B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN TH THANH
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG
TÍN DNG TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN TH C
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN TH THANH
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG
TÍN DNG TI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN TH C
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. NGUYN NG DN
TP. H Chí Minh – Nm 2010
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các biu đ, đ th
PHN M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG CA
NGÂN HÀNG THNG MI 4
1.1. LÝ LUN V NGÂN HÀNG THNG MI 4
1.1.1. Khái nim v NHTM 4
1.1.2. Chc nng ca NHTM 5
1.1.2.1. Chc nng trung gian tín dng 5
1.1.2.2. Chc nng trung gian thanh toán 5
1.1.2.3. Chc nng cung cp dch v ngân hàng 6
1.1.3. Các nghip v ca NHTM 7
1.1.3.1. Nghip v to lp ngun vn 7
1.1.3.2. Nghip v s dng vn 9
1.1.3.3. Nghip v trung gian khác 12
1.2. LÝ LUN C BN V TÍN DNG 13
1.2.1. Khái nim v tín dng 13
1.2.2. Chc nng ca tín dng 13
1.2.3. Vai trò ca tín dng 15
1.3. LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG 16
1.3.1. Khái nim v cht lng tín dng 16
1.3.2. H thng các ch tiêu đánh giá cht lng tín dng 17
1.3.3. Cht lng tín dng nhìn t 3 góc đ Ngân hàng, khách hàng và
nn kinh t xã hi 20
1.3.4. Mi quan h gia tng trng tín dng và cht lng tín dng 21
KT LUN CHNG 1 21
CHNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ÁNH GIÁ CHT LNG TÍN DNG
TI CHI NHÁNH NHNo & PTNT TH C 23
2.1. GII THIU VÀI NÉT V NHNo & PTNT CHI NHÁNH
TH C 23
2.1.1. Gii thiu tng quát v NHNo & PTNT Vit Nam 23
2.1.2. Gii thiu vài nét v NHNo & PTNT Th c 27
2.1.2.1. S hình thành và phát trin 27
2.1.2.2. C cu t chc. 29
2.2. THC TRNG HOT NG TÍN DNG CA NHNo &
PTNT CHI NHÁNH TH C GIAI ON 2007-2010. 31
2.2.1. Tình hình huy đng vn 31
2.2.1.1. C cu ngun vn huy đng phân theo loi tin g
i 33
2.2.1.2. C cu ngun vn huy đng phân theo thi gian huy đng 34
2.2.1.3. C cu ngun vn huy đng phân theo thành phn kinh t 36
2.2.2. Tình hình cho vay 37
2.2.2.1. D n theo loi tin t 38
2.2.2.2. D n theo thành phn kinh t 40
2.2.2.3. D n theo thi hn cho vay 44
2.2.3. Tình hình kinh doanh đi ngoi ti chi nhánh Th c. 46
2.3. ÁNH GIÁ CHT LNG TÍN DNG TI AGRIBANK
TH C 49
2.3.1. Mt s ch tiêu đánh giá cht lng tín dng Agribank Th c. 49
2.3.1.1. T l n quá hn và n xu 49
2.3.1.2. ánh giá ch tiêu li nhun tín dng trên tng d n tín dng 54
2.3.2. ánh giá nhng kt qu đt đc ca Agribank Th c 55
2.3.2.1. Thành công đt đc trong công tác huy đng vn 55
2.3.2.2. Trong công tác Marketing qung bá thng hiu 55
2.3.2.3. Trong công tác cho vay 57
2.3.2.4. Trong công tác phát trin th trng th phn 58
2.3.3. Nhng tn ti trong hot đng tín dng ti Agribank Th c 58
2.3.4. Nguyên nhân ca tn ti 60
2.3.4.1. Nguyên nhân khách quan 60
2.3.4.2. Nguyên nhân ch quan 61
KT LUN CHNG 2 62
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG TI
AGRIBANK TH C 63
3.1. CHIN LC PHÁT TRIN VÀ MC TIÊU KINH DOANH
CA AGRIBANK TH C N NM 2015 63
3.1.1. Chin lc phát trin ca Agribank Th c đn 2015 63
3.1.2. Mc tiêu k hoch kinh doanh đn nm 2015. 65
3.2. GII PHÁP VÀ KIN NGH NÂNG CAO CHT
LNG TÍN DNG TI AGRIBANK TH C 66
3.2.1. Gii pháp nâng cao cht lng tín dng 66
3.2.2. Mt s kin ngh 75
3.2.2.1. Kin ngh đi vi NHNN Vit Nam 75
3.2.2.2. Kin ngh đi vi NHNo & PTNT Vit Nam 75
KT LUN CHNG 3. 76
TNG KT 77
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC NHNG T VIT TT S DNG TRONG LUN VN
ADB Ngân Hàng phát trin Châu Á
AGRIBANK Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
APRACA Hip hi Tín dng Nông thôn khu vc Thái Bình Dng
ATM Máy rút tin t đng
CIC Trung tâm Thông tin tín dng Ngân hàng Nhà nc
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng Thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
SWIFT Hip hi vin thông liên ngân hàng và các t chc tài chính
quc t
TCTD T chc tín dng
TPHCM Thành ph H Chí Minh
USD ô la M
VND Vit Nam đng
WTO T chc Thng mi th gii
WB Ngân Hàng Th gii
DANH MC CÁC BIU
STT TÊN BIU TRANG
01 Biu đ s 2.1: Tng ngun vn huy đng ca Agribank
Th c qua các nm 2007-2009
32
02
Biu đ s 2.2: C cu ngun vn theo loi tin t ca
Agribank Th c giai đon 2007-2010
33
03 Biu đ s 2.3: C cu ngun vn theo thi gian huy đng
ca Agribank Th c giai đon 2007-2010
35
04 Biu đ s 2.4: C cu ngun vn theo tính cht tin gi
ca Agribank Th c giai đon 2007-2010
36
05 Biu đ s 2.5: Tng d n cho vay ca Agribank Th
c qua các nm 2007-2010
37
06 Biu đ s 2.6: C cu d n theo loi tin cho vay ca
Agribank Th c qua các nm 2007-2010
38
07 Biu đ s 2.7: C cu d n theo thành phn kinh t ca
Agribank Th c qua các nm 2007-2010
41
08 Biu đ s 2.8: C cu d n theo thi hn cho vay ca
Agribank Th c qua các nm 2007-2010
44
09 Biu đ s 2.9: Doanh s mua bán ngoi t và thanh toán
quc t ca Agribank Th c qua các nm 2007-2010
46
DANH MC CÁC TH
STT TÊN TH TRANG
01 th s 2.1: Tc đ tng trng d n ni t và ngoi t
các nm 2007-2010
39
02 th s 2.2: Tc đ tng trng d n phân theo thành
phn kinh t qua các nm 2007-2010
41
03 th s 2.3: Tc đ tng trng d n phân theo thi hn
cho vay qua các nm 2007-2010
45
04 th s 2.4: Tc đ tng trng doanh s muab án ngoi
t và thanh toán quc t qua các nm 2007-2010
46
05 th s 2.5: T l n xu trên tng d n qua các nm
2007-2010
50
LI CAM OAN
Tôi cam đoan lun vn này là đ tài nghiên cu mang tính đc lp ca cá
nhân tôi. Lun vn đc hoàn thành sau quá trình hc tp, nghiên cu thc tin,
kinh nghim bn thân công tác ti Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông
thôn Th c. Lun vn này cha đc ai công b di bt k hình thc nào.
Tác gi
NGUYN TH THANH
1
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
Trong xu th toàn cu hóa, nhu cu v tín dng đi vi các thành phn kinh
t càng tr nên cp thit. H thng các TCTD Vit Nam nói chung và trên đa bàn
TPHCM nói riêng đã không ngng m rng mng li hot đng, hin đi hóa
công ngh ngân hàng, nâng cao nng lc qun tr và phát trin ngun nhân lc, phát
huy ti đa kh nng tài chính đ tn ti và phát trin. Sn phm dch v ngân hàng
ngày càng đc hoàn thin đáp ng tt nhu cu ca khách hàng. Mt khác, s góp
mt ca các ngân hàng nc ngoài trong điu kin m ca hi nhp kinh t th gii
làm cho cuc cnh tranh gia các ngân hàng ngày càng tr nên gay gt hn.
Bên cnh nhng tác đng tích cc t vic gia nhp T chc thng mi th
gii WTO cng nh quá trình hi nhp sâu rng vi nn kinh t th gii làm cho
kim ngch xut nhp khu đt mc tng trng cao kích thích hot đng thanh toán
xut nhp khu, chuyn tin, cho vay ca các các NHTM phát trin hn, thì
nhng nh hng ca nó cng không nh. T khng hong kinh t toàn cu, lm
phát và ch s giá tiêu dùng trong nc gia tng nh hng đn tình hình sn xut
kinh doanh ca doanh nghip và đi sng nhân dân, thiên tai dch bnh hoành hành
nhiu đa phng gây thit hi đáng k cho đi sng và snh xut. đa bàn đô
th thì th trng nhà đt, th trng chng khoán sôi đng nhng có biu hin tng
trng nóng
Nm 2009 là nm sau nhiu nm Vit Nam đt tc đ tng trng GDP cao
đã b suy gim đáng k. Nhng tháng cui nm tuy có du hiu vt qua khi đáy
khng hong nhng vn tim n nhiu ri ro cho hot đng sn xut kinh doanh nói
chung và lnh vc kinh doanh tài chính tin t nói riêng. Dòng vn tin gi vào các
TCTD b suy gim gây nguy c mt thanh khon, kt qu hot đng tín dng cng
b nh hng khng hong kinh t làm cho n xu ca các NHTM có chiu hng
tng cao và nh hng đn tình hình tài chính ca các NHTM nói chung và chi
nhánh NHNo & PTNT Th c nói riêng.
2
Nm 2010 là mt nm đy bin đng khó lng ca giá vàng và giá c các
nguyên liu trên th gii, giá c tng đáng k làm cho giá c hàng hóa trong nc
cng bin đng tng, dn đn vic ch s giá tiêu dùng CPI tng cao so vi d kin.
Tính chung c nm, ch s giá tiêu dùng không ch vt mc tiêu đ ra mà còn tng
vi mc 2 con s. Mc tiêu Chính ph đ ra cho nm 2010 là kim ch lm phát
khong 8% mt nm, tuy nhiên đn cui tháng 12, con s này đã lên ti 11,75% bt
chp n lc bình n giá ca Chính ph và các b, ngành
.
Nhn thc t nhng vn đ nêu trên, tôi đã chn đ tài: “Gii pháp nâng cao
cht lng tín dng ti chi nhánh NHNo và PTNT Th c” làm đ tài cho lun
vn tt nghip vi mong mun làm rõ thc trng và nhng tn ti trong hot đng
tín dng, đ ra gii pháp kin ngh nhm nâng cao cht lng tín dng ca chi
nhánh NHNo và PTNT Th c góp phn n đnh và thúc đy tng trng kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu c s lý lun v tín dng ngân hàng và các nghip v c bn ca
NHTM trong nn kinh t th trng, phân tích thc trng hot đng tin dng ca chi
nhánh NHNo và PTNT Th c. Qua đó phân tích nhng mt yu kém tn ti c
do nguyên nhân khách quan và ch quan đ t đó đa ra nhng gii pháp kin ngh
phù hp nhm hoàn thin và nâng cao cht lng tín dng cho chi nhánh.
3. i tng và phm vi nghiên cu
3.1. i tng nghiên cu:
Nghiên cu thc trng hot đng ca chi nhánh NHNo và PTNT Th c.
3.2. Phm vi nghiên cu:
Lun vn tp trung nghiên cu s vn đng ngun vn, d n tín dng ca
chi nhánh NHNo và PTNT Th c trong thi gian t nm 2007 đn nm 2010.
4. Phng pháp nghiên cu
Lun vn nghiên cu da trên c s s dng phng pháp duy vt bin
chng, duy vt lch s có kt hp cht ch vi phng pháp h thng, thng kê, thu
thp x lý tài liu và có s kt hp gia lý lun và thc tin.
3
s dng các phng pháp trên, trong lun vn đã s dng các s liu
thng kê, báo cáo chính thc, đ án, tài liu nghiên cu thc tin có liên quan ca
NHNN, NHNo và PTNT Vit Nam và chi nhánh Th c t nm 2007 đn 2009.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
ánh giá đc v trí và vai trò ca NHNo và PTNT chi nhánh Th c trong
nhng nm va qua, nghiên cu nhng mt làm đc, nhng tn ti thiu sót cng
nh nhng nguy c tim n ri ro cho hot đng tín dng ca chi nhánh. T đó đa
ra nhng gii pháp kin ngh phù hp đi vi NHNN, NHNo & PTNT Vit Nam
nhm tng bc hoàn thin và nâng cao cht lng tín dng ca chi nhánh.
6. Kt cu và ni dung ca lun vn
Ngoài phn m đu, danh mc vit tt, danh mc tài liu tham kho, kt lun
thì lun vn gm ba chng:
- Chng 1: C s lý lun v cht lng tín dng ca Ngân hàng thng mi
- Chng 2: Phân tích và đánh giá cht lng tín dng ti chi nhánh NHNo
& PTNT Th c
- Chng 3: Gii pháp nâng cao cht lng tín dng ti chi nhánh NHNo &
PTNT Th c.
4
CHNG 1
C S LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG CA
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. LÝ LUN C BN V NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.1. Khái nim v NHTM
NHTM là loi ngân hàng giao dch trc tip vi các công ty, xí nghip, t
chc kinh t và cá nhân, bng cách nhn tin gi, tin tit kim ri s dng s vn
đó đ cho vay, chit khu, cung cp các phng tin thanh toán và cung ng dch v
ngân hàng cho các đi tng nói trên.
Theo điu 20 khon 2 và 7 Lut t chc tín dng, ban hành ngày 10 tháng 10
nm 1997 quy đnh: “NHTM là mt t chc tín dng thc hin toàn b hot đng
ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan. Hot đng ngân hàng là
hot đng kinh doanh tin t và dch v ngân hàng vi ni dung ch yu và thng
xuyên là nhn tin gi, s dng s tin này đ cp tín dng, cung ng các dch v
thanh toán”.
Hot đng ca NHTM là hot đng kinh doanh. hot đng kinh doanh,
các NHTM phi có vn, phi t ch v tài chính và đu hng đn mc đích cui
cùng là ti đa hóa li nhun. NHTM tìm kim li nhun bng cách đi vay và cho
vay li trên c s chp hành lut pháp nhà nc. Hot đng ca NHTM là hot
đng kinh doanh tin t và dch v ngân hàng. Hàng hóa ca NHTM là mt loi
hàng hóa đc bit, đó là tin vn. Giá c ca hàng hóa này biu hin ra bên ngoài là
mc lãi sut huy đng hoc lãi sut cho vay, nó chu tác đng bi quan h cung –
cu vn trên th trng và trên c s khon li nhun đt đc khi đa vn vay vào
sn xut kinh doanh. Vì vy, li nhun ch yu ca hot đng ngân hàng s là
khon chênh lch gia chi phí tr lãi huy đng vi thu nhp t lãi cho vay. có
hàng hóa kinh doanh, ngân hàng phi đa ra mt giá mua hp lý, cng nh đa dng
các hình thc huy đng. đng thi ngân hàng cng đa dng hóa các hình thc cho
vay nhm phân tán, gim thiu ri ro.
5
Tóm li, NHTM là loi hình đnh ch tài chính trung gian hot đng kinh
doanh trong lnh vc tin t và dch v ngân hàng. ây là loi hình đnh ch tài
chính trung gian quan trng vào loi bc nht trong nn kinh t th trng, góp phn
to lp và cung ng vn cho nn kinh t, to điu kin và thúc đy nn kinh t xã
hi phát trin.
1.1.2. Chc nng ca NHTM
1.1.2.1. Chc nng trung gian tín dng
ây là chc nng quan trng và c bn nht ca NHTM, thc hin chc
nng này, NTHM s dng công c lãi sut huy đng đ tp trung ngun vn đu t
tín dng.
Thông qua hot đng trung gian tín dng ca ngân hàng, NHTM đóng vai trò
là nhp cu ni gia ngun cung và cu v vn. Trong c ch th trng, s hin
din ca NHTM trong chc nng trung gian tín dng là mt hin thc khách quan
do yêu cu ca nn kinh t. NHTM s đng ra dùng các bin pháp kích thích nh lãi
sut, các th thc huy đng vn đ khai thác trit đ các ngun vn trong nn kinh
t đ đáp ng nhu cu tín dng, nâng cao ti đa kh nng sinh li ca đng vn xã
hi. Vi chc nng trung gian tín dng, NHTM đã góp phn kích thích quá trình
luân chuyn vn toàn xã hi, thúc đy quá trình tái sn xut đc din ra nhanh hn
do vn đc đáp ng kp thi.
1.1.2.2. Chc nng trung gian thanh toán
ây là chc nng quan trng th hin tính cht đc bit trong hot đng ca
NHTM. NHTM đng ra làm trung gian đ thc hin giao dch thanh toán gia các
ch th kinh t trong quan h thng mi. Chc nng trung gian thanh toán gn bó
mt cách cht ch và hu c vi chc nng trung gian tín dng. Thc hin chc
nng trung gian thanh toán NHTM đóng vai trò là ngi th qu cho khách hàng.
NHTM s thc hin các nghip v nh thu h, chi h, chuyn tin theo s y nhim
ca khách hàng. Ngoài nghip v thu h, chi h … NHTM khai thác trit đ ngun
tin gi thanh toán ca khách hàng đ cho vay, bin nhng ngun tin gi thanh
6
toán ca doanh nghip, tin gi tit kim ca cá nhân có chi phí thp thành nhng
món cho vay có kì hn vi lãi sut cao, ti đa hóa li nhun.
Khi Ngân hàng tr thành trung gian thanh toán thì phn ln các giao dch đu
đc chuyn khon, vì vy ngân hàng phi kim soát các loi chng t phù hp vi
tng loi giao dch và đm bào nhanh chóng, kp thi và chính xác vi s an toàn
cao đm bo đc quyn li và tính bo mt cho khách hàng. Qua đó NHTM tham
gia kim soát hot đng kinh doanh ca các ch th trong nn kinh t, góp phn
tng cng k lut tài chính và lành mnh hóa nn kinh t.
Nh thc hin chc nng này, NHTM đã làm gim bt khi lng tin mt
lu hành, gim đc chi phí xã hi v in tin, vn chuyn, bo qun tin t, tit
kim nhiu chi phí v giao dch thanh toán.
Ngoài ra nh chc nng phng tin thanh toán, h thng NHTM có kh
nng to ra mt khi lng tin rt ln, ln hn nhiu ln so vi lng tin gi c
bn ban đu. Phn tin tng thêm này do NHTM to ra gi là bút t. Bút t là mt
loi tin ch xut hin trên s sách ca NHTM. NHTM có kh nng to ra tin do s
kt hp đng b và nhun nhuyn gia hai chc nng trung gian thanh toán trong
toàn b h thng. Kh nng to tin ca NHTM đc thc hin bng chuyn khon
hay bút t đ thay th cho tin mt. S kt hp gia nghip v cho vay và thanh
toán làm cho tin dch chuyn trong h thng ngân hàng.
1.1.2.3. Chc nng cung cp các dch v ngân hàng
Ngoài thc hin chc nng trung gian tín dng và trung gian thanh toán, h
thng NHTM còn cung cp các dch v ngân hàng cho nn kinh t. Do mng li
ca NHTM rng khp (c trong nc và các đi lý nc ngoài), có quan h vi tt
c các ch th tham gia trong nn kinh t, có phng tin, công ngh thc hin các
nghip v và nm bt nhiu thông tin v tình hình tin t, giá c, t giá … trong
nc và trên th gii.
Các dch v ngân hàng thng gn lin vi nhng hot đng mà ch có các
NHTM mi đc thc hin, ngoài ra dch v ngân hàng phát trin s h tr cho
7
NHTM thc hin chc nng trung gian tín dng và trung gian thanh toán đc hoàn
ho hn.
1.1.3. Các Nghip v ca NHTM
Ngày nay, nn kinh t hi nhp ngày càng phát trin, nhu cu v các sn
phm dch v ngân hàng ca nn kinh t ngày càng cao, đòi hi h thng NHTM
phi thng xuyên đi mi, đa ra nhiu sn phm tin ích phc v nhu cu xã hi.
Tuy cha theo kp vi các NHTM ca các nc phát trin nhng các NHTM Vit
Nam đã đa dng hóa các nghip v trong khuôn kh pháp lut quy đnh. Các nghip
v ca NHTM bao gm nghip v trong bn tng kt tài sn và nghip v ngoài
bng tng kt tài sn.
Nghip v trong bn tng kt tài sn: v c bn các NHTM gm 3 nghip v
chính: nghip v to lp ngun vn, nghip v s dng vn và nghip v trung
gian.
1.1.3.1. Nghip v to lp ngun vn (nghip v tài sn n)
¬ Vn điu l và các qu
Vn điu l là ngun vn ban đu khi ngân hàng mi đi vào hot đng và
đc ghi vào bn điu l ca ngân hàng. Vn điu l phi đt mc ti thiu theo quy
đnh ca pháp lut và thng đc thay đi tng lên nh đc cp b sung, hoc
phát hành c phiu b sung, hoc đc kt chuyn t qu d tr b sung vn điu
l. Vn điu l quy đnh cho mt ngân hàng s tùy thuc vào quy mô và hot đng
ca nó. Tùy theo loi hình ngân hàng mà vn điu l đc hình thành có th khác
nhau. Vn điu l ca ngân hàng có ngun gc hình thành do ngân sách nhà nc
cp phát ban đu nu là NHTM quc doanh, còn nu là NHTM thì s do các c
đông góp. Vn điu l đc s dng trc ht đ xây dng, mua sm tài sn c
đnh, các phng tin làm vic và qun lý, ngoài ra các NHTM còn đc phép dùng
vn điu l đ hùn vn, liên doanh, cp vn cho các công ty trc thuc và thc hin
các hot đng kinh doanh khác.
Các qu ca ngân hàng đc hình thành khi ngân hàng đã đi vào hot đng,
bao gm các qu trích t lãi ròng hàng nm ca NHTM nh: qu d tr b sung
8
vn điu l, các qu d phòng, qu đu t phát trin, qu khác. Ngoài ra, còn có các
qu đc hình thành bng cách trích và tính vào chi phí hot đng ca NHTM nh:
qu khu hao c bn, sa cha tài sn, qu d phòng đ x lý ri ro.
¬ Vn huy đng
ây là ngun vn hot đng quan trng nht ca ngân hàng, chim t trng
cao nht trong ngun vn. Da vào yu t thi gian và tính cht ca nhng khon
tin gi, tin gi ca khách hàng có 2 loi: Tin gi kì hn và tin gi không kì hn.
- Tin gi không kì hn: là loi tin gi có th rút theo yêu cu ca ngi gi
mà không tôn trng mt kì hn ký thác nào. ây là khon tin gi thng
xuyên bin đng. Ngân hàng không th đnh ra k hoch s dng trc đc
mà ch da vào kinh nghim qun lý, ngân hàng có th tn dng mt mc
đ cho phép.
- Tin gi có kì hn: tin gi có kì hn là loi tin gi mà ngi gi tin đc
rút ra khi đn thi hn quy đnh. ây là b phn tin huy đng mang tính
cht n đnh và chim t trng ln trong tng tin gi huy đng t khách
hàng. Ngân hàng s dng ch yu đ cho vay có kì hn. Chính đim thun
li này mà ngân hàng phi tr lãi cao vì mc đích ca ngi gi tin là li
nhun, là lãi sut.
¬ Ngun vn đi vay
Ngoài vic huy đng tin gi theo các hình thc truyn thng, NHTM có th
b sung vn hot đng ca mình bng cách đi vay t các t chc và các tng lp
dân c thông qua phát hành trái phiu hoc kì phiu ngân hàng, nhng phi đc
NHNN chp nhn. Ngoài ra, NHTM còn có th vay NHNN di hình thc tái
chit khu hoc tái cm c các thng phiu chng t có giá. Vay ca các NHTM,
các t chc tín dng khác thông qua th trng tin t liên ngân hàng. NHTM cng
có th vay ngân hàng nc ngoài hoc chi nhánh ngân hàng nc ngoài.
¬ Ngun vn khác
9
Vn tip nhn t ngân sách nhà nc đ thc hin các chng trình, d án
theo k hoch tp trung ca nhà nc; vn tip nhn đ cho vay y thác, vn chim
dng ca khách hàng trong quá trình thc hin thanh toán không dung tin mt.
1.1.3.2. Nghip v s dng vn ca NHTM (nghip v tài sn có)
¬ Thit lp Qu d tr
Là nghip v liên quan đn vic điu hành ngân qu ca ngân hàng nhm
duy trì nng lc thanh toán bình thng. Trong hot đng kinh doanh ca ngân
hàng có kh nng bin nhng tài sn n thành nhng tài sn có nhm mc đích thu
li nhun. Do đó, đ đm bo an toàn và gi vng lòng tin vi khách hàng, trc
ht ngân hàng phi đm bo kh nng thanh toán vi khách hàng. Nu ngân hàng
không có d tr đ ln thì khi có mt lng tin gi rút ra, ngân hàng không đ tin
mt đ đáp ng chi tr kp thi. Vì vy, d tr là mt b phn cn thit trong c cu
tài sn có ca NHTM. Ngoài ra, d tr còn là mt công c đ đm bo an toàn
chung cho toàn h thng, đng thi thông qua đó Ngân hàng trung ng điu hành
chính sách tin t. ngân hàng trung ng đc phép n đnh mt t l d tr bt
buc theo tng thi k nht đnh.
Nghip v ngân qu ti NHTM bao gm: tin mt ti qu, d tr bt buc ti
NHNN, d tr thanh toán, tin gi ti các NHTM, t chc tín dng khác.
¬ Cp tín dng
Ngun vn huy đng ca các NHTM sau khi đã thc hin d tr bt buc,
d tr thanh toán, đ tn qu tin mt,… theo quy đnh ca NHNN s đc s dng
đ cho vay. Vit Nam, nghip v cho vay vn là nghip v c bn nht và to ra
thu nhp ch yu trong hot đng kinh doanh ca NHTM. Da vào tính cht và
hình thc cho vay vn, nghip v tín dng bao gm:
- Nghip v cho vay: Là hình thc cp tín dng theo đó TCTD giao cho
khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích nht đnh theo tha thun vi
nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi. Tùy theo tng loi hình khách hàng, mc đích
s dng vn vay, thi hn vay vn mà ngân hàng có th áp dng các phng thc
cho vay khác nhau, nh:
10
+ Cho vay tng ln: Áp dng đi vi các khách hàng có nhu cu vay vn
không thng xuyên, nhng khách hàng mi quan h vay vn ln đu. Tng ln
vay vn khách hàng và ngân hàng thc hin th tc vay vn cn thit và ký kt hp
đng tín dng.
+ Cho vay theo hn mc tín dng: Thng áp dng vi khách hàng có nhu
cu vay vn thng xuyên, n đnh, nhng khách hàng có uy tín vi ngân hàng.
Ngân hàng và khách hàng xác đnh và tha thun mt hn mc tín dng duy trì
trong mt khong thi gian nht đnh thông thng không quá 12 tháng. Th tc h
s thun tin và gii quyt nhanh chóng.
+ Cho vay theo d án đu t: Thông thng đc áp dng trong cho vay
trung, dài hn là nhng khon vay có thi hn trên 12 tháng. Mc đích đu t cho
các nhu cu vn v công trình xây dng, mua sm thit b, phng tin vn chuyn
… Tùy theo quy đnh ca mi NHTM mà khách hàng phi tham gia vn t có vào
d án, thông thng t 15 - 30% nhu cu vn d ngân hàng xem xét cho vay nhm
gn trách nhim ca ngi vay đi vi d án và gim ri ro trong đu t tín dng.
+ Cho vay đng tài tr: Thng áp dng đi vi các d án có nhu cu vn
ln đòi hi mt nhóm TCTD cùng cho vay đi vi mt d án vay vn hoc phng
án vay vn ca khách hàng; trong đó, có mt TCTD làm đu mi dàn xp, phi hp
vi các TCTD khác. Vic cho vay hp vn thc hin theo quy đnh ca Quy ch
này và Quy ch đng tài tr ca các t chc tín dng do Thng đc Ngân hàng Nhà
Nc ban hành.
+ Cho vay tr góp: Áp dng ch yu đi vi khách hàng cá nhân, theo đó
TCTD và khách hàng xác đnh và tha thun s lãi vn vay phi tr cng vi s n
gc đc chia ra đ tr n theo nhiu k hn trong thi hn cho vay.
+ Cho vay theo hn mc tín dng d phòng: Tng t nh phng thc cho
vay theo hn mc tín dng, TCTD cam kt đm bo sn sàng cho khách hàng vay
vn trong phm vi hn mc tín dng nht đnh và tha thun thi hn hiu lc ca
hn mc tín dng d phòng, mc phí tr cho hn mc tín dng d phòng.
11
+ Cho vay thông qua nghip v phát hành và s dng th tín dng: Thng
đc áp dng cho khách hàng cá nhân, TCTD chp thun cho khách hàng đc s
dng s vn vay trong phm vi hn mc tín dng đ thanh toán tin mua hàng hóa,
dch v và rút tin mt ti máy rút tin t đng hoc đim ng tin mt là đi lý ca
TCTD.
+ Cho vay theo hn mc thu chi: Là khon tín dng ngân qu mà khách
hàng s dng khi nhu cu vn vt quá s d trên tài khon ti ngân hàng. Khi
khách hàng có nhu cu s dng nghip v tín dng thu chi, ngân hàng s tin hành
thm đnh và cp tín dng thu chi vi hn mc nht đnh đ gii quyt nhu cu
thiu ht vn lu đng. Th thc này rt linh hot, tài khon thu chi áp dng trong
trng hp này có th có s d n, có th có s d có, mang li s tin ích trong
thanh toán, th tc đn gin, nhanh chóng.
+ Các phng thc cho vay khác mà pháp lut không cm, phù hp vi quy
đnh ti quy ch này và điu kin hot đng kinh doanh ca t chc tín dng và đc
đim ca khách hàng vay.
- Nghip v chit khu: Chit khu chng t có giá là nghip v cho vay
ngn hn ca NHTM, bng hình thc chit khu Ngân hàng s nhn và tin hành tr
tin trc cho nhng chng t cha đn hn thanh toán cho ngi th hng theo
s tin ghi trên chng t sau khi đã khu tr tin lãi chit khu, hoa hng và các chi
phí khác. Thc cht ca nghip v chit khu là ngân hàng b tin ra đ mua li mt
trái quyn ngn hn vi giá r hn giá tr trái quyn đó khi đn hn thanh toán.
- Tín dng bo lãnh: Khi khách hàng có nhu cu phát hành th bào lãnh,
ngân hàng s xem xét các điu kin và phát hành th bo lãnh cho ngi th hng
theo đó ngân hàng cam kt s thanh toán tr n thay cho khách hàng trong trng
hp khách hàng không thc hin mt phn hoc toàn b ngha v cam kt khi đn
hn.
- Nghip v tín dng thuê mua: Là hot đng tín dng trung, dài hn trên c
s hp đng cho thuê tài sn gia bên cho thuê là TCTD vi khách hàng thuê. Khi
kt thúc thi hn thuê, khách hàng mua li hoc tip tc thuê tài sn đó theo các
12
tha thun trong hp đng. Trong thi hn thuê các bên không đc đn phng
hy b hp đng. NHTM đc hot đng cho thuê tài chính nhng phi thành lp
công ty riêng và hot đng tuân theo quy đnh ca chính ph, NHNN.
- Nghip v bao thanh toán: Các NHTM trin khai thc hin bao thanh toán
nh là mt hình thc cp tín dng cho khách hàng doanh nghip nh : bao thanh
toán truy đòi (recourse factoring), bao thanh toán min truy đòi (non- recourse
factoring), bao thanh toán ng trc hay bao thanh toán chit khu, bao thanh toán
khi đáo hn trong phm vi mua bán ni đa hay quc t.
- Tài tr nhp khu: Nghip v tài tr nhp khu nhm h tr v tài chính
cùng các phng tin và giy t liên quan đ doanh nghip nhp khu có th thc
hin ngha v ca minh trong hp đng nhp khu hàng hóa.
- Tài tr xut khu: Nghip v tài tr xut khu là hot đng cho vay ca các
NHTM đ doanh nghip thu mua nguyên vt liu ch bin xut khu, các nghip v
chit khu b chng t hoàn ho, t vn cho doanh nghip nhng điu khon bt li
ca th tín dng xut khu và nhng điu kin, phng thc thanh toán sao cho
doanh nghip có li nht.
¬ Nghip v đu t
Ngân hàng tham gia vào đu t, mua bán chng khoán trên th trng chng
khoán nhm mc đích tìm kim li nhun t li tc chng khoán và t chênh lch
th giá chng khoán mua bán trên th trng. Khi mua c phiu, trái phiu t các
công ty c phn, các doanh nghip hoc Nhà nc thì ngân hàng trc tip góp vn
hoc cho doanh nghip, Nhà nc vay.
Ngoài ra, ngân hàng còn thc hin hùn vn, liên doanh qua đó trc tip góp vn vào
các doanh nghip đ thành lp công ty, doanh nghip mi.
1.1.3.3. Nghip v trung gian khác
Ngoài nhng nghip v trên, NHTM còn thc hin các hot đng khác phù
hp vi quy đnh ca pháp lut nh:
- Góp vn mua c phn vào các doanh nghip, ca các TCTD khác.
- Thc hin nghip v mua bán chng t có giá trên th trng tin t.
13
- Kinh doanh ngoi hi và vàng.
- Kinh doanh dch v bo him.
- Thc hin nghip v y thác, đi lý.
- Cung ng các dch v t vn và các dch v có liên quan.
Các nghip v ca NHTM không th tách ri, đc lp nhau mà chúng có mi
quan h h tng vi nhau trong quá trình kinh doanh ca NHTM.
1.2. LÝ LUN C BN V TÍN DNG
1.2.1. Khái nim v tín dng
Tín dng là mt giao dch v tài sn (tin hoc hàng hóa) gia bên cho vay
và bên đi vay, trong đó bên cho vay chuyn giao tài sn cho bên đi vay s dng
trong mt thi hn nht đnh theo tha thun, bên đi vay có trách nhim hoàn tr vô
điu kin vn gc và lãi cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
Nh vy, có th nói rng tín dng phn nh quan h vay mn, phn nh
quan h s dng vn ln nhau gia các ch th trong nn kinh t hàng hóa d trên
nguyên tc hoàn tr, có thi hn và có lãi.
V nguyên tc tín dng: Bên vay (ngi s dng) s dng vn vay đúng mc
đích và hoàn tr n gc, lãi vn vay đúng thi hn đã tha thun trong hp đng tín
dng.
1.2.2. Chc nng ca tín dng
1.2.2.1. Tp trung vn nhàn ri trong nn kinh t và phân phi li vn tin
t trên nguyên tc hoàn tr.
Trong nên kinh t luôn có s tn ti vn tm thi nhàn ri ca các t chc và
cá nhân đng thi cng có nhiu ch th trong nn kinh t tm thi thiu ht vn
cho nhu cu sn xut, kinh doanh và tiêu dùng. Vì vy, nh s vn đng ca tín
dng mà các ch th vay vn nhn đc mt phn tài nguyên ca xã hi đ đa vào
s dng cho sn xut hoc tiêu dùng.
Phân phi vn tín dng đc thc hin bng hai cách:
14
* Phân phi trc tip: là vic phân phi vn t ch th có vn nhàn ri sang
ch th trc tip s dng vn đó cho sn xut, kinh doanh và tiêu dùng đc thc
hin thông qua hình thc tín dng thng mi và phát hành chng khoán công ty.
* Phân phi gián tip: c thc hin thông qua các đnh ch tài chính trung
gian nh ngân hàng, Qu tín dng nhân dân, công ty tài chính …
C hai hình thc phân phi vn đu đc thc hin theo nguyên tc hoàn tr.
Vì vy, tín dng va kích thích tp trung vn đng thi thúc đy vic s dng vn
hiu qu. Nh chc nng tp trung và phân phi li vn tin t ca tín dng, mà
phn ln ngun vn nhàn ri đc huy đng và s dng cho các nhu cu ca nn
kinh t, tng hiu qu s dng vn trong xã hi.
1.2.2.2. Kim soát các hot đng kinh t
Hot đng tín dng là huy đng các ngun vn nhàn ri đ đáp ng nhu cu
vn cho hot đng sn xut, kinh doanh ca các ch th trong nn kinh t da trên
nguyên tc có hoàn tr, vì vy bn thân quan h tín dng bao gm nhiu mi quan
h nh quan h v huy đng vn, quan h v cho vay, … thông qua các hot đng
tín dng này mà hot đng kinh t ca các ch th đc kim soát cht ch, phn
nh mt cách tng hp mc đ phát trin ca nn kinh t.
Ngun vn mà các TCTD dùng đ cho vay nn kinh t phn ln hình thành
t ngun vn huy đng ca các t chc và cá nhân trong xã hi. đ dòng vn luân
chuyn nhanh và có hiu qu, các khon cho vay phi đc hoàn tr đúng hn.
đt đc yêu cu đó, tín dng kim soát các đn v vay vn là cn thit khách quan.
Mc đích ca kim tra, giám sát là nhm đt hiu qu cao trong s dng vn tín
dng, bo đm an toàn v ngun vn, an toàn trong hot đng ca h thng tín
dng. Thông qua nghip v cho vay, nghip v thanh toán, các t chc tín dng có
điu kin nhìn tng quát vào hot đng kinh t, vào cu trúc tài chính ca các t
chc kinh doanh, t đó phát hin và chn chnh kp thi nhng vi phm v ch đ
qun lý kinh t, qun lý tài chính, tín dng ca Nhà nc.
15
1.2.3. Vai trò ca tín dng
Trong điu kin nn kinh t Vit Nam hin nay, tín dng có vai trò sau:
1.2.3.1. Tín dng đáp ng nhu cu vn đ duy trì quá trình sn xut đc
liên tc, đng thi góp phn đu t phát trin kinh t
Vic tha, thiu vn tm thi thng xuyên xy ra gia các t chc, cá nhân.
Vic phân phi tín dng góp phn điu hòa vn trong nn kinh t, to điu kin cho
quá trình sn xut đc liên tc.
Tín dng là cu ni gia tit kim và đu t, là đng lc kích thích tit kim
đng thi là phng tin đáp ng nhu cu vn cho đu t phát trin. Thông qua hot
đng tín dng s góp phn sp xp và t chc li sn xut, hình thành c cu kinh t
hp lý.
Thông qua hot đng tín dng mà s dng ngun lao đng và nguyên liu
thúc đy quá trình tng trng kinh t, đng thi gii quyt các vn đ xã hi.
Ngoài tác dng kích thích cho nn kinh t nói chung và hot đng ca các doanh
nghip nói riêng phát trin có hiu qu, tín dng còn là công c tng vòng quay ca
vn và tit kim tin mt trong lu thông.
1.2.3.2. Tín dng còn là công c tài tr cho các ngành kinh t kém phát
trin và ngành mi nhn
S phát trin ca các ngành kinh t trong c ch th trng thng là không
đng đu, các doanh nghip thng tp trung dn vào nhng ngành có điu kin
thun li, có li nhun cáo, ít ri ro. Trong lúc đó, chin lc phát trin kinh t đòi
hi phi có s cân đi hài hòa gia các ngành kinh t, đòi hi phi có nhng ngành
kinh t mi nhn to đng lc phát trin và lôi cun các ngành kinh t khác. Mâu
thun đó đòi hi Nhà nc s dng công c tín dng đ tài tr cho nhng ngành
kinh t yu kém, đng thi khuyn khích tng ngun lc cho nhng ngành kinh t
mi nhn.
1.2.3.3. Tín dng là công c góp phn n đnh tin t, n đnh giá c và
kim ch lm phát
16
Thông qua tín dng, bng các bin pháp huy đng vn và cho vay, thc hin
nghip v điu hòa vn t ni tha sang ni thiu, tín dng đã góp phn làm cho tc
đ luân chuyn hàng hóa và tin vn tng đáng k. Nhà nc va có th thu hút mt
lng tin mt d tha trong lu thông, va không phi phát hành thêm tin mà tình
trng thiu vn cc b vn đc khc phc, góp phn n đnh lu thông tin t, n
đnh giá c th trng và kim ch lm phát.
Các hot đng tín dng phát trin còn to điu kin m rng công tác thanh
toán không s dng tin mt. Trong điu kin nn kinh t th trng phát trin, h
thng ngân hàng phát trin mnh m ci công ngh tiên tin thì đi b phn chu
chuyn tin t trong xã hi đc thc hin bng phng thc thanh toán không
dùng tin mt thông qua h thng ngân hàng. iu này cho phép tit gim s dng
tin mt – là b phn lu thông tin t d b tác đng bi quy lut lu thông tin t,
tit kim đc chi phí lu thông xã hi và thúc đy tc đ luân chuyn vn.
1.2.3.4. Tín dng to điu kin d phát trin các quan h kinh t vi nc
ngoài
Trong điu kin kinh t hi nhp nh hin nay, nn kinh t các nc đu chu
s tác đng ca kinh t trong khu vc và kinh t th gii. S di chuyn vn t quc
gia này sang quc gia khác thông qua chính ph mi nc to điu kin cho các
dòng vn nc ngoài đ vào đu t trong nc nhm khai thác tt nhng c hi đu
t. Vì vy, trong điu kin nn kinh t m, mi quc gia đã tr thành mt b phn
ca th trng th gii thì tín dng càng tr nên cp thit. Tín dng quc t đã to
điu kin cho quá trình chuyn giao công ngh gia các nc thc hin nhanh hn,
đi vi Vit Nam tín dng đã góp phn đy nhanh tin trình công nghip hóa hin
đi hóa đt nc.
1.3. LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG.
1.3.1. Khái nim v cht lng tín dng.
Cht lng tín dng ca NHTM đó là thc trng v công tác tín dng ca
ngân hàng theo đó mi khon vay đc xp loi theo tiêu chi phân loi ca h thng
17
NHTM đó và kh nng thu hi ca khon vay đó nh th nào. Tiêu chí đ đánh giá
cht lng tín dng đó là t l n xu trên tng d n ca mt NHTM.
Theo quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 ca NHNN quy
đnh “ N xu là các khon n thuc các nhóm 3,4 và 5 đc quy đnh theo quyt
đnh 493/2005/Q-NHNN”.
Hin nay, theo quy đnh ca NHNo&PTNT VN, cht lng tín dng ca mt
chi nhánh đc coi là tt nu t l n xu mc di 3% tng d n.
1.3.2. H thng ch tiêu đánh giá cht lng tín dng.
V mt đnh lng, cht lng tín dng đc phân tích đánh giá bi các ch
tiêu v n quá hn, n xu, ch tiêu hiu sut s dng vn, ch tiêu vòng quay vn
tín dng, ch tiêu li nhun,… đc xác đnh nh sau :
1.3.2.1. T l n quá hn:
T l n quá hn là t l phn trm gia tng các khon n quá hn so vi
tng d n mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm.
Ch tiêu này đc tính theo công thúc (1.1) sau đây:
Trong đó “n quá hn” là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc/hoc
lãi đã quá hn.
1.3.2.2. T l n xu:
T l n xu là t l phn trm gia tng các khon n xu so vi tng d n
mt thi đim nht đnh, thng là cui tháng, cui quý, cui nm. ây là ch tiêu
quan trng đ đánh giá cht lng tín dng ti các t chc tín dng. Ch tiêu này
đc tính theo công thc (1.2) di đây:
Nu ch da vào ch tiêu t l n quá hn thì cha đánh giá chính xác v cht
lng tín dng ca các ngân hàng. Hin nay theo quyt đnh 493/2005/Q-NHNN
ngày 22/04/2005 ca Thng đc Ngân hàng Nhà Nc Vit Nam “V/v Ban hành
quy đnh v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng