Phòng ngừa rủi ro giá dầu bằng công cụ phái sinh tại hãng hàng không Jetstar Pacific Airlines Việt Nam

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
  


NGUYN TH NHăMAI



PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU BNG CÔNG
C PHÁI SINH TI HÃNG HÀNG KHÔNG
JETSTAR PACIFIC AIRLINES, VIT NAM




LUNăVNăTHCăSăKINHăT




Ngiăhng dn khoa hc
PGS.TS. BÙI KIM YN




TP. H CHÍ MINH - NMă2009
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
  

NGUYN TH NHăMAI


PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU BNG CÔNG
C PHÁI SINH TI HÃNG HÀNG KHÔNG
JETSTAR PACIFIC AIRLINES, VIT NAM



Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngiăhng dn khoa hc
PGS.TS. BÙI KIM YN




TP. H CHÍ MINH - NMă2009

LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca bn thân. Các s liu và
thông tin s dng trong lun vn này đu có ngun gc, trung thc và đc phép

công b.

Tác gi lunăvn



Nguyn Th Nh Mai












MC LC

Trang Bìa
Liăcamăđoan
Mc Lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình, biuăđ
LI M U 1
CHNGă1: 4
TNG QUAN V PHÒNG NGA RI RO VÀ BÀI HC KINH NGHIM

V PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU BNG CÔNG C PHÁI SINH CA
CÁC HÃNG HÀNG KHÔNG TRÊN TH GII.
1.1 Tng quan v ri ro 4
1.1.1. nh ngha ri ro 4
1.1.2. Phân loi ri ro 4
1.1.2.1.Ri ro kinh doanh 4
1.1.2.2.Ri ro tài chính 4
1.1.2.3.Ri ro kit giá tài chính 4
1.2. Phòng nga ri ro 5
1.2.1. nh ngha 5
1.2.2. Quan đim v phòng nga ri ro 5
1.3. Sn phm phái sinh 6
1.3.1. nh ngha v sn phm phái sinh 6
1.3.2. Vai trò ca th trng sn phm phái sinh 7
1.3.3. Ch th tham gia vào th trng sn phm phái sinh 9
1.3.4. Các công c phái sinh 10
1.3.4.1. Hp đng k hn (Forward) 10
1.3.4.2. Hp đng giao sau (Future) 10
1.3.4.3. Hp đng hoán đi (Swap) 12
1.3.4.4. Hp đng quyn chn (Option) 13
1.4. Phòng nga ri ro giá du trong ngành hàng không 15
1.4.1. Gii thiu nhiên liu hàng không. 15
1.4.2. Phòng nga ri ro giá du. 18
1.4.2.1. Ti sao các hãng hàng không phi phòng nga ri ro giá du?
18
1.4.2.2. Các công c phòng nga ri ro giá du .20
1.4.2.3. Ri ro Basic 22
1.5. Bài hc kinh nghim phòng nga ri ro giá du ca các hãng hàng không
trên th gii. 22
1.5.1. Thc trng kinh doanh ca các hãng hàng không trong tình hình giá

du bin đng 23
1.5.2. Bài hc kinh nghim v phòng nga ri ro giá du ca các hãng hàng
không trên th gii……………………………………………………………… 26
CHNG 2: 29
THC TRNG PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU BNG CÔNG C PHÁI
SINH TI HÃNG HÀNG KHÔNG JETSTAR PACIFIC AIRLINES.
2.1. Thc trng phòng nga ri ro giá du ca các hãng hàng không Vit Nam 29
2.1.1. Thc trng kinh doanh ca các hãng hàng không Vit Nam 29
2.1.2. Phòng nga ri ro giá du ca các hãng hàng không Vit Nam 33
2.2. Gii thiu hãng hàng không Jetstar Pacific Airlines 33
2.2.1. Lch s hình thành. 33
2.2.2. C cu t chc 36
2.2.3. Chin lc và mc tiêu kinh doanh ca Jetstar Pacific 37
2.2.3.1. Mc tiêu kinh doanh 37
2.2.3.2. Chin lc kinh doanh 37
2.3. Phân tích nhă hng giá du đn hotă đng kinh doanh ca Jetstar
Pacific. 38
2.4.ăPhơnătích,ăđánhăgiáăchngătrình phòng nga ri ro giá du ca Jetstar
Pacific. 47
2.4.1. Ti sao Jetstar Pacific phi tin hành phòng nga ri ro giá du? 47
2.4.2. Tng quan chng trình phòng nga ri ro giá du ca Jetstar Pacific.
48
2.4.2.1. C cu giá du đc phòng h ca Jetstar Pacific. 48
2.4.2.2. Hàng hoá c s và giá tham chiu. 49
2.4.2.3. Quy trình báo cáo và giám sát chng trình qun tr ri ro ca
Jetstar Pacific. 50
2.4.3. Phân tích, đánh giá chng trình phòng nga ri ro giá du ca Jetstar
Pacific. 51
CHNG 3: 61
MT S GII PHÁP PHÒNG NGA RI RO GIÁ DU BNG CÔNG C

PHÁI SINH TI HÃNG HÀNG KHÔNG JETSTAR PACIFIC AIRLINES,
VIT NAM
3.1. Gii pháp phát trin th trng phái sinh Vit Nam .61
3.1.1.Xây dng và hoàn thin khung pháp lý cho th trng phái sinh Vit
Nam. 61
3.1.2. Nâng cao nhn thc và xây dng chng trình phòng nga ri ro hiu
qu trong các doanh nghip Vit Nam 62
3.2. Gii pháp phát trin th trngăxngădu Vit Nam 65
3.2.1. Thành lp sàn giao dch xng du………………………………… 65
3.2.2. Xoá b c ch đc quyn cung cp xng du .65
3.3. Gii pháp phòng nga ri ro giá du bng công c phái sinh ti Jetstar
Pacific Airlines. 66
3.3.1. Xây dng chính sách, mc tiêu rõ ràng v qun tr ri ro giá du .67
3.3.2. ào to nhân lc có kin thc v công c phái sinh 67
3.3.3. Xây dng và phát trin h thng các công c phân tích ri ro và d báo
giá du 67
3.3.4. a dng hoá các chin lc phòng h giá du bng công c phái sinh.
68
3.3.5. Nâng cao vai trò, nng lc đánh giá, kim soát ca Ban qun tr cp
cao ti Jetstar Pacific trong phòng nga ri ro giá du 70
3.3.6. Tit kim nhiên liu trong hot đng bay 71
KT LUN 73
TÀI LIU THAM KHO 74
PH LC 76

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

BBL: Barrel - n v đo lng: thùng du ( 8 bbl = 1tn du)
OPEC: Organization of the Petroleum Exporting Countries – T chc nhng nc
xut khu du
NYMEX: New York Mercantile Exchange – Sàn giao dch hàng hoá New York
CBOE: Chicago Board Options Exchange – Sàn giao dch Quyn chn Chicago
PHLX: Philadelphia Stock Exchange – Sàn giao dch chng khoán Philadelphia
OTC: Over The Counter – Sàn giao dch phi tp trung
IATA: International Air transport Association – Hip hi hàng không quc t
ASM: Available Seat Miles – S gh sn sàng cho s hành khách nhân cho s dm
(miles) mà s gh đc bay.

DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: Chi phí xng du và kt qu kinh doanh ca Jetstar Pacific nm 2006-
2009 40
Bng 2.2: Tác đng giá và s lng du đn chi phí xng du ca Jetstar Pacific
nm 2006-2009 41
Bng 2.3: Tác đng chi phí xng du lên tng chi phí ca Jetstar Pacific nm 2006-
2009 42
Bng 2.4: So sánh chi phí, doanh thu và li nhun ca Jetstar Pacific nm 2006-
2009 43
Bng 2.5: Phòng h giá du ca Jetstar Pacific nm 2008 52
Bng 2.6: Phòng h giá du ca Jetstar Pacific nm 2009 54









DANH MC CÁC HÌNH, BIUă

Hình 1.1: Biu đ giá du WTI và Jet Kerosense t nm 1999-2009 23
Hình 2.1: Biu đ giá du ca Jetstar Pacific t nm 2006-2009 38

Hình 2.2: T trng chi phí ca Jetstar Pacific t nm 2006-2009 39
Hình 2.3: C cu giá du ca Jetstar Pacific Airlines 49






1
LIăMăU
1. S cn thit và tính thc tin caăđ tài
Th trng hàng không Vit Nam đư đánh du mt bc tin quan trng vi s
ra đi ca Hãng Hàng Không giá r Jetstar Pacific Airlines vào tháng 2/2007. Vi
mô hình hàng kinh doanh này, hưng có c hi m rng th trng hàng không đn
đông đo các đi tng khách hàng, trong khi các hãng hàng không truyn thng
Vit Nam trong thi gian qua ch tp trung đn đi tng khách hàng có thu nhp
cao. Tuy nhiên, bên cnh nhng thun li trên Jetstar Pacific cng phi đi mt vi
mt thách thc ln hn khi là mt hãng hàng không giá r, đó là phi qun lý tt
đc chi phí, gim giá thành đ có th xây dng đc mc vé r mà vn đm bo
đc mc tiêu kinh doanh ca hãng. Mc tiêu này ca hưng đang gp mt tr ngi
ln khi chi phí xng du, khon mc chi phí chim t trng ln nht trong c cu
chi phí ca hưng, đư không ngng bin đng và tng lên trong thi gian qua.
Hin ti, ngun xng du ca Jetstar Pacific đc nhp khu t các th trng
nc ngoài, do đó hưng s không tránh khi ri ro mt khi xut hin cú sc giá du
trên th gii. iu này đư tht s xy ra khi nm 2008 giá du thô th gii đư đt k
lc 145.16 USD/thùng vào ngày 14/7/2008, chính cú sc giá du này đư khin tình
hình kinh doanh ca các hãng hàng không trên th gii chao đo. Nhn thc đc
tm quan trng ca ri ro giá du tác đng đn tình hình kinh doanh ca hãng,
Jetstar Pacific đư tin hành thc hin phòng nga ri ro giá du bng hp đng phái
sinh. ây là công c phòng nga ri ro đc ng dng rng rãi ti các hãng hàng

không trên th gii và vic phòng h giá du đư tr thành mt đc đim quan trng
ca các hãng hàng không giá r vì chính chi phí nhiên liu s quyt đnh đn s
sng còn ca các hãng này. Tuy nhiên, th trng phái sinh vn là mt th trng s
khi  Vit Nam và phòng h giá du là nhng chin lc phc tp, đòi hi các
hãng hàng không phi có s am hiu v công c phái sinh, kh nng phân tích,
đánh giá đc ri ro, các thông tin th trng…Vic ng dng công c phái sinh
trong phòng h giá du ti Jetstar Pacific Airlines đư m ra nhng nhn thc mi
v phòng nga ri ro nói chung và phòng nga ri ro giá du nói riêng trong ngành

2
hàng không Vit Nam. ó là lý do tôi tin hành nghiên cu đ tài ắPhòng nga
ri ro giá du bng công c phái sinh ti hãng hàng không Jetstar Pacific
Airlines, VităNamẰ.
2. Mc tiêu nghiên cu caăđ tài
 Nghiên cu tìm hiu lý lun v phòng nga ri ro, công c phái sinh
và kinh nghim phòng nga ri ro giá du ca các hãng hàng không
trên th gii.
 Phân tích, đánh giá tác đng giá du đn hot đng kinh doanh ca
Jetstar Pacific trong thi gian qua đ thy ý ngha vic thc hin
phòng nga ri ro giá du bng công c phái sinh ti Jetstar Pacific
Airlines.
 Nghiên cu, đánh giá chng trình phòng nga ri ro giá du ca
Jetstar Pacific Airlines đ thy đc mt thành công và nhng mt
còn hn ch ca hãng t đó đa ra nhng gii pháp hoàn thin chng
trình phòng nga ri ro giá du ca Jestar Pacific trong tng lai.
3. iătng và phm vi nghiên cu caăđ tài
 tài tp trung phân tích, đánh giá nh hng ca giá du đn hot
đng kinh doanh và chng trình phòng h giá du bng công c phái sinh
ca Jetstar Pacific Airlines trong thi gian qua. T đó đ tài đa ra mt s
gii pháp đ hoàn thin chng trình phòng nga ri ro giá du ti Jetstar

Pacific Airlines.
 tài cng còn mt s hn ch khi ch tip cn đc các s liu lch
s ca hưng đ tng hp phân tích, đánh giá ri ro giá du và chng trình
phòng nga ri ro giá du đư đc s dng ca Jetstar Pacific da trên
nhng lý thuyt v phòng nga ri ro và kinh nghim phòng h giá du ca
các hãng hàng không trên th gii.  tài cha tip cn đc các mô hình
đnh lng đ tính toán, phân tích mc đ ri ro mà Jetstar Pacific phi gánh
chu t bin đng giá du và t đó xác đnh t l phòng h thích hp cho
hưng trong tng lai.


3
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Tác gi nghiên cu lý lun, tìm hiu thc tin và kinh nghim v phòng nga
ri ro giá du bng công c phái sinh ca các hưng hàng không trên th gii kt hp
vi quá trình tìm hiu thc tin chng trình phòng nga ri ro giá du ti hưng
hàng không Jetstar Pacific Airlines.  tài s dng tng hp mt s phng pháp
nghiên cu: thng kê mô t, tng hp, so sánh, phân tích, phng pháp quan sát t
thc tin đ khái quát bn cht ca các vn đ nghiên cu. Ngoài ra, đ tài cng s
dng các bng, biu, hình đ minh ha.
5. Kt cu ca lunăvn.
Ngoài li m đu, kt lun, mc lc, danh mc các t vit tt, danh mc các
bng, danh mc các hình, biu đ, danh mc tài liu tham kho, lun vn bao gm 3
chng:
Chngă1: Tng quan v phòng nga ri ro và bài hc kinh nghim
v phòng nga ri ro giá du ca các hãng hàng không trên th gii.
Chngă2:ă Thc trng phòng nga ri ro giá du bng công c phái
sinh ti hãng hàng không Jetstar Pacific Airlines, Vit nam.
Chngă3: Mt s gii pháp phòng nga ri ro giá du bng công c
phái sinh ti hãng hàng không Jetstar Pacific Airlines, Vit Nam.

4
CHNGă1
TNGăQUANăVăPHọNGăNGAăRIăRO VÀ BĨIăHCăKINHăNGHIMă
VăPHÒNG NGAăRIăROăGIỄăDU CAăCỄCăHĩNGăHĨNGăKHỌNG
TRểNăTHăGII.
1.1. Tng quan v ri ro
1.1.1. nh ngha ri ro
Ri ro là kh nng xut hin các khon thit hi tài chính. Nhng d án nào
có kh nng xut hin các khon l ln đc xem nh là có ri ro ln hn nhng d
án có kh nng xut hin các khon l thp hn. Nói cách khác thut ng ri ro
đc s dng vi ý ngha thay th ln nhau qua li vi thut ng không chc chn
đ mô t s bin đi ca các t sut sinh li liên quan đn mt d án hay mt tài sn
nào đó.
1.1.2. Phân loi ri ro
1.1.2.1. Ri ro kinh doanh
Là tính kh bin hay tính không chc chn trong li nhun trc thu ca
mt doanh nghip hay ri ro có liên quan đn bn cht hot đng sn xut và kinh
doanh. Ri ro kinh doanh do nhiu yu t gây ra, bao gm tính kh bin ca doanh

thu và các chi phí hat đng.
1.1.2.2. Ri ro tài chính
Ri ro tài chính ch tính kh bin tng thêm ca thu nhp mi c phn và xác
sut mt kh nng thanh toán khi mt doanh nghip s dng các ngun tài tr có chi
phí tài chính c đnh nh n và c phn u đưi trong cu trúc vn ca mình.
1.1.2.3. Ri ro kit giá tài chính.
 nhy cm t các nhân t giá c th trng nh lưi sut, t giá, giá c hàng
hóa và chng khoán tác đng đn thu nhp ca doanh nghip đc gi là ri ro kit
giá tài chính.

5
1.2. Phòng nga ri ro
1.2.1. nh ngha
Phòng nga ri ro hàm ý mt dng giao dch đc thit k sao cho làm gim,
hoc trong mt vài trng hp loi tr đc ri ro.
1.2.2. Quan đim v phòng nga ri ro
Ti sao các công ty phi phòng nga ri ro ?
 Phòng nga ri ro có th làm tng giá tr tài sn ca c đông
Theo lý thuyt MM, giá tr ca công ty là đc lp vi quyt đnh tài chính,
trong đó có c quyt đnh phòng nga ri ro. Nói nh th không có ngha là các c
đông không phi là không có nhu cu phòng nga ri ro bi vì h có th tìm thy
trong đó mt kt hp kh d có th chp nhn đc gia hai đi lng ri ro và li
nhun. Tuy nhiên vn đ  đây là công ty không nht thit phi phòng nga ri ro
bi vì h có th tìm thy mt kt hp kh d có th chp nhn đc. Tuy nhiên nu
các c đông có th d báo chính xác tt c nhng ri ro cn phi đc phòng nga
đi chng na, nhng nu xut hin đ nhy cm do nhng bt n trong giá c
nguyên vt liu thì h có kh nng tính toán chính xác mc đ ri ro này hay
không? H có th xác đnh chính xác đc thi đim mà lúc đó ri ro dn đn tn
tht ln nht hay không? H có th xác đnh mt cách chính xác s lng hp đng
giao sau đ phòng nga cho phn ri ro ca h trong tng s ri ro hay không ? Các

chi phí giao dch ca h có bng hoc thp hn các chi phí giao dch do chính công
ty thc hin hay không? Gii pháp cho các vn đ này là không th, mt điu khá
rõ, mt chng trình phòng nga ri ro do công ty thc hin thì hiu qu hn là do
chính các c đông thc hin.
 u đưi v thu
Ngoài ra còn có nhng lý do khác khin công ty phòng nga ri ro thì tt hn
chng hn nh lý do v u đưi thu. Các công ty nào có thu nhp thp, chng hn
nh có mc thu sut di mc thu thu nhp doanh nghip  mc cao nht, có th
nhn đc các li ích t nhng mi tng tác qua li gia phòng nga ri ro và
cu trúc ca mc thu sut thu nhp ly tin.

6
 Phòng nga ri ro cng làm gim kh nng phá sn. Lu ý rng các
li ích trên không mang li giá tr cho các c đông ngoi tr rng chúng có kh
nng làm gim chi phí d kin trong trng hp công ty phá sn.
Công ty có th la chn quyt đnh phòng nga ri ro là do các giám đc ca
công ty vn d b ràng buc nhng quyn li ca mình vào thành qu ca công ty.
Lúc by gi các giám đc có th nhn đc nhng li ích do làm gim ri ro ca
công ty. ây không phi là mi quan tâm hàng đu ca c đông nhng li là nhng
gì tt nht đ lý gii ti sao công ty phi phòng nga ri ro.
 Phòng nga ri ro cng chuyn ti mt tín hiu đn trái ch tim nng ca
công ty rng công ty đang thc hin nhng n lc phi hp đ bo v giá tr ca tài
sn c s và chúng s làm cho các điu kin tín dng đc ni lng hn, ít tn kém
hn, ít tn chi phí hn cng nh các điu khon bo v đc nghiêm ngt hn.
Ti sao các công ty không phòng nga ri ro ?
Phòng nga ri ro có th dn đn nhng n tng sai lch v s lng ri ro
gim đi. Phòng nga ri ro hu nh không th nào trit tiêu đc hoàn toàn ri ro
mà ch có th làm gim thiu ri ro mà thôi. Chính vì th mi đòi hi nên duy trì
mt s ri ro đ có th nhn dng và kim soát đc chúng.
Phòng nga ri ro có th s loi tr các c hi thc hin nhng u th khi

các điu kin th trng thun li. Nói các khác, phòng nga ri ro mt mt làm
gim đi các khon l nhng mt khác chúng cng làm gim đi các khon lãi tim
nng. To ra tài sn cho các c đông không đn t mt chng trình phòng nga ri
ro mt các không có suy xét. Phòng nga ri ro phi có chn lc, ngha là mt s
ri ro nht đnh nào đó gim đi trong khi vn duy trì li mt s đ nhy cm cn
thit nhm tn dng nhng u th nht đnh ca chúng.
1.3. Sn phm phái sinh
1.3.1. nh ngha
Sn phm phái sinh theo ngha chung nht là mt khon đu t có giá tr ph
thuc vào giá tr mt khon đu t c bn khác. Hay công c phái sinh là các công
c tài chính có li nhun phát sinh t li nhun ca các công c khác, ngha là thành

7
qu ca chúng ph thuc vào din bin ca các công c chn làm c s hay còn gi
là tài sn c s.
Tài sn c s có th là c phiu, trái phiu, tin hoc là hàng hóa hay có th
là mt yu t ngu nhiên chng hn nh thi tit. Tài sn c s có th là công c
phái sinh khác, chng hn nh hp đng giao sau hoc hp đng quyn chn.
1.3.2. Vai trò ca th trng sn phm phái sinh
 Qun tr ri ro
Vì giá ca sn phm phái sinh có quan h vi giá ca hàng hóa c s trên th
trng giao ngay, các sn phm phái sinh có th đc s dng làm gim hay tng
ri ro ca vic s hu tài sn giao ngay. Ví d mua mt tài sn giao ngay và bán
mt hp đng giao sau hay mt quyn chn mua s làm gim ri ro ca nhà đu t.
Nu giá hàng hóa gim xung, giá ca hp đng giao sau hay quyn chn cng s
gim. Khi đó nhà đu t có th mua li hp đng vi giá thp hn, do đó s nhn
đc mt khon li nhun ít nht có th bù đp phn nào mc l t tài sn c s.
Dng giao dch này đc gi là phòng nga ri ro.
Các nhà đu t có khu v ri ro khác nhau, mt s nhà đu t có kh nng
chp nhn ri ro tt hn các nhà đu t khác. Tuy nhiên, tt c các nhà đu t đu

mun gi cho khon đu t ca mình  mt mc ri ro có th chp nhn đc. Th
trng sn phm phái sinh cho phép nhng ngi mun làm gim ri ro ca mình
chuyn giao ri ro cho nhng ngi sn sàng chp nhn nó, đó là các nhà đu c. Vì
các th trng này là rt hiu qu trong vic phân phi li ri ro gia các nhà đu t,
không có ai cn phi chp nhn mt mc ri ro không phù hp vi bn thân mình.
Vì vy, các nhà đu t sn sàng cung cp nhiu vn hn cho th trng tài chính.
iu này s to ra nhiu li ích cho nn kinh t, vì nó to điu kin cho nhiu công
ty có kh nng huy đng vn trên th trng hn và gi cho chi phí s dng vn
càng thp càng tt.
 Thông tin hiu qu hình thành giá
Các th trng k hn và giao sau là ngun thông tin rt quan trng đi vi
giá c. c bit, th trng giao sau đc xem nh mt công c ch yu đ xác đnh
giá giao ngay ca tài sn. iu này là do nhiu tài sn có giao dch trên th trng

8
giao sau, th trng giao ngay ca chúng rt rng ln và phân tán. Vàng, du và
hàng hóa giao dch  nhiu ni khác nhau, ng vi mi loi tài sn có rt nhiu ni
khác nhau v chng loi và cht lng. Vì vy, có rt nhiu mc giá giao ngay có
th xy ra ca tài sn, th trng giao sau tng hp tt c thông tin vào mt dng
thng nht, phn ánh giá giao ngay ca mt tài sn riêng bit, là c s ca mt hp
đng giao sau. Giá ca hp đng giao sau đáo hn sm nht thng đc xem là giá
giao ngay.
Giá hp đng giao sau và k hn cng cha đng nhng thông tin v nhng
gì mà ngi ta mong đi v giá giao ngay trong tng lai. Giá giao ngay cha đng
cùng mt loi thông tin, nhng vic chit tách thông tin đó t th trng giao ngay
s khó khn hn th trng giao sau. Hn na, trong hu ht các trng hp th
trng giao sau thng sôi đng hn và vì vy thông tin t th trng này thng
đáng tin cy hn th trng giao ngay. Mc dù không nht thit phi xem giá giao
sau và giá k hn là giá giao ngay trong tng lai, giá giao sau và giá k hn phn
ánh mt mc giá mà nhng ngi tham gia th trng có th cht ngay ngày hôm

nay thay vì chp nhn nhng bt n ca giá giao ngay trong tng lai.
Do đó, th trng giao sau và k hn cung cp nhng thông tin hiu qu đ
hình thành giá. Th trng quyn chn không cung cp nhng d báo v giá giao
ngay trong tng lai mt cách trc tip. Tuy nhiên, chúng cung cp nhng thông tin
quý giá v đ bt n và cng là ri ro ca tài sn giao ngay c s.
 Các li th v hot đng
Các th trng sn phm phái sinh cung cp rt nhiu li th v hot đng:
Th nht, Chúng có chi phí giao dch thp hn. iu này có ngha là hoa hng
và các chi phí giao dch khác đi vi ngi tham gia giao dch là thp hn. iu này
làm cho vic s dng giao dch trên các th trng này thay th hoc b sung cho
các giao dch trên các th trng giao ngay tr nên d dàng và hp dn hn.
Th hai, Th trng các sn phm phái sinh đc bit là sàn giao sau và quyn
chn có tính thanh khon cao hn so vi th trng giao ngay. Mc dù th trng
giao ngay nói chung là có tính thanh khon rt cao đi vi các chng khoán ca các
công ty ln, chúng không th hp thu mà không gây ra các bin đng giá đáng k.

9
Tính thanh khon cao hn mt phn là do mc vn yêu cu đ tham gia vào th
trng sn phm phái sinh là thp hn. T sut sinh li và ri ro có th đc điu
chnh  bt c mc đ nào nh mong mun, nhng vì cn ít vn hn nên các th
trng này có th hp thu nhiu giao dch hn.
Th ba, Các th trng sn phm phái sinh cho phép các nhà đu t bán
khng d dàng hn. Th trng chng khoán áp đt nhiu gii hn đc thit k đ
hn ch hoc không khuyn khích vic bán khng, nhng nhng gii hn này thì
không áp dng cho giao dch sn phm phái sinh. Kt qu là nhiu nhà đu t thc
hin bán khng trên th trng này thay vì bán khng chng khoán c s.
 Th trng hiu qu
Các th trng giao ngay có th vn hiu qu ngay c khi không có th trng
sn phm phái sinh. Tuy nhiên, mt s c hi kinh doanh chênh lch lãi sut có th
đem li li nhun vn tn ti, ngay c trong các th trng thng xuyên hiu qu.

S tn ti ca nhng c hi này có ngha là giá ca mt s tài sn tm thi vi phm
các qui lut. Các nhà đu t có th kim đc li nhun vt hn mc hp lý ca
th trng ng vi mc ri ro cho trc.
Nh đư đ cp, có các mi liên h quan trng gia giá giao ngay và giá sn
phm phái sinh. Vic giao dch d dàng hn và chi phí thp hn trên các th trng
này to điu kin cho giao dch kinh doanh chênh lch giá và nhng điu chnh
nhanh chóng v giá s loi tr ngay lp tc nhng c hi li nhun này. Nn kinh t
s hng li nhiu vì giá ca tài sn c s phn ánh chính xác hn giá tr kinh t
tht s ca hàng hóa.
1.3.3. Ch th tham gia vào th trng sn phm phái sinh
 Nhà đu t: là ngi d kin đc nhng ri ro s xy ra và xét cn đc
phòng nga bng các sn phm phái sinh. Nh vy, ngi đu t s dng sn phm
phái sinh đ qun tr ri ro v giá hàng hóa mà mình đang nm gi.
 Nhà đu c: là ngi tham gia vào th trng đ mong kim li t s
bin đng giá c hàng hóa. Nh vy, nhà đu c s dng sn phm phái sinh nh
mt công c tài chính đ kim li.

10
1.3.4. Các công c phái sinh
1.3.4.1. Hp đng k hn (Forward)
a. nh ngha: Hp đng k hn là hp đng gia hai bên – ngi mua và
ngi bán- đ mua hoc bán tài sn vào mt ngày trong tng lai vi giá đư tha
thun ngày hôm nay. Nu vào ngày đáo hn, giá thc t cao hn giá thc hin ngi
s hu hp đng s kim đc li nhun, nu giá thp hn ngi s hu hp đng
s chu mt khon l.
b. c đim:
 Ri ro không có kh nng chi tr (ri ro tín dng) ca hp đng có hai
chiu. Ngi s hu hp đng hoc là nhn hoc là thc hin chi tr ph thuc vào
bin đng giá c ca tài sn c s.
 Giá tr ca hp đng k hn ch đc giao nhn vào ngày đáo hn hp

đng, không có khon chi tr nào đc thc hin vào ngày ký kt hoc trong thi
hn ca hp đng
 Hp đng k hn thông thng không có các phng tin thc s phc
v cho giao dch và không có mt ni nào hoc mt công ty nào đc t chc riêng
nh là mt th trng. Các hp đng k hn hoàn toàn đc giao dch trên th
trng OTC bao gm các liên lc trc tip gia các đnh ch tài chính là ch yu.
1.3.4.2. Hp đng giao sau (Future )
a. nh ngha:
Là hp đng gia hai bên ngi mua và ngi bán đ mua hoc bán tài sn
vào mt ngày trong tng lai vi giá đư tha thun ngày hôm nay. Các hp đng
đc giao dch trên sàn giao dch giao sau và chu quá trình thanh toán hàng ngày.
b. c đim:
Hp đng giao sau tin trin t hp đng k hn và có nhiu đc đim ging
vi hp đng k hn. V bn cht chúng ging tính thanh khon ca hp đng k
hn nhng hp đng giao sau vn có nhng khác bit so vi hp đng k hn:
 Hp đng giao sau đc giao dch trên th trng có t chc, gi là sàn
giao dch giao sau.

11
 Ngi mua hp đng giao sau là ngi có ngha v mua hàng hóa vào
mt ngày trong tng lai, có th bán hp đng trên th trng giao sau. iu này đư
làm cho h thoát khi ngha v mua hàng hóa. Ngc li, ngi bán hp đng giao
sau là ngi có ngha v bán hàng hóa vào mt ngày trong tng lai, có th mua li
hp đng trong th trng giao sau. iu này đư làm cho h thoát khi ngha v
mua hàng hóa.
 Hp đng giao sau có th loi b ri ro tín dng: Th nht: thay vì giao
nhn giá tr hp đng thông qua vic thanh toán đn nht vào ngày đáo hn, thay
đi trong giá tr ca các hp đng giao sau đc thc hin vào cui ngày chúng
đc giao dch. Vi hành vi điu chnh theo th trng này ri ro không thanh toán
vì vy mà gim đi. Th hai: hp đng giao sau giúp làm gim ri ro không thanh

toán là yêu cu các thành viên tham gia th trng ngi bán và ngi mua đu nh
nhau thc hin mt khon ký gi đc gi là khon ký qy. Nu hp đng giao sau
ca bn tng giá tr trong ngày giao dch, mc tng này s đc cng vào tài khon
ký qy ca bn vào cui ngày. Ngc li nu hp đng ca bn gim giá tr, khon
l s đc tr ra. Và nu s d tài khon ký qu ca bn gim xung di mc ti
thiu nào đó bn s b yêu cu np mt khon ký qu b sung, tài khon ký qu ca
bn phi đc b sung nh c hoc là v th ca bn s b đóng. Vì phng pháp
này thông thng s đóng bt k v th nào trc khi tài khon ký qu ht tin, ri
ro đc thc hin ch yu đư đc gim bt.
c. Các v th phòng nga ri ro trong hp đng giao sau
 Phòng nga v th bán: ngi phòng nga ri ro đang nm gi mt tài
sn và đang lo ngi v mt st gim giá ca tài sn có th xem xét phòng nga vi
v th bán trên hp đng giao sau. Nu giá giao ngay và giá giao sau di chuyn cùng
chiu vi nhau, phòng nga ri ro s làm gim thiu đc mt s nguy c. Ví d
nh nu giá giao ngay gim, giá giao sau cng s gim bi vì ngi phòng nga 
v th bán trên hp đng giao sau giao dch s to ra mt khon lãi ít nht đ đ bù
đp phn l xy ra trên v th giao ngay. ây đc gi là phòng nga v th bán.
 Phòng nga v th mua: mt ngi d tính mua mt tài sn trong tng
lai do lo ngi rng giá tài sn s tng lên nên bn mua mt hp đng giao sau. Sau

12
đó, nu giá tài sn tng lên giá giao sau cng s tng lên và to ra mt khon lãi trên
v th giao sau. Khon lãi ít nht bù đp phn chi phí cao hn khi mua tài sn. ây
đc gi là phòng nga v th mua.
d. nh ngha v Basic
Basic là thc đo nói lên mi quan h gia hp đng giao sau và hp đng
giao ngay, basic th hin chênh lch gia giá giao ngay và giá giao sau
Basic = Giá giao ngay – giá giao sau
1.3.4.3. Hp đng hoán đi (Swap)
a. nh ngha:

Hoán đi là mt sn phm phái sinh tài chính bao gm hai bên giao dch thc
hin mt chui các thanh toán cho các bên còn li vào mt ngày c th. Hay hoán
đi là mt hp đng mà hai bên đng ý hoán đi dòng tin.
Có nhiu loi hoán đi khác nhau, loi hoán đi ph bin nht bao gm mt
bên thc hin các chui thanh toán c đnh và nhn li các thanh toán bin đi.
Ngoài ra có nhng hoán đi mà các bên thc hin thanh toán bin đi, cng có
nhng hoán đi mà c hai bên đu thc hin nhng thanh toán c đnh nhng mt
bên thì thanh toán theo mt đng tin này còn bên kia thì thanh toán theo mt đng
tin khác. Do đó, các thanh toán ca h thì c đnh nhng giá tr thc hiu lc thì
bin đng do các dao đng ca t giá hi đoái.
b. c đim
 Hp đng hoán đi đc thc hin trên th trng OTC, các bên tham gia
bao gm thông thng bao gm mt nhà giao dch là mt đnh ch tài chính cung
cp các hoán đi trên th trng và mt ngi s dng cui cùng, khách hàng ca
nhà giao dch thng là mt doanh nghip, mt qy hu bng, qu phòng nga ri
ro hoc là mt t chc nào đó. ng nhiên hoán đi gia các nhà giao dch ln
nhau cng rt ph bin.
 Mt hp đng hoán đi tng t nh hp đng giao sau ging nh mt
danh mc các hp đng k hn. Mt hp đng hoán đi mà bên tham gia nhn các
dòng tin xác đnh và thc hin chi tr trên mt mc giá khác xét v mt qun tr ri
ro hp đng k hn, giao sau và hoán đi đu hot đng ging nhau.

13
 S khác bit ch yu gia hp đng k hn, giao sau và hoán đi là đc
tính thanh toán ca các hp đng này và mc đ ri ro không thanh toán ca các
công c này vi các đi tác trong hp đng. Thi hn thc hin ca hp đng k
hn bng vi k hn ca nó vì không có khon ký gi nào đc yêu cu, hp đng
k hn là mt công c có ri ro tín dng thun túy. Hp đng giao sau làm gim
thi hn thc hin (xung còn mt ngày) và đòi hi mt khon ký qy, vì vy gn
nh loi tr hoàn toàn ri ro tín dng. Hp đng hoán đi ch s dng mt trong hai

c ch trên đ gim thiu ri ro tín dng, chúng làm gim thi hn thc hin.
c. Các loi hp đng hoán đi
 Hoán đi tin t (Currency swap): các bên giao dch thc hin thanh toán
theo lãi sut c đnh hoc th ni cho bên còn li trên nhng đng tin khác nhau.
 Hoán đi lãi sut (Interest swap): hai bên giao dch thc hin mt chui
các thanh toán tin lãi cho bên còn li, c hai khon thanh toán đu trên cùng mt
loi đng tin, mt bên thanh toán theo lãi sut th ni hoc c đnh. S tin gc
làm c s cho vic thanh toán s không đc hoán đi.
 Hoán đi chng khoán( security swap): mt trong hai phía thc hin thanh
toán da trên giá ca chng khoán hoc ch s chng khoán. Phía còn li thanh toán
da trên mt chng khoán, danh mc chng khoán hoc ch s chng khoán khác,
hoc là mt lãi sut nào đó đc c đnh.
 Hoán đi hàng hóa:(Commodity Swap) hp đng hoán đi hàng hóa ph
bin nht là ngi phòng nga ri ro s nhn đc khon thanh toán da trên mt
mc giá c đnh ca hàng hóa c s, bên còn li s nhn thanh toán da trên mc
giá th ni thng đc tham chiu da trên giá th trng (fixed – floating price
Swap). Hp đng hoán đi hàng hóa đc s dng ph bin trong ngành công
nghip nng lng và nông nghip.
1.3.4.4. Quyn chn (Option)
a. nh ngha
Quyn chn là mt hp đng gia hai bên, ngi mua và ngi bán trong đó
cho ngi mua quyn -nhng không phi là ngha v- đ mua hoc bán mt tài sn

14
nào đó vào mt ngày trong tng lai vi giá đư đng ý vào ngày hôm nay. Ngi
mua quyn chn phi tr cho ngi bán mt mc phí gi là phí quyn chn.
Có 2 loi quyn chn c bn
 Quyn chn mua (call): trao cho ngi nm gi quyn mua tài sn vào
mt ngày nht đnh vi mt mc giá xác đnh.
 Quyn chn bán (put): trao cho ngi nm gi quyn bán tài sn vào mt

ngày nht đnh vi mt mc giá xác đnh.
b. c đim
 Quyn chn có th đc giao dch trên th trng có t chc nh CBOE ,
PHLX…nh phn ln các giao dch quyn chn đc qun lý riêng bi hai bên
nhng ngi này t tìm đn nhau và h cho rng h thích nh vy hn là giao dch
ti sàn (th trng OTC).
 Ngi mua quyn chn phi tr cho ngi bán mt s tin gi là phí
quyn chn. Ngi bán quyn chn sn sàng bán hoc tip tc nm gi tài sn theo
các điu khon ca hp đng nu ngi mua mun th. Vì vy, ngi nm gi
quyn chn s làm gim thiu ri ro khi giá hin ti ca tài sn tng cao hay gim
xung so vi mc giá thc hin mà ch mt phí quyn chn.
c. Các v th ca hp đng quyn chn

V th
Quyn chn bán
Quyn chn mua
Quyn/Nghaăv
Trng v
Mua
Mua
Có quyn thc hin mua/bán
vi mc giá thc hin
on v
Bán
Bán
Có ngha v thc hin
bán/mua khi quyn thc hin

d. Các loi quyn chn ph bin
 Quyn chn c phiu: quyn chn đi vi c phiu riêng l đôi khi đc

gi là quyn chn c phiu hay quyn chn vn c phn. Các quyn chn này tn
ti đi vi hàng ngàn c phiu riêng l mc dù khi lng giao dch có th thp đi

15
vi quyn chn mt s c phiu nht đnh. Các th trng giao dch quyn chn c
phiu nh CBOE, PHLX, NYSE…
 Quyn chn tin t: t giá là giá mà mt đi tng có th trao đi mt
đng tin vi mt đng tin khác. Nhiu công ty và nhà đu t nhy cm vi ri ro
t giá, quyn chn tin t cng nh các công c phái sinh khác đc s dng rng
rãi. Mi hp đng quyn chn tin t quy đnh c th mc giá thc hn đc th
hin di dng t giá, ngày đáo hn, đnh dng tin c s, quy mô hp đng nhiu
chi tit khác tng t nh hp đng quyn chn c phiu và ch s chng khoán.
Các quyn chn tin t đc giao dch trên sàn giao dch PSE nhng sôi đng hn
chính là th trng quyn chn OTC.
 Ngoài các quyn chn đc thc hin cho các hàng hóa là tin t, c phiu
ch s chng khoán, quyn chn cng đc thc hin khá ph bin  các loi hàng
hóa khác nh xng du, hàng nông sn….
1.4. Phòng nga ri ro giá du trong ngành hàng không.
1.4.1. Gii thiu nhiên liu hàng không
a. Du Thô
 nh ngha: Hay còn gi du m, vàng đen (ting Anh: petroleum hay crude
oil; gc ting Hy Lp: petra - đá và elaion - du; hay ting Latin oleum - du), là
mt cht lng đc màu nâu hoc ng lc. Du thô tn ti trong các lp đt đá ti
mt s ni ca v Trái t. Du thô là mt hn hp gm nhiu hydrocarbon,
phn ln thuc gc alkane, nhng thành phn rt đa dng. Hin nay, khong
80% du thô ch yu dùng đ sn xut sn phm nng lng nh xng nhiên
liu, du si và du diesel, nhiên liu máy bay, các sn phm gas hoá lng và
khong 20% du thô là nguyên liu ch yu đ sn xut ra các sn phm ca
ngành hóa du nh dung môi, phân bón hóa hc, nha, thuc tr sâu, nha
đng Do du thô là ngun nng lng không tái to nên nhiu ngi lo ngi

v kh nng cn kit du trong tng lai không xa.
 Các loi du thô thông dng:
Ngành công nghip du m phân chia "du thô" theo khu vc mà nó xut phát
(ví d "West Texas Intermediate" (WTI) hay "Brent") thông thng theo t