TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
KHOA QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Họ và tên: Lưu Thị Sâm
Tªn ®Ò tµi: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường
Tiểu học Hương Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
1
TRNG I HC S PHM H NI
Bin phỏp qun lý hot ng dy hc ca Hiu trng trng Tiu hc Hng
Vnh, Hng Khờ, H Tnh
Bài tập nghiên cứu khoa học giáo dục
Hà nội: 2010
KHOA QUN Lí GIO DC
H v tờn: Lu Th Sõm
Tên đề tài: Bin phỏp qun lý hot ng dy hc ca Hiu trng trng
Tiu hc Hng Vnh, Hng Khờ, H Tnh
Chuyên nghành: Quản lý giáo dục
Bài tập nghiên cứu khoa học giáo dục
2
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Ng êi h íng dÉn bµi tËp: PGS-TS NguyÔn Xu©n Thøc
Hµ néi: 2010
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian được học tập lớp quản lý giáo dục, được sự quan tâm giúp đỡ
của nhà trường, trung tâm giáo dục thường xuyên, tập thể đội ngũ giảng viên
trường Đại học sư phạm Hà Nội đã tận tình giảng dạy, cung cấp tài liệu, hướng
dẫn tôi trong suốt quá trình học tập để hoàn thành khoá học.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và ghi nhớ công lao của các thầy giáo cô
giáo đã truyền thụ cho tôi những kiến thức sâu rộng, những kinh nghiệm quý báu
về công tác quản lý trong trường học và đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong
quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài.
Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng cảm chân thành tới cán bộ, giảng viên trường
Đại học sư phạm Hà Nội, Đặc biệt là thầy giáo Nguyễn Xuân Thức đã hết lòng
hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài. Bên cạnh đó tôi xin trân
trọng cảm ơn chính quyền địa phương xã nhà, tập thể GV, học sinh trường Tiểu
học Hương Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh, bạn bè, đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ
tôi trong suốt quá trình học tập, cũng như hoàn thành bài tập nghiên cứu này.
Bước đầu nghiên cứu nên đề tài chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót.
Tôi mong đón nhận được sự góp ý, chỉ đạo của các thầy cô giáo, các bạn đồng
nghiệp để đúc rút kinh nghiệm và hoàn thiện nhận thức của bản thân.
Học viên
3
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Lưu Thị Sâm
KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT
- Ban giám hiệu: BGH
- Giáo viên: GV
- Học sinh: HS
- Cán bộ giáo viên: CBGV
- Sách giáo khoa: SGK
- Điều kiện: ĐK
- Hoạt động dạy học: HDDH
- Chuyên môn CM
- Phương pháp dạy học: PPDH
- Biện pháp quản lý: BPQL
- Tiên tiến xuất sắc: TTXS
- Giáo dục và đào tạo: GD&ĐT
- Uỷ ban nhân dân: UBND
- Cha mẹ học sinh: CMHS
- Cơ sở vật chất: CSVC
- Biện pháp 1: BP1
- Biện pháp 2: BP2
- Biện pháp 3: BP3
- Biện pháp 4: BP4
- Biện pháp 5: BP5
- Biện pháp 6: BP6
- Biện pháp 7: BP7
- Biện pháp 8: BP8
4
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
- Biện pháp 9: BP9
MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Quản lý là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển của xã hội nói
chung và của các tổ chức nói riêng. Mác nói: "Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp
hay lao động chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn thì ít nhiều cũng cần
đến một sự chỉ đạo đẻ điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức
năng chúng phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể, khác với sự vận động của
5
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự điều khiển lấy mình,
còn dàn nhạc thì cần có nhạc trưởng".
Quản lý giáo dục là một điều kiện cơ bản để hoạt động giáo dục đạt được
mục đích đã định.
Quản lý nhà trường là một bộ phận của quản lý giáo dục nói chung. Muốn
duy trì, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo của nhà trường thì tất
yếu phải nâng cao chất lượng quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học
của đội ngũ giáo viên.
Qua hơn hai mươi năm đối mới, cùng với sự phát triển kinh tế, nền giáo dục
đào tạo nước ta cũng đã phát triển và đạt được những thành tựu quan trọng. Tuy
nhiên, bên cạnh đó vẫn còn bộc lộ những hạn chế, yếu kém so với các nước trong
khu vực và trên thế giới. Để góp phần khắc phục những hạn chế đó, việc nghiên
cứu sâu sắc về biện pháp quản lý hoạt động dạy học của nhà trường, của hiệu
trưởng là việc làm thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học của đội
ngũ giáo viên, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục.
Trường tiểu học là bậc học là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc
dân, là bậc học làm nền tảng cho mọi cấp học. Vì vậy, việc giảng dạy của giáo viên
ở bậc học tiểu học có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng tới chất lượng của hệ thống
giáo dục quốc dân. Thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên tiểu học
vững vàng về chuyên môn, đủ phẩm chất chính trị và phẩm chất đạo đức là vấn đề
được quan tâm, có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển của nhà trường tiểu học nói
riêng và sự nghiệp Giáo duc - Đào tạo nói chung.
Thực tế trường tiểu học Hương Vĩnh, mặc dù những năm qua đã đạt được
những thánh tích đáng kể. Tuy nhiên, chương trình và sách giáo khoa tiểu học mới
vẫn còn một số bất cập nhất định khi được triển khai trên địa bàn nói chung và
trường tiểu học Hương Vĩnh nói riêng. Mặt khác, một số giáo viên vấn còn chưa
bắt kịp với sự thay đổi của phương pháp và hình thức dạy học mới, dấn đến chất
lượng và hiệu quả giáo dục của nhà trường chưa được phát huy tối đa. Do đó, việc
6
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
đi sâu tìm hiểu và đưa ra các biện pháp quản lý hoạt động dạy học nhằm nâng cao
chất lượng dạy học của giáo viên là rất cần thiết .
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: "Biện pháp
quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương Vĩnh,
Hương Khê, Hà Tĩnh
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về vấn đề quản lý hoạt động dạy
học của hiệu trưởng, đề xuất một số biện pháp dạy học mới, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng giáo dục trường tiểu học Hương Vĩnh
nói riêng.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học
3.2. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường Tiểu học.
4. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
4.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu
học.
4.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Trường tiểu học Hương Vĩnh Huyện Hương Khê Tỉnh Hà Tĩnh.
4.3. Giới hạn về khách thể khảo sát
30 người, trong đó 2 Cán bộ quản lý và 28 giáo viên.
5. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Việc quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng đã có nhiều cố gắng. Tuy
nhiên so với yêu cầu mới thì các biện pháp quản lý hoạt động dạy học đó còn nhiều
vấn đề còn bất cập, thiếu đồng bộ. Nếu tìm ra được những biện pháp quản lí phù
hợp với yêu cầu đối mới của công tác quản lý nhà trường thì hoạt động quản lý
giáo dục nói chung và quản lý hoạt động dạy học nói riêng sẽ đạt được kết quả cao.
6. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
7
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
5.1. Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý
hoạt động dạy học của người hiệu trưởng tiểu học.
5.2. Tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giáo viên ở người
hiệu trưởng tiểu học Hương Vĩnh
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng
tiểu học.
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận
6.2. Phương pháp quan sát
6.3. Phương pháp điều tra viết
6.4. Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn
6.5. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
6.6. Phương pháp thống kê toán học
Chương 1:
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC.
1.1 Quản lý
1.11. Khái niệm về quản lí
Quản lý là hoạt động liên tục, có tổ chức, có định hướng của chủ thể lên
khách thể về các mặt: chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội bằng một hệ thống các
luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và các biện pháp cụ thể
nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển của đối tượng. Quản lý thể
hiện việc tổ chức, điều hành, tập hợp con người, công cụ, phương tiện tài chính
để kết hợp các yếu tố đó lại với nhau nhằm đạt đến mục tiêu định trước.
Quản lý là loại hình đặc biệt, phát sinh từ tính chất xã hội hoá lao động.
C.Mác viết: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành
trên quy mô tương đối lớn thì ít nhiều cũng đều cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà
những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận
động của toàn bộ cơ thể, khác với sự vận động của những khí quan độc lập của nó.
8
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Một người đọc tấu vĩ cầm tự điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì phải cần
nhạc trưởng”.
Các nhà lý luận quản lý quốc tế như: F.W.Taylor (1856 – 1915, Mỹ);
H.Fayol (1841 – 1925, Pháp); M.Weber (1864 -1920, Đức) đều đã khẳng định:
Quản lý là khoa học và đồng thời là nghệ thuật thúc đẩy sự phát triển của xã hội
Theo Đại Bách khoa toàn thư [Liên Xô - 1977], quản lý là chức năng của
những hệ thống có tổ chức với bản chất khác nhau (xã hội, sinh vật, kỹ thuật) nó
bảo toàn cấu trúc xác định của chúng, duy trì chế độ hoạt động, thực hiện những
chương trình mục đích hoạt động.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là sự kết hợp giữa tri thức, sức
lao động và lãnh đạo. Sự kết hợp đó tốt thì xã hội phát triển, ngược lại sự kết hợp
đó không tốt thì sự phát triển sẽ dần lại hoặc sẽ làm xã hội rối ren”. Sự kết hợp đó
thể hiện trước hết là ở cơ chế, chế độ, chính sách, biện pháp quản lý của gia cấp
thống trị và ở nhiều khía cạnh tâm lý - xã hội khác. Người làm công tác quản lý
phải biết cách thu phục nhân tâm, động viên khích lệ người được quản lý để họ
cống hiến hết mình cho công việc.
Hai tác giả Nguyễn Đình Chỉnh và Phạm Ngọc Uyển thì cho rằng: “Quản lý
là hành động là lý luận về sự cai quản”. Chủ thể quản lý là người thực hiện lý luận
đó. Về chức trách quản lý là lãnh đạo, tham mưu và điều hành. Về phương pháp thì
quản lý là sự tích hợp giữa pháp trị và đức trị. Pháp trị sẽ đảm bảo được trật tự xã
hội, đức trị thì thu phục nhân tâm. Chủ thể quản lý không phải là thủ trưởng mà là
nhân cách của thủ trưởng
Theo Trần Kiểm trong cuốn “Giáo trình quản lý Giáo dục và trường học”,
Viện Khoa học Giáo dục Hà Nội 1997: “Quản lý là nhằm phối hợp nỗ lực của
nhiều người sao cho mục tiêu của từng cá nhân biến thành những thành tựu của xã
hội.”
Như vậy, ta có thể khái quát: Quản lý là sự tác động, chỉ huy, điều khiển,
hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người nhằm đạt tới
mục đích đã đề ra. Sự tác động của quản lý phải bằng cách nào đó để người bị quản
9
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
lý luôn hồ hởi, phấn khởi, đem hết năng lực và trí tuệ để sáng tạo ra lợi ích cho bản
thân, cho tổ chức và cho cả xã hội
1.1.2. Các chức năng của quản lý
Chức năng quản lý là một dạng hoạt động quản lý chuyên biệt, thông qua đó
chủ thể tác động vào khách thể quản lý nhằm thực hiện mục tiêu nhất định
Chức năng tổng quan của quản lý giáo dục là duy trì ổn định quá trình giáo
dục - đào tạo, đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế xã hội, đổi mới quá trình giáo dục -
đào tạo, đón đầu phát triển kinh tế xã hội.
Chức năng cụ thể bao gồm 4 chức năng sau: chức năng kế hoạch hoá, chức
năng tổ chức, chức năng chỉ đạo, chức năng kiểm tra, đánh giá.
* Chức năng kế hoạch hoá: Đây là chức năng đầu tiên, có ý nghĩa định
hướng cho toàn bộ các hoạt động, là cơ sở để huy động tối đa nguồn lực cho việc
thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của tổ chức, đơn vị và từng cá nhân của quá trình
quản lý.
* Chức năng tổ chức: Đây là quá trình phân phối và sắp xếp nguồn lực theo
những cách thức nhất định để đảm bảo thực hiện tốt các mục tiêu đã đề ra, nó có
vai trò hiện thực hoá các mục tiêu của tổ chức, có khả năng tạo ra sức mạnh của tổ
chức, cơ quan, đơn vị, thậm chí của cả hệ thống nếu việc phân phối, sắp xếp các
nguồn lực khoa học và hợp lý. Sức mạnh mới của tổ chức có thể mạnh hơn nhiều
lần so với khả năng vốn có của nó nên người ta còn nhấn mạnh vai trò này bằng tên
gọi “Hiệu ứng tổ chức”
* Chức năng chỉ đạo: Là quá trình tác động, ảnh hưởng tới hành vi, thái độ
của những người khác nhằm đạt tới các mục tiêu với chất lượng cao. Chức năng
chỉ đạo là cơ sở để phát huy động lực cho việc thực hiện các mục tiêu quản lý và
góp phần tạo nên chất lượng và hiệu quả cao của các hoạt động.
* Chức năng kiêm tra, đánh giá: Đây là quá trình đánh giá và điều chỉnh
nhằm đảm bảo cho hoạt động đạt tới mục tiêu của tổ chức
1.2. Dạy học ở Tiểu học
1.2.1. Dạy học
10
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
1.2.1.1. Khái niệm:
Nhiều tác giả cho rằng: “Dạy học là toàn bộ các thao tác có mục đích nhằm
chuyển các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt
được hoặc cộng đồng đã đạt được vào bên trong một con người”. Quan niệm này lí
giải đầy đủ cách mà nền giáo dục đang cố gắng đào tạo những con người thích ứng
với những nhu cầu hiện tại của xã hội. Tuy nhiên quan niệm này làm cho nền giáo
dục luôn đi sau sự phát triển của xã hội. Bởi vì nó chỉ có nhiệm vụ tái hiện lại các
giá trị tinh thần xã hội đã được vật chất hóa bằng cách nào đó để trở lại thành giá
trị tinh thần bên trong người học. Quan niệm đó đi ngược lại quan niệm của
Socrate về giáo dục trong đó giáo dục có nhiệm vụ “đở đẻ” các ý niệm vốn có
trong mỗi con người, để cho ý niệm đó được khai sinh và trở thành giá trị tinh thần
chung của nhân loại. Quan niệm đó cũng hạn chế nền giáo dục hướng đến một
phương pháp giáo dục giúp cho người học trở thành những con người sáng tạo,
vượt qua được những giá trị tinh thần hiện có của xã hội. Thời đại của chúng ta, và
hơn nữa xã hội chúng ta đang hướng đến một xã hội tri thức. Một xã hội mà tri
thức của con người đang được số hóa với một tốc độ cực lớn, làm cho tri thức dễ
dàng và nhanh chóng trở thành tài sản chung. Tuy nhiên xã hội tri thức không chỉ
có nhiệm vụ tích hợp các kiến thức của con người đã đạt được trong những phương
tiện lưu trữ dung lượng cực lớn, trong các cơ sở dữ liệu khổng lồ mà còn có nhiệm
vụ từ đó nhân lên khối lượng kiến thức này thành các kiến thức mới có chất lượng
cao hơn nữa.
Triết học Mác nói rằng “Lượng đổi thì chất đổi. Lượng thay đổi một cách tiệm tiến
còn chất thì thay đổi một cách nhảy vọt”. Phạm trù về mối tương quan giữa lượng
và chất này hoàn toàn đúng trong các hoạt động giáo dục. Người ta đã tính ra rằng
khối lượng kiến thức hiện nay của nhân loại trong vòng 20 năm trở lại đây đã tăng
bằng tổng khối lượng kiến thức mà nhân loại đạt được trong toàn bộ lịch sử trước
đó của nó. Sự tăng về khối lượng kiến thức đó nhất thiết phải kéo theo sự thay đổi
về chất tri thức của con người. Sự thay đổi về chất đó là gì? Con người của thời đại
hiện tại không chỉ có nhiệm vụ học tập và nhớ các kiến thức sẳn có mà còn đòi hỏi
11
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
con người phải có khả năng từ khối lượng tri thức đó sản sinh ra các giá trị vật chất
và tinh thần mới và nắm bắt tri thức mới. Thời đại của máy tính và mạng Internet
đã làm cho mọi biên giới văn hóa, kinh tế dần bị xóa nhòa. Nếu trước đây việc tìm
kiếm sở hữu tri thức là quan trọng hàng đầu trong cuộc đấu tranh sinh tồn, việc tích
lũy kiến thức (nhớ) là ưu tiên 1 thì giờ đây khi mà các phương tiện lưu trữ đã quá
đầy đủ, quá sẳn sàng cho việc truy cập và xử lí thì ưu tiên 1 lại là khả năng nhanh
chóng tiếp cận tri thức mới, khả năng vận dụng tri thức mới và khả năng "đẻ" ra
tri thức mới. Một ví dụ rất rõ ràng là trong vòng vài tháng thì công nghệ phần cứng
của máy tính lại có một công nghệ mới, trong vòng vài năm thì Microsoft (chưa kể
đến các hảng phần mềm khác!)lại xuất ra một phiên bản OS mới với nhiều tính
năng mới, .v.v. con người phải có khả năng thích ứng liên tục và nhanh chóng -
chẳng những về tri thức mà còn về kỹ năng - với một tốc độ cực cao. Nếu cuộc
cách mạng kỹ thuật của thế kỹ trước đã nối dài cách tay con người thì nay cuộc
cách mạng công nghệ thông tin đã bố trí thêm cho mỗi con người vô số bộ óc bên
ngoài cơ thể. Cách tay của con người trong thế kỹ trước cần được đào tạo để chế
tạo và điều khiển những cách tay máy thì trong thời đại hôm nay bộ óc con người
cần được đào tạo để chế tạo và điều khiển những bộ óc máy. Nhưng con người là
con người! Những kiểu tâm trạng và kiểu cảm xúc của nó nói chung là bất biến đối
với thay đổi kỹ thuật. Những vấn đề cốt lõi của con người về hạnh phúc, về sự
sống, về cái chết, về chiến tranh và hòa bình, về khả năng sống hòa hợp trong
không gian các giá trị văn hóa của cộng đồng .v.v. hầu như không hề tay đổi! Và
nó cũng phải được đào tạo để thích ứng với điều đó!
Vậy có lẻ hợp lí hơn nếu cho rằng:
“Dạy học là một quá trình gồm toàn bộ các thao tác có tổ chức và có định hướng
giúp người học từng bước có năng lực tư duy và năng lực hành động với mục đích
chiếm lĩnh các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các kỹ năng, các giá trị văn hóa mà
nhân loại đã đạt được để trên cơ sở đó có khả năng giải quyết được các bài toán
thực tế đặt ra trong toàn bộ cuộc sống của mỗi người học”
1.2.1.2. Bản chất của dạy học
12
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
1.2.2. Dạy học ở Tiểu học
1.3. Quản lý dạy học của Hiệu trưởng trường Tiểu học
1.3.1. Vị trí vai trò của Hiệu trưởng trường Tiểu học
1.3.2. Nội dung quản lý dạy học của Hiệu trưởng trường Tiểu học.
1.2.4.1. Quản lý việc xây dựng kế hoach của tổ chuyên môn và của giáo
viên.
Kế hoạch tổ chuyên môn bao gồm kế hoạc năm học, kế hoạch từng kỳ, kế
hoạch tháng, kế hoạch tuần.
Nội dung kế hoạch tổ bao gồm các hoạt động về chuyên môn của tổ như:
Kế hoạch thực hiện chương trình, kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học
sinh yếu kém, kế hoạch bồi dưỡng giáo viên
Kế hoạch của giáo viên bao gồm : Kế hoạch dạy học, kế hoạch chủ nhiệm
Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch cho cả tổ
Kế hoạch của tổ chuyên môn và giáo viên phải đi từ tổng quát đến cụ thể
Nội dung kế hoạch phải rõ ràng, phản ảnh được các hoạt động chuyên môn
của tổ, của cá nhân.
1.2.4.2. Quản lý việc phân công giảng dạy cho giáo viên
Phân công giảng dạy cho giáo viên là một công việc hết sức quan trọng, đòi
hỏi nhà quản lý phải có sự cân nhắc, lựa chọn kỹ lưỡng trước khi phân công, làm
thể nào đẻ phù hợp với năng lực chuyên môn, cung như sở trường, nguyện vọng
của từng giáo viên, tạo tinh thần thoái mái khi làm việc.
1.2.4.3. Quản lý việc thực hiện chương trình kế hoạch dạy học
- Hiệu trưởng phải nghiên cửu và nắm vững kế hoạch, chương trình môn
học, cũng như các loại văn bản khác
- Tổ chức cho giáo viên nghiên cứu để nắm vững mục tiêu cấp học, luật
giáo dục, nội dung và chương trình sách giáo khoa, các văn bản hướng dẫn và quy
định khác.
- Tổ chức thảo luận để đi đến thống bnhất kế hoạch và chương trình dạy
học của đơn vị mình
13
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
- Tổ chức thực hiện trong toàn trường kế hoạch, chương trính đã quy định.
- Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện chương trình và kế hoạch dạy học.
1.2.4.4. Quản lý việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên
- Soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp là công việc chính của mỗi giáo viên. Nó
là yếu tố quyết định sự thành công của mỗi tiết dạy. Chính vì thế, quản lý soạn bài
và chuẩn bị giờ lên lớp , phải thực hiện nghiêm túc, đúng quy chế. Cụ thể:
- Quán triệt đến từng tổ chuyên môn, từng giáo viên thống nhất về hình
thức trình bày bài soạn
- Nội dung bài soạn phải thể hiện rõ ràng các hoạt động lên lớp của giáo
viên cũng như hoạt động của học sinh.
- 100 % giáo viên lên lớp phải có bài soạn đầy đủ, chất lượng tốt.
- Việc chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên phải nghiêm túc. Ngoài việc phải
có giáo án thì yêu cầu giáo viên phải chuẩn bị các điều kiện cũng như phương tiện
dạy học, đặc biệt là phong thái và tinh thần lên lớp.
1.2.4.5. Quản lý giờ lên lớp của giáo viên
Giáo viên không được tự ý bỏ giờ, bỏ buổi, không được chậm giờ, vắng
phải có giấy xin phép.
Hiệu trưởng phải thường xuyên theo dõi giờ lên lớp của giáo viên bằng
cách: Kiểm tra đột xuất, có báo trước hoặc thông báo giáo viên trực tuần, qua tổ
chuyên môn
Theo dõi việc phân bố thời gian của từng tiết học, giáo viên không được cắt
xén thời gian, phải thực hiện đúng theo quy định của chương trình.
1.2.4.6. Quản lý các loại hồ sơ giáo viên
Hồ sơ của giáo viên phải có đầy đủ theo quy định đẹp về hình thức, phong
phú về nội dung.
Cần đặc biệt chủ ý đến hai loai hồ sơ là giáo án và sổ điểm
Phải thực hiện nghiêm túc, đúng quy chế
14
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Kiểm tra hồ sơ giáo viên theo định kỳ, sau mỗi đợt kiểm tra phải có nhận
xét kĩ càng cho từng cá nhân để bổ sung kịp thời những sai sót. Có kế hoạch xây
dựng những bộ hồ sơ điển hình
1.2.4.7. Quản lý sử dụng, bồi dưỡng và nâng cao trình độ cho giáo viên
Hiệu trưởng phải chú ý đến việc động viên về tinh thân; coi kết quả giáo
dục là tiêu chỉ ưu tiên trong chế độ lương thưởng, phân công lao động, có chế độ
đãi ngộ giáo viên giỏi, ưu tiên người có trình độ, có năng lực, quan tâm động viên
kịp thời những giáo viên găp khó khăn, giúp đỡ những giáo viên có năng lực phát
huy hết khả năng của mình, tạo cơ hội cho họ phấn đấu vươn lên.
Chỉ đạo các tổ chuyên môn có kế hoạch bồi dưỡng năng lực giáo viên bằng
các hình thức khác nhau (bồi dưỡng chuyên đề, sinh hoạt tổ chuyên môn, hội
giảng, các cuộc thi nghiệp vụ sư phạm, tổ chức tham quan thực tế, động viên
khuyến khích học tại chức, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên)
1.2.4.8. Quản lý việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh
Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh là một trong những nhiệm
vụ của người giáo viên. Vì thế quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học
sinh là một bộ phận cốt yếu, quan trọng nhất trong quản lý trường học.
Người hiệu trưởng quản lý việc kiểm tra đánh giá học sinh thông qua: các
kỳ kiểm tra định kỳ, học kỳ, năm hoc; qua các đợt khảo sát chất lượng, qua các kỳ
thi học sinh giỏi.
Việc kiểm tra đánh giá phải thực hiện đúng theo thông tư hướng dẫn của
Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Chỉ đạo cái tiến cách ra đề kiểm tra để đánh giá toàn diện công bằng, giúp
học sinh sửa chữa những thiếu sót kịp thời và có khá năng phân loại cao.
1.2.4.9. Quản lý phương tiện,điệu kiện đảm bảo cho hoạt động dạy học đạt
hiệu quả
Điều kiện và phương tiện dạy học là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao
hiệu quả hoạt động dạy học trong nhà trường. Chính vì vậy người hiệu trưởng
phải đưa ra chỉ tiêu, kế hoạch cụ thể nhằm:
15
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
- Xây dựng đội ngũ giáo viên ngang tầm với thời đại, đáp ứng yêu cầu ngày
càng cao của người học
- Hoàn thiện cơ sở vật chất, kỹ thuật trường lớp đáp ứng yêu cầu đổi mới
nội dung, phương pháp dạy học.
- Huy động mọi nguồn tài chính cần thiết ưu tiên cho hoạt động dạy học và
giáo dục. Bằng cách tham mưu với cấp ủy Đảng chính quyền địa phương và các
cấp các ngành có liên quan hỗ trợ kinh phí, xây dựng cơ sở vật chất nhà trường,
có đầy đủ các phòng học, phòng chức năng, từng bước trang bị những phương
tiện dạy học hiện đại để phục vụ tốt hơn cho hoạt động dạy học. Xây dựng cảnh
quan môi trường xanh - sạch - đẹp
- Chỉ đạo sử dụng đúng mục đích, bảo quản tốt các phương tiện dạy học
1.3.2. Biện pháp quản lý dạy học của Hiệu trưởng trường Tiểu học
1.3.2.1. Khái niệm biện pháp
1.3.2.1.Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường
Tiểu học.
1.2.5. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của giáo viên ở người
hiệu trưởng
1.2.5.1. Biện pháp chỉ đạo xây dựng nền nếp dạy học
* Tác động về nhận thức
Biến các quy định, văn bản về nền nếp thành ý thức tự giác của giáo viên
và học sinh,bằng cách:
- Tổ chức học tập, tọa đàm, trao đổi trong giáo viên và học sinh đối với các
văn bản quy định về nên nếp
- Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về nề nếp, xây dựng nề nếp.
- Nêu gương người tốt việc tốt, khen thưởng, trách phạt đúng mực kịp thời.
Gương mẫu trong quản lý. Tổ chức họp phụ huynh tìm hiểu thảo luận về nề nếp
dạy học để phối hợp hoạt động.
* Các biện pháp chỉ đạo thực hiện nề nếp dạy học
16
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Theo dõi thực hiện nội dung chương trình, kế hoạch dạy học qua tiến độ
thực hiện chương trình, kế hoach dạy học, thời khóa biểu.
* Biện pháp hoàn thiên hồ sơ sổ sách chuyên môn
Trong việc chỉ đạo hoàn thiện hồ sơ sổ sách chuyên môn cần đặc biệt quan
tâm đến hai nội dung:
+ Giáo án: Về mặt pháp lý, nếu không có giáo án thì không thể lên lớp
nhưng khi quản lý cần xem xét vấn đề ở nhiều khía cạnh: Vô tình hay cố tình, một
lần hay nhiều lần để xử lý.
+ Sổ điểm: Đây là một khâu quan trọng những cũng khá phức tạp và tế nhị,
cần thường xuyên theo dõi để nhắc nhở giáo viên, để tránh hiện tượng tiêu cực
trong sổ điểm.
* Tổ chức sinh hoạt chuyên môn
Sinh hoạt chuyên mông vừa mang tính hành chính vừa mang tính sư phạm.
Có các biện pháp sau:
+ Lên kế hoạch sinh hoạt định kỳ
+ Tổ chức sinh họat theo chủ đề (hội thảo chuyên môn, nghe báo cáo )
Để các sinh hoạt chuyên môn không mang tính hình thức thì nội dung các
buổi sinh hoạt đó phải được thông báo từ trước để mọi người chuẩn bị, nên để các
giáo viên thay phiên nhau chủ trì các buổi sinh hoạt và người chủ trì cần phân
nhiệm vụ cụ thể cho các giáo viên, người chủ trì cần huy động ý kiến đóng góp
của mọi người, từ đó tổng kết, nêu vấn đề mới.
1.2.5.2. Chỉ đạo việc thực hiện nội dung chương trình dạy học
- Nội dung chương trình dạy học thường được cụ thể hóa bằng các mục tiêu
dạy học của bộ môn, thông qua nội dung môn học mà người giáo viên tiếp tục
hoàn thiện phát trển những năng lực trí tuệ và phẩm chất nhân cách theo mục tiêu
đạo tạo, nội dung này được thể hiện trong sách giáo khoa.
Khi chỉ đạo việc thực hiện nội dung chương trình dạy học phải đảm bảo sự
phối hợp giưa hai đặc tính, đó là tính quốc tế và tính đặc thù dân tộc một cách hợp
lý.
17
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
- Tuy nội dung được sách giáo khoa quy định, nó mang tính pháp chế,
nhưng nó cũng mang tính linh hoạt rất cao.
+ Tính pháp chế: Để đảm bảo học sinh có trình độ ngang bằng trong cả
nước, phải thể hiện sự quản lý trong các khâu: tốc độ và thời gian dạy học, kế
hoạch dạy học, thực hiện mục đích yêu cầu của từng môn học, quản lý sử dụng
sách giáo khoa - tài liệu hướng hẫn dạy học.
+ Tính linh hoạt: Có thể tinh giản một phần nhất định, mở rộng và bố sung
những nội dung đặc thù trong một phạm vi cần thiết đối với từng trường, từng địa
phương khi thực tiễn đòi hỏi.
Cũng có thể thay đối tiến độ thời gian, phương thức đào tạo nhưng tổng số
thời gian và mục tiêu đào tạo không được thay đổi.
1.2.5.3 Chỉ đạo dạy học trên lớp
* Chỉ đạo phương hướng chính trị của bài giảng
+ Phương hướng chính trị tư tưởng của bài giảng trên lớp là yếu tố hàng
đầu góp phần hình thành và phát triển nhân cách, đây là điều kiện đảm bảo cho
giai cấp thống trị duy trì tương lai của mình.
+ Mục tiêu cơ bản của hoạt động dạy học là sự chiểm lĩnh tri thức khoa học
của học sinh, điều này đảm bảo cung cấp cho học sinh phương tiện để họ bước
vào cuộc sống, có hiểu biết hơn những người có học thức kém. Bên cạnh đó việc
giáo dục tư tưởng chính trị, nhân sinh quan sẽ định hướng cho học sinh lý tưởng
sống, phong cách sống, quan điểm sống.
+ Với các môn khoa học xã hội: Nội dung các môn học này là phản ảnh đời
sống xã hội một cách đa dạng và phong phú, xây dựng những hình tượng tiêu
biểu, từ đó lựa chọn định hướng cho học sinh những mẫu nhân cách tiến bộ phù
hợp với mục đích phát triển của xã hội.
+ Với các môn khoa học tự nhiên: Tính chất chính trị của bài giảng chính là
định hướng giá trị về khả năng vận dụng tri thức để cái biến xã hội.
* Đảm bảo tính cơ bản, hiện đại vững chắc, tinh giản của hệ thống kiến
thức
18
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Đây là một trong những nhiệm vụ của quản lí hoạt động dạy học trên lớp.
Mặc du toàn bộ kiến thức đã được thể hiện trong sách giáo khoa, tài liệu song
người làm công tác quản lý cũng cần căn cứ vào loại hình trường và trình độ nhận
thức của học sinh mà cụ thể hóa nội dung với những yêu cầu:
+ Nội dung phải cơ bản, hiện đại, vững chắc và tinh giản, tránh tùy tiện cắt
xén hoặc ôm đồm kiến thức
+ Sách giáo khoa phải đảm bảo được các đặc tính trên, đảm bảo cho học
sinh có thể học lên hoặc bước vào cuộc sống với một sự khới đầu tổi thiểu, nhiệm
vụ của người quản lý là quản lý việc khai thác tính cụ thể và tính ứng dụng của
nội dung sách giáo khoa, đảm bảo gắn kiến thức với đặc trưng của địa phương,
đảm bảo càng gần với cuộc sống thực của học sinh càng hiệu quả cao.
* Phối hợp thống nhất hoạt động dạy học trên lớp với hoạt động ngoài giờ
lên lớp
Hoạt động dạy học và hoạt đông ngoài giờ lên lớp có mục đích trội, phương
pháp hình thức tổ chức, điều kiên, nội dung khác nhau, nên giữa chúng có một
khoảng cách.
Chức năng trội của dạy học là phát triển trí tuệ của học sinh, chức năng trội
của hoạt động ngoài giờ lên lớp là giáo dục nhân cách toàn diện (trừ trí tuệ) nhưng
hai hoạt động này thống nhất với nhau trong mục tiêu đào tạo, đó là phát triển
nhân cách toàn diện của học sinh
Nhiệm vụ của người quản lí là tạo ra sự liên kết giữa hai hoạt động này,
theo định hướng sau:
- Lồng ghép nội dung giáo dục vào trong nội dung bài học một cách nhuần
nhuyễn.
- Khi tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp giáo viên cần được hướng dẫn để
có biện pháp khắc sâu nội dung bài học trên lớp.
- Phối hợp với gia đình, xã hội nhằm mục đích ưu tiên dành thời gian cho
hoạt động tự học ở nhà của học sinh.
19
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
- Khai thác các phương tiện thiết bị trường học vào việc nâng cao hiệu quả
hoạt động dạy học trên lớp như: giáo cụ trực quan (vật thật, vật thay thế) nhạc cụ ,
phòng chức năng.
1.2.5.4. Các biện nhằm pháp nâng cao chất lượng dạy học
* Xây dựng các điều kiện cần thiết cho việc nâng cao chất lượng dạy học
- Xây dựng đội ngũ giáo viên ngang tầm với thời đại, đáp ứng ngày càng
cao của người học.
- Hoàn thiện cơ sở vật chất, kỹ thuật trường lớp đáp ứng yêu câu đổi mới
nội dung, phương pháp dạy học.
- Huy động mọi nguồn tài chính cần thiết ưu tiên cho hoạt động dạy học và
giáo dục.
* Chỉ đạo cái tiến phương pháp dạy học
Đây là yếu tố cơ bản quyết định trực tiếp hiệu quả dạy học, bởi vậy cần
xem đây là nhiệm vụ trọng tâm trong quản lí chỉ đạo dạy học. Có các biện pháp
sau:
- Tác động chuyển hóa về mặt nhận thức, tạo ra nhu cầu thân thiết trong
tập thể sư phạm., bằng cách:
+ Cần giúp cho giáo viên thấy được sự phát triển của người học bắt buộc
phải đổi mới phương pháp, đổi mới là phát triển, không đổi mới là tụt hậu.
+ Tổ chức bồi dưỡng sâu về chuyên môn nghiệp vụ, tạo tiềm năng cho việc
cái tiến phương pháp dạy học của từng giáo viên.
+ Sử dụng những biện pháp tâm lý- xã hội để cho giáo viên vượt qua những
mặc cảm về tâm lý khi cải tiến phương pháp.
- Tổ chức chỉ đạo cái tiến phương pháp.
Bước 1: Chuẩn bị điều kiện: Xác định năng lực của giáo viên; Phân tích
nguyên nhân của sụ tồn tại các phương pháp lạc hậu và xuất hiện các phương
pháp mới; Dự thảo chương trình tổ chức chỉ đạo cái tiến phương pháp; Tổ chức
hội thảo trong hội đồng sư phạm để thống nhất chương trình hoạt động.
Bước 2: Kiểm tra đánh giá rút bài học kinh nghiệm để tiếp tục triển khai;
20
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Tổ chức kiểm tra đánh giá; Sơ kết thi đua; Tổ chức viết sáng kiến kinh nghiệm;
Tổng kết - nêu bài học quản lý
* Một số biện pháp kinh tế,sư phạm và tâm lý xã hội nhằm nâng cao chất
lượng dạy học
- Phương pháp khoán thưởng trong dạy học.
Phương pháp này nhằm loại bỏ tư tưởng cầm chừng, bình quân chủ nghĩa,
thói quen bao cấp, đồng thời nhằm đánh giá một cách khách quan trung thực chất
lượng, hiệu quả dạy của giáo viên và học sinh.
Khoán thưởng trong dạy học có những đặc trưng riêng, đó là đầu vào của
học sinh không giống nhau nên khi đánh giá không lấy mặt bằng mà phải dựa trên
sự phát triển của học sinh, ngoài ra khoản chỉ để thưởng.
Cách tổ chức:
Bước 1: Chuẩn bị phân loại; Lựa chon giáo viên học sinh; Lập kế hoạch
Bước 2: Tổ chức chỉ đạo; Tổ chức đăng ký, nhận hợp đồng khoán thưởng;
Thường xuyên chỉ đạo, theo dõi uốn nắn, đánh giá hoạt động của giáo viên nhận
khoán.
Bước 3: Tổng kết: Tổng kết đánh giá kết quả từng cá nhân, phân loại mức
khen thưởng; Đánh giá kết quả chung toàn trường; Tổng kết rút kinh nghiệm.
- Một số biện pháp tâm lý xã - hội khác
+ Động viên về tinh thần.
+ Coi kết quả cái tiến phương pháp là tiêu chỉ ưu tiên trong chế độ lương
thưởng, phân công lao động.
+ Có chế độ đãi ngộ giáo viên giỏi
+ Quan tâm động viên kịp thời giáo viên gặp khó khăn trong cải tiến
phương pháp
+ Nâng cấp, đề bạt cán bộ.
Những giải pháp trên có khá năng phát huy khả năng tiềm ẩn của giáo viên,
kích thích họ tích cực sáng tạo.
* Tổ chức phong trào thi đua dạy tôt - học tốt
21
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Đây là hình thức hoạt động tổng hợp vừa có tác dụng củng cố nề nếp vừa
tạo động lực nâng cao chất lượng dạy - học.
Cụ thể:
* Với giáo viên: Tổ chức thao giảng ở các cấp khác nhau; Phấn đấu các
danh hiệu cao; Thi nâng bậc lương
* Với học sinh: Thi năng khiếu; Bồi dưỡng học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh
yếu; Phấn đấu giành các danh hiệu cao
1.2. Một số vấn đề lý luận về quản lí trường tiểu học
1.2.1. Đặc điểm lao động của người giáo viên tiểu học
1.2.1.1. Vị trí của người giáo viên trong xã hội hiện đại
Trong quá trình phát triển của xã hội công việc giáo dục thể hệ trẻ chuẩn bị
cho họ bước vào cuộc sống là một chức năng xã hội đặc thù. Chức năng này được
xã hội trao cho những người thầy giáo, người cô giáo.
Trong các thới kỳ lịch sử xã hội, giai cấp thống trị luôn tìm cách nắm lấy đội
ngũ giáo viên (nhằm giáo dục thể hệ trẻ theo hệ tư tưởng của giai cấp thống trị từ
đó cũng có xã hội đương thời).Vì vậy đa số giáo viên không được tôn trọng về mặt
pháp lý, thường bị coi thường, bị đối xử bất công, đời sống vật chất khó khăn, dẫn
đến làm xói mòn tư duy sinh động, tích cực, sáng tạo của người giáo viên.
Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa, người giáo viên mới thực sự được đưa lên vị
trí xã hội xứng đáng, được coi trọng và có những điều kiện để phát huy hết tài
năng, sáng tạo.
22
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Đảng ta đã đánh giá cao về vai trò của người giáo viên, coi lực lượng giáo
viên là lực lượng cốt cán trong sự nghiệp giáo dục, thường xuyên chăm lo và nâng
cao uy tín của người giáo viên, cái tiến điều kiện lao động của họ.
Giáo dục phổ thông là nền tảng văn hóa của một đất nước, là sức mạnh
tương lai của một dân tộc.Người giáo viên có trách nhiệm truyền bá cho thế hệ trẻ
lý tưởng và đạo đức cách mạng , tinh hoa của dân tộc loài người, bồi dưỡng cho
học sinh những năng lực sáng tạo, những phẩm chất cao quý, giáo viên là nhân vật
trung tâm trong nhà trường, đóng vai trò chủ đạo trong việc tổ chức, điều khiển quá
trình hình thành nhân cách cho học sinh.
Trong xã hội hiện nay, giáo viên lại càng có vai trò quan trọng , là người
thống nhất các tác động giáo dục(vì đứa trẻ tiếp xúc với nhiều lực lượng giáo dục
và các lực lương ấy không phải bao giờ cũng thống nhất với nhau )làm cho đứa tre
phát triển toàn diện, hợp với yêu cầu xã hội.
Như vậy, nghề dạy học và vai trò của người thầy rất quan trọng.Với sự phát
triển của xã hội, người thầy gắn liền với sự tồn tại của xã hội. Vì vậy người giáo
viên phải làm sao để nhân cách của mình phát triển và thực hiện đầy đủ vai trò của
mình.
1.2.1.2. Một số đặc điểm đặc trưng cho hoạt động dạy học của người giáo
viên tiểu học
Hoạt động dạy học của người giáo viên nói chung, của người giáo viên tiểu
học nói riêng, là một dạng lao động nghề nghiệp. Như bất kỳ một dạng lao động
nào khác , lao động của người giáo viên còn gọi là lao động sư phạm,đều được quy
định từ mục đích, đối tượng, công cụ tới sản phẩm của lao động đó.
Lao động sư phạm có những đặc điểm sau đây:
- Lao động sư phạm là một dạng lao động mà mục đích của nó là con người,
đối tượng là con người, công cụ lao động chủ yếu là con người, sản phẩm lao động
là con người. Như vậy lao động sư pham đòi hỏi người giáo viên làm việc với tinh
trách nhiệm thần cao.
23
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
- Đối tượng của lao động sư phạm khác với đối tượng của nhiều dạng lao
động khác. Đối tượng lao động của người công nhân là những vật thể vô tri, vô
giác, chịu tác động của người công nhân một cách hoàn toàn thụ động. Đối tượng
lao động của người công an, người bác sỹ cũng giống như đối tượng lao động của
người giáo viên - đó chính là những con người. Tuy nhiên đối tượng của người
giáo viên có sự khác biệt hơn, vì đó là những học sinh - những con người đang lớn
lên. Đặc biệt hơn, đối tượng của người giáo viên tiểu học là trẻ vừa qua tuổi mẫu
giáo, lần đầu tiên đến trường với một trách nhiệm và nghĩa vụ rõ ràng: Học tập
cách học, cách sống. Học sinh là đối tượng của lao động sư phạm, nhưng đó không
phải là một thực thể vô tri vô giác, mà là một con người, mỗi học sinh có những
đặc điểm riêng của mình, có quá trình phát triển riêng.
- Công cụ lao động sư phạm là sách giáo khoa, phương tiện kỹ thuật và đồ
dùng dạy học. Tuy nhiên đó chỉ là công cụ đơn giản nhất của người giáo viên. Còn
công cụ chủ yếu của lao động sư phạm chính là toàn bộ nhân cách của người giáo
viên.
- Sản phẩm lao động sư phạm là con người, kết quả lao động sư phạm không
thể hiện cụ thể bằng những sản phẩm vật chất mà được tích tụ trong nhân cách của
người học sinh, được thể hiện ở sự trưởng thành về tâm hồn, trí tuệ và đặc điểm
của người học sinh.
Những đặc điểm trên đây của lao động sư phạm một mặt làm cho lao động
sư pham có ý nghĩa cao quý, mặt khác đòi hỏi người giáo viên những phẩm chất,
đạo đức và những yêu cầu về năng lực sư phạm.
1.2.2. Quản lý trường tiểu học
Trường tiểu học có vị trí, chức năng và nhiệm vụ quan trọng trong sự nghiệp
"Trồng người". Trường tiểu học là nơi tổ chức một cách tự giác quá trình phát triển
của trẻ em. Hoạt động đặc trưng của nhà trường là hoạt động dạy và học, đó là hoạt
động có tổ chức, có mục đích, bao gồm hoạt động tổ chức và hướng dẫn của giáo
viên, hoạt động học tập tích cực tự giác của học sinh.
24
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở trường Tiểu học Hương
Vĩnh, Hương Khê, Hà Tĩnh
Với vị trí, nhiệm vụ của trường tiểu học thì quản lý trường tiểu học là một
vấn đề hết sức quan trọng. Muốn tổ chức và quản lý mọi hoạt động của nhà trường
tiểu học, người hiệu trưởng cần nắm vững các tính chất của nhà trường.
Hệ thống mục tiêu quản lý trường tiểu học bao gồm:
- Thực hiện kế hoạch thu nhận học sinh vào học theo tiêu chỉ đã giao hằng
năm
- Bảo đảm chất lượng giáo dục toàn diện theo Mục tiêu giáo dục bậc học tiểu
học.
- Xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên của trường đủ để thực hiện kế
hoạch giáo dục
- Xây dựng tổ chức Đảng và đoàn thể trong trường vững mạnh nhằm phát
huy sức mạnh của các tổ chức này trong việc thực hiện nhiệm vụ của nhà trường.
- Xây dựng môi trường giáo dục thống nhất ở địa phương, xây dựng hội cha
mẹ học sinh, phối hợp với các đoàn thể nhân dân địa phương nơi trường đóng.
Công tác quản lý trường tiểu học phải dựa trên các nguyên tắc: Nguyên tắc
thống nhất giữa chính trị, chuyên môn, nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc
trách nhiệm và phân công trách nhiệm, nguyên tắc tính khoa học, nguyên tắc tính
hiệu quả, thiết thực và cụ thể, nguyên tắc kết hợp giữa nhà nước và nhân dân trong
việc xây dựng nhà trường.
Tóm lại, trong thực tiễn hoạt động quản lý trường học, các nguyên tắc này
liên hệ gắn bó chặt chẽ với nhau, bổ sung lẫn nhau. Trong những hoàn cảnh lịch
sử cụ thể có thể có nguyên tắc này được nổi lên hàng đầu và được đề cập thường
xuyên thì cũng đừng cho rằng nó là tất cả mà lãng quên các nguyên tắc khác
Hệ thống các nguyên tắc nêu trên không phải là duy nhất và bất biến, nó
luôn luôn phát triển và đòi hỏi có sự bổ sung hoặc loại bỏ.
1.2.3. Hiệu trưởng chỉ đạo các hoạt động của nhà trường trên cơ sở thực
hiện mục tiêu nhiệm vụ giáo dục tiểu học
1.2.3.1. Mục tiêu giáo dục tiểu học
25