TIẾT 1- VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH

TUẦN 1: Ngày soạn:
TIẾT 1 - 2 Ngày dạy :
ĐỌC VĂN: VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
Trích “ Thượng kinh kí sự” - Lê Hữu Trác -
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC :
Giúp học sinh :
Hiểu rõ giá trò hiện thực, Cảnh sinh hoạt nơi phủ chúa, thái độ trước hiện thực và ngòi bút ký
sự sắc sảo của tác giả qua đoạn trích.
B. PHƯƠNG PHÁP.
- Nêu vấn đề - diễn giảng–đàm thoại - Thảo luận nhóm…
C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1/ Ổn đònh lớp: Kiểm diện học sinh
2/ Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bò của Hs
3/ Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu chung:
- GV gọi HS tóm lược phần tiểu dẫn
về tác giả; về tác phẩm.
- GV chốt vấn đề cơ bản.
GV nhắc lại cho HS về XHVN thời
trung đại với các giai đoạn:
+ Thế kỷ X – XV: Chống ngoại xâm
+ Thế kỷ XV – XVII đến thế kỷ
XIX: Hoàng kim và chuyển sang
khủng hoảng, suy thoái….
- GV nêu câu hỏi: Thời vua Lê, chúa
Trònh thuộc giai đoạn nào trong lòch
sử phong kiến nước ta ?
- GV diễn giải thêm về xã hội đương
thời. Thời Vua Lê chúa Trònh, liên
hệ với “Hoàng Lê Nhất Thống Chí”

của Ngô Văn Phái.
- GV yêu cầu HS nên vắn tắtvề xuất
xứ và nội dung đoạn trích.
Hoạt động 2: Đọc – hiểu văn bản
trích giảng.
- GV gọi 2 HS đọc đoạn trích –>
Nhận xét…
- Dựa vào chú thích SGK, GV yêu
cầu HS giải nghóa các từ khó.
- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi.
+ Nêu những chi tiết về quang cảnh
nơi phủ chúa ?
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
1/ Tác giả: Lê Hữu Trác (1724 – 1791)
- Hiệu: Hải Thượng Lãn Ông
- Là một danh y, không chỉ chữa bệnh mà còn soạn sách,
mở trường truyền bá y học.
- Viết bộ Hải Thượng y tông tâm lónh có giá trò y học và
văn học.
=> Ông là nhà y học có học vấn uyên bác, nhà dược học
nổi tiếng, nhà văn, nhà thơ….
2/ Tác phẩm: “Thượng kinh ký sự”
+ Thể loại: Ký sự dùng để ghi chép những câu chuyện,
những sự việc có thật
+ Tác phẩm viết bằng chữ Hán, viết 1782
+ Nội dung: Tả quang cảnh ở kinh đô, cuộc sống xã hội
nơi phủ Chúa -> Thái độ tác giả: Khinh thường danh lợi.
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1/ Đọc/ tóm tắt – hiểu nghóa một số từ ngữ khó.
Tóm tắt: tác giả được triệu lên kinh đô để chữa bệnh

cho thế tử. Vào phủ chúa ông kinh ngạc trước cuộc
sống giàu sang nơi đây. Khi xem bệnh cho thế tử tác
giả rất phân vân trong việc chữa trò vì ông sợ nếu
chữa mau thì sẽ bò danh lợi ràng buộc mà chữa qua
loa lại ảnh hưởng đến lương tâm người thầy thuốc.
+Nhận xét của em về bức tranh đó?
+ Chỉ ra những chi tiết về phong
cách sinh hoạt nơi phủ chúa ?
+ Nhận xét của em về phong cách
sinh hoạt của phủ Chúa ?
- HS trả lời, GV gợi mở, chốt ý cơ
bản.
- Hình ảnh thế tử Cán được tác giả
miêu tả ntn về nơi ở và hình thể?
-Điều đó giúp em hiểu gì về thực
trạng xã hội thực tại lúc bấy giờ?
HS trả lời, bổ sung; GV gợi mở,
chốt vấn đề.
- Có thể liên hệ với tình hình lòch sử
lúc bấy giờ: Cuộc khởi nghóa nông
dân Tây Sơn dưới sự lãnh đạo của
người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ
và việc ra đời của triều đại Quang
Trung là một tất yếu…
* GV tổ chức HS thảo luận nhóm <
3 – 5’>:
- Hãy cho biết cách nhìn, thái độ của
Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi
Phủ Chúa ?
- Cách nhìn, thái độ đó giúp em hiểu

gì về tác giả?
+ Đại diện từng nhóm trình bày
+ Các nhóm khác nhận xét, bổ sung
-> GV chốt nội dung cơ bản.
- Qua cách lý giải về bệnh tình của
Thế Tử Cán, em thấy gì về hiện
thực cuộc sống nội cung thời Vua Lê
chúa Trònh ?
Gv củng cố tiết 1: Bức tranh nơi
phủ chúa và chuyển ý qua tiết 2
2/ Tìm hiểu văn bản:
a) Bức tranh nơi Phủ Chúa:
@ Quang cảnh trong phủ Chúa:
- Vào phủ: phải qua mấy lần cửa,mỗi cửa có vệ só canh
gác, người qua lại như mắc cửi…
- Vườn hoa trong phủ Chúa:cây cối um tùm, chim kêu ríu
rít, trăm hoa đua thắm, gió đưa thoang thoảng mùi hương…
-> sang trọng, lộng lẫy, quyến rũ => quyền uy tối thượng
của chúa Trònh.
- Cách bài trí trong phủ là những nhà “Đại đường, quyền
bổng, gác tía với kiệu son, đồ nghi trượng sơn son thếp
vàng, đồ dùng tiếp khách toàn là mâm vàng, chén bạc…”
- Cách sinh hoạt ăn uống: ra vào có thẻ, phi tần chầu chực,
mâm vàng chén bạc; đồ ngon vật lạ.
- Đối với chúa con: khi thế tử bò bệnh có đếb bảy, tám
thầy thuốc phục dòch. Khi xem bệnh cho thế tử tác giả –
một cụ già phải lạy bốn lạy. Muốn xem thân hình thế tử
phải xin phép.
-> Miêu tả kỹ càng, kín đáo, quan sát tinh tế => Nếp sống
hưởng thụ cực kỳ xa hoa nơi phủ Chúa, quyền uy to lớn

của chúa.
( đối lập với cảnh đói nghèo cực khổ của nhân dân )
=>Ngầm mỉa mai, phê phán.
@Hình ảnh thế tử Cán:
-Nơi ở: qua năm sáu lần trướng gấm … ở trong tối om
Ghế rồng, nệm gấm, cung nhân xúm xít
Đèn sáp chiếu sáng…,hương thơm ngào ngạt…
-> Vàng son nhưng tối tăm, ngột ngạt thiếu sinh khí.
- Thân hình: da mặt khô, rốn lồi to, gân xanh, chân tay
gầy gò…
-> Cạn kiệt sức sống – điềm hoạ cho nước nhà.
=> Tóm lại: cuộc sống sang giàu trong phủ Chúa chẳng
khác nhà mồ vó đại mà con người ở đó chẳng khác những
bóng ma sắp trút hơi thở cuối cùng.
TIẾT 2
- Tâm trạng của tác giả khi chữa
bệnh cho Thế Tử Cán ?
-Gv cho Hs thảo luận 5 phút -> Cacù
nhóm trả lời -> nhận xét , bổ sung
-> Gv chốt
- Đánh giá của em về Lê Hữu Trác ?
- Những đặc sắc trong nghệ thuật
viết ký sự của tác giả ?
Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết
và luyện tập.
- Hướng dẫn tổng kết
Dựa vào ghi nhớ, HS rút ra những
nét đặc sắc về nội dung và nghệ
thuật.
- Hướng dẫn luyện tập

TIẾT 2:
b) Suy nghó, thái độ, tâm trạng của Lê Hữu Trác.
- Trước cảnh Phủ Chúa xa hoa lộng lẫy, tác giả nhận xét
“Cảnh giàu sang nơi Phủ chúa thật khác người thường”.
Vònh một bài thơ tả sự sang trọng trong Phủ Chúa: Gác vẽ,
rèm châu, hiên ngọc, với lời khái quát: “Cả trời Nam sang
nhất là đây”.
-> Thái độ ngạc nhiên,khen cái đẹp – sang nơi phủ Chúa
nhưng không bò mê hoặc, quyến rũ.
- Được mời ăn cơm sáng, ông nhận xét:”Mâm vàng, chén
bạc, đồ ngon vật lạ, tôi bây giờ mới biết cái phong vò của
nhà đại gia”
-> Ôâng sống giản dò thanh cao,đối lập với nhà Chúa.
- Nói về bệnh của thế tử: “Vì thế tử ở trong chốn màn
che trướng phủ, ăn quá no, mặc quá ấm nên tạng phủ yếu
đi” .
=> Chỉ trích, phê phán cách sống xa hoa hưởng thụ quá
mức mà lại thiếu sinh khí tự do.
- Việc chữa bệnh của Thế tử: giằng co, xung đột trong suy
nghó:
+ Chữa có hiệu quả: Bò công danh trói buộc……
+ Chữa cầm chừng: Trái y đức và lương tâm. Phụ tấm
lòng trung hiếu của cha ông.
+ Cuối cùng: kê đơn, chữa đúng bệnh bảo vệ ý kiến của
mình.
-> Lương tâm,phẩm chất trung thực của người thầy thuốc
đã chiến thắng.
=> Lê Hữu Trác là thầy thuốc giỏi, kiến thức sâu rộng,
giàu kinh nghòêm, có lương tâm, đức độ. Ông là nhà nho
có khí tiết thanh cao.

* Đặc sắc trong bút pháp ký sự của tác giả :
- Quan sát tỉ mỉ.
- Ghi chép trung thực
- Tả cảnh sinh động
- Kể khéo léo, lôi cuốn.
III. TỔNG KẾT VÀ LUYỆN TẬP
1. Tổng kết:
Ghi nhớ: SGK/ 9
2. Luyện tập
Suy nghó của em về nhân cách của Lê Hữu Trác sau khi
học đoạn trích?
4/ củng cố: Thái độ và tâm trạng của tác giả khi chữa bệnh cho thế tử

5/Dặn dò: - H ọc bài cần nắm được:
+ Bức tranh nơi Phủ Chúa:
+ Suy nghó, thái độ, tâm trạng của Lê Hữu Trác
- Chuẩn bò bài mới:”Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân” yêu cầu:
+ Tính chung trong ngôn ngữ của cộng đồng được biểu hiện qua những phương diện nào? Những
quy tắc nào?
+Tại sao nói lời nói là sản phẩm riêng của cá nhân? Những biểu hiện của lời nói cá nhân?
D/ Rút kinh nghiệm: