Quản trị rủi ro hoạt động đầu tư tài chính trong công ty cổ phần phi tài chính niêm yết trên sàn Hose

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TPHCM
KHOA ÀO TO SAU I HC
********



QUN TR RI RO HOT NG U T
TÀI CHÍNH TRONG CÔNG TY C PHN PHI TÀI CHÍNH
NIÊM YT TRÊN SÀN HOSE



LUN VN THC S KINH T



Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12




Ngi hng dn khoa hc : TS. TRN TH THÙY LINH
Ngi thc hin : NGUYN THU HUYN



Thành ph H Chí Minh – Nm 2010
LI CM N

Tôi xin chân thành cm n khoa Tài chính, khoa đào to Sau đi hc trng
đi hc Kinh T thành ph H Chí Minh đã to điu kin thun li cho tôi trong quá
trình hc tp, nghiên cu và thc hin đ tài tt nghip.
Em xin nói li bit n sâu sc đi vi TS. TRN TH THÙY LINH. Em xin
chân thành cm n Cô đã luôn quan tâm, tn tình hng dn em trong qua trình
nghiên cu và thc hin đ tài.
Em xin chân thành cm n các Th
y, Cô trong trng đi hc Kinh T đã
tn tình ging dy và trang b cho em nhng kin thc quý báu trong quá trình hc
tp và nghiên cu.
Xin gi li cm n đn tt c ngi thân trong gia đình trong thi gian qua
đã quan tâm và to mi điu kin cho Tôi hoàn thành lun vn.
Mc dù đã c gng hoàn thành lun vn vi kt qu tt nht, nhng chc
chn s
không tránh khi nhng thiu sót, kính mong nhn đc s góp ý ca các
quý Thy Cô và các bn đ lun vn đc hoàn thin và tt hn.

Tp. H Chí Minh, tháng 3 nm 2010




LÔØI CAM ÑOAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là do chính tôi nghiên cu và thc hin. Các
thông tin và s liu đc s dng trong lun vn đc trích dn đy đ ngun tài
liu ti danh mc tài liu tham kho và hoàn toàn trung thc.


Ngi thc hin

Nguyn Thu Huyn
DANH MC CH VIT TT

APT : Arbitrage Pricing Theory – Lý thuyt kinh doanh chênh lnh giá.
CAPM : Capital Asset Pricing Model – Mô hình đnh giá tài sn vn
CTCT : Công ty c phn
CML : ng th trng vn
DN : Doanh nghip
DMT : Danh mc đu t
TTC : u t tài chính
NV : Ngun vn
NHTM : Ngân hàng Thng mi
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
QLRR : Qun lý ri ro
QTRR : Qun tr ri ro
SGDCK TPHCM (HOSE): S giao dch Chng khoán thành ph H Chí Minh
TSSL : T sut sinh li
TCTD : T chc Tín dng
DANH MC HÌNH V

Hình 1.1: Các hot đu t trong công ty Phi tài chính
Hình 1.2: u t tài chính làm tng giá tr công ty và gim thiu ri ro
Hình 1.3: Các hình thc đu t tài chính ti các công ty Phi tài chính
Hình 1.4: S kt hp gia ri ro h thng và ri ro phi h thng
Hình 1.5: Ri ro h thng và phi h thng
Hình 1.6: Mô hình ri ro tài chính
Hình 1.7: Các bc tin trình qun tr ri ro tài chính

Hình 1.8: Mô hình qun tr ri ro
Hình 1.9: Kt hp hai tài sn A và B
đ ct gim ri ro
Hình 1.10: La chn danh mc đu t ti u trong th trng vi nhng tài sn ri
ro trên đng biên hiu qu
Hình 1.11: La chn mt danh mc đu t ti u trên đng CML
Hình 1.12: S dng hoán đi lãi sut vanilla thun nht đ chuyn khon vay lãi
sut th ni sang khon vay lãi sut c đnh


DANH MC BNG BIU


Bng 1.1: Giá tr đu t tài chính mt s tp đoàn kinh t
Bng 2.1: T trng đu t tài chính trong tng vn kinh doanh các công ty niêm yt
trên sàn HOSE
Bng 2.2: T trng TTC ngn hn – dài hn trong tng vn kinh doanh các
công ty niêm yt trên sàn HOSE
Bng 2.3: Tng giá tr TTC dài hn theo quý ca các công ty niêm niêm yt trên
sàn HOSE
Bng 2.4: Tng giá tr TTC ngn hn theo quý các công ty niêm niêm yt trên
sàn HOSE
Bng 2.5: Doanh thu – chi phí tài chính các doanh nghip niêm yt trên sàn HOSE
Bng 2.6: Công ty Phi tài chính niêm yt trên sàn HOSE có li nhun trc thu
nm 2008 âm.
Bng 2.7: Giá tr trích lp d phòng gim giá TTC nm 2007-2008 ca 10 công
ty có li nhun trc thu nm 2008 âm
Bng: 2.8: Din bin lãi sut c bn Vit Nam nm 2008
Bng 2.9: Toàn cnh chng khoán th gii nm 2008
Bng 2.10: T trng đu t tài chính trong tng ngun vn c

a 10 công ty phi tài
chính li nhun trc thu nm 2008 âm do đu t tài chính.
DANH MC BIU 

Biu đ 1.1: Thu nhp ca ngi mua quyn chn mua
Biu đ 1.2: Thu nhp ca ngi mua quyn chn bán
Biu đ 2.1: Giá tr đu t tài chính nm và t trng đu t tài chính trong tng
ngun vn
Biu đ 2.2: Doanh thu và chi phí tài chính các doanh nghip niêm yt trên
sàn HOSE
Biu đ 2.3: Din bin lãi sut và ch s lm phát ca Vit Nam nm 2008
Biu đ
2.4: Tng/gim ca 9 nhóm c phiu ngành trong ch s S&P 500
Biu đ 2.5: Mc đ thng xuyên s dng sn phm phái sinh ca các doanh
nghip tham gia điu tra.
Biu đ 2.6: Ch s INDEX nm 2007, 2008, 30/9/2009
Biu đ 2.7: Bin đng trong 52 tun ca các ch s chng khoán trên th gii
nm 2008

DANH MC PH LC

Ph lc 1A: Qun tr ri ro và giá tr công ty Phi tài chính
Ph lc 2A: Các bin pháp đo lng ri ro đu t tài chính trong công ty Phi tài
chính.
Ph lc 3A: ng dng hp đng k hn phòng nga ri ro lãi sut.
Ph lc 4A: ng dng hp đng tng lai trong qun tr ri ro.
Ph lc 5A: ng dng hp đng quyn chn trong qun tr r
i ro.
Ph lc 6A: Danh sách các công ty Phi tài chính niêm yt trên sàn HOSE
Ph lc 7A: Nguyên nhân li nhun thun trc thu nm 2008 ca các doanh

nghip âm
Ph lc 8A: Thit lp mô hình danh mc t hiu qu theo lý thuyt Markowitz
Ph lc 9A: Kt qu hi quy h s nhy cm ca các mã chng khoán trên
sàn HOSE vi các nhân t v mô.
Ph lc 10A: T sut sinh li các c phiu theo mô hình
đa nhân t.

LI M U

1. Ý ngha ca đ tài
Công ty c phn là mt loi hình doanh nghip tiên tin, là sn phm tt yu
ca quá trình phát trin lc lng sn xut xã hi, phù hp vi c ch kinh t th
trng. Cùng vi ch trng đa dng hóa s hu và phát trin kinh t nhiu thành
phn  nc ta, ngày càng có nhiu công ty c phn ra đi, phát trin và đóng vai
trò quan tr
ng trong nn kinh t.
Có th nói công ty c phn là hình thc phát trin cao nht trong các loi
hình doanh nghip.  s dng ti đa các ngun vn trong doanh nghip, ngoài vic
tp trung vào các lnh vc sn xut kinh doanh chính ca mình các công ty c phn
Phi tài chính còn tin hành đu t tài chính – đu t ra ngoài lnh vc sn xut chính
ca doanh nghip nhm mc tiêu ti đa hóa giá tr ca công.
Mt thc t còn t
n ti hin nay ti các doanh nghip Vit Nam là công tác
qun tr ri ro tài chính doanh nghip nói chung và qun tr ri ro đu t tài chính
nói riêng cha da trên nhng c s khoa hc, các quyt đnh qun tr ít nhiu mang
tính ch quan, cm tính và hu nh ch da vào kinh nghim. Hu nh các doanh
nghip vn cha xác đnh đc tm quan trng ca công tác qun tr ri ro, cha
xây dng cho mình m
t quy trình qun tr ri ro chuyên nghip, cha nhn bit ht
các ri ro mà doanh nghip phi gánh chu khi thc hin các hot đng đu t tài

chính. Vì vy nhng kt qu đt đc trong hot đng đu t tài chính ca các công
ty c phn thi gian qua đã không nh mong mun và gp phi nhiu ri ro.
Chính vì vy, tác gi mun thông qua đ tài “QUN TR RI RO HOT

NG U T TÀI CHÍNH TRONG CÔNG TY C PHN PHI TÀI CHÍNH
NIÊM YT TRÊN SÀN CHNG KHOÁN HOSE” nhm phn nào giúp các doanh
nghip c phn Phi tài chính Vit Nam qun tr tt các ri ro, t đó nâng cao hiu
qu đu t.

2. Mc tiêu ca đ tài
- Nghiên cu các lý thuyt tài chính doanh nghip hin đi, các công c qun
tr ri ro trên th trng
- Phân tích, đánh giá thc trng hot đng đu t tài chính và công tác qun tr
tài chính ca các công ty c phn Phi tài chính niêm yt ti sàn HOSE trong thi
gian qua.
- a ra mt s gii pháp t phía chính ph, t phía các công ty c phn Phi
tài chính nhm nâng cao hiu qu công tác qun tr ri ro tài chính ca các công ty
c phn phi tài chính niêm yt trong giai đon hin nay và sp ti vi mc tiêu ti
thiu hóa ri ro và ti đa hoá giá tr ca công ty.

3. i tng và Phng pháp nghiên cu
- i tng nghiên cu ca đ tài: các vn đ liên quan đn kt qu hot
đng đu t tài chính, công tác qun tr ri ro tài chính ca mt s công ty Phi tài
chính niêm yt trên sàn HOSE.
- Phm vi nghiên cu ca đ tài: Công ty c phn Phi tài chính niêm yt trên
sàn HOSE; đc bit đ tài đi sâu nghiên cu nhng công ty có kt qu hot đng
kinh doanh toàn doanh nghip b gim, l do hot đng đu t tài chính nm 2008.
- Phng pháp nghiên cu ca đ tài: trong lun vn này tác gi đã s dng
phng pháp lun duy vt bin chng, phng pháp quan sát, mô t và phng
pháp phân tích, tng hp, so sánh và kt hp vi thc tin hot đng ca công ty c

phn niêm yt sàn HOSE đ làm rõ vn đ cn nghiên cu ca lun vn.

4. Các đóng góp mi ca lun vn
 tài cho th
y nhng tn ti và bt cp trong công tác qun tr ri ro hot đng
đu t tài chính ca các công ty c phn niêm yt trên sàn HOSE. Vic nghiên cu
là c s đ khc phc các tn ti, rút ra bài hc kinh nghim nhm hoàn thin hn
công tác qun tr ri ro đu t tài chính, nâng cao hiu qu đu t ca doanh nghip,
đng thi đa ra mt s gii pháp đ các nhà qun tr có th s dng trong công tác
qun tr ri ro ti doanh nghip.

5. Kt cu ca lun vn
a. CHNG 1: C s lý lun v đu t tài chính và hot đng qun tr ri ro
tài chính trong công ty c phn Phi tài chính.
b. CHNG 2: Thc trng qun tr ri ro đu t tài chính trong công ty Phi tài
chính niêm y
t trên sàn HOSE.
c. CHNG 3: Qun tr ri ro đu t tài chính trong công ty c phn Phi tài
chính niêm yt trên sàn HOSE.
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC HÌNH V
DANH MC BNG BIU
DANH MC BIU 
DANH MC PH LC
LI M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V U T TÀI CHÍNH VÀ HOT NG
QUN TR RI RO TÀI CHÍNH TRONG CÔNG TY C PHN PHI TÀI
CHÍNH 1
1.1. Tng quan v đu t tài chính 1

1.1.1. Khái nim đu t
tài chính 1
1.1.1.1. u t tài chính là gì? 1
1.1.1.2. Ý ngha ca hot đng đu t tài chính 2
1.1.2. Các hình thc đu t tài chính 3
1.2. Qun tr ri ro đu t tài chính trong Công ty Phi Tài Chính 4
1.2.1. Ri ro đu t tài chính ti các Công ty Phi tài chính 5
1.2.1.1. Ri ro h thng và ri ro phi h thng 5
1.2.1.2. Ri ro h thng và phi h thng xy ra do các nguyên nhân ch
yu nào 6
1.2.2. Ti sao phi qu
n tr ri ro đi vi doanh nghip 10
1.2.3 Quy trình qun tr ri ro tài chính 11
1.2.4. Mô hình qun tr ri ro tài chính 13
1.2.4.1. Lý thuyt Markowizt 14
1.2.4.2. Mô hình đnh giá tài sn vn (Capital asset pricing model –
CAPM) 16
1.2.4.3. Mô hình APT ((Arbitrage Pricing Model) 18
1.2.5. Các bin pháp đo lng ri ro trong hot đng đu t tài chính đi vi
công ty phi tài chính 20
1.3. Công c qun tr ri ro tài chính 20
1.3.1. Xây dng mt danh mc đu t ti u 20
1.3.1.1. ng biên hiu qu và li ích ca nhà đu t 21
1.3.1.2. Kt hp mt tài sn phi ri ro vi mt danh mc tài sn ri ro22
1.3.1.3. La chn danh mc ti u khi có s tn ti ca tài sn phi ri ro23
1.3.1.4. Quy trình qun lý danh mc đu t 24
1.3.2. Công c phái sinh 25
1.3.2.1 Hp đng k hn 25
1.3.2.2. Hp đng tng lai 26
1.3.2.3. Hp đng quyn chn 27

