B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
KHOA KINH T PHÁT TRIN
KHÓA LUN TT NGHIP
PHNG PHÁP XÁC NH H S CHIT KHU
WACC TRONG CÁC GIAI ON TNG TRNG
CA DOANH NGHIP – THM NH GIÁ TR
CTCP TP OÀN G K NGH
TRNG THÀNH -TTF
GVHD: Nguyn Th Hng Thu
SV Thc hin:
Võ Hng Thy Liu
Lp: VG02 – K35
TP.HCM - 03/2013
[i]
LI CAM OAN
Tôi tên: Võ Hng Thy Liu, là sinh viên chuyên ngành Kinh T Thm nh
Giá, trng i hc Kinh T TP. H Chí Minh, khóa 2009 – 2013. Tôi xin cam
đoan:
- Công trình nghiên cu này do chính tôi thc hin.
- Các s liu trong lun vn là hoàn toàn trung thc và cha đc công b
các nghiên cu khác hay bt k phng tin truyn thông nào.
Tôi xin hoàn toàn ch
u trách nhim v kt qu nghiên cu trong Lun vn tt
nghip ca mình.
Sinh viên
Võ H
ng Thy Liu
[ii]
LI CM N
Xin bày t lòng bit n chân thành và sâu sc đn Quý Thy/Cô ging dy ti
trng i hc Kinh T TP. H Chí Minh nói chung, Quý Thy/Cô ging dy
chuyên ngành Kinh T Thm nh Giá nói riêng và đc bit là cô Nguyn Th Hng
Thu –
ngi đã tn tình giúp đ, ch bo và đng viên tôi rt nhiu trong quá trình
nghiên cu, thc hin Lun vn tt nghip này.
Tôi cng xin trân trng gi li cm n đn Giám c, Trng Phòng và các
anh ch trong Công ty C Phn T Vn & Thm nh Giá ông Nam đã to c
hi giúp tôi tìm hiu rõ hn v môi trng làm vic thc t ca doanh nghip mà
lúc ngi trên gh nhà trng tôi cha tip cn đc.
Trong quá trình thc tp và làm bài Lun vn vì cha có kinh nghim thc t,
ch da trên c s lý thuyt đã hc và thi gian hn hp nên bài lun vn chc chn
không th tránh khi nhng sai sót. Kính mong nhn đc s góp ý, nhn xét t
Quý Thy/Cô cng nh Quý Anh/Ch trong Công ty đ bài Lun vn đc hoàn
thi
n hn.
Kính chúc mi ngi hnh phúc và thành công.
Tôi xin chân thành cm n!
Sinh viên
Võ Hng Thy Liu
[iii]
NHN XÉT CA N V THC TP
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
[iv]
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN HNG DN
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
. .
[v]
MC LC
CHNG 1 GII THIU
1.1 LÝ DO CHN TÀI 1
1.2 MC ÍCH NGHIÊN CU 1
1.3 I TNG NGHIÊN CU 1
1.4 PHM VI NGHIÊN CU 2
1.5 PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2
1.6 IM MI CA TÀI 2
1.7 C
U TRÚC D KIN CA TÀI 2
CHNG 2: C S LÝ LUN V DOANH NGHIP VÀ H S CHIT
KH
U WACC TRONG CÁC GIAI ON TNG TRNG CA DOANH
NGHIP
2.1 TNG QUAN V DOANH NGHIP 3
2.1.1 Khái ni
m 3
2.1.2 Phân loi 3
2.2 H
S CHIT KHU WACC TRONG CÁC GIAI ON TNG TRNG
CA DOANH NGHIP 5
2.2.1 nh ngha h s chit khu WACC 5
2.2.2 Cách xác đnh các thành phn trong h s WACC 6
2.2.2.1 Xác đnh chi phí s dng vn c phn R
e
6
2.2.2.2 Xác đnh c cu vn 13
2.3 THM NH GIÁ TR DOANH NGHIP 15
CHNG 3: NG DNG XÁC NH H S CHIT KHU WACC
TRONG CÁC GIAI ON TNG TRNG VÀ THM NH GIÁ TR
CHO CÔNG TY C PHN TP OÀN G K NGH TRNG THÀNH
BNG PHNG PHÁP FCFF
3.1 PHÂN TÍCH CÔNG TY C PHN TP OÀN G K NGH TRNG
THÀNH 21
3.2 XÁC NH H S CHIT KHU WACC TRONG CÁC GIAI ON TNG
TRNG CA CÔNG TY C PHN TP OÀN G K NGH TRNG
THÀNH 32
3.2.1 Xác đnh chi phí s dng Vn ch s hu ca công ty TTF (Re) 32
3.2.2 Xác đnh c cu vn ca công ty TTF nm 2012 39
[vi]
3.2.3 Xác đnh chi phí s dng vn vay ca công ty TTF nm 2012 (Rd) 39
3.2.4
Xác đnh h s chit khu WACC cho giai đon tng trng nhanh ca công
ty TTF 40
3.2.5
Xác đnh h s chit khu WACC cho giai đon tng trng n đnh ca công
ty TTF 40
3.2.6 Xác đnh h s chit khu WACC cho chuyn tip ca công ty TTF 40
3.3 THM NH GIÁ TR CÔNG TY C PHN TP OÀN G K NGH
TRNG THÀNH BNG PHNG PHÁP FCFF 40
3.3.1 c tính t l tng trng li nhun, t l tái đu t và ROC nm c s 40
3.3.2 D báo mô hình tng trng và các ch s cho mô hình tng trng
c
a doanh nghip 41
3.3.3 Kt qu thm đnh giá tr Công ty C Phn Tp oàn G K Ngh Trng
Thành bng phng pháp FCFF 42
CHNG 4 KT LUN VÀ KIN NGH
4.1 Kt lun 43
4.2 Nhng kin ngh đ xut 43
4.3 Hn ch ca đ tài 44
TÀI LIU THAM KHO 1
Ph lc 1 3
Ph lc 2 6
Ph lc 3 9
Ph lc 4 14
Ph lc 5 21
Ph lc 6 24
Ph lc 7 29
[vii]
DANH SÁCH CH VIT TT
STT Ký hiu Ý ngha
1 TNDN Thu thu nhp doanh nghip
2 DN Doanh nghip
3 BCTC Báo cáo tài chính
4 CAPM Capital aset pricing model (Mô hình đnh giá tài sn vn)
5 APM Arbitrage pricing model (Mô hình kinh doanh chênh lch giá)
6 MM Modiglian & Miller (Lý thuyt c cu vn)
