Hoàn thiện báo cáo tài chính hợp nhất tại Công ty cổ phần Dược Hậu Giang Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




BÙI M NHUNG



HOÀN THIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT
TI CÔNG TY C PHN DC
HU GIANG




LUN VN THC S KINH T






TP. H Chí Minh – Nm 2010

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



BÙI M NHUNG


HOÀN THIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT
TI CÔNG TY C PHN DC
HU GIANG

Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60.34.30

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. PHM XUÂN THÀNH



TP. H Chí Minh – Nm 2010



LI CAM OAN
 tài: “Hoàn thin báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C phn Dc Hu

Giang” là mt công trình nghiên cu khoa hc, đc lp ca tôi. ây là đ tài lun vn
Thc s kinh t chuyên ngành k toán. Lun vn này cha tng đc công b di bt
k hình thc nào.


Tác gi: Bùi M Nhung























MC LC

Trang
LI M U 1
1. S cn thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. Ni dung nghiên cu 2
4. Phm vi nghiên cu 2
5. Phng pháp nghiên cu 2
6. Kt cu ca lun vn 3
Chng 1: TNG QUAN V BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT 4
1.1 Khái quát v báo cáo tài chính hp nht 4
1.1.1 nh ngha 4
1.1.2 Bn cht ca báo cáo tài chính hp nht 4
1.1.3 Mc đích ca báo cáo tài chính hp nht 5
1.1.4 Ni dung ca báo cáo tài chính hp nht và các chun mc k toán
hng dn ti Vit Nam 5
1.1.5 Phm vi các công ty phi lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht 6
1.1.6 Các phng pháp hp nht báo cáo tài chính 7
1.1.7 Qui trình hp nht báo cáo tài chính 9
1.2 Các đi tng liên quan đn báo cáo tài chính hp nht 11
1.2.1 Công ty m 11
1.2.2 Công ty con 11
1.2.3 Mô hình công ty m - con 11
1.2.4 Xác đnh phn li ích ca công ty m đi vi công ty con 13
1.2.5 Xác đnh quyn kim soát ca công ty m đi vi công ty con 13
1.2.6 Khái quát v hp nht kinh doanh 14
1.3 Thc hin lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht (BCTCHN) 15
1.3.1 Nguyên tc lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht 15
1.3.2 Trình t và phng pháp hp nht 18

1.4 Mt s quy đnh v hp nht báo cáo tài chính theo chun mc k toán quc t 22
1.4.1 V trình bày báo cáo tài chính hp nht 22
1.4.2 V phm vi hp nht báo cáo tài chính 22
1.4.3 V th tc hp nht báo cáo tài chính hp nht 23
Chng 2: THC TRNG LP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP
NHT TI CÔNG TY C PHN DC HU GIANG 25
2.1 Gii thiu chung v Công ty C phn Dc Hu Giang 25
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 25
2.1.2 S lc v tình hình sn xut và th trng ca Dc Hu Giang 28
2.2 Nguyên tc lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C Phn
Dc Hu Giang 29
2.3 Trình t và phng pháp lp báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C Phn
Dc Hu Giang 29
2.3.1 Trình t lp BCTCHN 29
2.3.2 Phng pháp lp BCTCHN 30
2.3.2.1 Phng pháp lp bng cân đi k toán hp nht và báo cáo kt qu .
hot đng kinh doanh hp nht 30
2.3.2.2 Phng pháp lp báo cáo lu chuyn tin t hp nht 44
2.4 Mt s u đim, nhc đim và ni dung cn hoàn thin t thc trng lp báo
cáo tài chính hp nht ti đn v nghiên cu 46
2.4.1 u đim 46
2.4.2 Nhc đim 46
2.4.3 Các ni dung cn hoàn thin 47
Chng 3: GII PHÁP VÀ KIN NGH HOÀN THIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
HP NHT TI CÔNG TY C PHN DC HU GIANG 50
3.1 Quan đim và nguyên tc hoàn thin 50
3.1.1 Quan đim hoàn thin 50
3.1.2 Nguyên tc hoàn thin 51

3.2 Các gii pháp hoàn thin báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C Phn Dc
Hu Giang 52
3.2.1 Hoàn thin nguyên tc và phng pháp điu chnh các ch tiêu lp báo
cáo tài chính hp nht 52
3.2.2 Hoàn thin mô hình t chc phc v cho vic lp báo cáo tài chính hp
nht 70
3.2.3 Xây dng chính sách k toán thng nht trong toàn doanh nghip 70
3.3 Mt s kin ngh 71
3.3.1 i vi B tài chính 71
3.3.2 i vi Công ty C phn Dc Hu Giang 72
3.3.3 i vi các trng đào to 73
KT LUN 75
TÀI LIU THAM KHO
PHN PH LC

DANH SÁCH CÁC T VIT TT

BCKT Bng cân đi k toán
BCKTHN Bng cân đi k toán hp nht
BCTC Báo cáo tài chính
BCTCHN Báo cáo tài chính hp nht
DHG Dc Hu Giang
ISA (International Accounting Standard) chun mc k toán quc t
KQHKD Kt qu hot đng kinh doanh
KQHKDHN Kt qu hot đng kinh doanh hp nht
TSC Tài sn c đnh
Thu TNDN Thu thu nhp doanh nghip
UBND y ban nhân dân
VAS (Vietnamese Accounting Standard) chun mc k toán Vit Nam














1

LI M U
o0o
1. S cn thit ca đ tài
Trong bi cnh hin nay, nn kinh t nc ta đang vn hành theo c ch th trng
và trong xu th hi nhp, cnh tranh din ra ngày càng quyt lit. Do hn ch v kh
nng và ngun lc, các doanh nghip, các t chc kinh t phi hp tác vi nhau trong
quá trình điu hành các hot đng sn xut kinh doanh, cng nh nghiên cu phát trin
m rng theo c chiu rng ln chiu sâu. T đó ngày càng hình thành nhiu các công
ty ln có mô hình hot đng rng rãi khp trong và ngoài nc. Trong đó vi s xut
hin ca các công ty hot đng theo mô hình công ty m - công ty con ngày càng nhiu.
ây là mt mô hình khá ph bin và hot đng có hiu qu trên th gii cng nh 
Vit Nam trong thi gian qua. Tuy nhiên, vn đ đt ra là ti các tp đoàn kinh t ln
này phi có đc mt bc tranh toàn cnh v tình hình tài chính và kt qu hot đng
sn xut kinh doanh ca mt tng th hp nht. Vy vic qun lý v tài chính cng nh
vic lp các báo cáo tài chính hp nht ti các công ty này đc thc hin theo nhng
tiêu chun nào? Vic áp dng có đúng theo các trình t quy đnh và phù hp vi công
tác qun lý thc t ti doanh nghip hay không đó là vn đ mà nhiu doanh nghip
đang rt quan tâm do vic lp báo cáo tài chính hp nht ti các tp đoàn, công ty m -
con vn còn nhiu vn mc mà nguyên nhân ch yu là kh nng x lý thông tin còn
hn ch, nng lc chuyên môn cn đc nâng cao đ đáp ng nhu cu công vic. Vic
nghiên cu thêm v thc trng lp báo cáo tài chính hp nht, tìm hiu vic tuân th các
chun mc v lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht ti các doanh nghip trong
giai đon hin nay là vic cn thit đ t đó đánh giá thc trng và đa ra các đ xut
nhm hoàn thin hn trong vic lp các báo cáo tài chính hp nht ti các tp đoàn kinh
t hin nay, t thc t trên tôi quyt đnh chn đ tài: “Hoàn thin báo cáo tài chính hp
nht ti Công ty C phn Dc Hu Giang” làm đ tài nghiên cu khoa hc ca mình.
ây là vn đ tuy đã đc nhc đn nhiu trong thi gian qua nhng do tính phc tp
và còn nhiu vn đ đang đc nghiên cu đ hoàn thin, do quá trình thc hin khá
phc tp nên vic nghiên cu cng gp không ít nhng khó khn, dù đã c gng ht sc

2
nhng cng không tránh khi nhng thiu sót rt mong nhn đc nhng ý kin đóng
góp t quý thy cô và bn đc đ bài vit đc hoàn thin hn, xin chân thành cm n!
2. Mc tiêu nghiên cu
- Tìm hiu v thc trng lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C
phn Dc Hu Giang so vi các chun mc và hng dn hin hành v cách lp và
trình bày báo cáo tài chính hp nht ti các tp đoàn kinh t.
-  xut các gii pháp nhm hoàn thin cách lp và trình bày báo cáo tài chính hp
nht ti Công ty C phn Dc Hu Giang.
3. Ni dung nghiên cu
Lun vn nghiên cu các vn đ c th nh sau:
- Trình bày c s lý lun v các phng pháp, quy trình, nguyên tc lp và trình bày
báo cáo tài chính hp nht  Vit Nam.
- Thc trng lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C phn Dc
Hu Giang.
- Nhn xét v cách lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht ca Công ty C phn
Dc Hu Giang t đó đa ra các đ xut góp phn hoàn thin hn cách lp các báo
cáo tài chính hp nht ti công ty.
4. Phm vi nghiên cu
- Phm vi nghiên cu ca lun vn ch gii hn trong vic lp và trình bày báo cáo
tài chính hp nht ti Công ty C phn Dc Hu Giang, ch yu là bng cân đi k
toán hp nht, báo cáo kt qu kinh doanh hp nht và báo cáo lu chuyn tin t
hp nht.
- Các s liu phân tích ti công ty đc s dng là s liu nm 2009.
5. Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp thu thp s liu: s liu đc thu thp, tng hp t công ty đc
nghiên cu, t các đ tài khoa hc, các vn bn v chun mc, thông t hng dn và
các bài báo cáo liên quan đn đ tài nghiên cu.
- Phng pháp x lý s liu: s liu s dng trong đ tài ch yu là s liu th cp
đc thu thp thông qua ban lãnh đo công ty và các chuyên viên ph trách. T s liu

3
đc cung cp s phân tích, tng hp và lp thành các bng s liu hoàn chnh phc v
vic nghiên cu.
- Phng pháp phân tích: da vào s liu thu thp đc tin hành phân tích và đánh
giá thc trng, đa ra các đ xut phù hp nhm hoàn thin hn v cách lp và trình bày
báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C phn Dc Hu Giang.
6. Kt cu ca lun vn
Lun vn đc thit k nh sau:
Phn 1: Phn m đu
Phn 2: Phn ni dung
- Chng 1: Tng quan v báo cáo tài chính hp nht
- Chng 2: Thc trng lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht ti Công ty
C phn Dc Hu Giang
- Chng 3: Các gii pháp hoàn thin báo cáo tài chính hp nht ti Công ty
C phn Dc Hu Giang
Phn 3: Kt lun

4
Chng 1
TNG QUAN V BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT
o0o
1.1 Khái quát v báo cáo tài chính hp nht
1.1.1 nh ngha
Báo cáo tài chính hp nht là báo cáo tài chính ca mt tp đoàn đc trình
bày nh báo cáo tài chính ca mt doanh nghip. Báo cáo này đc lp trên c s hp
nht báo cáo ca công ty m và các công ty con theo quy đnh ca chun mc k toán
s 25.
Báo cáo tài chính hp nht là ngun thông tin phc v cho nhiu đi tng
khác nhau nh:
+ i vi nhà qun lý tp đoàn: ngoài vic s dng báo cáo tài chính hp nht
đ qun lý và điu hành chung trong tp đoàn, thì các nhà qun lý còn mun
thông qua vic công khai các thông tin v hot đng ca tp đoàn đ thu hút
vn t các nhà đu t cng nh thuyt phc các ch n.
+ i vi nhà đu t, ch n: h cn các thông tin tài chính tng hp đ thc
hin các quyt đnh đu t và cho vay, đng thi đ giám sát và bt buc các
nhà qun lý phi thc hin theo đúng hp đng đã ký kt.
+ i vi Nhà nc: báo cáo tài chính hp nht cung cp nhng thông tin cn
thit giúp cho vic thc hin chc nng qun lý v mô ca Nhà nc đi vi
nn kinh t, giúp c quan tài chính thc hin vic kim tra đnh k hoc đt
xut vi hot đng ca mt tp đoàn kinh doanh.
1.1.2 Bn cht ca báo cáo tài chính hp nht
Báo cáo tài chính hp nht ca tp đoàn cng đc th hin nh là mt báo
cáo tài chính ca doanh nghip.
Báo cáo tài chính hp nht đc lp trên c s hp nht các báo cáo tài chính
riêng bit ca công ty m và công ty con.

Báo cáo tài chính hp nht mang tính cht tng hp có điu chnh các ch
tiêu kinh t t các báo cáo tài chính riêng bit ca công ty m và công ty con.

5
1.1.3 Mc đích ca báo cáo tài chính hp nht
Báo cáo tài chính hp nht tng hp và trình bày mt cách tng quát, toàn
din tình hình tài sn, n phi tr, ngun vn ch s hu ti thi đim kt thúc nm tài
chính, kt qu hot đng kinh doanh và các dòng lu chuyn tin t trong nm tài chính
ca Tp đoàn, Tng công ty nh mt doanh nghip đc lp không tính đn ranh gii
pháp lý ca các pháp nhân riêng bit là công ty m hay các công ty con trong tp đoàn.
Báo cáo tài chính hp nht cung cp thông tin kinh t, tài chính ch yu cho vic
đánh giá thc trng tình hình tài chính, kt qu kinh doanh và các dòng lu chuyn tin t
ca Tp đoàn, Tng công ty trong nm tài chính đã qua và d đoán trong tng lai. Thông
tin ca báo cáo tài chính hp nht là cn c quan trng cho vic đ ra các quyt đnh v
qun lý, điu hành hot đng kinh doanh, hoc đu t vào Tp đoàn hoc Tng công ty ca
các ch s hu, ca các nhà đu t, ca các ch n hin ti và tng lai.
1.1.4 Ni dung ca báo cáo tài chính hp nht và các chun mc k toán hng
dn ti Vit Nam
H thng báo cáo tài chính hp nht theo thông t 161/2007/TT-BTC
ngày 31-12-2007 gm báo cáo tài chính hp nht nm và báo cáo tài
chính hp nht gia niên đ.
Báo cáo tài chính hp nht nm gm:
- Bng cân đi k toán hp nht;
- Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh hp nht;
- Báo cáo lu chuyn tin t hp nht;
- Bn thuyt minh báo cáo tài chính hp nht.
Báo cáo tài chính hp nht gia niên đ:
Báo cáo tài chính hp nht gia niên đ gm báo cáo tài chính hp
nht gia niên đ dng đy đ và báo cáo tài chính hp nht gia niên đ
dng tóm lc.

a) Báo cáo tài chính hp nht gia niên đ dng đy đ, gm:
- Bng cân đi k toán hp nht gia niên đ (dng đy đ);

6
- Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh hp nht gia niên đ (dng
đy đ);
- Báo cáo lu chuyn tin t hp nht gia niên đ (dng đy đ);
- Bn thuyt minh báo cáo tài chính hp nht chn lc.
b) Báo cáo tài chính hp nht gia niên đ dng tóm lc, gm:
- Bng cân đi k toán hp nht gia niên đ (dng tóm lc);
- Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh hp nht gia niên đ (dng
tóm lc);
- Báo cáo lu chuyn tin t hp nht gia niên đ (dng tóm lc);
- Bn thuyt minh báo cáo tài chính hp nht chn lc.
Báo cáo tài chính hp nht theo thông t 161/2007/TT-BTC ngày 31-12-
2007 đc lp tuân theo các quy đnh ca h thng chun mc k toán
Vit Nam ch yu là các chun mc sau đây:
- Chun mc k toán s 07 – K toán các khon đu t vào công ty
liên kt;
- Chun mc k toán s 08 – Thông tin tài chính v nhng khon
góp vn liên danh;
- Chun mc k toán s 10 – nh hng ca vic thay đi t giá hi
đoái;
- Chun mc k toán s 11 – Hp nht kinh doanh;
- Chun mc k toán s 21 – Trình bày báo cáo tài chính;
- Chun mc k toán s 24 – Báo cáo lu chuyn tin t;
- Chun mc k toán s 25 – Báo cáo tài chính hp nht và k toán
khon đu t vào công ty con.
1.1.5 Phm vi các công ty phi lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht
Kt thúc k k toán, công ty m có trách nhim lp báo cáo tài chính hp

nht đ phn ánh tình hình tài chính, kt qu hot đng kinh doanh và các dòng lu
chuyn tin t ca c Tp đoàn. Trng hp công ty m đng thi là công ty con b mt
công ty khác s hu toàn b hoc gn nh toàn b và đc các c đông thiu s trong

7
công ty chp thun thì công ty m này không phi lp và trình bày báo cáo tài chính
hp nht.
Mt công ty đc coi là công ty m ca mt công ty khác nu có quyn kim
soát thông qua vic chi phi các chính sách tài chính và hot đng nhm thu đc li ích
kinh t t các hot đng ca công ty này. Công ty m thng đc xem là có quyn chi
phi các chính sách tài chính và hot đng trong các trng hp sau đây:
+ Công ty m gi trên 50% quyn biu quyt trc tip hoc gián tip  công
ty con;
+ Công ty m có quyn trc tip hoc gián tip b nhim hoc bãi min đa s
các thành viên Hi đng qun tr, Giám đc hoc Tng giám đc ca công
ty con;
+ Công ty m có quyn b đa s phiu ti các cuc hp ca Hi đng qun tr
hoc cp qun lý tng đng;
+ Công ty m có quyn quyt đnh vic sa đi, b sung iu l ca công ty con;
+ Các nhà đu t khác tha thun dành cho công ty m hn 50% quyn biu
quyt;
+ Công ty m có quyn chi phi các chính sách tài chính và hot đng theo quy
ch tha thun.
Vic xác đnh mt công ty có phi là công ty m hay không phi da trên
vic xét xem công ty đó có kim soát thông qua vic chi phi các chính sách tài chính
và hot đng ca mt công ty khác hay không ch không ch xét ti hình thc pháp lý,
hay tên gi ca nó.
1.1.6 Các phng pháp hp nht báo cáo tài chính
a. Phng pháp hp nht toàn b:
Phng pháp hp nht toàn b dành riêng cho các doanh nghip đt di

quyn kim soát đc quyn và vic la chn phng pháp này da trên lý thuyt v
công ty m. ây là phng pháp giúp cho k toán có mt tm nhìn rng hn v tình
hình tài sn, tình trng tài chính cng nh kt qu ca toàn b các công ty hình thành
nên mt thc th hp nht duy nht.

8
Phng pháp này thc hin cng dn toàn b các khon mc ca bng
cân đi k toán và báo cáo kt qu kinh doanh ca các công ty con và công ty m đ
công ty m th hin quyn kim soát toàn b ca mình, sau đó loi tr phn vn ch s
hu và kt qu ca li ích c đông thiu s.
Phng pháp hp nht toàn b đc thc hin trên c s các bc sau:
- Cng s hc các khon mc ca bng cân đi k toán và báo cáo kt
qu hot đng kinh doanh công ty m và công ty con sau mt s các
x lý;
- Loi tr các nghip v ni b;
- Phân b vn ch s hu và kt qu cho li ích c đông đa s và thiu s.
b. Phng pháp hp nht theo t l
Phng pháp hp nht theo t l (hp nht tng phn) thng đc áp
dng trong trng hp các doanh nghip đng kim soát, trong đó quyn kim soát
đc chia s cho mt s gii hn các c đông hoc ngi sáng lp. ây là phng pháp
thay th giá tr ghi s các khon đu t ca công ty hp nht bng phn s hu li ích
ca công ty m hay công ty nm gi đi vi các yu t tài sn và ngun vn ca mt
công ty. C s khoa hc ca phng pháp này da trên lý thuyt v s hu.
Hp nht t l là mt trng hp đc bit ca hp nht toàn b vì theo đó
vic tng hp các tài khon ca công ty hp nht ch gii hn  phn t l nm gi bi
công ty đu t.
Phng pháp này đc tin hành nh sau:
- Tng hp các tài khon ca công ty hp nht theo t l s hu các yu t
trên bng cân đi k toán và báo cáo kt qu hot đng kinh doanh sau
mt s x lý;

- Loi tr các nghip v ni b.
So vi phng pháp hp nht toàn b, phng pháp này không th hin mt
cách tng th tình hình tài chính ca c tp đoàn vì nó ch th hin mt phn li ích nm
gi bi công ty m mà không cho thy phn thuc v các c đông khác


9
c. Phng pháp hp nht tng đng:
Phng pháp này v mt nguyên tc ch áp dng trong trng hp công
ty m có s nh hng đáng k đi vi công ty hp nht. Tuy nhiên, phng pháp
này cng đc s dng khi các công ty kim soát đc quyn và đng kim soát không
th hp nht toàn b hay hp nht t l
Hp nht tng đng đc hiu mt cách đn gin là vic thay th
khon đu t bng khon vn ch s hu tng ng vi phn nm gi trong vn ch
s hu ca công ty hp nht.
Nói cách khác, hp nht tng đng là thay th trc tip giá tr ghi s
ca khon đu t nm gi bi công ty m bng phn tng đng trong giá tr tài sn
thun ca công ty hp nht, đây là lý thuyt da trên thc th phân bit.
So vi các phng pháp trc phng pháp này không thc hin vic
tng cng toàn b hay tng phn các khon mc ca báo cáo kt qu kinh doanh gia
công ty hp nht và công ty m mà tính toán phn kt qu t công ty hp nht đ b
sung vào kt qu hp nht.
1.1.7 Qui trình hp nh
t báo cáo tài chính
(1)

 quá trình hp nht đc din ra mt cách chính xác và s liu báo cáo có
đ tin cy cao, các bc tin hành hp nht báo cáo tài chính phi đc tin hành mt
cách tun t, theo quy trình nht đnh nhm đm bo tính thng nht và lôgic khi thc
hin. Quy trình báo cáo tài chính hp nht có th chia thành 4 giai đon:

- Giai đon 1: ng hóa
- Giai đon 2: Kt hp
- Giai đon 3: Loi tr
- Giai đon 4: Phân b
Giai đon 1: Do các thành viên trong tp đoàn có th t nhiu quc gia, khu
vc đa lý khác nhau, các loi hình doanh nghip, lnh vc hot đng khác nhau nên có
th s dng các phng pháp k toán riêng bit.  làm cho các báo cáo tài chính d
hiu, có tính khoa hc, vic quan trng là phi tin hành điu chnh, dung hòa s khác
nhau trong mt tng th hp nht.

10
Giai đon 2: Giai đon này th hin vic tp hp tt c các khon mc ca
bng cân đi k toán và báo cáo kt qu hot đng kinh doanh ca các công ty khác nhau
trong phm vi hp nht. Mc tiêu ca giai đon này là thit lp các báo cáo tài chính tin
hp nht đ t đó tin hành các bút toán hp nht cho phép xây dng báo cáo tài chính
hp nht. Có th nói đây là giai đon hp cng các khon mc thuc bng cân đi k
toán và báo cáo kt qu hot đng kinh doanh ca các công ty hp nht trong tp đoàn.
Giai đon 3: Loi tr các nghip v ni b là giai đon không th thiu ca
tin trình hp nht báo cáo tài chính, vì nu b qua giai đon này thì tài sn, ngun vn,
cng nh li nhun ca tp đoàn s không th hin chính xác và hp lý.
Giai đon 4: Giai đon phân b vn ch s hu là giai đon trung tâm ca
quá trình hp nht th hin mc đích ca quá trình hp nht là thay th giá tr đu t
bng phn vn ch s hu đc s hu trong công ty hp nht. Vic phân b vn ch
s hu và loi tr các khon đu t ph thuc vào phng pháp hp nht báo cáo tài
chính đc s dng.
+ Trng hp hp nht toàn phn, trình t loi tr nh sau:
• Loi tr khon đu t vi phn vn ch s hu đc phân b trong
công ty con;
• Ghi nhn khon li ích c đông thiu s tng ng vi phn li ích
ngoài tp đoàn bng cách ghi tng khon “d tr” hoc “kt qu’ ca

công ty con hp nht;
• Ghi nhn li ích c đông đa s trong vn ch s hu.
+ Trng hp hp nht tng phn, trình t loi tr nh sau:
• Loi tr khon đu t vi phn vn ch s hu đc phân b trong
công ty con;
• Ghi nhn li ích c đông đa s trong vn ch s hu (trng hp này
không ghi nhn li ích c đông thiu s vì trong giai đon kt hp vn
ch s hu ch đc xác đnh theo phn li ích nm gi).
+ Trng hp hp nht tng đng, trình t loi tr nh sau:

11
Theo phng pháp này thì không phân b vn ch s hu và loi tr các
khon đu t vì khon đu t luôn đc đánh giá tng gim theo phn vn
ch s hu đc tham gia trong công ty con hp nht.
(1)
“Ngun: TS. Nguyn Phú Giang (2009), K toán hp nht kinh doanh và
hp nht báo cáo tài chính, Nhà xut bn Tài chính”.
1.2 Các đi tng liên quan đn báo cáo tài chính hp nht
1.2.1 Công ty m: là công ty có mt hoc nhiu công ty con
Công ty m trong mt tp đoàn kinh t là mt doanh nghip đc thành lp và
đng ký theo quy đnh ca pháp lut, có t cách pháp nhân, có kh nng trong mt hoc
mt s lnh vc liên quan đn hot đng kinh doanh đ mnh đ kim soát hoc chi phi
các công ty khác trong tp đoàn và đc các công ty thành viên trong tp đoàn chp nhn
s kim soát, chi phi đó theo nhng nguyên tc và phng thc nht đnh.
1.2.2 Công ty con: là doanh nghip chu s kim soát ca mt doanh nghip khác (gi
là công ty m)
Công ty con là nhng doanh nghip trong tp đoàn đc thành lp và đng ký theo
quy đnh ca pháp lut, có mt công ty m chi phi, kim soát và t nguyn chp nhn s
chi phi, kim soát ca công ty m theo nhng nguyên tc và phng thc nht đnh.
1.2.3 Mô hình công ty m - con

Theo din gii ca chun mc k toán quc t ISA (International Accounting
Standard), công ty m (Parent company) là mt thc th pháp lý có ít nht mt đn v
trc thuc – công ty con (Subsidiary). Công ty con là thc th pháp lý b kim soát bi
công ty m. Kim soát  đây đc hiu là: s hu trc tip hoc gián tip nhiu hn
50% s phiu bu; hoc s hu 50% s phiu bu hoc ít hn nhng nm quyn đi vi
hn 50% s phiu bu theo s tha thun vi các c đông khác; hoc nm quyn lãnh
đo, điu hành liên quan đn các chính sách tài chính hay sn xut kinh doanh ca công
ty và đc quy đnh ti điu l, theo s tha thun hay hp đng; hoc có quyn b
nhim hay min nhim phn ln các thành viên ca hi đng qun tr, ban lãnh đo; hay
có quyn quyt đnh, đnh hng đn phn ln s phiu bu ti các cuc hp hi đng
qun tr, ban lãnh đo.

12
Quan h gia công ty m và công ty con đc hình thành qua mt s trng
hp nh thành lp mi công ty m, công ty con; mua hn 50% s c phn; nhn hn
50% s c phn phát hành mi và trao đi c phn. Nh vy khi hp nht kinh doanh
có th dn đn công ty m - công ty con, trong đó bên mua s là công ty m và bên b
mua s là công ty con.
Xét xem quan h gia công ty m và công ty con cho thy các đc trng c
bn sau:
+ Th nht, công ty m và công ty con là hai thc th pháp lý đc lp, có tài
sn riêng (pháp nhân kinh t đy đ);
+ Th hai, công ty m có li ích kinh t nht đnh liên quan đn hot đng
ca công ty con;
+ Th ba, công ty m chi phi đi vi các quyt đnh liên quan đn hot đng
ca công ty con thông qua mt s hình thc nh quyn b phiu chi phi đi
vi các quyt đnh ca công ty con, quyn b nhim và min nhim hi đng
qun tr, ban lãnh đo hoc quyn tham gia qun lý, điu hành;
+ Th t, v trí công ty m và công ty con ch trong mi quan h gia hai
công ty vi nhau và mang tính tng đi, tc công ty con này có th là

công ty m ca mt công ty khác (tính tng đi này càng ni bt hn
trong trng hp các công ty trong mt nhóm có nm gi vn c phn
qua li ca nhau, ví d nh theo mô hình ca các tp đoàn ca Nht);
+ Th nm, trách nhim ca công ty m đi vi công ty con nói chung là
trách nhim hu hn;
+ Th sáu, v mt lý thuyt, mô hình quan h này s to cho c cu t chc
ca các công ty trong nhóm có chiu sâu không hn ch; tc công ty m,
con công ty con, công ty cháu
Mc dù công ty m và công ty con là hai thc th pháp lý đc lp, và nu
công ty con là công ty có trách nhim hu hn thì công ty m ch chu trách nhim đi
vi phn vn góp hay c phn ca mình mà thôi, nhng do mi quan h có tính cht chi

13
phi các quyt đnh ca công ty con, nên lut pháp nhiu nc bt buc công ty m
phi chu trách nhim liên đi v nhng nh hng ca công ty m đi vi công ty con.
Ngoài ra, theo lut pháp ca nhiu nc và theo chun mc k toán quc t
thì công ty m phi có trách nhim trình báo cáo tài chính hp nht (Consolidated
financial statement) ti đi hi c đông ca công ty m, tr trng hp công ty m là
công ty con ca mt công ty khác hoc hot đng ca công ty con quá khác bit vi công
ty m; dù là hai thc th pháp lý đc lp nhng trên thc t chúng là nhng công ty liên
kt (affiliated), mt thc th kinh t hp nht.
1.2.4 Xác đnh phn li ích ca công ty m đi vi công ty con
a. Xác đnh t l li ích trc tip
Công ty m có li ích trc tip trong mt công ty con nu công ty m s
hu mt phn hoc toàn b vn ch s hu ca công ty con. Nu công ty con không
b s hu toàn b bi công ty m thì các c đông thiu s ca công ty con cng có
li ích trc tip trong công ty con. Li ích trc tip đc xác đnh trên c s t l s
hu ca nhà đu t trong giá tr tài sn thun ca bên nhn đu t. (v c bn t l
li ích tng đng vi t l vn góp).
b. Xác đnh t l li ích gián tip

- T l li ích gián tip ca công ty m  công ty con đc xác đnh thông
qua t l li ích ca công ty con đu t trc tip
T l (%) li ích gián
tip ca công ty m ti
công ty con
=
T l (%) li ích
ti công ty con
đu t trc tip
X
T l (%) li ích ca công ty
con đu t trc tip ti công
ty con đu t gián tip
- Công ty m nm gi li ích gián tip trong mt công ty con nu mt
phn vn ch s hu ca công ty con này đc nm gi trc tip bi mt công
ty con khác trong tp đoàn
1.2.5 Xác đnh quyn kim soát ca công ty m đi vi công ty con
- Khi công ty m nm gi trên 50% quyn biu quyt  công ty con
+ Công ty m đu t vn trc tip vào công ty con


14

+ Công ty m đu t gián tip (thông qua quyn s hu gián tip công ty
con qua mt công ty con khác).
Quyn kim soát ca công ty m =
T l quyn biu quyt ca công ty con
đu t trc tip  công ty con gián tip

Quyn kim soát

ca công
ty m
=
T l quyn biu quyt ca
công ty con  công ty nhn
đu t
+
T l quyn biu quyt
ca công ty m  công ty
đu t gián tip
T l quyn biu quyt =
Tng vn góp ca nhà đu t
Tng vn ch s hu ca công ty nhn đu t
Nu công ty nhn đu t là công ty c phn, thì phn vn góp tính theo
mnh giá và có xem xét các loi c phiu đang lu hành, ví d không tính c
phiu u đãi c tc (do không có quyn biu quyt); nhng phi quy đi s c
phiu u đãi quyn biu quyt.
Trng hp đc bit khi công ty m nm gi ít hn 50% quyn biu quyt
ti công ty con nhng có tha thun gia các nhà đu t cho công ty m có
quyn kim soát.
1.2.6 Khái quát v hp nht kinh doanh
a. Khái nim:
Hp nht kinh doanh là vic hp nht gia hai doanh nghip trong đó:
+ Tài sn và n phi tr ca công ty th nht đc chuyn giao cho công
ty th hai và công ty th nht b gii th; hoc
+ Tài sn và n phi tr ca c hai công ty đc chuyn sang mt công
ty mi và hai công ty đu b gii th

Quyn kim soát ca công ty m =
T l quyn biu quyt ca

công ty m  công ty con

15
b. Các hình thc hp nht kinh doanh;
- Hp nht kinh doanh đ cùng hình thành nên mt hoc nhiu hot đng
kinh doanh có th đc thc hin di nhiu hình thc khác nhau, nh:
+ Mt doanh nghip mua c phn ca mt doanh nghip khác;
+ Mt doanh nghip mua tt c tài sn thun ca mt doanh nghip khác;
+ Mt doanh nghip gánh chu các khon n ca mt doanh nghip khác;
+ Mt doanh nghip mua mt s tài sn thun ca mt doanh nghip
khác.
- Vic thanh toán giá tr mua, bán trong quá trình hp nht kinh doanh có
th đc thc hin bng hình thc phát hành công c vn, thanh toán bng
tin, các khon tng đng tin, chuyn giao tài sn khác hoc kt hp
các hình thc trên. Các giao dch này có th din ra gia các c đông ca
các doanh nghip tham gia hp nht hoc gia mt doanh nghip và các c
đông ca doanh nghip khác. Hp nht kinh doanh có th bao gm vic
hình thành mt doanh nghip mi đ kim soát các doanh nghip tham gia
hp nht, kim soát các tài sn thun đã đc chuyn giao hoc tái c cu
mt hoc nhiu doanh nghip tham gia hp nht.
- Hp nht kinh doanh có th s dn đn quan h công ty m - công ty con,
trong đó bên mua s là công ty m và bên b mua s là công ty con. Hp
nht kinh doanh có th không dn đn quan h công ty m - công ty con,
nh hp nht kinh doanh liên quan đn vic mua tài sn thun, bao gm
c li th thng mi (nu có) ca mt doanh nghip khác mà không phi
là vic mua c phn  doanh nghip đó.
1.3 Thc hin lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht (BCTCHN)
1.3.1 Nguyên tc lp và trình bày báo cáo tài chính hp nht
a. Công ty m khi lp BCTCHN phi hp nht báo cáo tài chính riêng ca
mình và ca tt c các công ty con  trong nc và ngoài nc do công ty m kim

soát, tr các trng hp: (i) quyn kim soát ca công ty m ch là tm thi vì công ty
con này ch đc mua và nm gi cho mc đích bán li trong tng lai gn (di 12

16
tháng); (ii) hoc hot đng ca công ty con b hn ch trong thi gian dài (trên 12
tháng) và điu này nh hng đáng k ti kh nng chuyn vn cho công ty m.
b. Công ty m không đc loi tr ra khi BCTCHN các báo cáo tài chính
ca công ty con có hot đng kinh doanh khác bit vi hot đng ca tt c các công ty
con khác trong Tp đoàn.
c. Báo cáo tài chính hp nht đc lp và trình bày theo nguyên tc k toán
và nguyên tc đánh giá nh báo cáo tài chính ca doanh nghip đc lp theo quy đnh
ca Chun mc k toán s 21 - Trình bày báo cáo tài chính và qui đnh ca các chun
mc k toán khác.
d. Báo cáo tài chính hp nht đc lp trên c s áp dng chính sách k toán
thng nht cho các giao dch và s kin cùng loi trong nhng hoàn cnh tng t trong
toàn Tp đoàn.
- Trng hp công ty con s dng các chính sách k toán khác vi chính sách k
toán áp dng thng nht trong Tp đoàn thì báo cáo tài chính đc s dng đ hp nht
phi đc điu chnh li theo chính sách chung ca Tp đoàn.
- Trng hp công ty con không th s dng cùng mt chính sách k toán vi
chính sách chung ca Tp đoàn thì thuyt minh BCTCHN phi trình bày rõ v các
khon mc đã đc ghi nhn và trình bày theo các chính sách k toán khác nhau và
phi thuyt minh rõ các chính sách k toán khác đó.
e. Báo cáo tài chính riêng ca công ty m và các công ty con s dng đ hp
nht báo cáo tài chính phi đc lp cho cùng mt k k toán.
Nu ngày kt thúc k k toán là khác nhau, công ty con phi lp thêm mt b
báo cáo tài chính cho mc đích hp nht có k k toán trùng vi k k toán ca công ty
m. Trong trng hp điu này không th thc hin đc, các báo cáo tài chính đc
lp vào thi đim khác nhau có th đc s dng vi điu kin là thi gian chênh lch
đó không vt quá 3 tháng. Trong trng hp này, báo cáo s dng đ hp nht phi

đc điu chnh cho nh hng ca nhng giao dch và s kin quan trng xy ra gia
ngày kt thúc k k toán ca công ty con và ngày kt thúc k k toán ca Tp đoàn. 

17
dài ca k báo cáo và s khác nhau v thi đim lp báo cáo tài chính phi đc thng
nht qua các k.
f. Kt qu hot đng kinh doanh ca công ty con đc đa vào BCTCHN k
t ngày công ty m thc s nm quyn kim soát công ty con và chm dt vào ngày
công ty m thc s chm dt quyn kim soát công ty con.
g. S chênh lch gia tin thu t vic thanh lý công ty con và giá tr còn li
ca nó ti ngày thanh lý (bao gm c chênh lch t giá liên quan đn công ty con này
đc trình bày trong ch tiêu chênh lch t giá hi đoái thuc phn vn ch s hu và
li th thng mi cha phân b) đc ghi nhn trong báo cáo kt qu hot đng kinh
doanh hp nht (KQHKDHN) nh mt khon lãi, l t vic thanh lý công ty con.
h. Khon đu t vào công ty con s đc hch toán nh mt khon đu t tài
chính thông thng hoc k toán theo Chun mc k toán s 07 “K toán các khon
đu t vào công ty liên kt” và Chun mc k toán s 08 “Thông tin tài chính v các
khon vn góp liên doanh” k t khi công ty m không còn nm quyn kim soát na.
i. Các ch tiêu trong bng cân đi k toán hp nht (BCKTHN) và báo cáo
KQHKDHN đc lp bng cách cng tng ch tiêu thuc bng cân đi k toán
(BCKT) và báo cáo kt qu hot đng kinh doanh (KQHKD) ca công ty m và các
công ty con trong Tp đoàn sau đó thc hin điu chnh cho các ni dung sau:
- Giá tr ghi s khon đu t ca công ty m trong tng công ty con và phn vn
ca công ty m trong vn ch s hu ca công ty con phi đc loi tr toàn b đng
thi ghi nhn li th thng mi (nu có);
- Phân b li th thng mi;
- Li ích ca c đông thiu s phi đc trình bày trong BCKTHN thành mt
ch tiêu tách bit vi n phi tr và vn ch s hu ca công ty m. Phn s hu ca c
đông thiu s trong thu nhp ca Tp đoàn cng cn đc trình bày thành ch tiêu riêng
bit trong báo cáo KQHKDHN;

- Giá tr các khon mc phi thu, phi tr gia các đn v trong cùng Tp đoàn
phi đc loi tr hoàn toàn;

18
- Các ch tiêu doanh thu, chi phí phát sinh t vic cung cp hàng hoá, dch v gia
các đn v trong ni b Tp đoàn, kinh phí qun lý np Tng Công ty, lãi đi vay và thu
nhp t cho vay gia các đn v trong ni b Tp đoàn, c tc, li nhun đã phân chia,
và đã ghi nhn phi đc loi tr toàn b;
- Các khon lãi cha thc hin phát sinh t các giao dch trong ni b Tp đoàn
đang nm trong giá tr tài sn (nh hàng tn kho, tài sn c đnh) phi đc loi tr
hoàn toàn. Các khon l cha thc hin phát sinh t các giao dch ni b đang phn ánh
trong giá tr hàng tn kho hoc tài sn c đnh cng đc loi b tr khi chi phí to nên
khon l đó không th thu hi đc.
k. Báo cáo lu chuyn tin t hp nht đc lp theo quy đnh ca chun
mc k toán s 24 – Báo cáo lu chuyn tin t.
l. Thuyt minh BCTCHN phi trình bày đy đ các ch tiêu theo yêu cu
ca Chun mc k toán s 21 – Trình bày báo cáo tài chính và tng Chun mc k
toán liên quan.
m. Vic chuyn đi báo cáo tài chính ca c s  nc ngoài có đn v tin t
k toán khác vi đn v tin t k toán ca công ty m thc hin theo các quy đnh ca
Chun mc k toán s 10 - nh hng ca vic thay đi t giá hi đoái.
n. Các khon đu t vào công ty liên kt và công ty liên doanh đc k toán
theo phng pháp vn ch s hu trong BCTCHN theo chun mc k toán s 07 – K
toán các khon đu t vào công ty liên kt, chun mc s 08 – Thông tin tài chính v
nhng khon vn góp liên doanh
1.3.2 Trình t và phng pháp hp nht
1.3.2.1 Các bc c bn khi áp dng phng pháp hp nht:
Bc 1: Hp cng các ch tiêu trong BCKT và báo cáo KQHKD ca công ty
m và các công ty con trong Tp đoàn.
Bc 2: Loi tr toàn b giá tr ghi s khon đu t ca công ty m trong tng

công ty con và phn vn ca công ty m trong vn ch s hu ca công ty con và ghi
nhn li th thng mi (nu có).
Bc 3: Phân b li th thng mi (nu có).