1.3.2.4. Hp đng hoán đi 30
1.4. Hot đng đu t tài chính ca mt s tp đoàn kinh t th gii 31
1.4.1. Hot đng đu t tài chính 31
1.4.2. Bài hc kinh nghim 34
CHNG 2:THC TRNG QUN TR RI RO U T
 TÀI CHÍNH
TRONG CÔNG TY PHI TÀI CHÍNH NIÊM YT TRÊN SÀN HOSE 36
2.1. Tng quan v th trng chng khoán Vit Nam 36
2.2. Thc trng hot đng đu t tài chính và qun tr ri ro đu t tài chính
trong các công ty c phn phi tài chính 38
2.2.1. Thc trng v hot đng đu t tài chính ti công ty phi tài chính niêm
yt trên sàn HOSE .38
2.2.2. Thc trng qun lý ri ro đu t tài chính trong các doanh nghip phi tài
chính niêm yt trên sàn HOSE 42
2.2.2.1. Ri ro đu t
 tài chính trong công ty c phn phi tài chính 42
2.2.2.2. Thc trng qun tr ri ro đu t tài chính trong các doanh
nghip phi tài chính niêm yt trên sàn HOSEh 52
2.2.3. Nhn din các nguyên nhân dn đn ri ro đu t tài chính ca các công
ty phi tài chính niên yt trên sàn HOSE trong nm 2007 – 2008 55
2.2.3.1. Ri ro h thng 56
2.2.3.2. Ri ro phi h thng 60
CHNG 3:QUN TR RI RO U T TÀI CHÍNH TRONG CÔNG TY
C PHN PHI TÀI CHÍNH NIÊM YT TRÊN SÀN HOSE 65
3.1. Qun tr ri ro đu t tài chính trong doanh nghip 65
3.2. Gii pháp t phía Nhà Nc 67
3.2.1. Xây dng và hoàn thin quy đnh pháp lý v th trng chng khoán, th
trng chng khoán phát sinh 67
3.2.2. Nâng cao hiu qu th trng thông qua vic công khai hóa và minh
bch hóa thông tin 70

3.3. Nhóm gii pháp t
phía Công ty Phi Tài Chính 72
3.3.1. Xây dng và hoàn thin chng trình qun tr ri ro đu t tài chính trên
c s phát huy ni lc hin có ca doanh nghip 72
3.3.1.1. Xác đnh mc tiêu hot đng ca công tác qun lý ri ro đu t
tài chính trong doanh nghip 72
3.3.1.2. Xây dng chng trình qun tr ri ro 73
3.3.1.3. Xây dng vn hóa nhn thc v ri ro và nâng cao cht lng
ngun lc 78
3.3.1.4. Ki
n toàn b máy k toán và h thng kim toán ni b 79
3.3.2. ng dng mô hình qun tr ri ro tài chính trong vic xây dng danh
mc đu t và qun lý danh mc đu t 80
3.3.2.1. ng dng mô hình qun tr ri ro tài chính trong vic xây dng
danh mc đu t 80
3.3.2.2. ng dng mô hình qun tr ri ro tài chính đ đo lng h s
nhy cm (
β
nhân t) và t sut sinh li mong đi ca tng chng khoán đi vi
các nhân t v mô 84
KT LUN 88
TÀI LIU THAM KHO 90


- 1 -
CHNG 1: C S LÝ LUN V U T TÀI CHÍNH
VÀ HOT NG QUN TR RI RO TÀI CHÍNH
TRONG CÔNG TY C PHN PHI TÀI CHÍNH
1.1. Tng quan v đu t tài chính
1.1.1. Khái nim đu t tài chính

1.1.1.1. u t tài chính là gì?
Trong các công ty Phi tài chính, đ ti đa hóa li nhun và s dng hiu qu
tt c các ngun vn kinh doanh ca mình ngoài vic b phn ln vn kinh doanh
đu t vào ngành ngh sn xut kinh doanh chính các công ty còn tin hành đu t
vn vào các lnh vc kinh doanh khác.
Các lnh vc kinh doanh “khác” này đc
gi đó là hot đng đu t tài chính.
Toàn b hot đng đu t ca doanh nghip đc th hin trong hình 1.1









- Theo chun mc k toán Vit Nam, đu t tài chính  doanh nghip là hot
đng dùng tin vn đ mua c phiu, trái phiu vi mc đính hng lãi hoc b
vn vào các doanh nghip khác di hình thc góp vn liên doanh, mua c phn,
góp vn vi t cách là mt thành viên tham gia qun lý và đ
iu hành công ty liên
doanh, công ty c phn nhm chia s li ích và trách nhim vi doanh nghip khác.
CÔNG TY PHI TÀI CHÍNH
U T

HOT NG
SN XUT
KINH DOANH CHÍNH
HOT NG U T

TÀI CHÍNH
U T
NGN HN
U T
DÀI HN
Hình 1.1: Các hot đu t trong công ty Phi tài chính
- 2 -
1.1.1.2. Ý ngha ca hot đng đu t tài chính:

Hot đng đu t tài chính có ý ngha rt quan trng trong vic tng li nhun
và gim thiu ri ro tài chính trong các doanh nghip Phi tài chính, c th:
- u t tài chính s đem li khon tng trng vn cho doanh nghip.
Thông qua các hot đng đu t tài chính các ngun vn tm thi nhàn ri có th
đc đu t
 trên th trng tin t, th trng chng khoán nhm tng li nhun cho
doanh nghip. Ngoài ra, doanh nghip còn có th góp vn, liên doanh liên kt vào
các doanh nghip khác ngành, khác lnh vc kinh doanh nhng t sut li nhun li
cao hn đ nâng cao hiu qu s dng vn.
- u t tài chính còn giúp doanh nghip phân tán ri ro: Thông qua hot
đng TTC doanh nghip có th đu t vào nhiu lnh vc, ngành ngh
khác nhau,
nhiu tài sn khác nhau. iu này giúp tng doanh nghip t xây dng cho mình
mt danh mc đu t
1
hiu qu t đó hn ch ri ro do không b toàn b “trng vào
mt r”.
- Mt khác, xét trên góc đ toàn b nn kinh t quc dân, khi hot đng
đu t tài chính ca các doanh nghip phát trin s có tác dng điu phi vn
t các doanh nghip này sang doanh nghip khác nhm tn dng ti đa ngun
vn kinh doanh ca tng doanh nghip. Do đó, tng doanh nghi

p nói riêng và
toàn b nn kinh t nói chung s s dng vn có hiu qu hn.


1
Danh mc đu t: là mt tp hp gm hai hay mt s loi tài sn khác nhau mà doanh nghip đu t
u
t tài
chính
H

ng
đ

nm

ctiêu
Ri ro gim
Li nhun tng,
Giá tr công ty tng
Hình 1.2: u t tài chính làm tng giá tr công ty và gim thiu ri ro
- 3 -
1.1.2. Các hình thc đu t tài chính
Theo chun mc k toán Vit Nam, đu t tài chính đc phân thành: đu t tài
chính ngn hn và đu t tài chính dài hn.

Hình 1.3: Các hình thc đu t tài chính ti các công ty Phi tài chính
- u t tài chính ngn hn: Là nhng khon đu t v vn nhm mc đích
sinh li có thi gian thu hi gc và lãi trong vòng mt nm nh: góp vn liên doanh
ng

n hn, cho vay ngn hn, đu t chng khoán ngn hn…
• u t chng khoán ngn hn: Là vic dùng tin đ mua các loi trái phiu,
c phiu có th mua bán trên th trng k c tín phiu kho bc hay k phiu
ngân hàng mà có th thu hi trong mt nm hay mt chu k sn xut kinh
doanh.
• u t ngn hn khác: Góp vn liên doanh, cho thuê tài sn, cho vay… có
thi gian thu hi v
n trong mt nm hay mt chu k sn xut kinh doanh.

u t tài chính

u t tài chính
ngn hn
- u t chng khoán ngn hn:
+ C phiu;
+ Trái phiu, tín phiu, k
phiu.

- u t ngn hn khác:
+ Tin gi có k hn;
+ u t ngn hn khác.
u t dài hn
- u t vào công ty con;
- Góp vn liên doanh;
- u t vào công ty liên kt;
- u t dài hn khác.
+ C phiu;
+
Trái phiu;
+

u t dài hn khác.

