Hồn Trương Ba,da hàng thịt

Lu Quang Vò
I. Tìm hiểu chung
1. T¸c gi¶:
$85.86.Đ c văn.ọ H n Tr ng Ba da hàng th tồ ươ ị
( Trích) - L u Quang V -ư ũ
Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c
gi¶ Lu Quang Vò?
I. Tìm hiểu chung
1. T¸c gi¶:
$85.86.Đ c văn.ọ H n Tr ng Ba da hàng th tồ ươ ị
( Trích) - L u Quang V -ư ũ
-
Lưu Quang Vũ (1948 – 1988), sinh ra
trong một gia đình trí thức.
-
Từ 1965 - 1970 vào bộ đội
-
Từ 1970 - 1978 xuất ngũ, làm nhiều
nghề để mưu sinh.
-
Từ 1978 - 1988 biên tập viên tạp chí
sân khấu, bắt đầuviết kịch nói.
-
Ngày 29/8/1988, Lưu Quang Vũ, Xuân
-
Quỳnh và con trai đã mất trong một
tai nạn giao thông.
-
Tác phẩm tiêu biểu: Lời nói dối cuối
cùng, Bệnh sĩ, Tôi và chúng ta…

Em có nhận xét gì về cuộc đời và sự
nghiệp sáng tác của Lưu Quang Vũ?
Lưu Quang Vũ thành công nhất với
thể loại nào?
I. Tỡm hiu chung
1. Tác giả:
Lu Quang Vũ (1948-1988)
Cu c i c ó nhi u th ng tr m
Là một tài năng đa dạng
Kịch là đóng góp đặc sắc
nhất với những vở gây chấn
động d# luận, có nh h ng
c trong và ngoài n c
Nhà soạn kịch tài năng nhất
của nền VHNT VN hiện đại
$85.86. c vn. H n Tr ng Ba da hng th t
( Trớch) - L u Quang V -
Gia đình Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh ( ảnh chụp năm 1975)
Ngày 29-8-1988, Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh và con trai
Lưu Quỳnh Thơ đã mất trong một tai nạn giao thông.
- Khám phá, phát hiện nhng mâu thuẫn, xung đột -> diễn đạt
bằng hành động và ngôn ngữ đối thoại.
- Quá trình vận động: Thắt nút-> phát triển-> cao trào->mở nút.
a. Xu t x :
2. Tác ph m:
$85.86. c vn. H n Tr ng Ba da hng th t
H cấu sáng tạo từ một cốt truyện dân gian
b. Th : Kịch nói
( Trớch)
- L u Quang V -

c. Tóm tắt nội dung vở kịch: gồm 7 cảnh
Tr2ơng Ba bắt đầu thay đổi tâm tính khiến
mọi ng2ời trong gia đình, bạn bè, xa lánh
chán ghét, bản thân vô cùng đau khổ.
Quyết định giải thoát chấp nhận cái chết,
hn Trng Ba nhp vo mu xanh cõy c.
DoThiên đình cẩu thả
nên đã gạch nhầm tên
ng2ời chết là Tr2ơng Ba
Tr2ơng Ba - một cao cờ
d2ới hạ giới đã kết thân
với Đế Thích ng2ời đánh
cờ rất giỏi trên thiên đình
Bị thể xác xui khiến,
Tr2ơng ba định xuôi theo
ở lại với vợ hàng thịt
Lý tr2ởng sách nhiễu.
Tr2ơng Ba phải ở nhà hàng
thịt đến đêm mới đ2ợc
về nhà
Xác hàng thịt đòi về nhà
Tr2ơng Ba. Mọi ng2ời ngỡ
ngàng song đành phải chấp
nhận
7
6
5
4
3
1

Nam Tào sửa sai bằng
cách cho hồn Tr2ơng Ba
nhập vào xác hàng thịt
để sống lại
d. Đoạn trích
- Trích từ cảnh VII và đoạn kết của vở kịch.
- Thuộc phần cao trào và mở nút
$85.86. c vn. H n Tr ng Ba da hng th t
( Trớch) - L u Quang V -
$85.86. Đ c văn.ọ H n Tr ng Ba da hàng th tồ ươ ị
( Trích) - L u Quang V -ư ũ
II. Đ C HI U VĂN B NỌ Ể Ả
Căn cứ vào lời độc thoại
của Hồn Trương Ba ở đầu
đoạn trích, em hãy xác
định xung đột kịch ở cảnh
cuối này?
H n Tr ng Ba:ồ ươ Không ! Không ! Tôi không
muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở
không phải của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi! Cái
thân thể kềnh càng thô lỗ này, ta bắt đầu sợ mi, ta
chỉ muốn rời xa mi tức khắc! Nếu cái hồn của ta có
hình thù riêng nhỉ, để nó được tách ra khỏi cái xác
này, dù chỉ một lát!
1. Tìm hiểu xung đột kịch
-Xung đột cơ bản : Xung đột giữa linh hồn và thể xác ở con người
- Nguyên nhân dẫn đến xung đột
Nhân hậu,
trong sạch,
ngay thẳng

Uống r2ợu nhiều,
ham bán thịt,không
mặn mà với chơi cờ,
n2ớc cờ không còn
khoáng hoạt nh2 tr2ớc
Thô lỗ,
phũ phàng
Thú vui tao nhã, trí tuệ
chơi cờ với n2ớc
đi khoáng hoạt
Trú nhờ thể xác
dung tục của
hàng thịt
Tr2ơng
Ba
Hn Trng Ba ý thc c iu ú,
thy chỏn, s chớnh mỡnh. Nhng
khụng bit thoỏt ra bng cỏch no?
Nguyờn nhõn xung t kch
- Nguyờn nhõn dn n xung t :
Hồn Trương Ba
tự nhận thấy không
thể sống “hồn này
xác nọ”
Mọi người trong gia
đình xa lánh-> Hồn
Trương Ba tuyệt vọng
Hồn và Xác đối thoại
-> Hồn đau khổ, bế tắc
Hồn Trương Ba gặp gỡ

Đế Thích-> Đấu tranh để
lựa chọn cách sống.
-Nghệ thuật tạo xung đột kịch:
liên hoàn và tăng cấp
Trong cuộc sống con người luôn phải nổ lực hoàn
Trong cuộc sống con người luôn phải nổ lực hoàn
thiện nhân cách
thiện nhân cách
Qua mối xung đột giữa hồn
Qua mối xung đột giữa hồn
và xác,tác giả muốn gửi
và xác,tác giả muốn gửi
gắm tới chúng ta bức thông
gắm tới chúng ta bức thông
điệp gì?
điệp gì?
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Tìm hiểu xung đột kịch:
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
2. Nhân vật Hồn Trương Ba:
Màn đối thoại
Màn đối thoại
giữa Hồn và Xác
giữa Hồn và Xác
Màn đối thoại
Màn đối thoại
với người thân
với người thân
Màn đối thoại
Màn đối thoại

với Đế Thích
với Đế Thích
Màn kết
Màn kết
H N Ồ
H N Ồ
TR NG ƯƠ
TR NG ƯƠ
BA
BA
$85.86. Đ c văn.ọ H n Tr ng Ba da hàng th tồ ươ ị
( Trích) - L u Quang V -ư ũ
a. Màn đối thoại giữa hồn Trơng Ba và xác hàng thịt
Cử chỉ
X2ng
hô
Mục
đích
Vị thế
Nhận xét cuộc đối thoại của Hồn Tr2ơng
Ba và Xác anh hàng thịt ở các ph2ơng diện
Giọng
điệu


Các ph2ơng
diện
Hồn Tr2ơng Ba Xác hàng thịt
Cử ch ,
nột mt

Ta M y
->Khinh bỉ, xem th2ờng

Vị thế
Bị dồn vào thế bị động-> Tạm
thời thua cuộc, trở lại vào xác
hàng thịt
Nắm thế chủ động -> Tạm thời thắng
thế, buộc đ2ợc hồn Tr2ơng Ba quy
phục mình.
Mục đích
Phủ định sự lệ thuộc của linh hồn
vào xác thịt.
Khẳng định linh hồn luôn trong
sáng
Bịt tai lại; Nh tuyt vng
->Uất ức, tức giận, bất lực
Phủ định sự trong sáng, cao đẹp của
linh hồn.
Khẳng định thể xác có sức mạnh ghê
gớm, có khả năng điều khiển, làm át
đi linh hồn cao khiết.
Lắc đầu; Bun ru;
Thỡ thm; An i.
-> Tỏ vẻ th2ơng hại
X2ng hô
Tụi - ễng
->Ngang hàng thách thức
Giọng điệu
Giận dữ, khinh bỉ, mắng mỏ, ngậm

ngùi thấm thiá -> kháng cự yếu ớt,
đuối lý, tuyệt vọng.
Khi ngạo nghễ thách thức, khi buồn
rầu thì thầm ranh mãnh, an ủi- >đặt
nhiều câu hỏi phản biện, lý lẽ giảo
hoạt.
Qua mối xung đột giữa Hồn và Xác, tác giả muốn gửi gắm tới
Qua mối xung đột giữa Hồn và Xác, tác giả muốn gửi gắm tới
chúng ta bức thông điệp gì?
chúng ta bức thông điệp gì?
“Tác giả đưa vào vở kịch xung đột giữa linh hồn
và thể xác ở con người để gửi gắm vào đây một
thông điệp mang tư tưởng triết học về quan niệm
sống: Quan tâm đến con người là phải quan tâm
cả mặt thể xác lẫn tâm hồn. Con người lại không
chỉ sống với những nhu cầu bản năng, mà phải
tự đấu tranh với bản thân để có được một cuộc
sống cao cả, có ý nghĩa. Đây là một cuộc đấu
tranh vô cùng phức tạp khó khăn”.
( TS. Hoàng Hữu
Bội)
b. Mn đối thoại giữa hồn Trơng Ba và ngời thân:
b. Mn đối thoại giữa hồn Trơng Ba và ngời thân:


Tho lun nhúm
Tho lun nhúm
Phản ứng
của vợ ra
sao? Nguyên

nhân?

Tr2ớc sự tha hoá và biến đổi
của Hồn Tr2ơng Ba
Tr2ớc phản ứng
của ng2ời thân
Tâm trạng
củaTr2ơng Ba
ra sao? Nguyên
nhân?
Phản ứng
của con dâu
ra sao?
Nguyên
nhân?
Phản ứng
của cháu gái
ra sao ?
Nguyên
nhân?
Nhúm 1
Nhúm 2 Nhúm 3 Nhúm 4
* Diễn biến cuộc đối thoại


Ngời thân Hồn Trơng ba
MQH
Nguyên nhân
Tâm trạng
Phản ứng Nguyên nhân

Vợ
Thông cảm và
xót th2ơng
Cháu
gái
Con
dâu
Quyết liệt và dữ dội
Thấu hiểu nh2ng đau
lòng nhận thấy bố
ngày một đổi khác
Nhận thấy sự thay
đổi của chồng và
không muốn sống
cảnh chồng chung
Buồn bã đau khổ,muốn
bỏ đi, định nh2ờng
chồng cho cô hàng thịt
Tâm hồn tuổi thơ
vốn trong sạch,
không chấp nhận
sự tầm th2ờng dung
tục.
-Vẻ mặt: Thẫn thờ,
lặng ngắt nh2 tảng
đá.
-Cử chỉ: Tay ôm đầu
- Điệu bộ: Run rẩy,
lập cập.
-Giọng điệu: Nhẫn

nhục, cầu cứu
=> Vô cùng đau đớn,
bế tắc.
Hiểunhững gì
mình đã,
đang và sẽ
làm cho ng2ời
thân là rất tệ
hại mặc dù
không hề
muốn
Ông bây giờ còn biết đến ai nữa! ;
Ông đâu còn là ông nữa ;
Tôi sẽ đi biệt để ông đ2ợc thảnh thơi với cô hàng thịt
Con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn thấy
mỗi ngày thầy một đổi khác, mất mát dần,
tất cả cứ lệch lạc, nhoà mờ dần đến nỗi có lúc
chính con cũng không nhận ra thầy nữa
Ông nội tôi chết rồi nếu ông nội tôi hiện hồn
về ông nội tôi sẽ bóp cổ ông ; ông chiết cây cam
bàn tay giết lợn của ông làm gãy tiệt cái chồi non,
chân ông to bè nh2 cái xẻng, giẫm lên nát cả cây
sâm quý mới 2ơm! Ông nội tôi đời nào phũ
phàng nh2 vậy!


Nh2ng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự
Nh2ng lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự
đánh mất mình? Nh2ng có thật là không còn cách nào khác?
đánh mất mình? Nh2ng có thật là không còn cách nào khác?

-Những câu hỏi mang tính tự vấn
-Những câu hỏi mang tính tự vấn
-> Bộc lộ sự day dứt
-> Bộc lộ sự day dứt
nội tâm, đấu tranh với chính mình.
nội tâm, đấu tranh với chính mình.


Không cần cái đời sống do mày mang lại! Không cần!
Không cần cái đời sống do mày mang lại! Không cần!


-
-
Quyt nh
Quyt nh
dứt khoát
dứt khoát
-> Không chung sống với thể xác
-> Không chung sống với thể xác
dung tục của hàng thịt.
dung tục của hàng thịt.
*Li c thoi ni tõm ca Hồn Trng Ba


So sánh tâm trạng, thái độ của HồnTr#ơng Ba ở
So sánh tâm trạng, thái độ của HồnTr#ơng Ba ở
màn đối thoại với

màn đối thoại với
xỏc
xỏc
hàng thịt
hàng thịt
v vi ngi thõn
v vi ngi thõn
Màn đối thoại
với xác hàng thịt:
Tuyệt vọng,
Bất lực cam chịu.
Chấp nhận chung
sống với xác
thịt dung tục
Màn đối thoại
Với ng2ời thân:
Vô cùng đau đớn
song kiên quyết,
dứt khoát không
sống chung
với xác thịt
dung tục

Đỉnh điểm của xung đột nhân vật không thoả hiệp mà đấu
tranh mạnh mẽ quyết liệt
-> vẻ đẹp tâm hồn cao quý của ngời lao động trong
cuộc đấu tranh với cái dung tục tự hoàn thiện nhân cách
c. Màn đối thoại với Đế Thích:
Hãy chỉ ra sự
Hãy chỉ ra sự

khác nhau trong
khác nhau trong
quan niệm của
quan niệm của
Tr2ơng Ba và Đế
Tr2ơng Ba và Đế
Thích về ý nghĩa
Thích về ý nghĩa


sự sống?
sự sống?
Quan niệm của
Đế Thích
Quan niệm của
Hồn Tr2ơng Ba
Khuyên Tr2ơng
Ba chấp nhận vì
thế giới vốn không
toàn vẹn: D2ới
đất, trên trời đều
thế cả
Không chấp
nhận cái cảnh
phải sống bên
trong một đằng
bên ngoài một
nẻo, muốn đ2ợc
là mình toàn
vẹn

=> Đế Thích có cái nhìn quan liêu hời hợt về cuộc sống
con ng2ời nói chung và với Hồn Tr2ơng Ba nói riêng.
Hồn Tr2ơng Ba trách Đế
Hồn Tr2ơng Ba trách Đế
Thích, ng2ời đem lại cho
Thích, ng2ời đem lại cho
mình sự sống
mình sự sống
Ông chỉ nghĩ
Ông chỉ nghĩ
đơn giản là cho tôi sống còn
đơn giản là cho tôi sống còn
sống nh8 thế nào thì ông
sống nh8 thế nào thì ông
chẳng cần biết
chẳng cần biết
có đúng
có đúng
không?
không?
->Lòng tốt hời hợt thì chẳng đem lại điều gì thực
->Lòng tốt hời hợt thì chẳng đem lại điều gì thực
sự có ý nghĩa cho ai mà sự vô tâm còn tệ hại hơn,
sự có ý nghĩa cho ai mà sự vô tâm còn tệ hại hơn,
nó đẩy ng2ời khác vào nghịch cảnh, vào bi kịch
nó đẩy ng2ời khác vào nghịch cảnh, vào bi kịch