Quy trình đánh giá rủi ro kiểm toán và xác lập mức trọng yếu tại công ty kiểm toán AS

TRNG I HC M TP. H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH ÀO TO C BIT



KHÓA LUN TT NGHIP
CHUYÊN NGÀNH K TOÁN - KIM TOÁN

QUY TRÌNH ÁNH GIÁ
RI RO KIM TOÁN VÀ XÁC LP
MC TRNG YU TI CÔNG TY
KIM TOÁN AS


SVTH: TRNH HNG CÔNG
MSSV: 0854042037
Ngành: K TOÁN
GVHD: NGÔ NGC LINH



Thành ph H Chí Minh – Nm 2012

i


LI CÁM N
Sut 4 nm hc tp và nghiên cu ti trng i hc M TP.HCM và
hn hai tháng thc tp ti công ty kim toán AS, em đã hc đc rt nhiu
điu b ích. Thành qu cui cùng ca em  bc đi hc là Báo cáo tt
nghip này cùng vi s hng dn và giúp đ tn tình ca quý thy cô và

các anh ch kim toán viên.
Li tri ân sâu sc nht em xin đc gi đn quý th
y cô b môn k toán
– kim toán ca trng i hc M TP.HCM, nhng ngi đã tn tình ch
bo, ân cn truyn đt nhng kin thc nn tng đ làm hành trang cho em
bc vào cuc sng. c bit em xin gi li cám n chân thành đn cô
Ngô Ngc Linh, cô giáo trc tip hng dn và giúp đ em nhit tình, chu
đáo đ em hoàn thành báo cáo này.
Em xin chân thành gi li cám n đn các anh ch kim toán viên công
ty kim toán AS nói chung và các anh ch trong phòng Nghip v 1 nói
riêng đã nhit tình giúp đ, to mi điu kin đ em làm quen vi môi
trng công ty và quy trình làm vic mt cách thun li nht. Cám n anh,
ch đã to điu kin đ em tip cn thc t, hoàn thin kin thc và hc hi
nhng kinh nghim quý báu. Em cng xin cám n nhng k nim đp cùng
vi anh, ch
 công ty.
Th nhng do kin thc chuyên môn cha tht vng dn đn thái đ
lúng túng trong công vic nên bài báo cáo khó tránh khi nhng thiu sót,
em kính mong nhn đc s đóng góp ý kin t thy cô, các anh ch kim
toán viên đ em có th hoàn thin bài báo cáo hn.
Mt ln na, em xin chân thành cám n!
Tp.H Chí Minh, nm 2012
Ngi vit

TRNH HNG CÔNG
iv


DANH MC CÁC T VIT TT

AS : Công ty kim toán AS
BCTC : Báo cáo tài chính
KTV : Kim toán viên
TSC : Tài sn c đnh
HTK : Hàng tn kho
SXKD : Sn xut kinh doanh
KSNB : Kim soát ni b
DN : Doanh nghip
HQT: Hi đng qun tr
HC: Hi đng c đông
NPT : N phi tr
KPT : Khon phi thu




v

MC LC
CHNG 1: GII THIU …………………………………………………… ….1
1.1 Tng quan v vn đ nghiên cu …………………………………………… … 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu ………………………………………2
1.3 Phng pháp nghiên cu ……………………………………………………… 2
1.4 Phm vi và hn ch ca đ tài ………………………………………………… 2
1.5 Kt cu ca báo cáo thc tp …………………………………………………… 3
CHNG 2: C S LÝ LUN CA VIC ÁNH GIÁ RI RO KIM TOÁN
VÀ XÁC LP MC TRNG YU …………………………………… ………… 4
2.1 NHNG VN 
C BN V RI RO KIM TOÁN …………………… 4
2.1.1 Khái nim …………………………………………………………….…4

2.1.2 Các b phn hp thành ca ri ro kim toán ……………………………5
2.1.2.1 Ri ro tim tàng (IR) ……………………………………………………5
2.1.2.2 Ri ro kim soát (CR) ………………………………………………… 7
2.1.2.3 Ri ro phát hin (DR) ………………………………………………… 9
2.1.3 Mi quan h gia các b phn hp thành ca ri ro kim toán ……….11
2.1.4 Phng pháp đánh giá ri ro kim toán ……………………………….13
2.1.4.1 Các mô hình tip cn ri ro kim toán ……………………………… 13
2.1.4.2 Phng pháp
đánh giá ri ro kim toán ……………………………….15
2.2 NHNG VN  C BN V TRNG YU ……………………………… 16
2.2.1 Khái nim …………………………………………………………… 16
2.2.1.1 Trng yu trong kim toán …………………………………………….16
2.2.2 Phân bit gia tính trng yu và mc trng yu ………………………17
2.2.3 S cn thit phi xác lp mc trng yu ………………………………17
2.2.4 C s và phng pháp xác lp mc trng yu ……………………… 18
2.2.4.1 C s xác lp m
c trng yu ………………………………………… 18
2.2.4.2 Phng pháp xác lp mc trng yu ………………………………… 19
2.2.4.3 Các nhân t nh hng đn mc trng yu ………………………… 22
2.2.5 Vn dng mc trng yu trong quy trình kim toán BCTC ………… 23
2.2.5.1 Giai đon chun b kim toán ………………………………………….24
vi

2.2.5.2 Giai đon thc hin kim toán ……………………………………… 25
2.2.5.3 Giai đon hoàn thành kim toán ………………………………………26
2.3 MI QUAN H GIA TRNG YU VÀ RI RO KIM TOÁN …………….26
CHNG 3: HIN TRNG QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO KIM TOÁN
VÀ XÁC LP MC TRNG YU TI CÔNG TY KIM TOÁN AS
……………………………………………………………………………………… 27
3.1 GII THIU V CÔNG TY KIM TOÁN AS …………………………………27

3.1.1 Lch s hình thành và phát trin ……………………………………….27
3.1.2 Phng hng và nhim v hot
đng ca công ty …………… … 27
3.1.3 Mc tiêu và nguyên tc hot đng ca công ty ……………………… 28
3.1.3.1 Mc tiêu hot đng …………………………………………………….28
3.1.3.2 Nguyên tc hot đng ………………………………………………….29
3.1.4 Các dch v công ty cung cp ………………………………………….29
3.1.5 C cu t chc ca công ty ……………………………………………30
3.1.6 T chc công tác k toán ………………………………………………31
3.1.6.1 c đim chng trình kim toán …………………………………… 31
3.1.6.2 c đim h thng kim soát cht lng …………………………… 31
3.1.7
Kt qu kinh doanh ca công ty ……………………………………….32
3.2 QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO KIM TOÁN …………………………… 34
3.2.1 Tìm hiu v đc đim kinh doanh ca khách hàng ……………………34
3.2.1.1 Nhng ni dung cn tìm hiu ………………………………………….34
3.2.1.2 Phng pháp tìm hiu …………………………………………………34
3.2.2 ánh giá ri ro môi trng kim toán …………………………………36
3.2.2.1 ánh giá ri ro khi chp nhn hp đng ………………………………36
3.2.2.2 ánh giá h thng KSNB ……… ……………………………………37
3.2.3 ánh giá ri ro kim toán …………………………………………… 38
3.3 QUY TRÌNH XÁC LP MC TRNG Y
U ………………… …………… 39
3.3.1 Nguyên tc xác lp mc trng yu …………………………………….39
3.3.1.1 Yu t đnh tính ……………………………………………………… 39
3.3.1.2 Yu t đnh lng …………………………………………………… 40
3.4 VN DNG QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO KIM TOÁN VÀ XÁC LP
MC TRNG YU TI CÔNG TY KIM TOÁN AS ……….………………… 42
vii

3.4.1 Gii thiu s lc v công ty khách hàng …………………………… 42
3.4.2 ánh giá ri ro chp nhn hp đng ………………………………… 42
3.4.3 ánh giá ri ro kim toán …………………………………………… 47
3.4.3.1 Soát xét nhng yu t nh hng đn tính đc lp ca KTV và công ty
kim toán …………………………………………………………………………… 47
3.4.3.2 Phng vn ngi qun lý đn v ………………………………………50
3.4.3.3 Tham quan đn v …………………………………………………… 50
3.4.3.4 ánh giá h thng kim soát ni b công ty ABC …………………….50
3.4.3.5 Th
tc phân tích s b Báo cáo tài chính …………………………….54
3.5 XÁC NH MC TRNG YU ……………………………………………… 59
3.6 BNG KHO SÁT QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO
KIM TOÁN VÀ XÁC LP MC TRNG YU TI 4 CÔNG TY ………….… 62
CHNG 4: NHN XÉT VÀ KIN NGH 65
4.1 NHN XÉT 65
4.1.1 Nhn xét chung 65
4.1.2 Nhn xét v quy trình đánh giá ri ro kim toán trong kim toán báo cáo
tài chính ti công ty kim toán AS 66
4.1.2.1 u đi
m 66
4.1.2.2 Hn ch 66
4.1.3 Nhn xét v quy trình xác lp mc trng yu 67
4.1.3.1 u đim 67
4.1.3.2 Hn ch 67
4.2 KIN NGH 67
4.2.1 Kin ngh chung 67
4.2.2 Kin ngh v quy trình đánh giá ri ro kim toán 68
4.2.3 Kin ngh v quy trình xác lp m
c trng yu 68
KT LUN 69

viii


DANH MC BNG

Bng 1.1 - Ma trn ri ro…………………………………………………………….11
Bng 3.1 - C cu doanh thu theo loi khách hàng……………………………… 33
Bng 3.2 - Th tc tip nhn khách hàng………………………… …………… 43
Bng 3.3 - Th tc kim toán áp dng trong vic chp nhn hp đng kim toán 46
Bng 3.4 – Phân tích nhng yu t nh hng đn tính đc lp ca KTV…….….48
Bng 3.5 - Nhng bin pháp đm bo tính đc lp ca thành viên nhóm kim
toán……………………………………………………………………………………49
Bng 3.6 - ánh giá HT KSNB  c
p đ doanh nghip…………………………….53
Bng 3.7 - Bng cân đi k toán Công ty ABC……………………………… …….54
Bng 3.8 – Bng kt qu hot đng kinh doanh công ty ABC………………….… 55
Bng 3.9 - Bng tng hp phân tích h s…………………………………… ……56
Bng 3.10 – C s đánh giá mc trng yu …………………………… ……… 59
Bng 3.11 - Quy trình xác lp mc trng yu…………………… ……………… 60
Bng 3.12 – Tng hp ri ro kim toán………………………………… …… ….61
Bng 3.13 – Kho sát v la chn c s xác lp mc trng y
u…………… …… 62
Bng 3.14 - Bng kho sát v k hoch kim toán tng hp 65
ix


DANH MC HÌNH


Hình 1.1- S đ biu din mi quan h gia ri ro kim toán và chi phí kim toán.5

Hình 3.1- S đ t chc b máy công ty………………………………………… …30
Hình 3.2 - Biu đ c cu doanh thu theo dch v cung cp ti công ty AS……….32
Hình 3.3 - Biu đ c cu theo doanh thu theo nm……………………….……….33



Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 1

CHNG 1: GII THIU
1.1 Tng quan v đ tài:
Trong nhng nm gn đây, ngành ngh kim toán nói chung và kim toán báo cáo
tài chính nói riêng đã phát trin mt cách mnh m và đi vào chiu sâu hn. Mc dù ra
đi mun hn so vi các nc khác trên th gii nhng không vì th mà hot đng
kim toán  Vit Nam kém phát trin hn nhng nc khác, trong đó không th không
k đn kim toán báo cáo tài chính.
Ngày nay do s hình thành ln mnh ca doanh nghip trong và ngoài nc trong
mt môi trng có nhi
u kênh thông tin khác nhau, nhu cu s dng thông tin ngày
càng nhiu và đa dng, do đó đt ra nhiu yêu cu v cung cp nhng thông tin chính
xác và kp thi ngày càng tng. Mt khác, trong bi cnh nn kinh t Vit Nam đang
phát trin theo đà ca th gii, đng trc quá trình toàn cu hóa, đ có th gia nhp
vào nn kinh t th gii đòi hi các doanh nghip Vit Nam phi đáp ng đc các
tiêu chun đ
t ra, mt trong các tiêu chun đó là Báo cáo tài chính phi trung thc và
hp lý. Cùng vi s đòi hi tính minh bch ca Báo cáo tài chính (BCTC), nhu cu s
dùng các dch v kim toán ca các công ty và các doanh nghip cng dn tng lên.
iu này đã to ra mt môi trng rt thun li cho các công ty kim toán phát
trin, m rng tm hot đng. Mt khác nó cng đt ra mt thách thc ln đi vi các

công ty kim toán v
vic s cnh trnh trong ngành s tr nên gay gt hn. Chính vì
th, các công ty kim toán va phi nâng cao cht lng hot đng kim toán va phi
đm bo gii hn v thi gian và chi phí kim toán.  làm đc điu này, các kim
toán viên phi lp k hoch, chin lc kim toán chi tit, đm bo đc công vic
tin hành nhanh chóng nhng vn mang li hiu qu
cao.
Cht lng ca cuc kim toán ph thuc vào nhiu yu t nh vic tuân th chun
mc kim toán ca kim toán viên (KTV), kin thc ca KTV v khách hàng, và mc
ri ro tng th và chi tit đc đánh giá cng nh mc trng yu đc xác lp. Vì vy
đ có đc mt cuc kim toán hu hiu và hiu qu thì cn thit ph
i tip cn kim
toán da trên ri ro và xác lp mt mc trng yu hp lý. ánh giá ri ro kim toán và
xác lp mc trng yu là công vic khâu then cht mà KTV cn thc hin, làm c s
xây dng mt chin lc kim toán thích hp, xác đnh ni dung, phm vi, thi gian
và đnh hng các công vic cn thc hin. Có th nói đây là nhng công vic “linh
hn” ca m
i cuc kim toán.
i vi công ty AS, khi mà công ty đang có đnh hng m rng phm vi hot
đng thì vic này càng có ý ngha hn na. Hn th, kim toán là ngh luôn phi đi
mt vi nhiu ri ro, tìm cách gim thiu ri ro hoc tác đng không mong mun ca
ri ro. Nhng đng thi, công vic kim toán cng gp nhng ri ro ca chính nó. Do
đó, trong quá trình thc tp ti công ty AS, ng
i vit rt quan tâm đn vn đ trên và
quyt đnh thc hin đ tài “Quy trình đánh giá ri ro kim toán và xác lp mc
trng yu ti công ty kim toán AS”, sau đó phát trin thành đ tài khóa lun tt
nghip này.
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 2

1.2 Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu:
Mc tiêu nghiên cu:
Gii thiu nhng vn đ liên quan đn vic đánh giá ri ro kim toán và xác lp
mc trng yu trên nn tng chun mc kim toán Vit Nam s 400 và chun mc
kim toán quc t s 320.
Gii thiu tng quan v công ty kim toán AS, tìm hiu nhng hng dn ca công
ty liên quan đn ni dung đ tài.
Kho sát thc t quy trình đánh giá r
i ro kim toán và xác lp mc trng yu ti 5
đn v khách hàng.
Cui cùng, ngi vit xin đa ra nhn xét và kin ngh v quy trình thc hin đánh
giá ri ro kim toán và xác lp mc trng yu nhm góp phn gia tng hiu qu ca
cuc kim toán.
Câu hi nghiên cu:
Thc tin quy trình đánh giá ri ro kim toán và xác lp mc trng yu ti công ty
kim toán AS là nh th
 nào?
Thc tin đó có nhng u đim và hn ch nào?
Nhng kin ngh nào có th giúp tng cng hiu qu ca hai quy trình trên?
1.3 Phng pháp nghiên cu:
Tìm hiu tài liu hng dn kim toán (file nghip v mu) ti công ty và các
chun mc kim toán có liên quan đn quy trình đánh giá ri ro kim toán và xác lp
mc trng yu.
Phng vn các KTV ph trách cuc kim toán v các quy trình này và các phng
pháp s dng đ đánh giá ri ro cng nh xác lp mc trng yu.
Nghiên cu h s kim toán ca các khách hàng hin ti ca công ty đ t
đó phân
tích và so sánh các trng hp và tìm ra u đim cng nh hn ch ca tng trng
hp.

Trc tip tham gia nhóm kim toán, kho sát quá trình thc hin các quy trình.
1.4 Phm vi và hn ch ca đ tài:
Phm vi đ tài: ngi vit  góc đ là ngi tìm hiu ch nghiên cu đn quy trình
đánh giá ri ro kim toán vá xác lp mc trng yu ti công ty kim toán AS c v mt
lý thuyt và thc tin đc th hin qua các báo cáo kim toán nm 2011 và mt s
cuc kim toán trong nm 2012.
Hn ch: đ tài ch nghiên cu  mu kho sát là 4 khách hàng ch không th
nghiên cu cho các loi hình doanh nghi
p do gii hn v kinh nghim và thi gian.
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 3

1.5 Kt cu ca khóa lun tt nghip:
Ni dung báo cáo thc tp gm 4 chng:
- Chng 1: Gii thiu v đ tài
- Chng 2: C s lý thuyt v Quy trình đánh giá ri ro kim toán và xác lp
mc trng yu.
- Chng 3: Hin trng Quy trình đánh giá ri ro kim toán và xác lp mc trng
yu ti công ty kim toán AS.
- Chng 4: Mt s nhn xét và kin ngh nhm hoàn thin quy trình đánh giá r
i
ro kim toán và xác lp mc trng yu ti công ty AS.
- Kt lun
ây là mt đ tài khá nhiu khía cnh nên trong quá trình vit, do hn ch v mt
kin thc chuyên môn và thi gian nên bài khóa lun khó tránh khi nhng sai phm
và thiu sót. Em kính mong nhn đc nhng ý kin nhn xét và đánh giá quý báu ca
quý thy cô cng nh quý công ty.
Em xin chân thành cám n!

Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 4

CHNG 2: C S LÝ LUN CA VIC
ÁNH GIÁ RI RO KIM TOÁN VÀ
XÁC LP MC TRNG YU

2.1 NHNG VN  C BN V RI RO KIM TOÁN
2.1.1 Khái nim
“Ri ro kim toán là ri ro do kim toán viên và công ty kim toán đa ra ý kin nhn
xét không thích hp khi Báo cáo tài chính đã đc kim toán còn tn ti nhng sai sót
trng yu.” (Theo chun mc kim toán Vit Nam s 400 (Mc 7 VSA 400 - ánh giá
ri ro và kim soát ni b).
Ri ro kim toán có th do nhiu nguyên nhân dn đn, chng hn:
- Xut phát t ri ro ca vic chn mu kim toán: cn c
gia li ích và chi phí
ca cuc kim toán, KTV thng ch chn mu ch không kim tra toàn b.
- Vic thu thp các bng chng là do KTV cn da vào đó đ thuyt phc ch
không phi nhm chng minh s liu ca Báo cáo tài chính là tuyt đi chính
xác.
- S xét đoán ngh nghip ca KTV: có nhiu nghip v, khon mc mà do bn
cht ca nó mà KTV phi s dng s xét đoán đ đánh giá, ví d các khon c
tính k toán, các khon n tim tàng…; do đó d dn đn nhng xét đoán cm
tính.
Kim toán BCTC phi da trên ri ro vì các nguyên nhân sau:
- Xut phát t ly mu kim toán: KTV ch có th gim thiu ri ro ly mu bng
cách tng c mu ch không th gim hoàn toàn ri ro ngoài ly mu, là ri ro
KTV đa ra kt lun sai không liên quan đn vic ly mu. Ri ro ngoài ly

mu không th tránh khi cho dù KTV kim tra toàn b BCTC.
- Yêu cu ca chun mc: ri ro kim toán cn đc gii hn trong mc chp
nhn đc (chun mc kim toán VAS 320 và IAS 320).
- Cho phép KTV đm bo đc tính hu hiu và hiu qu ca cuc kim toán:
hin nay khi lng và quy mô ca các giao dch ngày càng ln, s tin b ca
khoa hc và công ngh tác đng đn môi trng kinh doanh ca c công ty
kim toán và khách hàng, đng thi di áp lc cnh tranh ca các công ty
kim toán đòi hi KTV va phi cân đi gia li ích và chi phí, va phi đm
bo BCTC trung thc và hp lý. Vì vy, kim toán da trên đánh giá ri ro giúp
cho KTV:
+ Tit kim thi gian
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 5

+ Tng cng cht lng kim toán
+ Nâng cao cht lng các dch v đi kèm.
Ngi s dng thông tin luôn mong mun ri ro kim toán  mc thp, t đó đòi
hi KTV phi n lc đ có mt mc ri ro kim toán  mc chp nhn đc. Nu
KTV mong mun có mt t l ri ro thp, ngha là kt lun ca KTV có đ tin cy cao,
đòi hi KTV phi thu thp lng bng chng nhiu hn và chi phí kim toán s cao
hn. Vì th, mc ri ro kim toán cao hay thp quyt đnh khi lng công vic kim
toán viên s tin hành. Vic xác đnh mc ri ro kim toán mong mun thng da
vào mc yêu cu ca ngi s dng thông tin cng nh kh nng tài chính ca khách
hàng. Thông thng mc đ ri ro kim toán mong mun là t 5% - 10%. Di đây là
đ th biu din mi quan h gia ri ro kim toán và chi phí kim toán:
Ri ro kim toán

Ri ro đt ti
Ri ro mong mun

Chi phí kim toán
Hình 1.1- S đ biu din mi quan h gia ri ro kim toán và chi phí kim toán
Ngoài vic đánh giá ri ro kim toán mong mun, ngi ta cn tìm hiu v b ba
cu thành ca nó là ri ro tim tàng, ri ro kim soát và ri ro phát hin.
2.1.2 Các b phn hp thành ca ri ro kim toán
2.1.2.1 Ri ro tim tàng (IR)
a) Khái nim
Ri ro tim tàng (IR) là xác sut tn ti sai phm trng yu trên BCTC khi cha có
s tác đng ca bt k hot đng kim soát ni b liên quan. (Theo chun mc kim
toán Vit Nam s 400 (Mc 4 VSA 400 - Ri ro tim tàng). Nh vy, "Ri ro tim tàng
là ri ro tim n, vn có do kh nng tng nghip v, tng kho
n mc trong báo cáo
tài chính cha đng sai sót trng yu khi tính riêng r hoc tính gp, mc dù có hay
không có h thng kim soát ni b".
Ví d:

- Mc đ cnh tranh trong ngành ln có th nh hng đn tính trung thc và
hp lý ca BCTC.
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 6

- Mt s khon mc có ri ro cao hn các khon mc khác, chng hn các khon
c tính k toán, các khon d phòng.
b) Trách nhim ca KTV:
KTV không to ra cng nh không kim soát đc ri ro tim tàng mà ch đánh giá
chúng da vào mt s ngun thông tin nh kt qu ca các cuc kim toán nm trc,
chính sách kinh t ca khách hàng…  đánh giá ri ro tim tàng, KTV có th xem

xét trên hai góc đ
: doanh nghip và các khon mc, nghip v.
 góc đ doanh nghip: ri ro tim tàng ny sinh t đc đim kinh doanh ca
doanh nghip và tim n trong môi trng kinh doanh.
 góc đ khon mc, nghip v: ri ro tim tàng nm trong bn cht ca các s d
tài khon hoc bn cht ca nghip v. Nói cách khác, bn thân các khon mc,
nghip v này đã n cha trong nó nhng ri ro làm cho chúng có kh nng sai phm
cao hn nhng khon mc, nghip v khác.
Khi phân tích đánh giá ri ro tim tàng đòi hi KTV phi có mt s hiu bit sâu
sc, toàn din, đy đ v thc trng hot đng ca doanh nghip và các yu t tác đng
đn ri ro tim tàng cng nh đòi hi KTV phi có mt s xét đoán ngh nghip vi
nhng kinh nghim khá tt mi có th có đc mt kt qu chính xác.
c) Các nhân t nh hng đn ri ro tim tàng:
 mc đ doanh nghip:
- Tính chính trc, kinh nghim, trình đ, nng lc ca nhà qun lý: nhà qun lý là
ngi có quyn quyt đnh phn ln chính sách hot đng kinh doanh ca
doanh nghip. Nu doanh nghip đc lãnh đo bi mt ngi yu kém v
nng lc, không liêm khit, ít kinh nghim thì BCTC d có sai phm và do đó
ri ro tim tàng s cao hn.
- Áp lc bt thng đi vi nhà qun lý: KTV cn xem xét, đánh giá liu Ban
Giám đc và K toán trng doanh nghip có b áp lc phi công b BCTC sai
s tht. Chng hn, doanh nghip thc t kinh doanh thua l liên tc, mt kh
nng thanh toán, không đc các ngân hàng truyn thng tip tc cho vay nên
d
kin phát hành trái phiu đ huy đng vn. Vi áp lc này, có kh nng dn
đn vic trình bày BCTC sai s tht v các ch tiêu doanh thu, chi phí, lãi l và
kh nng thanh toán các khon n. Hoc nu nh nm tài chính hin ti doanh
nghip không còn đc hng u đãi v thu thì có kh nng s có nhng sai
phm làm gim doanh thu và li nhun.

Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 7

- Bn cht hot đng kinh doanh ca doanh nghip: quy trình công ngh, s
lng đn v ph thuc, sn phm dch v mà doanh nghip cung cp, s lng
nhà cung cp, giá c…có nh hng đn mc đ ri ro tim tàng ca doanh
nghip. Chng hn nh doanh nghip có nhiu nhà cung cp và giá c n đnh
thì ít ri ro hn vì ít b nh hng do thiu nguyên vt liu hoc giá c đu vào
n đnh.
- Yu t v môi trng kinh doanh và ngành ngh kinh doanh: cnh tranh trong
ngh (th phn, sn phm, giá c…); tình hình kinh t (các giai đon khng
hong ca nn kinh t khu vc và toàn cu); nm tài chính ngn hay dài…
 góc đ các khon mc, nghip v:
- Sai sót  các cuc kim toán trc
- Tính nhy cm ca các khon mc vi tham ô, trm cp
- Khi lng nghip v phát sinh
- Tính phc tp ca nghip v
- S ph thuc vào xét đoán ca k toán và ban giám đc
- Các nghip v không thng xuyên, tính toán phc tp, nghip v xy ra ln
đu tiên.
2.1.2.2 Ri ro kim soát (CR)
a) Khái nim
Theo chun mc kim toán Vit Nam s 400 thì “Ri ro kim soát là ri ro xy ra
sai sót trng yu trong tng nghip v, tng khon mc trong BCTC khi tính riêng r
hoc tính gp mà h thng k toán và h thng kim soát ni b không ngn nga ht
hoc không phát hin và sa cha kp thi.”
Nh vy, ri ro kim soát là xác sut tn ti các sai phm trng yu trên BCTC mà
h thng kim soát ni b ca đn v không phát hin và ngn chn kp thi.

Ri ro kim soát luôn tn ti do nhng hn ch vn có ca h thng kim soát ni
b:
- Phm vi ca KSNB b gii hn bi vn đ chi phí. Bi vì các nhà qun lý luôn
đòi hi chi phí cho cuc kim tra phi hiu qu, ngha là phi ít hn tn tht do
sai phm và gian ln gây ra.
- Hu ht các bin pháp kim tra đu tp trung vào các sai phm thông thng
hoc có th d kin đc, vì th khó phát hin đc sai phm đt xut hay bt
thng.

Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 8
- Sai phm ca nhân viên xy ra do s thiu thn trng, xao nhãng, sai lm trong
xét đoán hoc hiu sai các hng dn ca cp trên.
- Vic điu hành và kim tra có th b vô hiu hóa do có s thông đng vi bên
ngoài hoc gia các nhân viên trong đn v.
- Các th tc kim soát có th không còn phù hp vì điu ki
n thc t đã thay đi.
Tóm li, h thng KSNB hu hiu s hn ch bt nhng sai sót và gian ln nhng
không th loi tr hoàn toàn các sai phm có th xy ra. KTV ch có th da vào
KSNB ca đn v đ gim bt mt phn công vic kim tra ca mình nhng không th
da hoàn toàn vào h thng này. Chính vì vy, KTV vn phi tin hành các th
nghim c bn ngay c khi h thng KSNB ca đn v là rt hu hiu.
b) Trách nhim ca KTV:
KTV không tác đng hay kim soát đc ri ro kim soát, KTV ch có th đánh giá
h thng KSNB ca đn v là mnh hay yu sau khi tìm hiu và đánh giá mc ri ro
kim soát thp, trung bình hay cao.
KTV có th đánh giá ri ro kim soát là cao trong nhng trng hp:
- H thng KSNB không đy đ và hot đng không hu hiu.
- KTV không có đc đy đ c s đ đánh giá s thích hp, đy đ và hu hiu

ca h thng KSNB ca doanh nghip.
KTV có th đánh giá ri ro kim soát là thp trong nhng trng hp:
- KTV có đy đ điu kin và có k hoch đ thc hin các th nghim kim soát
nhm khng đnh vic đánh giá ri ro ca mình.
- KTV có đy đ bng chng và c s đ kt lun h thng KSNB là có hu hiu.
Tc là h thng này có kh nng ngn nga, phát hin và x lý kp thi các gian
ln, sai sót trng yu trong doanh nghip.
S đánh giá ca KTV v ri ro kim soát s nh hng đn thi gian, ni dung và
phm vi ca phng pháp kim toán.

Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 9

c) Các nhân t nh hng đn Ri ro kim soát (CR)
Vì ri ro kim soát phát sinh t h thng k toán và h thng KSNB nên các thành
phn ca h thng KSNB ti đn v cng là các nhân t nh hng đn ri ro kim
soát. Do vy, đ đánh giá ri ro kim soát KTV phi da vào s hiu bit v h thng
KSNB, c th là các thành phn ca h thng nh:
- Môi trng kim soát: có nh hng đn s nht quán gia các chính sách ca
nhà qun lý và tính hiu qu ca h thng k toán và các th tc hot đng kim
soát, do đó khi tìm hiu v môi trng kim soát KTV cn thu thp thông tin
v: đc thù v qun lý, c cu t chc, chính sách nhân s, công tác k hoch,
các yu t bên ngoài nh hng đn vic thit k và thc hin h thng KSNB.
- H thng thông tin k toán: k toán không ch cung cp thông tin cn thit cho
nhà qun lý mà còn thc hin vic kim tra, giám sát nhiu mt hot đng ca
đn v, góp phn bo v tài sn ca đn v không b tht thoát, gian ln hoc s
dng lãng phí. Vì vy, h thng thông tin k toán mnh góp phn làm cho h
thng KSNB ca đn v hot đng hiu qu.
- Các th tc, hot đng kim soát: KTV cn kim tra vic thc hin các nguyên

tc kim soát c bn đc đ ra trong doanh nghip nh: phê duyt và y quyn,
phân công phân nhim, bt kiêm nhim và hot đng ca b phn KSNB trong
đn v.
2.1.2.3 Ri ro phát hin (DR)
a) Khái nim
Theo Chun mc kim toán Vit Nam s
 400 thì “Ri ro phát hin là ri ro xy ra
sai sót trng yu trong tng nghip v, tng khon mc trong BCTC khi tính riêng r
hoc tính gp mà trong quá trình kim toán, KTV và công ty kim toán không phát
hin đc.”
Nh vy ri ro phát hin là xác sut các th tc kim toán ca KTV không phát
hin đc các sai phm trng yu trên BCTC đc kim toán.
ây là ri ro mang tính ch quan ca KTV. Ri ro phát hin có nguyên nhân bt
ngun trc tip t ni dung, thi gian và phm vi ca các th nghim c bn đã đc
thc hin. Thông thng, mc ri ro phát hin s gim xung nu KTV tng các th
nghim chi tit trên s d hoc nghip v, m rng phm vi kim tra hoc tng cng
c mu ca các th nghim.
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 10

b) Trách nhim ca KTV:
Ngc li vi ri ro tim tàng và ri ro kim soát, KTV có trách nhim thc hin
các th tc thu thp bng chng kim toán đ qun lý và kim soát đi vi ri ro phát
hin.
c) Các nhân t nh hng đn Ri ro phát hin (DR)
Phân loi ri ro phát hin:
Ri ro chn mu: KTV chn mu không đi din cho tng th đc kim toán, do
đó kt lun ca KTV da trên kt qu mu khác vi kt qu thc t ca tng th.
Ri ro ngoài chn mu: nu phm vi kim toán càng rng thì kh nng phát hin

gian ln, sai sót càng tng. Tc là kh nng không phát hin gian ln, sai sót càng gim,
ngha là ri ro phát hin càng gim và ngc li.
Phng pháp kim toán: nu phng pháp kim toán càng khoa hc, thích hp và
hiu qu thì kh nng phát hin các gian ln, sai sót tng lên tc là ri ro phát hin
gim xung và ngc li.
Trình đ, kinh nghim và kh nng xét đoán ngh nghip ca KTV: KTV có trình
đ chuyên môn cao, có nhiu kinh nghim và kh nng xét đoán tt thì d phát hin
đc nhiu gian ln và sai sót và do đó ri ro phát hin s gim xung và ngc li.
Vic xác đnh phm vi kim toán và la chn phng pháp kim toán li l thuc vào
trình đ, kinh nghim và kh nng xét đoán ca KTV. Không th tùy tin m rng
phm vi kim toán đ hn ch ri ro phát hin. Nu KTV có trình đ cao, nhiu kinh
nghim và kh nng xét đoán ngh nghip tt thì s xác đnh phm vi kim toán và
phng pháp kim toán thích hp, nh đó hn ch ri ro phát hin  mc hp lý.
Thit k th nghim chi tit sau khi xác đnh ri ro phát hin:
Ri ro phát hin thp Ri ro phát hin cao
Ni dung
Tng th nghim chi tit Gim th nghim chi tit
Thi gian
Thc hin ti thi đim kt thúc
niên đ
Có th thc hin trc ngày
kt thúc niên đ
Phm vi
Nhiu th nghim hn Ít th nghim hn

Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 11

2.1.3 Mi quan h gia các b phn hp thành ca ri ro

kim toán
Ri ro kim toán do ba b phn hp thành là ri ro tim tàng, ri ro kim soát và
ri ro phát hin, gia chúng có liên h mt thit vi nhau. Ri ro tim tàng và ri ro
kim soát là hai loi ri ro vn luôn tn ti trong hot đng và môi trng kinh doanh
ca doanh nghip nh tn ti trong bn cht các khon mc, nghip v. KTV không
to ra và cng không kim soát đc chúng. KTV ch có th thông qua thu thp bng
chng kim toán ti đn v khách hàng và bng kinh nghim ca mình đánh giá mc
đ ca chúng.
Ngc li, KTV có th kim soát và điu chnh mc đ ri ro phát hin thông qua
vic lp k hoch kim toán phù hp; đnh hng, giám sát và kim tra cht ch, điu
chnh ni dung, thi gian, phm vi và thc hin có hiu qu các th tc kim toán. Ri
ro tim tàng và ri ro kim soát quyt đnh đn khi lng, quy mô, phm vi và chi phí
kim toán. Nu ri ro tim tàng và ri ro kim soát đu cao thì KTV phi d kin ri
ro phát hin là thp. Có ngha là trong trng hp này, KTV phi làm nhiu công vic
kim toán vi quy mô, chi phí kim toán ln. Mc đ ri ro phát hin luôn có quan h
ngc chiu vi ri ro tim tàng và ri ro kim soát. Mi quan h gia ba b phn ri
ro này đc th hin thông qua 2 dng mô hình đnh tính và đnh lng.
Mô hình đnh tính:
Da trên c s đánh giá ca KTV v ri ro tim tàng và ri ro kim soát, mc ri
ro phát hin đc xác đnh theo ma trn:
ánh giá ca KTV v ri ro kim soát
Ri ro phát hin
Cao Trung bình Thp
Cao Thp nht Thp Trung bình
Trung bình Thp Trung bình Cao
ánh giá ca
KTV v ri ro
tim tàng
Thp Trung bình Cao Cao nht
Bng 1.1 – Ma trn ri ro

Ma trn minh ha v mi quan h gia các loi ri ro do KTV d kin thng đc
thc hin trong giai đon lp k hoch kim toán. Tuy nhiên, trong thc tin khi thc
hành kim toán, nu KTV có bng chng đ điu chnh li ri ro tim tàng và ri ro
kim soát thì ri ro phát hin cng đc KTV điu chnh li.


Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 12

Mô hình đnh lng:
Mi quan h gia các loi ri ro đc th hin qua công thc sau:
AR = IR x CR x DR
Hay DR = AR/ CR*IR
Trong đó: AR: ri ro kim toán (Audit Risk)
IR: ri ro tim tàng (Inherent Risk)
CR: ri ro kim soát (Control Risk)
DR: ri ro phát hin (Detection Risk)
Tuy đc biu th bng công thc nhng cn phi lu ý rng đây không phi là
công thc thun túy v mt toán hc mà là mô hình dùng đ tr giúp KTV trong vic
phán đoán và xác đnh mc đ sai sót có th
 chp nhn đc đ làm c s thit k các
th tc kim toán. Vic đánh giá ri ro kim toán (bao gm c đánh giá ba loi ri ro)
có th đc thay đi trong quá trình thc hin kim toán. Ví d: khi thc hin các th
nghim c bn, KTV phát hin thêm nhng thông tin khác bit so vi thông tin ban
đu thì KTV phi thay đi li k hoch thc hin th nghim c bn cho phù hp vi
ri ro tim tàng và ri ro kim soát đã đc KTV điu chnh li.
Mt s lu ý khi s dng mô hình ri ro kim toán:
Vic vn dng mô hình ri ro trong thc t là mt vn đ phc tp. Khi vn dng
s có s khác nhau gia các đn v đc kim toán và các công ty kim toán do vic

đánh giá ri ro tim tàng, ri ro kim soát  các đn v đc kim toán có s khác bit
nhau và tính thn trng ca mi KTV và công ty kim toán cng có s khác nhau.
KTV ch có th đánh giá ch không th tác đng đn ri ro tim tàng và ri ro kim
soát. Trong trng hp không th đánh giá đc thì chp nhn  mc ti đa.
KTV ch đng quyt đnh mc ri ro phát hin bng cách điu chnh ni dung,
phm vi và thi gian ca các th nghim c bn.
Khi lp k hoch kim toán KTV thng phi n đnh mc trng yu hay nhng
sai phm có th chp nhn đc  mc thp hn so vi mc dùng làm cn c đ đánh
giá ca KTV nhm to ra mt khong l an toàn cho KTV trong quá trình kim toán.
Ri ro kim soát luôn luôn không đc loi tr vì nhng hn ch vn có ca h
thng KSNB, ri ro kim toán không bao gi bng không.
Dù cho ri ro tim tàng và ri ro kim soát đc đánh giá  mc đ thp thì KTV
vn phi thc hin th nghim c bn đi vi các nghip v và s d tài khon trng
yu.
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 13

Ri ro kim soát  đn v có quy mô nh khác vi đn v có quy mô ln, vì h
thng kim soát có s khác nhau.  đn v có quy mô ln, quá trình kim soát tuân th
nguyên tc bt kiêm nhim, còn đn v có quy mô nh li vi phm nguyên tc này.
Thng mt ngi kiêm nhim nhiu nhim v, va làm va kim soát. Trng hp
này, kt lun ca KTV phi hoàn toàn da trên bng chng thu đc t các th
nghim c bn.
S cn thit phi xác đnh ri ro kim toán:
Theo Chun mc kim toán Vit Nam s 400 – ánh giá ri ro và kim soát ni b:
“ánh giá ri ro kim toán là vic KTV và công ty kim toán xác đnh mc đ ri ro
kim toán có th xy ra là cao hay thp, bao gm đánh giá ri ro tim tàng, ri ro kim
soát và ri ro phát hin. Ri ro kim toán đc xác đnh trc khi lp k hoch và
trc khi thc hin kim toán”.

Chúng ta bit rng ri ro kim toán luôn tn ti trong mi cuc kim toán, do đó
kh nng đ KTV nhn xét không xác đáng v BCTC là điu luôn có th xy ra. Vn
đ đt ra là phi đánh giá hp lý các loi ri ro đ đánh giá đúng bn cht đi tng
kim toán cng nh đm bo tính hp lý trong vic lp k hoch và thc hin cuc
kim toán. Do đó, ý ngha ca vic đánh giá ri ro kim toán là rt ln, mang li li
ích thit thc trong tt c các giai đon ca cuc kim toán, nht là trong giai đon đu
tiên.
Trong giai đon lp k hoch kim toán, đánh giá ri ro kim toán s giúp KTV:
- Gii hn phm vi công vic kim toán  mc đ cn thit đ va tit kim đc
thi gian va đm bo cht lng kim toán vi mc phí hp lý và cnh tranh.
- Xác đnh đc nhng khon mc hoc nhóm nghip v cha ri ro cao, t đó
tp trung ngun lc đ tha mãn các mc tiêu kim toán.
2.1.4 Phng pháp đánh giá ri ro kim toán
2.1.4.1 Các mô hình tip cn ri ro kim toán
a) Mô hình ri ro tài chính






HTKSNB
S kin,
nghip v
Báo cáo
tài chính
H thng
k toán
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 14

Mô hình này có đc đim là:
- Phi lp k hoch mt cách có h thng nên đòi hi KTV phi có nhng hiu
bit chung v hot đng kinh doanh ca khách hàng.
- ánh giá h thng KSNB di góc đ kinh doanh.
- Th tc phân tích đc áp dng trong mi giai đon ca cuc kim toán đ xác
đnh xem liu các xu hng và các mi quan h tài chính hay hot đng có hp
lý không.
Cách tip cn này đòi hi KTV phi xem xét mt cách cn trng nhng vn đ ri
ro và trng yu trong quá trình chun b chng trình kim toán cho tng chu trình
nghip v ca doanh nghip. KTV phi tp trung kim tra vào nhng khu vc ri ro
cao và các khon mc trng yu trong cuc kim toán.
Nhc đim:
- Tip cn mi quan h  trng thái tnh, trong khi các ri ro thay đi ch yu
theo môi trng.
- Ri ro tim tàng và ri ro kim soát khó tách bit rõ ràng.
- Nhn mnh đn ri ro v mt tài chính nên t vn kém hiu qu.
b) Mô hình ri ro kinh doanh
Ri ro kinh doanh là ri ro đn v không đt đc các mc tiêu kinh doanh do nh
hng ca các nhân t và áp lc t bên ngoài hay bên trong. Vic tp trung tìm hiu
các ri ro kinh doanh chin lc ca khách hàng dn đn vic tip cn kim toán theo
mt cách h thng và mang tính chin lc hn. KTV s dng hiu bit v đc đim
và môi trng kinh doanh ca khách hàng đ thc hin mt cuc kim toán hu hiu
và hiu qu hn. KTV không tp trung vào các nghip v thng xuyên, thay vào đó
KTV s xem xét chin lc kinh doanh ca doanh nghip, các ri ro kinh doanh mà
doanh nghip gp phi và kh nng ca doanh nghip trong vic đi phó hay ki
m soát
nhng ri ro trong môi trng kinh doanh. KTV đánh giá xem các ri ro mà doanh
nghip gp phi s nh hng đn khon mc nào trên BCTC và có th gây ra sai sót

hoc gian ln trng yu không.
Ví d:
chin lc kinh doanh ca mt công ty thng mi trong nm 2011 là m
rng th trng xung các tnh min tây.  thc hin đc điu này, công ty tng thi
gian bán chu cho các đi lý  min tây t 30 lên 45 ngày. Theo nh tìm hiu ca KTV
thì ngành ngh kinh doanh ca doanh nghip b nh hng bi cuc khng hong kinh
t kéo dài t nm 2010, KTV s tp trung kim tra khon mc n phi thu và d phòng
n phi thu khó đòi vì đây là khon mc b nh hng bi chin lc ca doanh
nghip nhiu nht và có kh nng xy ra sai lch trng yu.
Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 15

Các bc trong quy trình vn dng mô hình ri ro kinh doanh:
- Tìm hiu chin lc kinh doanh ca khách hàng
- Tìm hiu k hoch phn ng hoc kim toán nhng thay đi trong môi trng
kinh doanh ca khách hàng
- ánh giá nhng ri ro kinh doanh mà khách hàng đang đi mt
- Xem xét kh nng có gian ln, sai sót do ri ro kinh doanh mang li
- Xem xét ri ro kinh doanh nh hng đn ri ro kim toán
- nh hng các th tc kim toán theo h
ng tp trung nhiu hn na  nhng
khu vc có ri ro cao.
Mô hình ri ro kinh doanh không phi là mt mô hình mi mà là mt phn m
rng ca mô hình ri ro tài chính. Tuy nhiên, áp dng mô hình này cui cùng cng là
tìm hiu tác đng đn BCTC, t đó KTV có thêm cn c đ đánh giá ri ro kim toán.
2.1.4.2 Phng pháp đánh giá ri ro kim toán
Ri ro kim toán cng đc đánh giá  hai mc đ tng th BCTC và t
ng khon
mc.

 mc đ toàn b BCTC: vic đánh giá ri ro kim toán đc tin hành da trên
nhng thông tin thu thp đc v đc đim và tình hình hot đng kinh doanh, kinh
nghim kim toán, các nhân t v ri ro tim tàng  mc đ BCTC, s xut hin ca
nhng nhân t làm gia tng kh nng gian ln và sai sót cng nh các hành vi không
tuân th pháp lut và các quy đnh. Quá trình đánh giá này thng da trên các bng
câu hi kim tra v ri ro tim tàng và ri ro kim soát ti đn v.
 mc đ khon mc, b phn: vic đánh giá ri ro trong tng khon mc trc
ht s chu nh hng ca mc ri ro đã đc đánh giá đi vi toàn b BCTC. Sau đó,
KTV da trên hiu bit ca mình v tình hình kinh doanh cng nh tính cht ca
khon mc đ đánh giá mc ri ro tim tàng ca khon mc. ng thi qua tìm hiu
h thng KSNB và thc hin các th nghim kim soát (nu có), KTV s tin hành
đánh giá ri ro kim soát.
Khi đánh giá ri ro tim tàng vi ri ro kim soát đi vi khon mc cn chú ý:
- Có th kt hp đánh giá ri ro tim tàng vi ri ro kim soát vì trên thc t hai
loi ri ro này có quan h mt thit vi nhau.
- Vic đánh giá hai loi ri ro này cn tin hành trên c s dn liu ca khon
mc.

Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 16

2.2 NHNG VN  C BN V TRNG YU
2.2.1 Khái nim
Theo Chun mc kim toán Vit Nam (VSA) s 320, ban hành theo quyt đnh s
28/2003/Q-BTC ngày 14 tháng 3 nm 2003 ca B trng B Tài Chính – Tính
trng yu trong kim toán thì: “trng yu là thut ng dùng đ th hin tm quan trng
ca mt thông tin (mt s liu k toán) trong báo cáo tài chính”.
2.2.1.1 Trng yu trong k toán
Thông tin đc coi là trng yu khi thiu thông tin đó hoc thiu tính chính xác ca

thông tin đó s nh hng đn các quyt đnh ca ngi s dng báo cáo tài chính.
Mc trng yu tùy thuc vào tm quan trng và tính cht ca thông tin hay ca sai sót

đc đánh giá trong hoàn cnh c th. Mc trng yu cung cp mt ngng phân cách
hn là mt đc đim cht lng. (Theo VSA 320).
Trong công tác hch toán, trng yu đc s dng đ trình bày thông tin trên báo
cáo tài chính. S lng thông tin phát sinh t các nghip v kinh t  mt doanh
nghip là rt nhiu và không phi thông tin nào cng hu ích cho ngi s dng. Vì
vy, trng yu đc s dng nh mt công c đ phân loi và sàng lc nhng thông
tin đ lp báo cáo tài chính.
2.2.1.2 Trng yu trong kim toán
Mc tiêu ca kim toán BCTC là đ KTV và công ty kim toán đa ra ý kin xác
nhn xem BCTC có đc lp trên c s chun mc và ch đ k toán hin hành, có
tuân th pháp lut liên quan và có phn ánh trung thc và hp lý trên khía cnh trng
yu hay không. Nh vy trách nhim chính ca KTV là phi đm bo hp lý rng
BCTC không có nhng sai lch trng yu. Sai lch ch đc xem là trng yu khi có
nh hng quan trng đn BCTC và quyt đnh ca ngi s dng BCTC. Sai lch có
th là trng yu bi s tin hoc do bn cht c
a vn đ. Vì th trng yu đc xét trên
hai khía cnh c đnh lng và đnh tính. Khi lp k hoch kim toán, kim toán viên
phi xác đnh mc trng yu có th chp nhn đc đ làm tiêu chun phát hin ra
nhng sai sót đc coi là trng yu v mt đnh lng. Tuy nhiên, đ đánh giá nhng
sai sót đc coi là trng yu, kim toán viên còn phi xem xét c hai mt đnh lng
và đnh tính ca sai sót.
- V mt đnh lng, trng yu đc s dng nh s tin sai lch ti đa có th
chp nhn đc ca BCTC. Ví d: mc trng yu chp nhn đc ca BCTC là
100 triu đng thì các sai sót, gian ln phát hin đc nu có giá tr ln hn 100
triu đng cn đc loi tr.
- V mt đnh tính, trng yu đc s dng đ đánh giá nh hng ca sai sót,
gian ln đn ngi đc bên cnh khía cnh đnh lng. KTV phi nhn thc

Khóa lun tt nghip GVHD: Cô Ngô Ngc Linh

SVTH: Trnh Hng Công Trang 17
rng có nhng trng hp tuy sai lch có giá tr nh nhng do bn cht ca nó
có th vn gây nh hng đn quyt đnh ca ngi s dng BCTC.
Ví d:

o Sai phm có tác đng dây chuyn và gây nh hng nghiêm trng đn
BCTC, chng hn nh sai sót trong vic hch toán chi phí khu hao tài
sn c đnh s gây nh hng ly k đn các k k toán trong tng lai.
o Mt s mô t không đúng đn hoc c tình che du, không công b
thông tin mà có th nh hng đn tình hình tài chính ca đn v chng
hn nh thông tin v mt khon n tim tàng cha phát sinh trong nm

do mt v kin tng cha đc xét x nhng đn v c tình che du,
không thuyt minh trên BCTC.
o Các sai sót có liên quan đn quy tc đc xem là trng yu hn nhng
sai sót vô tình có cùng mt s tin, vì chúng nh hng đn s trung
thc và đ tin cy ca thông tin.
o Nhng sai sót có nh hng trc tip đn li nhun hoc chiu hng
phát trin ca li nhun đc xem là trng yu.
o Mt s sai sót không trng yu  tng khon mc cá bit có th dn đn
sai sót  các khon mc có liên quan thì vn đc coi là vn đ trng yu.
2.2.2 Phân bit gia tính trng yu và mc trng yu
Khi xét đn trng yu ta xét trên hai khía cnh đnh tính và đnh lng. nh tính
hay đc hiu là tính trng yu là xét v bn cht ca nghip v hay khon mc. nh
lng hay đc hiu là mc trng yu là xét v s tin hay giá tr ca nghip v. Tính
trng yu: là thut ng ch tm c bn cht sai phm thông tin tài chính. Mt sai phm
đc xem là trng yu khi nó vt qua mt gii hn nht đnh (gii hn đó chính là
mc trng yu đc KTV phán đoán đa ra). Mc trng yu: là mt con s ch giá tr

sai sót có th b qua (có th chp nhn đc). Tính trng yu ca thông tin càng cao
thì sai sót có th b qua (mc trng yu) càng thp ngha là khi lng công vic (tìm
sai phm trng yu ca thông tin) phi nhiu hn.

2.2.3 S cn thit phi xác lp mc trng yu
Trong kim toán BCTC, do s gii hn v thi gian cng nh v chi phí kim toán,
kim toán viên không th kim tra toàn b các chng t, nghip v và ngay c khi
kim tra 100% chng t, nghip v thì kim toán viên cng không th phát hin đc
ht các sai phm do s hn ch v trình đ ca mình cng nh s c tình che du ca
nhà qun lý. Vì vy, nghiên cu tính trng yu có vai trò quan trng đi vi vic lp
k hoch và thit k phng pháp kim toán vi các mc đích c th là: c tính mc