- 4 -
- u t tài chính dài hn: Là nhng khon đu t v vn nhm mc đích
sinh li, có thi gian thu hi gc và lãi trên mt nm nh: đu t vào công ty con,
đu t vào công ty liên kt, góp vn liên doanh dài hn, cho vay dài hn.
• u t vào công ty con: là hình thc đu t công ty m nm gi 50% quyn
biu quyt ca công ty con trc tip hoc gián tip thông qua mt công ty con
khác.
• Góp vn liên doanh dài hn: Là hot đng đu t tài chính mà doanh nghip
dùng tin, tài sn ca mình đ đu t vi mt doanh nghip khác đ cùng nhau
chia thu nhp hoc chu ri ro theo t l vn góp.
• u t vào công ty liên kt: Là hot đng đu t trong đó nhà đu t có nh
hng đáng k nhng không phi là công ty con hoc công ty liên doanh ca
nhà
đu t; nhà đu t có quyn đa ra các quyt đnh v chính sách tài chính và
hot đng ca bên nhn đu t nhng không kim soát các chính sách đó.
• u t dài hn khác: Nh đu t kinh doanh bt đng sn, cho vay vn, cho
thuê tài sn c đnh theo phng thc thuê tài chính mà thi hn thu hi vn
trên mt nm.
1.2. Qun tr ri ro đu t tài chính trong công ty Phi tài chính
Công ty Phi tài chính: là các công ty ly sn xut kinh doanh hàng hoá, dch
v thông thng làm hot đng kinh doanh chính.
Trong công ty Phi tài chính, TTC s tng trng vn cho công ty. Nhng
song song vi nhng li ích mà công ty nhn đc có th công ty s gp phi ri ro.
 hot đng TTC thc s phát huy mt tích cc ca nó đòi hi các công ty phi
qun tr đc nhng ri ro có th gp phi.
Ri ro đn gin là vi
c xy ra trong tng lai không đc nh mong mun
ca bn; ri ro đc đnh ngha là tp hp ca các kh nng có th xy ra ca mt

s vic nào đó và khi nó xy ra s mang li nhng tn tht.
- 5 -
COSO
2
đnh ngha qun lý ri ro doanh nghip “là mt quy trình đc thit
lp bi hi đng qun tr, ban qun lý và các cán b có liên quan khác áp dng
trong quá trình xây dng chin lc doanh nghip thc hin xác đnh nhng s v
có kh nng xy ra gây nh hng đn doanh nghip đng thi qun lý ri ro trong
phm vi cho phép nhm đa ra mc đ đm bo trong vic đt đc m
c tiêu ca
doanh nghip”.
1.2.1. Ri ro đu t tài chính ti các công ty Phi tài chính
1.2.1.1. Ri ro h thng và ri ro phi h thng
Hot đng đu t tài chính nói chung và đu t chng khoán nói riêng s giúp
công ty có kh nng tng trng vn, ti đa hóa li nhun và gim thiu ri ro nu
nh công ty có chin lc đu t đúng và hp lý,
trong trng hp ngc l
i công
ty cng có th s gp phi rt nhiu ri ro t hot đng này.
 hot đng đu t tài chính trong DN đt đc mc tiêu đã đ ra đòi hi các
nhà qun lý phi qun tr đc nhng ri ro mà DN có th phi đi mt c th: phi
nhn din đc các ri ro trong hot đng đu t tài chính, phi hiu
đc cách
đo lng ri ro và kim soát chúng.
Chúng ta có th phân ri ro trong hot đng đu t tài chính thành hai loi: ri
ro phi h thng và ri ro phi h thng.
Ri ro phi h thng (unsystematic risk) – ri ro xy ra đi vi mt công ty hay
mt ngành kinh doanh nào đó, nó đc lp vi các yu t nh tình hình kinh t,
chính tr hay nhng yu t mang tính cht h thng có nh hng
đn toàn b các

loi tài sn có trên th trng. Ri ro phi h thng ch xy ra đi vi tng doanh
nghip c th và không nh hng ti các doanh nghip khác. Ri ro phi h thng
s đc gim thiu bng cách đa dng hóa danh mc đu t.
Ri ro h thng (systematic risk) – ri ro bin đng li nhun ca mt tài sn
hay ca nhiu tài s
n đu t do s thay đi li nhun trên th trng nói chung, gây


2
the Committee of Sponsoring Organizations (COSO); Hi đng các t chc tài tr y ban Treadway
- 6 -
 lch chun danh mc th trng
Ri ro phi h thng
S lng tài sn trong danh
Ri ro h thng
 lch chun
Tng ri ro
Hình 1.4: S kt hp gia ri ro h thng và ri ro phi h thng
ra bi các yu t nh: tác đng t chính tr, tình hình nn kinh t, chính sách kinh t,
bin đng kinh t th gii… Nó chính là phn ri ro chung cho tt c các loi tài sn
và do đó không th gim đc bng vic đa dng hoá danh mc đu t. Loi ri ro
này còn đc gi là ri ro th trng (market risk) và đc đo lng bng h s
bê-ta

Hình 1.4 th
hin s kt hp hai loi ri ro và mi quan h gia ri ro và s
lng tài sn trong danh mc đu t; theo đó khi s lng tài sn trong danh mc
đu t tng lên thì ri ro nói chung gim xung.

1.2.1.2. Ri ro h thng và phi h thng xy ra do các nguyên nhân ch yu

nào?
Ri ro h thng: là ri ro th trng xy ra vi mt s nguyên nhân ch yu
đc th hin trong hình 1.5.
- 7 -

(1). S thay đi v lãi sut tin vay
Ri ro lãi sut là ri ro mà các doanh nghip phi đi mt vi s gia tng ca
chi phí tài chính dn đn vic suy gim li nhun khi lãi sut cho vay trên th trng
thay đi.
 phc v kinh doanh, đu t, hu nh tt c các doanh nghip đu phi s
dng vn vay. Do đó, lãi sut tin vay là chi phí s dng vn và tr thành b phn
cu thành quan trng trong chi phí sn xut kinh doanh, trong chi phí đu t tài
chính ca doanh nghip. Khi lp k hoch kinh doanh và d án đu t, lãi sut tin
vay đã đc d tính. Song, lãi sut tin vay tng đt bin làm cho nhng tính toán,
d kin v chi phí trong k hoch kinh doanh, đu t b đo ln. Mt ri ro ln đã
xy ra và nh hng ln ti hot
đng kinh doanh, nh hng ti li nhun ca
doanh nghip. Lng tin vay càng ln, tác đng tiêu cc ca ri ro này
2
Ri ro không h
thng do:

1. Ri ro kinh doanh
2. Ri ro tài chính
3. Ri ro qun lý
Hình 1.5: Ri ro h thng và phi h thng
Ri ro h thng do:

1. Thay đi trong lãi sut
2. Thay đi trong sc mua (lm

phát)
3. Ri ro thông tin
4. Ri ro do chn đng th trng
5. S thay đi chính sách kinh t
1
NGUYÊN NHÂN RI RO
- 8 -
càng nghiêm trng và có th dn đn tình trng phá sn doanh nghip nu nó tn ti
trong mt thi k dài.
Khi lãi sut thay đi làm cho giá c hàng hóa trên th trng thay đi. C th,
đi vi vic đu t chng khoán, giá c chng khoán s thay đi khi lãi sut
th trng dao đng. Gia lãi sut th trng và giá c chng khoán có mi quan h
t l nghch. Khi lãi sut th
trng tng, ngi đu t có xu hng bán chng
khoán đ ly tin gi vào ngân hàng dn đn giá chng khoán gim và ngc li.
(2). S thay đi v sc mua ca th trng
Ri ro sc mua là tác đng ca lm phát ti các khon đu t. Li tc thc t
ca các khon đu t đem li là kt qu gia li t
c danh ngha sau khi khu tr đi
lm phát. Nh vy, khi có tình trng lm phát thì li tc thc th gim. Gii thích
theo lý thuyt giá tr tin t theo thi gian thì giá tr mt đng li tc ca hôm nay
thì ln hn giá tr mt đng trong tng lai do tác đng ca lm phát.
Mt khác, sc mua ca th trng là nhân t quyt đnh kh nng tiêu th
hàng hóa ca doanh nghi
p. Do đó, nó cng quyt đnh dòng tin vào doanh nghip.
Song, sc mua ca th trng li ph thuc vào kh nng thanh toán. Khi lm phát,
giá c hàng hóa trên th trng tng cao, thu nhp ca ngi lao đng và các tng
lp dân c không tng hoc tng chm hn ch s lm phát và tt yu dn đn sc
mua gim. Quan trng hn na, c cu tiêu dùng cng thay đi, c
 cu đu t thay

đi. Khi đó phn ln kh nng thanh toán tp trung cho nhng nhu cu thit yu.
(3). Ri ro t thông tin
Trong hot đng đu t tài chính s thành bi ca nhà đu t li đòi hi và
gn lin vi yêu cu v tính đa dng, tính h thng, toàn din và tính chính xác ca
các thông tin có liên quan trc tip và gián tip đn hot đng đu t; cht lng
thông tin mà nhà đu t có chính là c s đa ra các quyt đnh đu t. c bit là
đu t chng khoán các nhà đu t chng khoán đin hình là ngi luôn háo hc
trc mi tin đn và hng hái góp phn vào tin đn. Trong s h, ai nm đc
thông tin tt hn c thì s d dàng chin thng và gim thiu đc nhiu ri ro.
- 9 -
Mt báo cáo tài chính hoc cáo bch cha đc kim toán, thm đnh bi các
t chc đc lp, chuyên nghip, có uy tín và trình đ chuyên môn cao, mt thông tin
đn chm hoc b ct xén, không chính xác v hot đng kinh doanh ca công ty
phát hành c phiu, v môi trng pháp lý, v các chính sách kinh t đu có th
gây ra thit hi khôn lng cho nhà đu t.
(4). S thay đi t các chn đng th trng
Khi tin hành đu t
 tài chính, các nhà đu t chng khoán có th phi gánh
chu nhiu ri ro liên quan đn các chn đng th trng trong nc hoc nc
ngoài gây ra, bi:
• Các trào lu mua, bán chng khoán theo tâm lý đám đông làm phá v các quy
lut vn đng bình thng ca th trng.
• Các hot đng đu c, tung tin đn tht thit, gây nhiu thông tin và t đánh
bóng, thi giá hoc thm chí la đo và thông đng có t chc ca các nhà đu t
chuyên nghip đ sc gây bin đng th trng.
• Ri ro th trng xut hin do phn ng ca các nhà đu t đi vi các hin
tng trên th trng. Nhng s sút gim đu tiên trên th trng gây s hãi đi
vi các nhà đu t và h s c gng rút vn. Phn ng dây truyn này làm tng s
lng bán, giá c chng khoán s ri xung thp so vi giá tr c s.

