Thẩm định giá trị thương hiệu Incomex cho mục đích quản trị thương hiệu ( Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Kinh Tế, 2013 )

TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
KHOA KINH T PHÁT TRIN
Chuyên ngành: Kinh t Thm nh Giá








KHÓA LUN TT NGHIP
 tài:
THM NH GIÁ TR THNG HIU INCOMEX
CHO MC ÍCH QUN TR THNG HIU



GVHD :GV. Nguyn Th Hng Thu
SVTH :Nguyn Trng Anh
LP :Thm nh Giá 2 – K35
MSSV :31091021460




TP.H Chí Minh, Tháng 04.2013

LI CAM OAN

Trong quá trình nghiên cu, Tôi có tham kho mt s ngun tài liu khác nhau.
Nhng Tôi cam đoan, đây là đ tài nghiên cu ca tôi. Nhng kt qu và các s liu
trong khóa lun đc thc hin da trên s liu Báo cáo tài chính công khai đã đc
kim toán ca Công ty C phn Xây dng Sông Hng (Incomex) và mt s ngun d
liu đáng tin cy, không sao chép bt k ngun nào khác.
Tôi hoàn toàn chu trách nhim trc Nhà trng v s cam đoan này.



TP.H Chí Minh, ngày …. Tháng …. Nm 2013
Sinh viên
Nguyn Trng Anh








LI CM N
Em xin gi đn toàn th Quý thy cô Khoa Kinh t Phát trin – Trng i hc
Kinh t TP.H Chí Minh lòng bit n sâu sc v nhng kin thc vô cùng quý báu mà
thy cô đã truyn đt cho em và đc bit là Ging viên Nguyn Th Hng Thu, ngi
đã trc tip hng dn em hoàn thành tt  án tt nghip này.
Em xin chân thành gi li cm n đn Ban giám đc Công ty C phn Thm
đnh giá Avalue Vit Nam đã to mi điu kin thun li cho em trong sut thi gian
thc tp ti Quý Công ty. Em cng chân thành cm n sâu sc đn các Anh (Ch) 
Phòng Thm đnh Chi nhánh min Nam đã giúp đ và cung cp cho em nhng kinh
nghim, s hiu bit và các thông tin cn thit cho quá trình thc tp ca em ti Quý

Công ty đ em có th hoàn thành đ án tt nghip này.
Mc dù đã c gng nhng do trình đ lý lun còn hn ch, kinh nghim thc t
cha nhiu nên chc chn đ tài không tránh khi nhng thiu sót. Em rt mong nhn
đc s thông cm và ý kin đóng góp ca Quý thy cô và Ban lãnh đo Công ty.
Cui cùng, Em xin kính chúc Quý Công ty luôn vng bc trên con đng phát
trin, ngày càng m rng quy mô.
Kính chúc Quý thy cô luôn mnh khe và thành đt trong cuc sng cng nh
con đng ging dy ca mình.
Em xin chân thành cm n!


TP.H Chí Minh, ngày …. Tháng …. Nm 2013
Sinh viên
Nguyn Trng Anh





NHN XÉT CA N V THC TP

Tp. H Chí Minh, Ngày … Tháng … Nm 2013






NHN XÉT CA GING VIÊN HNG DN

Tp. H Chí Minh, Ngày … Tháng … Nm 2013
Ging viên hng dn




MC LC
PHN M U 1
1. LÝ DO CHN  TÀI 1
2. MC TIÊU NGHIÊN CU 1
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2
4. PHM VI NGHIÊN CU 2
5. KT CU CA  TÀI 2
CHNG 1: C S LÝ LUN 3
1.1. KHÁI NIM 3
1.1.1. Khái nim thng hiu 3
1.1.1.1. Cách tip cn theo quan đim Marketing 3
1.1.1.2. Cách tip cn theo quan đim k toán 3
1.1.2. Khái nim giá tr thng hiu 3
1.2. MC ÍCH CA VIC THM NH GIÁ TR THNG HIU 4
1.2.1. Thm đnh giá cho mc đích qun tr thng hiu 4
1.2.2. Thm đnh giá cho mc đích k toán 4
1.2.3. Thm đnh giá cho mc đích giao dch 4
1.3. C S GIÁ TR THM NH GIÁ TR THNG HIU 4
1.3.1. Giá tr th trng làm c s cho thm đnh giá 4
1.3.1.1. Theo y ban tiêu chun thm đnh giá Quc t 4
1.3.1.2. Theo hip hi các nhà thm đnh giá Hoa K 5
1.3.1.3. Ti Vit Nam 5
1.3.2. Giá tr phi th trng làm c s cho thm đnh giá 5
1.4. NGUYÊN TC THM NH GIÁ TR THNG HIU 5

1.4.1. Nguyên tc s dng tt nht và hiu qu nht 5
1.4.2. Nguyên tc d tính tng lai 5
1.4.3. Nguyên tc cung cu 5
1.4.4. Nguyên tc cnh tranh 6
1.4.5. Nguyên tc thay đi 6
1.5. QUY TRÌNH THM NH GIÁ TR THNG HIU 6
1.6. CÁC PHNG PHÁP THM NH GIÁ TR THNG HIU 7
1.6.1. Cách tip cn da vào chi phí 7
1.6.1.1. Phng pháp da trên chi phí tái to 7
1.6.1.2. Phng pháp da trên chi phí thay th 7
1.6.1.3. Phng pháp da trên chi phí quá kh 8
1.6.2. Cách tip cn da vào th trng 8
1.6.2.1. Phng pháp so sánh giá bán 8
1.6.2.2. Phng pháp tin bn quyn 8
1.6.3. Cách tip cn da vào thu nhp 9
1.6.3.1. Phng pháp vn hóa trc tip 9
1.6.3.2. Phng pháp dòng tin chit khu 9
1.6.3.3. Phng pháp da vào t s tài chính ca Damodaran 10
1.6.3.4. Phng pháp da vào tài chính doanh nghip và hành vi ngi tiêu
dùng (Mô hình Hãng InterBrand) 11

1.6.3.5. Phng pháp đnh lng Goodwill 15
CHNG 2: THM NH GIÁ TR THNG HIU INCOMEX 18
2.1. TNG QUAN V CÔNG TY C PHN XÂY DNG SÔNG HNG 18
2.1.1. Gii thiu chung v Công ty 18
2.1.2. Lch s hình thành và phát trin 18
2.1.3. Quan h hp tác 21
2.1.3.1. Công ty liên kt 21
2.1.3.2. Công ty con 22
2.1.4. Chin lc phát trin thng hiu ca Incomex đn nm 2020 23

2.1.5. Các công trình xây dng chính 24
2.1.6. Th trng 25
2.1.7. i th cnh tranh 25
2.2. NH GIÁ TR THNG HIU INCOMEX 27
2.2.1. Thm đnh giá tr thng hiu Incomex theo phng pháp da vào tài
chính doanh nghip và hành vi ngi tiêu dùng (Mô hình ca Hãng InterBrand). 27

2.2.2. Thm đnh giá tr thng hiu INCOMEX theo phng pháp da vào các
t s tài chính ca Damodaran (Mô hình sut sinh li ph tri) 34

2.2.3. Thm đnh giá tr thng hiu INCOMEX theo phng pháp Goodwill . 36
2.3. THNG NHT KT QU 38
CHNG 3: KT LUN VÀ KIN NGH 40
3.1. KT LUN 40
3.2. NHNG HN CH TRONG QUÁ TRÌNH NGHIÊN CU 40
3.3. KIN NGH 40




DANH SÁCH CH CÁI VIT TT

SDH Công ty C phn Xây dng Sông à
TDC Công ty C phn Kinh doanh và Phát trin Bình Dng
VNE Tng Công ty C phn Xây dng in Vit Nam
LM8 Công ty C phn Lilama 18
CDC Công ty C phn Chng Dng
BCTC Báo cáo tài chính

DANH MC BNG

Bng 1.1 Thang đim 7 yu t tác đng đn thng hiu theo Hãng InterBrand
Bng 1.2
Các quan đim khác nhau trong vic la chn


,


và r:
Bng 2.1 Tng quan v các đi th cnh tranh chính ca Incomex
Bng 2.2 c tính giá tr kinh t gia tng t tài sn vô hình t nm c s
Bng 2.3 ánh giá ca khách hàng v tiêu chí khi la chn Công ty Xây dng
Bng 2.4 Bng th hin t l phn trm mc đ đánh giá ca khách hàng v tiêu chí
khi la chn
Bng 2.5 Bng kt qu trng s ca các tiêu chí th hin s đánh giá ca khách
hàng v các tiêu chí
Bng 2.6 Ch s vai trò thng hiu ca Incomex
Bng 2.7 im s sc mnh thng hiu Incomex
Bng 2.8 Thông s ca mô hình sut sinh li ph tri ca Damodaran
Bng 2.9 Tóm tt s liu hot đng sn xut kinh doanh ca Incomex
Bng 2.10 Li nhun thun d báo ca Incomex giai đon 2012 – 2016
Bng 2.11 T l tng trng bình quân ca tài sn (A) trong quá kh (2008 – 2011)
Bng 2.12 Giá tr tài sn thun d báo ca Incomex giai đon 2012 – 2016
Bng 2.13 Bng tính ROE trung bình ngành
Bng 2.14 Thng nht kt qu cho thng hiu Incomex
PHN M U

1. LÝ DO CHN  TÀI
Hin nay, Vit Nam đang tng bc hi nhp sâu rng vi nn kinh t th gii.

Nn kinh t ca chúng ta tng trng n đnh nhiu nm qua và đang dn vt qua
giai đon khng hong ca nn kinh t toàn cu. Nhu cu xây dng c s h tng phc
v cho công cuc phát trin cng nh thu hút các nhà đu t nc ngoài đang tr nên
bc thit. Bên cnh đó, nhu cu rt ln v nhà , nhà sn xut kinh doanh ca ngi
dân cng là c hi tt cho các công ty xây dng đu t khai thác. Chính vì vy, hin
nay có rt nhiu công ty xây dng ra đi vi mc đích đáp ng nhu cu nêu trên. Tuy
nhiên, bt đng sn là mt tài sn đc bit, nó thng có giá tr ln và nh hng rt
ln đn mi d án hay cuc đi ca mi cá nhân. Các ch d án hay công trình luôn
mun chn cho mình mt công ty xây dng có nng lc, có uy tín đ thc hin và khi
đã chn đc công ty nh th thì h trung thành vi công ty y. iu đó nói lên rng,
giá tr thng hiu đi vi các công ty xây dng là vô cùng quan trng. T đó, thúc
đy s phát trin ca nhu cu xác đnh giá tr thng hiu vi nhiu mc đích khác
nhau. Các doanh nghip s dng gía tr thng hiu đ xác đnh vic s dng tài sn
thng hiu cho vic xác đnh giá tr đ ghi nhn vào s sách k toán, trao đi mua
bán hoc cho thuê, hay s dng nh phn góp vn trong các d án kinh doanh vi các
đi tác bên ngoài. Trong bài nghiên cu này tôi đ cp đn vic thm đnh giá tr
thng hiu Incomex cho mc đích qun tr ca doanh nghip.
Công ty C phn Xây dng Sông Hng là Công ty đc các ngành chc nng
đánh giá tt v vic thi công công trình đt cht lng, nhiu d án đu t do công ty
thc hin đã đa vào khai thác và đt đc hiu qu cao. Thng hiu Incomex ca
Công ty đã đc khng đnh trong thi gian hn 10 nm qua. c bit hn, trong nm
2007, Tp đoàn Du khí Vit Nam cùng các Tng công ty ln nh PVI, PVFC và đi
tác nc ngoài là Tp đoàn Hansin (Hàn Quc) đã tr thành các c đông chin lc
ca Công ty và góp phn đa v th ca công ty lên mt tm cao mi. Vi nhng kt
qu đt đc đó, cùng vi kh nng phát trin trong tng lai ca mình, tôi đã quyt
đnh chn đ tài “Thm đnh giá tr thng hiu Incomex” cho mc đích thm đnh
ca mình.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
Thm đnh thng hiu rt ph bin đi vi các thng hiu thuc các nhóm
ngành thc phm hay thng mi. Riêng nhóm ngành Xây dng – do nhng đc thù

ca Ngành nên rt ít khi đc đa ra thm đnh, nói nh vy không đng ngha vi
thm đnh giá tr thng hiu nhóm ngành Xây dng là không cn thit.
Trang 1
Thông qua phng pháp đc tin hành, tôi hi vng có th cung cp mt mc
giá tham kho đ thng hiu Incomex có th s dng trên s sách k toán cng nh
trên th trng. Bên cnh vic xác đnh giá tr ca thng hiu Incomex trong tng giá
tr tài sn ca Công ty, vic đnh giá thng hiu còn giúp Incomex có đc s tham
chiu cn thit và tng đi chính xác đi vi các thng hiu cnh tranh trc tip hay
gián tip trên th trng.
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
 tài s dng phng pháp da vào tài chính doanh nghip và hành vi ngi
tiêu dùng ca Hãng InterBrand kt hp phng pháp Damodaran (Mô hình sut sinh
li ph tri) và phng pháp Goodwill đ so sánh.
4. PHM VI NGHIÊN CU
Incomex là mt Công ty Xây dng hot đng trên nhiu lnh vc và phm vi
hot đng khá rng. Tuy nhiên, vi trình đ và kh nng hin có, đ tài ch nghiên cu
trong mt phm vi nht đnh, c th:
 Ngun s liu: Báo cáo tài chính hp nht ca Incomex đã đc kim toán t
nm 2008 đn nm 2011.
 Phân khúc nghiên cu: Công trình Thng mi và Nhà  dân dng
 Th trng nghiên cu: Th đô Hà Ni
 i tng kho sát: Ngi dân lao đng
5. KT CU CA  TÀI
 Phn m đu
Nghiên cu đa ra lý do chn đ tài, mc tiêu nghiên cu, phng pháp nghiên
cuvà phm vi nghiên cu ca đ tài.
 Chng 1: C s lý lun
Nghiên cu đa ra đnh ngha v thng hiu; mc đích, c s, nguyên tc, quy
trình ca thm đnh giá tr thng hiu và ni dung các phng pháp thm đnh giá tr
thng hiu.

 Chng 2: Thm đnh giá tr thng hiu Incomex
Trong chng này, nghiên cu mang đn cái nhìn tng quan v Công ty C
phn Xây dng Sông Hng (Incomex) t nhiu góc đ, ni dung các phng pháp
thm đnh giá tr thng hiu Incomex và đa ra kt qu cui cùng cho thng hiu
Incomex.
 Chng 3: Kt lun và kin ngh
Tng kt mc giá cho thng hiu Incomex, nhng hn ch và cách khc phc
trong quá trình nghiên cu và nhng kin ngh xung quanh vn đ này là ni dung
chính ca chng cui cùng.
Trang 2
CHNG 1: C S LÝ LUN
1.1. KHÁI NIM
1.1.1. Khái nim thng hiu
1.1.1.1. Cách tip cn theo quan đim Marketing
Trong các bi cnh và tình hung khác nhau, thng hiu xem xét qua hai khái
nim:
Khái nim th nht: Thng hiu là mt cái tên, t ng, kí hiu, biu tng và
nhng yu t bng hình nh khác có liên quan.
Khái nim th hai: Thng hiu là mt cái tên, t ng, kí hiu, biu tng,
nhng yu t bng li nói và hình nh, và quyn tài sn s hu trí tu có liên quan.
C hai khái nim này đc áp dng trong thm đnh giá thng hiu cho mc
đích đnh hng marketing, bên cnh đó còn áp dng cho mc đích k toán.
1.1.1.2. Cách tip cn theo quan đim k toán
Thng hiu là mt tài sn vô hình. Tài sn vô hình là tài sn phi tài chính có
th nhn bit không liên quan ti hình thái vt cht và là mt tài sn có th nhn bit
nu phát sinh t mt hp đng hoc các quyn hp đng là hp pháp (Theo chun
mc k toán Vit Nam s 04).
Thng hiu là tài sn c đnh vô hình. Tài sn c đnh vô hình là tài sn không
có hình thái vt cht nhng xác đnh đc giá tr và do doanh nghip nm gi, s
dng, kinh doanh, cung cp dch v hoc cho các đi tng khác thuê phù hp vi

tiêu chun ghi nhn tài sn c đnh vô hình (Theo chun mc k toán Vit Nam s 04).
1.1.2. Khái nim giá tr thng hiu
Giá tr thng hiu đang dn l rõ sc mnh ca mình trong nn kinh t th
trng và các nhà qun tr doanh nghip ln chú ý hn đn vic tô đim thng hiu.
Giá tr thng hiu là da vào kt qu đánh giá tài sn thng hiu nhm đa ra
mt giá tr kinh t tài chính( tin t) ca thng hiu. Tc là: giá tr thng hiu là mt
s tin (giá tr) c tính c th v thng hiu, đ c tính thì ta có th dùng mô hình,
phng pháp c th. Trong khi đó, tài sn thng hiu là ch lit kê các thành phn ca
tài sn thng hiu và da vào hành vi ý kin ch quan ca ngi tiêu dùng đ đánh
giá “sc khe” thng hiu đó.
Có th nói giá tr thng hiu là mt b phn trong tài sn vô hình ca doanh
nghip và trong nhiu trng hp tài sn vô hình này còn ln hn c tài sn hu hình
nh đt đai, nhà xng, máy móc, hàng hóa và tin mt…ca doanh nghip.


Trang 3
1.2. MC ÍCH CA VIC THM NH GIÁ TR THNG HIU
Nu xem xét thng hiu là mt tài sn ca doanh nghip, vy thì doanh nghip
hoàn toàn có th trao đi, mua bán hoc cho thuê tài sn này, hoc s dng nh phn
vn góp trong các d án kinh doanh vi các đi tác bên ngoài. ây chính là lý do vì
sao đnh giá thng hiu đang là mt trong nhng vn đ nóng bng nht trong thi
gian gn đây. Cách đây 10 nm, nhng k thut thm đnh giá tr thng hiu là nhng
công c chung đc áp dng mt cách rng rãi. Có 3 lnh vc chính đc áp dng.
1.2.1. Thm đnh giá cho mc đích qun tr thng hiu
Trong nhng trng hp c th, thm đnh giá tr thng hiu có th đc s
dng là công c qun lý, và đc thc hin đ so sánh mc đ thành công ca nhng
chin lc Marketing khác nhau. Trong bi cnh này, thm đnh giá đc s dng đ
hn ch, bo v ngân sách marketing, hay quyt đnh m rng kin trúc thng hiu,
cng nh đo lng t sut sinh li trên vn đu t vào thng hiu.
1.2.2. Thm đnh giá cho mc đích k toán

Nhng chun mc k toán mi yêu cu toàn b nhng tài sn vô hình có th
nhn bit đc ca doanh nghip đc ghi nhn ti khon “giá tr li th”. iu này
phá v cách ghi nhn c v giá mua khi nó ln hn giá tr tài sn ròng nh là mt s
riêng l trong li th kinh doanh. Nhng nguyên tc hin hành yêu cu giá tr ca
thng hiu đc công nhn trên bng cân đi k toán.
1.2.3. Thm đnh giá cho mc đích giao dch
Có hai loi giao dch có th yêu cu thm đnh giá thng hiu: bên trong và
bên ngoài.
- Nhng giao dch bên trong: bao gm chng khoán và k hoch thu.
- Nhng giao dch bên ngoài: giao dch bên ngoài có xu hng mua li các công
ty vi thng hiu. Trong nhng trng hp này, thm đnh tài sn thng mi
là cn thit đ xác đnh giá tr kinh t ca tài sn mua li và đ chng minh giá
tr ca các cuc thng lng v điu khon giao dch.
1.3. C S GIÁ TR THM NH GIÁ TR THNG HIU
1.3.1. Giá tr th trng làm c s cho thm đnh giá
1.3.1.1. Theo y ban tiêu chun thm đnh giá Quc t
Giá tr th trng là s tin c tính ca tài sn có th đc trao đi vào ngày
thm đnh giá, gia mt bên sn sàng bán và mt bên sn sàng mua trong mt giao
dch khách quan, sau quá trình tip th thích hp, ti đó các bên tham gia đu hành
đng mt cách hiu bit, thn trng và không chu bt c áp lc nào.


Trang 4
1.3.1.2. Theo hip hi các nhà thm đnh giá Hoa K
Giá tr th trng là mc giá có kh nng xy ra nht ca tài sn s đc mua
bán trên th trng cnh tranh và m di nhng điu kin giao dch công bng vào
thi đim thm đnh giá gia ngi mua sn sàng mua và ngi bán sn sàng bán, các
bên hành đng mt cách thn trng, am tng và tha nhn giá c không b nh hng
ca nhng yu t tác đng thái quá cng nh không b ép buc.
1.3.1.3. Ti Vit Nam

Theo quyt đnh s 24/2005/Q-BTC ngày 18/04/2005 ca B Tài Chính ban
hành Tiêu chun s 01 (TGVN 01) đnh ngha giá tr th trng làm tiêu chun thm
đnh giá nh sau: Giá tr th trng ca mt tài sn là mc giá c tính s đc mua
bán trên th trng vào thi đim thm đnh giá và đc xác đnh gia mt bên là
ngi mua sn sàng mua và mt bên là ngi bán sn sàng bán, trong mt giao dch
mang tính khách quan và đc lp, trong điu kin thng mi bình thng.
1.3.2. Giá tr phi th trng làm c s cho thm đnh giá
Giá tr phi th trng đc đnh ngha nh sau: Giá tr phi th trng là mc giá
c tính đc xác đnh theo nhng cn c khác vi giá tr th trng hoc có th đc
mua bán, trao đi theo các mc giá không phn ánh giá tr th trng nh: giá tr tài
sn đang trong quá trình s dng, giá tr đu t, giá tr bo him, giá tr đc bit, giá tr
thanh lý, giá tr tài sn bt buc phi bán, giá tr doanh nghip, giá tr tài sn chuyên
dùng, giá tr tài sn có th trng hn ch, giá tr đ tính thu.
1.4. NGUYÊN TC THM NH GIÁ TR THNG HIU
1.4.1. Nguyên tc s dng tt nht và hiu qu nht
Vic s dng tt nht và hiu qu nht ca tài sn thng hiu là đt đc mc
hu dng ti đa trong nhng hoàn cnh kinh t - xã hi thc t phù hp, có th cho
phép v mt k thut, v pháp lý, v tài chính và đem li giá tr ln nht cho thng
hiu.
1.4.2. Nguyên tc d tính tng lai
Giá tr ca tài sn có th đc xác đnh bng vic d tính kh nng sinh li
trong tng lai. Giá tr ca thng hiu cng chu nh hng bi vic d kin th phn
ca nhng ngi tham gia th trng và nhng thay đi có th d tính trong yu t này
cng nh hng ti giá tr ca thng hiu. Vic c tính giá tr thng hiu luôn luôn
da trên các trin vng tng lai, li ích d kin nhn đc t quyn s dng thng
hiu ca ngi mua.
1.4.3. Nguyên tc cung cu
Giá tr ca mt thng hiu đc xác đnh bi mi quan h cung cu v thng
hiu đó trên th trng. Ngc li, giá tr ca thng hiu đó cng tác đng đn cung
Trang 5

và cu v thng hiu. Giá tr thng hiu thay đi t l thun vi cu và t l nghch
vi cung v thng hiu.
1.4.4. Nguyên tc cnh tranh
Li nhun cao vt tri s thúc đy cnh tranh, ngc li, cnh tranh quá mc
có th làm gim li nhun và cui cùng có th không còn li nhun. i vi thng
hiu, mi quan h cnh tranh cng đc quan sát gia các sn phm/ dch v ca các
thng hiu vi nhau và gia sn phm ca thng hiu này vi sn phm ca thng
hiu khác. Do đó, giá tr ca thng hiu đc hình thành là kt qu ca s cnh tranh
khc lit gia các sn phm trong cùng ngành hay khác ngành trên th trng.
1.4.5. Nguyên tc thay đi
Giá tr ca thng hiu thay đi theo s thay đi ca nhng yu t hình thành
nên giá tr ca nó (giá tr không bt bin mà thay đi theo thi gian). Giá tr ca
thng hiu cng đc hình thành trong quá trình thay đi liên tc phn ánh hàng lot
các mi quan h nhân qu gia các yu t nh hng đn giá tr.
1.5. QUY TRÌNH THM NH GIÁ TR THNG HIU
Quy trình thm đnh giá tr thng hiu bao gm: nhng cách thc, hành vi, k
thut thc hin các bc trong mt phng pháp thm đnh giá. Quy trình thm đnh
giá tr thng hiu đc khái quát thông qua 6 bc:
Bc 1: Xác đnh vn đ
- Xác đnh mc tiêu thm đnh giá tr thng hiu
- Xác đnh c s ca thm đnh giá tr thng hiu: giá tr th trng hay giá tr
phi th trng.
- Xác đnh tài liu cn thit cho vic thm đnh giá tr thng hiu
- Xác đnh thi đim thm đnh giá
ây là bc đu tiên và cng là bc quan trng đ tin hành thm đnh giá tr
thng hiu và trong bc này chúng ta cn xác đnh đúng mc đích thm đnh giá tr
thng hiu và các giy t có liên quan ti thng hiu cn thm đnh giá.
Bc 2: Lp k hoch thm đnh giá
Vic lp k hoch thm đnh giá tr thng hiu càng chi tit thì càng thun li
trong quá trình thm đnh giá. Tuy nhiên, thi gian tin hành thm đnh giá tr thng