7 TTF Công ty C phn tp đoàn G k ngh Trng Thành
8 VCSH Vn ch s hu
9 DCF Discount Cash Flow (Chit khu dòng tin)
10 DDM Dividend Discount Model (Mô hình chit khu dòng c tc)
11 EVA Economic Value Aded (giá tr kinh t gia tng)
12 FCEE Free Cash Flow to Equity (Ngân lu t do ca vn ch s hu)
13 FCFF Free Cash Flow to Firm (Ngân lu t do ca doanh nghip)
14 Goodwill Li th thng mi
15 OLS
Ordinary Least squares (Phng pháp hi quy bình phng
nh nht)
16 R_TTF Sut sinh li ca chng khoán TTF
17 R_VN Sut sinh li ca ch s VN-Index
18 USD ng đô la M
19 VND n v tin t Vit Nam
[viii]
MC LC CÁC HÌNH VÀ TH
Trang
Hình 3.1 Biu đ kim ngch xut nhp khu ngành gvà đ g Vit Nam giai đon
nm 2006 – 2012 (đv: triu USD) 23
Bng 3.1 C cu tng tài sn ca TTF giai đon nm 2008 – 2012
(đvt: Triu đng) 28
Bng 3.2 T s đo lng kh nng sinh li ca TTF 30
Bng 3.3 Các t s th hin kh nng thanh toán n ca công ty 30
Bng 3.4 Các t s đo lng hiu qu hot đng ca TTF nm 2011 – 2012 31
Bng 3.5: C cu n/vn ch s hu qua các nm 33
[1]
CHNG 1: GII THIU
1.1 LÝ DO CHN TÀI
Hin nay, vic xác đnh giá tr doanh nghip là 1 vic vô cùng quan trng và
cn thit,
nht là trong quá trình hot đng mua bán sáp nhp doanh nghip đang
din ra mnh m. Phng pháp thm đnh giá tr doanh nghip ph bin nht hin
nay là phng pháp tài sn và phng pháp dòng tin chit khu (hay còn gi là
phng pháp DCF). Tuy nhiên trên thc t hin nay đ thm đnh giá tr doanh
nghip thì ngi làm công tác thm đnh giá ch yu s dng phng pháp tài sn,
còn ph
ng pháp DCF thì rt ít dùng mc dùng nó khá hay. Mt trong nhng
nguyên nhân phng pháp DCF đang ít đc dùng đ thm đnh giá tr doanh
nghi
p trong thc t là do vic c tính h s chit khu. Nu ta s dng phng
pháp chit khu dòng tin t do FCFF ca doanh nghip thì h s chit khu đc
s dng tng ng là chi phí s dng vn bình quân WACC. Vì vy đ góp phn
nâng cao tính chính xác ca vic xác đnh h s chit khu ca doanh nghip cng
nh nâng cao tính chính xác ca kt qu thm đnh giá tr doanh nghip theo
phng pháp FCFF, nghiên cu chn đ tài “Phng pháp xác đnh h s WACC
trong các giai đon tng trng ca doanh nghip - ng dng thm đnh giá
tr
Công ty C phn Tp đoàn G k ngh Trng Thành”
1.2 MC ÍCH NGHIÊN CU
Tác gi thc hin đ tài này vi các mc đích nh sau:
- Làm rõ cách c tính h s chit khu WACC trong các giai đon tng trng
ca doanh nghip Vit Nam vì đa phn vic xác đnh t sut chit khu là do
thng lng hoc kinh nghim ca thm đnh viên và thng đu dùng mt h
s chit khu WACC cho tt c các giai đon tng trng ca doanh nghip.
- Bài nghiên cu có th làm tài liu tham kho hu ích cho nhng nghiên cu v
h s beta, t sut chit khu và giá tr doanh nghip trong nghiên cu tip theo.
-
Là ngun tài liu tham kho cho các thm đnh viên trong vic xác đnh t sut
chit khu phc v thm đnh giá doanh nghip bên ngoài thc t.
1.3 I TNG NGHIÊN CU
- H s chit khu WACC trong các giai đon tng trng ca doanh nghip
+ H s ca doanh nghip
+ Chi phí s dng vn c phn R
e
ca doanh nghip
+ C cu vn ca doanh nghip
- Giá tr doanh nghip
[2]
1.4 PHM VI NGHIÊN CU
Nhng công ty đang đc niêm yt trên sàn giao dch chng khoán và nhng
công ty cha lên sàn chng khoán ti Vit Nam.
1.5 PHNG PHÁP NGHIÊN CU
D liu: đc thu thp t các website có uy tín và t công ty thm đnh giá,
công ty kim toán.
Phân tích d liu:
+ Mô hình đnh giá tài sn vn (CAPM)
+ Lý thuyt v s kt hp gia mô hình CAPM và lý thuyt MM
+ Lý thuyt mô hình kinh doanh chênh lch giá (APM)
+ Lý thuyt v cu trúc vn: Lý thuyt cu trúc vn ti u, Lý thuyt MM,
Lý thuyt đánh đi cu trúc vn
S dng phân tích đnh tính kt hp phân tích đnh lng bng phn mm
th
ng kê kinh t lng Eview
1.6 IM MI CA TÀI
Phân tích c th cách tính h s WACC và tìm ra nhiu phng pháp tính Re
khác nhau dn đn WACC khác nhau theo tng phng pháp giúp thm đnh viên
có th la chn cách tính WACC phù hp cho tng doanh nghip c th nhm mc
đích nâng cao đ chính xác ca kt qu thm đnh giá tr doanh nghip.
Nghiên cu v cu trúc vn hp lý trong giai đon tng trng n đnh ca
DN nhm xác đnh h s chit khu WACC riêng cho giai đon tng trng n đnh
giúp nâng cao đ chính xác ca kt qu thm đnh giá tr doanh nghip hn so vi
vic ch s dng mt h s chit khu cho toàn b quá trình phát trin ca doanh
nghi
p.