(5). S thay đi ca các chính sách kinh t v mô ca chính ph:
Ri ro bin đng li nhun ca chng khoán hay ca danh mc đu t ca công
ty do s thay đi các chính sách kinh t ca chính ph nh lut pháp, s thay đi
chính sách thu, chính sách tài khóa, chính sách tin t…
Ri ro phi h thng: là ri ro đc trng ca tng doanh nghip xy ra vi mt s
nguyên nhân ch yu :
(1) Ri ro kinh doanh: Là ri ro do s thay đi bt li v tình hình cung cu
hàng hóa hay dch v hoc là s thay đi bt li môi trng kinh doanh ca DN.
- 10 -
(2) Ri ro tài chính: Là ri ro v kh nng thanh toán lãi vay, trái tc, c tc.
Ri ro tài chính xy ra liên quan đn s mt cân đi gia doanh thu, chi phí và các
khon n ca DN.
(3) Ri ro qun lý: Là ri ro do tác đng ca các quyt đnh ca nhà qun lý,
nng lc qun lý.
1.2.2. Ti sao phi qun tr ri ro đi vi doanh nghip?
Theo đnh ngha ca COSO đã nêu trên thì qun tr r
i ro (QTRR) là xác
đnh mc đ ri ro mà công ty có th chp nhn và nhn din mc đ ri ro hin
nay doanh nghip đang gánh chu hoc có th phi gánh chu t đó đ ra nhng bin
pháp gim thiu trong mi lnh vc đu t; bo v và tng cng tài sn cng nh
hình nh doanh nghip, ti u hóa hiu qu hot đng bng các công c
 tài chính.
Lý do đ tin hành qun tr ri ro là nhng lo ngi liên quan đn bt n ca
nhng yu t ni ti trong doanh nghip, nhng yu t bên ngoài doanh nghip.
Doanh nghip tin hành qun tr ri ro nhm đt đc các mc tiêu sau:
- Xây dng khuôn kh đu t giúp doanh nghip thc hin k hoch tng lai
có tính nht quán và có th kim soát.
- Giúp công ty to ra dòng tin n đnh, cn thit đ thc hin các d án đu t.
- Góp phn phân b và s dng hiu qu nhng ngun lc trong doanh nghip.
- Tng cng nng lc trong vic ra quyt đnh, lp k hoch và sp xp th t

u tiên công vic trên c s hiu bit thu đáo và cht ch v hot đng kinh
doanh, môi trng kinh doanh, c hi và thách thc ca doanh nghip.
- Qun tr ri ro đ gim chi phí phá sn, tránh đu t lch lc, đ thc hin v
th đu c khi có th và kim đc li nhun kinh doanh chênh lch.
- Gim ri ro tín dng t đó gim bt chi phí lãi vay.
- Nhn din ra ri ro và có th d báo đc các bin đng ct lõi ca ri ro.
- 11 -
Tóm li mc tiêu ca công tác qun tr ri ro là tng giá tr cho doanh nghip,
tng li nhun cho c đông c th: làm gim ti mc thp nht kh nng phá sn,
tit kim đc tin thu, to điu kin cho doanh nghip d dàng đu t vào nhng
d án có li.
Ph lc 1A cho chúng ta thy rõ khi DN qun tr ri ro tt s
làm tng giá
tr ca công ty nh th nào.
1.2.3. Quy trình qun tr ri ro tài chính


KH NNG
Xy ra nhng s vic ngoài d kin ca
doanh nghip, ca các nhà đu t trong
tng lai


NH HNG N DOANH NGHIP,
CÁC NHÀ U T
RI RO U T
TÀI CHÍNH


KT QU CUI CÙNG

Không đt đc mc tiêu đ ra
Hình 1.6: Mô hình ri ro tài chính

Mc dù, ri ro là mt khái nim mà bt k doanh nghip (DN) nào cng bit,
cng phi tri qua và DN nào cng mun kim soát và hn ch ri ro trong lnh vc
kinh doanh ca mình. Nhng không phi tt c các DN đu nhn din đc các ri
ro đang tn ti và s xy ra, cng nh không phi tt c đu làm đc hoc làm tt
vic kim soát các ri ro đ
ó.