TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
KHOA KINH T PHÁT TRIN
NGÀNH KINH T LAO NG & QUN LÝ NGUN NHÂN LC
d B(A c
CHUYÊN TT NGHIP
TÀI:
HOÀN THIN CÔNG TÁC
NG VIÊN KHUYN KHÍCH
TI CÔNG TY LI IN CAO TH
THÀNH PH H CHÍ MINH
GVHD : TS. THÁI TRÍ DNG
SVTH : TRNG HOÀNG ANH TUN
MSSV : TPPT20081698
Lp : KTL&QTNNL K 2008
Niên hc : 2008 - 2012
Thành ph H Chí Minh, 09/2012
Li cm n
Trong sut quá trình hc tp ti Trng i Hc Kinh T TP.HCM, đc
các thy cô ging dy tn tình, em đã tip thu và tích ly đc vn kin thc quý
báu do các thy cô truyn đt đ hoàn thành tt chuyên đ này. Nay em kính gi
đn Quý Thy Cô lòng bit n sâu sc.
Xin gi li bit n chân thành đn thy Thái Trí Dng đã tn tình hng
dn tôi hoàn thành lun vn tt nghip này.
Tôi xin chân thành c
m n Ban Giám c, các anh ch Trng phó Phòng
cùng các đng nghip Công ty Li đin cao th TPHCM đã giúp đ, to điu
kin thun li cho tôi trong quá trình thc tp tip cn s liu đ hoàn thành lun
vn.
Sau cùng, tôi xin cm n các anh ch và bn bè đã giúp đ, đng viên, góp
ý cho chúng tôi trong quá trình vit lun vn này.
Trong quá trình thc hin lun vn này chc chn còn nhiu thiu sót, em
mong nh
n đc nhng ý kin đóng góp ca các Thy, Cô và các bn đ giúp đ
tài đc hoàn thin hn.
Sinh viên thc hin,
Trng Hoàng Anh Tun
Nhn xét ca Công ty
TP.H Chí Minh, ngày tháng 8 nm 2012
Nhn xét ca giáo viên hng dn
TP.H Chí Minh, ngày tháng 9 nm 2012
TS. Thái Trí Dng
-i-
MC LC
LI NÓI U
1. S cn thit ca chuyên đ 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng, phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu chuyên đ 3
CHNG I:
C S LÝ THUYT V VN NG VIÊN KHUYN KHÍCH
1.1 Khái nim v đng viên khuyn khích nhân viên. 4
1.1.1 ng lc 4
1.1.2 ng lc lao đng 4
1.1.3 ng lc cá nhân 5
1.1.4 ng viên nhân viên 5
1.2 S cn thi
t ca đng viên khuyn khích nhân viên. 6
1.3 Mt s lý thuyt chung v h thng đng viên khuyn khích cho nhân vên 7
1.3.1 Thuyt cp bc nhu cu ca Maslow. 7
1.3.2 Thuyt ng hành nhu cu (Thuyt ông – Tây) 9
1.3.3 Thuyt hai nhân t ca Herzberg. (1959) 11
1.3.4 Thuyt mong đi ca Victo-Vroom. 12
1.3.5 Thuyt X và thuyt Y ca Mc Gregor (1960) 12
1.3.6 Thuyt Z ca William Ouchi (1970) 13
1.4 H thng đng viên khuyn khích 14
1.4.1 Khuyn khích bng vt cht. 14
1.4.1.1 Tin lng 14
1.4.1.2 Ti
n thng 16
1.4.1.3 Ph cp 18
1.4.1.4 Phúc li 20
1.4.2 Khuyn khích bng tinh thn. 21
1.4.2.1 C hi thng tin
. 21
-i-
1.4.2.2 Môi trng làm vic. 21
1.4.2.3 iu kin làm vic. 21
1.4.3 H thng đng viên khuyn khích bng phi vt cht
.23
1.4.3.1 ng viên thông qua môi trng làm vic 23
1.4.3.2 ng viên thông qua thit k công vic 24
1.4.3.3 ng viên thông qua c hi thng tin 25
1.4.3.4 ng viên thông qua thi khóa biu linh hot 25
1.4.3.5 Các hình thc đng viên khác. 26
1.5. Mi quan h gia đng viên khuyn khích vi nng sut lao đng 26
1.5.1 Vai trò ca công tác đng viên khuy
n khích trong Công ty 26
1.5.2 Mi quan h gia công tác đng viên khuyn khích
vi nng sut lao đng 27
1.5.3 Nu vic đng viên khuyn khích không đt hiu qu 28
1.5.4 Nhng biu hin thng thy ca nhng ngi có thái đ bt hp tác 29
1.5.5. Cách gii quyt. 30
CHNG II:
THC TRNG CÔNG TÁC NG VIÊN KHUYN KHÍCH TI CÔNG TY
LI IN CAO TH TP H CHÍ MINH
2.1 Tng quan v Công ty L
i đin cao th TPHCM 33
2.1.1 Gii thiu chung v Công ty Li đin cao th TPHCM 33
2.1.2 Chc nng, nhim v và c cu t chc. 33
2.1.2.1 Chc nng 34
2.1.2.2 Nhim v 34
-i-
2.1.2.3 C cu t chc 34
2.2 Quá trình hình thành và phát trin ca Công ty Li đin cao th TPHCM 35
2.3 S đ t chc ca Công ty Li đin cao th TPHCM 36
2.3.1 Chc nng nhim v ca Ban Giám đc và các phòng ban 36
2.3.2 Tình hình hot đng ca Công ty 40
2.3.2.1 Kt qu sn xut kinh doanh và đu t xây dng
ca Công ty (2009-2011) 40
2.3.2.2 Thc trng ngun nhân lc và ch đ đng viên khuyn khích 41
2.3.2.3 C cu nhân s
ca Công ty theo gii tính, đ tui, trình đ 44
2.3.2.4 V cht lng ngun nhân lc 45
2.3.2.5 V đào to phát trin và công tác ch đ chính sách 47
2.3.3 Thc trng công tác đng viên và khuyn khích ti Công ty 49
2.3.3.1 H thng đng viên khuyn khích bng vt cht 49
2.3.3.2 ãi ng tinh thn 61
2.3.3.3 Tóm tt h thng chính sách v đãi ng
đng viên khuyn khích nhân viên 62
2.4 Vai trò ca t chc Công đoàn trong công tác đng viên khuyn khích 65
CH
NG III.
CÁC GII PHÁP NHM TIP TC NÂNG CAO HIU QU CÔNG TÁC
NG VIÊN KHUYN KHÍCH TRONG THI GIAN TI
3.1 Phng hng phát trin ca Công ty trong thi gian ti 67
3.1.1. Hin đi hóa li đin Thành ph. 67
3.1.2 Hoàn thin v công tác qun tr ngun nhân lc 68
3.1.3 Chính sách ci thin điu kin và môi trng làm vic, nâng cao
đi sng vt cht tinh thn cho ngi lao đng. 68
-i-
3.1.3.1 Chính sách ci thin điu kin và môi trng làm vic 69
3.1.3.2 Chính sách nâng cao đi sng vt cht, tinh thn cho ngi lao đng 69
3.2 Các gii pháp nhm nâng cao hiu qu đng viên khuyn khích ti Công ty 70
3.2.1 Gii pháp nâng cao nhn thc và thc hành k nng đng viên
khuyn khích thông qua mng truyn thông giao tip ca tng cp qun tr 70
3.2.1.1 i vi qun tr cp thp (t trng) 71
3.2.1.2 i vi qu
n tr cp trung (Trng phó Phòng, Ban, i) 71
3.2.1.3 i vi Qun tr cp cao (Ban Giám đc) 71
3.2.1.4 Vai trò ca nhân viên trong công tác đng viên khuyn khích 72
3.2.2 Gii pháp nâng cao vai trò các t chc đoàn th trong công tác đng viên
khuyn khích 74
3.2.2.1 i vi t chc đoàn thanh niên 75
3.2.2.2 i vi t chc công đoàn 75
3.3 Gii pháp v hoàn thin ch đ chính sách. 75
KT LUN TÀI 76
Tài liu tham kho 79
- 1 -
LI NÓI U
1. S cn thit ca chuyên đ:
Con ngi là trung tâm ca mi hot đng; con ngi là tng hòa mi quan h Xã
hi. Xã hi càng phát trin thì vai trò con ngi càng khng đnh tm quan trng. Mt
doanh nghip mun phát trin bn vng thì yu t con ngi là đnh hng đu tiên và là
nn tng ch yu.
ngi lao đng tht s là ngun v
n nhân lc đm bo s phát trin cho doanh
nghip thì ngoài chin lc đu t thì công tác qun tr nhân s, đng viên khuyn khích,
to nên thái đ hng say, tinh thn làm vic và trung thành gn bó vi doanh nghip là
mc tiêu hng đn vì s phát trin bn vng ca Công ty.
Con ngi là tài sn quý giá nht ca xã hi nói chung và ca mi doanh nghip
nói riêng, chính sc lao đng ca con ngi to nên nhng giá tr mi có giá tr tng
thêm so vi giá tr ban đu và chính s sáng to con ngi mi có nhng phát minh v đi
đa nn kinh t, khoa hc k thut phát trin nh hin nay iu đó cho thy ngun lc
con ngi kt hp vi các ngun lc khác là nhân t to ra s thành công trong mi hot
đng trong đó yu t con ngi là quyt đnh.
i vi doanh nghip, ngun nhân lc quyt đnh s tn ti và phát trin là quan
đim, xu hng chung v mt qun tr, chính ngun nhân lc là yu t to nên giá tr
khác bit ca các doanh nghip đm bo tính bn vng và thng hiu ca doanh nghip.
Vi đc thù ca Công ty Li đin cao th TPHCM là đn v truyn ti cung ng
đin nng, là đn v đu ngun cung cp đin cho 95% ph ti trên đa Thành ph H Chí
Minh, áp lc công vic đi vi tng b phn rt cao; ngi lao đng làm vic trong môi
trng nhiu cng thng, môi trng đc hi, nguy him. hoàn thành nhim v qun
lý vn hành li đin truyn ti phc v cho nhu cu chính tr xã hi, sn xut cho doanh
nghip, sinh hot tiêu dùng cho ngi dân, đòi hi mi CBCNV phi xác đnh đc tm
quan trng ca công vic và phn vic thc hin hàng ngày, th hin ti đa tinh thn trách
nhim, vi nim đam mê, cng hin tt c vì s phát trin ca Công ty và Tng Công ty
- 2 -
in lc TPHCM, nhm phc v tt cho s phát trin ca Thành ph và nhu cu s dng
đin ca ngi dân.
Chính vì th công tác đng viên khuyn khích ngi lao đng, xây dng thái đ
hng say làm vic, th hin ht tinh thn cng hin phc v cng đng là điu quan trng
cn phi chú trng đu t thc hin thng xuyên, nhm phát huy ti đa hiu qu qun tr
trong công tác nhân s, đây chính là lý do đ tôi chn đ tài “Hoàn thin công tác đng
viên khuyn khích ti Công ty Li đin cao th TPHCM” làm lun vn tt nghip ca
mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Nghiên cu nhng vn đ lý lun v phng pháp đng viên khuyn khích đi vi
nhân viên.
- Tác dng ca công tác đng viên khuyn khích ti Công ty.
- Nhn xét
đánh giá v thc trng đng viên khuyn khích ti Công ty và đ xut
các gii pháp trong thi gian ti
3. i tng, phm vi nghiên cu
- i tng: nghiên cu phng pháp đng viên khuyn khích nhân viên trong đó
tp trung vào phng pháp đng viên và khuyn khích bng vt cht và đng viên
khuyn khích v tinh thn
- Phm vi: Tp trung nghiên cu v công tác đng viên khuyn khích ti ni b
Công ty Li đi
n cao th TPHCM
4. Phng pháp nghiên cu
- C s phng pháp lun: da trên ch ngha duy vt bin chng
- Các phng pháp khác đc áp dng: phng pháp thng kê, phân tích, đ trình
bày các vn đ v lý lun và thc tin.
5. Kt cu chuyên đ
- 3 -
Ngoài li m đu, li cm n, kt lun, danh mc các tài liu tham kho, mc lc,
ni dung ca chuyên đ đc th hin qua 3 chng sau:
- Chng I: C s lý thuyt v đng viên khuyn khích
- Chng II: Tng quan chung v Công ty Li đin cao th TPHCM và ch đ
đng viên khuyn khích
- Chng III: Mt s gii pháp nhm hoàn thin công tác đng viên khuyn
khích nhân viên ti Công ty.
- 4 -
Chng I: C S LÝ THUYT V VN NG
VIÊN KHUYN KHÍCH
1.1 Khái nim v đng viên khuyn khích nhân viên.
1.1.1 ng lc:
Nói v đng lc có rt nhiu khái nim khác nhau, nhng nói chung đu là yu t đ
to nên s thôi thúc, thúc đy con ngi quyt tâm c gng đt đn mc đích mà bn thân
mong mun theo đúng mt đnh hng nào đó do t chc hoc mt tác đng nào đó to
nên đ đt đn mt mc tiêu nht đnh.
Vì th đng lc là tt c nhng gì din ra trong bn thân mt con ngi, hng hành
đng h vn đn mc tiêu nào đó do h t đt ra hoc theo đnh hng ca mt t chc.
ng lc luôn gn lin vi
nhu cu ca con ngi, mun to đc đng lc thì phi xác
đnh và tha mãng nhu cu ca ngi lao đng.
1.1.2 ng lc lao đng:
ng lc lao đng là s khao khát và t nguyn ca ngi lao đng đ tng cng
n lc nhm hng ti vic đt đc mc tiêu ca t chc.
Vì đng lc lao đng luôn gn lin vi mt công vic, mt t chc, mt môi trng
làm vic c th nên không th xây dng đc m
t chng trình to đng lc cho nhân
viên nu cha hiu rõ công vic, mi quan h ca h vi t chc …
Chúng ta có th to nên đng lc lao đng cho nhân viên bng cách ch đng to ra
nhng bin pháp đ kích thích bi vì mc dù nó xut phát t phía bên trong bn thân
ngi lao đng nhng không phi đc đim, tính cách cá nhân nên ta có th can thip vào
đc.
ng lc lao đng là ngun gc d
n đn hiu qu trong nng sut lao đng cá nhân
và sn xut kinh doanh khi các điu kin khác không đi.
- 5 -
1.1.3 ng lc cá nhân:
ng lc cá nhân là nhng yu t kích thích ngi lao đng say mê vi công vic
ca h. Nó liên quan c th đn 2 vn đ:
o Mt là các yu t thuc v cá nhân ngi lao đng nh: nhu cu, mc đích, các
quan nim v giá tr, tính cách, s đam mê…
o Hai là do s kt hp tác đng ca nhiu nhân t nh vn hóa ca t ch
c, cu
trúc t chc, các chính sách v nhân lc và vic thc hin nhng chính sách đó.
1.1.4 ng viên nhân viên:
Khái nim 1: ng viên nhân viên là mt quá trình mà trong đó h thng các chính
sách, phng pháp th thut qun lý đc áp dng nhm làm cho ngi lao đng có đng
lc trong công vic hay nói cách khác là làm cho ngi lao đng làm vic có hiu qu
hn, hng ti vic hoàn thành mc tiêu cho t chc da trên c s tha mãn các nhu cu
cá nhân.
Khái nim 2: ng viên nhân viên là quá trình mà nhà qun tr đang lôi cun ngi
lao đng ca mình vào công vic bng cách làm cho công vic ca ngi lao đng tr
nên hp dn hn.
ng viên khuyn khích là mt hot đng thng xuyên trong mt môi trng giao
tip nht đnh, vì tùy mi môi trng
công tác đng viên khuyn khích khác nhau, mi
nhim v ca các niên đ sn xut cng có chính sách đng viên khuyn khích khác nhau
nhng mc tiêu hng đn ca đng viên khuyn khích là xây dng tinh thn làm vic
hng say và gn kt đi nhóm ca tng thành viên trong mt doanh nghip, trên c s hài
hòa li ích và tha mãng nhu cu.
ng viên nhân viên gn lin vi nng lc ca nhà qun lý. Mt nhà qun lý gii s
khin cho nhân viên hành đng mt cách tích cc đ tha mãn nhu cu ca h, đng thi
đt đc mc tiêu đ ra ca t chc. thc hin tt công tác đng viên, nhà qun lý
phi n lc đ xác đnh các nhu cu, các yu t tâm lý, tìm hiu đng lc thúc đy và tìm
- 6 -
hiu c đng c khin con ngi hành đng. Chính đng c là nguyên nhân hành đng,
nó thc tnh và duy trì hành đng, đnh hng hành vi cá nhân.
Chu k ca quá trình đng viên có đim bt đu khi nhu cu cha đc tha mãn và
kéo dài cho đn khi nhu cu đc tha mãn mt cách đy đ. Vì nhu cu là thuc tính
tâm lý ca con ngi, là s đòi hi tt yu giúp con ngi tn ti và phát trin nên nhà
qun lý ph
i bit cách đ tha mãn nhng nhu cu thit yu.
Trong tng cá nhân, các nhu cu các thi đim thì rt khác nhau. ôi lúc cùng
mt thi đim có th có nhiu nhu cu phát sinh, nhu cu nào phát trin mnh nht nó s
bin thành đng c chi phi hot đng ca con ngi. Khi nhu cu này đc tha mãn thì
nhu cu khác s xut hin và tip tc chi phi hot đng ca con ngi và chu trình c
th đc lp li.
1.2 S cn thit ca đng viên khuyn khích nhân viên.
Sau mt thi gian làm vic, đng c làm vic ca con ngi s b suy gim, tình
trng trì tr din ra nhân viên và t l nhân viên ch làm vic va đ đ không b k lut
hay ct gim mc nng sut là rt cao. iu này x
y ra do mt s nguyên nhân nh: s
nhàm chán trong công vic, chính sách công ty không công bng, s bt công, s không
quan tâm t ngi qun lý trc tip
“ Làm th nào đ h làm vic ht sc và công hin ht mình cho công ty? Làm th
nào đ nhân viên hng say trong công vic? Làm th nào đ khai thác tim nng ca nhân
viên, s dng tt nht nng lc ca h?” luôn là nhng câu hi mà các nhà qun lý luôn
quan tâm gii quyt nhm gia tng giá tr ngun vn nhân lc ca doanh nghip mình.
Các nhà lãnh đo phi s dng phng pháp to đng lc làm vic đ có th s
dng tt nht nng lc ca nhân viên giúp hoàn thành nhng mc tiêu đ ra ca t chc.
có th s dng đúng mc nng lc ca nhân viên, trc ht nhà qun tr phi đánh giá
đúng nng lc ca h. hòa hp gia con ngi và công vic, nhà qun lý cn phi
hiu rõ tâm t và nguyn vng ca nhân viên và h tr giúp h làm tt công vic.
- 7 -
i vi nhà qun lý, vic khuyn khích kp thi, công bng và liên tc s góp phn
làm tng cng hành vi chính đáng ca nhân viên, đ hành vi đó bin thành đng c, nó
bin thành s t giác thông qua nhu cu đc tha mãn và điu đó s dn đn nng sut
và hiu qu công vic cao hn.
1.3 Mt s lý thuyt chung v h thng đng viên khuyn khích cho nhân vên
1.3.1 Thuyt cp bc nhu cu ca Maslow.
Thuyt này đc ph bin nhng nm đu thp k 60 ca th k trc. ây là mt
trong nhng thuyt v đng c thúc đy, đc nhiu ngi bit đn trong h thng qun
tr đng viên.
Abraham Maslow cho rng hành vi ca con ngi bt ngun t nhng nhu cu cá
nhân và nhng nhu cu đó đc sp x
p theo mt th t t thp đn cao.
Thuyt này da trên nm loi nhu cu ca con ngi, đc xp theo th t tng dn
theo mc đ quan trng.
Hình 1.3.1 Tháp nhu Cu ca MasLow
Ngun: Tài liu ging dy ca Tin s Thái Trí Dng)
Nhu cu xã h
i
Nhu cu đc
tôn trng
Nhu cu t
khng đnh
Nhu cu an toàn
Nhu cu sinh lý
- 8 -
Nhu cu sinh lý (vt cht): là nhng nhu cu thit yu đ tn ti nh không khí, thc
phm, ng ngh, đi li …i vi nhân viên nhu cu thit yu đó chính là tin lng, tin
thng, to thêm vic làm, to môi trng làm vic tt hn, lng có tính cnh tranh,
đm bo cuc sng… Nu thiu nhu cu này cuc sng ca con ngi hay nói cách khác
là nhân viên tr nên khó th, làm phát sinh s bc bi, khó chu, cm giác không thoi
mái dn đn làm vic không hiu qu.
Nhu cu an toàn: gm tài sn, sc khe, công vic, uy tín….Nhu cu an toàn đc
chia ra làm hai khía cnh: an toàn trong môi trng vt cht (bo h lao đng , môi
trng làm vic có mc đ an toàn lao đng,….), an toàn trong mi quan h xã hi (môi
trng làm vic thân thin, mi ngi hòa đng nh nhng thành viên trong gia đình,
cách qun lý nht quán, công b
ng vi tt c mi ngi,…). Trong 2 khía cnh trên, an
toàn trong mi quan h xã hi đóng vai trò quan trng hn vì nu không đc đáp ng thì
rt d dn đn đng lc làm vic kém, nhân viên l là công vic
Nhu cu xã hi: nhu cu đc hi nhp, đc giao tip vi ngi xung quanh, đc
ngi khác tha nhn, đc là thành viên đy đ ca nhóm, đc tin yêu…Cách đ giúp
tha mãn nhu cu này: giao vic, ch đng tha nhn đ làm gng, lng nghe, to c hi
cho con ngi phát trin,…
Nhu cu đc tôn trng: gm đa v, chc danh, quyn li, …Nhu cu này tha mãn
khi nhân viên nhn đc li khen, đánh giá cao t nhng thành viên trong nhóm và nht
là ngi qun lý.
Nhu cu t khng đnh: đây đc xem là nhu cu cao nht trong h thng phân cp
ca Maslow, nhu c
u này chính là s mong mun làm nhng vic mà h có th làm đc
hng ti quá trình chân – thin – m ca con ngi.
Theo Maslow, vic tha mãn nhu cu s đi ln lt t thp đn cao. Các nhu cu
cp thp d tha mãn hn các nhu cu cp cao bi vì các nhu cu cp thp có th gii hn
đc, có th xác đnh đc, có th d dàng tác đng bng các bin pháp vt cht t bên
ngoài.
- 9 -
Thuyt ca Maslow không đc các nhà qun tr đng ý hoàn toàn vì theo h không
phi ngi nào cng có c nm nhu cu trên, cng không phi tha mãn nhu cu bên di
ri mi tip tc tha mãn nhu cu k tip bên trên. Nhu cu ca tng ngi ph thuc
nhiu vào tính cách, hoàn cnh sng và môi trng hin ti.
Trong qun tr ngun nhân lc, thuyt ca Maslow cng có mt giá tr nht đnh
nhm nhc nh các nhà qun lý cn phi chú ý đn các nhu cu ca nhân viên, phi bit
nhân viên có nhng nhu cu nào nhm đáp ng kp thi, đ có phng pháp tác đng
đn h c v mt vt cht ln tinh thn nhm to đng lc làm vic cho h.
1.3.2 Thuyt ng hành nhu cu (Thuyt ông – Tây)
Thuyt này cho rng con ngi và v tr đ
c cu trúc t nm yu t c bn, đc
gi là ng hành: Kim – Mc – Thy – Ha – Th. S phát trin ca con ngi và v tr
da trên c s s tác đng qua li gia nm hành trên theo 2 nguyên lý:
o Tng sinh (sinh ra, h tr): Kim – Thy – Mc – Ha – Th.
o Tng khc (khc ch, hn ch): Kim – Mc – Th - Thy – Ha.
Hình 1.3.2
: S đ th hin mi quan h tng sinh tng khc theo hc thuyt
đng tây
Mi tên nm trong vòng tròn biu hin cho s tng sinh.
Ngun:Theo giáo trình ging dy ca Tin s Thái Trí Dng
- 10 -
o Nhu cu sinh lý (th) đc đáp ng s sinh ra nhu cu an toàn (kim). Ví d: khi
đáp ng đc nhu cu v n mc, ch , con ngi có xu hng mong mun
đc làm vic trong mt điu kin an toàn, môi trng làm vic thoi mái.
o Nhu cu an toàn (kim) đc đáp ng s ny sinh nhu cu giao tip (thy). Ví d:
khi có đc mt công vic tt thì con ngi mong mun đc giao tip, hc hi
thêm.
o Nhu cu giao tip (thy) tt s dn đn nhu cu tôn trng (mc). Ví d: khi giao
tip nhiu con ngi ta s c gng làm nhng hành đng đ khin ngi khác
tôn trng mình nh mua chc v, làm t thin
o Nhu cu tôn trng (mc) s sinh ra nhu cu t th hin (ha). Ví d: khi nhân
viên đc sp tin tng giao vic thì nhân viên đó c sc làm vì vy đt đc
thành tích cao.
o Nhu cu t th hin (ha) s làm tng nhu cu sinh lý (th). Ví d: mua nhà.
Mi tên nm ngoài vòng tròn biu hin cho s tng khc.
o Nhu cu an toàn (kim) khc nhu cu đc tôn trng (mc). Ví d: nhát, xu nnh.
o Nhu cu tôn trng (mc) khc nhu cu sinh lý (th). Ví d: đói không cn n.
o Nhu cu sinh lý (th) khc nhu cu giao ti
p (thy). Ví d: hn ch vt cht đ
d dàng tip cn vi ngi khác.
o Nhu cu giao tip (thy) không tt s làm gim nhu cu thành tích (ha). Ví d:
mi quan h gia nhân viên và sp không tt s khin khó đc đ bt.
o Nhu cu t th hin (ha) khc nhu cu an toàn (kim). Ví d: ham thành tích đua
xe làm thit hi tính mng.
Thuyt ông – Tây vi s kt hp gia hc thuyt ng hành phng ông và hc
thuyt ca Maslow phng Tây đc công nhn là mt trong nhng thuyt có tác đng
tích cc nht trong lnh vc qun tr nhân s. Giúp nhà qun tr d báo đc nhng vn
đ có th xy ra thông qua vic quan sát hành vi ng x ca nhân viên, và t đó đa ra
nhng gii pháp, đi sách thích hp nhm giúp đng viên nhân viên mt cách hiu qu.
1.3.3 Thuyt hai nhân t ca Herzberg. (1959)
- 11 -
Thuyt này do nhà tâm lý hc ngi M Frederic Herzberg đa ra vào nm 1959.
Theo ông hành vi con ngi b thúc đy bi hai nhóm yu t v c bn là đc lp vi
nhau và tác đng ti hành vi theo nhng cách khác nhau. ó chính là: nhóm yu t duy
trì và nhóm yu t đng viên.
o Nhóm yu t duy trì: Tin bc, điu kin làm vic, quan h liên nhân cách, phng
pháp giám sát.
o Nhóm yu t đng viên: C hi thng tin, công vi
c thú v, tôn trng các thành
tích, ý ngha ca các trách nhim.
i vi các yu t duy trì, nu đc gii quyt tt, con ngi s không bt mãn,
nhng cha đc tha mãn. Nhng nu không gii quyt tt, con ngi s b bt mãn,
gây ra nhng đng c tiêu cc.
i vi các yu t đng viên, nu đc gii quyt tt, con ngi s đc th
a
mãn, to đng c tích cc. Nhng nu gii quyt không tt, con ngi s trng thái
cha tha mãn, nhng không bt mãn.
Thông qua hc thuyt này, nhà qun lý có th xác đnh đc nhng yu t có th
gây bt mãn cho nhân viên đ t đó loi b chúng, khin nhân viên không ra đi nh:
lng không đm bo đc cuc sng, làm nhiu nhng lng đc tr theo tính cht
cào bng, hoc nhng mi quan h khó th, môi trng làm vic ngt ngt, sp không
hiu, không chu nghe ý kin phn hi t nhân viên… ng thi, nhà qun lý có th tìm
ra nhng yu t đ đng viên giúp nhân viên làm vic mt cách hiu qu: khin công vic
thú v, nhiu th thách, giao quyn, có c hi thng tin cao, môi trng cnh tranh lành
mnh, khen thng nu đt đc thành tích…
Tóm li, đ đng viên nhà qun lý cn phi gii quyt tt đng thi c hai yu t
trên.
1.3.4 Thuyt mong đi ca Victo-Vroom.
Sc mnh ca đng c ph thuc vào ba nhóm yu t:
Hình 1.3.4 Mô t mi quan h các yu t hình thành sc mnh đng c
- 12 -
Ngun: Theo giáo trình ging dy ca Tin s Thái Trí Dng
o Giá tr phn thng: phi phù hp vi tng đi tng, hoàn cnh, tình hung.
o Kh nng thc hin công vic: không quá nng lc đi vi nhóm ngi thc
hin.
o Kh nng lnh phn thng: không quá “tm” ca ngi thc hin.
Theo thuyt c
a V.Vroom, nhà qun lý cn phi hiu rõ cách đa ra ba nhóm yu t
sao cho phù hp đ to ra đng lc cho nhân viên.
1.3.5 Thuyt X và thuyt Y ca Mc Gregor (1960)
Hai thuyt này dùng đ xác đnh nhà qun tr. Theo ông có 2 loi nhà qun tr:
o Nhà qun tr theo thuyt X cho rng nhân viên có nhu cu cp thp mnh hn.
o Nhà qun tr theo thuyt Y thì ngc li cho rng nhân viên có nhu cu cp cao
mnh hn.
Quan đi
m thuyt X: Bn cht con ngi là li bing, th đng, không dám chu
trách nhim vi công vic. H thích b ch huy, ít hoài bão, mong mun s n đnh, làm
vic vì thu nhp. Vì th, đi vi h phi áp dng phng pháp kim soát cht ch, dùng
hình pht nng mi khin công vic có th tin trin mt cách trôi chy.
Quan đim thuyt Y: Bn cht con ngi là thích làm vic, dám chu trách nhim,
sáng to trong công vic, không thích b ch huy, mc đích làm vic không ch vì thu
nhp mà còn mun t khng đnh, mong đc ngi khác tôn trng. Vì th, đi vi h
SC MNH NG C
GIÁ TR PHN
THNG
KH NNG THC
HIN CÔNG VIC
KH NNG LNH
PHN THNG
- 13 -
phi dùng phng pháp đng viên, khuyn khích, h tr, to điu kin cho ngi lao
đng làm vic mt cách hiu qu, giúp ngi lao đng t khng đnh bn thân.
Hai thuyt này cha thuyt phc lm vì không có ngi lao đng nào thuc hoàn
toàn v thuyt X hay Y mà phi tùy theo tình hung đ xác đnh.
1.3.6 Thuyt Z ca William Ouchi (1970)
Thuyt Z da trên quan đim nh sau:
o Mi quan h gia các thành viên là thân thit và tin cy ln nhau.
o Ngi lao đng trung thành vi doanh nghip sut đi.
u đim: ngi lao đng gn bó vi doanh nghip, h toàn tâm, toàn ý trong vic
cng hin cho doanh nghip, khin quan h gia ngi ch và ngi làm vic gn bó, các
bí mt ca công ty đc bo toàn.
Nhc đim: ngi lao đng có tâm lý li, không c gng hc hi, phát tri
n vì
vy doanh nghip không s dng đc tài nng ca h.
Thuyt Z đã góp phn không nh vào lý thuyt qun tr, nó làm nên mô hình qun
lý nhân s đc trng ca ngi Nht, phù hp vi tâm lý, s mong mun ca ngi Nht.
Tuy nhiên, lý thuyt này không th áp dng cho tt c các t chc nht là đem lý thuyt
này áp dng vào Vit Nam vì có s khác bit v tính cách, li sng con ngi gia 2
quc gia.
Trên đây là các hc thuyt c bn trong công tác đng viên khuyn khích làm nn
tng đ ngi qun lý thc hin đng viên khuyn khích nhân viên. Theo tôi gia ba hc
thuyt X, Y, Z cn phi hp hài hòa trong quá trinh áp dng, giã s chúng ta xem nh
bn cht ca ngi lao đng là li bin nhng thích hng lng cao, thích khng đnh
mình và thích đc tôn trng thì chúng ta có th đnh hng mc tiêu mà h hng đn
đ đng viên khuyn khích làm gim bt đi tính li bin, to đng lc đ hng say làm
vic và mc đích đt đc là nhng gì mà h mong mun có.
1.4. H thng đng viên khuyn khích
H thng đng viên khuyn khích ngi lao đng gm có:
- 14 -
o Khuyn khích vt cht: bao gm lng, thng, ph cp, phúc li
o Khuyn khích phi vt cht: bao gm c hi thng tin, môi trng làm vic, điu
kin làm vic.
1.4.1 Khuyn khích bng vt cht:
1.4.1.1 Tin lng:
a. Khái nim:
Tin lng là giá c sc lao đng, là khon tin mà ngi lao đng nhn đc t
ng
i s dng lao đng trên c s tha thun gia hai bên và phù hp vi B Lut lao
đng hin hành ca Vit Nam.
b. Tm quan trng ca tin lng:
o Tin lng đc xem là giá c sc lao đng, nó phn ánh giá tr sc lao đng
thông qua trình đ chuyên môn, k nng làm vic, kinh nghim ca ngi lao
đng to ra sn phm đc kt tinh t hao phí lao đng.
o Ti
n lng là ngun thu nhp ch yu ca ngi lao đng làm công n lng, nó
giúp tái sn xut sc lao đng, giúp ngi lao đng tích ly, đm bo cuc sng
tng lai cho ngi lao đng.
o Tin lng là yu t tha mãn nhu cu sinh lý, là đng lc ch yu giúp ngi
lao đng làm vic tt hn.
c. Chc nng ca tin lng:
o Ch
c nng thc đo giá tr: Tin lng là giá c sc lao đng, là cn c đ xác
đnh tin công cho các loi lao đng, là mc đn giá, là c s điu chnh giá ca
sc lao đng khi giá t liu sinh hot có s bin đng.
o Chc nng tái sn xut: con ngi b tiêu hao sc lao đng trong quá trình lao
đng. duy trì kh nng làm vic lâu dài, ngi lao đng cn phi bù đp li
sc lao đng đã hao phí bng cách tha mãn nhng nhu cu tiêu dùng và nhu cu
hiu bit ca cá nhân.
- 15 -
o Chc nng kích thích: Trong vn đ qun tr thì nhà qun lý luôn luôn phi to
ra các kích thích, các bin pháp “dn d” hp dn đ to kh nng làm vic cho
nhân viên. Vì vy tin lng phi luôn đm bo mt chng mc nào đó giúp
tha mãn nhu cu ngi lao đng, nhm thu hút và gi chân ngi gii.
o Chc nng tích ly: tin lng giúp con ngi ta có cm giác an toàn và yên tâm
v cuc sng, khin ngi ta tn lc làm vic vi mong mun v mt tng lai
tt đp hn.
d. Các yu t nh hng đn tin lng:
Nhng yu t nh hng đn tin lng thì có rt nhiu nhng c bn nht có th
chia làm 4 yu t chính: nhóm yu t bên ngoài, nhóm yu t trong t chc doanh
nghip, nhóm yu t công vic, nhóm yu t cá nhân.
o Nhóm yu t bên ngoài: th trng lao đng, các t chc công đoàn, các quy đnh
ca chính ph, s khác bit trong vic tr lng theo đa lý vùng min, nh
lng ti thiu vùng đc quy đnh tng khu vc luôn khác nhau theo mc sng
ca khu vc đó.
o Nhóm yu t trong t chc doanh nghip: lnh vc kinh doanh, t chc công
đoàn ca doanh nghip, quy mô doanh nghip, kh nng tr lng ca doanh
nghip, li nhun kim đc.
o Nhóm yu t công vic: các k nng, tinh thn trách nhim, kh nng hoàn thành
nhim v đc giao, điu kin làm vic….
o Nhóm yu t cá nhân: nim đam mê đi vi công vic, kinh nghim, mc tiêu
làm vic, thâm niên,…
đ. Các hình thc tr lng:
Các hình th
c tr lng đang áp dng ti các doanh nghip c bn gm có:
- Tr lng theo sn phm
- Tr lng theo doanh thu
- Tr lng theo thi gian
- 16 -
- Kt hp các hình thc trên
1.4.1.2 Tin thng:
a. Khái nim:
Tin thng là khon tin mang tính cht b sung vào tin lng nhm đm bo s
hp lý, công bng trong vn đ phân phi thù lao cho ngi lao đng và nhm phn ánh
đy đ hn v mc đ đóng góp ca ngi lao đng trong quá trình sn xut.
Hay nói cách khác tin thng chính là loi kích thích vt cht có tác dng tích cc
đi vi ngi lao đng khin h làm vic tt hn và có hiu qu hn. ng thi tin
thng cng chính là mt bin pháp nhm nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca
doanh nghip.
b. Ý ngha ca công tác thng:
o i vi ngi lao đng, tin thng là khon ph cp b sung, góp phn nâng
cao đi sng, góp phn to s công bng trong vic phân phi thu nh
p.
o i vi doanh nghip, tin thng là mt bin pháp khuyn khích nhân viên
quan tâm hn đn hiu qu sn xut kinh doanh, giúp khai thác tính sáng to ca
ngi lao đng, giúp kích thích thi đua lành mnh gia các cá nhân, tp th
ngi lao đng. Hn th na, tin thng còn giúp doanh nghip gii quyt
nhng khó khn, vng mc phát sinh trong thc tin kinh doanh. Phng pháp
này có th đáp ng đc đòi hi ca công vic khi ngun nhân lc b thiu.
c. Nguyên tc t chc tin thng:
Trong vic t chc tin thng cn xem trng:
o Các ch tiêu s lng và cht lng, mc đ thng và cách thc thng phi
phù hp vi tình tình sn xut kinh doanh trong mi thi k.
o Phi đm bo hài hòa mc li ích tng cá nhân vi li ích ca t
p th, li ích ca
toàn đn v. Li ích tp th phi bao gm li ích cá nhân và li ích cá nhân cng
không th tách ri li ích ca tp th.
- 17 -
o Mc thng phi tng xng vi thành tích, phi đ gây kích thích vi ngi
lao đng, và đm bo kh nng chi thng.
Hay nói cách khách khi thc hin công tác thng cn lu ý nh sau: úng
lúc, đúng ngi, đúng cách.
d. Các hình thc thng:
Hình thc thng có nhiu loi, doanh nghip có th áp dng mt s hoc tt c các
hình thc sau đây đ to đng lc cho ng
i lao đng nhm thc hin tt các mc tiêu đ
ra ca doanh nghip.
o Thng nng sut, cht lng: áp dng khi ngi lao đng thc hin tt nhim
v đc giao và hoàn thành vt tin đ (đc tính trong lng hàng tháng).
o Thng tit kim: áp dng khi ngi lao đng s dng tit kim các loi vt t,
nguyên vt liu, có tác dng gim giá thành dch v mà vn đm bo đc cht
lng theo yêu cu. Thng theo quy ch thi đua khen thng.
o Thng sáng kin: thng cho ngi lao đng khi h có nhng sáng to, ci tin
trong k thut hoc các phng pháp làm vic….có tác dng nâng cao nng sut
làm vic, nâng cao cht lng sn phm, dch v nhng giá thành gim. Thng
t ngun chi phí sn xut kinh doanh
o Thng theo kt qu hot đng sn xut kinh doanh chung: cách này đc áp
dng khi doanh nghip làm n có li, s tin thng s đc trích ra t li nhun
cui mi quý, sau na nm hoc cui nm tùy hình thc hot đng kinh doanh.
o Thng v lòng trung thành, tn tâm vi doanh nghip: áp dng đi vi nhng
nhân viên có thâm niên, thi gian phc v vt qua thi gian quy đnh mà doanh
nghip đ ra. Thc hin theo quy ch ca Tp đoàn in lc Vit Nam v xét
tng thng k nim chng vì s phát trin s nghip in lc.
1.4.1.3 Ph cp:
a. Khái nim: