Giải pháp tài chính nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại liên hiệp hợp tác xã thương mại TP.Hồ Chí Minh - Sài Gòn Co.op 70281 Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM





Trn Nguyn Khánh Chi





LUN VN THC S KINH T





TP. H Chí Minh – Nm 2010
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


Trn Nguyn Khánh Chi

Chuyên ngành: Kinh t – Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC
TS. LÊ TN PHC




TP. H Chí Minh – Nm 2010
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()

LỜI CẢM ƠN
***********

Để hoàn thành được luận văn này, với tấm lòng sâu sắc em xin gởi lời cảm
ơn chân thành nhất đến:
Thầy Lê Tấn Phước đã nhiệt tình hướng dẫn em trong suốt thời gian thực
hiện.
Thầy, Cô Trường Đại học Kinh Tế Tp.HCM đặc biệt là các thầy cô Khoa
Tài Chính Doanh Nghiệp đã trang bò cho em những kiến thức trong thời gian học
tập tại trường.
Cùng tất cả các Anh, Chò tại Liên Hiệp Hợp Tác Xã Thương Mại Thành
Phố đã hỗ trợ, giúp đỡ em hoàn thành luận văn này.

Học viên
Trn Nguyn Khánh Chi – Cao hc 17

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()

LỜI CAM KẾT
Tôi xin cam đoan luận văn này do chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Các
thông tin và số liệu sử dụng trong luận văn hoàn toàn khách quan, trung thực và
nguồn gốc rõ ràng.

Hc viên
Trn Nguyn Khánh Chi – Cao hc 17

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
MC LC

Trang
M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V VN LU NG VÀ CÁC NHÂN T NH
HNG N HIU QU S DNG VN LU NG 4
1.1. VN LU NG 4
1.1.1. Khái nim và đc đim vn lu đng 4
1.1.2. Qun tr vn lu đng 5
1.2. CÁC NGHIÊN CU V QUN TR VN LU NG 7
1.2.1. Các nghiên cu liên quan đn ch s đánh giá hiu qu s dng vn lu đng
7
1.2.2. Các nghiên cu v mi quan h gia qun tr vn lu đng và kt qu kinh
doanh 11
1.3. CHÍNH SÁCH QUN TR VN LU NG 13
1.3.1. Chính sách đu t tài sn lu đng 14
1.3.2. Chính sách tài tr tài sn lu đng 16
1.4. CÁC NHÂN T NH HNG N HIU QU S DNG VN LU NG

TI DOANH NGHIP 18
1.4.1. Qun tr tin mt 19
1.4.2. Qun tr hàng tn kho 20
1.4.3. Tín dng thng mi 22
1.4.4. Các khon n ngân hàng 23
1.4.5. Các khon n dn tích 24
1.5. MÔ HÌNH QUN TR VN LU NG CA NHÀ BÁN L LN NHT
TH GII – CÁCH THC TO RA VN LU NG CA WAL-MART 24
1.5.1. Nâng cao kh nng thu hi tin mt, phc v đu t 25
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
1.5.2. Gia tng tc đ quay vòng hàng tn kho 25
1.5.3. Tín dng thng mi – tác dng đòn by đi vi nhà cung cp 26
CHNG 2: THC TRNG S DNG VN LU NG TI SAIGON
CO.OP 28
2.1. GII THIU V SAIGON CO.OP 28
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 28
2.1.2. Thành tu đt đc t lúc thành lp đn nay 31
2.2. V TRÍ CA SAIGON CO.OP I VI CÁC DOANH NGHIP BÁN L
TRONG NC VÀ CÁC QUC GIA TRONG KHU VC 32
2.3. MT S CH TIÊU PHN ÁNH KT QU HOT NG KINH DOANH
CA SAIGON CO.OP GIAI ON T 2005 – 2010 36
2.4. THC TRNG VN LU NG TI SAIGON CO.OP 41
2.4.1. Tình hình huy đng vn lu đng 41
2.4.2. Tình hình s dng vn lu đng 42
2.4.3. Phân tích hiu qu s dng vn lu đng ti Saigon Co.op 45
2.4.3.1. Ch tiêu tng hp v hiu qu s dng vn 45
2.4.3.2. Ch tiêu v kh nng thanh toán ca Saigon Co.op 47
2.4.4. Nhng nguyên nhân tác đng đn hiu qu s dng vn lu đng ti Saigon
Co.op (2005 – 2010) 49
2.4.4.1. Xu hng phát trin ca th trng bán l và s cnh tranh trong ni b

ngành 49
2.4.4.2. Qun tr tin mt 51
2.4.4.3. Qun tr hàng tn kho 54
2.4.4.4. Tín dng thng mi 60
CHNG 3: GII PHÁP TÀI CHÍNH NHM NÂNG CAO HIU QU S
DNG VN LU NG TI SAIGON CO.OP 63
3.1. CÁC GII PHÁP TÀI CHÍNH  CP  DOANH NGHIP 63
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
3.1.1. Nâng cao công tác lp k hoch s dng vn lu đng 63
3.1.1.1. Nhu cu vn lu đng 63
3.1.1.2. Nhu cu vn lu đng thng xuyên 64
3.1.2. y nhanh tc đ vòng quay tin mt 65
3.1.3. Chú trng đn vic đu t c s h tng nhm rút ngn thi gian vòng quay
vn lu đng, gim chi phí lu kho và chi phí vn chuyn 66
3.1.3.1. H tng công ngh thông tin 66
3.1.3.2. Phát trin chui cung ng 70
3.1.4. Gia tng sc nh hng ca mình đn nhà cung ng 72
3.2. MT S KIN NGH I VI CÁC NHÀ QUN LÝ CHÍNH SÁCH V MÔ 74
3.2.1. Hoàn thin c ch chính sách h tr cho các doanh nghip bán l 74
3.2.2. Gia tng vai trò ca chính ph trong vic h tr các doanh nghip bán l
trong nc 76
KT LUN 78
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
Trang
Hình 1.1: S đ chu k luân chuyn vn lu đng 5
Hình 1.2: Mô hình qun tr chui cung ng 21

Hình 2.1: Các hot đng kinh doanh chính ca Saigon Co.op 29
Hình 2.2: S lng siêu th Co.op Mart t nm 1996 đn nm 2010 30
Hình 2.3: Các ch s đánh giá hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca Saigon
Co.op, Casino, Metro và Wal-mart (2005 – 2010) 38
Hình 2.4: C cu ngun vn ca Saigon Co.op (2005 – 2010) 41
Hình 2.5: C cu tài sn ca Saigon Co.op (2005 – 2010) 43
Hình 2.6: C cu tài sn lu đng ca Saigon Co.op (2008 – 2010) 44
Hình 2.7: Chu k luân chuyn tin mt 51
Hình 2.8: Vòng quay tin mt ca Saigon Co.op, Casino Group, Metro Group và
Wal-mart (2005 – 2010) 53
Hình 2.9: C cu và t trng ngành hàng ti Saigon Co.op trong nm 2010 56
Hình 2.10: T trng hàng tn kho trên tng tài sn lu đng ca Saigon Co.op,
Casino. Metro và Wal-mart (2005 – 2010) 58
Hình 2.11: S ngày tn kho bình quân ca Saigon Co.op, Casino, Metro và Wal-mart
(2005 – 2010) 58
Hình 2.12: C cu ngun vn lu đng ca Saigon Co.op (2005 – 2010) 61
Hình 2.13: C cu ngun vn lu đng ca Saigon Co.op, Casino, Metro, Wal-mart
(2005 – 2010) 62
Hình 3.1: Mô hình Cross-Docking áp dng cho các nhà bán l 72
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
DANH MC CÁC BNG, BIU

Trang

Bng 1.1: Các ch s đánh giá hiu qu s dng vn lu đng 11
Bng 2.1: Tng hp kt qu hot đng kinh doanh ca Saigon Co.op 37
Bng 2.2: Tng hp các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng vn lu đng 45
Bng 2.3: Bng đánh giá kh nng thanh toán ca Saigon Co.op, Casino Group,
Metro Group và Wal-mart (2005 – 2010) 47
Bng 2.4: Thi gian lu chuyn hàng tn kho theo ngành hàng qua trung tâm phân

phi ca Saigon Co.op vào nm 2010 54
Bng 2.5: Các hình thc phân phi hàng hóa và chi phí cho hàng tn kho 56




Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()

1

M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Vic gia nhp vào t chc kinh t th gii đem li rt nhiu c hi cho Vit Nam, mt
trong nhng c hi và cng là thách thc ln đó là vic Vit Nam phi thc hin cam
kt ca t chc kinh t th gii v m ca th trng dch v phân phi bán l.
Tht vy, hot đng dch v phân phi bán l có tm quan trng vi nn kinh t Vit
Nam bi lnh vc này đóng góp ti trên 15% vào Tng sn phm quc ni hàng nm.
Sau khi gia nhp vào t chc kinh t th gii, h thng phân phi bán l ca Vit Nam
đã có nhng thay đi mnh m và cn bn vi vic xut hin nhng nhà phân phi bán
l chuyên nghip có h thng bán hàng tin li, đáp ng ti đa nhu cu ca khách
hàng.
Thi gian qua, đã có nhiu tp đoàn, doanh nghip phân phi bán l ca Vit Nam
vn lên và phát trin mnh m, trong đó h thng siêu th Co.op Mart ca Saigon
Co.op là mt trong nhng đn v ni đa đi đu trong lnh vc kinh doanh siêu th. Bên
cnh đó, s có mt và kinh doanh thành công ca mt s doanh nghip phân phi bán
l nc ngoài ti th trng Vit Nam cng đã to ra mt môi trng kinh doanh hp
dn, kích thích các doanh nghip Vit Nam phát trin trong mt môi trng kinh doanh
bình đng tt c cùng có li.
Tuy nhiên, s hin din ca nhiu doanh nghip phân phi bán l nc ngoài đang đt
ra nhiu thách thc cho các doanh nghip Vit Nam. im yu ca nhiu doanh nghip

trong nc tn ti lâu nay là thiu mt h thng phân phi đ mnh, yu v kh nng
tài chính, không thit lp đc mng li kinh doanh, lc lng công nghip thiu,
không có công ngh qun lý và điu hành phù hp vi xu th hin đi hoá và chuyên
nghip hóa tng xng vi các đi tác quc t trong quá trình hi nhp và m ca th
trng trong nc vi nc ngoài.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()

2

Thêm vào đó, chính bn thân Saigon Co.op cng nh các doanh nghip bán l trong
nc trong thi gian qua còn thiu quan tâm đn vic qun tr vn lu đng và nâng
cao nng lc tài chính ca mình nên vic ti u hóa hiu qu s dng vn cha đt
đc hiu qu cao.
Chính vì vy, Saigon Co.op trc tiên cn phi cng c và hoàn thin c cu t chc
cng nh nng lc tài chính ca mình, trong đó, vic nâng cao hiu qu s dng vn
lu đng tr thành vn đ cp thit đi vi Saigon Co.op đ đi đu và phát trin bn
vng. Vì lý do đó, tôi quyt đnh chn đ tài “Gii pháp tài chính nhm nâng cao
hiu qu s dng vn lu đng ti Liên hip Hp tác xã Thng mi Thành ph H
Chí Minh – Saigon Co.op” làm đ tài nghiên cu.
2. Mc tiêu nghiên cu:
2.1. V phng pháp lun:
 H thng hóa nhng lý lun chung v vn lu đng và hiu qu s dng vn lu
đng.
 K tha các nghiên cu liên quan đn ch s đánh giá hiu qu s dng vn lu
đng và các nghiên cu v mi quan h gia qun tr vn lu đng và kt qu
hot đng kinh doanh đ phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu s dng
vn lu đng ti các doanh nghip bán l.
2.2. V thc tin:

 Tóm tt lch s hình thành, phát trin và nhng thành tu ca Saigon Co.op.

 Xác đnh v trí ca Saigon Co.op đi vi các doanh nghip bán l trong nc và
các quc gia trong khu vc.
 Phân tích và đánh giá kt qu hot đng kinh doanh cng nh hiu qu s dng
vn lu đng ti Saigon Co.op.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()

3

 Qua phân tích, rút ra mt s gii pháp tài chính nhm nâng cao hiu qu s dng
vn lu đng ti Saigon Co.op.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
 tài ch tp trung nghiên cu tình hình hot đng kinh doanh, công tác qun tr vn
lu đng và hiu qu s dng vn lu đng ti Saigon Co.op.
4. Phng pháp nghiên cu:
4.1. Phng pháp chuyên gia:
s dng thông qua trao đi, tham kho ý kin ca các
cán b qun lý ca Saigon Co.op và giáo viên hng dn các vn đ v lý lun và thc
tin ti đn v cng nh d báo v các vn đ kinh t, xu th phát trin ca th trng
bán l  Vit Nam.
4.2. Phng pháp thng kê phân tích:
nhm thu thp và đánh giá các thông tin bên
trong và bên ngoài ca Saigon Co.op nh các thông tin tài chính, th trng, đi th
cnh tranh… có liên quan đn hot đng kinh doanh và hiu qu s dng vn lu đng
ti Saigon Co.op.
5. Kt cu đ tài: Ni dung đ tài tr phn m đu và kt lun đc trình bày bao gm
ba chng chính sau:
Chng 1: Tng quan v vn lu đng và các nhân t nh hng đn hiu qu s
dng vn lu đng
Chng 2: Thc trng s dng vn lu đng ti Saigon Co.op
Chng 3: Gii pháp tài chính nhm nâng cao hiu qu s dng vn lu đng ti

Saigon Co.op

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
4

CHNG 1
TNG QUAN V VN LU NG VÀ CÁC NHÂN T NH
HNG N HIU QU S DNG VN LU NG
1.1. VN LU NG
1.1.1. Khái nim và đc đim vn lu đng
Thut ng vn lu đng bt ngun t ngi M bán hàng rong c xa, nhng ngi
bc hàng lên xe nga và sau đó đi bán rong hàng này. Hàng hóa đc gi là “vn
lu đng” vì ch nhân thc s mun bán nó hoc quay vòng đ to ra li nhun.
Cái xe và con nga là tài sn c đnh. Ngi này thng s hu con nga và cái xe,
vì vy h đc tài tr vi “vn ch s hu”, nhng h mua hàng hóa bng thiu n
(khon vay t ngi bán) hoc tin vay ngân hàng. Nhng khon vay này đc gi
là cho vay vn lu đng và h s phi hoàn tr sau mi hành trình đ chng minh
vi ngi cho vay rng khon tín dng có th tr đc. Mi ln ngi bán hàng
hoàn tr n vay, ngi này có th nhn đc mt khon vay khác, và nhng ngi
cho vay theo quy trình này đc đ cp đn “thông l cho vay đúng đn”. D nhiên,
ngi bán hàng càng có nhiu chuyn hàng mi nm, vòng quay vn lu đng ca
ngi này càng nhanh và li nhun s càng ln.
V mt khái nim, vn lu đng bao gm c ngha rng và ngha hp. Xét v mt
tng th, vn lu đng là mt b phn ca vn sn xut kinh doanh, đc biu hin
bng giá tr ca tài sn lu đng bao gm tin mt, đu t chng khoán ngn hn,
các khon phi thu, d tr tn kho và các tài sn có kh nng chuyn đi thành tin
trong vòng mt nm tr li mà không làm gián đon hot đng kinh doanh ca
doanh nghip. Xét  góc đ hp hn, vn lu đng còn đc hiu là phn chênh
lch gia tài sn lu đng và n ngn hn (vn lu đng ròng) ti mt thi đim
nào đó trong quá trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Do đó, vn lu đng

còn đc s dng làm thc đo đo lng kh nng thanh toán n ngn hn ca
doanh nghip. Là mt b phn cu thành nên ngun lc tài chính ca doanh nghip,
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
5

vn lu đng không ch nh hng đn chi phí s dng vn ca doanh nghip, mà
còn trc tip nh hng đn s thành bi ca ch th kinh doanh.
Khác vi tài sn c đnh, tài sn lu đng chuyn toàn b giá tr ca chúng vào giá
tr ca hàng hóa và đc hoàn li toàn b sau mt chu k sn xut kinh doanh – chu
k luân chuyn vn lu đng – chu k luân chuyn tin mt.
1.1.2. Qun tr vn lu đng
Rt nhiu công trình nghiên cu  các nc phát trin cho thy do yu kém trong
qun tr vn lu đng, nhiu doanh nghip đã lâm vào b vc phá sn. Chng hn,
vào tháng 10/1975, doanh nghip bán l ln nht thi by gi ca M W.T.Grant đã
tuyên b phá sn, và s kin này đã tr thành ví d “kinh đin” v s tht bi trong
vic qun tr vn lu đng. Và nm 1994, nhà bán l ln nht th gii Wal-mart và
Kmart đu cùng mt c cu vn lu đng nh nhau; tuy nhiên, tc đ vòng quay
tin mt ca Kmart là 61 ngày, còn Wal-mart ch có 40 ngày. S chênh lch v tc
đ vòng quay tin mt này đã làm cho Kmart mi nm phi tiêu tn thêm 200 triu
đô la M v chi phí vn; nhng yu kém trong khâu qun tr vn lu đng không
ngng gia tng áp lc tài chính cho Kmart, dn đn v phá sn mang tính lch s
trong ngành bán l.
[14]
Vào nm 2003, Kmart, doanh nghip bán l đng hai trên th
gii và đã có hàng trm nm lch s  M, do không đ tin mt đ chi tr mt tun
tin hàng mua chu cho nhà cung ng thc phm ln nht ca mình là Fleming
Companies và doanh nghip này đã quyt đnh tm thi không bán hàng cho Kmart.
Quyt đnh này đã tr thành “tm gng” cho nhiu nhà cung ng khác và cui
cùng dn đn vic Kmart phi np đn xin bo h phá sn.
Mt ví d khác, đó là công ty kinh doanh các mt hàng kim loi Ferro China ca

Trung Quc, doanh nghip này có tr s chính  Tô Châu và niêm yt trên sàn giao
dch chng khoán Singapore. Nm 2007, doanh thu ca công ty đt 11.3 t nhân
dân t và li nhun sau thu là 400 triu nhân dân t. Tuy nhiên, vào ngày
08/10/2008, 5 công ty con ca Ferro China đã tuyên b phá sn, và ngày hôm sau,
đn lt Ferro China đã ra thông cáo nh sau: do chu nh hng ca cuc khng
hong tài chính, Ferro China không có kh nng chi tr 700 triu n phi tr sp đn
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
6

ngày đáo hn cho nhà cung ng. T ngày 10/10/2008, c phiu ca công ty tm
ngng giao dch trên th trng chng khoán Singapore.
Chúng ta đã chng kin nhiu công ty b lâm vào tình trng kit qu tài chính do
nhng l hng trong khâu qun tr vn lu đng;  góc đ nhà qun lý, nghiên cu
mi quan h gia cu trúc vn lu đng và kt qu kinh doanh cho phép nhà qun
tr có cái nhìn khách quan hn v nng lc qun tr vn lu đng ca h. Trong điu
kin kinh t th trng hin ti, t th trng hàng hóa cho đn th trng tài chính,
ngày càng xut hin nhiu s cnh tranh gay gt. Và trong mt môi trng kinh t
luôn bin đng không ngng, nng lc qun tr vn lu đng có nh hng nht
đnh đn kh nng sinh li ca doanh nghip. Trong c cu tài sn ca bt k mt
doanh nghip nói chung, phn tài sn c đnh thng khá n đnh, tc đ quay vòng
tng đi chm và vì vy vic qun lý các tài sn này tr nên d dàng hn. Trong
khi chin lc qun tr vn lu đng đòi hi phi không ngng thay đi và điu tit
cho phù hp vi tình hình sn xut kinh doanh thc t ca công ty. Chng hn, vic
duy trì mt lng tin mt ti u ti mt thi đim nht đnh trong chu k sn xut
kinh doanh đòi hi phi đng thi xem xét c ba khía cnh: tình hình tiêu th sn
phm, nng lc tài chính và chi phí s dng vn ca doanh nghip.
Nhng nm gn đây, cùng vi s phát trin vt bc ca nn kinh t, các cp qun
lý ngày càng ý thc đc tm quan trng ca vic qun tr hiu qu vn lu đng
đi vi s thành công ca doanh nghip trong quá trình theo đui các mc tiêu tài
chính; và vì vy, vai trò ca qun tr vn lu đng ngày càng thu hút đc s quan

tâm nhiu hn ca các nhà qun tr cp cao. Tiêu biu là công ty máy tính Dell và
nhà bán l ln nht th thi Wal-mart đu xem nng lc qun tr vn lu đng ca
h nh mt trong nhng u th kinh doanh ca mình và u th này ngày càng đc
cng c thêm.
[22]
Bên cnh đó, nhm nêu bc vai trò trng yu ca qun tr vn lu
đng, bt đu t nm 1997, hàng nm, công ty t vn qun lý REL ca M đã phi
hp vi tp chí CFO ca Anh tin hành điu tra tình hình s dng vn lu đng ca
1,000 công ty ln nht  Châu Âu. Trong đó đc bit chú trng đn bn ch tiêu nh
chu k chu chuyn tin mt, tc đ vòng quay hàng tn kho, h s thanh toán và
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
7

chu k ca các khon phi thu đ tin hành xp hng nng lc qun tr vn lu đng
ca các doanh nghip.
Nhiu nm qua, v phng din hc thut, các nghiên cu v qun tr vn lu đng
và đc bit là các nghiên cu v mi quan h gia qun tr vn lu đng và kt qu
kinh doanh cha nhn đc s quan tâm đúng mc ca các nhà nghiên cu. T khi
lý thuyt MM ra đi và qua đó chng minh mi quan h gia c cu vn và giá tr
ca doanh nghip, các nghiên cu trong lnh vc qun tr tài chính phn ln đu tp
trung vào khía cnh qun tr ngun vn dài hn ca doanh nghip. Tuy nhiên, thi
gian gn đây, các nghiên cu v qun tr vn lu đng không ngng gia tng, điu
này chng t các nhà nghiên cu ngày càng ý thc rõ hn vai trò ca qun tr vn
lu đng đi vi s phát trin ca doanh nghip.
[10]

1.2. CÁC NGHIÊN CU V QUN TR VN LU NG
1.2.1. Các nghiên cu liên quan đn ch s đánh giá hiu qu s dng vn lu
đng
Qun tr vn lu đng bao gm vic tìm ra mc đ ti u cho tin mt, chng

khoán kh nhng, các khon phi thu, hàng tn kho và sau đó tài tr cho nhng tài
sn bng cách ít tn chi phí nht. Hay nói cách khác, mc đích ca vic qun tr vn
lu đng là đ đt đc s cân bng gia chi phí, tin mt và hàng tn kho,
(Arnold, 2008)
[8]
. Christopher Pike & Richard Pass (1987)
[20]
đã lp lun rng vic
lp k hoch và kim soát vn lu đng không cht ch là mt trong nhng nguyên
nhân chính dn đn s tht bi trong kinh doanh.
Phn ln các nghiên cu v qun tr vn lu đng trc đây ch yu tp trung đánh
giá các ch s liên quan đn chu k luân chuyn tài sn lu đng ca doanh nghip
và các ch s thành phn ca tng loi tài sn này. Các ch s thng đc s dng
bao gm chu k các khon phi thu, tc đ quay vòng hàng tn kho… Tuy nhiên,
các ch s này ch tp trung xem xét và đánh giá nng lc qun lý tài sn lu đng
và cha đi sâu tìm hiu các khon n ngn hn ca doanh nghip, đng thi cha
xem xét mt cách đy đ và toàn din mi quan h ni ti ca các thành phn cu
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
8

thành nên tài sn lu đng. Vì vy, rt khó đánh giá chính xác mc đ nh hng
ca hàng tn kho, các khon phi thu và các khon n ngn hn đi vi tng th
vn lu đng ca doanh nghip, cng nh s nh hng ca qun tr vn lu đng
đi vi kt qu kinh doanh.
Nhm khc phc các hn ch nêu trên, nhiu nhà nghiên cu đã đ xut áp dng các
ch s đánh giá nng lc qun tr vn lu đng; chng hn nh chu k luân chuyn
tin mt (Cash Conversion Cycle, tit tc CCC), Gitman (1974)
[11]
, Hampton
C.Hager (1976)

[13]
, Richard V.D và E.J.Laughlin (1980)
[21]
đã s dng chu k luân
chuyn tin mt đ tin hành phân tích. Các nhà nghiên cu này đã đnh ngha chu
k luân chuyn tin mt là khong thi gian đc xác đnh ngay khi công ty tr tin
mua nguyên vt liu, tin hành sn xut kinh doanh và cho đn khi thu hi các
khon phi thu. Công thc tính chu k luân chuyn tin mt đc xác đnh nh sau:
K luân chuyn
tin mt
=
K luân chuyn
hàng tn kho
+

K thu tin
bình quân
-
K thanh toán
khon phi tr

(1.1)

Hình 1.1:
S đ chu k luân chuyn vn lu đng
Ngun: Website />
Tuy nhiên, Gitman ch yu quan tâm đn tác dng đòn by ca chu k luân chuyn
tin mt trong vic đánh giá tính linh đng ca vn lu đng; còn Hager thì đng
thi kt hp xem xét chu k tin mt và tin trình sn xut nhm tìm hiu quá trình
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
9

luân chuyn ca tin mt trong ni b ca công ty. Ông ta đã ch ra rng v mt
tng th, các công ty có chu k tin mt ngn thng có kt qu kinh doanh tt hn.
Richard và Laughlin cho rng chu k tin mt là ch s phn ánh nng lc qun tr
vn lu đng ca doanh nghip. Tht vy, doanh nghip có th tn ti hay không
ph thuc rt ln vào chu k luân chuyn tin mt. Theo nghiên cu ca mt ngân
hàng Hoa K, nguyên nhân phá sn doanh nghip do công tác qun lý tin mt yu
kém chim ti 82%.
[43]

Trên nn tng ca chu k luân chuyn tin mt, các nhà nghiên cu sau này đã điu
chnh ch s này cho phù hp vi các nghiên cu ca h. Nm 1990, thông qua vic
xem xét quá trình luân chuyn ca tin mt trong các thi k khác nhau ca chu k
sn xut kinh doanh, A. Gentry và R. Vaidyanathan đã đa ra khái nim chu k luân
chuyn tin mt gia quyn
[7]
. Nét ni bt ca ch s này chính là phân tách tc đ

quay vòng hàng tn kho thành tc đ quay vòng nguyên vt liu, tc đ quay vòng
bán thành phm và tc đ quay vòng ca sn phm. Và sau đó gán cho các ch s
này các trng s khác nhau da trên mc đ quan trng ca các giai đon này trong
vic to ra tin mt ca công ty. Mc dù khái nim chu k luân chuyn tin mt gia
quyn giúp nhà qun lý hiu rõ hn tình hình vn lu đng ca doanh nghip và
đc nhiu nhà nghiên cu đánh giá cao, nhng do gp phi nhng khó khn nht
đnh trong quá trình thu thp đy đ các s liu liên quan đn chng loi cng nh
s lng nguyên vt liu, sn phm d dang và thành phm ca công ty nên phng
pháp đánh giá này rt khó áp dng trong thc t.
Kamath (1989)
[15]
, Soenen (1993)
[24]
, Shin và Soenen (1998)
[14]
đã s dng ch
tiêu chu k kinh doanh đ đánh giá hiu qu qun tr vn lu đng ca doanh
nghip. Công thc ca ch tiêu này đc xác đnh nh sau:
Chu k kinh doanh = (Các khon phi thu + Hàng tn kho – Các khon phi tr) x
365/Doanh thu (1.2)
Nm 1999, nhm nghiên cu hiu qu qun tr vn lu đng trong lnh vc kinh
doanh bán l, Jane M. Cote và Claire Kamm Latham đã điu chnh ch s chu k
luân chuyn tin mt và đ xut ch tiêu chu k thng mi (Merchandising Days)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
10

nhm đánh giá tác đng đng thi t khâu thu mua nguyên vt liu, tiêu th sn
phm và các hot đng chi tiêu đi vi quá trình qun tr vn lu đng. Công thc
ca ch tiêu này đc xác đnh nh sau:
Chu k thng mi = [Bình quân các khon phi thu x (1 – T l lãi gp) + Bình

quân hàng tn kho – Bình quân các khon phi tr] x 365/Giá vn hàng bán (1.3)
u đim ca ch tiêu này là thay th doanh thu trong ch tiêu chu k kinh doanh
thành giá vn hàng bán, đng thi loi b lãi gp khi khon phi thu; kt qu là
phn ánh chính xác hn mc đ chim dng vn ca các khon phi thu.
Bên cnh các ch tiêu nêu trên, các nhà qun tr đã đ xut nhiu ch tiêu đánh giá
khác; chng hn, công ty t vn BCG ca M đã đa ra công thc tính toán kh
nng to ra doanh thu ca vn lu đng nhm đánh giá hiu qu s dng vn lu
đng ca doanh nghip. Ch tiêu này phn ánh kh nng to ra doanh thu t mt
đng vn lu đng. u đim ca phng pháp này là có th đi chiu kt qu hin
hành vi các s liu lch s ca công ty và ca các đi th cnh tranh nhm đánh
giá hiu qu hot đng ca doanh nghip. Nu hai doanh nghip có cùng mc
doanh thu nh nhau nhng mt trong hai công ty này s dng ít vn lu đng hn,
chng t doanh nghip này qun tr vn lu đng hiu qu hn.
Hin nay, các ch s thng đc s dng đ đánh giá hiu qu s dng vn lu
đng đc th hin trong bng 1.1 di đây:
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
11

Bng 1.1:
Các ch s đánh giá hiu qu s dng vn lu đng
Ch tiêu Công thc tính
Hiu
qu
s
dng
vn
lu
đng

Sc sn sut vn lu

đng
=

Tng doanh thu tiêu th
Vn lu đng bình quân


Thi gian mt vòng chu
chuyn vn lu đng
=

Thi gian ca k phân tích
S vòng quay vn lu đng trong k


H s đm nhim vn lu
đng
=

Vn lu đng bình quân
Tng doanh thu tiêu th


Sc sinh li ca vn lu
đng
=

Li nhun trc thu
Vn lu đng bình quân

Kh
nng
thanh
toán

H s thanh toán hin
hành
=

Tài sn lu đng
N ngn hn


H s thanh toán nhanh =

Tài sn lu đng – Hàng tn kho
N ngn hn


H s thanh toán tc thi =

Tin + Chng khoán ngn hn
N ngn hn

Kh nng
hot đng
ca các
b phn
vn lu
đng

Vòng quay tin mt =

Tng doanh thu tiêu th
Tin + CK ngn hn bình quân




Vòng quay hàng tn kho =

Tng doanh thu tiêu th
Hàng tn kho bình quân




Thi gian mt vòng quay
hàng tn kho
=

Thi gian k phân tích
S vòng quay hàng tn kho trong k


1.2.2. Các nghiên cu v mi quan h gia qun tr vn lu đng và kt qu
kinh doanh
Nhng nm gn đây, mt câu hi luôn thu hút s quan tâm ca nhiu nhà nghiên
cu đó là liu nng lc qun tr vn lu đng có tht s nâng cao kt qu kinh
doanh ca doanh nghip hay không?

Schiff và Lieber (1974), Smith (1980), Sartories và Hill (1983) cho rng vic qun
lý hiu qu các khon phi thu, hàng tn kho và các khon phi tr nh hng tích
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
12

cc đn kt qu kinh doanh.
[23]
Smith cho rng nu mc tiêu ln nht ca doanh
nghip là ti đa hóa li nhun, thì rt có th làm nh hng đn kh nng thanh toán
ca doanh nghip; mt khác, nu tp trung quá mc vào vic to ra tính thanh khon
thì s làm gim kh nng sinh li ca các tài sn mà doanh nghip nm gi. Vì vy,
vic qun tr hiu qu vn lu đng đòi hi phi gii quyt hài hòa mâu thun gia
tính thanh khon và kh nng sinh li ca doanh nghip.
Thông qua các nghiên cu thc nghim, R. Vaidyanathan (1990), Moss và Stine
(1993)
[17]
; Jose, Lancaster và Stevens (1996)
[16]
đã chng minh cách thc qun tr
vn lu đng có nh hng nht đnh đn kt qu kinh doanh. Chu k luân chuyn
tin mt càng dài, doanh nghip càng ph thuc vào ngun vn bên ngoài; Vì vy,
rút ngn chu k luân chuyn tin mt, gim thiu chim dng tin mt trong chu k
sn xut kinh doanh, s góp phn nâng cao li nhun ca doanh nghip.
Haitham Nobaee và Maryam Alhajjar (2009)
[12]
đã la chn 2,123 công ty (không
hot đng trong lnh vc tài chính) niêm yt trên sàn giao dch chng khoán Tokyo
t nm 1990 – 2004 đ nghiên cu hiu qu qun tr vn lu đng. Kt qu cho
thy, các doanh nghip có th gia tng li nhun kinh doanh bng cách rút ngn chu
k luân chuyn tin mt, chu k các khon phi thu, tc đ quay vòng hàng tn kho

và kéo dài k thanh toán các khon phi tr. Tuy nhiên, vic kéo dài thi hn thanh
toán đi vi các khon phi tr cn phi ht sc thn trng vì s nh hng đn mc
đ tín nhim ca các nhà cung ng đi vi doanh nghip. Cng cùng nm đó, các
nhà nghiên cu này đã la chn 5,892 doanh nghip t bn sàn giao dch chng
khoán  New York đ nghiên cu mi quan h gia vn lu đng, kh nng sinh li
và dòng tin t hot đng kinh doanh ca doanh nghip. Kt qu nghiên cu hoàn
toàn trái ngc vi các kt qu nêu trên, ngha là rút ngn tc đ quay vòng hàng
tn kho và kéo dài k thanh toán các khon phi tr s làm gim li nhun và dòng
tin t hot đng kinh doanh.
Cng cn lu ý, đó là mi quan h gia qun tr vn lu đng và kt qu kinh
doanh còn chu s chi phi mnh m bi ngành ngh mà doanh nghip đó hot
đng. Nm 1981, Nunn và Kenneth P.Jr đã thu thp 166 bin s liên quan đn vn
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
13

lu đng ca 1,700 công ty t nm 1971 – 1978 và t đó thit lp nên mt mô hình
hi quy gm 19 bin s, bao gm sn lng, doanh thu, li th cnh tranh và s
khác bit v ngành ngh kinh doanh đ tin hành phân tích; Kt qu nghiên cu cho
thy chính sách qun tr vn lu đng có s khác nhau mt cách rõ rt gia các
ngành ngh khác nhau, nói cách khác, chính sách qun tr vn lu đng mang tính
chuyên bit hóa gia các ngành.
[18]

Nm 1998, Herbert J. Weinraub và Sue Visscher đã nghiên cu tình hình qun tr
vn lu đng ca các doanh nghip thuc 10 ngành khác nhau; kt qu cho thy
chính sách qun lý tài sn lu đng và các khon n ngn hn luôn có s bin đng
gia các ngành ngh.
[25]

1.3. CHÍNH SÁCH QUN TR VN LU NG

Do có tính thanh khon cao, vn lu đng đã tr thành mt b phn không th thiu
trong sut quá trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip và là c s đ to ra li
nhun. Vì vy, vic duy trì mt lng vn lu đng  mt mc ti u trong tng
giai đon ca toàn b chu k sn xut kinh doanh là vic ht sc quan trng. iu
quan trng nht đó là các doanh nghip phi đm bo duy trì mt lng vn lu
đng “va đ” nhm đm bo tính thanh khon ca công ty và đng thi không dn
đn tình trng tha vn lu đng vì quy mô ca vn lu đng có nhng nh hng
nht đnh đn kt qu kinh doanh và mc đ ri ro ca doanh nghip. Vic luôn duy
trì mt khi lng di dào vn lu đng có th giúp doanh nghip thanh toán các
khon n đúng hn và đáp ng kp thi nhu cu ca khách hàng, đm bo doanh
nghip hot đng n đnh và không b ri ro mt tính thanh khon. Tuy nhiên, v
mt tng th, t sut sinh li ca tài sn lu đng thng thp hn tài sn c đnh;
do đó, vic duy trì mt lng vn lu đng hn mc cn thit s làm suy gim kh
nng sinh li ca doanh nghip. Ngc li, mc dù duy trì mt lng nh vn lu
đng s làm gia tng t sut sinh li, nhng vic gim thiu nm gi tin mt, các
loi chng khoán có tính thanh khon và hàng tn kho có th dn đn nguy c mt
kh nng thanh toán. Vì vy, thách thc ln nht đi vi các nhà qun lý trong quá
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
14

trình qun tr vn lu đng đó là, làm th nào đ phân b các hng mc vn lu
đng mt cách hài hòa.
Bên cnh đó là vn đ ngun tài tr cho vn lu đng, nu doanh nghip kéo dài k
thanh toán đi vi các khon phi tr mt cách có ch ý nhm gia tng tín dng
thng mi có th giúp làm gim chi phí tài chính, nhng doanh nghip có th phi
đi mt vi nguy c mt kh nng thanh toán.
Ngc li, nu vn lu đng ch yu đc tài tr bi ngun vn dài hn ca doanh
nghip, bin pháp này tuy có th tránh đc ri ro mt kh nng thanh toán nhng
li gia tng chi phí tài chính. Do đó, vic n đnh mt quy mô vn lu đng phù hp
sao cho có th ti đa hóa mc tiêu tài chính ca doanh nghip và đng thi làm th

nào đ luôn có th huy đng lng tin mt va đ, cng nh vic làm th nào đ
điu tit mt cách hài hòa gia ngun vn ngn hn và ngun vn dài hn ca
doanh nghip luôn là mi bn tâm ca các nhà qun lý.
1.3.1. Chính sách đu t tài sn lu đng
Xây dng chính sách đu t tài sn lu đng phù hp vi tình hình c th ca tng
doanh nghip nhm tha mãn đng thi hai nhu cu sau: duy trì kh nng thanh
toán và mang li hiu qu tài chính cao nht cho doanh nghip vi mc ri ro thp
nht. Nhìn chung, tài sn lu đng thng có t sut sinh li thp hn tài sn c
đnh, mc dù tài sn lu đng là mt phn trng yu trong toàn b chu k sn xut
kinh doanh ca doanh nghip, nhng ngoài các tài sn tng đng vi tin thì các
tài sn lu đng khác nh các khon phi thu, hàng tn kho… ch nhm mc đích
duy trì n đnh tình hình hot đng kinh doanh và không trc tip to ra li nhun
cho doanh nghip. Trong khi đó, giá tr ca các tài sn c đnh nh nhà xng, máy
móc, thit b s đc chuyn dn vào giá tr sn phm sn xut và trc tip to ra li
nhun cho ch th kinh doanh. Mt khác, nu xem xét t góc đ mi quan h gia
ri ro và li nhun, thì li nhun luôn t l thun vi ri ro. Vì tài sn lu đng có
tính thanh khon cao hn tài sn c đnh, nên ri ro mt giá ca các tài sn này
tng đi thp và vì vy t sut li nhun ca các tài sn này thng thp hn t
sut sinh li ca các tài sn c đnh. Do đó, trong quá trình ra quyt đnh la chn
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
15

chính sách đu t tài sn lu đng, các nhà qun lý luôn phi cân nhc và đng thi
có bin pháp cân bng c hai yu t: li nhun và ri ro.
Nhìn chung, khi tài sn lu đng chim t trng ln trong toàn b tài sn ca doanh
nghip và trong điu kin các khon n ngn hn không có s bin đng mnh, vn
lu đng càng di dào, kh nng thanh toán ca doanh nghip càng cao. Ngoài ra,
trong điu kin doanh thu không đi, tài sn lu đng càng ln thì ngun vn do
các tài sn này chim dng càng tng, nh hng đn li nhun ca doanh nghip.
Tuy nhiên, nu ch nhm mc đích ti đa hóa li nhun mà duy trì mc vn d tr

thp rt có th s gp phi các ri ro nh thiu tin mt chi tr các khon n đn
hn, không đ lng hàng tn kho đáp ng nhu cu ca th trng…
i vi bt k mt doanh nghip nói chung, có th áp dng mt ba chính sách đu
t tài sn lu đng nh sau:
 Chính sách nng đng – ti đa hóa li nhun ca doanh nghip
Vi chính sách này, tài sn lu đng thng chim t l tng đi thp so vi tng
tài sn ca doanh nghip. Do tài sn lu đng thng có t sut sinh li thp hn t
sut sinh li ca tài sn c đnh, nên t l tài sn c đnh cao cng đng ngha vi
vic gia tng li nhun và đng thi làm tng ri ro mt kh nng thanh toán ca
doanh nghip. Vì vy, chính sách này có u đim là góp phn gia tng li nhun và
đi cùng vi nó là ri ro khan him ngun vn ngn hn.
 Chính sách n đnh – gia tng kh nng thanh toán ca doanh nghip
Vi chính sách này, công ty thng duy trì mt lng vn lu đng tng đi di
dào, qua đó góp phn làm tng kh nng thanh toán nhng li có khuynh hng làm
gim li nhun.
 Chính sách ôn hòa – cân đi gia li nhun và kh nng thanh toán
ây là s dung hòa gia hai chính sách nêu trên, bng cách duy trì mt quy mô vn
lu đng va phi, qua đó cân bng gia li nhun và ri ro.
Trong c ba chính sách nêu trên, mc dù chính sách ôn hòa có th giúp doanh
nghip ti u hóa các mc tiêu tài chính ca mình, nhng khó khn ln nht ca
chính sách này là cn phi xác đnh đc mt quy mô vn lu đng ti u vi s
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()
16

tác đng ca rt nhiu yu t khác nhau, bao gm doanh thu, tc đ quay vòng hàng
tn kho, chu k các khon phi thu và đòn by tài chính ca doanh nghip. Vì vy,
không tn ti mt chính sách đu t tài sn lu đng phù hp cho tt c các doanh
nghip, mà mi doanh nghip, tùy thuc vào tình hình thc t ca riêng mình, cng
nh thái đ v ri ro và li nhun ca nhà qun lý đ la chn mt chính sách đu
t phù hp.

1.3.2. Chính sách tài tr tài sn lu đng
Mt chính sách tài tr tài sn lu đng phù hp s to điu kin cho doanh nghip
huy đng đc ngun vn lu đng vi chi phí s dng vn và ri ro thp nht.
Da vào vòng đi ca tài sn, có th phân chia ngun vn tài tr cho các tài sn ca
doanh nghip thành hai loi khác nhau: ngun vn ngn hn và ngun vn dài hn.
Ngun vn ngn hn thng đáp ng nhu cu v t bn trong thi gian ngn, di
mt nm, và ch yu đc tài tr bi hai ngun chính: tín dng thng mi và vay
vn t ngân hàng. Trong khi đó, vn dài hn thng đáp ng nhu cu v t bn
trong dài hn, ln hn mt nm, và ch yu đc tài tr bi các khon vay n dài
hn, vn huy đng t trái phiu, phát hành c phiu hoc t li nhun gi li. Nhìn
chung, chi phí s dng vn dài hn thng ln hn chi phí s dng vn ngn hn,
vì ngoài c phiu, thi gian đáo hn ca các khon tài tr khác nh n dài hn có
thi gian đáo hn tng đi dài nên các t chc tài tr thng yêu cu mt mc lãi
sut khá cao đ tránh ri ro mt giá ca đng tin. Mt khác, do ngun vn dài hn
thng kém linh hot, chng hn nh vn vay, mt khi đã huy đng dù cha s
dng đn vn phi chi tr lãi vay.
Khi xem xét  gc đ vay n, có th thy rng đi vi các doanh nghip nói chung,
mc dù ngun vn ngn hn có li th hn ngun vn dài hn v mt chi phí s
dng vn, nhng nó cng mang li không ít ri ro cho doanh nghip. Thi gian đáo
hn ca các khon vay n càng ngn, ri ro mt kh nng thanh toán lãi vay và n
gc càng cao. ó là do dòng tin ròng ca doanh nghip và k thanh toán các khon
n đn hn thng không trùng khp vi nhau. Do đó, mt khi đã đn hn thanh
toán mà doanh nghip vn cha th huy đng đc lng tin mt cn thit trong
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ()