Nghiên cứu các yếu tố văn hóa công ty có ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh trong các doanh nghiệp

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP HCM





NGUYN I PHC TIÊN





NGHIÊN CU CÁC YU T VN HÓA
CÔNG TY CÓ NH HNG N KT QU
HOT NG KINH DOANH TRONG
CÁC DOANH NGHIP





LUN VN THC S KINH T

TP HCM, Tháng 2 nm 2010






B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP HCM





NGUYN I PHC TIÊN





NGHIÊN CU CÁC YU T VN HÓA
CÔNG TY CÓ NH HNG N KT QU
HOT NG KINH DOANH TRONG
CÁC DOANH NGHIP

Chuyên ngành: Qun Tr Kinh Doanh
Mã s: 60.34.05

LUN VN THC S KINH T


NGI HDKH: PGS, TS. NGUYN QUANG THU








TP HCM, Tháng 2 nm 2010



LI CM N


Li đu tiên tôi xin chân thành cm n s hng dn nhit tình, tn tâm ca cô
Nguyn Quang Thu trong sut quá trình thc hin lun vn này.

Xin chân thành cm n các anh ch đng nghip, bn bè đã nhit tình giúp đ, h

tr và đng viên tôi hoàn thành lun vn.

Cui cùng, xin gi li tri ân đn tt c thy cô trong khoa Qun Tr Kinh Doanh
trng i Hc Kinh T TP. HCM đã truyn đt các bài hc lý thuyt cng nh các kinh
nghim thc t cho tôi, nh đó tôi có đc nn tng kin thc đ thc hin tt lun vn
ca mình.

Tôi tin rng đây là kinh nghim quý báu giúp tôi hoàn thành công vic và các
nghiên cu trong tng lai.

Tác gi: Nguyn i Phc Tiên

LI CAM OAN



Tôi xin cam đoan lun vn thc s “ Nghiên cu các yu t vn hóa công ty có nh
hng đn hiu qu hot đng kinh doanh trong các doanh nghip ti TP HCM” là kt
qu ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp và nghiêm túc. Các s liu trong
lun vn đc thu thp t thc t, có ngun gc rõ ràng, đáng tin cy, đc x lý trung
thc và khách quan.

Tác gi: Nguyn i Phc Tiên

i


Mc lc

LI M U 1
1. S cn thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu ca đ tài 2
3. Qui trình và phng pháp thc hin 2
4. i tng và phm vi nghiên cu 3
5. Ni dung ca đ tài 3
CHNG 1 4

C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 4
1.1 GII THIU 4
1.2 MT S KHÁI NIM V VN HÓA CÔNG TY 4
1.2.1 Khái nim v vn hóa 4
1.2.2 Khái nim v vn hóa công ty 5
1.2.3 Vn hóa công ty th hin tính cách ca doanh nghip 7
1.3 MT S NGHIÊN CU TRÊN TH GII V NH HNG CA VN
HÓA CÔNG TY N KT QU HOT NG KINH DOANH
9
1.3.1 Vn hóa hòa nhp (Involvement) 11
1.3.2 Vn hóa nht quán (Consistency) 11
1.3.3 Vn hóa thích ng (Adaptability) 11
1.3.4 Vn hóa s mnh (Mission) 12
1.4 THIT LP MÔ HÌNH NGHIÊN CU 12
1.5 THIT LP GI THUYT 15
1.6 TÓM TT CHNG 1 16
CHNG 2 17
PHNG PHÁP NGHIÊN CU 17
2.1 GII THIU 17
2.2 THIT K NGHIÊN CU 17
2.2.1 Phng pháp nghiên cu 17
2.2.2 Quy trình nghiên cu 18
2.3 XÂY DNG THANG O 18
2.3.1 Các thang đo vn hóa và kt qu hot đng kinh doanh ca Denison 18
2.3.2 Các thang đo vn hóa và kt qu hot đng kinh doanh đã điu
chnh
21
2.4 MU NGHIÊN CU 32
2.4.1 Thit k và chn mu 32
2.4.2 Kích thc mu 32

2.5 TÓM TT CHNG 2 33
CHNG 3 34
X LÝ S LIU VÀ KT QU NGHIÊN CU 34
3.1 GII THIU 34
3.2 THNG KÊ MÔ T D LIU 34
3.3 ÁNH GIÁ S B THANG O 35
ii


3.3.1 Kim đnh thang đo bng h s tin cy Cronbach Alpha 37
3.3.1.1 Kt qu đánh giá đ tin cy Cronbach Alpha ca thang đo các yu t
vn hóa công ty
37
3.3.1.2 Kt qu đánh giá đ tin cy Cronbach Alpha ca thang đo kt qu
hot đng kinh doanh
39
3.3.2 Phân tích nhân t khám phá EFA 40
3.3.2.1 Thang đo các yu t vn hóa công ty 40
3.3.2.2 Thang đo Kt qu hot đng kinh doanh ca doanh nghip 44
3.3.2 Phân tích tng quan và hi qui 45
3.3.2.1 Phân tích tng quan 45
3.3.2.2 Phân tích hi qui tuyn tính 47
3.4 TÓM TT CHNG 3 50
CHNG 4: 51
THO LUN NGHIÊN CU VÀ KIN NGH 51
4.1 GII THIU 51
4.2 V CHÍNH SÁCH LNG VÀ KHEN THNG 51
4.2.1 Chính sách phân phi tin lng hp lý 51
4.2.2 Chính sách khen thng và đng viên nhân viên kp thi 52
4.3 CHNG TRÌNH ÀO TO VÀ PHÁT TRIN 54

4.4 V MÔI TRNG LÀM VIC 55
4.5 S SÁNG TO TRONG CÔNG VIC 55
4.6 TÓM TT CHNG 4 57
KT LUN 58

TÀI LIU THAM KHO
PH LC











iii


DANH MC CÁC BNG
Bng 3.1: H s Alpha ca các thang đo yu t vn hóa công ty (ln 1)
Bng 3.2: H s Cronbach Alpha ca thang đo v yu t Kt qu hot đng kinh
doanh
Bng 3.3: Kim đnh KMO and Bartlett’s – Thang đo các yu t vn hóa công ty
Bng 3.4: Kt qu phân tích nhân t các yu t vn hóa công ty (ln 1)
Bng 3.5: H s Cronbach Alpha ca yu t Phong cách lãnh đo (l
n 2)
Bng 3.6: Kt qu phân tích nhân t các yu t vn hóa công ty (ln 2)

Bng 3.7: Kim đnh KMO and Bartlett’s – Thang đo các yu t Kt qu hot đng
kinh doanh
Bng 3.8: Kt qu EFA ca thang đo kt qu hot đng ca doanh nghip
Bng 3.9: H s tng quan gia các bin nghiên cu
Bng 3.10: H s ca phng trình hi qui
Bng 3.11: Kim đnh gi thuy
t v đ phù hp ca mô hình

DANH MC CÁC HÌNH
HÌNH 1.1: Mô hình nghiên cu v yu t vn hóa ca Denison (1990).
HÌNH 1.2: Mô hình nghiên cu các yu t vn hóa đã điu chnh.
HÌNH 2.1: Quy trình nghiên cu.

PH LC
PH LC 1: Dàn bài tho lun nhóm
PH LC 2: Bng câu hi kho sát
PH LC 3: Mô t thng kê
PH LC 4: Kt qu phân tích nhân t

1
LI M U
1. S cn thit ca đ tài
Trong xu th toàn cu hóa kinh t đy cnh tranh đy sôi đng hin nay, các
doanh nghip Vit Nam phi luôn t hoàn thin và nm bt thi c mt cách kp
thi theo xu hng hi nhp nhm đm bo cho s phát trin bn vng ca mình.
Mc tiêu ca các doanh nghip khi đng trc nhng c hi và thách thc là đt
đc li th
 cnh tranh trên c s đi mi và thích ng nhanh chóng vi môi trng
kinh doanh. Bên cnh các yu t v ngun vn, nhân lc, công ngh, chin lc
kinh doanh thì vn hóa công ty đóng vai trò quan trng trong vic góp phn to nên

li th cnh tranh cho doanh nghip. T khi xut hin hot đng kinh doanh trong
đi sng xã hi, vn hóa công ty đc hình thành và nó phát trin rõ nét hn khi
đc du nhp t M và Nht. Ngày nay vn hóa công ty t nó là mt nhu c
u vn
minh th trng và là đòi hi tt yu ca s phát trin. Sc mnh ca vn hóa công
ty là đu mi quan trng làm nên s khác bit gia các doanh nghip và các đi th
cnh tranh. Chính vì th bt k mt doanh nghip nào nu thiu đi yu t vn hoá,
ngôn ng, t liu, thông tin nói chung đc gi là tri thc thì doanh nghip đó khó
có th đng vng và tn t
i đc. Do vy, trong điu kin toàn cu hóa nn kinh t
th gii và quá trình cnh tranh quc t ngày càng gay gt thì vn hóa công ty luôn
đc chú trng xây dng và phát trin, nó nhanh chóng tr thành mt loi tài sn vô
hình khi đóng vai trò cc k quan trng trong kho tài sn doanh nghip và là mt
trong nhng công c cnh tranh khá sc bén. Nhng doanh nghip không có nn
vn hóa mnh khó có th cnh tranh cao trên th trng đng thi doanh nghip có
th t
ng uy tín trên th trng thông qua vic xây dng và phát trin mt nn vn
hóa cho riêng mình.
 phát huy hn u th ca các doanh nghip Vit Nam trong bi cnh cnh
tranh kinh t toàn cu khi đi mt vi các công ty nc ngoài, các doanh nghip cn
n lc phát trin và xây dng nn vn hóa công ty cho riêng mình nhm đt đc
kt qu hot đng cao nht. Bên cnh đó, các doanh nghip cng ý thc đc s
c
nh tranh trên th trng lúc này thc cht là s cnh tranh v vn hóa, mi doanh
2


nghip phi bit t la chn cho mình mt mô hình qun lý trên c s làm cho bn
sc vn hóa dân tc hòa quyn vi vn hóa công ty.
Vi mong mun ng dng nghiên cu vào tình hình thc t ti Vit Nam, tác

gi la chn đ tài: “Nghiên cu các yu t vn hóa công ty có nh hng đn kt
qu hot đng kinh doanh ca các doanh nghip”.

2. Mc tiêu ca đ
tài
Xây dng và phát trin vn hoá công ty ca nc ta hin nay có tác dng rt
quan trng trong vic nâng cao kt qu và sc cnh tranh ca doanh nghip theo
yêu cu phát trin kinh t đt nc và hi nhp kinh t. Có th nói thành công hoc
tht bi ca các doanh nghip đu gn vi vic có hay không có vn hoá công ty. Vì
vy, thông qua vic kho sát các nhân viên ti các doanh nghip ti TP H Chí
Minh, đ tài tp trung nghiên cu đ gii quy
t các vn đ sau:
• Xác đnh các yu t vn hóa có nh hng đn kt qu hot đng kinh doanh
ca công ty
• Xây dng và đánh giá thang đo ca các yu t vn hóa có nh hng đn kt
qu hot đng kinh doanh
•  xut gii pháp và kin ngh

3. Qui trình và phng pháp thc hin









3

Trên c s mc tiêu ca đ tài, các mô hình lý thuyt vn hóa trên th gii
đc la chn và điu chnh sao cho phù hp vi mô hình ti th trng Vit Nam.
Thông qua vic s dng các d liu trên internet, điu tra nhm xây dng và kim
đnh thang đo, các phng pháp nghiên cu đnh tính và đnh lng đc thc hin.
Cui cùng đa ra các gii pháp và kin ngh cho th tr
ng nghiên cu.
Phng pháp nghiên cu đc thc hin qua hai giai đon:
Giai đon 1: s dng phng pháp nghiên cu đnh tính thông qua k thut
tho lun nhóm nhm tp hp, gn lc các tiêu chí, điu chnh thang đo tin đn xây
dng bng câu hi nhm phc v cho nghiên cu đnh lng.
Giai đon 2: s dng phng pháp nghiên cu đnh lng, các bi
n đo lng
t giai đon 1, sau khi hiu chnh thang đo, thu thp thông tin cui cùng đc đa
vào cho phng vn chính thc.
Nghiên cu s dng các phng pháp phân tích nh: đ tin cy Cronbach
Alfa, phân tích nhân t EFA và hi qui tuyn tính.

4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: các yu t vn hóa công ty có nh hng đn kt qu
hot đng kinh doanh.
Phm vi nghiên cu: nghiên cu gii h
n các doanh nghip trên đa bàng TP
H Chí Minh.

5. Ni dung ca đ tài
Li m đu
Chng 1: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Chng 2: PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Chng 3: X LÝ S LIU VÀ KT QU NGHIÊN CU

Chng 4: THO LUN NGHIÊN CU VÀ KIN NGH
Kt lun

4


CHNG 1
C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
1.1 GII THIU
Sau khi gii thiu s lc v mc tiêu, phng pháp, đi tng, phm vi và
ni dung nghiên cu. Chng 1 s tip tc trình bày c s lý thuyt v các yu t
vn hóa có nh hng đn kt qu hot đng kinh doanh t đó đa ra mô hình
nghiên cu và xây dng các gi thit nghiên cu. Do đó, chng này gm ba phn
chính: (1) Các khái nim v vn hóa công ty; (2) Mô hình lý thuy
t và các gi
thuyt; (3) Thit lp mô hình nghiên cu.

1.2 MT S KHÁI NIM V VN HÓA CÔNG TY
1.2.1 Khái nim v vn hóa
Vn hóa là mt khái nim rt rng, nm 1952 Kroeber và Kluckolm đã su
tm đc 164 đnh ngha khác nhau v vn hóa, đn nay con s đnh ngha vn đang
tip tc tng lên.
Theo Drennan (1992), vn hóa là “cách gii quyt công vic ti mt ni nào
đó”. ó là nét đc tr
ng ca mi t chc, là các thói quen, các quan đim ph bin.
Hay vn hóa là nhng tín ngng, quan đim và giá tr đã tr nên thông dng
và khá bn vng đã tn ti trong t chc (Wiuiams, 1993).
Còn Kotter & Heskett (1992) li cho rng vn hóa tng trng cho mt h
thng đc lp bao gm các giá tr và cách ng x chung trong mt cng đng, có
khuynh hng duy trì trong mt thi gian dài hay vn hóa là cách thc hin hành vi

trong mt t chc (Deal & Kennedy, 1982, 2000).
Theo nghiên cu ca Schein (1992) thì vn hóa là nhng chun mc c bn
mà khi thc hin tt thì đc xem là hp lý và nó đc hng cho các thành viên
mi mt cách đúng đn đ nhn thc, suy ngh và cm nhn trong mi quan h vi
mi vn đ.
Nói chung, vn hóa là biu hin hành vi, t duy và tình cm đã n sâu hay b
nh hng qua hc hi và là đi
m đc thù ca mt nhóm ngi ch không phi ca
5


cá nhân.  mt mc đ nht đnh, vn hóa có liên quan đn các quy chun hay
phong cách s x truyn thng ca mt nhóm ngi hình thành qua thi gian.

1.2.2 Khái nim v vn hóa công ty
Cng nh vn hóa nói chung, vn hóa công ty có nhng đc trng c th
riêng bit. Trc ht, vn hoá công ty là sn phm ca nhng ngi cùng làm trong
mt công ty và đáp ng nhu cu giá tr bn vng. Nó xác l
p mt h thng các giá
tr đc mi ngi làm trong công ty chia s, chp nhn, đ cao và ng x theo các
giá tr đó. Vn hoá công ty còn góp phn to nên s khác bit gia các doanh
nghip và đc coi là truyn thng riêng ca mi doanh nghip.
Trong mi t chc đu tn ti nhng h thng hay mu mc v giá tr đc
trng, hình tng, phong cách đc t chc tôn tr
ng và truyn t ngi này sang
ngi khác, th h này sang th h khác. Chúng có nh hng quan trng đn hành
vi ca các thành viên. Khi phi đi đu vi nhng vn đ nan gii, nhng h thng
hay mu mc giá tr này có tác dng ch dn các thành viên t chc cách thc ra
quyt đnh hp vi phng châm hành đng ca t chc. Khái nim đc s dng
đ ph

n ánh nhng h thng này đc gi vi nhiu tên khác nhau nh vn hóa
công ty hay vn hóa doanh nghip (corporate culture), vn hóa t chc
(organizational culture), vn hóa kinh doanh (business culture).
Cng có rt nhiu nhà nghiên cu nc ngoài đa ra nhng khái nim khác
nhau v vn hóa công ty:
Theo Jaques (1952), vn hóa công ty là cách t duy và hành đng hàng ngày
ca các thành viên, đó là điu mà các thành viên phi hc và ít nhiu phi tuân theo
đ đc chp nhn vào công ty đó. Vn hóa theo ngha này bao gm hàng lot các
hành vi ng x
, các phng thc sn xut, k nng và kin thc, quan đim v k
lut, các thông l và thói quen qun lý, các mc tiêu ca nhng ngi liên quan,
cách kinh doanh, cách tr lng, quan đim v công vic khác nhau, các qui c và
điu cm k.
6


Nói đn vn hóa công ty là nói đn mt hình th duy nht vi các tiêu chun,
giá tr, tín ngng, cách c x đc th hin qua các thành viên liên kt vi nhau đ
làm vic. (Eldrige & Crombie, 1974.)
Còn theo Schwatz and Davis (1981) thì vn hóa công ty là mt hình thc ca
các tín ngng và tham vng ca các thành viên trong t chc, nhng tín ngng và
tham vng này to nên mt quy tc chung nh hng mnh m đn vic hình thành
các hành vi cá nhân và nhóm ngi trong công ty.
Có th hiu vn hóa công ty không ch
là mt mt xích ca chui phc tp
mà nó chính là tt c chui rc ri đó (Pacanowsky & O’donnell Trujiuo, 1982).
Vn hóa công ty còn là mt hình thc ca các gi thit c bn – đc phát minh,
khám phá, phát trin bi mt nhóm khi h hc cách đi phó vi các vn đ liên
quan đn vic thích nghi vi bên ngoài và hi nhp vi bên trong - đã phát huy tác
dng và đc coi nh có hiu lc và do đó đc truyn đt cho các thành viên mi

noi theo (Schein, 1985).
Trong khi đó vi kinh nghim và thc tin qun lý ca mình, ông Herb
Kelleher – Cu ch tch tp đoàn Southwest Airlines đã khái quát mt h thng tri
thc khá hoàn chnh v vn hóa công ty góp phn làm phong phú thêm tri thc v
qun tr ca nhân loi đó là: “Vn hóa là tài sn không th thay th và là tài sn vô
hình, nó biu hin qua s trung thành ca các nhân viên, bu không khí làm vic
nh gia đình, tinh thn đng đi trong công vic và s tin t
ng ca các nhân viên
vào các quyt đnh và chính sách ca công ty. Nn vn hóa đó to nên s khác bit
đem li li th cnh tranh vô cùng quan trng cho công ty vì thiu vn công ty có
th đi vay, thiu nhân lc công ty có th tuyn dng nên các đi th cnh tranh có
th bt chc và đi mua nhng li không th đi mua hay bt chc s cng hin,
lòng tn ty và trung thành ca tng nhân viên. Thành công ca công ty có đc là
nh
 vào s đc trng ca vn hóa công ty cho nên chúng ta phi luôn xây dng nn
vn hóa này”. Herb Kelleher cng nhn mnh rng, chúng ta không ch xây dng
nn vn hóa công ty thun túy mà điu quan trng là phi bin nhng giá tr vn hóa
7


