Bài 23 - hiện tượng cảm ứng điện từ

I
Chúng ta
đã biết
dòng điện
sinh ra từ
trường.
Liệu từ
trường có
sinh ra dòng
điện không?

Bài 23 :
Tiết 43 :
I.Từ thông
II.Hiện tượng cảm ứng điện từ




Xét một mặt phẳng diện tích S đặt trong từ
trường đều B.
α là góc hợp bởi B và n
S
n
B
Vẽ vectơ pháp tuyến n của S
Φ = BScosα
Φ : Cảm ứng từ thông
qua tiết diện S (từ
thông)

α

I. TÖØ THOÂNG
1. nh ngh aĐị ĩ
Φ
:Từ thông qua diện tích S
Φ = BScosα
n
r
B
ur
α
s
B : Cảm ứng từ (T)
S : Diện tích khung dây (m
2
)
α
: Góc giữa với
n
r
B
ur




Chú ý :
n
S

α là góc nhọn α là góc tù α = 0
⇒ Φ > 0
⇒ Φ < 0 ⇒ Φ = BS
Thông thường : Chọn α nhọn ⇒ Φ > 0
α
B
S
n
B
n
S
B
α

2) Ý nghóa của từ thông
2) Ý nghóa của từ thông
Φ = BScosα
Chọn S = 1 m
2
, α = 0
⇒ Φ = B
Ý nghóa :
Từ thông Φ đặc trưng cho số đường sức
xuyên qua diện tích S đặt vuông góc với
đường sức.
S
n
B

Quan sát hiện tượng sau:

0
NS
Quan sát hiện tượng sau:

Từ trường có thể sinh ra dòng điện

Hiện tượng trên là hiện tượng cảm ứng điện từ

0
Đưa nam châm ra xa
vòng dây dẫn
Giảm

0
Đưa nam châm lại gần
vòng dây dẫn
Tăng

II. Hiện tượng cảm ứng điện
từ
Quan sát các hiện tượng sau và
nhận xét từ thông qua các vòng
dây cùng độ lệch kim điện kế

0
a.Đưa nam châm lại
gần vòng dây dẫn

0

b.Đưa nam châm ra xa
vòng dây dẫn

0
c.Đưa vòng dây lại gần
nam châm

0
d.Đưa vòng dây ra xa
nam châm

Kim điện kế lệch chứng tỏ điều
gì?

•
NHẬN XÉT:
–
Trường hợp a và c từ thông qua vòng dây tăng
–
Trường hợp b và d từ thông qua vòng dây giảm
•
KẾT LUẬN:
–
Khi nam châm và vòng dây chuyển động tương
đối với nhau thì từ thông qua vòng dây biến
thiên, trong vòng dây xuất hiện dòng điện.

Nam châm và vòng dây không
chuyển động
thì có xuất hiện dòng điện không?

Từ thông
Φ=BScosα
thay đổi khi nào?

0

Lập TN như hình vẽ:
•
Kim điện kế
•
Trong mạch

Thay đổi diện tích vòng dây dẫn:

Kim điện kế

Trong mạch
chỉ số 0.
chỉ số 0.
không có dòng điện.
không có dòng điện.
lệch.
lệch.
xuất hiện dòng điện.
xuất hiện dòng điện.
B

Từ thông
Φ=BScosα

thay đổi khi:

Diện tích vòng dây thay đổi

0
Dịch chuyển con chạy về
phía bên trái
B
ur
Có dòng điện

0
Dịch chuyển con chạy về phía
bên phải
B
ur
Có dòng điện

Từ thông
Φ=BScosα
thay đổi khi:

Diện tích vòng dây thay đổi

Từ trường qua vòng dây thay đổi


Kết luận :

Hiện tượng cảm ứng điện từ là hiện tượng

dòng điện xuất hiện trong mạch kín khi có từ
thông biến thiên qua nó. Dòng điện xuất hiện
trong vòng dây gọi là dòng điện cảm ứng.

Đó cũng là nội dung của định luật cảm ứng
điện từ.