1.7 CU TRÚC D KIN CA TÀI
Ngoài Chng 1: Gii thiu, thì cu trúc bài nghiên cu có nhng ni dung
chính sau:
Chng 2: C s lý lun v doanh nghip và h s chit khu WACC trong
các giai đon tng trng ca Doanh Nghip.
Chng 3: ng dng xác đnh h s chit khu WACC trong các giai đon
tng trng và thm đnh giá tr Công ty C Phn Tp oàn G K Ngh Trng
Thành bng phng pháp FCFF
Chng 4: Kt lun và kin ngh
[3]
CHNG 2: C S LÝ LUN V DOANH NGHIP VÀ H
S CHIT KHU WACC TRONG CÁC GIAI ON TNG
TRNG CA DOANH NGHIP
2.1 TNG QUAN V DOANH NGHIP
2.1.1 Khái nim
Theo Khon 1 iu 4 Lut doanh nghip ban hành ngày 29 tháng 11 nm
2005 ca Vit Nam, khái nim v doanh nghip nh sau: “Doanh nghip là t chc
kinh t có tên riêng, có tài sn, có tr s giao dch n đnh, đc đng ký kinh
doanh theo quy đ
nh ca pháp lut nhm mc đích thc hin các hot đng kinh
doanh.”
Theo Tiêu chu
n Thm đnh giá Quc t 2005 thì: “Doanh nghip là mt t
chc thng mi, công nghip, dch v hay đu t đang theo đui mt hot đng
kinh t”.
Nhìn chung, doanh nghip là đn v kinh t quy t các phng tin tài chính,
vt cht và con ngi nhm thc hin các hot đng sn xut, cung ng, tiêu th sn
phm hoc dch v đáp ng nhu cu tiêu dùng trên th trng, thông qua đó đ ti
đa hóa li nhun trên c s tôn trng lut pháp ca nhà nc và quyn li chính
đáng ca ngi tiêu dùng.
2.1.2 Phân loi
Tùy theo nhng tiêu chí khác nhau có nhng cách phân loi doanh nghip
khác nhau.
Cn c vào ch s hu phn vn thành lp nên doanh nghip
Cn c vào ch s hu phn vn thành lp nên doanh nghip ta có nhng loi
doanh nghip sau:
- Doanh nghip Nhà nc: là doanh nghip trong đó Nhà nc s hu trên 50%
vn điu l, t đó Nhà nc gi quyn chi phi nht đnh đi vi hot đng ca
doanh nghip.
- Doanh nghip t nhân: là doanh nghip do cá nhân làm ch, t chu trách nhim
bng toàn b tài sn ca mình v mi hot đng ca doanh nghip.
- Doanh nghi
p tp th: là doanh nghip đc hình thành do các thành viên cùng
góp tài sn, công sc, cùng hng li và cùng chu trách nhim.
- Doanh nghi
p ca các t chc chính tr xã hi: là doanh nghip đc thành lp
t ngun kinh phí ca các t chc chính tr xã hi.
- Doanh nghip có vn đu t nc ngoài: là nhng doanh nghip mà ngun vn
ca doanh nghip đc hình thành t toàn b hay mt phn vn ca nhà đu t
nc ngoài ti Vit Nam.
[4]
Có th nói du hiu s hu là mt trong nhng du hiu quan trng nht đ
quyt đnh v cu trúc t chc và qun lý ca doanh nghip.
Cn c vào hình thc pháp lý doanh nghip
Cn c vào Lut Doanh nghip 2005 thì hình thc pháp lý ca các loi hình
doanh nghip Vit Nam bao gm:
- Công ty trách nhim hu hn: là doanh nghip mà các thành viên trong công ty
chu trách nhim v các khon n và ngha v tài sn khác ca công ty trong
phm vi s vn điu l ca công ty.
- Công ty c phn: là doanh nghip mà vn điu l ca công ty đc chia thành
nhiu phn bng nhau gi là c phn. Cá nhân hay t chc s hu c phn ca
doanh nghip đc gi là c đông và chu trách nhim v các khon n và các
ngha v tài sn khác trong phm vi s vn đã góp vào doanh nghip.
- Công ty hp danh: là doanh nghip trong đó có ít nht hai thành viên là ch s
hu ca công ty, cùng kinh doanh di mt cái tên chung. Thành viên hp
doanh phi là cá nhân và chu trách nhim bng toàn b tài sn ca mình v các
ngha v ca công ty. Ngoài ra trong công ty hp danh còn có các thành viên
góp vn.
- Doanh nghip t nhân: là doanh nghip do mt cá nhân làm ch và t chu
trách nhim bng toàn b tài sn ca mình v mi hot đng ca doanh nghip.
Mi cá nhân ch đc quyn thành lp mt doanh nghip t nhân.
- Các doanh nghip có vn đu t nc ngoài: là nhng doanh nghip đc
thành lp theo Lut đu t nc ngoài 1996 cha đng kí li hay chuyn đi
theo quy đnh.
Cn c vào ch đ trách nhim
Cn c vào ch đ trách nhim có th phân loi các doanh nghip thành có
ch đ trách nhim vô hn và ch đ trách nhim hu hn
- Doanh nghip có ch đ trách nhim vô hn: là loi hình doanh nghip mà đó
ch s hu doanh nghip có ngha v phi tr n thay cho doanh nghip bng
tt c tài sn ca mình, khi doanh nghip không đ tài sn đ thc hin các
ngha v tài chính ca nó. Theo pháp lut Vit Nam, có hai loi doanh nghip
có ch đ trách nhim vô hn là doanh nghip t nhân và công ty hp danh.
- Doanh nghip có ch đ trách nhim hu hn: là các doanh nghip có ch đ
trách nhim hu hn, c th gm: công ty trách nhim hu hn, công ty c
phn, doanh nghip liên doanh và doanh nghip 100% vn đu t nc ngoài
không tin hành đng ký li theo Ngh đnh 101/2006/N-CP.
[5]
Nhng doanh nghip có ch đ trách nhim hu hn là nhng DN mà đó
ch s hu ch phi chu trách nhim v mi khon n và ngha v tài chính ca
doanh nghip trong phm vi s vn đã góp vào doanh nghip. iu đó có ngha là
khi s tài sn ca doanh nghip không đ đ tr n thì ch s hu không có ngha
v phi tr n thay cho doanh nghip.
2.2 H S CHIT KHU WACC TRONG CÁC GIAI ON TNG
TRNG CA DOANH NGHIP
2.2.1 nh ngha h s chit khu WACC
T sut chit khu là mt h s nhm chuyn hóa dòng thu nhp ca doanh
nghip trong tng lai v hin ti, đó chính là t l sinh li ti thiu mà các nhà đu
t có th chp nhn khi h đu t tin vn vào mt doanh nghip. T sut chit khu
còn có tên g
i khác đó là sut sinh li hay chi phí vn ca ch đu t khi chp nhn
đu t.
Vn kinh doanh ca doanh nghip có th đc huy đng t nhiu ngun khác
nhau. Mi đi tng đòi hi mt t l sinh li khác nhau đi vi s tin mà h đã
đu t v doanh nghip. i vi các ch s hu thì ngi ta s xem xét đn chi phí
vn ch s hu, còn đi vi các ch n thì ngi ta s xem xét đn chi phí tr n.
T
hông thng doanh nghip phi phi hp huy đng vn cho đu t t nhiu ngun
khác nhau. Do vy cn thit phi tính chi phí s dng vn bình quân. Chi phí s
dng vn bình quân đc xác đnh theo phng
pháp bình quân gia quyn mà
quyn s là t trng các ngun vn trong tng vn mà
doanh nghip huy đng.
Chi phí s dng vn bình quân trong doanh nghip ph thuc vào 2 yu t: Chi phí
s dng ca tng ngun vn và t trng ca tng ngun vn.
Gi WACC là chi phí s dng vn bình quân
f
i
là t trng ngun vn th i (i = 1- n), r
i
là chi phí s dng ngun vn i
Khi thm đnh giá tr doanh nghip theo phng pháp FCFF thì h s chit
khu ca dòng tin chính là chi phí s dng vn bình quân gia quyn. Tuy nhiên
thông thng trong doanh nghip huy đng vn bng 2 ngun chính là ngun
vn
ch s hu và ngun vn vay. Do vy chi phí s dng vn bình quân (WACC)
thng đc c tính bng công thc sau:
WACC =
*R
e
+
*R
d
*(1 – T)
[6]
Trong đó:
- WACC là chi phí s dng vn bình quân gia quyn
- E là giá tr th trng vn ch s hu ca doanh nghip
- D là giá tr th trng n mt doanh nghip
- V là tng vn hot đng ca doanh nghip (V = E+D)
- R
e
là chi phí s dng vn ch s hu
- R
d
là chi phí s dng vn vay
- T là thu thu nhp doanh nghip
2.2.2 Cách xác đnh các thành phn trong h s WACC
Vi công thc tính h s WACC nh trên, đ tính đc h s WACC ta cn
tính đc các thành phn ca nó bao gm R
e
, R
d
, E, D, T. Sau đây tác gi xin đa
ra ln lt cách tính các thành phn này.
2.2.2.1 Xác đnh chi phí s dng vn c phn R
e
Hin nay có khá nhiu mô hình nhm xác đnh t sut sinh li
(Re), đáng phi
k ti nh mô hình đnh giá tài sn vn (Capital asset pricing model_
CAPM); S
kt hp gia mô hình CAPM vi lý thuyt M&M; Mô hình kinh doanh chênh lch
giá (Arbitrage pricing model_ APM).
a) Mô hình đnh giá tài sn vn (CAPM)
Mô hình đnh giá tài sn vn (CAPM) hin nay đc s dng khá ph bin
trong vic
c tính chi phí s dng vn c phn Re ca doanh nghip. Mô hình
này do
William Sharpe phát trin t nhng nm 1960. Mc dù còn có mt s
mô hình khác
n lc gii thích đng thái th trng nhng mô hình CAPM đc
đánh giá là mô hình đn gin v mt khái nim và có kh nng ng dng sát thc vi
th
c tin nht.
Các gi đnh ca mô hình CAPM
- Không có chi phí giao d
ch tc là vic mua bán chng khoán trên th trng
không tn bt k mt khon chi phí nào.
- Tt c tài sn có th đc chia nh và có th giao dch mua bán trên th trng.
- Các nhà đu t là nhng cá nhân không a thích ri ro nhng luôn mun ti đa
hóa li ích mong đi. Tc là, các nhà đu t thích la chn chng khoán có t
sut sinh li cao tng ng vi ri ro cho trc hoc ri ro thp nht vi t sut
sinh li cho trc.
- N
hà đu t có th đi vay và cho vay vi cùng 1 mc lãi sut phi ri ro.
- Thông tin trên th trng là minh bch tc là ai cng bit thông tin và h đu có
các k
vng đng nht v sut sinh li.
[7]
- T l vay trong th trng cng ging nh t l cho vay, ngha là mi nhà đu t
đ
u có c hi lãi sut nh nhau trong vic vay hay cho vay.
- Luôn có mt s c đnh nhng loi tài sn và s lng ca chúng trong mt k
nghiên cu đ ln.
Ni dung chính ca mô hình CAPM
Mô hình đnh giá tài sn vn (Capital asset pricing model _CAPM) là mô hình
mô t mi quan h gia ri ro và li nhun k vng. Trong mô hình này, li nhun k
vng ca mt chng khoán bng li nhun không ri ro (risk-free) cng vi mt
khon bù đp ri ro da trên c s ri ro toàn h thng ca chng khoán đó. Còn ri
ro không toàn h
thng
không đc xem xét trong mô hình này do nhà đu t có
th xây dng danh mc đu
t đa dng hoá đ loi b loi ri ro này.
Theo mô hình CAPM mi quan h gia li nhun và ri ro đc din t bi
công thc sau:
R
i
= R
f
+
i
(
-
)
R
f
: Li nhun không ri ro.
R
m
: Li nhun kì vng ca danh mc th trng
i: H s beta ca c phiu i.
R
f :
lãi sut phi ri ro và thông thng nó đc đo lng là trái phiu chính
ph 10 nm trên th trng M còn th trng Vit Nam do không có trái phiu k
hn 10 nm nên
thông thng đ đo lng lãi sut phi ri ro đc đc xác đnh
da trên li sut trái
phiu chính ph kì hn 2 nm ti thi đim thm đnh giá.
: Tính bng cách ly trung bình cng sut sinh li lch s trên th trng.
: Li sut trung bình cng trái phiu chính ph k hn 2 nm.
: là h s đo lng mc đ nhy cm ca sut sinh li ca c phiu i so vi
th
trng. C
ó nhiu cách c lng h s nhng Vit Nam hin nay có 5 cách
thng dùng
- Cách 1: H s thng đc c tính bng cách hi quy li nhun c phiu
vi
li nhun ca ch s chng khoán trong mt khong thi gian. Do đó, khi
đnh giá c
phiu hay đnh giá các doanh nghip đang đc niêm yt trên th
trng chng khoán
(TTCK), ta có th d dàng xác đnh h s ca các doanh
nghip này bng vic s dng thông tin lch s giá c phiu trên TTCK.
Phng trình hi quy nh sau
R
i
= o +
i
*(R
m
)
R
i
: T sut li nhun ca c phiu
[8]
R
m
: T sut li nhun ca danh mc th trng
0
: H s chn t phng trình hi quy
i
: H s góc ca phng trình hi quy
Trong đó:
: Là giá c phiu ti thi đim t
: Là giá c phiu ti thi đim t-1
: Là ch s VN-Index ti thi đim t
: Là ch s VN-Index ti thi đim t-1
M
t điu đáng lu ý là các công ty dch v ni ting chuyên c tính h s nh
Merrill Lynch, Value Line, Standard & Poor’s, Morningstar và Bloomberg đu tính
theo dng này đng thi khi tính beta OLS thì
và
s không tính c tc vào, tc
là:
- Cách 2: Theo nh tác gi Damodaran (2002) “Corporate Finance” thì h s
trong mô hình hi quy bình phng nh nht (OLS) vi s liu lch s vn cha
hoàn toàn chính xác đ c tính . Do vy sau khi hi quy thì ông đ xut điu chnh
h s nh sau:
hiu chnh
=
OLS
/ R
OLS
: h s beta hi quy (Ly trong phng trình hi quy OLS)
R: H s tng quan gia sut sinh li ca c phiu i vi sut sinh li ca th
trng.
- Cách 3: Theo nh Dimson (1979) “Corporate Finance, Education Australia”
đ
xut 1 phng pháp khác đ c tính h s khác gi là h s Dimson’s beta.
Mô hình mà Dimson đ xut có dng nh sau:
Rit = œi +
i-1
*Rm
t-1
+
i-2
*Rm
t-2
+ +
i
*Rm
t
+
i+1
*Rm
t+1
+
i+2
*Rm
t+2
+
H s Dimson’s beta đc c tính nh sau:
(DIM) =
i-1
+
i-2
+ +
i-k
+
i
+
i+1
+
i+2
+ +
i+k
Theo nh phng pháp này thì t sut sinh li ca c phiu ph thuc vào c
nhng sut sinh li ca th trng trong quá kh, hin ti và trong tng lai. iu
[9]
này cng hp lý bi vì khi c tính sut sinh li thì ngi ta thng nhìn vào quá
kh
và d báo tng
lai. Tuy nhiên thì điu này không phi là lúc nào cng đúng
đc bit là vi th trng
chng khoán ca Vit Nam bi vì các nhà đu t trên th
trng đa s đ
u tp trung đu t theo tâm lý đám đông.
- Cách 4: Mt ý tng khác xác đnh h s đó là trong dài hn thì h s
có xu hng tin dn v 1 ( = 1) bi vì trong tng lai thì các c phiu ca công ty
s đi theo nhng xu hng bin đng ca th trng. Do vy, theo Damodaran (2007)
và Bloombreg thì khi c tính ch s trong dài hn gi đnh rng trong 2/3 thi
gian đu thì h s trong mô hình hi quy s đi din cho ri ro ca doanh nghip
còn l
i 1/3 thi gian còn li là h s đo bng 1. Do đó công thc th hin dài hn
nh sau:
H s beta dài hn = H s beta OLS * 2/3 + 1/3
Mô hình này xem ra khá hp lý và hin nay đc nhiu nc đang áp dng.
H s th trng lch s ch yu da vào t sut li nhun ca c phiu và t
sut li nhun th trng trong quá kh. Th nhng, đi vi nhng công ty cha
niêm yt trên sàn hoc ch mi niêm yt trong thi gian ngn thì vic xác đnh t
sut li nhun ca c phiu trong quá kh là điu không th. H s
c bn và
phng pháp Bottom-up s giúp chúng ta gii quyt vn đ này.
-
Cách 5: Phng pháp bottom – up
Phng pháp này thuc mô hình h s c bn, đc tính trên gi đnh tách
thành 2 phn là: Ri ro lnh vc kinh doanh và đòn by tài chính. H s ca mt
công ty chính là bình quân gia quyn ca
tt c các lnh vc kinh doanh khác nhau
mà công ty đang tham gia.
Phng pháp Bottom-up xác đnh h s beta theo 5 bc:
Bc 1: Xác đnh mt hoc nhiu lnh vc kinh doanh ca
công ty
Bc 2: Trong tng lnh vc kinh doanh, tìm nhng công ty đã phát hành c
phiu ra công chúng và c tính hi quy ca tng công ty. T đó c tính bình
quân ca các công ty trong cùng mt lnh vc kinh doanh.
Bc 3: c lng không có đòn by bình quân cho tng lnh vc kinh
doanh theo công thc:
Beta không có đòn by lnh vc kinh doanh = Beta bình quân ca các
công ty so sánh [1+(1-t)*D/Ebq ca các công ty so sánh]
Bc 4: c lng h s không có đòn by tài chính cho công ty đang đc
thm đnh, bng cách ly bình quân gia quyn ca tt c các bc 3. Các trng
s
đc tính da trên t trng giá tr mà mi lnh vc đóng góp trong tng giá tr
[10]
ca công ty. Nu không
có d liu v giá tr, ta có th da vào thu nhp t hot
đng kinh doanh hoc doanh thu.
Bc 5: Tính toán giá tr th trng ca D/E t đó làm c s đ tính có đòn
by ca Công ty cn thm đnh giá.
Trng hp thng s dng phng pháp Bottom-up:
ca doanh
nghi
p cha niêm yt,
ca công ty sau mt đt tái c cu quan trng hoc ca
nhng công ty có s dng đòn by tài chính ln.
u đim ca phng pháp Bottom-up:
+ Loi tr s ph thuc vào giá tr lch s ca c phiu, không quan tâm đn
vic DN cn thm đnh giá đã lên sàn hay cha và lên sàn đc bao lâu
+
theo phng pháp Bottom-up đc tính bng cách ly bình quân gia
quyn nên sai s chun ca
tính theo phng pháp này s đc gim đi
đáng k.
+
theo phng pháp này có th đc điu chnh d dàng khi doanh nghip
thay đi lnh vc kinh doanh hoc thay đi đòn by tài chính. Còn phng
pháp hi quy thì luôn gi đnh đòn by tài chính (D/E) không đi trong sut
thi k hi quy.
Nhn xét v mô hình CAPM
- u đim
+
CAPM đc coi là mô hình đn gin nht trong các mô hình nhm xác
đnh t sut
chit khu doanh nghip.
+ S liu và các thông tin đu vào trong mô hình CAPM không nhiu và rt d
tính toán.
- Hn ch
+ Mô hình CAPM da trên quá nhiu gi đnh v th trng
+
Trong mô hình CAPM thì vic đo lng ri ro ch yu là nhân t sut
sinh li th
trng (Sut sinh li th trng chng khoán). Thc t đã
minh chng rng bên cnh
nhân t th trng thì còn có nhiu các nhân t
khác na tác đng ti sut sinh li ca c phiu.
- i tng áp dng: Mô hình CAPM đc áp dng khá rng hu ht các
quc gia trên th gii. Mô hình thích hp đi vi các doanh nghip đã lên sàn
giao dch chng khoán trong thi gian t 1 nm ti 3 nm.
b) Lý thuyt v s kt hp gia mô hình CAPM và lý thuyt MM
Theo mô hình này thì đ xác đnh h s ca các doanh nghip không niêm yt
ta d
a trên h s ca các doanh nghip có đc trng
tng t. Mt h s
bình
quân ca tt c các doanh
nghip đc niêm yt trong cùng mt ngành s đc s
[11]
dng nh ca mt doanh nghip không niêm yt trong ngành đó nhng phi điu
ch
nh đòn by tài chính theo công thc sau:
U
=
L
/ [1+(1-t)*(D/E) ]
Tuy nhiên, Damodaran (1996) cho rng, mt trong hai cách khác có th s
dng đ tính ca doanh nghip không niêm yt nh sau:
DN không niêm yt
=
U
[1+(1-Thu sut)x(T l N/Vn bình quân ngành)]
DN không niêm yt
=
U
[1+(1-Thu sut)x(T l N/Vn ti u)]
S kt hp gia mô hình CAPM và lý thuyt M&M đc th hin bi công
thc nh sau:
E[R]
VN
= E[R
cùng ngành
]
US
+ Rp
c
+ Rp
e
E[R]
VN
: Sut sinh li k vng vn c phn ca công ty đang hot đng trên
th trng Vit Nam.
E[R
cùng ngành
]
US
: Sut sinh li k vng vn c phn ca mt công ty tng t
đang hot đng trên th trng M.
Rp
c
: Phn bù ri ro quc gia, chính là phn chênh lch gia mc lãi sut mà
chính ph Vit Nam đi vay n vi lãi sut chính ph M tr. Có 2 cách đ ta có th
c lng phn bù ri ro quc gia đó là:
- S dng hn mc tín nhim vay n do các t chc đánh giá hn mc tín nhim
vay n nh: Moody’s và S&P công b.
-
S dng li nhun trái phiu quc t ca nhà nc đang phát trin vi nhà
trái phiu
nhà nc ca quc gia phát trin. Chênh lch gia lãi sut trái phiu
này chính là ph
n bù ri ro quc gia.
Rp
e
: Phn bù ri ro hi đoái là chênh lch gia sut sinh li ca mt khon đu
t bng ni t so vi sut sinh li ca mt khon đu t bng USD. Mt cách tính
thc t là ly
chênh lch gia lãi sut tin gi VND và lãi sut tin gi USD
ca mt ngân hàng
thng mi hay mc bình quân ca các ngân hàng thng mi.
E[R
cùng ngành
]
US
đc c tính theo mô hình CAMP nh sau:
re
US
= E[R
cùng ngành
]
US
= Rf
US
+
LVN
*(Rm - Rf)
US
H s ca công ty M đc cp nht khá thng xuyên nên chúng ta d dàng
tìm đc. Tuy nhiên các h s này ng vi t l n/vn c phn và thu sut thu
TNDN M. Công ty Vit Nam có t l n/vn c phn và thu sut thu TNDN
hoàn toàn khác nhau. Vì vy, đ tính toán mt cách chính xác hn ta phi điu chnh
h s qua các giai đon nh sau:
[12]
LUS
UUS
LVN
UUS
=
LUS
/ [1+(1-t
US
)*(D/E)
US
]
LVN
=
UUS
*[1+(1-t
VN
)*(D/E)
VN
]
Nhn xét v mô hình kt hp CAPM và lý thuyt M&M
- u đim: Mô hình này khá mi m, đn gin d thc hin, d thu thp s liu
và có c s lý thuyt vng chc.
- Hn ch
+ Mô hình này cng da trên nhiu gi thuyt.
+ Cách c tính theo mô hình này thng cho ta t sut chit khu thp hn
phng pháp đ
u. Bi vì trong mô hình đã có gi đnh công ty ca Vit Nam
hot đng trên th trng M. Th trng M vn là th trng tài chính khá
n đnh nên ri ro ca th trng M thp hn ri ro th trng Vit Nam.
Và trong phng pháp tính toán thì thông thng thì ta ch có th ly h s
bình quân ca ngành bên M. Mc dù trong mô hình cng đã có phn bù
ri ro quc gia và phn bù ri ro t giá tuy nhiên nó vn cha phn ánh thc
s đc ri ro th trng Vit Nam.
- i tng áp dng: Mô hình CAPM kt hp vi lý thuyt M&M có th áp
dng cho tt c các doanh nghip trên th trng, và đc bit phù hp nht đi
vi các doanh nghip cha lên sàn giao dch chng khoán hoc mi lên sàn
trong thi gian rt ngn.
c) Lý thuyt mô hình kinh doanh chênh lch giá (APM)
S dng 2 mô hình trên ta có th c tính đc t sut sinh li ca chng khoán
tuy nhiên trong mô hình còn tn ti nhiu nhng hn ch.
Thc t cho ta thy rng t sut sinh li ca chng khoán ngoài ph thuc vào t
sut sinh li th trng còn ph thuc vào các nhân t khác na. Trong thp niên
1970 S.A Ross đã phát trin mô hình có tên gi là mô hình kinh doanh chênh lch giá
(APM) vi ý tng là t sut sinh li ca chng khoán ph thuc vào nhiu các yu t
(đa nhân t).
Ni dung c bn ca mô hình APM là t sut sinh li ca chng khoán chu tác
đng ca các nhân t v mô theo 1 mô hình đa nhân t.
Mô hình đa nhân t là mô hình din t t sut sinh li ca chng khoán i đc
hp thành bi nhiu nhân t Fj, đ nhy cm ca chng khoán i vi nhân t Fj th
hin qua các h s . Các nhân t Fj đây là các nhân t v mô nh: tc đ tng
trng kinh t, lm phát, mc đ đu t, lãi sut, ch s giá tiêu dùng…
[13]
Công thc c tính sut sinh li ca chng khoán i theo mô hình APM đc th
hin nh sau:
Ri = R
f
+
1
(R
1
- R
f
) +
2
(R
2
- R
f
) +
3
(R
3
- R
f
)+ + n(Rn - R
f
)
Ri : T sut sinh li ca chng khoán i
R
f
: Li nhun không ri ro.
R
m
: Li nhun kì vng ca danh mc th trng
n: Là h s ca nhân t v mô Rn
H s
trong mô hình APM có ý ngha ging vi mô hình CAPM và nó
đc c
tính bng phng pháp hi quy OLS nh sau:
Ri = o +
1
*R
1
+
2
*R
2
+ +
n
*R
n
Các nhân t v mô đây đc mô t đó là ch s lm phát, ch s tht nghip
c
a quc gia, ch s nim tin, tc đ tng trng kinh t,…
Nhn xét v mô hình APM
- u đim: Mô hình APM là s phát trin lên t mô hình CAPM, mô hình
APM có ít nhng gi đnh hn trong mô hình CAPM, mô hình APM đt
đc hiu qu tt hn mô hình CAPM vì nó đã đo lng s nhy cm ca
vi các nhân t kinh t mà không đo lng đc bi ch s th trng.
- Hn ch:
Vic c lng mô hình APM khá phc tp đòi hi nhiu thông
tin kinh t, h thng
thông tin phi hoàn ho, s lng mu phi đ ln.
- i tng áp dng:
Mô hình APM thích hp vi các DN đã lên lên sàn
giao dch chng khoán trong 1 thi gian dài (>3 nm) và n đnh trên th
trng. H thng s liu v doanh
nghip và các nhân t phi đ ln.
2.2.2.2 Xác đnh c cu vn
a) Trong giai đon tng trng nhanh
C cu vn s dng tính h s WACC cho giai đon tng trng nhanh chính
là c cu vn hin ti ca công ty và đc xác đnh da trên Bng cân đi k toán
ca công ty ti thi đim gn thi đim thm đnh nht ( đây là cui nm 2012).
Theo tiêu chun k toán Vit Nam, Vn ch s hu ca doanh nghip (E) bao
gm vn c phn, thng d vn c phn, li nhun cha phân phi và các qu.
Ngoi tr qu d tr b sung vn điu l, các qu nh qu d tr phúc li và khen
thng, qu đu t phát trin, qu d tr chênh lch t giá. Các qu này thc cht
không thuc v vn ch s hu nên khi tính vn ch s hu ta phi loi b các qu
này ra. Nu BCTC ca công ty cn thm đnh đc hp nht t BCTC ca nhng
công ty con thì VCSH còn có thêm li ích c đông thiu s.
[14]
N (D) bao gm n vay có tr lãi ngn hn và dài hn
b) Trong giai đon tng trng n đnh
Thông thng t xa đn nay khi thm đnh giá tr doanh nghip TV ch s
dng mt h s chit khu duy nht cho tt c các giai đon phát trin ca công ty.
Th nhng ta nhn thy đi vi các công ty kinh doanh trong nhng ngành có c
cu vn khá n đnh thì vic này không nh hng nhiu đn tính chính xác ca kt
qu thm đnh. Tuy nhiên đi vi nhng công ty mi tái c cu hoc có c cu vn
không n đnh có xu hng sp tái c cu thì vic s dng mt t sut chit khu
cho tt c các giai đon là không hp lý. Vì vy, đi vi nhng công ty này tác gi
xin đ
ngh 2 cách tính h s chit khu WACC trong giai đon tng trng n đnh
nh sau.
Cách 1: Cu trúc vn bình quân ca ngành mà doanh nghip đang hot đng
là cu trúc vn bình quân ca tt c các doanh nghip trong ngành nên theo thi
gian doanh nghi
p có xu hng điu chnh cu trúc vn v vi cu trúc vn ca
ngành. Cu trúc vn ca ngành có th ly t website
.
Tuy nhiên Website này c
p nht nhanh nht trong các website chng khoán nhng
vn còn chm hn thi đim hin ti mà ta thm đnh nên nu có th thì thm đnh
viên nên t mình tng hp t các BCTC ca các công ty trong ngành thì s chính
xác hn.
Cách 2: Ta có th áp dng lý thuyt cu trúc vn ti u vào giai đon n đnh
ca DN đ xác đnh t l D/E thích hp. Theo tìm hiu ca tác gi thì các lý thuyt
v
cu trúc vn có nói nu kinh doanh có li nhun, np thu TNDN thì giá tr công
ty có vay n s ln hn mt khon bng li ích t lá chn thu so vi khi không vay
n. Công ty vay n càng nhiu thì li ích t lá chn thu càng ln. Tuy nhiên, khi
vay n công ty cng s chu nhng chi phí ca vic s dng n nh xác sut phá
sn, ri ro thanh khon, chi phí lãi vay…
Theo tìm hiu tác gi bit đc tuy hin nay đã có nghiên cu xây dng đc
hàm xác đnh c cu vn ti u cho tt c các doanh nghip M, nghiên cu này
mang tên “Optimal capital structure” ca tác gi Jules H. van Binsbergen, John R.