đó thành li nhun, đa vào trong nhn thc nh mt phn giá tr ca mi nhân viên
và đi ng lãnh đo.
Các khái nim trên phn ánh nhng quan nim khác nhau v vn hóa, phn
ln các nhà nghiên cu cho rng vn hóa là mt thc th khách quan, song khi đ
cp chi tit h li có mt lot quan đim riêng. Tóm li, vn hóa công ty là tp hp
các giá tr, nim tin, hình thc tín ngng và thói quen trong su
t quá trình lch s
ca công ty, nhng điu này đc th hin trong cách điu hành và ng x ca các
thành viên.
Vi cách tip cn trên có th hiu vn hóa công ty là toàn b các giá tr vn

hóa đc gây dng nên trong sut quá trình tn ti và phát trin ca mt công ty,
tr thành các giá tr, các quan nim, tp quán, truyn thng n sâu vào hot đng
ca công ty y đng thi chi phi tình cm, n
p suy ngh và hành vi ca mi thành
viên trong doanh nghip.

1.2.3 Vn hóa công ty th hin tính cách ca doanh nghip
Vn hóa công ty đc coi là tính cách ca mt t chc do chúng đc hình
thành bi nhng khía cnh v phong cách khác nhau vi nhng đc trng riêng.
Nhng khía cnh v phong cách ca mt t chc gm:
Tính sáng to và sn sàng mo him: th hin bng mc đ các thành viên
đc khuyn khích sáng to và sn sàng chp nh
n mo him. Nhng t chc có
vn hóa thuc nhóm này thng khuyn khích nhân viên chp nhn ri ro. H luôn
nhn đc s hu thun khi phi đng đu vi bt trc hay khi th nghim nhng
cách làm mi.  nhng t chc này, sáng to và đi mi là không ngng; h rt
linh hot khi đng đu vi nhng bin đng vi nhng môi tr
ng kinh doanh.
Tính chú trng chi tit: th hin bng mc đ các thành viên đc khuyn
khích trình bày c th chính xác, có phân tích và chú ý đn các chi tit. i vi
nhng t chc thuc tính cách này, chi tit c th thng đc quan tâm đáng k
trong tng hot đng. Các quy trình, th tc đc biên son đy đ, k lng đ h
8


tr các thành viên trong quá trình thc hin và phi hp. Nhng t chc đnh hng
cht lng thng có dng tính cách này.
Tính đnh hng kt qu: th hin bng mc đ ngi qun lý chú trng đn
kt qu thay vì chú trng đn phng pháp và quá trình đ đt đc nhng kt qu
đó. Nhiu t chc đã thành công bng cách tp trung vào kt qu, luôn h

ng mi
s quan tâm vào vic đt đc nhng kt qu hay mc tiêu đã đnh, điu đó có nh
hng và dn đnh hình trong cách thc hành đng ca nhân viên.
Tính đnh hng vào con ngi: th hin bng mc đ các quyt đnh qun
lý dành s quan tâm đn con ngi trong t chc. T chc này coi con ngi là tài
sn quý giá nht và tin rng s sáng to ca m
i thành viên chính là nhân t quyt
đnh to nên s thành công.  t chc này đoàn th ca ngi lao đng thng có
vai trò và nh hng rt đáng k.
Tính đnh hng tp th: th hin bng mc đ các hot đng đc thit k
và t chc trên c s nhóm thay vì cho tng cá nhân. Nhng t chc này thng tp
trung xây dng vn hóa xoay quanh nhng nhóm nh. Tính cht t
ng đng trong
công vic gia các thành viên giúp h d gn nhau hn. Các thành viên luôn c
gng duy trì tinh thn đng đi và xây dng bn sc riêng ca nhóm nên tinh thn
đng đi luôn đc đ cao  t chc này.
S nhit tình: th hin bng mc đ các thành viên hng hái thi đua vi nhau
thay vì tha hip và hp tác. Nhiu t chc coi trng s nhit tình hn bt c yu t

nào. H tin rng s hng hái ca nhân viên chính là yu t to ra s sáng to và
nng sut đng thi t chc này có tinh thn t lc t cng cao, luôn kiên quyt
trong cnh tranh và tích cc bo v thng hiu ca mình.
Tính n đnh: th hin bng mc đ các hot đng t chc hng vào vic
duy trì hin trng thay vì làm thay đi nó. Mt trong nh
ng mc đích mà nhiu t
chc luôn hng ti là n đnh và phát trin. Trong đó mt s t chc hng mi
n lc vào vic đt đc s tng trng, h coi vic liên tc tng trng là khng
đnh s tn ti ca h cng nh v th ca h.  t chc này thay đi đc cân nhc
rt k lng và đc tin hành rt thn trng.
9

1.3 MT S NGHIÊN CU TRÊN TH GII V NH HNG CA VN
HÓA CÔNG TY N KT QU HOT NG KINH DOANH
Môi trng kinh doanh có th đòi hi doanh nghip phi thay đi đ thích
nghi nhng cng có th cn s n đnh đ đt hiu qu; đnh hng chin lc ca
doanh nghip có th là phi linh hot đ thích ng vi nh
ng bin đng ca ngoi
cnh hoc đòi hi tp trung kim soát có kt qu hot đng và h thng ni b đ
đt kt qu cao trong các hot đng. Vi nghiên cu ca mình, Silverzweig & Allan
(1976), là nhng ngi đu tiên khám phá ra s nh hng ca vn hóa đn kt qu
hot đng kinh doanh. H nhn thy rng kt qu hot đng c
a 8 công ty mà h
nghiên cu luôn có s thay đi mi khi có s thay đi v vn hóa. T đó các nghiên
cu v s liên kt gia vn hóa t chc và kt qu hot đng ngày càng tng lên
trong các thp k qua. in hình các nghiên cu v s tng quan gia yu t vn
hóa công ty và kt qu hot đng kinh doanh mà đa s đc thc hin ti M nh:
Daniel Denison (1990); Denison & Mishra (1995); Gordon & Ditomaso (1992);
Kotter & Heskett (1992); Marcoulides & Heck (1993) và các nghiên cu thc hin
 Châu Âu nh: Calori & Sarnin (1991); Wilderom & Van den Burg (1998).

10


TÁC GI YU T VN HÓA THÀNH PHN O
LNG
QUI MÔ NGHIÊN
CU
Denison
(1990)
1. Vn hóa hòa nhp
2. Vn hóa nht quán
3. Vn hóa thích ng
4. Vn hóa s mnh
1.Doanh thu
2. Thu nhp/Doanh thu
3.Thu nhp/Vn đu t
6 nm trên 34
công ty ca M 
24 ngành công
nghip
Gordon &
Ditomaso
(1992)
1. Sc mnh vn hóa
2. S thích ng
3. S n đnh
1.S tng trng tài sn
2. S tng trng li

nhun
6 nm, 11 công ty
bo him  M
Kotter &
Heskett (1992)
1. Th mnh vn hóa
2. S tng thích
chin lc – vn hóa
3. S thích ng
1. Thu nhp ròng hng
nm
2. Li nhun t đu t
3. Giá c phiu hàng
nm
Khong 11 nm,
207 công ty ca M
vi 22 ngành công
nghip
Ngun: Empirical Studies on the Organizational Culture Performance Link
Neal M. Ashkanasy, Celeste Wilderom, Mark F. Peterson, Handbook of
Organizational Culture & Climate

Mt nghiên cu đin hình ti M là nghiên cu ca Denison (1990) nhm
kho sát các yu t vn hóa có nh hng đn kt qu hot đng kinh doanh.
Nghiên cu này đc thc hin trong khong 6 nm trên 34 công ty ca M  24
nc công nghip khác nhau vi 43.747 ý kin ca nhân viên; t đây hình thành
nên lý thuyt hành vi trong t chc có s liên kt gia th m
nh vn hóa và kt
quhot đng ca công ty. Denison đã chia vn hóa thành bn yu t: Vn hóa thích
ng (adaptability), Vn hóa s mnh (mission), Vn hóa hòa nhp (involvement) và

Vn hóa nht quán (consistency).



11


1.3.1 Vn hóa hòa nhp (Involvement)
Vn hóa hòa nhp đt trng tâm ch yu vào vic lôi cun s tham gia ca
các thành viên trong t chc đ đáp li s thay đi nhanh ca môi trng bên ngoài.
Vn hóa hòa nhp thng tp trung vào vic quan tâm đn nhu cu ca ngi lao
đng và coi đó là cách thc đ đt kt qu lao đng cao. Vic ngi lao đng tham
gia nhit tình và cun hút có tác dng nâng cao tinh thn trách nhim và tinh th
n
làm ch, nh đó h hành đng mt cách có ý thc và t giác hn trong các công
vic ca t chc.
Vn hóa hòa nhp bao gm các yu t: phong cách lãnh đo, làm vic nhóm,
nng lc phát trin.

1.3.2 Vn hóa nht quán (Consistency)
Vn hóa nht quán hng trng tâm vào nhng vn đ bên trong t chc và
vào vic kiên trì xây dng, gìn gi mt môi trng n đnh. Nhng t chc áp dng
tri
t lý này thng c v cho vic vn dng mt phng pháp có h thng, bài bn,
nht quán trong các hot đng. Hình tng, tm gng đin hình, giai thoi thng
đc s dng đ c v cho s hp tác và cng c truyn thng. Các chính sách và
bin pháp đc son tho nhm cng c thêm trit lý “truyn thng”. S nhit tình
ca mi thành viên ch đ
c xp  v trí th yu, tuy nhiên đim yu này ca t
chc đc cân bng bi mc đ nht quán, đng thun và hp tác gia các thành

viên. Sc mnh ca t chc đc to ra t s hòa đng và hiu qu.
Vn hóa nht quán bao gm các yu t: Giá tr công ty, trao đi hp tác,
chính sách khen thng.

1.3.3 Vn hóa thích ng (Adaptability)
Vn hóa thích ng đ
c đc trng bi chin lc chú trng đn môi trng
bên ngoài đ đt đc tính mm do và d thay đi nhm phù hp vi yêu cu ca
môi trng. Vn hóa thích ng nhn mnh đn nhng chun mc, nim tin có tác
dng tng cng nng lc phát hin, x lý và chuyn hóa nhng tín hiu t môi
12


trng bên ngoài vào các hành vi thích ng ca t chc. Loi hình doanh nghip
này có th cn có kh nng điu chnh c cu hay thích nghi vi nhng yêu cu v
hoàn cnh và cách thc hành đng ca các công vic mi.
Vn hóa thích ng bao gm các yu t: Sáng to trong công vic, quan tâm
khách hàng, đào to và phát trin.

1.3.4 Vn hóa s mnh (Mission)
Nhng t chc quan tâm đn vic đáp
ng nhng đòi hi ca môi trng bên
ngoài nhng không cn thit phi có nhng thay đi nhanh đc coi là phù hp vi
vn hóa s mnh. Vn hóa s mnh rt coi trng vic hòa đng v s mnh chung
ca t chc. S mnh chung làm cho công vic ca mi thành viên trong t chc có
ý ngha hn so vi nhng gì th hin trong các bn mô t công vic và trách nhim
c
a h. Ngi lao đng hiu k hn và có đnh hng rõ hn v vai trò và s mnh
ca h trong t chc. Nhng ngi lãnh đo t chc đnh hng hành vi ca h
bng cách ch rõ mc tiêu tng lai mong mun và làm cho nó có ý ngha đi vi

tt c mi ngi.
Vn hóa s mnh bao gm các yu t: chin lc, tm nhìn, mc tiêu.

1.4 THIT LP MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Trên th gii có nhiu công trình nghiên cu v vn hóa công ty tuy nhiên
tác gi chn mô hình nghiên cu ca Denison (1990) vì đây là mt nghiên cu đc
tin hành rt qui mô và là nn tng cho nhiu nghiên cu  nhiu quc gia khác
nhau. Nghiên cu ca Denison đc thc hin trong khong 6 nm trên 34 công ty
ca M, mt ni có nn kinh t phát trin mnh m nht th gii vì th tác gi th
c
hin nghiên cu lp li có s dng thang đo các yu t vn hóa công ty đ kim
đnh ti Vit Nam cho khu vc Thành Ph H Chí Minh. Trên nn tng vn hóa ca
hai nc có s khác bit do đó cn có s điu chnh cho phù hp vi vn hóa Vit
Nam. Nhóm nghiên cu đã thc hin nghiên cu đnh tính đ điu chnh và b sung
13


thang đo các yu t vn hóa công ty thông qua k thut tho lun nhóm. (Xem ph
lc 1).
Kt qu nghiên cu đnh tính cho thy các yu t vn hóa công ty bao gm:
(1) Phong cách lãnh đo, (2) Làm vic nhóm, (3) Trao đi hp tác, (4) Chính sách
lng và khen thng, (5) Sáng to trong công vic, (6) ào to và phát trin, (7)
Môi trng làm vic. Các yu t còn li không đc quan tâm hay không đc đ
cp đn, điu này hoàn toàn phù hp vi tính cách vn hóa c
a Vit Nam. Ngoài
nhng tính cách ging ngi Á ông là thng thn, trung thc, ngi M còn có
tính ch ngha cá nhân, t do bình đng, tinh thn mo him, cu tin thc dng đã
làm cho h ch bit quan tâm đn thành công, chin lc, thành tích và đt đc
mc tiêu. Qua đó nhn thy rõ có s khác bit v vn hóa và t tng gia Phng
ông và Phng Tây.

14




HÌNH 1.1: Mô hình nghiên cu v yu t vn hóa ca Denison, 1990.

15


Phong cách lãnh đạo
Làm việc nhóm
Chính sách lương và thưởng
Trao đổi hợp tác
Sáng tạo trong công việc
Đào tạo và phát triển
Môi trường làm việc
Hiệu quả hoạt động
kinh doanh


HÌNH 1.2: Mơ hình nghiên cu các yu t vn hóa đã điu chnh.


1.5 THIT LP GI THUYT
Các gi thuyt v mi quan h gia các yu t vn hóa có nh hng đn kt
qu hot đng kinh doanh nh sau:
1) H1: Có mi quan h cùng chiu gia phong cách lãnh đo và kt qu hot đng
ca cơng ty.

2) H2: Có mi quan h cùng chiu gia làm vi
c theo nhóm và kt qu hot đng
ca cơng ty.
3) H3: Có mi quan h cùng chiu gia trao đi hp tác thng xun và kt qu
hot đng ca cơng ty.
16


4) H4: Có mi quan h cùng chiu gia chính sách tin lng và khen thng và
kt qu hot đng ca công ty.
5) H5: Có mi quan h cùng chiu gia s sáng to trong công vic và kt qu
hot đng ca công ty.
6) H6: Có mi quan h cùng chiu gia chính sách đào to và phát trin và kt qu
hot đng ca công ty.
7) H7: Có mi quan h cùng chiu gia môi trng làm vi
c và kt qu hot đng
ca công ty.

1.6 TÓM TT CHNG 1
Chng 1 đã trình bày c s lý lun và các khái nim ca nhiu tác gi v
vn hóa đng thi gii thiu mt s nghiên cu trên th gii v vn hóa công ty.
Trong chng này mô hình đa ra nghiên cu đó là mô hình ca Denison (1990) và
đc điu chnh phù hp vi các yu t vn hóa  Vit Nam. Trên c s
đó, các gi
thuyt đc đt ra là các yu t này có nh hng cùng chiu đn kt qu hot đng
kinh doanh.

17


CHNG 2
PHNG PHÁP NGHIÊN CU
2.1 GII THIU
Chng 1 đã trình bày lý thuyt và các nghiên cu trc đây ca các tác gi
có liên quan đn lnh vc vn hóa công ty và có nh hng đn kt qu hot đng
kinh doanh đng thi xây dng mô hình nghiên cu và phát trin các gi thuyt.
Chng 2 s trình bày các vn đ liên quan đn phng pháp nghiên cu, xây dng
thang đo đ kim đnh các gi thuyt đ ra. Chng này gm 3 phn: (1) Thit k

nghiên cu; (2) Xây dng thang đo; (3) Thit k mu.

2.2 THIT K NGHIÊN CU
2.2.1 Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu này bao gm hai bc chính: (1) nghiên cu khám phá và (2)
nghiên cu s b.
Nghiên cu phám phá đc thc hin bng phng pháp đnh tính dùng đ
điu chnh và b sung các bin quan sát các khái nim nghiên cu. Nghiên cu đnh
tính đc thc hin thông qua k thut tho lun nhóm tp trung. Hai nhóm, gm
mt nhóm nam và m
t nhóm n, la tui t 25-35, tng cng có 20 thành viên

thuc các phòng ban khác nhau trong mt công ty. (Xem ph lc 1 v Dàn bài tho
lun nhóm).
Nghiên cu s b đc thc hin bng phng pháp đnh lng đ đánh giá
s b v đ tin cy và giá tr ca các thang đo đã thit k, đc điu chnh cho phù
hp vi các nhân viên, qun lý ti TP H Chí Minh. Nghiên cu này đc th
c hin
bng phng pháp phng vn trc tip thông qua bng câu hi chi tit.  đt đc
kt qu tt hn, chúng tôi tin hành phng vn th 20 ngi vi mc đích xem
ngi đc hi có hiu đúng và đánh giá đúng các yu t đo lng ca mô hình
nghiên cu không. Bng câu hi đc điu chnh mt ln na v thu
t ng, thc t
đ d hiu hn sau đó chúng tôi tin hành điu tra 300 cán b, nhân viên vào tháng
9/2009. (Xem ph lc 2 v Bng câu hi kho sát).
18


2.2.2 Quy trình nghiên cu

Hình 2.1: Quy trình nghiên cu

2.3 XÂY DNG THANG O
2.3.1 Các thang đo vn hóa và kt qu hot đng kinh doanh ca Denison
Thang đo các yu t vn hóa công ty ca Denison (1990) đc s dng cho
nghiên cu bao gm 60 bin quan sát, đo lng 12 thành phn đó là: Phong cách
lãnh đo, Làm vic nhóm, Nng lc phát trin, Giá tr công ty, Trao đi hp tác,
Chính sách lng và thng, Sáng to trong công vic, Quan tâm khách hàng, ào
to và phát trin, Chin lc, Tm nhìn, Mc tiêu nh sau: