B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN TH MINH THU
GII PHÁP HN CH
RI RO TÀI CHÍNH TI
TNG CÔNG TY CÔNG
NGHIP IN-BAO BÌ LIKSIN
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH - NM 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN TH MINH THU
GII PHÁP HN CH
RI RO TÀI CHÍNH TI
TNG CÔNG TY CÔNG
NGHIP IN-BAO BÌ LIKSIN
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12
NGI HNG DN KHOA HC: TS. NGUYN TN HOÀNG
TP. H CHÍ MINH - NM 2010
DANH MC CÁC T VIT TT
AFTA Khu mu dch t do châu Á
BB Bao bì
CP C phn
CEO Giám đc điu hành
CRO Giám đc ri ro
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip nhà nc
DNTN Doanh nghip t nhân
DT Doanh thu
HC Hóa cht
IT Công ngh thông tin
KCN Khu công nghip
KR Kem đánh rng
LD Liên doanh
LIKSIN Liên hip khoa hc sn xut in
LN Li nhun
MMTB Máy móc thit b
NH Ngân hàng
NS Ngân sách
NVL Nguyên vt liu
DANH MC CÁC T VIT TT
NXB Nhà xut bn
Q Quyt đnh
SX-DV-TM Sn xut-Dch v-Thng mi
SXKD Sn xut kinh doanh
TNHH Trách nhim hu hn
TMCP Thng mi c phn
UBND y ban nhân dân
VHTT Vn hóa thông tin
XDCB Xây dng c bn
XK Xut khu
XN Xí nghip
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC HÌNH V, BNG BIU
Bng 1.1: Mc đ hu qu
Hình 1.1: Ri ro và c hi
Bng 1.2: Mc đ kh nng xy ra
Bng 1.3: Ma trn xác đnh mc ri ro
Bng 2.1: Kt qu thc hin mt s ch tiêu sn xut kinh doanh giai đan
2004 – 2009
Bng 2.2: Báo cáo kt qu sn xut kinh doanh ca công ty con, công ty liên
kt 2004-2009
Bng 2.3: Ngun vn kinh doanh ca đn v
Bng 2.4: Tình hình chim dng vn ca đn v
Bng 2.5: Phân tích t sut đu t
Bng 2.6: Phân tích các t s thanh khon
Bng 2.7: Phân tích t s hot đng
Bng 2.8: Phân tích các t s đòn cân n
Bng 2.9: Phân tích các t s li nhun
Bng 2.10: Bng so sánh các đi th cnh tranh theo doanh thu
Bng 3.1: Hành đng khc phc ri ro
Bng 3.2: Hành đng khc phc ri ro
Bng 3.3: Hành đng khc phc ri ro
Bng 3.4: Hành đng khc phc ri ro
Bng 3.5: Hành đng khc phc ri ro
MC LC
M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V RO TÀI CHÍNH TRONG HAT
NG SN XUT KINH DOANH 5
1.1. Ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh doanh 5
1.1.1. nh ngha ri ro, ri ro tài chính 5
1.1.2. nh hng mô hình 10 nhân t đn ri ro, ri ro tài chính
trong hat đng sn xut kinh doanh 8
1.2. S phát trin qun tr ri ro tài chính trong hat đng sn xut
kinh doanh ti doanh nghip 13
1.2.1. Ngun gc ca lý thuyt qun tr ri ro tài chính trong hat
đng sn xut kinh doanh 14
1.2.2. Khuynh hng qun tr ri ro mi 16
1.3. Tin trình qun tr ri ro tài chính trong hat đng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip 17
1.3.1. Xác đnh mc tiêu ca qun tr ri ro tài chính trong hat
đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip 17
1.3.1.1. Mc tiêu ti đa hóa hóa giá tr 17
1.3.1.2. Chính sách qun tr ri ro tài chính 17
1.3.2. Nhn dng ri ro tài chính trong sn xut kinh doanh 18
1.3.3. Phân tích ri ro tài chính trong sn xut kinh doanh 20
1.3.4. ánh giá ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh
doanh 21
1.3.5. X lý ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh doanh . 21
1.4. Kinh nghim qun tr ri ro tài chính trong sn xut kinh
doanh ti các doanh nghip trên th gii và Vit Nam 22
Kt lun chng 1 25
CHNG 2: THC TRNG RI RO TÀI CHÍNH TI TNG
CÔNG TY CÔNG NGHIP – IN – BAO BÌ LIKSIN 26
2.1. Quá trình phát trin ca Tng công ty Công nghip – In – Bao
bì Liksin 26
2.2. Thc trng ri ro tài chính ca Tng Công ty Công nghip-In-
Bao Bì Liksin 31
2.2.1. u t vào công ty con, công ty liên kt 31
2.2.2. Phân tích ri ro tài chính hot đng sn xut kinh doanh
ca các đn v hch toán ph thuc ti Tng Công ty Liksin 38
2.3 Thc trng qun tr ri ro tài chính trong sn xut kinh doanh
ca Tng Công ty Liksin 51
2.3.1. Ri ro lãi sut 51
2.3.2. Ri ro bin đng giá c nguyên vt liu 52
2.3.3. Ri ro t giá 52
2.3.4. Khó khn tip cn các ngun tài chính tin cy, lãi sut hp
lý 52
2.3.5. Gii hn nng lc cnh tranh 53
2.3.6. Ri ro chính tr và kinh t 58
2.4. ánh giá chung v qun tr ri ro tài chính trong sn xut kinh
doanh ti Tng Công ty Liksin 59
Kt lun chng 2 61
CHNG 3: GII PHÁP HN CH RI RO TÀI CHÍNH TI
TNG CÔNG TY CÔNG NGHIP – IN – BAO BÌ LIKSIN 62
3.1. Gii pháp hn ch ri ro tài chính trong hot đng sn xut
kinh doanh ti Tng Công ty Công nghip-In-Bao bì Liksin 62
3.1.1. Thit lp chính sách qun tr ri ro tài chính ca Tng
Công ty Liksin 62
3.1.2. Thc hành tin trình qun tr ri ro tài chính trong hat
đng sn xut kinh doanh ti Tng công ty Công nghip – In –
Bao bì Liksin 63
3.1.2.1. Nhn dng ri ro tài chính trong hat đng sn
xut kinh doanh ti Tng công ty Liksin 63
3.1.2.2. ánh giá ri ro tài chính trong hat đng sn xut
kinh doanh ti Tng Công ty Liksin 65
3.1.2.3. Kim sóat ri ro tài chính trong hat đng sn xut
kinh doanh ti Tng Công ty Liksin. 65
3.1.3. Xây dng bng đng ký ri ro, ri ro tài chính trong hot
đng sn xut kinh doanh ti Tng công ty Liksin 66
3.1.4. Xây dng lch trình x lý ri ro tài chính trong hat đng
sn xut kinh doanh ti Tng Công ty Liksin. 73
3.1.5. Xây dng K hach hành đng khc phc ri ro tài chính
trong hat đng sn xut kinh doanh ti Tng Công ty Liksin 76
3.2. Các gii pháp b tr nhm hn ch ri ro tài chính trong hot
đng sn xut kinh doanh ti Tng Công ty Liksin 80
3.2.1. Xây dng chin lc tài chính 80
3.2.2. Nâng cao cht lng ngun nhân lc 81
3.2.3. Nâng cao hiu qu các hot đng kinh doanh, dch v 85
KT LUN CHNG 3 87
KT LUN 88
PH LC 89
TÀI LIU THAM KHO 93
1
M U
S cn thit ca đ tài
Mi lnh vc kinh doanh đi mt mt s ri ro có th d báo và khó
kim sóat. Ngc li, ri ro là yu t vn có ca kinh doanh và cuc sng con
ngi. Cuc sng ngày càng phc tp và s phc tp này cha đng nhiu và
đa dng các ri ro gia tng hn bao gi ht. Vì vy, vai trò qun tr ri ro cn
đc đ cao.
c bit ngày nay, cuc sng công chúng và hat đng kinh doanh tr
nên quá phc tp nhiu th thách cho vic kinh doanh và hat đng qun tr
ri ro. Tht s, mi quan h th trng ngày càng nng đng càng làm chúng
ta đi mt vi s không chc chn trong vic kinh doanh và không chc chn
môi trng công chúng. Th trng cnh tranh cao đòi hi ngi tham gia
th trng thc hin nhng quyt đóan dám ngh dám làm đ đt mc tiêu.
n lt nó s quyt đóan to ra nhng hu qu khác nhau. Kh nng xy ra
hu qu quyt đnh mc ri ro trong hat đng t chc. Qun tr ri ro đc
bit quan trng đi vi hat đng kinh doanh bi vì ngay c nhng lai thit
hi ph bin nh trm cp, cháy , bo lt, n có th nh hng tính liên tc
ca hat đng, gim li nhun và thm chí gây ra túng thiu tài chính và phá
sn. Có th nói qun tr ri ro tr thành phn thit yu trong hat đng ca t
chc vi mc tiêu ti đa hóa li nhun mc ri ro chp nhn đc.
Trên th gii , khái nim qun tr ri ro xut hin t thp niên 1950 và
đc các công ty bt đu bit đn thp niên 1960, dn dn các doanh nghip
chú trng đn hiu qu ca h thng qun tr ri ro bng cách ng dng các
k thut phân tích ri ro và chc nng qun tr ri ro hiu qu. Vit Nam,
qun tr ri ro, ri ro tài chính ca doanh nghip đã tn ti và phát trin nhng
phn ln b đánh giá là yu kém, cha phát huy ht vai trò chc nng qun tr
ri ro giúp doanh nghip xây dng mt chính sách qun tr ri ro tài chính,
2
nhn dng đy đ có h thng các ri ro trong và ngòai doanh nghip và đa
ra hành đng x lý kp thi đ hn ch thit hi khi ri ro thc s xy ra mt
cách có hiu qu.
Xây dng h thng qun tr ri ro tài chính hiu qu hn trong hat
đng sn xut kinh doanh ti các doanh nghip Vit Nam trong giai đan hin
nay là điu quan trng và cn thit đ giúp doanh nghip có th tn dng đc
c hi và hn ch ti đa nhng thit hi khi ri ro xy ra. Chúng ta chp nhn
rng tt c nhn thc và đnh ngha khác nhau v ri ro, ri ro tài chính ca
nhng chuyên gia mang tính cá nhân thì đúng mt mc đ nào đó, nhng
trng tâm ca h b gii hn và không gii thiu mô hình qun lý ri ro tài
chính chung cho tt c các t chc. ó là lý do mà tác gi chn đ tài “Gii
pháp hn ch ri ro tài chính ti Tng công ty Công nhip – In – Bao bì
Liksin” ca mt doanh nghip c th làm lun vn tt nghip thc s kinh t
ca trng i hc kinh t thành ph H Chí Minh.
Mc đích nghiên cu ca lun vn
- Tip cn c bn mô hình 10 nhân t, là nhng vn đ thi đi tác
đng đn hat đng kinh doanh ca tng doanh nghip, nó va là c hi va
là thách thc đòi hi doanh nghip cn thit xây dng h thng qun tr ri ro
doanh nghip nói chung và qun tr ri ro tài chính doanh nghip nói riêng
ngày càng chuyên sâu và hiu qu hn.
- S lc quá trình phát trin lý thuyt qun tr ri ro, ri ro tài chính
trong hat đng sn xut kinh doanh ti doanh nghip cng nh khuynh
hng qun tr ri ro ngày nay.
- Nm vng li các bc qun tr ri ro tài chính đ đa ra các gii
pháp hn ch ri ro, ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh doanh ti
doanh nghip.
3
- Trên c s nghiên cu tng quát lý thuyt v ri ro, ri ro tài chính
doanh nghip, ng dng vào xây dng gii pháp hn ch ri ro, ri ro tài
chính trong hat đng sn xut kinh doanh ti mt công ty c th.
i tng và phm vi nghiên cu
Lun vn nghiên cu ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip và xây dng gii pháp hn ch ri ro tài chính ti
Tng công ty Công nghip – In – Bao bì Liksin.
Phng pháp nghiên cu
tài ch s dng phng pháp phân tích, tng hp, so sánh các s liu
th cp đc thu thp t báo cáo quyt toán ca đn v đã đc kim toán qua
các nm, s liu đc công b trên các phng tin thông tin đi chúng và các
tài liu có liên quan v ngành In, Bao bì, ch không lp bng câu hi đ kho
sát. C th, nghiên cu đc thc hin trên c s s dng nhng phng
pháp sau đây:
- Phng pháp lun theo ch ngha duy vt bin chng, ch ngha duy
vt lch s đ nhìn nhn s vic theo s vn đng và phát trin ca nó.
- Phng pháp phân tích, so sánh các s liu, thông tin trong quá kh,
thng kê, mô t nhm tp hp các s liu và đánh giá thc trng nhng ri ro
tài chính ca Tng công ty Liksin đang đi din t đó xây dng mô hình qun
tr ri ro tài chính ti đn v mang li hiu qu thit thc.
im mi ca lun vn
- Trên c s nghiên cu tng quan v ri ro tài chính, tác gi ng dng
vào vic xây dng gii pháp hn ch ri ro tài chính trong hat đng sn xut
kinh doanh ti Tng công ty Công nghip – In – Bao bì Liksin mt cách có h
thng, cht ch, ch đng giúp công ty ng phó kp thi, hn ch ti đa nhng
tn tht khi ri ro xy ra.
4
Hình thc và ni dung lun vn
Lun vn gm 93 trang, 19 bng biu, 03 ph lc. Ni dung lun vn
ngòai phn m đu và kt lun gm có 3 chng:
- Chng 1: Tng quan v ri ro tài chính trong hat đng sn xut
kinh doanh.
- Chng 2: Thc trng ri ro tài chính trong hot đng sn xut kinh
doanh ca Tng công ty Công nghip – In – Bao bì Liksin.
- Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro tài chính trong hat đng sn xut
kinh doanh ti Tng công ty Công nghip – In – Bao bì Liksin.
5
CHNG 1
TNG QUAN V RI RO TÀI CHÍNH TRONG HAT
NG SN XUT KINH DOANH
1.1. Ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh doanh
1.1.1. nh ngha ri ro, ri ro tài chính
Không có đnh ngha c th v ri ro. Nói chung, ri ro đc đnh
ngha nh là s không chc chn v nhng hu qu tng lai. Nhng ri ro c
bn nh thm ha thiên nhiên, thng tt ngi lao đng, tai nn xe hi, cùng
vi nhng ri ro phc tp hn nh s tht bi ca h thng, n khách hàng và
ri ro tài chính, chúng là nhng vn đ ca qun tr ri ro. Dù đc đnh
ngha nh th nào thì ri ro nên đc quan tâm và đc qun tr tt đ gim
thit hi tim tàng. Vì vy, điu quyt đnh là hiu thut ng ri ro và thc
hin nguyên tc qun tr ri ro.
* Nhng ri ro thng gp trong tài chính doanh nghip
- Mt là ri ro v cân đi dòng tin: các lung tin vào doanh nghip
(dòng thu) và các lung tin ra khi doanh nghip (dòng chi) din ra mt
cách thng xuyên liên tc. Trên thc t, ti nhng thi đim nht đnh có
th xy ra, hin tng lng tin vào doanh nghip (s thu) nh hn lng
tin ra khi doanh nghip (s chi) đn hn. Khi đó, tình trng mt cân đi
v dòng tin đã xy ra. S mt cân đi này tim n mt ri ro ln đi vi
hot đng kinh doanh. Do thiu tin, vic mua nguyên liu, vt liu, nhiên
liu phc v cho sn xut kinh doanh có th b dng li, dn đn ngng
sn xut, kinh doanh; tin lng ca công nhân và các khon vay (nu có)
không đc tr đúng hn nh hng ln ti uy tín ca doanh nghip.
S mt cân đi dòng tin đc chia thành: mt cân đi tm thi và
mt cân đi dài hn. Có th nói, bt k doanh nghip nào cng xy ra
mt cân đi tm thi do vic thu hi các khon n phi thu không đúng k
6
hoch; vic góp vn không đc thc hin đúng cam kt. Mt cân đi tm
thi v dòng tin có th khc phc đc bng nhiu bin pháp và hu qu
thng không ln. Mt cân đi dài hn xy ra do nhng nguyên nhân quan
trng nh: phn đnh phí trong tng chi phí ca doanh nghip quá ln; vn
lu đng t có quá ít; n khó đòi tng lên; doanh thu cha bù đp đ các
khon chi phí thng xuyên… Khi lm phát xy ra trong nn kinh t, do
tác đng dây chuyn gia các doanh nghip, s n phi thu, đc bit là n
phi thu khó đòi tng lên, mt cân đi tm thi rt d chuyn thành mt
cân đi dài hn. Mt cân đi dài hn v dòng tin có th làm cho doanh
nghip b phá sn.
- Hai là, ri do v lãi sut tin vay
: đ phc v kinh doanh, đu t,
hu nh tt c các doanh nghip đu phi s dng vn vay. Do đó, lãi sut
tin vay - chi phí s dng vn - tr thành b phn cu thành quan trng
trong chi phí sn xut kinh doanh và đu t ca doanh nghip. Khi lp k
hoch kinh doanh và d án đu t, lãi sut tin vay đã đc d tính. Song,
có rt nhiu nhân t nm ngoài tm kim soát ca doanh nghip tác đng
đn lãi sut tin vay. Thông thng khi lm phát xy ra, lãi sut tin vay
tng đt bin. Do đó, nhng tính toán, d kin trong k hoch kinh doanh,
đu t b đo ln. Mt ri ro ln đã xy ra và nh hng ln ti hot đng
kinh doanh. Lng tin vay càng ln, tác đng tiêu cc ca ri ro này càng
nghiêm trng và có th dn đn tình trng phá sn doanh nghip nu nó
tn ti trong mt thi k dài.
- Ba là, ri ro v sc mua ca th trng
: sc mua ca th trng là
nhân t quyt đnh kh nng tiêu th hàng hóa ca doanh nghip và do đó,
nó cng quyt đnh dòng tin vào doanh nghip. Song, sc mua ca th
trng li ph thuc vào kh nng thanh toán. Khi lm phát, giá c hàng
hóa trên th trng tng cao, thu nhp ca ngi lao đng và các tng lp
7
dân c không tng hoc tng chm hn ch s lm phát và tt yu dn đn
sc mua gim. Quan trng hn na, c cu tiêu dùng cng thay đi. Phn
ln kh nng thanh toán tp trung cho nhng nhu cu thit yu. Vì vy, s
có không ít mt hàng lng tiêu th s gim đi đáng k. Khi đó, ri ro v
sc mua ca th trng đã xy ra. Nó th hin qua s lng hàng hóa tiêu
th đc gim, giá bán không bù đp đc chi phí sn xut, kinh doanh.
- Bn là, ri ro v t giá hi đoái
: là ri ro xy ra khi các giao dch
kinh t đc thc hin bng ngoi t và t giá hi đoái bin đng theo
hng làm cho đng ni t b mt giá. Vi nhng doanh nghip s dng
nhiu ngoi t, khi t giá hi đoái tng, s l v t giá có th làm gim
đáng k, thm chí là trit tiêu toàn b li nhun thu đc trong kinh doanh.
ây là ri ro bt kh kháng ca các doanh nghip trong mt nn kinh t
nhp siêu vi t l ln.
- Nm là, ri ro v kh nng tái đu t
: mun phát trin bn vng,
quá trình sn xut, kinh doanh ca doanh nghip phi din ra liên tc,
vòng sau phi cao hn vòng trc. ó chính là quá trình tái đu t. Ngun
vn đ tái đu t là qu khu hao, li nhun thu đc t quá trình sn xut
kinh doanh trc đó. Khi lm phát xy ra, ngun vn đ tái đu t b gim
đi, thm chí là mt s âm. Do đó, kh nng tái đu t b trit tiêu, doanh
nghip s không th hot đng liên tc, quy mô kinh doanh b thu hp.
Nu điu đó xy ra trong mt thi gian dài, doanh nghip có th s bin
mt trên th trng. Vi nhng doanh nghip đang thc hin các d án đu
t lm phát có th làm cho d án đu t phi dng li thm chí là "nm
ch vnh vin" do tng mc đu t tng đt bin, lãi sut tin vay tng cao,
vic vay vn b chn li.
Tóm li, ý tng nn tng ca qun tr ri ro tài chính là ti thiu
hóa thit hi và ti đa hóa li nhun. Qun tr ri ro tài chính s dng
8
nhiu công c và k thut, bao gm bo him, chuyn giao ri ro, gim
thiu ri ro đ kim sóat s đa dng ca ri ro.
1.1.2. nh hng mô hình 10 nhân t đn ri ro, ri ro tài chính trong
hat đng sn xut kinh doanh
- Tòan cu hóa
. Th gii không biên gii ni mà mi th nh li nhn,
d liu và thông tin, sn phm, con ngi, vn, hình nh, ý tng, lãng phí, ô
nhim đc chuyn giao trong thi gian rt ngn hn bao gi ht. Tòan cu
hóa có th thy thông qua nhng quyn ca McDonald khp th gii, s hin
din ca HSBC nhiu nc và hn th na.
c bit, cuc cách mng ca internet cung cp đng vn chuyn và
h thng phân phi hiu qu qua nhiu quc gia và thu hp khang cách vt
cht và phi vt cht gia các nc. Cui cùng, tòan cu hóa bn thân nó mang
nhiu ri ro và c hi. Nó cung cp phm vi ln nhng c hi kinh doanh mi
đng thi đt ra nhiu th thách ln cho nhng nhà qun lý ri ro khi tham
gia kinh doanh tòan cu.
Tn dng nhng thun li ca hin tng này, qun tr ri ro đòi hi
tp trung vin cnh tòan cu hn ch mt quc gia. Nói cách khác, hat
đng qun tr ri ro công ty đa quc gia nên đc cng c và trng tâm hn
chia ra gia các chi nhánh. Ngi ta tin rng trong giai đan tòan cu hóa ch
đáp li tm quan trng tòan cu hóa mi có th gim và nm bt c hi cho s
thay đi.
- S phc tp. H thng tòan cu ngày càng phc tp và nng đng.
S tng nhanh các sn phm và dch v có th đc thy c v s lng và
cht lng. Mng li các đi th, khách hàng, nhà cung cp, nhà phân phi,
ch s hu và nhà qun lý luôn luôn thay đi và ngày càng phc tp.
S phc tp đt ra vic qun tr ri ro tài chính c v c hi và thách
thc. Nó dn đn kh nng cao nhng c hi tng trng và trong lúc đó cng
9
vch trn điu có th tht v s tht bi. Bi do s xóa b nhng nguyên tc
cho s phát trin nhanh ca h thng tài chính và ngân hàng tòan cu nhng
thp niên qua. Các th trng mi ni xut hin nhng c hi đu t quan
trng và thu hút dòng vn nc ngòai ln. Tuy nhiên, th gii cng tri qua
nhiu s kin không mong đi nh cuc khng hang tài chính châu Á nm
1997 đã gây nh hng rt ln đn các ngân hàng, qu tài chính và hn th
na.
Nhà qun tr ri ro cn phi xây dng quá trình qun tr ri ro đn gin
và rõ ràng đ thông tin và hng dn cho tt c nhân viên. Quá trình qun tr
ri ro đc yêu cu phi đc đánh giá thng xuyên và đc điu chnh phù
hp vi s phc tp đang thay đi ngày càng nhanh chóng.
- S bt n.
S bt n thng liên quan đn s thay đi ln v v trí và
s thc hin ca các thành phn cu thành trong h thng.
khía cnh kinh doanh, s bt n thng xy ra các s kin do s
thay đi đáng k v qui đnh, ban lãnh đo, tính cht t nhiên ca sn phm và
dch v hoc h thng kinh doanh. Ví d, ban lãnh đo mi sau khi sát nhp
hoc chim đc vic kinh doanh có th to ra giá tr gia tng cho c đông
hoc hy hai v trí công ty đã có trc đó k t khi vic qun tr mi có th
tái cu trúc li vic kinh doanh đc sát nhp và to lp chin lc kinh doanh
mi có th gây nh hng c đông đang nm gi c phn tt hoc xu.
Không phi tt c s bt n đu có th d đóan trc đc, qun tr ri
ro nên thc hin mt chin lc qun tr ri ro tp trung vào d báo s thay
đi, nhng nh hng vt cht và nhng phn ng đ ti đa hóa nhng kt
qu tích cc và gim thiu ri ro thit hi.
- S nng đng.
Th gii luôn luôn trong trng thái vn đng và
không có h thng kinh doanh nào đng im không thay đi trong thi gian
dài.
10
Vi ý thc này, nhng ngi tham gia trong h thng nên hiu đy đ
s vn đng không th tránh khi và t đó nm bt ngay nhng thun li ca
s nng đng này cng nh kim sóat có hiu qu nhng nh hng tiêu cc.
S nng đng là kt qu ca s xóa b nhng nguyên tc to cho mi
ngi càng đc th giãn đ tham gia vào nhng hat đng kinh doanh.
Thêm vào đó, s phát trin đáng k ca khoa hc k thut và thông tin truyn
thông đóng vai trò quan trng phía sau tng bc phát trin.
Hat đng kinh doanh trong môi trng nng đng đòi hi qun tr ri
ro phi tn dng phn ng hiu qu và có gii hn thi gian. Chin lc qun
tr ri ro đc chun b tt giúp nhng ngi tham gia có th kim sóat ri ro
trong nhiu tình hung khác nhau ngày càng d dàng và nhanh chóng.
- S thúc dc.
S thúc gic là kt qu ca s pha trn gia s phc
tp, tòan cu hóa, s liên kt các h thng và bc đi to ln ca s phát trin
khoa hc k thut và nh hng sâu rng ca nó. Tc đ thay đi mau l
trong h thng tòan cu nng đng.
Nguyên tc ri ro đòi hi qun tr ri ro phi có cái nhìn tòan din khi thc
thi k hach qun tr ri ro đc da vào không ch d báo mà còn phân tích
nhng kt qu và hu qu do bc đi tc đ ca s thay đi.
- S li thi và sáng to luôn tip tc.
Mi h thng đang thay đi
theo thi gian do đc tính t nhiên. Vì vy, hin tng chung là nhng mô
hình c đc lai b hòan tòan và đc thay th bng cp nht mô hình mi.
iu quan trng cho nhà qun tr là phi gi bc đi vi s thay đi và ngay
c tham gia, to ra s thay đi không gii hn trong n lc đt đc li ích
thun li.
Vì vy điu cn thit cho qun tr ri ro là phi phát trin kh nng
mm do cao đ đi phó nhng tr ngi cng đang phát trin trong nhng mô
11
hình mi và không mong đi. Nhng yu t ri ro nên đc xem xét liên tc,
din dch, đc làm mi và lai b khi cn thit.
- S kt ni.
S kt ni hin tng thi tit, h thng thng mi,
chun mc vn hóa và hành vi trong nhng h thng mi và c. Vi s phát
trin nhanh ca khoa hc k thut, bn cht ca tính cht kt ni tòan cu ngày
càng tr nên có th thy đc và s kt ni ngày càng có đc s hiu bit ca
nhà qun tr.
Vì mi th đc kt ni vi nhau dù nhiu hay ít, chúng ph thuc vào
nhau hn bao gi ht. Vì s tht quan trng này, nguyên tc ri ro đòi hi
qun tr phi nhn dng và trình bày tt c ri ro tim tàng. Thêm vào đó,
qun tr cn phi to lp h thng ph trong trng hp có s tht bi ca h
thng. Vì vy, ri ro nên đc xem xét thng xuyên đ đm bo phù hp vi
tin trình qun tr ri ro.
- S hi t.
S hi t đc đnh ngha nh s xy ra khi hai h thng
không đng dng vn đng v mt đim cui không cn sáp nhp hoc hp
nht thành mt thc th. Nó xy ra khi ranh gii gia chúng b gãy qua thi
gian do nhng mc tiêu tng t nhau hoc khoa hc k thut.
Nhng h thng có th phân chia và hi t. Tuy nhiên, khuynh hng
hi t ngày càng ph bin bi vì có nhiu s hi t ca nhng h thng liên
quan đn đt nc, t chc tòan cu và nó đc hy vng là mu hình tng
lai. Khuynh hng hi t ngày càng ph bin, ví d, s hi t có th đc
thy trong lnh vc dch v tài chính, đc bit các ngân hàng, công ty bo
him.
- S hp nht.
Quá trình hp nht xy ra ngày càng gia tng đ hình
thành nhng thc th ln hn. Khuynh hng ca vic hp nht h thng ph
và nhng thc th đc lp trc đây đ hình thành nhng thc th ln hn
ngày càng rõ ràng. Sáp nhp và thu nhn gia các t chc tng t nhau hoc
12
không liên quan đ xây dng mt công ty sc mnh hn trong môi trng
cnh tranh cao.
Theo nguyên tc ri ro, vic đi phó vi qun tr h thng đc kt ni
cn s thay đi mang tính chin lc: hoc phù hp vi thc th đc hp
nht mi hoc tuân theo s xóa b hp nht nu có th.
- Hp lý hóa.
Qua thi gian khuynh hng ca h thng là mi quan
h ngày càng hiu qu. Quyn lc s tìm thy con đng đi đn s kháng c.
Mt trong nhng khía cnh quan trng ca qun tr h thng là kh nng nhn
ra và đnh ngha li mc tiêu cui cùng to đng lc nhng hành vi hp lý ca
h thng và các nhân t hp thành nó. Mc tiêu hoc cái nhìn là đim cui
cùng làm cho h thng nng đng có lý do đ tn ti.
Quá trình hp lý hóa đc phn ánh trong đng cong hc hi và
đng cong kinh nghim ca giá và chi phí trong kinh doanh. Mc tiêu cui
cùng ca mi công ty là phi đi đn con đng hiu qu nht đa đn mc tiêu
mong đi. dn dt hành vi h thng tích cc, qun tr cn đm bo rng
đim đn cui cùng đc nhn thc mi vin cnh tng lai ca tng cá
nhân, nó cng ging nh là mc tiêu đó là ca tp th.
Nguyên tc ri ro có th ch dn t chc thu nhn nhng tiêu chun phù
hp nht đ ti đa hóa thu nhp và gim thiu ri ro. Qua quá trình qun lý ri
ro thc t, ngi dn đu nên to lp và tái to mc tiêu cui cùng, đnh ngha
li trm cui cùng ca h thng và phn hi vi thay đi qui trình đ thc
hin xong mc tiêu đó mt cách hiu qu nht.
Tóm li, t tho lun v mô hình 10 nhân t có th rút ra: điu cn thit
cho t chc là hiu đy đ ri ro, nhng thách thc cng nh c hi. Hiu mô
hình 10 nhân t có tính chu k trong hòan cnh c th ca t chc s giúp
qun tr ti thiu thit hi tim n và nm bt nhng c hi đ ti đa hóa li
nhun.
13
1.2. S phát trin qun tr ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh
doanh ti doanh nghip
S thay đi v kinh t và chính tr tip tc din ra nhanh chóng hu
ht các nc trên th gii. Bc tranh th gii và môi trng kinh doanh đy
cnh tranh đã to ra s cn thit phi tng cng tp trung vào cái gi là ri
ro, nó hin din bt c ni nào liên quan đn tài chính, k thut, điu này s
giúp doanh nghip đt đc mc tiêu thng mi và mc tiêu doanh nghip.
Có s tng quan trc tip gia ri ro và c hi trong hat đng kinh
doanh. S thõa mãn nhng mc tiêu và mc đích ca doanh nghip đòi hi
mt mc đ chp nhn ri ro ca doanh nghip, ca các nhà qun lý và nhân
viên.
Các nhà qun lý cn bit rng tht là vô ngha khi c gng lai b ht
ri ro trong kinh doanh mà cn đt câu hi v phân b ngun lc đ gim
thiu ri ro, đc bit đâu hat đng kinh doanh càng tt thì cn chp nhn
ri ro nào đó đ đi li các c hi kinh doanh.
Yu t thành công quan trng ca mt quyt đnh kinh doanh là kh
nng qun lý to ra s cân bng mc đ chp nhn ri ro hp lý tng xng
vi mc tiêu kinh doanh và li ích ca t chc. Khái nim này đc mô t
hình 1.1
Quy
t đnh
kinh doanh
kém
X
ng đáng
hành đng
C h
i
xy ra
thp
V
t kh
nng ca
công ty
Cao
M
c
ri ro
Th
p
Trung bình
Cao
Trung
Cân b
ng
gia ri
ro
và c hi
C h
i
(L
i ích)
Hình 1.1: R
i ro v
à c h
i
14
Ma trn ri ro và li ích mô t mi quan h gia s chp nhn ri ro, s
thõa mãn mc tiêu công ty và vic ra quyt đnh kinh doanh tt. Mô hình
cng ch ra rng mc ri ro cao vi mc đ c hi thp th hin mt quyt
đnh kinh doanh xu; ngc li mt mc ri ro thp vi li ích đáng k cho t
chc s to cho công ty vin cnh tt, mc dù tình hung này ít có kh nng
đt đc trong kinh doanh.
Kinh doanh thành công đòi hi nhà qun lý bit chp nhn ri ro đúng
mc, có th chp nhn ngay c mc ri ro tng cao bng cách hiu bn cht
ca ri ro và nh hng có th ca nó đn công ty xuyên sut vòng đi kinh
doanh.
1.2.1. Ngun gc ca lý thuyt qun tr ri ro tài chính trong hat đng
sn xut kinh doanh
Bt đu thp niên 1950
Thut ng “qun tr ri ro” đu tiên xut hin thp niên 1950, khái
nim qun tr ri ro, ri ro tài chính mang đn s tham d b phn ln nhng
ngi mua bo him và nhng ngh nghip liên quan khác, nhanh chóng thu
hút s quan tâm và ng h vì nó m rng phm vi trách nhim và cung cp
mc danh ting cao hn cho vai trò ca nhà qun lý ri ro công ty.
S chp nhn ca công ty-Thp niên 1960
Vi s phát trin ngày càng ph bin sut thp niên 1960, công ty đu
tiên nhn bit và thc hin khái nim qun tr ri ro, ri ro tài chính là công ty
Canada-Massey-Ferguson.
Khái nim qun tr ri ro, ri ro tài chính cui cùng đã nhn đc s
nhn bit và gia tng mi quan tâm ca qun tr thông qua the American
Management Association và vi bài báo đc vit trên the Harvard Business
Review.
15
Các công ty đa quc gia M tip tc đóng vai trò phát trin bo him
truyn thng da trên nhng thc hành qun tr ri ro bng cách ng dng
khái nim này cho nhng công ty con và liên doanh đt khp ni trên th
gii.
Mt rào cn ch yu đ thc hin qun tr ri ro hu ht các công ty
là thiu kinh nghim k thut và cht lng chuyên gia. Chng trình nghiên
cu sm nht đ khc phc vn đ giáo dc và đào to cách tip cn mi đ
qun lý ri ro đã thu hút mi quan tâm trong s nhân viên công ty bo him
và nhà môi gii bo him.
S thay đi t qun tr bo him sang qun tr ri ro lúc đu t t và
nhn đc mc chp nhn thp ca nhà qun lý cp cao và giám đc công ty.
S min cng ng h khái nim này là rt ln bi s kin rng nhiu bài vit
v nhà qun lý ri ro tip tc chc nng đn thun nh ngi mua bo him
hoc nhà qun lý nhng khiu ni bo him ca công ty h.
S thay đi quan trng-Thp niên 1970
S thay đi quan trng và c bn ca qun tr ri ro xy ra thp niên
1960 khi các công ty tái bo him không th hoc không sn sàng đáp ng
nhu cu bo him và nng lc tài chính càng ln trên th trng to bi áp lc
lm phát, nng lc tài chính liên quan đn giá tr tài sn gia tng ca đòan
máy bay, tàu ch du và s phát trin công ngh k thut cao.
Nhu cu trách nhim pháp lý và bo him chung gia tng, các công ty
công nghip ln phi duy trì mt t l ri ro đáng k hoc bng chng trình
t bo him và thành lp công ty bo him hoc bng cách chp nhn nhng
mc đ ph tri hoc khu tr t chính sách bo him đc đa ra bi các
nhà bo him.
thi đim này, bng chng cho qun tr cao cp là chp nhn mt
mc ri ro cao hn trong tt c các hat đng kinh doanh, điu cn thit là
16
gii thiu phng pháp đo lng bo v tài sn công ty và kim sóat nhng
ri ro này. Các t chc nhanh chóng chuyn sang mua bo him nh mt gii
pháp cho nhng biu hin ri ro tài chính và k thut, chp nhn nhiu
phng pháp x lý ri ro nh ngn nga thit hi, kim sóat thit hi và thc
thi khái nim qun tr ri ro.
1.2.2. Khuynh hng qun tr ri ro mi
Bây gi qun tr ri ro, ri ro tài chính có ý ngha vi nhiu điu khác
nhau cho nhiu ngi khác nhau, da trên nhng nguyên tc riêng ca nó hay
nhng đc trng ca qun tr là thc hin chc nng. Qun tr ri ro ni lên
nhiu hình thc phc tp , ban đu ch mô t bt ngun t cách tip cn phc
tp hn đn vic mua bo him ca nhng công ty đa quc gia.
Ngày nay, qun tr ri ro đi vi ngi mua và bán bo him vn còn
tp trung vào s hòa hp ca nhng ri ro đc bo him và nhu cu thc
hin chng trình bo him hiu qu da trên nhng gii hn chi phí có tính
cnh tranh.
Vi nhng chuyên gia an tòan công nghip, qun tr ri ro là ngh thut
ng dng các công c và k thut đc bit đ bàn v sc khe ngh nghip và
vn đ an tòan, ngn nga tai nn và qun tr thng tn.
Qun tr ri ro thp niên 1990
Nhn thc có tính k thut hn na v qun tr ri ro bt ngun t khái
nim an tòan h thng, phân tích him ha và nhng thc hành đánh giá s
lng ri ro ca các k s công ngh cao, ngành công nghip ri ro cao,
nhng ngi đã dùng nhng nhãn ca riêng h v qun tr ri ro đ giúp k
hach môi trng và nhng quyt đnh phát trin công nghip.
Trong lnh vc kinh doanh, qun tr ri ro, ri ro tài chính tp trung s
dng nhng k thut qun tr tài chính phc tp đ kim sóat ri ro ngân sách
tòan cu và swap lãi sut và ri ro giao dch, điu này tr thành ri ro khi giá
17
c hàng hóa và lãi sut gia tng hoc s thay đi ca t giá hi đóai có th
dch chuyn, nh hng tiêu cc đn hat đng tài chính công ty.
1.3. Tin trình qun tr ri ro tài chính trong hat đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip
1.3.1. Xác đnh mc tiêu ca qun tr ri ro tài chính trong hat đng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip
1.3.1.1. Mc tiêu ti đa hóa giá tr
Mc tiêu cui cùng ca qun tr ri ro tài chính là ging nhau vì mc
tiêu cui cùng ca các h thng kinh doanh khác nhau là ti đa hóa giá tr ca
t chc. Lý thuyt tài chính hin đi cho rng giá tr này phi đc ti đa hóa
đc phn ánh trong giá tr th trng ca c phiu công ty. Theo quan đim
này, nhng quyt đnh qun tr ri ro tài chính nên đc đánh giá da vào tiêu
chun liu có hay không nhng quyt đnh này h tr vic ti đa hóa giá tr.
Ti đa hóa giá tr là mc tiêu cui cùng ca mt công ty và là tiêu chun hp
lý đánh giá các quyt đnh qun tr ri ro tài chính. Mc tiêu ti đa hóa giá tr
là nhng hn đnh cho qun tr ri ro tài chính. iu quan trng nht là nó
phi phù hp vi lnh vc kinh doanh và có ý ngha cho nhng t chc kinh
doanh hat đng vì li nhun.
1.3.1.2. Chính sách qun tr ri ro tài chính
Chính sách qun lý ri ro đc xây dng trong đó xác đnh phng
pháp tip cn đi vi ri ro và qun lý ri ro. ng thi chính sách qun lý ri
ro cng nêu rõ trách nhim trong vic qun lý ri ro trong toàn b doanh
nghip.
Hi đng qun tr là ngi chu trách nhim xác đnh đnh hng chin
lc và c cu cho chc nng qun lý ri ro doanh nghip nhm đm bo hot
đng hiu qu nht. Các b phn chc nng trong doanh nghip có trách
nhim trc ht trong vic qun lý ri ro hàng ngày, gn kt vic nhn thc