; nhưng tấm lòng họ dành cho làng xóm
và thân phận tối tăm của người dân quê, thật không bằng Nguyễn Khuyến.
Chỉ có ít nhà văn sau này như Ngô Tất Tố với "Tắt Đèn", Nguyễn công Hoan
với "Bước đường cùng", là có thể thấy và mô tả được như ông, nhưng đó là
văn xuôi và là cái nhìn của mấy chục năm sau. Có thể nói rằng: trước và sau
đó, chưa có nhà thơ nào có bức tranh sinh động về làng nước và chan chứa
với mối cảm thông với đời sống cực nhọc của dân, qua đó để lại ấn tượng

sâu đậm cho đời, bằng nhà thơ Nguyễn Khuyến