B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
B(A
NGUYN QUANG VINH
THC TRNG VÀ GII PHÁP PHÁT TRIN
KHU KINH T VÂN PHONG VI IM NHN
LÀ CNG TRUNG CHUYN QUC T
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH - Nm 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
B(A
CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT
NGUYN QUANG VINH
THC TRNG VÀ GII PHÁP PHÁT TRIN
KHU KINH T VÂN PHONG VI IM NHN
LÀ CNG TRUNG CHUYN QUC T
Chuyên ngành : Chính sách công
Mã s : 60.31.14
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TIN S JONATHAN R. PINCUS
TP. H CHÍ MINH - Nm 2010
LI CÁM N
Nghiên cu này là lun vn tt nghip đ hoàn thành Chng trình cao
hc Chính sách công ca Chng trình ging dy kinh t Fulbright ti Thành
ph H Chí Minh. Tôi xin chân thành cám n s hng dn, giúp đ vô cùng
quý báu ca quý thy cô, Ban ging viên Chng trình ging dy kinh t
Fulbright và Trng i hc kinh t Thành ph H Chí Minh cùng tt c các
bn bè trong lp MPP1.
Tôi xin gi li bit n sâu sc đn Thy Jonathan R. Pincus, Thy Phan
Chánh Dng, Thy V Thành T Anh và Thy Nguyn Xuân Thành, nhng
ngi đã quan tâm, tn tình giúp đ, to điu kin cho tôi sut khoá hc và
hoàn thành lun vn này.
Trong quá trình thc hin lun vn, tôi đã nhn đc s giúp đ nhit
tình ca Lãnh đo Chính quyn đa phng tnh Khánh Hòa, các anh ch công
tác Ban Qun lý khu kinh t Vân Phong, S K hoch - đu t, Cc Thng
kê tnh Khánh Hoà…, tôi xin chân thành cám n.
Tôi cng không quên gi li cám n đn Cha, M, em gái, v và con
trai - đã đng viên và chia s vi tôi nhng khó khn trong quá trình hc tp.
Mc dù tôi đã c gng nhng chc chn lun vn cng không tránh
khi có thiu sót. Tôi xin chân thành cám n và ghi nhn nhng ý kin đóng
góp phn hi ca các quý thy cô hng dn và phn bin, các bn bè, đng
nghip và nhng ai quan tâm đn đ tài này.
Thành ph H Chí Minh, tháng 6 nm 2010
Hc viên
Nguyn Quang Vinh
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon
trích dn và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ
chính xác cao nht trong phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn này không nht
thit phn ánh quan đim ca Trng i hc Kinh t thành ph H Chí
Minh hay Chng trình ging dy kinh t Fulbright.
Hc viên
Nguyn Quang Vinh
MC LC
LI M U………………………………………………………….
Chng 1: GII THIU TNG QUAN V TNH KHÁNH HÒA
VÀ KHU KINH T VÂN PHONG…………………………………
1.1. Tng quan v tnh Khánh Hòa……………………………………
1.2. Tng quan v khu kinh t Vân Phong……………………………
Chng 2: ÁNH GIÁ S PHÁT TRIN KHU KINH T VÂN
PHONG GIAI ON 2006 – 2010…………………………………
2.1 ánh giá s phát trin ca khu kinh t Vân Phong giai đon
2006 – 2010 ……………………………………………………
2.1.1 Mô hình khu kinh t trong chin lc phát trin kinh t
Vit Nam ………………………………………………………
2.1.2 Nhng thành qu đt đc ca khu kinh t Vân Phong
trong thi gian qua
2.1.3 ánh giá chính sách phát trin du lch cao cp cùng vi
công nghip nng …………… ……………………………
2.1.4 ánh giá công tác đào to, xây dng ngun nhân lc ……
2.2 Cng trung chuyn quc t - Ht nhân ca khu kinh t Vân Phong
2.2.1 Tng quan cng bin Vit Nam … ……………………
2.2.2 Tình hình vn chuyn container khu vc ông Nam Á và
trên th gii………………………………
2.2.3 Tình hình vn chuyn container Vit Nam
2.2.4 Th trng dch v hu cn (logistics) Vit Nam ……
2.2.5 Kinh nghim phát trin cng bin các nc trong khu vc
2.2.5.1 Kinh nghim phát trin cng Singapore ………
2.2.5.2 Kinh nghim phát trin cng Hng Kông ………
1
6
6
8
12
12
12
15
20
23
26
26
29
31
33
35
35
38
2.2.6 Tim nng khai thác cng trung chuyn quc t Vân
Phong …………………………………………………………………
Chng 3: CÁC KHUYN NGH CHÍNH SÁCH NHM PHÁT
TRIN KHU KINH T VÂN PHONG GN VI CNG TRUNG
CHUYN QUC T GIAI ON 2010 - 2020
3.1 ánh giá thc trng khu kinh t Vân Phong và cng trung chuyn
3.2 Mt s khuyn ngh chính sách phát trin cng trung chuyn …….
3.2.1 Tp trung ngun lc đu t phát trin c s h tng…….
3.2.2 Thu hút đi tác chin lc trong và ngoài nc ……….
3.2.3 Phát trin khu kinh t Vân Phong gn lin vi cng trung
chuyn ……………………………………………………
3.2.4 Xây dng chui dch v hu cn (logistics) ……………
3.2.5 Bo v môi trng t nhiên và h sinh thái bin…………
KT LUN…………………………………………………………….
TÀI LIU THAM KHO…………………………………………….
PH LC………………………………………………………………
40
50
50
52
52
53
54
56
57
59
62
65
DANH MC CÁC T VIT TT
1. Ting Vit:
BQL : Ban qun lý
KKT : Khu kinh t
KCN : Khu công nghip
TW : Trung ng
2. Ting Anh:
FDI : u t trc tip nc ngoài (Foreign Direct Investment)
GDP: Tng sn phm ni đa (Gross Domestic Product)
ODA: Vin tr phát trin chính thc (Official Development
Asistance)
TEU: n v tng đng 20 feet (Twenty-feet eviqualent units)
USD: ng đô la M
DANH SÁCH CÁC HÌNH, BNG VÀ HP
1. DANH SÁCH CÁC HÌNH
Hình 1.1 D án Cng trung chuyn quc t ti vnh Vân Phong
- tnh Khánh Hòa ………………………
Hình 2.1 H thng cng bin Vit Nam hin nay ………………………
Hình 2.2 D án Kênh đào Kra – Thái Lan ………………………………
Hình 1.Ph lc: Mt góc Vnh Vân Phong nhìn t trên cao ……………
Hình 2.Ph lc: Tàu quc t vào trung chuyn du Vnh Vân Phong….
2. DANH SÁCH CÁC BNG
Bng 1.1 Mt s ch tiêu kinh t - xã hi ch yu ca tnh Khánh Hòa ….
Bng 2.1 Các khu kinh t ca Vit Nam…………………………………
Bng 2.2 Dân s và dân s hot đng kinh t ca tnh Khánh Hòa
nm 2007 ……………………………………………………….
Bng 2.3 Phân b cng bin Vit Nam hin nay….……………………
Bng 2.4 So sánh Ch s thc hin logistics nm 2010 ca Vit Nam vi
các nc trong khu vc …………………………………………
Bng 2.5 D báo khi lng hàng hóa qua cng trung chuyn Vân
Phong …………………………………………………………
10
27
44
73
73
7
13
24
29
34
42
Bng 1. Ph lc: Mt s kt qu thc hin ch tiêu kinh t bin tnh
Khánh Hòa giai đon 2004 – 2008 …………………….
Bng 2.Ph lc: Danh mc kêu gi các d án đu t nc ngoài vào
khu kinh t Vân Phong …………………………………
Bng 3.Ph lc: Danh mc các d án, công trình đu t t ngun vn huy
đng phát hành trái phiu chính quyn đa phng …….
Bng 4.Ph lc: K hoch vn đu t xây dng c bn nm 2010 ca Ban
qun lý khu kinh t Vân Phong …………………………
Bng 5.Ph lc: K hoch vn đu t nm 2010 ca Ban Qun lý khu
kinh t Vân Phong ………………………………………
Bng 6.Ph lc: D án phát trin cng bin Vit Nam …………………
Bn đ 1.Ph lc: Bn đ đnh hng phát trin giao thông Khánh Hòa
đn nm 2020 ………………………………………
Bn đ 2. Ph lc: Quy hoch h thng cng bin Vit Nam hin nay ….
Bn đ 3.Ph lc: nh hng quy hoch cng trung chuyn quc t và
Khu kinh t tng hp Vân Phong …………………
3. DANH SÁCH CÁC HP
Hp 2.1 Trng hp Thép Posco ……………………………………….
Hp 2.2 Quy hoch chi tit phát trin cng trung chuyn Vân Phong….
65
66
67
68
69
70
71
72
72
23
41
4. DANH SÁCH CÁC TH
th 2.1 Ngun vn đu t h thng cng bin Vit Nam ……………
th 2.2 D báo nhu cu vn chuyn container đn nm 2020 khu vc
ông Á ……………………………………………………….
th 2.3 Sn lng hàng hóa phân b qua 3 min …………………….
th 2.4 Sn lng hàng hóa qua h thng cng Vit Nam qua các nm
th 2.5 C cu lng hàng hóa vn chuyn qua h thng cng bin
Vit Nam ………………………………………………………
28
30
31
32
33
1
LI M U
1. Gii thiu đ tài
Trong khu vc duyên hi Nam Trung b, Khánh Hòa ni lên nh là
mt tnh có nhiu tim nng. Là ca ngõ khu vc min Trung và Tây Nguyên,
nm trên trc Quc l 1A và đng st Bc – Nam, Khánh Hòa đc thiên
nhiên u đãi vi khí hu ôn hòa, b bin dài cát trng, h sinh thái đa dng.
Khánh Hòa là mt đim du lch ni ting trong và ngoài nc, vi trung tâm
là thành ph Nha Trang. Là mt trong mi tnh hin đang dn đu v phát
trin kinh t ca c nc, Khánh Hòa có đy đ các điu kin kinh t - chính
tr - vn hóa - xã hi đ to nên nhng bc đt phá trong giai đon mi. Bên
cnh phát trin du lch, Khánh Hòa hin nay đang tp trung phát trin các
ngành kinh t khác, bao gm phát trin công nghip và kinh t bin nhm
thúc đy quá trình công nghip hóa - hin đi hóa ca tnh.
S hu ba cng Vân Phong, Cam Ranh và Nha Trang, Khánh Hòa có
nhiu li th đ hng ra Bin ông trong quá trình hi nhp kinh t quc t.
Trong bi cnh đó, khu kinh t Vân Phong - tnh Khánh Hòa đc thành lp
theo Quyt đnh s 92/2006/Q-TTg ngày 25/4/2006 ca Th tng Chính
ph đc xem là bc đi quan trng trong mc tiêu xây dng các khu kinh t
ven bin nhm thúc đy mnh m hn na quá trình phát trin kinh t - xã hi
ca Vit Nam. Các nhà hoch đnh chính sách quc gia hy vng các khu kinh
t này s mang li din mo mi cho nông thôn, hn ch tình trng bt bình
đng vùng min, ngn chn làn sóng lao đng di c đn các đô th ln cng
nh thay đi t trng công nghip – nông nghip - dch v theo xu hng
gim t trng nông nghip, tng t trng công nghip và dch v.
2
Khu kinh t Vân Phong vi đim nhn là cng trung chuyn quc t
hng đn mc tiêu xây dng khu phát trin kinh t đa ngành bao gm công
nghip, du lch, dch v, nuôi trng thy sn, xây dng các khu đô th và trung
tâm tài chính.
Nghiên cu v khu kinh t Vân Phong và cng trung chuyn quc t
cha nhiu, ch yu là các bài vit ngn, tp trung phân tích và nhn đnh vn
đ mà các tác gi nghiên cu mun hng đn. Hin ti cha có mt nghiên
cu đ đánh giá tng quát quá trình hình thành và phát trin ca khu kinh t
Vân Phong t khi thành lp vào nm 2006 cho đn nay cng nh đánh giá vai
trò ca cng trung chuyn quc t đi vi s phát trin ca khu kinh t này.
tài “Thc trng và gii pháp phát trin khu kinh t Vân Phong
vi đim nhn là cng trung chuyn quc t” ra đi trong bi cnh vic xây
dng và phát trin khu kinh t Vân Phong và cng trung chuyn quc t đã
đt đc mt s kt qu bc đu quan trng và đang trong giai đon tng
tc. tài này đánh giá chng đng phát trin Vân Phong đi qua và kin
ngh nhng gii pháp nhm phát trin khu kinh t Vân Phong vi ht nhân là
cng trung chuyn trong thi gian ti.
2. Câu hi nghiên cu lun vn
Trong khuôn kh đ tài nghiên cu, tác gi tp trung gii quyt các vn
đ sau đây: (i) ánh giá thc trng và chin lc phát trin khu kinh t Vân
Phong trong thi gian qua, (ii) Liu mô hình khu kinh t kt hp phát trin du
lch vi cng trung chuyn ca Vân Phong có mang tính kh thi?, (iii) Vai trò
ca cng trung chuyn quc t đi vi s phát trin khu kinh t Vân Phong,
(iv) Tnh Khánh Hòa cn phi có nhng gii pháp gì đ thúc đy phát trin
cng trung chuyn trong thi gian ti?
3
3. i tng, phm vi và phng pháp nghiên cu
i tng nghiên cu: Các yu t nh hng đn quá trình hình thành
và phát trin khu kinh t Vân Phong và cng trung chuyn quc t bao gm:
công tác xúc tin thu hút đu t, th trng khách hàng, vai trò ngun vn
Trung ng và đa phng trong đu t xây dng c bn, công tác quy hoch,
bi thng, gii phóng mt bng, ngun nhân lc, các chính sách v đu t,
th tc hành chính, hiu qu v tài chính, kinh t và các yu t khác.
Phm vi nghiên cu: tài này nghiên cu gii hn trong khu kinh t
Vân Phong và trong đa bàn tnh Khánh Hòa; có đánh giá, so sánh vi các khu
kinh t có điu kin tng t ven bin min Trung nh Chu Lai, Dung Qut.
tài cng nghiên cu cng trung chuyn quc t Vân Phong có tham kho
mô hình cng trung chuyn Singapore và Hng Kông.
Phng pháp nghiên cu:
Phng pháp đc s dng trong đ tài này là phng pháp nghiên cu
đnh tính, vn dng các lý thuyt v kinh t, tng trng, phát trin cùng vi
các phân tích di góc đ chính sách công.
Ngun thông tin, d liu nghiên cu ly t U ban nhân dân tnh
Khánh Hoà, Cc Thng kê tnh Khánh Hòa, S K hoch đu t tnh Khánh
Hòa, Ban Qun lý Khu kinh t Vân Phong, các vn bn quy phm pháp lut
ca Nhà nc, trích ngun báo chí và internet kt hp đi thc t.
Khung phân tích:
Da trên bi cnh các tnh ven bin đang đu t xây dng và phát trin
mô hình khu kinh t đa ngành kt hp vi cng bin. Mô hình này hin nm
trong Chin lc phát trin bin quc gia đã đc Chính ph thông qua. Vic
phát trin khu kinh t đang đc Chính ph khuyn khích và phân b mt
phn ngân sách Trung ng đ h tr đu t c s h tng. Nghiên cu này
ly c s lý thuyt v tng trng và cnh tranh đ đánh giá tim nng ca
4
Khánh Hòa nhm xây dng chin lc phát trin khu kinh t Vân Phong và
cng trung chuyn quc t.
Nghiên cu s đt s phát trin ca khu kinh t Vân Phong và cng
trung chuyn quc t trong chin lc phát trin bin quc gia, tc là phi
xem xét s phát trin ca khu kinh t và cng trung chuyn trong mi quan h
cnh tranh vi các khu vc khác, bao gm các khu kinh t cng bin trong
nc và các cng bin trung chuyn quc t trong khu vc ông Nam Á
Ngoài li m đu, kt lun, ph lc và danh mc tài liu tham kho,
lun vn chia làm 3 chng nh sau:
Chng 1: Gii thiu tng quan v tnh Khánh Hòa và khu kinh t Vân
Phong
Chng 2: ánh giá s phát trin ca khu kinh t Vân Phong giai đon
2006 – 2010
Chng 3: Các khuyn ngh chính sách nhm phát trin khu kinh t Vân
Phong gn vi cng trung chuyn quc t giai đon 2010 - 2020
5
S đ phân tích:
Cng trung
chuyn quc t
Ngành
công nghip
Ngành
du lch
Chin lc
phát trin
Phân tích
SWOT
Phân tích
cnh tranh
Giá tr
gia tng
Kt qu nghiên cu
Khu kinh t Vân Phong
xut chính sách
- Mô hình khu kinh t
- C s h tng
- Chin lc thu hút đu t
- Chin lc phát trin công
nghip và du lch
-N
g
un nhân l
c
- H thng cng bin Vit Nam
- Tình hình vn chuyn
container Vit Nam và quc t
- Dch v hu cn (logistics)
- Mô hình cng Singapore và
Hng Kông
C
S
ÁNH
GIÁ
6
Chng 1
GII THIU TNG QUAN V TNH KHÁNH HÒA
VÀ KHU KINH T VÂN PHONG
1.1 Tng quan v tnh Khánh Hòa
Khánh Hòa là tnh duyên hi Nam Trung b Vit Nam, bc giáp vi
tnh Phú Yên, tây bc giáp tnh c Lc, tây nam giáp tnh Lâm ng, nam
giáp tnh Ninh Thun và đông giáp Bin ông. Khánh Hòa là mt phn ca
Vng quc Chm-pa xa, tên tnh Khánh Hòa đc đt vào nm 1832 thi
vua Minh Mng. Tháng 10/1975, sau khi thng nht đt nc, Chính ph mi
đã hp nht hai tnh Phú Yên và Khánh Hòa thành tnh Phú Khánh vi tnh l
là th xã Nha Trang. Sau đó, Quc hi quyt đnh sáp nhp qun đo Trng
Sa vào tnh Phú Khánh vào nm 1982. Vào ngày 30 tháng 6 nm 1989, Quc
hi li chia tnh Phú Khánh thành hai tnh Phú Yên và Khánh Hòa nh hin
nay.
Khánh Hòa có b bin kéo dài t xã i Lãnh (huyn Vn Ninh) ti
cui vnh Cam Ranh (th xã Cam Ranh), có đ dài khong 385 km (tính theo
mép nc) vi nhiu ca lch, đm vnh, vi hàng trm đo ln nh và vùng
bin rng ln.
Dc theo b bin Khánh Hòa có 3 vnh ln là vnh Vân Phong, Nha
Trang và Cam Ranh. Trong đó vnh Nha Trang đc công nhn là mt trong
29 vnh đp nht th gii; vnh Vân Phong có din tích mt nc rng, đ sâu
tt đ làm cng trung chuyn container quc t và vnh Cam Ranh vi din
tích gn 200 km², có nhiu dãy núi bao ph xung quanh chn gió và sóng,
hin đc s dng ch yu trong lnh vc quân s, quc phòng.
Khánh Hòa cách th đô Hà Ni 1.280 km v phía nam, nm gia hai
thành ph ln là H Chí Minh và à Nng, là các vùng trng đim phát trin
kinh t ca c nc. Khánh Hòa có v trí đc bit thun li đ m rng giao
7
lu phát trin kinh t - xã hi vi các tnh lân cn và quc t. C s h tng
giao thông Khánh Hòa tng đi hoàn chnh vi các trc giao thông quan
trng bao gm quc l 1A, đng st chy Bc - Nam, quc l 26, ni vi các
tnh phía Bc, phía Nam và Tây Nguyên. Khánh Hòa có din tích 5.205 km
2
,
dân s 1,17 triu ngi (2009) vi 40% dân s thành th. Trung tâm Khánh
Hòa là thành ph Nha Trang - hin là đô th loi I vi quy mô 400.000 dân.
Trong vòng 10 nm t 1998 – 2008, t l tng t nhiên dân s Khánh Hòa
trung bình 1,28%/nm, trong khi t l tng bình quân c nc khong
1,45%/nm, và có xu hng tip tc gim
1
.
Bng 1.1 Mt s ch tiêu kinh t - xã hi ch yu ca tnh Khánh Hòa
Nm
Ch tiêu ch yu n v
2007 2008 2009
Giá tr sn xut (giá 1994) t đng 11.356 12.890 14.095
Tc đ tng trng GDP % 11,0 11,3 10,2
GDP bình quân đu ngi USD 1.005 1.200 1.330
C cu GDP (giá hin hành) 100,0 100,0 100,0
Công nghip - xây dng % 41,54 41,59 41,71
Nông, lâm, ng nghip % 18,41 17,50 14,97
Dch v % 40,05 40,91 43,32
Tng đu t toàn xã hi t đng 6.300 8.480 11.515
Xut nhp khu
Tng kim ngch xut khu triu USD 490 560 546
Tng kim ngch nhp triu USD 225 255 293
Thu ngân sách trên đa bàn t đng 4.000 5.050 6.276
Thu t thu xut nhp khu t đng 934 1.400 2.165
Thu t ni đa t đng 3.066 3.650 4.111
Chi ngân sách đa phng t đng 2.443 3.064 3970
Dân s trung bình nghìn ngi 1.140 1.150 1.170
T l tng dân s t nhiên % 1,,14 1,11 1,04
Ngun: Tng hp t s liu ca Cc Thng kê Khánh Hòa
1
Theo niên giám thng kê tnh Khánh Hòa nm 2008
8
Khánh Hòa là mt trong 10 tnh dn đu Vit Nam v tc đ phát trin,
tng trng kinh t hàng nm đt 10,84% và có nn kinh t nng đng, phát
trin th hai khu vc duyên hi Nam Trung b (ch sau thành ph à
Nng). Hin nay GDP bình quân đu ngi Khánh Hòa là 1.330 USD, cao
hn mc bình quân chung c nc. C cu kinh t chuyn dch theo hng t
trng các ngành dch v, công nghip ngày càng tng. Nm 2009, Khánh Hòa
đng 30/63 tnh thành c nc v Ch s nng lc cnh tranh cp tnh (PCI)
vi 58,66 đim, tng 6 bc so vi nm 2008. Khánh Hòa là mt trong nhng
tnh thc hin tt án đn gin hóa th tc hành chính vi vic ct gim
hn 30% th tc hành chính.
Khánh Hòa cng đt th hng cao v thu hút đu t trong và ngoài
nc, nht là thu hút vn FDI. Tính đn ht ngày 31/12/2008, Khánh Hòa có
66 d án FDI vi tng vn đng ký gn 1,2 t đô la M đã đi vào hot đng.
1.2 Tng quan v khu kinh t Vân Phong
Nm cách thành ph Nha Trang khong 60 km v phía Bc, vnh Vân
Phong là mt vnh sâu và kín gió, không b bi lng bi các dòng sông ln
hay hi lu. Vnh có bán đo Hòn Gm – là nhng dãy núi nh và cn cát kéo
dài - che chn phía đông và phía bc nên tránh đc sóng và gió. Din tích
vnh Vân Phong khong 1.500 km
2
, trong đó có 800 km
2
mt nc, là khu
vc có đa hình phong phú vi h sinh thái đa dng nh rng nhit đi, rng
ngp mn, đng thc vt bin ven b.
Vnh Vân Phong nm ta đ đa lý cc đông ca Vit Nam, cách hi
phn quc t khong 14 hi lý, gn ngã 3 tuyn hàng hi quc t t ông sang
Tây, t Bc xung Nam (cách 130 km). Vi lung lch sâu trung bình t 18 -
22 m, ni hp nht trên 400 m, đ sâu tuyn b 15–22 m, chiu dài toàn tuyn
hn 30 km, vnh Vân Phong có đy đ các điu kin ti u đ tr thành mt
9
cng bin hàng đu Vit Nam - nht là tim nng tr thành cng trung chuyn
quc t (cng trung chuyn).
Ý tng xây dng vnh Vân Phong mt cng trung chuyn đã đc
đ xut t đu thp niên 90 th k trc, tuy nhiên, mãi đn nm 2005 mi
đc chính thc phê duyt. Là cng nc sâu, không phi làm đê chn sóng,
no vét lung tàu, gia c nn đt xây dng bãi nên tng vn đu t cng trung
chuyn Vân Phong gim t 40% - 60% tng vn đu t so vi xây dng
cng vùng bin h.
Vân Phong cng nm gn tuyn đng st Bc – Nam, đc bit, là ni
có v trí thun li đ xây dng tuyn đng st xuyên Á theo hành lang ông
– Tây cn c tuyn đng 645 có sn t Tuy Hoà (Phú Yên) lên Tây Nguyên:
Vân Phong – Stung Treng (Campuchia) – Bacxe (Lào) – Ubon (Thái Lan).
Hin nay, Vit Nam có hn 3.200 km b bin cùng vi khong 50 cng
bin ln nh vi lng hàng hóa thông qua hàng nm gn 150 triu tn nhng
cha có cng nc sâu đ đón các tàu trng ti trên 80.000 tn hay tàu
container trên 6.000 TEU. Nhu cu trao đi, mua bán hàng hóa gia các nc
ngày càng tng cao khin nhu cu vn ti hàng hóa bng đng bin tng
tng ng. Hin nay, dù có li th nm gn trc vn ti hàng hi quc t
nhng Vit Nam vn cha khai thác đc th mnh trong lnh vc trung
chuyn hàng hóa cho các nc trong khu vc và th gii, hàng hóa vào Vit
Nam và các nc trong khu vc hin đc trung chuyn ch yu Singapore,
Hng Kông, Thâm Quyn. Vi chiu dài tuyn b và đ sâu t nhiên him có,
trong quy hoch tng th h thng cng bin Vit Nam đn nm 2020, Vân
Phong là ni duy nht đc chn làm cng trung chuyn quc t, là đim
nhn trong chin lc phát trin bin quc gia.
10
Hình 1.1 D án cng trung chuyn quc t ti Vnh Vân Phong –
tnh Khánh Hòa
Ngun: Ban Qun lý khu kinh t Vân Phong
Khu kinh t Vân Phong - tnh Khánh Hòa đc thành lp theo Quyt
đnh s 92/2006/Q-TTg ngày 25/4/2006 ca Th tng Chính ph vi mc
tiêu xây dng khu phát trin kinh t đa ngành vi trng tâm phát trin công
nghip, du lch, dch v, nuôi trng thy sn, xây dng khu đô th và trung
tâm tài chính, trong đó cng trung chuyn gi vai trò ch đo. KKT Vân
Phong đã đc quy hoch bao gm khu vc Bc Vân Phong và Nam Vân
Phong, trong đó:
Khu Bc Vân Phong: Cng trung chuyn, Khu hu cn cng và Trung
tâm thng mi đa chc nng, các khu du lch - dch v, khu nuôi trng thy
sn, Khu đô th mi Tu Bông, Khu công nghip Vn Thng
Khu Nam Vân Phong: Kho xng du ngoi quan, T hp lc hóa du,
Khu công nghip đóng tàu, Trung tâm đin lc, Khu công nghip Ninh Thy,
Khu dân c Ninh Long – Ninh Thy…
11
KKT Vân Phong là đim đng lc trong chin lc phát trin vùng
kinh t trng đim Nam Trung b bi là ca m hng ra bin và nm trên
hành lang kinh t ông – Tây và Bc – Nam. KKT Vân Phong hin đc
hng các chính sách u đãi cao nht, tng đng vi u đãi đu t thuc
đa bàn có kinh t - xã hi khó khn, cùng vi KKT m Chu Lai, KKT Dung
Qut, KKT Nhn Hi nhm to thành chui khu kinh t có mi liên kt cht
ch, tng bc hình thành nhng ht nhân, to đng lc phát trin cho min
Trung nói riêng và c nc.
to điu kin cho KKT Vân Phong phát trin phù hp trong giai
đon mi, Th tng Chính ph đã thay th Quyt đnh 92/2006/Q-TTg
bng Quyt đnh s 18/2010/Q-TTg, ngày 03/3/2010 ban hành Quy ch hot
đng ca KKT Vân Phong có hiu lc t ngày 01/5/2010.
12
Chng 2
ÁNH GIÁ S PHÁT TRIN KHU KINH T VÂN PHONG
GIAI ON 2006 – 2010
2.1 ánh giá s phát trin khu kinh t Vân Phong giai đon 2006 - 2010
2.1.1 Mô hình khu kinh t trong chin lc phát trin kinh t Vit
Nam
Vit Nam đã gt hái đc nhng thành tu đáng khích l k t khi đi
mi. Vào nm 2003, KKT m Chu Lai ra đi nh là mô hình thí đim phát
trin nông thôn Vit Nam; cha đy 3 nm sau, mô hình Chu Lai đc nhân
rng vi 9 khu kinh t tri dài ven bin. n nay, trên c nc đã có 14 KKT
ven bin đc Chính ph ra quyt đnh thành lp, riêng khu vc min Trung
có 10 KKT. Ngoài ra theo quy hoch, s có thêm KKT Nm Cn (Cà Mau)
đc thành lp trong thi gian ti. Các KKT này tuy có quy mô và tính cht
khác nhau nhng v c bn, đu thành lp theo hng xây dng KKT tng
hp, đa ngành vi nhiu phân khu chc nng khác nhau bao gm phát trin
công nghip, dch v, tài chính, du lch, nuôi trng thy sn và xây dng các
khu đô th Mô hình KKT đc Nhà nc u tiên h tr đu t ngân sách
xây dng c s h tng, gii phóng mt bng, thc hin u đãi v thu (bao
gm min, gim thu thu nhp doanh nghip, u đãi thu sut thu thu nhp
doanh nghip, chuyn l, gim thu thu nhp đi vi ngi có thu nhp cao,
min thu nhp khu, u đãi áp dng đi vi khu phi thu quan), đn gin hóa
các th tc hành chính trong cp phép đu t, xây dng, xut nhp khu hàng
hóa…Mc tiêu đ ra đn nm 2020, các KKT s đóng góp t 15 - 20% GDP
ca c nc và to vic làm phi nông nghip cho khong 1,3 - 1,5 triu ngi
lao đng.
13
Bng 2.1 Các khu kinh t ca Vit Nam
TT Tên Tnh
Ngày
Thành lp
Din tích đt
(ha)
1 Chu Lai Qung Nam 05/6/2003 27.000
2 Dung Qut Qung Ngãi 11/3/2005 10.300
3 Nhn Hi Bình nh 14/6/2005 12.000
4 Chân Mây Hu 05/1/2006 27.108
5 o Phú Quc Kiên Giang 14/2/2006 56.100
6 Vng Áng Hà Tnh 03/4/2006 22.781
7 Vân Phong Khánh Hòa 25/4/2006 150.000
8 Nghi Sn Thanh Hóa 15/5/2006 18.612
9
ông Nam -
Ngh An
Ngh An 11/6/2007 18.826
10 Vân n Qung Ninh 26/7/2007 trên 600 đo
11
ình V –
Cát Hi
Hi Phòng 10/01/2008 21.640
12 Nam Phú Yên Phú Yên 28/4/2008 20.730
13 Hòn La Qung Bình 10/6/2008 10.000
14 nh An Trà Vinh 27/4/2009 39020
15 Nm Cn Cà Mau D kin 2010
Ngun: Tng hp t án quy hoch phát trin các khu kinh t ven
bin ca Vit Nam đn nm 2020 ca Chính ph
Tính đn đu tháng 3/2009, các KKT đã thu hút đc 250 d án đu t
trong và ngoài nc vi tng vn đng ký 26,5 t USD, riêng đu t nc
ngoài có 60 d án vi tng vn đng ký 18,8 t USD. Nhiu d án ln và
quan trng đang đc trin khai các KKT nh nhà máy lc du, nhà máy
thép, nhà máy đóng tàu, nhà máy luyn kim, c khí, nhit đin…
Tuy vy, nhìn chung, kt qu đt đc ca các KKT là cha kh quan.
Chng hn, sau 7 nm hot đng, KKT m Chu Lai mi thu hút đc 55 d
án vi vn đng ký 923 triu USD, trong đó, ch có 32 d án đã và đang trin
14
khai vi khong 50% vn đng ký, thu hút vn FDI là 64 triu USD, trong khi
Nhà nc đã đu t vào Chu Lai khong 70 triu USD
2
.
Mc dù là mt th trng đc d báo là có tng trng cao và an toàn
v chính tr nhng thu hút đu t nc ngoài ca Vit Nam, nht là thu hút
đu t vào các KKT hin nay cha tng xng vi tim nng và kém sc
cnh tranh so vi các quc gia khác trong khu vc. Ngoài nhng nguyên nhân
khách quan, nguyên nhân ch quan do (i) vn bn pháp lut v đu t nc
ngoài còn thiu đng b, nhiu mâu thun chng chéo, th tc hành chính
rm rà, (ii) thiu chin lc tng th và quy hoch chi tit v đu t nc
ngoài gn vi chin lc phát trin kinh t - xã hi theo vùng min, gn đu
t nc ngoài vi an ninh quc phòng, (iii) hiu qu hot đng xúc tin
thng mi và tip th ca quc gia và các KKT cha cao, (iv) hot đng thu
hút đu t nc ngoài thiu tính n đnh, bn vng do mt s đa phng ch
quan tâm li ích cc mà thiu quan tâm đn toàn cc li ích quc gia.
Trong khi mô hình thí đim KKT thc cht vn cha chng minh đc
tính kh thi và hiu qu thì Nhà nc đã tip tc thành lp hàng lot các KKT
khác và đu t vn mt cách dàn tri. H qu là Nhà nc lãng phí vn đu t
và làm cho các nhà đu t nc ngoài e ngi, không dám tham gia.
Các KKT, rõ ràng vn cha có mt th ch hành chính riêng bit, ch
đng đ to bc đt phá. Hu ht các KKT đu chu s ch đo toàn din ca
lãnh đo đa phng và hot đng trong khuôn kh pháp lut hin hành, thiu
khung pháp lý riêng đ KKT có th th nghim các chính sách đt phá.
2
/>thieu-%E2%80%9Cduong%E2%80%9D.html
15
2.1.2 Nhng thành qu đt đc ca khu kinh t Vân Phong trong
thi gian qua
Sau gn 4 nm hot đng, đn cui tháng 12/2009, Vân Phong thu hút
đc 84 d án đng ký đu t (trong đó có 24 d án đu t nc ngoài) vi
tng s vn đu t tng đng 15,314 t USD. Hin Vân Phong có 27 d án
đã đi vào hot đng vi tng vn đu t 307,3 triu USD, 36 d án đã đc
cp giy chng nhn đu t vi vn đng ký tng đng 1,41 t USD và 21
d án đc Th tng Chính ph và UBND tnh Khánh Hòa đng ý ch
trng hoc đang thc hin th tc đng ký vi tng vn đng ký khong
13,597 t USD. Vân Phong hin gii quyt vic làm cho hn 5.000 lao đng
vi 80% là lao đng đa phng
3
.
Trong nm 2008, mc dù b tác đng ca khng hong kinh t toàn
cu nhng hu ht các doanh nghip trong KKT Vân Phong vn hot đng
hiu qu. Tng doanh thu trong nm 2008 đt 3.400 t đng, kim ngch xut
khu đt 178 triu USD và np ngân sách khong 120 t đng. Trong nm
2009, nh Chính ph trin khai các gii pháp h tr doanh nghip, to điu
kin cho doanh nghip tip cn ngun vn vay u đãi đ đu t m rng hay
đu t mi nên các doanh nghip trong KKT Vân Phong đã vt qua khng
hong đ tip tc sn xut kinh doanh. Thành qu đt đc ca Vân Phong
ch là bc đu, bi hin ti, phn ln các d án Vân Phong đu đang giai
đon trin khai xây dng (xem thêm Bng 4.Ph lc).
Các KKT ven bin min Trung nh Dung Qut, Chu Lai, Nhn Hi…
hin đang cnh tranh vi Vân Phong trong vic thu hút vn đu t trong và
ngoài nc. Tt nhiên, s không có “cuc đua xung đáy” nh vài ba nm v
trc, nht là sau khi Quyt đnh 1387/Q-TTg ngày 29/12/2005 ca Th
3
Theo Ban qun lý khu kinh t Vân Phong