Graham, and Jie Yang phiên bn ngày 09/04/2011 đc đng trên trang
nhng vn cha có nhà khoa hc nào tìm ra đc cách c
tính c cu vn ti u cho DN trong giai đon tng trng bn vng t lý thuyt
này c.
Trong phm vi hiu bit ca mình tác gi ch đa ra cách 2 nhm đ xut mt
hng mi đ tham kho, cùng nhau nghiên cu thêm ch cha th áp dng đc.
Vy tác gi s chn cách 1 đ áp dng c tính h s WACC cho giai đon
tng trng n đnh ca công ty TTF.
[15]
2.3 THM NH GIÁ TR DOANH NGHIP
2.3.1 Giá tr doanh nghip và thm đnh giá tr doanh nghip
Theo tiêu chun thm đnh giá quc t nm 2005 thì “Giá tr doanh nghip
theo s
sách k toán là tng tài sn th hin trên bng cân đi k toán ca doanh
nghip có ch đ k toán hin hành. Giá tr thc t ca doanh nghip là tng giá tr
thc t ca tài sn hu
hình và vô hình thuc quyn s hu ca doanh nghip tính
theo giá tr th trng thi
đim xác đnh giá tr doanh nghip”.
Thm đnh giá doanh nghip là vic c tính giá tr ca doanh nghip hay li
ích ca nó cho mt mc đích nht đnh bng cách s dng các phng pháp thm
đnh giá phù hp.
2.3.2 Mc đích thm đnh giá doanh nghip
Giúp các c quan qun lý ban ngành ca nhà nc nm đc tình hình hot
đng sn xut kinh doanh và giá tr ca doanh nghip đ có chính sách qun lý c
th đi vi tng doanh nghip nh thu thu TNDN , thu tài sn, các loi thu khác.
Là c s đ gii quyt, x lý tranh chp ny sinh gia các c đông ca doanh
nghi
p khi phân chia c tc, góp vn, vi phm hp đng…
Là c s cho các t chc, cá nhân và công chúng đu t đa ra quyt đnh mua
bán, chuy
n nhng các loi chng khoán do doanh nghip phát hành trên th
trng tài chính, cng nh là c s đ sáp nhp, chia tách, gii th, thanh lý, liên
doanh…doanh nghip.
2.3.3 C s ca thm đnh giá tr doanh nghip
2.3.3.1 Giá tr công bng
Là giá chun ca tài sn là giá đc lut pháp quy đnh và áp dng trong
nh
ng trng hp giao dch, mua bán nht đnh, do đó nói đn giá tr công bng là
phi nói đn hoàn cnh áp dng mc giá đó.
Giá tr công bng trên th trng (giá tr th trng): Là giá tr tài sn gi thit
s đc trao đi, mua bán gia mt bên là ngi mua sn sàng mua vi mt bên là
ngi bán sn sàng bán trong mt giao dch mua bán trên th trng công khai,
trong đó c ngi mua và ngi bán đu có đ thông tin v t
ài sn, hành đng khôn
ngoan và không chu bt k sc ép nào.
C s giá tr th trng là c s giá tr quan trng nht trong thm đnh giá
doanh nghip nên thông thng vic thm đnh giá doanh nghip da trên c s này
n
u không có yêu cu đc bit gì khác t phía khách hàng.
2.3.3.2 Giá tr đu t
Giá tr đu t là giá tr ca mt tài sn đi vi mt hoc mt nhóm nhà đu t
nào đó theo nhng mc tiêu đu t đã xác đnh. Giá tr đu t là khái nim mang
[16]
tính ch quan liên quan đn nhng ti sn c th đi vi mt nhà đu t riêng bit,
m
t nhóm các nhà đu t hoc mt t chc vi nhng mc tiêu hoc tiêu chí đu t
xác đnh.
Giá tr đu t ca mt tài sn có th cao hn hoc thp hn giá tr th trng
ca tài sn đó. Tuy nhiên giá tr th trng có th phn ánh nhiu đánh giá riêng bit
v giá tr đu t vào mt tài sn c th.
2.3.3.3 Giá tr hot đng kinh doanh
Là giá tr doanh nghip k vng tip tc kinh doanh trong tng lai.
Khi gi thit v giá tr hot đng kinh doanh liên tc trong thm đnh giá, thì
các thm đnh viên xem xét doanh nghip nh mt đn v tip tc hot đng mãi
mãi. Gi thit hot đng kinh doanh liên tc là s ngc li vi gi thit thanh lý.
Vic đa ra gi thit hot đng kinh doanh liên tc cho phép doanh nghip đc
thm đnh giá cao hn giá tr thanh lý và đa ra giá tr thc t ca doanh nghip.
2.3.3.4 Giá tr thanh lý
Là giá tr c tính khi bán doanh nghip không còn tip tc hot đng.
Trong thanh lý, giá tr ca phn ln tài sn vô hình (ví d li th thng mi)
có chiu hng bng không và giá tr ca tt c tài sn hu hình th hin giá tr
thanh lý. Các chi phí đi kèm vi vic thanh lý (chi phí bán, hoa hng, thu, các chi
phí kt thúc hot đng khác, chi phí hành chính trong quá trình kt thúc hot đng
và các khon l giá tr hàng tn kho) cng đc tính và khu tr vào giá tr doanh
nghip c tính.
2.3.4 Các phng pháp thm đnh GTDN
2.3.4.1 Phng pháp tài sn
Phng pháp tài sn là phng pháp c tính giá tr ca doanh nghip da trên
giá tr th trng ca tng tài sn ca doanh nghip.
Giá tr vn ch s hu ca doanh nghip đc c tính bng cách ly giá tr
ca toàn b tài sn ca công ty theo giá th trng tr các khon n ca doanh nghip.
V
E
= V
A
- V
D
V
E
: Giá tr th trng vn ch s hu ca doanh nghip
V
A
: Giá tr th trng ca toàn b tài sn
V
D
: Giá tr th trng ca các khon n
2.3.4.2 Phng pháp xác đnh giá tr doanh nghip da trên li th thng mi
ây là phng pháp xác đnh giá tr doanh nghip có tính đn li th thng