TIẾT 137: BẾN QUÊ

NguyÔn Minh ch©u
N
g
u
y
Ô
n

M
i
n
h

c
h
©
u

a, Nhĩ xuất hiện trong một hoàn cảnh
đặc biệt:
- Nằm liệt trên gi ờng:
+ ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn.
+ ngửa mặt nh một đứa trẻ lau miệng
lau cằm
1.Nhân vật Nhĩ: đ ợc khắc họa ở thế
giới nội tâm
Mọi sinh hoạt đều phải nhờ ng ời
khác giúp đỡ

Nhng bông hoa bằng lng đã th a thớt -

cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc
đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vỡ ó sp ht
mựa, hoa ó vón trờn cnh, cho nờn my
bụng hoa cui cựng cũn sút li tr nờn
m sc hn.
Nh ó nhỡn thy gỡ
qua khung ca s?
Con sông Hồng mt màu đỏ nhạt, mặt sông nh rộng thêm ra.
Vòm trời cng nh cao hơn. Nhng tia nng sm ang t t di
chuyn t mt nc lờn nhng khong b bói bờn kia sụng, v
c mt vựng phự sa lõu i ca bói bi bờn kia sụng Hng lỳc
ny ang phụ ra trc khuụn ca s ca gian gỏc nh Nh mt
th mu vng thau xen vi mu xanh non - nhng mu sc thõn
thuc nh da tht, hi th ca t mu m.
Tiết 2

Cảnh
Lập thu
Hoa bằng lăng
Tình
(Tâm thế)
nh rộng thêm ra
Không gian, những cảnh sắc vốn quen thuộc, gần gũi nh ng
lại rất mới mẻ. T ởng nh lần đầu tiên Nhĩ cảm nhận đ ợc vẻ
giàu đẹp đó.
Sông Hồng
Vòm trời
th a thớt, đậm sắc hơn.
nh cao hơn.
màu đỏ nhạt, nh rộng thêm ra.

Bãi bồi
màu vàng thau xen với màu xanh non.
nh cao hơn
nh da thịt, hơi thở của đất màu mỡ
b.Cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về
thiên nhiên
cảm nhận bằng
cảm xúc tinh tế.
đậm sắc hơn

Nhĩ nhận thấy một nghịch lý nh ng
không thể sửa chữa:
đã từng đi tới không sót một xó
xỉnh nào trên trái đất, đây là chân
trời gần gũi mà xa lắc vì ch a hề
bao giờ đi đến
và ở anh nảy ra những băn khoăn,
trăn trở làm anh day dứt, không yên

Vỡ sao Nhĩ lại xúc động tr ớc vẻ đẹp bỡnh dị của
quê nhà?

Nguyễn Minh Châu muốn nhắc nhở mọi
ng ời đừng vô tỡnh mà phải biết gắn bó,
trân trọng cảnh vật quê h ơng xứ sở vỡ cái
đó là máu thịt, là tâm hồn của mỗi chúng
ta.

Phải biết phát hiện ra vẻ đẹp bỡnh dị, thân
thuộc của quê nhà để nâng niu, yêu quý.

Cái đẹp chỉ là những điều giản dị

Khi sắp giã biệt cuộc đời, Nhĩ mới thực sự thấu hiểu với
lòng biết ơn sâu sắc ng ời vợ. Anh đã tìm thấy đ ợc nơi n
ơng tựa là gia đình.
Tiếng hãm n ớc thuốc, tiếng b ớc
chân rón rén quen thuộc
Tiếng vợ đi lại dọn dẹp, dặn dò
con
Nhĩ nghe rõ:
Đó là tiếng lòng, tiếng thân th ơng, không phải lúc nào
Nhĩ cũng nghe đ ợc, cũng cảm đ ợc!
c. Cảm nhận của Nhĩ về ng ời vợ:
Lần đầu tiên, Nhĩ để ý thấy Liên đang mặc tấm áo vá, những ngón tay gầy guộc
âu yếm vuốt ve bên vai của anh:
Suốt đời, anh chỉ làm em khổ tâm mà em vẫn nín thinh.
Cũng nh cánh bãi bồi đang nằm phơi mình bên kia, tâm hồn Liên vẫn giữ nguyên
vẹn những nét tần tảo, chịu đựng, hi sinh

Nhĩ nhận ra điều này thì đã quá muộn
khi sự sống của Nhĩ không còn bao lâu
để sửa chữa sai lầm

Nhn thức của Nhĩ xen lẫn niềm ân
hận xót xa
Hãy biết th ơng yêu trân trọng tất cả
nhng gỡ khi còn có thể nếu không
con ng ời sẽ phải ân hận xót xa

t ởng nh mình vừa bay đ ợc một nửa vòng trái
đất.
đã thu hết tàn lực, lết dần, lết dần trên chiếc
phản gỗ.
Nh
ĩ
Điều ớc muốn ấy chính là sự thức tỉnh về những giá trị
bền vững, bình th ờng và sâu xa của cuộc sống- những giá
trị th ờng bị ng ời ta bỏ qua, lãng quên, nhất là khi còn
trẻ bị những ham muốn xa vời lôi cuốn.
Nh
ĩ
Nhận ra tất cả vẻ đẹp của cảnh vật rất đỗi bình dị và gần gũi
Bừng dậy niềm khao khát vô vọng đ ợc đặt chân lên cái bãi bồi.
2. Cảm nhận của Nhĩ về bản thân mình:

-
Nhĩ muốn đi thăm bãi bồi- ham muốn
cuối cùng của anh

nhờ con làm việc kì quặc:
sang bãi bồi bên kia và trở về để chẳng
làm gì cả, với giọng điệu khẩn khoản
khi mà Nhĩ chợt nhận thấy thời gian
mình sống chẳng còn bao lâu. Nhĩ khát
khao đ ợc đặt chân lên bãi bồi bên kia
bến sông

3. Câu chuyện của Nhĩ với cậu con trai
- Tuấn không hiểu ý cha

-
sà vào đám cờ thế, để chậm mất
chuyến đò cuối cùng trong ngày
Nh suy ra trit lớ cuc i: con
ngi khú trỏnh khi nhng vũng
vốo & chựng chỡnh

Những giá trị bền vững, đẹp đẽ
không phải chỉ là những gì xa lạ mà
nó chỉ là những gì gần gũi, bình
th ờng trong cuộc sống hằng ngày
ngay xung quanh ta

Nhĩ có trách ng ời con
không nghe lời mình
không? Nếu là em thì
em có trách hay
không?
Hãy giải thích hành
động của Nhĩ ở cuối
truyện khi thấy con đò
ngang vừa chạm mũi
vào bờ đất bên này
sông?

III. TNG KT: Ghi nh: sgk/
1. Ni dung:

Trong cuộc đời, con ng ời th ờng khó
tránh khỏi nhng sự vòng vèo, chùng

chỡnh.

ồng thời thức tỉnh chúng ta về
nhng giá trị và vẻ đẹp đích thực của
đời sống ở nhng cái gần gũi, bènh th
ờng mà bền vng của gia đènh, của
quê h ơng.

2. Nghệ thuật của truyện:

Xây dựng nhân vật t t ởng, miêu tả tâm lí
tinh tế.

Sáng tạo nhng hỡnh ảnh giàu ý nghĩa
biểu t ợng.

Cách xây dựng tỡnh huống mang tính
nghịch lí.

Phong cách trần thuật giàu chất triết lí
(dòng trần thuật chuyển hóa thành dòng
độc thoại nội tâm).

Tác phẩm mang tính biểu t ợng

Hỡnh ảnh bãi bồi, bến sông và khung cảnh thiên nhiên là
biểu t ợng cho vẻ đẹp của đời sống, của quê h ơng xứ sở
trong nhng cái gần gũi, bỡnh dị. Nhan đề Bến quê mang
ý nghĩa biểu t ợng ấy.

Sắc tím đậm hơn của nhng bông hoa bằng lng cuối
mùa; tiếng đất lở ở bờ sông bên này khi cơn lũ đầu nguồn
dồn về là biểu t ợng cho sự sống tàn lụi trong nhng ngày
cuối cùng của đời Nhĩ.

Con đò chở khách trên sông Hồng cập bến là con đò sẽ đ a
Nhĩ tới cõi h không của một kiếp ng ời.

Hỡnh ảnh cậu con trai sa vào một đám chơi phá cờ thế trên
lề đ ờng biểu t ợng cho cái vòng vèo, chùng chỡnh trên đ ờng
đời mà ng ời ta khó tránh khỏi.

Hành động kỡ quặc của Nhĩ ở cuối truyện có ý nghĩa thức
tỉnh con ng ời hãy mau dứt bỏ nhng cái vòng vèo, chùng
chnh trên đ ờng đời để h ớng tới nhng giá trị đích thực, vốn
rất gin dị, gần gũi và bền vng.

IV. Luyện tập:
cảm nghĩ của em về đoạn vn
Không khéo rồi thằng con trai anh lại trễ mất
chuyến đò trong ngày, Nhĩ nghĩ một cách
buồn bã, con ng ời ta trên đ ờng đời thật khó
tránh đ ợc nhng cái điều vòng vèo hoặc
chùng chỡnh, vả lại nó đã thấy có cái gỡ đáng
hấp dẫn ở bên kia sông đâu? Họa chng chỉ
có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp
mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu
có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông
Hồng ngay bờ bên kia, cả trong nhng nét
tiêu xơ, và cái điều riêng anh khám phá thấy

giống nh một niềm mê say pha lẫn với nối ân
hận đau đớn, lời lẽ không bao giờ giải thích
hết.

Bi tp v nh:
Hãy trỡnh bày cảm nhận của em về nhân vật
Nhĩ.
Gợi ý:

Hoàn cảnh sống của Nhĩ thật đáng th ơng.

Nhng cảm nhận, suy nghĩ của anh về thiên
nhiên, ng ời vợ và đứa con làm ta trân trọng.

Khát vọng cuối đời của Nhĩ làm ta phải suy nghĩ.

Nhng triết lí mang tính trải nghiệm về cuộc đời
con ng ời là bài học thấm thía mà sâu sắc.

Quª h ¬ng nÕu ai kh«ng nhí SÏ
kh«ng lín næi thµnh ng êi.