B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
KHOA KINH T PHÁT TRIN
CHUYÊN TT NGHIP
CÁC NHÂN T NH HNG N
CU TRÚC VN CA CÁC
DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
GVHD: T.S HAY SINH
SVTH: NGUYN ANH THNG
LP: Kinh t hc – K35
TP.HCM – 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
KHOA KINH T PHÁT TRIN
KHÓA LUN TT NGHIP
CÁC NHÂN T NH HNG N
CU TRÚC VN CA CÁC
DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
GVHD: T.S HAY SINH
SVTH: NGUYN ANH THNG
LP: Kinh t hc – Khóa: 35
TP.HCM – 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan khóa lun “Các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các
doanh nghip niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam” là công trình nghiên
cu ca riêng tôi.
Các s liu trong đ tài này đc thu thp và s dng mt cách trung thc và chính
xác, các trích dn đc nêu ngun rõ ràng. Kt qu nghiên cu đc trình bày trong
tiu lun này đúc kt t quá trình nghiên cu ca tôi và không sao chép t bt k công
trình nghiên cu khoa hc nào khác.
TP.HCM, ngày 07 tháng 04 nm 2013
Sinh viên thc hin
Nguyn Anh Thng
LI CM N
hoàn thành đc chuyên đ tt nghip này, li đu tiên em xin chân thành cm n
s hng dn, đnh hng, đng viên, ch bo tn tình ca cô Hay Sinh, Tin s, ging
viên trc tip hng dn chuyên đ tt nghip ca em; đng thi em cng xin chuyn
li cm n đn các thy, cô trong khoa Kinh t phát trin, trng i hc Kinh t
thành ph H Chí Minh đã cung cp cho chúng em nhng kin thc quan trng, b
ích và vô cùng quý báu, m ra cái nhìn v c lý lun và thc tin nn kinh t Vit
Nam và th gii. Em xin kính chúc toàn th Quý thy cô trong khoa Kinh t phát trin
cùng các thy cô trong trng i hc Kinh t thành ph H Chí Minh nói chung và
cô Hay Sinh nói riêng tht nhiu sc khe, nim vui và luôn hnh phúc trong cuc
sng, đ tip tc dn dt khoa Kinh t phát trin là mt trong nhng khoa dn đu v
đào to lý lun Kinh t cho các sinh viên khóa sau.
Em cng gi li cm n đn Ban lãnh đo Công ty c phn Tp đoàn giy Tân Mai,
ng Nai đã to điu kin cho em trong thi gian thc tp va qua và cho em nhiu
c hi tip xúc vi thc t công vic, đc hc tp và phn nào nm bt đc nhng
công vic thc tin, t đó giúp em có thêm đc nhiu kinh nghim thc t v Kinh
t, tài chính. Xin kính chúc Ban lãnh đo cùng toàn th cán b, công nhân viên đang
công tác ti công ty di dào sc khe, may mn và thành đt trong cuc sng.
Cui cùng, vì còn nhiu hn ch v mt kin thc cng nh kh nng thu thp ngun
s liu thc tin, trong quá trình hoàn thành chuyên đ tt nghip, liên h giáo viên
hng dn nu có gì sai sót, hoc ni dung chuyên đ có sai lch hoc thiu ht em
cng xin thy cô b qua. Em xin chân thành cm n các thy cô.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
i
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan khóa lun “Các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các
doanh nghip niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam” là công trình nghiên
cu ca riêng tôi.
Các s liu trong đ tƠi nƠy đc thu thp và s dng mt cách trung thc và chính
xác, các trích dn đc nêu ngun rõ ràng. Kt qu nghiên cu đc trình bày trong
tiu lun này đúc kt t quá trình nghiên cu ca tôi và không sao chép t bt k công
trình nghiên cu khoa hc nào khác.
Thành ph H Chí Minh, ngày 07 tháng 04 nm 2013
Sinh viên thc hin
Nguyn Anh Thng
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
ii
LI CM N
hoƠn thƠnh đc chuyên đ tt nghip này, li đu tiên em xin chân thành cm n
s hng dn, đnh hng, đng viên, ch bo tn tình ca cô Hay Sinh, Tin s, ging
viên trc tip hng dn chuyên đ tt nghip ca em; đng thi em cng xin chuyn
li cm n đn các thy, cô trong khoa Kinh t phát trin, trng i hc Kinh t
thành ph H Chí Minh đư cung cp cho chúng em nhng kin thc quan trng, b
ích và vô cùng quý báu, m ra cái nhìn v c lý lun và thc tin nn kinh t Vit
Nam và th gii. Em xin kính chúc toàn th Quý thy cô trong khoa Kinh t phát trin
cùng các thy cô trong trng i hc Kinh t thành ph H Chí Minh nói chung và
cô Hay Sinh nói riêng tht nhiu sc khe, nim vui và luôn hnh phúc trong cuc
sng, đ tip tc dn dt khoa Kinh t phát trin là mt trong nhng khoa dn đu v
đƠo to lý lun Kinh t cho các sinh viên khóa sau.
Em cng gi li cm n đn Ban lưnh đo Công ty c phn Tp đoƠn giy Tân Mai,
ng Nai đư to điu kin cho em trong thi gian thc tp va qua và cho em nhiu
c hi tip xúc vi thc t công vic, đc hc tp và phn nào nm bt đc nhng
công vic thc tin, t đó giúp em có thêm đc nhiu kinh nghim thc t v Kinh
t, tƠi chính. Xin kính chúc Ban lưnh đo cùng toàn th cán b, công nhơn viên đang
công tác ti công ty di dào sc khe, may mn vƠ thƠnh đt trong cuc sng.
Cui cùng, vì còn nhiu hn ch v mt kin thc cng nh kh nng thu thp ngun
s liu thc tin, trong quá trình hoƠn thƠnh chuyên đ tt nghip, liên h giáo viên
hng dn nu có gì sai sót, hoc ni dung chuyên đ có sai lch hoc thiu ht em
cng xin thy cô b qua. Em xin chân thành cm n các thy cô.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
iii
NHN XÉT CA N V THC TP
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
iv
NHN XÉT CA GVHD
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
v
MC LC
LI CAM OAN i
LI CM N ii
NHN XÉT CA N V THC TP iii
NHN XÉT CA GVHD iv
MC LC v
DANH MC BNG BIU viii
DANH MC HÌNH V ix
LI M U 1
CHNG 1: TNG QUAN C S LÝ LUN V CU TRÚC VN 3
1.1.CU TRÚC VN VÀ CU TRÚC VN TI U CA DOANH NGHIP 3
1.1.1.Khái quát v cu trúc vn 3
1.1.2.Khái quát v cu trúc vn ti u ca doanh nghip 4
1.2.CÁC NHÂN T NH HNG N QUYT NH CU TRÚC VN 5
1.2.1.Các yu t lý thuyt cn xem xét trong quyt đnh cu trúc vn 5
1.2.2.Các nhân t thc nghim nh hng đn quyt đnh cu trúc vn 7
1.3.CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CU CÓ LIÊN QUAN 10
1.3.1.Ni dung các nghiên cu 10
1.3.2.Mô hình hi quy đc s dng 10
1.3.3.Kt qu nghiên cu: 11
1.3.4. Kt lun: 13
CHNG 2: THC TRNG CÁC NHÂN T NH HNG N CU TRÚC
VN CA DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG
KHOÁN VIT NAM 14
2.1. TNG QUAN TH TRNG TÀI CHÍNH ậ CHNG KHOÁN VIT NAM14
2.1.1. S lc v th trng tài chính Vit Nam 14
2.1.2. c đim ca các doanh nghip niêm yt trên TTCK Vit Nam: 15
2.1.3. Thc trng th trng trái phiu doanh nghip 15
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
vi
2.2. TÌNH HÌNH CU TRÚC VN CÁC CÔNG TY NIÊM YT TRÊN TTCK VIT
NAM16
2.2.1. Tình hình đòn by tài chính ca các doanh nghip niêm yt 16
2.2.2. Tình hình đòn by tài chính ngành 17
2.3. MÔ HÌNH HI QUY A NHỂN T TH HIN TÁC NG CA CÁC
NHÂN T N CTV CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT TRÊN TTCK VIT
NAM18
2.3.1 Bin ph thuc 19
2.3.2 Bin đc lp và các gi thit 19
2.3.3. Mô hình hi quy đa nhơn t 21
2.3.4. Kt qu hi quy 21
2.4. KT LUN VÀ ÁNH GIÁ LI CÁC NHÂN T NH HNG N CU
TRÚC VN CA CÔNG TY NIÊM YT TRÊN TTCK VIT NAM 32
2.4.1 ánh giá các nhơn t lý thuyt nh hng đn cu trúc vn 32
2.4.2. ánh giá tác đng ca các nhân t thc nghim nh hng đn cu trúc
vn ca các công ty 35
CHNG 3: KIN NGH, GII PHÁP XÂY DNG CU TRÚC VN
HP LÝ GÓP PHN NÂNG CAO GIÁ TR DOANH NGHIP 37
3.1. QUYT NH CU TRÚC VN VÀ TRIN VNG NN KINH T 38
3.1.1. Quyt đnh cu trúc vn phi gn vi các d báo v trin vng kinh t 38
3.1.2. Trin vng th trng vn cng lƠ tiêu thc trong quyt đnh cu trúc vn
ca doanh nghip 38
3.2. KIN NGH, GII PHÁP CHUNG HOÀN THIN CU TRÚC VN 39
3.2.1. Gii pháp v ngành 39
3.2.2. Gii pháp v qun tr 42
3.2.3. Các khuyn ngh khác 43
3.3. KT LUN 46
LI KT 47
TÀI LIU THAM KHO 48
PH LC 49
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
vii
DANH MC CÁC KÝ HIU CH VIT TT
Ch vit tt
Tên đy đ ting Vit
Tên đy đ ting Anh
BCTC
Báo cáo tài chính
CTV
Cu trúc vn
CTCP
Công ty c phn
EBITDA
Li nhun trc thu,
lãi vay và khu hao
Earnings Before Interest, Tax,
Depreciate and Amortization
HOSE
Sàn chng khoán thành ph
H Chí Minh
Ho Chi Minh Securities Exchange
HNX
Sàn chng khoán Hà Ni
Hanoi Securities Exchange
NHNN
Ngơn hƠng NhƠ Nc
OTC
Th trng chng khoán phi
tp trung
Over the Counter
ROA
Li nhun / Tng tài sn
Return on Asset
TTCK
Th trng Chng khoán
VD
Ví d
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
viii
DANH MC BNG BIU
Bng 1.1 - Thng kê mô t ca đòn by và các bin đc trng ca công ty
Bng 1.2 - Tác đng ca các bin đc trng ca công ty đn s la chon đòn by
Bng 1.3 - Du kì vng các bin đc lp ca các nghiên cu trên
Bng 2.1- Top 15 doanh nghip l nng nm 2012
Bng 2.2 - Các ngành ngh, lnh vc đi din ly s liu
Bng 2.3 - Các gi thit s đc xem xét vƠ đánh trong mô hình hi quy
Bng 2.4 - Thng kê mô t ca các bin đc lp và ph thuc
Bng 2.5 - Ma trn tng quan gia các bin
Bng 2.6 - Kt qu hi quy thu gn phng trình Y1
Bng 2.7 - Kt qu hi quy thu gn phng trình Y2
Bng 2.8 - Kt qu hi quy Y1 vi các bin gii thích
Bng 2.9 - Kt qu hi quy Y1 vi các bin gii thích
Bng 2.10 - So sánh du ca k vng vi kt qu hi quy
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
ix
DANH MC HỊNH V
Hình 1.1 - Cu trúc tài chính ca công ty c phn
Hình 1.2 - Các lý thuyt v cu trúc vn hin đi
Hình 1.3 - C cu vn ti u vƠ giá tr doanh nghip
Hình 2.1 - Ngun tài tr vn
Hình 2.2 - Cu trúc vn trung bình hin ti ca các doanh nghip Vit Nam
Hình 3.1 - Các nhân t có tác đng qua li đn cu trúc vn
Hình 3.1 - Môi trng cnh tranh ngành
Hình 3.2 - òn by n vay
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
1
LI M U
Lý do chn đ tài
Chúng ta đư bit, doanh nghip là t bào ca nn kinh t, cng chính là ngun cung ng
sn phm hàng hóa và dch v, đáp ng nhu cu v khía cnh vt cht ln tinh thn ca
xã hi nói chung vƠ ngi tiêu dùng nói riêng. doanh nghip có th t chc hot đng
tt thì điu kin đu tiên đó chính lƠ vic hoch đnh cu trúc vn hot đng. Tùy theo
loi hình, quy mô, đc đim tính cht ngành, mc đ ri ro, … mƠ mi doanh nghip đu
xem xét, la chn cho mình cu trúc vn s dng sao cho hp lý vi chí phi s dng vn
thp, mc đ ri ro chp nhn đc mà vn duy trì thc hin đc mc tiêu cui cùng là
ti đa hóa giá tri doanh nghip, giá tr ca c đông.
Tuy nhiên, hin nay xu hng nghiên cu, xây dng cu trúc vn ti u, linh hot các
doanh nghip Viêt Nam vn còn là mt vn đ b ng, ít đc quan tâm trong khi nó li
mang li Ủ ngha thc tin rt cao.
Vì vy, vic đnh hng, to điu kin cho các doanh nghip Vit Nam nghiên cu và
hoch đnh mt cu trúc vn ti u, linh hot nhm đáp ng đc yêu cu vn cho hot
đng sn xut kinh doanh, phù hp vi đc đim ngƠnh, tránh đc ri ro ca nn kinh t
trong nc cng nh trên th gii, … lƠ cc kì quan trng.
Qua nhng lỦ do nêu trên cng nh vic nhiu nghiên cu trc đơy trên th gii đư ch
ra rng có nhiu nhân t nh hng đn quyt đnh cu trúc vn mà các nhà qun tr
doanh nghip cn tp trung xem xét, đư gi cho em hình thƠnh Ủ tng cho khóa lun tt
nghip này.
Mc tiêu nghiên cu
Xem xét các nhân t tác đng đn cu trúc vn thông qua các nghiên cu thc nghim
trên th gii và kim đnh, đánh giá tác đng ca mt s nhân t cho các công ty c phn
niêm yt trên sàn chng khoán Vit Nam. Cùng vi phân tích thc trng cu trúc vn các
doanh nghip Vit Nam, t đó có đc đánh giá s b v nhng nhân t nào nh hng
đn cu trúc vn doanh nghip Vit Nam, và mc đ nào nhm đa ra gii pháp hoàn
thin cu trúc vn hiu qu.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
2
i tng, phm vi vƠ phng pháp nghiên cu
Nghiên cu tình hình thc hin cu trúc vn ca các công ty c phn niêm yt trên TTCK
Vit Nam, t k D/E, t l Tng n/Tng tài sn và Tng n dài hn/Tng tài sn, …
trong cu trúc vn ca các công ty c phn thi gian qua.
Các s liu thu thp t báo cáo tài chính cui nm đư kim toán ca các công ty niêm yt
trên th trng chng khoán Vit Nam trong các nm 2010; 2011 và 2012.
Bài nghiên cu s dng chng trình Eview 6 đ chy mô hình các nhân t nh hng
đn cu trúc vn ca các doanh nghip niêm yt trên TTCK Vit Nam.
Do nghiên cu cá nhân còn nhiu hn ch v mt thu thp d liu đng thi thi gian
thc hin không cho phép, s liu trong đ tài ch chn mu nh khong 31 công ty thuc
các ngành ngh, lnh vc khác nhau trên hai sàn giao dch chng khoán ca Vit Nam là
HOSE và HNX.
Kt cu khóa lun
Khóa lun có b cc gm ba chng:
CHNG 1: TNG QUAN C S LÝ LUN V CU TRÚC VN
CHNG 2: THC TRNG CÁC NHÂN T NH HNG N CU TRÚC VN
CA CÁC DOANH NGHIP NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM
CHNG 3: KIN NGH, GII PHÁP CHUNG HOÀN THIN CU TRÚC VN
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
3
CHNG 1: TNG QUAN C S Lụ LUN V CU TRÚC VN
1.1. CU TRÚC VN VÀ CU TRÚC VN TI U CA DOANH NGHIP
1.1.1. Khái quát v cu trúc vn
Cu trúc vn đc đnh ngha lƠ s kt hp ca s lng n ngn hn thng xuyên, n
dài hn, c phn u đưi vƠ vn c phn thng đc dùng đ tài tr cho quyt đnh đơu
t ca doanh nghip.
Hình 1.1 Cu trúc tài chính ca công ty c phn
Lý thuyt hin đi v cu trúc vn ln đu tiên đc đa ra bi Modigliani và Miller
(1958). K t đó, có vƠi lỦ thuyt đư đc phát trin đ gii thích s khác bit trong la
chn cu trúc vn ca các công ty.
Theo lý thuyt ca MM, giá tr ca doanh nghip đc lp vi cu trúc vn nu có các th
trng vn hoàn ho và không có thu thu nhp doanh nghip.
Hình 1.2 Các lý thuyt v cu trúc vn hin đi
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
4
Vi s hin din ca thu thu nhp doanh nghip, chi phí phá sn vƠ chi phí đi din, có
th nói mt cu trúc vn ti u bao gm c n và vn c phn.
Hai mô hình lý thuyt ph bin và ni ting nht gii thích mi quan h gia cu trúc vn
và giá tr ca công ty là: lý thuyt tnh v đánh đi trong cu trúc vn ca công ty (the
static trade - off theory) và lý thuyt v u tiên trong tƠi tr hay thuyt trt t phân hng
trong tài tr ca doanh nghip (the pecking order theory).
1.1.2. Khái quát v cu trúc vn ti u ca doanh nghip
Cu trúc vn ti u lƠ s kt hp ti u ca ni ngn hn thng xuyên, n dài hn, c
phn u đưi vƠ c phn thng khin ti thiu hóa chi phí s dng vn, ri ro và ti đa
hóa giá tr doanh nghip.
Hình 1.3 C cu vn ti u vƠ giá tr doanh nghip
Theo Modigliani và Miller (1958), nu đòn by tài chính có th tng giá tr doanh nghip
trong mô hình có thu ca MM (Modigliani và Miller 1963; Miller 1977) doanh nghip
s phi đánh đi gia chi phí kit qu tƠi chính, chi phí đi din (Jensen và Meckling
1976) và li ích v thu đ có mt cu trúc vn ti u.
Tuy nhiên lý thuyt bt cân xng thông tin và thuyt trt t phân hng (Myers và Majluf
1984; Myers 1984) ch ra rng không th có mt t l n mc tiêu đúng ngha. Các mô
hình sau đó cng đ xut rng các nhà qun lý s u tiên s dng các khon tài tr ni b
sn có trong doanh nghip trc, sau đó mi đn ngun vn bên ngoài là n và cui cùng
lƠ tng vn ch s hu nu cn thit.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
5
Xác đnh cu trúc vn ti u thông qua EBIT – EPS:
Phân tích EBIT - EPS là mt k thut phơn tích dùng đ xác đnh các tình hung mà mt
doanh nghip nên s dng đòn by tƠi chính. im hòa vn EBIT trong phân tích EBIT ậ
EPS là mc EBIT mà đó thu nhp mi c phn đu ging nhau, bt k cu trúc vn nào
trong các cu trúc vn đc chn la đ áp dng. Tuy nhiên, vì phân tích này ch phù hp
khi xem xét v doanh nghip đang có mt d án thì vic la chn cu trúc vn th nào s
ti u cho doanh nghip hoc xem xét cu trúc vn hin ti có ti u hay không thì phơn
tích này t ra không hiu qu. Vì vy trong bài phân tích không s dng phân tích này.
1.2. CÁC NHÂN T NH HNG N QUYT NH CU TRÚC VN
1.2.1. Các yu t lý thuyt cn xem xét trong quyt đnh cu trúc vn
Theo lý thuyt tài chính doanh nghip hin đi, khi thit lp mt cu trúc vn thng các
nhà qun tr luôn phi xem xét các yu t sau :
1.2.1.1. Các tiêu chun ngành
Mt s nghiên cu cho thy cu trúc vn gia các ngành công nghip khác nhau rt
nhiu. Các nhà phân tích tài chính, các ngân hàng đu t, các c quan xp hng trái
phiu, các nhà đu t c phn thng và các ngân hàng thng mi thng so sánh ri ro
tài chính ca doanh nghip, đo lng bi các t s kh nng thanh toán lãi vay, kh nng
thanh toán chi phí tài chính c đnh và t l đòn by vi các tiêu chun hay đnh mc ca
ngành hot đng. Nói chung các doanh nghip có xu hng tp trung sát t l n ca
ngành, có th phn ánh s kin là phn ln ri ro kinh doanh mà mt doanh nghip gp
phi là do ngành hot đng n đnh.
Tóm li các nghiên cu v tác đng ca ngành hot đng đi vi cu trúc vn thng đi
ti kt lun là có mt cu trúc vn ti u cho các doanh nghip cá th.
1.2.1.2. Tác đng ca tín hiu
Khi doanh nghip phát hành chng khoán mi, s kin này có th đc coi là đang
cung cp mt tín hiu cho th trng tài chính v vin cnh tng lai ca doanh nghip
hay các hot đng tng lai do các Giám đc ca doanh nghip hoch đnh. Nhng tín
hiu do các thay đi cu trúc vn cung cp là đáng tin cy vì nu các dòng tin tng lai
không xy ra, doanh nghip phi chu s tin pht tc chi phí phá sn có th có. Nói
chung, các nghiên cu v thay đi cu trúc vn đu cho rng vic phát chng khoán mi
làm giá chng khoán gim.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
6
Vic mua li c phn thng s đa ti các li nhun đc công b dng ln t c phn
thng ca doanh nghip. Các hành đng làm tng đòn by tài chính thng gn vi
thu nhp c phn dng và các hành đng làm gim đòn by tài chính gn vi thu nhp
c phn âm. Vì vy khi mt doanh nghip thc hin quyt đnh thay đi v cu trúc vn,
doanh nghip phi chú ý đn tín hiu có th có v các vin cnh thu nhp tng lai và
hin ti ca doanh nghip cng nh các d đnh ca các giám đc mà giao dch đ
xut s chuyn đn th trng.
1.2.1.3. Tác đng ca u tiên qun tr : lý thuyt trt t phân hng
Lý thuyt trt t phân hng cho rng có th không có mt cu trúc vn mc tiêu riêng
và hàm ý rng các doanh nghip thích tài tr ni b hn. Các giám đc điu chnh t l
chi tr c tc đ tránh vic bán c phn thng ra bên ngoài trong khi tránh các thay đi
ln trong s lng c phn. Nu cn phi có tài tr t bên ngoài, các chng khoán an
toàn nht nên đc phát hành trc. C th n thng là chng khoán đu tiên đc phát
hành và vn c phn bán ra bên ngoài là gii pháp cui cùng. u tiên cho tài tr ni b
da trên c mun tránh các bin pháp k lut và giám sát s xy ra khi bán chng khoán
mi ra công chúng.
1.2.1.4. Các hàm ý v qun tr ca lý thuyt cu trúc vn
Quyt đnh cu trúc vn là mt trong nhng quyt đnh trng tâm quan trng mà các
giám đc tài chính phi quan tâm. Trc ht, hu nh chc chn rng các thay đi trong
cu trúc vn s đa đn các thay đi trong giá tr th trng ca doanh nghip. Th hai,
li ích ca tm chn thu t n đa đn giá tr doanh nghip gia tng, ít nht là đn đim
mà chi phí đi din và chi phí phá sn gia tng làm bù tr li th v thu ca n. Th ba,
cu trúc vn ti u chu nh hng nng n bi ri ro kinh doanh ca doanh nghip. Th
t, khi các giám đc thc hin các thay đi th hin trong cu trúc vn ca doanh nghip,
các hành đng này s chuyn các thông tin quan trng đn các nhƠ đu t.
1.2.1.5. Ri ro doanh nghip và chính sách thu thu nhp doanh nghip
Ri ro phát sinh đi vi tài sn ca công ty ngay c khi công ty không s dng n.
Công ty nào có ri ro doanh nghip càng ln thì càng h thp t l n. Do lãi vay là yu
t chi phí trc thu nên s dng n giúp công ty tit kim thu. Tuy nhiên điu này
s không còn ý ngha na đi vi nhng công ty nào đc u đãi hay vì lý do gì đó mà
thu thu nhp mc thp.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
7
1.2.1.6. Các vn đ đo đc
Tác đng ca mua li bng vn vay (LBO) đi vi c đông, mua li bng vn vay đt ra
các vn đ đo đc quan trng. Các quyn li có tính cnh tranh ca c đông s đc gii
quyt nh th nào trong các mua li bng vn vay và trong các giao dch tài chính quan
trng khác? Tuy nhiên, các câu hi này ít khi có đc câu tr li đn gin. Mt vài vn
đ cn xem xét khi tho lun v tính đo đc ca các mua li bng vn vay:
Có phi vic duy trì s lng nhân viên và các c s hot đng không hiu qu
làm gim kh nng cnh tranh ca doanh nghip vi các doanh nghip khác vì li
ích lâu dài ca nhân viên hay không?
Trong các giao dch mua li bng vn vay, các trái ch có thc s b thit hi khi
tính đn các điu khon bo v trong hp đng ký kt lúc h mua trái phiu vi
mi liên h gia li tc trái phiu và tha hip bo v không?
1.2.1.7. Các đòi hi ca nhà cho vay và các c quan xp hng trái phiu
Các đòi hi này thng đnh ra các gii hn cho vic chn la cu trúc vn ca doanh
nghip nh là mt điu kin đ cung cp tín dng hay duy trì xp hng ca trái phiu
hoc c phn u đưi.
VD: Vic lp các đnh chun đ xp hng n ca mt ngành c th, đơy lƠ yu t xem xét
khi lp bng xp hng trái phiu cho mt doanh nghip vƠ lƠ hng dn quan trng mà
doanh nghip phi tuân th nu mun duy trì hay ci tin xp hng tín nhim ca mình.
1.2.1.8. S không thích ri ro ca cp qun lý
Vic cp qun lý có sn lòng chp nhn ri ro hay không thng có tác đng ln đn cu
trúc vn mà doanh nghip la chn. Mt vƠi giám đc chp nhn các cu trúc vn có
nhiu ri ro mt cách khác thng hay có mc ri ro thp mt cách khác thng. Khi
mt cu trúc vn di ti u đc chn, th trng tài chính s pht doanh nghip vì
hƠnh đng này.
VD: Mt công ty có t l n là 0% do chính sách tài tr va là ch nhân va lƠ giám đc
cc k bo th.
1.2.2. Các nhân t thc nghim nh hng đn quyt đnh cu trúc vn
Qua quá trình nghiên cu áp dng lý thuyt vào thc tin, các nhân t nh hng đn cu
trúc vn ca mt doanh nghip thng đc th hin di dng các nhân t thuc ngành,
công ty và nhân t thuc quc gia.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
8
Trong nhng nm qua, nhiu nghiên cu thc nghim nc ngoài v cu trúc vn đư
đc trình bày. Các lý thuyt và nghiên cu thc nghim ca “Booth và các cng s”
(2001) ch ra các nhân t đc trng thng xuyên gii thích và xem xét thuyt đánh đi,
thuyt chi phi đi din và thuyt bt cân xng thông tin ca nhà qun tr, đó là: li nhun
(profitability), tài sn c đnh hu hình (tangibility), thu (tax), quy mô công ty (size), c
hi tng trng (growth opportunities), tính thanh khon (liquidity) và ri ro kinh doanh
(business risk). Các nhân t nƠy đc cho là có nh hng quan trng đn quyt đnh cu
trúc vn hay t l n ca mt công ty.
1.2.2.1. Li nhun (ROA)
c đo lng bng li nhun trên tng tài sn (ROA). Theo lý thuyt trt t phân hng
thì các nhà qun lý thích tài t cho các d án bng ngun vn t ni b hn sau đó mi
đn các ngun vn t bên ngoài. Ngoài ra các công ty có li thng không thích huy
đng thêm vn ch s hu nhm tránh vic pha loãng quyn s hu. iu nƠy có ngha lƠ
các công ty có li s có t l n vay thp. Nghiên cu ca Titman và Wessels (1988);
Rajan và Zingales (1995) các nc phát trin; Wiwattanakantang (1999) Thái Lan;
Chen (2004) Trung Quc cho thy mi liên h t l nghch gia đòn by tài chính và
li nhun. Tuy nhiên mô hình lý thuyt da trên thu li cho rng các công ty đang hot
đng có li nên vay mn nhiu hn khi các yu t khác không đi, vì vy h s tn
dng đc tm chn thu nhiu hn. Do vy, v mt lý thuyt li nhun có quan h t l
thun (+) hoc t l nghch (-) đn đòn by tài chính.
1.2.2.2. Tài sn c đnh hu hình (Tangibility)
c đo lng bng tng tài sn c đnh hu hình trên tng tài sn. Theo các lý thuyt,
tài sn c đnh hu hình có mi quan h (+) vi đòn by tài chính, bi vì các ch n
thng đòi hi có th chp đ đm bo cho các khon vay. Hn na, giá tr thanh lý ca
công ty cng tng lên khi có tƠi sn c đnh hu hình và làm gim thit hi nu các công
ty phá sn. Titman và Wessels (1988); Rajan và Zingales (1995) cho thy tài sn c đnh
hu hình có mi quan h t l thun vi đòn by tài chính các nc phát trin,
Wiwattanakantang (1999); Chen (2004) cho thy tài sn c đnh hu hình có mi quan h
t l thun vi đòn by tài chính Thái Lan và Trung Quc.
1.2.2.3. Thu (Tax)
c đo lng bng khon thu công ty phi np trên thu nhp trc thu và lãi vay
(EBIT) ca công ty, tc là mc thu thc s mà công ty phi np. Theo lý thuyt cu trúc
vn, vic tài tr bng vn vay n to ra “lá chn thu” cho doanh nghip, các công ty có
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
9
mc thu np cao s dng nhiu n vay đ tn dng lá chn thu, do vy thu có quan h
t l thun (+) vi đòn by tài chính.
1.2.2.4. Quy mô công ty (Size)
c đo lng bng giá tri logarit ca tng tài sn. Theo lý thuyt đánh đi thì quy mô
ca công ty có mi quan h t l thun (+) vi n vay, bi vì các công ty ln thng có
ri ro phá sn thp và có chi phí phá sn thp. Ngoài ra các công ty ln có chi phí đi
din ca n vay thp, chi phí kim soát thp, ít chênh lch thông tin so vi các công ty
nh hn, dòng tin ít bin đng, d dàng tp cn th trng tín dng, và s dng nhiu n
vay hn đ có nhiu li hn t tm chn thu. Các nghiên cu ca Wiwattanakantang
(1999); Chen (2004); Huang và Song (2002) các nc đang phát trin, nghiên cu ca
Titman và Wessels (1988); Rajan và Zingales (1995) các nc phát trin cho thy quy
mô công ty vƠ đòn by tài chính có mi quan h t l thun (+). Mt khác, nghiên cu
ca Beven và Danbolt (2002) li cho thy quy mô công ty có quan h t l nghch vi n
ngn hn và t l thun vi n dài hn.
1.2.2.5. C hi tng trng (Growth opportunities)
Thng đc đo lng bng tc đ tng trng ca tng tài sn. Các công ty có trin
vng tng trng trong tng lai thng da vào tài tr bng vn ch s hu, điu này có
th gii thích bng lý thuyt chi phí đi din. Theo Myers (1984), nu mt công ty có đòn
by tài chính cao thì các c đông ca công ty có khuynh hng không đu t nhiu vào
các d án ca công ty bi vì li nhun t các khon đu t nƠy s có li cho các ch n
hn lƠ cho các c đông. Nhng chi phí nh vy rt đáng k, và nu nh vy các công ty
tng trng cao vi nhiu d án sinh li thng da vào vn ch s hu nhiu hn n
vay. Do vy đòn by tài chính có mi quan h t l nghch (-) vi cô hi tng trng.
1.2.2.6. Tính thanh khon (Liquidity)
c đo lng bng t l tài sn lu đng trên tng n ngn hn. Tính thanh khon có
tác đng (+) và (-) đn quyt đnh cu trúc vn.
Mt mt, các công ty có t l thanh khon cao có th s dng nhiu n vay do công ty có
th tr các khon n vay ngn hn khi đn hn. Nh vy, tính thanh khon ca công ty có
t l thun (+) vi n vay. Mt khác, các công ty có nhiu tài sn thanh khon có th s
dng các tài sn này tài tr cho các khon đu t ca mình. Do vy, tính thanh khon ca
công ty có t l nghch (-) vi đòn by tài chính.
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
10
1.2.2.7. Ri ro kinh doanh (Business risk)
Theo lý thuyt kit qu tài chính, ri ro kinh doanh cao hn s dn đn vic gia tng xác
sut kit qu tài chính, cho nên doanh nghip s phi đánh đi gia li ích v thu và chi
phí phá sn. iu này cho chúng ta d đoán mi quan h t l nghch (-) gia ri ro và n
vay. Queen vƠ Roll (1987) đư ch ra rng các doanh nghip nh thì có mc ri ro cao hn
các doanh nghip ln.
1.3. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CU CÓ LIÊN QUAN
Phn di đơy s trình bày ngn gn mt s nghiên cu thc nghim v các nhân t nh
hng đn cu trúc vn ca các công ty trên toàn th gii.
Bài nghiên cu 1: “Capital structure around the world: The roles of firm and
country specific determinants” ca nhóm tác gi: Abe de Jong, Rezaul Kabir và
Thuy Thu Nguyen, nm 2007.
Bài nghiên cu 2: “Capital structure in developing countries” ca nhóm tác gi:
Booth, Aivazian, Demirguc-Kunt vƠ Maksimovic, nm 2001.
Bài nghiên cu 3: “The determinants of capital structure: evidence from the Asia
Pacific region” ca Deesomsak, Paudyal vƠ Pescetto, nm 2004.
1.3.1. Ni dung các nghiên cu
Các nghiên cu trên đu s dng phân tích d liu quc t v cu trúc vn nhm kim
đnh s nh hng ca các nhân t trong công ty và các nhân t quc gia đn s la chn
cu trúc vn ca các công ty. Các tác gi ch ra rng, các nc phát trin vƠ đang phát
trin đu có s phù hp trong vic gii thích quyt đnh la chn cu trúc vn bng các
nhân t nh hng liên quan. Ngoài các nhân t đc trng công ty, nghiên cu cng tìm
hiu thêm nh hng ca các nhân t quc gia tác đng đn quyt đnh cu trúc vn.
Tác gi đư s dng các bin nhân t công ty đ gii thích 2 c lng đòn by tài chính:
LTDBV (Long-term debt in book value) đc đnh ngha lƠ giá tr s sách ca n dài hn
chia cho giá tr s sách ca tng tài sn và LTDMV (long-term debt in market value)
đc đnh ngha lƠ giá tr s sách ca n dài hn trên giá tr th trng ca tng tài sn.
1.3.2. Mô hình hi quy đc s dng
Mô hình hi quy bin ph thuc LEV vi các bin đc lp nhân t đc trng ca công ty:
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
11
Các nhân t nh hng cu trúc vn s dng đc chn t nhiu nghiên cu trc đơy vƠ
đc đnh ngha nh sau:
LEV: t s n dài hn/tng tài sn.
TAX: thu sut trung bình nm ca doanh nghip, ly t COMPUSTAT Global.
TANG (Tangibility): đc đnh ngha lƠ tng s tài sn c đnh hu hình trên giá
tr s sách ca tng tài sn.
SIZE: quy mô công ty, đc tính bng log-nepe (ln) ca tng doanh thu.
PROFIT: EBITDA trên giá tr s sách ca tng tài sn.
RISK: ri ro kinh doanh, bng đ lch chun ca EBITDA trong cùng giai đon.
GROWTH: c hi tng trng, tính toán bng giá tr th trng ca tng tài sn
trên giá tr s sách ca tng tài sn.
LIQUID: tính thanh khon, tính bng tng tài sn lu đng trên tng n ngn hn.
Ngoài ra nghiên cu thêm vào các bin nhân t quc gia nh tng trng GDP, lm phát,
s phát trin ca th trng chng khoán, tín dng, trái phiu, vn đ pháp lỦ, … s dng
kt qu nghiên cu thc nghim trong quá kh ca Booth (2001) La Porta et al. (1998)
and Claessens et al. (1999).
Mô hình hi quy bin ph thuc LEV vi các bin đc lp là nhân t đc trng ca công
ty và các nhân t ca quc gia:
1.3.3. Kt qu nghiên cu:
Vi mu 42 quc gia, giá tr trung bình ca t s n dài hn trên giá tr s sách ca tng
tài sn (LEVBV) là 14% và trung v là 13%. Kt qu cho t s n dài hn trên giá tr th
trng tng tài sn (LEVMV) cng gn tng đng, giá tr trung bình là 12.9% và giá
tr ca trung v lƠ 11.9%. Nh vy có mi tng quan cao gia LEVBV và LEVMV, giá
tr trung bình có tng quan 0.8 vƠ trung v là 0.86.
(Bng 1.1 ậ Ph lc)
SVTH: Nguyn Anh Thng GVHD: TS. Hay Sinh
12
Du kì vng cho các h s ca các bin:
Các tác gi đư ch ra nh hng ca bin TAX đn s la chn cu trúc vn ca công ty
có Ủ ngha thng kê 10 nc, cho c giá tr s sách và giá tr th trng ca t s đòn
by. Tuy nhiên ch có 2/10 h s có Ủ ngha vi giá tr s sách và 1/10 h s vi giá tr th
trng lƠ có tng quan (+).
Bng tip theo di ch ra rng hu ht các h s cho bin TANG đu có Ủ ngha thng
kê và phù hp vi lý thuyt. Vi 34 và 36 h s mang du (+) ln lt cho t s n dài
hn/tng tài sn theo giá tr s sách và giá tr th trng.
(Bng 1.2 ậ Ph lc)
Tng t nh bin TANG, bin SIZE cng đt đc 25 h s (cho t s n giá tr s
sách) và 21 h s (cho t s giá tr th trng) có Ủ ngha thng kê và mang du (+). Hn
na s quc gia trong mu nghiên cu phù hp vi gi thuyt rng công ty càng ln thì
càng vay nhiu n.
V bin ri ro kinh doanh, tính kh bin ca EBIT (RISK) ch có 6 và 11 h s có du (-)
cho giá tr s sách và giá tr th trng ca t s đòn by. Nhiu h s có du (+) mc dù
chúng gn bng 0 hoc không có Ủ ngha thng kê (trng hp này Nht Bn và Hàn
Quc có Ủ ngha).
Bin PROFIT, kt qu ch ra khá tng đng vi lý thuyt bt cân xng thông tin (đ
xut rng doanh nghip đu tiên s s dng li nhun gi li đu t mi sau đó mi
chuyn qua ngun n vay vƠ tng vn ch s hu nu cn. Tng quan (-) mong đi gia
bin PROFIT và t s đòn by tìm thy 23 quc gia vi đo lng giá tr s sách và 25
quc gia khi đo lng giá tr th trng ca t s đòn by.
Bin GROWTH, c hi tng trng ca công ty có kt qu hi quy cha đáp ng k
vng, đc bit là t s n dài hn theo giá tr s sách: 7 h s có Ủ ngha du (+) và 3 h
s có Ủ ngha du (-) trong tng s 42 quc gia.
Bin LIQUI, kt qu cng đang hn ch. Mc dù hu nh tt c các lý thuyt gn đơy đu
cho rng có mi tng quan ơm gia tính thanh khon và t s đòn by, kt qu trong bài
ch ra 18 h s (trong 84 h s ca 2 giá tr dòn by theo giá tr s sách và giá tr th
trng) có Ủ ngha vƠ tng quan ơm vƠ ch 1 h s tng quan dng. Vi 14 h s
trong 18 h s có Ủ ngha vƠ tng quan ơm thuc v các nn kinh t đư phát trin.