Giải pháp quản trị rủi ro tác nghiệp trong hoạt động ngân hàng bán lẻ tại Vietcombank

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
===
===

PHAN TH MINH HNG

GII PHÁP QUN TR RI RO TÁC NGHIP
TRONG HOT NG NGÂN HÀNG BÁN L
TI VIETCOMBANK

CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T

NGUI HNG DN KHOA HC:
TS.V TH THÚY NGA


TP.H CHÍ MINH - NM 2010
LI CAM KT

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi, các s liu và kt qu
nêu trong lun vn là trung thc và có ngun gc rõ ràng.
TP.H Chí Minh, ngày 08 tháng 09 nm 2010.

DANH MC CH VIT TT
Ký hiu Din gii
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
Agribank Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
BIDV Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam
HQT Hi đng qun tr
HSBC Ngân hàng Hng Kông-Thng Hi
KSNB Kim soát ni b
NHBL Ngân hàng bán l
NHNT Ngân hàng Ngoi thng
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
QLRR Qun lý ri ro
QTRRTN Qun tr ri ro tác nghip
RRTN Ri ro tác nghip
Sacombank Ngân hàng Sài Gòn thng tín
Techcombank Ngân hàng thng mi c phn K thng Vit Nam
Vietcombank, VCB Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
Vietinbank Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam

DANH MC BNG BIU, HÌNH V

Bng
Trang

1.1
Phân bit ngân hàng bán buôn vi ngân hàng bán l 6

2.1 Mt s ch tiêu hot đng ca Vietcombank t 2005 đn 06/2010 30

2.2 Tình hình tng tài sn ca VCB và mt s NHTM 2005 -06/2010 31

2.3 Th phn vn huy đng ca VCB và mt s NHTM 2005 - 2010 32

2.4 Kt qu huy đng vn ca VCB t nm 2005- 06/2010 34

2.5 Các ch tiêu th ca VCB nm 2005-06/2010 37

2.6 T trng d n th nhân ca VCB t nm 2005-2009 37

2.7

T trng d n th nhân ca VCB và mt s NHTM khác t nm
2005-2009
38




Biu đ

2.1 Biu đ tng tài sn ca Vietcombank 2005 -06/2010 30

2.2 Biu đ tng trng vn huy đng 31

2.3 Biu đ li nhun ròng ca VCB t nm 2005- 06.2010 32

2.4

Biu đ vn huy đng dân c ca VCB và mt s NHTM 6 tháng
đu nm 2010
35

2.5 Biu đ th hin t l cho vay theo sn phm ca VCB nm 2009 39



Hình


1.1 Quy trình qun tr ri ro tác nghip c bn 23

1.2 Khung qun tr ri ro hot đng ca ngân hàng DBS 24

3.1 Khung Qun tr ri ro tác nghip 68

3.2 Minh ha nhim v QTRRTN 69

3.3 Ma trn ri ro 73



MC LC
Trang
DANH MC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU, HÌNH V
PHN M U 1
CHNG I: C S LÝ LUN V QUN TR RI RO TÁC NGHIP TRONG
HOT NG NGÂN HÀNG BÁN L
1.1. Tng quan v hot đng ngân hàng bán l (NHBL) 3
1.1.1. Các khái nim v ngân hàng và ngân hàng thng mi 3
1.1.2. Các khái nim v dch v ngân hàng 4
1.1.3. Các khái nim v ngân hàng bán l 5
1.1.4. c đim ca hot đng ngân hàng bán l 6
1.1.5. Vai trò ca ngân hàng bán l 6
1.1.5.1. i vi nn kinh t 6
1.1.5.2. i vi xã hi 7
1.1.5.3. i vi s phát trin ca h thng ngân hàng 7
1.1.6. Các sn phm dch v trong hot đng ngân hàng bán l 8
1.1.6.1. Sn phm dch v ngân hàng bán l truyn thng 8
1.1.6.2. Sn phm dch v ngân hàng bán l hin đi 10
1.2. Tng quan v qun tr ri ro tác nghip trong hot đng NHBL 12

1.2.1. Các khái nim v ri ro 12
1.2.2. Khái nim v ri ro tác nghip 13
1.2.3. Khái nim v qun tr ri ro 14
1.2.4. Khái nim v qun tr ri ro tác nghip 15
1.2.5. Khái nim v qun tr ri ro tác nghip trong hot NHBL 15
1.2.6. Mc tiêu ca qun tr ri ro tác nghip 15
1.2.7. Các loi ri ro tác nghip trong hot đng NHBL 16
1.2.8. Nguyên nhân gây ri ro tác nghip trong hot đng NHBL 17
1.3. Mô hình qun tr ri ro tác nghip ti NHTM 17
1.3.1 Các công c s dng trong qun tr ri ro tác nghip 17
1.3.2. Qun tr ri ro tác nghip theo các chun mc ca Basel II 18
1.3.3 .Quy trình qun tr ri ro tác nghip c bn 19
1.3.3.1. Xác đnh ri ro 20
1.3.3.2. o lng ri ro 21
1.3.3.3. Giám sát ri ro 21
1.3.3.4. Qun lý và gim thiu ri ro 22
1.4. Bài hc kinh nghim v qun tr ri ro tác nghip 23
1.4.1. Kinh nghim ca mt s NHTM trên th gii 23
1.4.2. Bài hc kinh nghim qun tr ri ro tác nghip cho các NHTMVN 24

CHNG II: THC TRNG QUN TR RI RO TÁC NGHIP TRONG HOT
NG NGÂN HÀNG BÁN L TI VIETCOMBANK
2.1. Gii thiu v NHTMCP Ngoi Thng Vit Nam (Vietcombank) 27
2.1.1. Gii thiu khái quát v NHTMCP Ngoi Thng Vit Nam 27
2.1.2. Tình hình hot đng kinh doanh ca VCB t 2005 – 06/2010 29
2.1.2.1. V tng tài sn 30
2.1.2.2. Vn huy đng 31
2.1.2.3. ánh giá tc đ tng trng li nhun ròng 32
2.2. Thc trng hot đng ngân hàng bán l và các ri ro tác nghip trong
hot đng ngân hàng bán l ti VCB 33

2.2.1. Thc trng hot đng ngân hàng bán l ti VCB 33
2.2.1.1. Huy đng vn dân c 34
2.2.1.2. Dch v th 35
2.2.1.3. Tình hình hot đng tín dng bán l 37
2.2.1.4. Các sn phm dch v ngân hàng đin t 39
2.2.1.5. Các dch v ngân hàng bán l khác 40
2.2.2. Các trng hp đin hình v ri ro tác nghip trong hot đng NHBL 41
2.2.2.1. Ri ro phát sinh t cán b ngân hàng 41

2.2.2.2. Ri ro phát sinh do các tác đng bên ngoài 44
2.2.3. Mt s khó khn và tn ti trong hot đng NHBL 46
2.2.3.1. Tn ti trong trin khai các quy đnh ni b t HSC đn chi nhánh 46
2.2.3.2. Tn ti t h thng công ngh h tr 47
2.2.4. Nguyên nhân ca ri ro và tn ti 47

2.3. Thc trng qun tr ri ro tác nghip trong hot đng NHBL ti VCB. 48
2.3.1. C s pháp lý v qun tr ri ro tác nghip trong hot đng NHBL 48
2.3.2. Tình hình qun tr ri ro rác nghip trong hot đng NHBL ti VCB 48
2.3.2.1. Quy trình qun tr ri ro tác nghip ca Vietcombank 48
2.3.2.2. iu tra ri ro tác nghip ti Vietcombank 51
2.3.2.3. Nhn dng ri ro và bài hc kinh nghim trong hot đng NHBL 53
2.3.3. Mt s tn ti trong qun tr ri ro tác nghip ti VCB 59

CHNG III: GII PHÁP QUN TR RI RO TÁC NGHIP TRONG HOT
NG NGÂN HÀNG BÁN L TI VIETCOMBANK
3.1. nh hng phát trin dch v ngân hàng bán l 62
3.1.1. nh hng phát trin dch v NHBL ti các NHTM Vit Nam 62
3.1.2. nh hng phát trin hot đng NHBL ti Vietcombank đn nm 2015 63
3.2. Gii pháp qun tr ri ro tác nghip trong hot đng ngân hàng bán l
ti Vietcombank 65

3.2.1. Nâng cao nng lc qun tr ri ro 65
3.2.2. Nâng cao nng lc tài chính 66
3.2.3. Xây dng mô hình và quy trình qun tr ri ro tác nghip 66
3.2.4. ào to ngun nhân lc qun lý ri ro 69
3.2.5. Hoàn thin h thng thông tin qun lý 72
3.2.6. Trang b phn mm qun tr ri ro tác nghip 73
3.2.7. Xây dng và hoàn thin c s d liu qun tr ri ro tác nghip 74
3.2.8. Gii pháp qun tr ri ro tác nghip t các yu t bên ngoài 76
3.2.9. Xây dng cm nang qun tr ri ro 78
3.3. Gii pháp h tr t Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 80
3.4. Gii pháp phi hp t phía khách hàng 81
KT LUN 83
TÀI LIU THAM KHO
PH LC








-Trang 1-
PHN M U

1. Lý do chn đ tài
Di áp lc cnh tranh v cung cp dch v ngân hàng, các NHTM Vit Nam đã
và đang quan tâm đy mnh hin đi hóa, ng dng nhng tin b ca khoa hc công
ngh vào khai thác th trng bán l, tng cng tip cn vi khách hàng là cá nhân,
doanh nghip nh và va. Khi chuyn sang bán l, các ngân hàng s có th trng ln

hn, tim nng phát trin tng lên, đó là mt du hiu kh quan, thành công ca ngân
hàng. Song đây cng là thách thc không nh đi vi các ngân hàng  Vit Nam nói
chung và Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam nói riêng khi cha có kh nng
qun lý ri ro tác nghip hiu qu. So vi các loi ri ro khác nh ri ro tín dng, ri
ro thanh khon…thì ri ro tác nghip là mt trong nhng ri ro d dàng xy ra nu
ngân hàng không có phng pháp qun lý hay qun tr tt. Qun tr ri ro tác nghip
là mt cách phòng bnh rt tt nu đc ng dng và qun lý hiu qu, thm chí nó
còn là li th cnh tranh gia các ngân hàng hin nay nhm gim thiu ti đa chi phí
tn tht, gia tng li nhun cho ngân hàng. Chính vì vy, tác gi đã chn đ tài: “Gii
pháp qun tr ri ro tác nghip trong hot đng ngân hàng bán l ti
Vietcombank” đ nghiên cu cho lun vn cao hc ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
Vi mong mun hình thành mt sn phm khoa hc có giá tr c v lý lun và thc
tin trong qun tr ri ro tác nghip nói chung và ri ro tác nghip trong hot đng
ngân hàng bán l nói riêng ti Vietcombank, lun vn hng đn mc tiêu:
- H thng hóa nhng c s lý lun c bn nht v qun tr ri ro tác nghip trong
hot đng ngân hàng bán l.
- Phân tích thc trng hot đng ngân hàng bán l, các ri ro tác nghip ca hot
đng ngân hàng bán l và quá trình qun tr ri ro tác nghip ti Vietcombank.
-  xut nhng gii pháp cho Vietcombank trong công tác qun tr ri ro tác
nghip hot đng NHBL.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Ri ro tác nghip trong hot đng ngân hàng bán l.
-Trang 2-
- Phm vi nghiên cu: Nghiên cu lý lun và thc trng hot đng ngân hàng bán
l và các ri ro tác nghip trong hot đng ngân hàng bán l ti Vietcombank.
- Mc thi gian nghiên cu: 2005 – 06/2010
4. Phng pháp nghiên cu:
Tác gi đã s dng kt hp các phng pháp thng kê, tng hp, phân tích, thu
thp thông tin t các ngun báo chí, thông tin ni b ngân hàng, internet… đ phc

v cho quá trình nghiên cu.
Ngoài ra, tác gi còn c gng vn dng các phng pháp duy vt bin chng, duy
vt lch s, kho sát thc tin t các NHTM khác đ đúc kt kinh nghim, làm sáng t
vn đ, tìm bin pháp phù hp cho vic hoàn thin qun tr ri ro tác nghip hot
đng ngân hàng bán l VCB.
5. Ý ngha ca đ tài
Lun vn đã đi vào thc tin qun tr ri ro tác nghip hot đng ngân hàng bán l
ti Vietcombank, nêu lên nhng hn ch còn tn ti cng nh khng đnh vai trò quan
trng ca vic qun tr ri ro tác nghip đi vi h thng NHTM Vit Nam và
Vietcombank. T đó, tác gi đa ra các gii pháp thit thc góp phn nâng cao, hoàn
thin quy trình và vn dng nó vào tình hình thc t ti ngân hàng.
6. Kt cu lun vn
Ngoài li m đu và kt lun, lun vn đc kt cu trong 03 chng gm 79
trang vi 5 hình v, 5 biu đ, 7 bng s liu và 4 ph lc.
Chng 1: C s lý lun v qun tr ri ro tác nghip trong hot đng ngân hàng
bán l.
Chng 2: Thc trng qun tr ri ro tác nghip trong hot đng ngân hàng bán
l ti Vietcombank.
Chng 3: Gii pháp qun tr ri ro tác nghip trong hot đng ngân hàng bán l
ti Vietcombank.






-Trang 3-
CHNG 1

C S LÝ LUN V QUN TR RI RO TÁC NGHIP

TRONG HOT NG NGÂN HÀNG BÁN L

1.1. TNG QUAN V HOT NG NGÂN HÀNG BÁN L (NHBL)
1.1.1. Các khái nim v ngân hàng và ngân hàng thng mi (NHTM)
Ngân hàng là mt loi hình t chc có vai trò quan trng đi vi nn kinh t nói
chung và đi vi tng cng đng đa phng nói riêng. Ngân hàng có th đc đnh
ngha qua các chc nng mà ngân hàng thc hin trong nn kinh t. Theo tài liu v
qun tr ngân hàng thng mi (Commercial Bank Management) do Giáo s Peter S.
Rose biên son có đa ra đnh ngha v ngân hàng theo cách tip cn này nh sau:
“Ngân hàng là loi hình t chc tài chính cung cp mt danh mc các dch v tài
chính đa dng nht - đc bit là tín dng, tit kim và dch v thanh toán – và ngân
hàng thc hin nhiu chc nng tài chính nht so vi bt k mt t chc kinh doanh
nào trong nn kinh t.”
Trên th gii khái nim v ngân hàng thng mi đc trình bày khác nhau v
cách din đt nhng hu nh tt c đu có đim ging nhau v bn cht, chc nng
ca ngân hàng thng mi :
  M : ngân hàng thng mi là công ty kinh doanh chuyên cung cp dch v
tài chính và hot đng trong ngành công nghip dch v tài chính.
  Pháp: ngân hàng thng mi là mt doanh nghip thc hin nghip v nhn
tin bc ca công chúng di hình thc ký thác hay di hình thc khác đ
thc hin các nghip v v chit khu, tín dng và tài chính ca ngân hàng.
  Vit Nam: Khái nim v ngân hàng đc hiu nh sau:
Theo Lut các t chc tín dng Vit Nam đc Quc hi thông qua ngày
12/12/1997, khái nim v ngân hàng thng mi đc hiu là “Ngân hàng là loi
hình t chc tín dng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng
kinh doanh khác có liên quan. Theo tính cht và các mc tiêu hot đng, các loi
hình ngân hàng gm: NHTM, NH phát trin, NH u t, NH Chính sách, NH hp tác
và các loi hình NH khác”.
-Trang 4-
“Hot đng ngân hàng là hot đng kinh doanh tin t và dch v ngân hàng vi

ni dung thng xuyên là nhn tin gi, s dng s tin này đ cp tín dng và cung
cp các dch v thanh toán.”
Theo Ngh đnh s 59/2009/N-CP ca Chính ph ban hành ngày 10/07/2009
Quy đnh v t chc và hot đng ca ngân hàng thng mi, có hiu lc t
15.09.2009 đã đa ra đnh ngha v ngân hàng thng mi là: “Ngân hàng thng
mi là ngân hàng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng kinh
doanh khác có liên quan vì mc tiêu li nhun theo quy đnh ca Lut các t chc tín
dng và các quy đnh khác ca pháp lut”.
Hot đng kinh doanh ca NHTM gn lin vi các hot đng kinh doanh ca
doanh nghip, ca các t chc, cá nhân có nhu cu s dng dch v ngân hàng. Vi
chc nng trung gian tài chính tín dng, trung gian thanh toán, trung gian trong thc
hin các chính sách tin t quc gia và đc bit là chc nng to bút t hay tin ghi s,
NHTM đóng vai trò quan trng trong thúc đy tng trng kinh t xã hi, góp phn
gii quyt vn đ vn cho các t chc kinh t.
1.1.2. Các khái nim v dch v ngân hàng
Cho đn nay, cha có mt khái nim c th v dch v ngân hàng, mi quc gia có
cách hiu khác nhau v dch v ngân hàng.
Theo T chc Thng mi th gii - WTO, dch v tài chính bao gm dch v bo
him và dch v liên quan ti bo him, mi dch v NH và dch v tài chính khác
(ngoài dch v bo him). Nh vy, dch v NH nm trong ni hàm ca dch v tài
chính.
Hip đnh chung v thng mi dch v (GATS) ca WTO không nêu khái nim
v dch v mà lit kê dch v thành 12 ngành ln. Mi ngành ln đc chia ra thành
các phân ngành nh (55 phân ngành) và mi phân ngành lit kê các hot đng dch v
c th chi tit (155 phân ngành). Theo GATS, các dch v ngân hàng là: nhn tin
gi, cho vay, cho thuê tài chính, chuyn tin và thanh toán, th, séc, bo lãnh và cam
kt, mua bán các công c th trng tài chính, phát hành chng khoán, môi gii tin
t, qun lý tài sn, dch v thanh toán và bù tr, cung cp và chuyn giao thông tin tài
chính, dch v t vn và trung gian h tr tài chính.
Nh vy, dch v ngân hàng là mt b phn cu thành trong dch v tài chính nói

chung.
-Trang 5-
 Vit Nam cng cha có mt khái nim c th nào v dch v ngân hàng. Theo
Lut các t chc tín dng Vit Nam thì dch v ngân hàng cng không đc đnh
ngha và gii thích mt cách c th. Ti khon 1 và khon 7 điu 20 thì hot đng
kinh doanh tin t và dch v ngân hàng bao gm 3 ni dung: nhn tin gi, cp tín
dng và cung ng dch v thanh toán nhng không phân bit rõ lnh vc nào là kinh
doanh tin t, lnh vc nào là dch v ngân hàng.
Theo quan đim ca tác gi “Dch v ngân hàng có th hiu là mt b phn ca
dch v tài chính, bao gm toàn b hot đng tin t, tín dng, thanh toán, ngoi hi
ca h thng ngân hàng đi vi khách hàng là các t chc kinh t và cá nhân.”
Dch v ngân hàng là mt trong nhng nhóm dch v có tim nng phát trin ln,
có kh nng to ra nhiu giá tr gia tng cho ngân hàng.
1.1.3. Các khái nim v ngân hàng bán l.
Trong các dch v ngân hàng cung cp cho khách hàng, có th phân theo nhóm
dch v ngân hàng bán buôn và dch v ngân hàng bán l.


Dch v ngân hàng bán buôn (NHBB) là nhng dch v ngân hàng dành cho
khách hàng là nhng đnh ch tài chính hoc dch v NH đc cung cp vi s lng
và giá tr ln.
Trong gii hn đ tài nghiên cu, lun vn không nghiên cu v dch v NHBB
mà tp trung nghiên cu v dch v ngân hàng bán l.
Nghiên cu di góc đ dch v ngân hàng, có nhiu cách tip cn khác nhau v
dch v ngân hàng bán l.
T
heo các chuyên gia kinh t hc ca Hc vin công ngh Châu Á - AIT thì ngân
hàng bán l là ngân hàng cung cp các sn phm, dch v ngân hàng đn tay tng cá
nhân riêng l, các doanh nghip nh và va thông qua mng li chi nhánh. Hoc
khách hàng có th tip cn trc tip vi sn phm, dch v ngân hàng thông qua các

phng tin công ngh thông tin, đin t vin thông.
Theo t chc thng mi th gii (WTO) thì ngân hàng bán l là ni mà khách
hàng cá nhân có th đn giao dch ti các chi nhánh, phòng giao dch ca các ngân
hàng đ thc hin các dch v nh: tin gi tit kim và tài khon, th chp vay vn,
dch v th và mt s dch v khác đi kèm…
Qua các cách tip cn khác nhau trên, tác gi hiu khái nim dch v ngân hàng
bán l nh sau: “Dch v NHBL là dch v ngân hàng đc cung ng ti tng cá
nhân riêng l, các doanh nghip va và nh thông qua mng li chi nhánh, hay
-Trang 6-
khách hàng có th tip cn trc tip vi sn phm dch v ngân hàng thông qua
phng tin thông tin vin thông.
Các ngân hàng cung cp ch yu các dch v đó gi là ngân hàng bán l.
ng góc đ hot đng ngân hàng, ta có th đa ra khái nim v hot đng
NHBL nh sau:
Hot đng NHBL là hot đng cung cp các sn phm dch v ch yu ca ngân
hàng cho các khách hàng là các doanh nghip nh và va, các h gia đình và các cá
nhân.
Hot đng ngân hàng không trc tip to ra sn phm c th nhng vi vic đáp
ng các nhu cu v tin t, thanh toán cho khách hàng, ngân hàng đã gián tip to ra
các sn phm dch v trong nn kinh t.
Bng 1.1: Phân bit ngân hàng bán buôn vi ngân hàng bán l
Dch v ngân hàng bán buôn Dch v ngân hàng bán l
- Là nhng dch v ngân hàng dành cho
khách hàng là nhng đnh ch tài chính
hoc dch v NH đc cung cp vi s
lng và giá tr ln.
- Hot đng ngân hàng bán buôn cho phép
tài tr các hot đng kinh t thuc hu ht
các ngành, các lnh vc và trên mi đa bàn
toàn quc.

- Là mt trong nhng kênh hu hiu đ tip
nhn tr giúp k thut quc t v xây dng
chính sách, phát trin nghip v, công ngh
qun tr ngân hàng trong nn kinh t th
trng.
- Kh nng sinh li ca loi hình kinh doanh
này là khá cao nhng do có s lng và giá
tr ln nên mc đ ri ro cao.
- Là hot đng cung cp các sn phm dch v
ch yu ca ngân hàng cho các khách hàng là
các doanh nghip nh và va, các h gia đình
và các cá nhân.
- Các sn phm dch v NHBL cung ng cho
các đi tng khách hàng phi đa dng đ tha
mãn nhu cu tiêu dùng, nhu cu sn xut kinh
doanh ca mi đi tng, mi tng lp trong xã
hi.
- Dch v NHBL đòi hi phi xây dng nhiu
kênh phân phi và đa dng đ cung ng đc
các sn phm dch v cho khách hàng trên
phm vi rng.

- Dch v NHBL có s lng khách hàng ln
và giá tr nh nên mc đ ri ro thp và đây là
lnh vc ít chu nh hng ca chu k kinh t.

1.1.4. c đim ca hot đng ngân hàng bán l
Hot đng NHBL hay dch v NHBL có nhng đc đim sau:
-Trang 7-

- i tng cung cp dch v trong hot đng NHBL ca ngân hàng là cá nhân, h
gia đình, các doanh nghip va và nh.
- S lng giao dch ln nhng giá tr mi giao dch nh.
- Các sn phm dch v NHBL cung ng cho các đi tng khách hàng phi đa
dng đ tha mãn nhu cu tiêu dùng, nhu cu sn xut kinh doanh ca mi đi tng,
mi tng lp trong xã hi.
- Dch v NHBL đòi hi phi xây dng nhiu kênh phân phi và đa dng đ cung
ng đc các sn phm dch v cho khách hàng trên phm vi rng.
- Dch v NHBL có s lng khách hàng ln và giá tr nh nên mc đ ri ro thp
và đây là lnh vc ít chu nh hng ca chu k kinh t.
- Dch v NHBL phn ln da vào công ngh thông tin hin đi cho nên có tác
dng tng cng công tác qun tr tp trung, giúp đy nhanh quá trình luân chuyn
tin t, tn dng tim nng to ln v vn đ phát trin kinh t; đng thi giúp ci
thin đi sng dân c, hn ch thanh toán bng tin mt, góp phn tit kim, chi phí
và thi gian cho c ngân hàng và khách hàng.
1.1.5. Vai trò ca NHBL
1.1.5.1. i vi nn kinh t

- Vai trò ca ngân hàng tác đng đn đi sng ca mi ngi dân, dch v tài chính
ngân hàng phát trin s to điu kin đ thu hút ngun vn đu t vào nhng vùng
trng đim, nhng ngành trng tâm, ngành mi nhn. Nh trung gian tài chính này,
vn đc phân b vn hiu qu gia các ngành, các lnh vc thông qua quá trình sàng
lc vn tín dng, vn trong nn kinh t đc tp trung vào nhng khu vc có kh
nng sinh li cao, mang li nhiu li ích.
- Phát trin các dch v tài chính ngân hàng s giúp các doanh nghip gim chi phí
sn xut kinh doanh, đng thi s phát trin này s làm tng t trng ca ngành dch
v trong GDP ca nn kinh t, phù hp vi quan đim ca ng và Nhà nc ta
trong quá trình hi nhp.
- Ngân hàng thng mi nh hng đn tng trng kinh t bng cách làm thay đi
t l tit kim và thông qua s tài tr vn cho các doanh nghip trong vic m rng

sn xut c v chiu rng ln chiu sâu, mà ch yu là đu t v công ngh, nâng cao
sc cnh tranh ca doanh nghip.
- Phát trin các dch v tài chính ngân hàng to ra s cnh tranh trong nn kinh t,
cnh tranh gia nhng ch th đi vay và cho vay. Kinh nghim quc t cng cho thy
-Trang 8-
h thng tài chính - ngân hàng cnh tranh và m ca là nhng h thng h tr hiu
qu cho phát trin và tng trng kinh t. Canh tranh giúp h thng ngân hàng vng
mnh và hiu qu hn.
1.1.5.2. i vi xã hi

- Phát trin dch v tài chính góp phn cung cp nhng sn phm tin ích và an toàn
cho xã hi nh các phng thc thanh toán không dùng tin mt, thanh toán tin
đin, tin nc, đin thoi bng th thanh toán ti các máy ATM, tr lng cho nhân
viên qua tài khon ti ngân hàng…nhng dch v tin ích này s mang li mt li
nhun to ln cho xã hi, nâng cao trình đ nhn thc ca ngi dân, cung cp nhng
sn phm dch v hin đi phù hp vi s phát trin ca nn kinh t và hi nhp vi
kinh t th gii.
- Phát trin các dch v tài chính ngân hàng góp phn phát trin sn xut, nâng cao
đi sng ca ngi dân, nn kinh t đc hng li t s ci thin cht lng dch v
vi chi phí hp lý. T đó góp phn n đnh chính tr, to nim tin cho nhân dân,
khng đnh đc vai trò ca ng trong công cuc đi mi và phát trin kinh t đt
nc.
1.1.5.3. i vi s phát trin ca h thng ngân hàng
- Phát trin các sn phm dch v ngân hàng góp phn thúc đy s phát trin ca
nn kinh t, khc phc đc quyn trong cnh tranh ngành ngân hàng, to ra mt h
thng ngân hàng lành mnh.
- Phát trin các dch v tài chính giúp cho s cnh tranh gia các ngân hàng trong
h thng, các ngân hàng s không ngng nghiên cu và cung cp nhng sn phm
dch v tt nht, tin ích nht cho ngi tiêu dùng, t đó thúc đy s phát trin ca c
mt h thng ngân hàng.

- Phát trin dch v ngân hàng góp phn liên kt các ngân hàng vi nhau, to ra
nhng tp đoàn tài chính có quy mô vn ln, vng mnh, đm bo tính an toàn trong
hot đng kinh doanh, gim thiu ri ro khi có khng hong tài chính, xóa b tình
trng cnh tranh không lành mnh gia các ngân hàng.
1.1.6. Các sn phm dch v trong hot đng ngân hàng bán l
Thành công ca ngân hàng hoàn toàn ph thuc vào nng lc trong vic xác đnh
các dch v tài chính mà xã hi có nhu cu, thc hin các dch v đó mt cách có hiu
qu và bán chúng ti mt mc giá cnh tranh
-Trang 9-
Cng nh các ngành kinh t khác, ngành tài chính ngân hàng cng phi thng
xuyên to ra các loi sn phm khác bit vi nhiu tin ích nhm tha mãn nhu cu
ca ngi tiêu dùng; nht là trong lnh vc ngân hàng bán l thì vic to ra nhiu loi
sn phm dch v càng phong phú, đa dng càng d dàng giành u th trong bi cnh
các ngân hàng cnh tranh gay gt hin nay.
1.1.6.1. Sn phm dch v ngân hàng bán l truyn thng
* Thc hin trao đi tin t: là mt trong nhng hot đng thng xuyên ti các
NHTM đô th hin nay. Trao đi tin t ch yu là chuyn đi ngoi t sang Vit
Nam đng (VN) hoc sang mt ngoi t khác (phc v cho mc đích thanh toán
theo quy đnh v ngoi hi). Các ngoi t thng đc trao đi nh: USD, EUR,
GBP, AUD, CAD… Sn phm dch v này phát trin mnh  các NHTM trên đa bàn
TP HCM do đây là thành ph ln có dch v thng mi, du lch quc t phát trin.
* Huy đng tin gi: Lng tin nhàn ri trong dân c là mt trong nhng kênh
cung ng ln và quan trng cho nn kinh t. Các NHTM huy đng vn bng các hình
thc đa dng, linh hot nh :
- Tin gi thanh toán vi các tin ích không phi s dng tin mt nh chuyn tin
thông qua vic s dng séc, th, y nhim thu, y nhim chi và các dch v ngân hàng
hin đi khác.
- Tin gi tit kim có k hn và không k hn vi nhiu loi sn phm phong phú,
mi loi hình li có nhiu k hn gi vi mc lãi sut phù hp nhu cu ca khách
hàng: tin gi tit kim bng VN, USD, EUR, vàng…có d thng hoc không d

thng…
* Sn phm tín dng bán l: bao gm các loi hình nh cho vay tiêu dùng, cho
vay h gia đình và cho vay các DNVVN, cm c, chit khu giy t có giá…
Các NHTM c phn là nhng NHTM đu tiên ti Vit Nam cho ra đi các sn
phm cho vay tiêu dùng, đó là các sn phm: cho vay mua xe máy tr góp, cho vay
mua các sn phm kim khí đin máy tr góp, cho vay tín chp cán b công nhân
viên…Qua nhiu nm trin khai các sn phm cho vay tiêu dùng, các ngân hàng đã
có nhiu ci tin và phát trin thêm nhiu sn phm cho vay tiêu dùng phong phú phù
hp vi nhu cu ca các tng lp dân c trong xã hi nh:
- Cho vay tr góp mua xe hi, xe máy.
- Cho vay mua nhà, nn nhà
- Cho vay sinh hot tiêu dùng tr góp th chp tài sn.
-Trang 10-
- Cho vay tr góp sa cha, xây dng nhà, hoán đi nhà.
- Cho vay h tr du hc
- Cho vay mua máy tính tr góp, các vt dng có giá tr khác
* Cung cp các tài khon giao dch: Giao dch không dùng tin mt đc thc hin
ch yu qua giao dch tài khon ti các ngân hàng. Khách hàng thuc mi thành phn
kinh t đu có th m tài khon giao dch hay còn gi là tài khon thanh toán. S d
tin gi trên tài khon thanh toán hàng tháng đc hng lãi sut không k hn.
Hin nay, khách hàng còn đc s dng các dch v thanh toán (đin, nc, đin
thoi…) và kim tra s d qua internet và qua đin thoi nh: dch v Internet
Banking, Mobile Banking, Phone Banking  mi lúc mi ni mà không phi mt thi
gian đn ngân hàng.
* Cung cp các dch v y thác: Nhm giúp cho khách hàng tit kim đc chi phí
qun lý, tit kim thi gian, tit kim nhân s, to điu kin cho mi ngi làm quen
vi các dch v tài chính ngân hàng, tng tính chuyên nghip ca các doanh nghip,
t chc, NHTM có các dch v y thác nh:
- Dch v chi h tin lng: ngân hàng s chi tr tin lng vào tài khon ca mi
cán b-công nhân viên ca doanh nghip, t chc theo danh sách đc cung cp hoc

mt s ngân hàng s đn tn tr s doanh nghip đ thc hin chi tr lng cho cán
b công nhân viên nu doanh nghip có yêu cu.
- Dch v thu h tin mt: dch v này nhm phc v cho các trng hc cn thu
hc phí ca hc sinh, sinh viên, các công ty cn thu tin bán hàng t các ca hàng,
đi lý…
* Bo qun vt có giá: là mt trong nhng sn phm ngân hàng truyn thng, hin
nay ti các NHTM sn phm này đc ci tin di dng sn phm dch v kim
đnh- gi h vàng. Sn phm dch v này nhm đáp ng nhu cu cn kim đnh và
gi vàng vào ngân hàng gi h trong thi gian ngn.
1.1.6.2. Sn phm dch v ngân hàng bán l hin đi
* T vn tài chính: Ngày nay các ngân hàng cung cp nhiu dch v t vn tài
chính đa dng, t chun b v thu và k hoch tài chính cho các cá nhân đn t vn
v các c hi th trng trong nc và ngoài nc cho các khách hàng kinh doanh
ca h.
* Dch v bo him
-Trang 11-
 to s thun li cho khách hàng trong vic s dng các sn phm dch v tài
chính ngân hàng, mt s ngân hàng đã kt hp vi các công ty bo him AIA,
Prudential đ cung cp các dch v bo him qua ngân hàng. C th, khi khách hàng
tham gia dch v bo him ca các công ty bo him trên có th thanh toán tin bo
him qua ngân hàng hoc khi khách hàng đn ngân hàng giao dch s đc nhân viên
ca các công ty bo him cng nh nhân viên ngân hàng gii thiu và t vn các loi
hình dch v bo him.
Ngoài ra, các công ty bo him cng kt hp vi các NHTM đ to ra các dch v
bo him phù hp vi ngân hàng. Chng hn nh khi khách hàng mua bo him này
đng thi cng là khách hàng đang vay ti ngân hàng thì khi khách hàng không th
tr đc n vay, công ty bo him có trách nhim tr ht khon n còn li
* Các dch v ngân hàng quc t
Sn phm dch v ngân hàng quc t bao gm tt c các dch v do khách hàng
yêu cu liên quan đn thng mi quc t, đu t, du lch, du hc…, chuyn tin ra

nc ngoài bng đin (Telegraphic), chuyn tin bng Bankdraft, nh thu kèm chng
t, dch v kinh doanh ngoi hi (giao ngay, k hn, quyn chn)
* Dch v chuyn tin nhanh (MoneyGram, Western Union)
ây là loi dch v thông dng và hin đi nhm giúp cho khách hàng có nhu cu
nhn tin t thân nhân, bn bè  nc ngoài mt cách nhanh chóng và an toàn. c
bit, khách hàng không cn có tài khon ti ngân hàng nh các dch v chuyn tin
khác mà vn có th nhn đc các dch v nh thông báo bng đin thoi min phí
cho ngi nhn tin, thm chí khách hàng có th yêu cu nhân viên ngân hàng giao
tin tn nhà mà không mt phí.
* Dch v th và phát hành th
Dch v th phát trin to điu kin cho NHTM m rng hot đng thanh toán và
huy đng vn. Mi th ngân hàng khi phát hành đu phi có s d nht đnh và đc
duy trì thng xuyên, bên cnh đó ngân hàng còn thu đc các loi phí khi khách
hàng thc hin thanh toán. Ngoài ra, đi vi th tín dng khách hàng còn phi tr lãi
vay khi thu chi, đây là ngun thu tng đi khá cho các NHTM khi mà ngày càng có
nhiu khách hàng vay tin qua th tín dng.
* Dch v ngân hàng đin t
Vi nn tng công ngh hin đi, nhiu loi hình dch v ngân hàng đin t ra đi
nh: Phone banking, Internet Banking, Mobile banking, Call centre…trong đó, hot
-Trang 12-
đng ngân hàng qua đin thoi di đng (mobile banking) đc các NHTM trên thành
ph phát trin vi nhiu tin ích: cung cp thông tin v tài khon qua tin nhn, t giá,
lãi sut, giao dch chng khoán…
* Bo lãnh ngân hàng
Là nghip v tín dng không xut vn, ngân hàng cp tín dng bng ch ký đng
ra bo lãnh cho khách hàng thc hin các hp đng kinh t, hp đng thng mi, tài
chính mt cách thun li. Khi ngi đc bo lãnh vì lý do nào đó đã không thc
hin hoc vi phm ngha v ca h thì ngân hàng bo lãnh phi đng ra tr thay cho
ngi đc bo lãnh. Hin nay ngân hàng cung cp các dch v bo lãnh nh: bo
lãnh vay, bo lãnh thanh toán, bo lãnh thc hin hp đng, bo lãnh d thu và các

hình thc bo lãnh ngân hàng khác cho các công ty, cá nhân theo quy đnh ca
NHNN.
* Quyn chn mua, bán ngoi t
Nhm mc đích giúp cho khách hàng phòng nga ri ro bin đng t giá ngoi t,
đc bit đi vi các doanh nghip xut nhp khu; ngân hàng cung cp loi dch v
mi là quyn chn mua, bán ngoi t (Option ngoi t) cho các khách hàng là cá nhân
và t chc.
ng tin giao dch trong Option ngoi t ch yu là các ngoi t mnh nh:
USD, EUR, CHF, GBP…đc bit, có th s dng VN là đng tin thanh toán trong
hp đng Option ngoi t. Quy mô giao dch ca mt hp đng Option tùy theo tha
thun, thi gian giao dch ca mi hp đng quyn chn ngoi t ti thiu 3 ngày, ti
đa 365 ngày.
Không phi mi ngân hàng đu cung cp nhiu dch v NHBL nh danh mc dch
v đã nêu trên, danh mc dch v NHBL đang tng lên nhanh chóng. Nhiu loi hình
tín dng và tài khon tin gi mi đang đc phát trin, các loi dch v mi nh
giao dch qua Internet và th thông minh (Smart) đang đc m rng. Mt NHBL có
th có hàng trm đn hàng ngàn các loi sn phm dch v đ phc v rt nhiu đi
tng trong xã hi. Tuy nhiên, các ngân hàng càng phát trin nhiu sn phm, càng
đt nhiu li nhun thì mc đ ri ro phát sinh t hot đng kinh doanh ca NHTM
càng nhiu vì mc li nhun luôn t l thun vi đ ri ro (“high risk, high return”).
Vn đ là làm th nào đ các NHTM nhn din đc ri ro, chp nhn nó và tìm cách
kim soát nó. Vy ri ro là gì? Ti sao phi qun tr ri ro và qun tr ri ro nh th
nào đ đt hiu qu cao?
-Trang 13-
1.2. TNG QUAN V QUN TR RI RO TÁC NGHIP TRONG HOT
NG NHBL
1.2.1. Các khái nim v ri ro:
Theo đnh ngha truyn thng, “Ri ro là nhng s kin xy ra có th làm cho mt
mát tài sn hay làm phát sinh mt s khon n.”
Trong kinh doanh ngân hàng “Ri ro là nhng bin c không mong đi mà khi xy

ra s dn đn nhng tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc t so
d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ có th hòan thành mt nghip v
tài chính nht đnh”
* Các loi ri ro trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi
(NHTM)
Ri ro rt đa dng và có th đc phân tích theo nhiu khía cnh khác nhau. Trong
phm vi hot đng ca các NHTM, có mt s ri ro c bn sau:
 Ri ro tín dng
Ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân hàng
đi vi khách hàng, ri ro phát sinh khi khách hàng không tr đc vn và lãi cho
ngân hàng hoc tr không đy đ các khon vn và lãi cho ngân hàng, gây tn tht
cho ngân hàng.
 Ri ro th trng
Là nhng tn tht gây ra cho ngân hàng khi có bin đng không lng trc ca
th trng bao gm ri ro lãi sut và ri ro t giá.
- Ri ro t giá hi đoái: là loi ri ro phát sinh trong quá trình cho vay ngoi t
hoc kinh doanh ngoi t khi t giá bin đng theo chiu hng bt li cho ngân
hàng.
- Ri ro lãi sut: là loi ri ro xut hin khi có s thay đi ca lãi sut th trng
hoc ca nhng yu t có liên quan đn lãi sut dn đn tn tht v tài sn hoc làm
gim thu nhp ca ngân hàng.
 Ri ro thanh khon
Ri ro thanh khon là tình trng ngân hàng không đáp ng đc nhu cu s dng
vn kh dng (nhu cu thanh khon). Tình trng này nh thì gây thua l, hot đng
kinh doanh b đình tr, nng thì làm mt kh nng thanh toán dn đn ngân hàng phá
sn.
 Ri ro pháp lý
-Trang 14-
Ri ro pháp lý là ri ro liên quan đn nhng s c sai sót trong quá trình hot đng
kinh doanh làm thit hi cho khách hàng và đi tác dn đn vic ngân hàng b khi

kin.
 Ri ro tác nghip
Ri ro tác nghip là nhng tn tht phát sinh do c ch vn hành ca ngân hàng
không thích hp, không tuân th đúng các quy trình, quy đnh ni b, nhm ln ca
con ngi, các hành đng ngoi vi nh la đo, tin tc, v.v.
 Các loi ri ro khác
Ri ro khác liên quan đn các trng hp bt kh kháng nh: thiên tai, lt li,
cháy, n, v.v
Trong gii hn đ tài, lun vn tp trung nghiên cu ri ro tác nghip trong hot
đng ngân hàng bán l.
1.2.2. Khái nim v ri ro tác nghip
Trong các loi ri ro trên, loi ri ro nh hng nhiu nht đn hot đng kinh
doanh ca NHTM là ri ro tác nghip.
Có quan nim cho rng ri ro tác nghip là ri ro hot đng, nhng cng có quan
nim cho rng ri ro hot đng bao trùm tòan b các hot đng ca ngân hàng, và
phm vi ri ro hot đng rng hn ri ro tác nghip.
Ri ro tác nghip (RRTN) là mt thut ng đ cp đn rt nhiu loi ri ro không
liên quan đn th trng hoc tín dng. Trong thc t không có mt đnh ngha thng
nht hay có s xác đnh trong mt ngành ngh nào cha đng đc đy đ các cu
phn bao trùm toàn b RRTN. Vì vy, vic thng nht mt đnh ngha đc chp
nhn v RRTN là rt cn thit trong ngành Ngân hàng đ giúp các đnh ch tài chính
c tính ri ro ni b và có nhng bin pháp ngn nga và gim thiu ri ro mt cách
hiu qu.
Theo y ban Basel v giám sát ngân hàng: “ri ro tác nghip là ri ro gây ra tn
tht do các nguyên nhân nh con ngi, s không đy đ hoc vn hành không tt
các quy trình, h thng; các s kin khách quan bên ngoài. RRTN bao gm c ri ro
pháp lý nhng loi tr v ri ro chin lc và ri ro uy tín”.
Có th thy đnh ngha v ri ro tác nghip mà U ban Basel đa ra là tng đi
bao quát, mang rt nhiu ni hàm và bao ph phm vi rt rng. Chính vì lí do này,
mi ngân hàng tu thuc vào mc tiêu qun lý ca mình có th xây dng đnh ngha

riêng v ri ro tác nghip trong ngân hàng mình. Tuy nhiên U ban Basel khuyn
-Trang 15-
ngh chung đi vi ngân hàng thng mi là dù đnh ngha v ri ro ca mình là gì,
điu quan trng là ngân hàng phi hiu rõ và nm vng bn cht ca ri ro tác nghip,
vì ch có th ngân hàng mi t xây dng cho mình h thng kim soát ri ro và phân
loi ri ro có hiu qu.
Trong gii hn đ tài nghiên cu và kh nng nghiên cu, tác gi hiu ri ro tác
nghip theo khái nim sau: “Ri ro tác nghip là nguy c tn tht trc tip hoc gián
tip do cán b ngân hàng, quá trình x lý và h thng ni b không đy đ hoc
không hot đng hoc do các s kin bên ngoài tác đng vào hot đng ngân hàng”.
1.2.3. Khái nim v qun tr ri ro
Có nhiu quan đim khác nhau v qun tr ri ro nhng ta có th hiu qun tr ri
ro là vic s dng h thng các bin pháp xác đnh và đo lng ri ro, la chn và
chp nhn ri ro, qun lý và kim soát ri ro đ thc hin các quyt đnh kinh doanh
nhm đt đc các mc tiêu v hiu qu và an toàn.
Qun tr ri ro cho phép hot đng ca NHTM hoàn toàn ch đng và mang tính
tích cc da trên nguyên tc đánh đi gia ri ro và thu nhp, ngân hàng s la chn
mt cách khoa hc các hot đng kinh doanh vi kh nng xy ra ri ro  mc đ và
phm vi nht đnh kèm theo nhng bin pháp qun lý và kim soát mc tn tht khi
ri ro xy ra nhm đm bo li nhun cho ngân hàng. Qun tr ri ro tt chính là mt
ngun li th cnh tranh và là mt công c to ra giá tr, góp phn to ra chin lc
kinh doanh hiu qu hn.
1.2.4. Khái nim v qun tr ri ro tác nghip
Ri ro tác nghip theo đnh ngha ca Basel đc xác đnh da trên nguyên nhân
gây ri ro, nh vy, qun tr ri ro tác nghip cn phi qun tr các nguyên nhân gây
ri ro tác nghip trên các mt hot đng ca ngân hàng t nhân s đn các quy đnh,
quy trình, quy ch, công ngh và nhng s vic có th xy mà ngân hàng có th d
báo…
Qun tr ri ro tác nghip là quá trình ngân hàng tin hành các bc xác đnh, đo
lng, đánh giá ri ro tác nghip đ đa ra các gii pháp cnh báo và gim thiu ri

ro, giám sát và kim tra quá trình thc hin các gii pháp này.
Qun tr ri ro tác nghip hiu qu không có ngha là ri ro không xy ra mà là
ri ro có th xy ra nhng xy ra trong mc đ d đoán trc và NHTM có th kim
soát đc.
-Trang 16-
Qun tr ri ro tác nghip trong nhng nm gn đây đã tr thành mt hot đng
quan trng đi vi các NHTM. Mc đ hin đi hóa đòi hi các NHTM phi da vào
công ngh t đng ngày càng phc tp; phát trin đa dng hn các sn phm; xu
hng toàn cu hóa, cnh tranh, m rng quy mô, tham gia vào hot đng mua li,
sáp nhp, hp nht.
1.2.5. Khái nim v qun tr ri ro tác nghip trong hot NHBL
T nghiên cu các khái nim v ri ro tác nghip, qun tr ri ro tác nghip, tác gi
đa ra khái nim v qun tr ri ro tác nghip trong hot đng NHBL nh sau:
Qun tr ri ro tác nghip trong hot đng NHBL là quá trình ngân hàng tin
hành các hot đng tác đng đn ri ro tác nghip, bao gm vic thit lp c cu t
chc, xây dng h thng các chính sách, phng pháp qun lý ri ro đ thc hin
quá trình qun lý ri ro; đó là xác đnh, đo lng, đánh giá, qun lý, giám sát và
kim soát ri ro tác nghip nhm bo đm hn ch ti mc thp nht ri ro xy ra
trong quá trình cung cp các sn phm dch v cho các khách hàng là các doanh
nghip nh và va, các h gia đình và các cá nhân.
1.2.6. Mc tiêu ca qun tr ri ro tác nghip trong hot đng NHBL.
Ri ro tác nghip nói chung và ri ro tác nghip trong hot đng NHBL có th
mang li nhng tn tht rt ln cho NHTM nh: các trách nhim pháp lý gây ra cho
NHTM, tài sn hoc uy tín ca NHTM b tn tht hay mt mát, gim vn kinh doanh
hay mt vn, gim li nhun …Vì vy, mc tiêu ca qun tr ri ro tác nghip nói
chung và qun tr rui ro tác nghip trong hot đng NHBL là:
- Vic qun tr ri ro tác nghip giúp cho ngân hàng ngn nga s gian ln, duy trì
tính chính trc ca kim soát ni b và gim sai sót trong quá trình giao dch.
- Qun tr ri ro tác nghip nhm hn ch và gim thiu các chi phí tn tht có th
xy ra t các hot đng ca ngân hàng, bo v uy tín cng nh giúp ngân hàng đt

đc nhng mc tiêu hot đng kinh doanh an toàn, hiu qu.
- Qun tr tt ri ro nói chung và ri ro tác nghip nói riêng s giúp gim ngun vn
dành đ d phòng ri ro, tng thêm ngun vn đa vào hot đng kinh doanh
1.2.7. Các loi ri ro tác nghip trong hot đng NHBL
* Ri ro t ni b ngân hàng
- Ri ro do cán b nhân viên ngân hàng gây nên: Cán b ngân hàng thc hin các
nghip v, nhim v không đc y quyn hoc phê duyt vt quá thm quyn cho
phép; không tuân th các quy đnh, quy trình nghip v ca ngân hàng; có hành vi la
-Trang 17-
đo hoc hành vi phm ti, cu kt vi đi tng bên ngoài gây thit hi cho ngân
hàng
- Ri ro do các quy đnh, quy trình nghip v: Quy trình nghip v có nhiu đim
bt cp, cha hoàn chnh to k h cho k xu li dng gây thit hi cho ngân hàng;
hay quy trình nghip v cha phù hp gây khó khn cho cán b tác nghip trong ngân
hàng.
- Ri ro t h thng h tr: Ri ro t công ngh thông tin (d liu không đy đ
hay h thng bo mt thông tin không an toàn), thit k ca h thng không phù hp
làm gián đon h thng, phn mm chng trình h tr cài đt trong h thng li
thi, hng hóc, không hot đng nh hng đn các h thng h tr khác.
* Ri ro do tác đng bên ngoài: ri ro do hành vi la đo, trm cp…ca các đi
tng bên ngoài ngân hàng; do các s kin t nhiên (đng đt, l lt…) gây thit hi
cho hot đng kinh doanh …
Ri ro tác nghip tn ti trong tt c các dch v và hot đng kinh doanh ca
ngân hàng đc th hin thông qua vic gian ln ni b, gian ln t bên ngoài, li h
thng…mang li nhng tn tht rt ln cho NHTM nh các trách nhim pháp lý gây
ra cho NHTM, tài sn hay uy tín ca ngân hàng b tn tht hay mt mát, gim vn
kinh doanh hay mt vn, gim li nhun…
Vì vy, t các nguyên nhân và nh hng ca ri ro tác nghip, các ngân hàng
phi lp k hoch ngn nga, phòng chng và gim thiu ri ro tác nghip. Các s
kin ri ro hot đng cn đc phân tích k lng nguyên nhân và nh hng, cng

nh các tn tht, đa vào c s d liu ca NHTM làm c s cho vic qun tr ri ro
tác nghip trong tng lai.
1.2.8. Nguyên nhân gây ri ro tác nghip trong hot đng NHBL
Nhng nguyên nhân chính có th gây ra ri ro tác nghip trong hot đng NHBL
nh:
- Con ngi: Ri ro tác nghip tng lên cùng vi s tham gia ca con ngi vào
hot đng khi to, phê duyt, báo cáo hoc điu chnh mt giao dch. Các biu hin
c th ca ri ro tác nghip bao gm hành vi gian ln, li, s b sót và lm dng ca
nhân viên, nhân viên gian ln, c ý làm sai, NHTM mt hoc thiu nhân lc ch cht.
Ngân hàng càng có nhiu nhân viên, nhiu đa đim giao dch và khách hàng thì ri
ro hot đng càng cao.
-Trang 18-
- Quy trình: Ri ro tác nghip tng theo mc đ phc tp ca giao dch. Các quy
trình bao gm công tác qun tr doanh nghip và thm quyn t cp hi đng qun tr
ti ban điu hành, lãnh đo các phòng nghip v và nhân viên. Mi chc nng hay b
phn trong mt t chc tín dng (TCTD) - t vic lp k hoch, nhn tin gi, huy
đng ngun lc thông qua tín dng và các hp đng, tha thun; ra quyt đnh đu t,
x lý giao dch…đu chu ri ro.
- H thng: đu t công ngh không phù hp, li tích hp t vn hành h thng, l
hng an ninh h thng.
ng góc đ ri ro tác nghip là ri ro hot đng thì ri ro này có th gây nên t
các yu t bên ngoài nh: Các vn đ v c s h tng (bao gm đin, nc, đin
thoi, h thng truyn d liu, giao thông, vn chuyn…), đình công, các thay đi v
pháp lý, chính tr và ngay c thi tit khc nghit (thiên tai, thm ha…) có th to ra
hoc làm tng thêm các ri ro cho ngân hàng.

1.3. MÔ HÌNH QUN TR RI RO TÁC NGHIP TI NHTM
1.3.1 Các công c s dng trong Qun tr ri ro tác nghip
 T đánh giá kim soát ri ro (RCSA –Risk Control Self Assessment) là vic
phát hin, u tiên và đánh giá RRTN.

 Báo cáo ch s ri ro chính KRI: là nhng kh nng xy ra ri ro, gây nh
hng đn vic hoàn thành mc tiêu kinh doanh ca Ngân hàng. Các ch s ri ro có
th là ch s hot đng hoc ch s kim soát.
 Báo cáo s c bt ng: Nhm mc đích thông báo kp thi cho Ban iu
hành và b phn qun lý, đ có bin pháp can thip , x lý nu cn thit.
 Phân tích kch bn: Phác tho, mô t hoc mô hình hóa mt chui s kin
nghiêm trng không lng trc.
 Rà soát và phê duyt sn phm mi: là quá trình phân tích, nhn dng và
đánh giá các ri ro có th phát sinh khi NH đa vào áp dng mt sn phm mi.
1.3.2. Qun tr ri ro tác nghip theo các chun mc ca Basel II
y ban Basel v giám sát ngân hàng cng đã tng kt 4 vn đ chính bao hàm 10
nguyên tc vàng trong qun tr RRTN và khuyn ngh các ngân hàng cn thc hin
nh sau:
Vn đ th nht: To ra môi trng qun tr ri ro phù hp, gm 3 nguyên tc