Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức môn Địa Lý 12.Doc

Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
I L I NÓI UỜ ĐẦ
1. Lí do ch n đ tài:ọ ề
Để phát huy tính tích cực ở học sinh trong mỗi tiết dạy thì người giáo
viên không chỉ không ngừng học tập, sáng tạo để tìm cho mình những phương
pháp, kĩ thuật dạy học phù hợp với đối tượng học sinh, với kiểu bài lên lớp. Sự
thành công của phương pháp giảng dạy có sự hỗ trợ rất đắc lực của kĩ thuật
dạy học.
Ngày nay có rất nhiều kĩ thuật dạy học tích cực được lồng ghép trong
mỗi phương pháp giảng dạy, nhất là trong nhiều năm gần đây toàn ngành đã
vận dụng việc soạn giảng theo chuẩn kiến thức, kĩ năng. Vì vậy khi soạn giảng
tôi luôn bám sát những yêu cầu của chuẩn kiến thức, kĩ năng để tìm ra những
kĩ thuật cho phù hợp với mỗi phương pháp. Theo chuẩn kiến thức, kĩ năng tôi
đã sử dụng kĩ thuật lập bảng thống kê cho phương pháp thảo luận nhóm trong
một số bài địa lí 12 đó chính là lí do dẫn đến sự thành công trong mỗi tiết dạy
học và cũng là lí do tôi chọn viết đề tài này.
2. Ph m vi và đi m m i trong vi c d y h c theo k thu t l p b ng th ng kêạ ể ớ ệ ạ ọ ĩ ậ ậ ả ố .
Qua nhiều năm triển khai dạy học theo kĩ thuật lập bảng thống kê ta
thấy được điểm mới trong kĩ thuật này là học sinh hệ thống được kiến thức và
dễ dàng hơn khi so sánh những đơn vị kiến thức gần như tương đồng nhau.
Vậy dạy học theo kĩ thuật lập bảng thống kê có thể giải quyết được vấn đề
theo yêu cầu của phương pháp dạy học tích cực đó là phát huy được tính tích
cực ở học sinh và cuối cùng học sinh dễ dàng hơn trong quá trình học bài cũ
sau này.
Thành Thị Kim Kiều - 1 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
II TH C TR NG TÀIỰ Ạ ĐỀ
1. Th c tr ng.ự ạ
Ở những bài có những đơn vị kiến thức yêu cầu gần như tương đồng
nhau, khi giáo viên soạn giảng theo kĩ thuật sắp xếp trình tự như bố cục sách
giáo khoa thì giáo viên phải lặp đi lặp lại nhiều lần với những câu hỏi, kiến

thức giống nhau sẽ gây cho học sinh tâm lí nhàm chán, không hứng thú cho
học sinh khi tiếp cận với kiến thức mới.
2. Nguyên nhân.
Cũng giống như cách trình ở thực trạng trên, đối với những đơn vị kiến
thức nằm trong cùng một bài có những yêu cầu về kiến thức trình bày như
nhau, khi giáo viên soạn giảng theo trình tự giống như bố cục sách giáo khoa
sẽ gây cho học sinh tâm lý nhàm chán, không hứng thú trong học tập.
Ví dụ ở bài: Vấn đề phát triển kinh tế- xã hội ở Duyên hải Nam Trung Bộ.
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Trình bày được vấn đề phát triển tổng hợp kinh tế biển và tầm quan trọng
của vấn đề phát triển công nghiệp, cơ sở hạ tầng đối với sự phát triển kinh tế,
xã hội của vùng.
(Lưu ý: ví dụ soạn cho phần kiến thức được gạch dưới ) Theo bố cục sách giáo
khoa ở mục 2) “Phát triển tổng hợp kinh tế biển” giáo viên soạn giảng như
sau :
a) Ngh cá ề
- Tiềm năng phát triển.
- Tình hình phát triển.
- Phân bố.
b) Du l ch bi nị ể
- Tiềm năng phát triển.
- Tình hình phát triển.
- Phân bố.
c) D ch v hàng h iị ụ ả
- Tiềm năng phát triển.
- Tình hình phát triển.
- Phân bố.
d) Khai thác khoáng s n th m l c đ a và s n xu t mu iả ở ề ụ ị ả ấ ố .
- Tiềm năng phát triển.
- Tình hình phát triển.

- Phân bố.
Thành Thị Kim Kiều - 2 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
(Nếu đi theo bố cục như trên thì giáo viên phải sử dụng cấu trúc câu hỏi tương
tự như nhau và phải lặp đi, lặp lại nhiều lần).
Vậy để giải quyết thực trạng này tôi đã soạn giảng theo phương pháp, kĩ thuật
lập bảng thống kê. Trong quá trình triển khai dạy học theo kĩ thuật lập bảng có
những thuận lợi và khó khăn gặp phải như sau:
• V thu n l i:ề ậ ợ
- Khi soạn giảng theo phương pháp kĩ thuật lập bảng thuận lợi:
Thứ nhất: Giáo viên không phải lặp đi, lặp lại nhiều lần với cấu trúc câu hỏi
gần như giống nhau
Thứ hai: Không gây tâm lí nhàm chán cho học sinh, ngược lại có thể gây
hứng thú hơn , phát huy được tính tích cực ở học sinh nhiều hơn (qua những
câu hỏi trong phương pháp thảo luận nhóm)
• V khó kh n:ề ă
- Khó khăn lớn nhất trong dạy học bằng kĩ thuật lập bảng là khi học sinh lên
trình bày ( viết vào bảng ô) thường học sinh ghi rất dài.
Vậy để giải quyết khó khăn trên đòi hỏi giáo viên rèn cho học sinh kĩ năng
viết ô bảng một cách ngắn gọn nhưng lôgic và đầy đủ ý.
Ví dụ: Trình bày tiềm năng phát triển nghề cá của vùng Duyên hải Nam Trung
Bộ
Ngh cáề Cách h c sinh trình bàyọ Rèn cho h c sinh cách ghiọ
Ti mề
n ngă
Đường bờ biển dài, có rất
nhiều ngư trường lớn và
nhiều vũng, đầm phá thuận
lợi cho đánh bắt nuôi trồng
thuỷ sản

Đường bờ biển dài, nhiều ngư
trường lớn, nhiều vũng, đầm phá
phát triển thuỷ sản
Thành Thị Kim Kiều - 3 -
→
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
III. CÁC GI I PHÁP TI N HÀNHẢ Ế
1. i u ki n th c hi n.Đ ề ệ ự ệ
- Giáo viên chuẩn bị thước kẻ bảng, phấn màu ( để viết tiêu đề trong bảng ô)
- Giáo viên kẻ nhanh bảng thống kê ngay trên bảng của lớp học ( Cũng có
những bài giáo viên có thể kẻ bảng thống kê trong bảng con trước)
2. Ph m vi ti n hànhạ ế
- Dạy học bằng kĩ thuật lập bảng thống kê có thể dùng cho những bài, những
phần mà chuẩn kiến thức yêu cầu với những cấu trúc đơn vị kiến thức gần như
giống nhau.
3. Các b c ti n hànhướ ế
- Khi dạy theo kĩ thuật lập bảng thống kê thường đi song song là phương pháp
dạy học thảo luận nhóm.
- Giáo viên kẻ bảng thống kê phù hợp với yêu cầu chuẩn kiến thức ở từng bài,
từng phần
- Phân công nhiệm vụ ( câu hỏi ) cần giải quyết cho từng nhóm.
- Gọi đại diện học sinh ở từng nhóm lên trình bày ( viết)
- Giáo viên chuẩn kiến thức cho học sinh .
• Sau đây là bài so n minh ho theo chu n ki n th c b ng k thu t l pạ ạ ẩ ế ứ ằ ĩ ậ ậ
b ng th ng kê m t s bài đ a lí 12ả ố ở ộ ố ị
Bài 4 và 5: L ch s hình thành và phát tri n lãnh thị ử ể ổ
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Trình bày đặc điểm ba giai đoạn phát triển của tự nhiên Việt Nam: Tiền
Cambri- hình thành nền móng lãnh thổ, cổ kiến tạo- vận động chính tạo địa
hình cơ bản và Tân kiến tạo- một số tác động chính đã dịnh hình lãnh thổ Việt

Nam ngày nay.
(Lưu ý: Bài này có hai tiết, giáo viên nên lập bảng ngay từ tiết đầu)
cĐặ
đi mể
Các giai đo nạ
Th i gianờ Các v n đ ng chínhậ ộ
M t s nét v thiênộ ố ề
nhiên
B tắ
đ uầ
K tế
thúc
Thành Thị Kim Kiều - 4 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
Ti n Cambriề
C ki n t oổ ế ạ
Tân ki n t oế ạ
Bài 6: t n c nhi u đ i núi ( ph n 2 các khu v c đ a hình)Đấ ướ ề ồ ầ ự ị
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Phân tích các thành phần tự nhiên để thấy được đặc điểm cơ bản của tự nhiên
Việt Nam
(Lưu ý: Chỉ thiết kế cho thành phần tự nhiên là địa hình mục 2 SGK- Khu vực
đồi núi).
Vùng núi V trí – gi i h nị ớ ạ c đi m chínhĐặ ể
ông B cĐ ắ
Tây B cắ
Tr ng S nườ ơ
B cắ
Tr ng S n ườ ơ
Nam

Bài 15: B o v môi tr ng và phòng ch ng thiên tai.ả ệ ườ ố
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Trình bày được một số tác động tiêu cực do thiên nhiên gây ra đã phá hoại
sản xuất, gây thiệt hại về người và của.
Các d ng thiênạ Th i gianờ Tác đ ng và khuộ H u quậ ả
Thành Thị Kim Kiều - 5 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
tai ch y uủ ế ho t đ ngạ ộ v c ch u nhự ị ả
h ngưở
S n xu tả ấ Ng i và c aườ ủ
Bão
Ng p l tậ ụ
L quétũ
H n hánạ
Bài 22: V n đ phát tri n nông nghi pấ ề ể ệ
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Hiểu và trình bày được cơ cấu của ngành nông nghiệp: trồng trọt, chăn nuôi,
tình hình phát triển và phân bố cây trồng, vật nuôi chính ở nước ta.
(Lưu ý: chỉ lập bảng cho ý được gạch dưới ứng với mục 1 phần c SGK)
C c uơ ấ Tình hình phát tri nể Phân bố
Cây
công
nghi pệ
lâu n mă
Cà phê
Cao su
Hồ tiêu
Điều
Chè
Cây

công
nghi pệ
hàng
n mă
Bông
Mía
Lạc
Đậu
tương
Thuốc
lá
…
Cây nă
quả
Đào
Lê
Cam
Quýt
…
Thành Thị Kim Kiều - 6 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
Bài 28: V n đ t ch c lãnh th công nghi pấ ề ổ ứ ổ ệ
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Phân biệt được một số hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp nước ta.
Hình th c tứ ổ
ch cứ
c đi mĐặ ể
i m Đ ể
công
nghi pệ

Khu công
nghi pệ
Trung tâm
công
nghi pệ
Vùng công
nghi pệ
Bi u hi n nh n bi tể ệ ậ ế
Quy mô
M i quan h s n xu tố ệ ả ấ
Ví d c thụ ụ ể
Thành Thị Kim Kiều - 7 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
Bài 30: V n đ phát tri n ngành giao thông v n t i và thông tin liên l cấ ề ể ậ ả ạ
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Trình bày được đặc điểm giao thông vận tải, thông tin liên lạc của nước ta;
phát triển khá toàn diện, tốc độ phát triển nhanh.
(Lưu ý: Bài này chỉ lập bảng cho ý được gạch dưới ứng với phần 1 SGK-
ngành giao thông vận tải)
c đi mĐặ ể
C c uơ ấ
Vai trò c a cácủ
tuy n đ ngế ườ
chính
Tình hình phát
tri nể
Phân b m t số ộ ố
tuy n đ ng chínhế ườ
nĐườ
g bộ

ngĐườ
ô tô
ngĐườ
S tắ
ngĐườ
ngố
nĐườ
g thuỷ
ngĐườ
Sông
Thành Thị Kim Kiều - 8 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
ngĐườ
bi nể
nĐườ
g hàng
không
ngĐườ
bay
chính
Bài 32: V n đ khai thác th m nh vùng Trung du và mi n núi B c Bấ ề ế ạ ở ề ắ ộ
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Phân tích việc sử dụng các thế mạnh để phát triển các ngành kinh tế của
vùng, một số vấn đề đặt ra và biện pháp khắc phục.
(Lưu ý: Lập bảng cho mục 2, 3, 4, 5 SGK)
Các th m nhế ạ
K phát tri nĐ ể
Khai thác,
ch bi nế ế
khoáng s n vàả

thu đi nỷ ệ
Tr ng và chồ ế
bi n cây côngế
nghi p, câyệ
d c li u, rauượ ệ
qu c n nhi tả ậ ệ
và ôn đ iớ
Ch n nuôiă
gia súc
Kinh tế
bi nể
i uĐ ề
ki nệ
Thu n l iậ ợ
Thành Thị Kim Kiều - 9 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
Khó kh nă
S phát tri nự ể
Phân bố
Bi n pháp kh cệ ắ
ph cụ
Bài 35: V n đ phát tri n kinh t - xã h i vùng B c Trung Bấ ề ể ế ộ ở ắ ộ
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Phân tích được sự hình thành cơ cấu nông- lâm- ngư nghiệp , cơ cấu công
nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng của vùng
(Lưu ý: Bài này lập bảng cho ý được gạch dưới ứng mục 2 SGK)
C c uơ ấ
c đi mĐặ ể
Lâm nghi pệ Nông nghi pệ Ng nghi pư ệ
Thành Thị Kim Kiều - 10 -

Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
i u ki n phátĐ ề ệ
tri nể
Tình hình phát
tri nể
Phân bố
Bài 36: V n đ phát tri n kinh t - xã h i vùng Duyên h i Nam Trung Bấ ề ể ế ộ ở ả ộ
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Trình bày được vấn đề phát triển tổng hợp kinh tế biển và tầm quan trọng
của vấn đề phát triển công nghiệp , cơ sở hạ tầng đối với việc phát triển kinh
tế xã hội của vùng.
(Lưu ý: chỉ lập bảng cho ý gạch dưới ứng với mục 2 SGK- Phát triển tổng hợp
kinh tế biển)
c đi m phát tri nĐặ ể ể
Th m nhế ạ
Ti m n ngề ă Phát tri nể Phân bố
Ngh cáề
Du l ch bi nị ể
D ch v hàng h iị ụ ả
Khai thác khoáng s n ả ở
th m l c đ a và s n xu tề ụ ị ả ấ
mu iố
Bài 43: Các vùng kinh t tr ng đi mế ọ ể
Theo chu n ki n th c:ẩ ế ứ
- Biết phạm vi lãnh thổ, vai trò, đặc điểm chính, thực trạng phát triển của các
vùng kinh tế trọng điểm: phía bắc, miền trung và phía nam.
Thành Thị Kim Kiều - 11 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
- Trình bày được các thế mạnh của từng vùng kinh tế trọng điểm đối với sự
phát triển kinh tế xã hội.

(lập bảng cho mục 3 SGK)
Vùng KT tr ng đi mọ ể
c đi mĐặ ể
Phía B cắ Mi n Trungề Phía Nam
Ph m vi lãnh thạ ổ
Vai trò đóng góp GDP cho cả
n cướ
Các th m nhế ạ
Th c tr ng phát tri nự ạ ể
IV. K T QU T CẾ Ả ĐẠ ĐƯỢ
Thành Thị Kim Kiều - 12 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
Khi dạy theo kĩ thuật lập bảng thống kê phần lớn gây được sự húng thú
trong tiết học cho học sinh( phát huy được tính tích cực ở học sinh) tránh được
tình trạng lớp học thụ động, nhàm chán vì giáo viên không phải lặp đi, lặp lại
với những cấu trúc câu hỏi gần như giống nhau.
Qua học theo kĩ thuật lập bảng thống kê học sinh có thể dễ dàng hơn
trong việc học bài cũ, đồng thời có thể so sánh được giữa đơn vị kiến thức ở
mỗi phần và giữa các bài với nhau ( nhất là so sánh các thế mạnh của từng
vùng kinh tế) qua đó học sinh khắc sâu hơn những kiến thức theo chuẩn yêu
cầu.
Kết quả sau nhiều lần cho kiểm tra đánh giá về sáng kiến đã thực hiện như
sau:
N mă
h cọ
L pớ
h cọ
Sĩ
Số
Th c tr ng gi ng d y ự ạ ả ạ

theo chu n ki n th c k ẩ ế ứ ĩ
n ng bám sát b c c trìnhă ố ụ
bày sách giáo khoa
K t qu gi ng d y theo ế ả ả ạ
chu n ki n th c k n ng ẩ ế ứ ĩ ă
b ng k thu t l p b ng ằ ĩ ậ ậ ả
th ng kêố
S HS đ t đi m trung ố ạ ể
bình tr lên qua ki m tra ở ể
đánh giá
S HS đ t đi m trung bình ố ạ ể
tr lên qua ki m tra đánh giáở ể
T ng sổ ố T l %ỉ ệ T ng sổ ố T l %ỉ ệ
2009-
2010
12 T
1
12 T
2
12C
5
12C
6
41
42
38
43
18
20
15

19
43,9
47,6
39,8
44,2
39
37
30
33
95,1
88,0
78,9
76,7
2010-
2011
12 T
1
12 T
2
12C
5
12 C
6
40
35
45
44
17
13
19

20
42,5
37,1
42,2
45,5
31
27
27
28
77,5
77,1
60,0
63,6
V. K T LU NẾ Ậ
Thành Thị Kim Kiều - 13 -
Thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức…
1. Tóm l t gi i phápượ ả
 i u ki n th c hi n.Đ ề ệ ự ệ
- Giáo viên chuẩn bị thước kẻ bảng, phấn màu (để viết tiêu đề trong bảng ô)
- Giáo viên kẻ nhanh bảng thống kê ngay trên bảng của lớp học (cũng có
những bài giáo viên có thể kẻ bảng thống kê trong bảng con trước)
 Ph m vi ti n hànhạ ế
- Thiết kế bài giảng bằng kĩ thuật lập bảng thống kê nhằm giúp cho học sinh
dễ dàng hơn khi so sánh những đơn vị kiến thức gần như tương đồng nhau và
đích cuối cùng học sinh có thể vận dụng được kiến thức sau bài học.
2. Ph m vi áp d ngạ ụ
- Thiết kế bài giảng bằng kĩ thuật lập bảng thống kê có thể áp dụng cho những
bài học yêu cầu của chuẩn kiến thức gần như tương đồng nhau (xin lưu ý thêm
soạn dạy theo kĩ thuật lập bảng thống kê không chỉ riêng cho một số bài địa lí
ở lớp 12 mà cũng có thể soạn cho bài địa lí lớp 10, 11 và kể cả khi soạn ôn tập

giành cho cuối chương )
Vậy cũng giống như lời nói đầu để phát huy tính tích cực ở mỗi học sinh và
thành công trong mỗi tiết dạy thì người giáo viên luôn không ngừng sáng tạo
tìm cho mình kĩ thuật dạy học phù hợp cho từng phương pháp và phù hợp với
kiểu bài lên lớp. Vì thế trong việc soạn giảng theo chuẩn kiến thức kĩ năng tôi
thường sử dụng kĩ thuật lập bảng thống kê đi song song với phương pháp thảo
luận nhóm cho những bài học có những đơn vị kiến thức yêu cầu gần như
nhau.
Hy vọng với việc thiết kế bài giảng theo chuẩn kiến thức kĩ năng cho một số
bài địa lí 12 của tôi có thể góp phần nhỏ nào đó trong việc giảng dạy địa lí của
tỉnh nhà.
Thành Thị Kim Kiều - 14 -