hiu nào đó s do loi hình kinh doanh hay quy mô ca doanh nghip cn thm đnh
giá quyt đnh.
Bc 3: Tìm hiu thng hiu cn thm đnh giá và thu thp tài liu
Thông tin t ni b doanh nghip: t liu v tình hình sn xut kinh doanh, tng
hp tt c các báo cáo tài chính, h thng đn v sn xut và đi lý, đc đim ca đi
ng qun lý điu hành, cán b, nhân viên. Các tài liu liên quan nh phng án sn
xut kinh doanh ca doanh nghip trong 5 nm ti, chi tit v k hoch đu t, chi phí
Trang 6
marketing, chi phí qung cáo, tip th, chi phí bán hàng, chi phí hình thành và qung
cáo thng hiu trong thi gian va qua.
Thông tin bên ngoài doanh nghip: đc bit là thông tin v th trng sn phm
ca thng hiu, môi trng kinh doanh, ngành kinh doanh, các đi th cnh tranh,
ch trng ca Nhà nc.
Bc 4: Phân tích thông tin
Mc đích ca vic phân tích tng hp các yu t bên trong và bên ngoài doanh
nghip nhm giúp thm đnh viên có cái nhìn tng quan v tình hình ca doanh
nghip. Qua đó, thm đnh viên tin hành la chn các phng pháp thm đnh giá tr
thng hiu phù hp và góp phn hình thành c s đ la chn mc giá c tính cui
cùng ca thng hiu cn thm đnh.
Bc 5: Xác đnh phng pháp thm đnh giá
Trong thm đnh giá thng hiu có 3 cách tip cn gm: cách tip cn chi phí,
cách tip cn th trng và cách tip cn thu nhp. ng vi mi cách tip cn có nhiu
phng pháp thm đnh giá tr thng hiu khác nhau do đó thm đnh viên cn la
chn phng pháp thm đnh giá phù hp.
Bc 6: Báo cáo kt qu thm đnh giá tr thng hiu
Sau khi tin hành các phng pháp thm đnh giá tr thng hiu khác nhau thì
bc tip theo thm đnh viên cn tin hành là thng nht kt qu thm đnh giá. Và
cui cùng, thm đnh viên lp báo cáo, chng th thm đnh giá tr thng hiu đ đa
ra mc giá tr thng hiu cui cùng.
1.6. CÁC PHNG PHÁP THM NH GIÁ TR THNG HIU

1.6.1. Cách tip cn da vào chi phí
Cách tip cn này da trên nguyên tc thay th. Có ngha là giá tr ca mt tài
sn s không ln hn chi phí khi thay th tt c các b phn hp thành ca nó. Có 3
phng pháp da trên cách tip cn này: phng pháp da trên chi phí tái to, phng
pháp da trên chi phí thay th và phng pháp da trên chi phí quá kh.
1.6.1.1. Phng pháp da trên chi phí tái to
Phng pháp này xem xét tt c các loi chi phí và các khon đu t cn thit
đ to ra thng hiu mi ging ht thng hiu cn thm đnh giá. Nó bao gm c
tính các khon không phù hp và li thi hin din trong thng hiu cn thm đnh
giá.
1.6.1.2. Phng pháp da trên chi phí thay th
Phng pháp da trên chi phí thay th xem xét tt c loi chi phí và các khon
đu t cn thit đ thng hiu mi cùng tính hu ích vi thng hiu cn thm đnh
giá. Phng pháp này không bao gm c tính các khon không phù hp và li thi
hin din trong thng hiu cn thm đnh giá.
Trang 7
1.6.1.3. Phng pháp da trên chi phí quá kh
Phng pháp này xem xét tt c loi chi phí và các khon đu t trong quá kh
đã phát sinh đ phát trin thng hiu.
1.6.2. Cách tip cn da vào th trng
Cách tip cn da vào th trng đ thm đnh giá tr thng hiu là quy trình
mà ti đó giá tr th trng ca thng hiu đc xác đnh bng cách phân tích vi các
thng hiu tng t đó vi thng hiu cn thm đnh giá.
1.6.2.1. Phng pháp so sánh giá bán
 Các bc tin hành
Bc 1: Nghiên cu chi tit v thng hiu cn thm đnh giá. La chn và lên danh
mc các yu t so sánh.
Bc 2: Thu thp thông tin, s liu v giá c t các thng hiu có th so sánh đc
vi thng hiu cn thm đnh giá đã giao dch thành công vào thi đim thm đnh
giá.

Bc 3: Kim tra phân tích các giao dch, các yu t so sánh
Bc 4: Phân tích s khác bit gia thng hiu so sánh và thng hiu thm đnh giá
t đó điu chnh giá ca thng hiu so sánh theo s khác bit v các yu t so sánh.
Bc 5: c tính giá tr thng hiu cn thm đnh giá da trên c s phân tích tng
hp các mc giá ch dn.
 u và nhc đim
u đim:
- Chng c giao dch t th trng do đó có đ tin cy cao.
Nhc đim:
- La chn tài sn so sánh: s lng và mc đ tng đng.
- La chn các yu t so sánh, c s và nguyên tc.
- Cách thc tin hành điu chnh, công thc cha rõ ràng.
- Th trng mua bán thng hiu không công khai, thiu thông tin.
1.6.2.2. Phng pháp tin bn quyn
 Các bc tin hành
Bc 1: c tính doanh thu t vic bán sn phm có thng hiu
Bc 2: Xác đnh t l tin bn quyn hp lý
Bc 3: c tính dòng tin bn quyn
Bc 4: c tính dòng tin bn quyn sau thu
Bc 5: c tính tc đ tng trng thng hiu mãi mãi, vòng đi hu dng và sut
chit khu.
Bc 6: Chit khu dòng tin bn quyn sau thu v giá tr hin ti.
Trang 8
 u và nhc đim
u đim:
- Giao thoa gia hai phng pháp so sánh và thu nhp
- Có chng c đc rút ra t th trng nên có đ tin cy cao
- ng dng cho trng hp nhng quyn
Nhc đim:
- Khó khn trong vic xác đnh t l tin bn quyn

- Nhng điu khon trong hp đng cp phép mang tính bí mt, dn đn nhng
khó khn trong vic đa ra mt t l tt.
1.6.3. Cách tip cn da vào thu nhp
1.6.3.1. Phng pháp vn hóa trc tip
Theo phng pháp này, mc thu nhp do thng hiu mang li đc chia cho
mt t l vn hóa hay nhân vi mt h s nhân thu nhp đ chuyn thành giá tr
thng hiu.
 Các bc tin hành
Bc 1: c tính doanh thu trung bình mt nm do thng hiu mang li có tính đn
tt c các yu t liên quan tác đng ti thu nhp.
Bc 2: c tính chi phí liên quan đn vic khai thác thng hiu đ to ra thu nhp.
Bc 3: c tính t sut vn hóa.
Bc 4: Xác đnh giá tr th trng ca thng hiu theo công thc: V= I/R
 u và nhc đim
u đim: đn gin, d s dng vì có th suy ra t chng c th trng
Nhc đim: khó khn trong vic xác đnh dòng tin do thng hiu mang li.
1.6.3.2. Phng pháp dòng tin chit khu
Phng pháp này c tính giá tr ca thng hiu bng cách chit khu tt c
các khon thu nhp ròng do thng hiu ra v giá tr hin ti vi sut chit khu thích
hp.
 Các bc tin hành
Bc 1: c tính dòng thu nhp ch do thng hiu to ra
Bc 2: c tính chi phí liên quan đn thng hiu
Bc 3: c tính thu nhp ròng hay dòng tin t doanh thu và chi phí do thng hiu
to ra.
Bc 4: c tính giá tr thu hi ca thng hiu vào cui k
Bc 5: c tính t sut chit khu thích hp
Bc 6: Áp dng công thc tính giá tr tài sn thng hiu
Trang 9
Công thc tính giá tr tài sn thng hiu

 u và nhc đim
u đim:
- Phng pháp khoa hc, da trên nn tng v tài chính
- c tính đc giá tr thng hiu da vào thu nhp tim nng trong tng lai
do thng hiu mang li.
Nhc đim:
- Khó khn trong vic tách dòng thu nhp do thng hiu mang li
- Giá tr thng hiu ph thuc nhiu vào các s liu đu vào trong mô hình do
vic cn phi có s phân tích k càng đ các thông s đu vào trong mô hình có
cht lng.
1.6.3.3. Phng pháp da vào t s tài chính ca Damodaran
Phng pháp này xut phát t ý tng là doanh nghip có thng hiu có kh
nng đnh giá bán sn phm cao hn hoc bán vi s lng nhiu hn hoc đng thi
đnh giá bán sn phm cao hn và bán đc sn phm nhiu hn. Ngoài ra, doanh
nghip có thng hiu chu ít ri ro hn doanh nghip không có thng hiu hoc có
kh nng đi vay cao hn.
Các mô hình đnh giá da vào t s tài chính ca Damodaran:
 Mô hình đnh giá thng hiu bng cách so sánh vi doanh nghip cùng ngành
không có thng hiu mnh.
 Cách tip cn li nhun hot đng biên

Trong k thut phân tích này, ta s thay th li nhun hot đng biên ca doanh
nghip có thng hiu vi li nhun hot đng biên ca doanh nghip không có
thng hiu trong cùng lnh vc.
Ng ý ca gi thit này cho bit rng là sc mnh ca thng hiu là  vic
đnh giá sn phm và doanh nghip có thng hiu s có th đnh giá cao hn cho các
sn phm đng dng đc sn xut bi doanh nghip không có thng hiu.
 Cách tip cn da vào li nhun trên vn

Gi đnh  đây là sc mnh ca thng hiu làm tng t l li nhun trên vn

đu t. Các thay đi kt cc trong dòng thu nhp hot đng và tng trng s làm
gim giá tr ca doanh nghip, và s thay đi trong giá tr là giá tr ca thng hiu.
Chúng ta gi đnh là chi phí vn ging nhau cho doanh nghip không có thng hiu
và doanh nghip có thng hiu.
 Cách tip cn da vào thu nhp vt tri
Phng pháp này cho phép chúng ta lp chi phí vn  các mc đu t lên giá tr
ca doanh nghip có thng hiu và doanh nghip không có thng hiu. Lý gii hp
Trang 10
lý là doanh nghip có thng hiu s có ít ri ro hn doanh nghip có thng hiu, vay
n đc nhiu hn và chi phí vn thp hn.
 Mô hình sut sinh li ph tri
Khi mà doanh nghip không có thng hiu không tn ti, có th có cách tip
cn thay th khác mà ta có th s dng đ đnh giá tên thng hiu.
Nu ta gi đnh rng li nhun vt tri là hoàn toàn đóng góp bi do tên
thng hiu thì giá tr ca thng hiu có th đc tính toán nh là s khác bit gia
giá tr ca doanh nghip và giá tr s sách ca doanh nghip.
Cách tip cn này đa ra giá tr tng t nh trong cách tip cân bng cách so
sánh vi doanh nghip cùng ngành không có thng hiu mnh, nu nh các doanh
nghip không có tên thng hiu không kim đc li nhun vt tri.
o u và nhc đim
u đim:
- Có mô hình, có kh nng áp dng trong thc t thm đnh
- S liu có th ly t báo cáo tài chính doanh nghip
Nhc đim:
- Các thông s đa vào mô hình nh hng rt ln đn kt qu thm đnh giá tr
thng hiu
- Hn ch ca gi đnh: s khác bit gia các thông s chính đu là do thng
hiu to ra.
- S liu ngành, s liu ca doanh nghip cùng ngành đ so sánh.
1.6.3.4. Phng pháp da vào tài chính doanh nghip và hành vi ngi tiêu dùng

(Mô hình Hãng InterBrand)
 Mô hình đnh giá thng hiu ca hãng InterBrand
 Gii thiu

InterBrand là công ty t vn thng hiu ni ting ca M, đã xây dng và phát
trin mô hình đnh giá thng hiu ca riêng mình t nm 1998. T đó, hàng nm hc
thc hin vic đánh giá trên khong 3.500 thng hiu da trên các nguyên lý c bn
v Marketing và tài chính doanh nghip.
Phng pháp đnh giá thng hiu ca InterBrand mang tính hin đi và đc
đánh giá khá cao trong gii chuyên môn…” Giá tr thng hiu là tng hin giá ròng
(NPV) ca các dòng tin d báo kim đc trong tng lai nh thng hiu và đc
chit khu bi t l “lãi sut chit khu” ca thng hiu. Tính NPV bao gm khong
thi gian d báo và khong thi gian ngoài d báo. Qua đó, s phn ánh kh nng to
ra nhng li nhun trong tng lai ca thng hiu…”



Trang 11
 Các bc tin hành:
Bc 1: Phân khúc th trng
Chúng ta thc hin quá trình chia th trng mà thng hiu tham gia theo
nhng tiêu chí nh: sn phm, dch v, kênh phân phi, mu tiêu dùng, s phc tp
trong mua sm, đa lý, khách hàng hin ti, khách hàng mi,… Giá tr thng hiu s
đc bt đu tính t nhng phân khúc riêng l. Tng giá tr ca các phân khúc riêng l
này, hp thành giá tr tng hp ca thng hiu. Tin hành phân khúc theo các yu t
sau:
- Phân khúc theo ranh gii đa lý
- Phân khúc theo dòng sn phm
- Phân khúc theo đi tng khách hàng
Bc 2: Phân tích tài chính

Chúng ta cn xác đnh và d báo doanh thu, cng nh li nhun kim đc t
tài sn vô hình ca thng hiu cho nhng phân khúc đã đc xác đnh tng doanh thu
ca doanh nghip tr đi chi phí sn xut, chi phí hot đng, thu và các loi chi phí
khác.
Bc 3: Phân tích cu
Tip đn, chúng ta phi đnh lng vai trò mà thng hiu đóng góp trên th
trng mà nó hot đng. T đó, ta xác đnh đc t l % ca giá tr tài sn vô hình gn
lin vi thng hiu, thng đc gi là ch s “ vai trò ca thng hiu”. Ch s này
đc tính bng cách xác đnh nhng xu hng nhu cu khác nhau v sn phm có gn
thng hiu, sau đó xác đnh mc đ mà mi xu hng chu nh hng trc tip bi
thng hiu. Nói cách khác, ch s này đi din cho % tài sn vô hình đc to ra bi
thng hiu hay thng hiu đóng góp bao nhiêu % trong li nhun kim đc t tài
sn vô hình.
Bc 4: Xác đnh “sc mnh thng hiu” và “lãi sut chit khu”
- Giai đon 1: c tính sc mnh thng hiu
Theo InterBrand thì sc mnh ca thng hiu da vào 7 yu t các thang đim nh
sau:
Bng 1.1: Thang đim 7 yu t tác đng đn thng hiu theo Hãng InterBrand
Yu t
im ti đa
Tính dn đu
25
Tính n đnh
15
Th trng
10
a lý
25
Xu hng thng hiu
10

Hot đng h tr
10
Trang 12
Bo h thng hiu
5
Tng cng
100
im sc mnh thng hiu đc tính bng tng cng đim ca 7 yu t trên.
Sau đó ta xác đnh “ lãi sut chit khu” da vào đng cong ch S vi trc tung đ
th hin giá tr này và trc hoành th hin đim “ sc mnh thng hiu”. im “ sc
mnh thng hiu” càng cao thì t l “ lãi sut chit khu” càng nh.

- Giai đon 2: c tính h s ri ro thng hiu
H s ri ro thng hiu = sut sinh li phi ri ro + h s ri ro ca thng hiu
x ( sut sinh li th trng – sut sinh li phi ri ro).
Bc 5: Tính giá tr thng hiu
Giá tr thng hiu là tng hin giá ròng (NPV) ca các dòng tin d báo kim
đc trong tng lai nh thng hiu và đc chit khu bi t l “ lãi sut chit
khu” ca thng hiu. Tính NPV bao gm khong thi gian d báo và khong thi
gian ngoài d báo. Qua đó, s phn ánh kh nng to ra nhng li nhun trong tng
lai ca thng hiu.
- Công thc tng quát:
=

CF t
(1 + r)^t

=1

Trong đó:

V: Giá tr hin ti ca thng hiu
CFt: Thu nhp ròng do thng hiu to ra  nm t
n: Thi gian
r: t sut chit khu
- Công thc tính toán giá tr thng hiu theo mô hình nhiu giai đon
=

CF t
(1 + r)^t
+

=1
V n
(1 + r)^n

 =
CF n + 1
r G n

Trong đó:
Vn: Giá tr thu hi ca thng hiu vào thi kì n
o u và nhc đim:
u đim:
- Phng pháp đc s dng ph bin trên th gii. Kt qu ca phng pháp
này đc công nhn rng rãi.
Trang 13
- Phng pháp phân tích tt c các mt li ích mà thng hiu đem li cho kt
qu tng đi chính xác.
- Phng pháp này hu ích trong qun tr doanh nghip, giúp nhà qun tr có cái
nhìn tng quan hn v thng hiu, cng nh nhn din các thng hiu cnh

tranh trc tip trên th trng.
Nhc đim
- Phng pháp da nhiu vào tính ch quan, chu nh hng ca nhiu tham s,
đ chính xác ph thuc vào trình đ ca ngi thc hin.
- Ti Vit Nam hin nay cha có h s chit khu cho thng hiu ca tng
ngành.
- Cha đc pháp lut Vit Nam công nhn
- Không d báo đc cung cu th trng trong tng lai.
 Mô hình đnh giá thng hiu ca Brand Finance
Mô hình này da vào phng pháp phân tích tài chính và tâm lý ngi tiêu
dùng. Trong cách tách dòng thu nhp do thng hiu to ra, mô hình này s dng phân
tích điu tra t phía ngi tiêu dùng đ tìm ra ch s vai trò thng hiu. Tuy nhiên,
mô hình Brand Finance khác mô hình InterBrand  ch hình thành nên ch s tính toán
sc mnh thng hiu đ c tính sut chit khu thng hiu.
S đ các bc tin hành theo phng pháp Brand Finance:
Bc 1: Phân tích th trng
Phân tích th trng bt đu bng vic xác đnh và tng hp các điu kin chun
ca phân khúc th trng và xác đnh nhng phân khúc th trng thích hp.
Bc 2: D báo tài chính đ c tính giá tr kinh t gia tng ca doanh nghip có
thng hiu.
D báo tài chính đc s dng đ c tính giá tr kinh t gia tng ca doanh
nghip có thng hiu trong giai đon t 3 đn 5 nm.  bc này s dng s liu tài
chính trong quá kh đ c tính giá tr kinh t gia tng ca doanh nghip có thng
hiu hay giá tr kinh t gia tng do tt c tài sn vô hình ca doanh nghip trong đó có
thng hiu to ra.
Bc 3: Phân tích ch s vai trò thng hiu và c tính giá tr kinh t gia tng ca
dòng thu nhp ch do thng hiu to ra.
ây là bc xác đnh t l ca tng giá tr kinh t đc gia tng bi giá tr
thng hiu
Bc 4: c tính ri ro thng hiu

Sau khi tách đc dòng thu nhp do thng hiu mang li bng mô hình h
thng ch s ca hãng, bc tip theo là c tính sut chit khu thích hp đ chit
khu dòng thu nhp tng lai ca thng hiu v giá tr hin ti.
Trang 14
Sau khi c tính đc h s ri ro thng hiu, sut chit khu thích hp đc
c tính da vào mô hình CAPM.
Bc 5: c tính giá tr thng hiu
Giá tr thng hiu là tng hin giá ròng ca các dòng tin đc d báo kim
đc trong tng lai nh thng hiu và đc chit khu bi lãi sut chit khu
thng hiu.
1.6.3.5. Phng pháp đnh lng Goodwill
 C s ca phng pháp:
Vic xác đnh giá tr doanh nghip da trên c s đnh lng Goodwill có ni
dung khác cn bn so vi các phng pháp thm đnh giá tr doanh nghip khác.
Theo phng pháp này, giá tr ca mt doanh nghip bao gm giá tr ca tài sn
hu hình và giá tr ca tài sn vô hình. ây là phng pháp c bn đu tiên đt nn
móng trong vic xác đnh tài sn vô hình ca doanh nghip. Bi vì không phi tài sn
vô hình nào cng đc k toán ghi nhn trong khi li nhun mà mt doanh nghip
nhn đc li là kt qu tng hòa ca tt c các yu t hu hình và vô hình ca nó. Bi
vy, giá tr tài sn tính theo s sách k toán s không th hin đc đy đ giá tr ca
doanh nghip mà cn phi tính thêm phn giá tr ca tài sn vô hình ca doanh nghip
không đc th hin trên bng cân đi k toán ca doanh nghip. Phn giá tr đó đc
gi là li th thng mi. Nó th hin mt mc chênh lch gia li nhun doanh
nghip thu đc vi mt mc li nhun thông thng trên cùng lng tài sn đa vào
s dng. iu đó có ngha là, phng pháp này quy kt khon li nhun siêu ngch mà
mt doanh nghip thu đc chính là do các tài sn vô hình khác ca doanh nghip to
ra.
V c bn, các phng pháp này hng ti c lng giá tr ca công ty bng
các kt hp giá tr ca các tài sn doanh nghip và cng thêm vào đó mt khon thu
nhp t vic bán các khon đu t hoc tài sn do bi giá tr các khon thu nhp tng

lai ca nó: Chúng bt đu bng vic đánh giá giá tr tài sn công ty ri sau đó cng
thêm vào mt khon liên quan đn các kho
n thu nhp tng lai.
Có nhiu phng pháp đ đánh giá giá tr doanh nghip da trên li th thng
mi. Tuy nhiên, tt c các phng pháp đu có cùng mt c s lp lun, dù có cách
tính khác nhau. Các công thc đu xoay quanh vic xác đnh giá tr tài sn thun ca
doanh nghip cng vi mt khon siêu li nhun đc chit khu qua các nm.
 Có th đa ra công thc tng quát nh sau:

0
= ANC + GW
Trong đó:
- 
0
: giá tr doanh nghip
- ANC : giá tr tài sn thun
Trang 15
- GW: li th thng mi và đc xác đnh theo công thc
=



. 
(1 + )

=4
=1

Trong đó:
- 


là li nhun ca Doanh nghip vào nm t
- 

là giá tr tài sn ca Doanh nghip đa vào kinh doanh nm t
- r là t sut li nhun bình thng ca tài sn đa vào kinh doanh
- r.

là li nhun đc tính theo t sut li nhun trung bình ca ngành có quy
mô tng đng vi quy mô ca Doanh nghip.
- 

- r.

là siêu li nhun nm t
- i là lãi sut ca trái phiu Chính ph 10 nm đc điu chnh vi t l ri ro
trung bình trên th trng chng khoán.
Có nhng quan đim khác nhau trong vic la chn 

, 

và r:
Bng 1.2: Các quan đim khác nhau trong vic la chn 

, 

và r:
Phng pháp
T sut li nhun
bình thng ca

tài sn (r )
Li nhun (


)
Tài sn đu t vào
kinh doanh (


)
UEC (Hip hi chuyên
gia k toán Châu Âu)
Chi phí s dng vn
trung bình
Li nhun sau thu
trc lãi vay
Tng giá tr tài sn
(không phân bit đc
tài tr bng ngun vn
nào)
Anglo-Saxon
Chi phí s dng vn
ch s hu
Li nhun thun
Giá tr tài sn thun
đc đánh giá li
CPNE (Vn thng
xuyên cn thi
t cho
kinh doanh)

Chi phí s dng vn
trung bình tính
riêng cho ngu
n tài
tr trung và dài hn
Li nhun sau thu
tr
c lãi vay trung
và dài hn
Vn th
ng xuyên
đc tài tr b
ng các
ngun n đnh dài hn
và trung hn

V t sut li nhun d kin ca doanh nghip, thông thng các phng pháp
đu gi đnh rng đó là mt t l không đi qua các nm và thng đc n đnh bng
vi t sut li nhun bình quân ca doanh nghip trong vài nm trc đó, lin k. Khi
không có mt c s nào khác đ d kin đc t l li nhun ca doanh nghip thì các
s liu quá kh là đáng tin cy nht. Tuy nhiên, t l li nhun ca doanh nghip là
mt bin s chu nh hng ca rt nhiu tác nhân. Do đó, vic xác đnh mt t l li
nhun hp lý cho doanh nghip đòi hi các công đon đánh giá sâu hn đi vi các tác
Trang 16