Quản trị rủi ro tài chính tại Tổng công ty Thép Việt Nam Luận văn thạc sĩ

Nhng đim mi và kt qu đt đc khi nghiên cu ca đ tài
“ Qun tr ri ro tài chính ti Tng Công Ty Thép Vit Nam”



im khác bit ca đ tài so vi các đ tài trc đây ti Tng Công Ty Thép Vit Nam là
tp trung phân tích nhng ri ro tài chính mà Tng Công Ty Thép Vit Nam đã gp phi
t khi bt đu cuc khng hong kinh t th gii nm 2008 cho đn nay và tác đng ca
các nhân t giá c th trng đn tình hình sn xut kinh doanh ca Tng Công Ty Thép
Vit Nam. Xem xét nhng đng thái, phn ng ca doanh nghip đ t đó đ ra mt
chng trình qun tr ri ro mt cách toàn din, h thng nhm nâng cao kh nng phòng
nga ri ro đã và s tip tc din ra trong thi gian sp ti.



Tác gi
 Th Thanh Hng

B
 GIÁO DC V
À ÀO T
O

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




 TH THANH HNG

QUN TR RI RO TÀI CHÍNH TI TNG CÔNG TY
THÉP VIT NAM




LUN VN THC S KINH T

Tp. H Chí Minh





TP. H CHÍ MINH - NM 2010

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



 TH THANH HNG





QUN TR RI RO TÀI CHÍNH TI TNG CÔNG
TY THÉP VIT NAM


CHUYÊN NGÀNH: KINH T - TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN TH NGC TRANG



TP. H CHÍ MINH - NM 2010

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t “QUN TR RI RO TÀI CHÍNH TI
TNG CÔNG TY THÉP VIT NAM” là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi. Các
s liu trong lun vn là s liu trung thc.

Thành ph H Chí Minh, tháng 09 nm 2010



 TH THANH HNG
Hc viên cao hc khóa 16
Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính – Ngân hàng
Trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan

Mc lc
Danh mc các hình
Danh mc các bng
Danh mc các t vit tt
Li m đu
Chng I: Nhng vn đ lý lun c bn v ri ro tài chính, phòng nga ri ro tài
chính và qun tr ri ro tài chính……………………………………………………… 1
1.1> Khái nim ri ro tài chính…………………………………………………………1
1.2> Ri ro h thng và ri ro phi h thng……………………………………………1
1.2.1> Ri ro h thng……………………………………………………………….1
1.2.2> Ri ro phi h thng ………………………………………………………… 3
1.3> ánh giá ri ro thông qua các báo cáo tài chính……………………………… 4
1.4> Qun tr ri ro tài chính…………………………………………………………. 7
1.4.1> Mc tiêu ……………………………………………………………………. 7
1.4.2> Li ích…………………………………………………………………… 8
1.4.3> Mi quan h gia hot đng qun tr ri ro và giá tr ca công ty……… . 10
1.4.3.1> Qun tr ri ro chin thut……………………………………… 10
1.4.3.2> Qun tr ri ro chin lc……………………………………………13
Kt lun chng 1…………………………………………………………………… 18
Chng II: ánh giá ri ro tài chính và qun tr ri ro tài chính trong hot đng
ca Tng công ty thép Vit Nam…………………………………………………… 19

2.1> Th trng thép Vit Nam…………………………………………… 19
2.1.1> Sn xut và tiêu th thép ………………………………………… 19
2.1.2> Tình hình xut nhp khu thép ca Vit Nam 22
a> Nhp khu 22
b> Xut khu ………………………………………………………. 24
2.1.3> Ngành thép Vit Nam đi mt vi nhiu khó khn trong 2010 25
2.2> Nhn dng và phân tích nhng ri ro tài chính tim n ca Tng Công Ty
Thép Vit Nam 26

2.2.1> Ri ro v cân đi dòng tin 26
2.2.1.1> Xem xét kh nng cân đi dòng tin thông qua các báo cáo tài
chính và din bin giá nguyên vt liu nm 2008 và 2009 26
a> Xem xét ri ro tài chính trong Bng cân đi k toán ca Tng Công
Ty Thép Vit Nam ti ngày 31 tháng 12 nm 2008 và 2009 26
b> Xem xét ri ro tài chính trong Báo cáo kt qu kinh doanh ca Tng
công ty ti ngày 31/12 nm 2008 và 2009……………………… 29
c> Xem xét bin đng giá nguyên vt liu, thép cán nm 2008 và nm
2009……………………………………………………………… 30
2.2.1.2> Xem xét đ nhy cm thông qua các báo cáo tài chính nm 2008,
2009………………………………………………………………… 38
a>  nhy cm t giá………………………………………………. 38
b>  nhy cm đi vi lãi sut…………………………………… 39
c>  nhy cm đi vi giá hàng hóa…………………………………40
2.2.1.3> Xem xét ri ro tài chính thông qua d báo giá nguyên vt liu
nm 2010………………………………………………………… 40
2.2.2> Ri ro v lãi sut tin vay 44
2.2.3> Ri ro v sc mua ca th trng………………………………………… 48
2.2.4> Ri ro v t giá hi đoái…………………………………………………… 52

2.2.5> Ri ro v kh nng tái đu t……………………………………………… 55
2.3> Các phn ng đi vi ri ro ca Tng Công Ty Thép trong thi gian qua 57
2.3.1> V giá c nguyên vt liu đu vào……………………………………… 57
2.3.2> V t giá……………………………………………………………… 59
2.3.3> V lãi sut………………………………………………………………….60
2.4> Các thit hi ca Tng Công Ty Thép Vit Nam trong thi gian qua do không
có bin pháp phòng nga ri ro……………………………………………………….61
Kt lun chng 2……………………………………………………………………… 66
Chng III: Gii pháp phòng nga ri ro tài chính nhm hn ch thit hi trong

hot đng sn xut kinh doanh ca Tng công ty thép Vit Nam………………… 67
3.1> Mt s gii pháp phòng nga ri ro tài chính trong hot đng sn xut kinh
doanh ca Tng Công Ty Thép Vit Nam 67
3.1.1> Nhóm gii pháp xây dng chng trình qun tr ri ro, nâng cao nng lc
qun tr cho doanh nghip 67
3.1.2> Nhóm gii pháp cho các b phn chc nng nhm gim nh hng bin
đng chi phí, kim soát dòng tin, tng sc cnh tranh cho doanh
nghip 68
3.1.3> Nhóm gii pháp ng dng công c phái sinh đ phòng nga ri ro v t giá.
lãi sut và giá nguyên vt liu nhm n đnh sn xut kinh doanh cho doanh nghip
71
3.2> Mt s gii pháp b tr……………………………………………………… 77
3.2 1> V phía nhà nc………………………………………………………….77
3.2.2> V phía ngành tài chính, ngân hàng…………………………………… 80
3.2.3> V phía ngành thép………………………………………………………. 82
Kt lun chng 3……………………………………………………………………… 83
Kt lun…………………………………………………………………………… 84
Danh mc tài liu tham kho…………………………………………………………… 85
Ph lc 1: Gii thiu v Tng công ty thép Vit Nam ………………………………… 1

Ph lc 2: Bng cân đi k toán ti ngày 31/12/2008…………………………………….5
Ph lc 3: Báo cáo kt qu kinh doanh ti ngày 31/12/2008…………………………… 8
Ph lc 4: Bng cân đi k toán ti ngày 31/12/2009…………………………………….9
Ph lc 5: Báo cáo kt qu kinh doanh ti ngày 31/12/2009…………………………….12
Ph lc 6: Minh ha bin đng th trng thép th gii 2008-2009…………………… 13

DANH MC CÁC HÌNH

Hình 2.1: Tình hình sn xut và tiêu th thép giai đon 2008 – 2009 ………… 21
Hình 2.2: Lng thép nhp khu vào Vit Nam giai đon 2008 – 2009 ……… 23
Hình 2.3: Lng thép xut khu ca Vit Nam giai đon 2008 – 2009 25
Hình 2.4: Din bin giá các loi nguyên vt liu ông Nam Á 2007- 2008…… 31
Hình 2.5: Giá qung st loi 63% Fe Trung quc nhp khu t n  32
Hình 2.6: Giá coke xut khu FOB cng Trung Quc…………………………… 33
Hình 2.7: Giá cc vn chuyn qung st t Brazil v Trung Quc…………… 33
Hình 2.8: Giá thép ph HMS1/2 80:20 NK th trng NÁ nm 2007– 2009 34
Hình 2.9: Giá phôi thép NK th trng NÁ 2007 – 2009 35
Hình 2.10: Din bin giá thép dt CFR ông Nam Á nm 2007 – 2008 36
Hình 2.11: Biu đ biu din bin đng giá thép xây dng nm 2008 …………. 37
Hình 2.12: Giá thép dt NK th trng NÁ nm 2007 – 2009 38
Hình 2.13: Din bin các lãi sut ch cht nm 2008 – 2009…………………… 47
Hình 2.14: Thng kê sn xut và tiêu th thép xây dng toàn Hip hi các tháng ca nm
2008…………………………………………………………………… 49
Hình 2.15: Thng kê sn xut và tiêu th thép xây dng toàn Hip hi các tháng ca nm

2009…………………………………………………………………… 52
Hình 2.16: Bin đng t giá: 2006-2008 ……………………………………… 53
Hình 2.17: T giá USD/VND 2008 – 2009…………………………………… 54





DANH MC CÁC BNG

Bng 2.1: So sánh nhp khu v Vit Nam 2008 – 2009 …………………………… 22
Bng 2.2: So sánh xut khu ca Vit Nam 2008 – 2009 …………………………… 24
Bng 2.3: Thng kê sn xut và tiêu th thép xây dng các tháng ca nm 2008 ti Tng Công
Ty ThépVit Nam ……………………………………………………………… …… 50
Bng 2.4: Mc lãi sut vay ca Ngân hàng Công Thng Vit Nam áp dng cho Tng Công Ty
Thép Vit Nam nm 2008 và 2009 ………………………………………… ………… 63

DANH MC CÁC T VIT TT


AFTA
: Khu mu dch t do ASEAN
CFR
: Cost and Freight (tin hàng cng cc)
CIS
: Khi liên hip các quc gia đc lp
CPI
: Ch s giá tiêu dùng
NA
: ông Nam Á

DNNN
: Doanh nghip nhà nc
EU
: Liên minh Châu Âu
FOB
: Free On Board ( giá giao lên tàu)
GDP
: Tng sn phm quc ni
HSC
: Cty CP chng khoán TP.HCM
JPY
: ng yên Nht
NAFTA
: Hip đnh thng mi t do Bc M
NHNN
: Ngân hàng nhà nc
NHTW : Ngân hàng trung ng
OTC
: Th trng phi tp trung
SBB
: Dch v thông tin toàn cu thép
SPOT
: Giá giao ngay
USD
: ôla M
VND
: Vit Nam đng
VNS
: Tng công ty thép Vit Nam
VSA

: Hip hi thép Vit Nam
WB
: Ngân hàng th gii
WSA
: Hip hi thép th gii
WSD : Nhóm nghiên cu thép World Steel
Dynammics
WTO
: T chc thng mi th gii


M U
Trong môi trng kinh doanh hin đi, các doanh nghip ngày càng đi mt vi nhng
ri ro do các bin đng ca các nhân t th trng nh lãi sut, t giá, giá c hàng hoá…
Dù không đc mong đi nhng ri ro vn luôn hin din trong mi quyt đnh đu t
hay giao dch kinh doanh ca doanh nghip. Tùy theo mc đ, ri ro có th gây ra nhng
thit hi v tài chính, nhng cng có th đy doanh nghip vào tình trng khánh kit,
thm chí phá sn
 nhy cm ca giá tr và thu nhp ca doanh nghip đi vi nhân t giá c th trng
trên là mt dng ri ro tài chính mà các doanh nghip trên th gii đã phi đng đu và
xây dng chng trình chuyên bit đ qun tr loi ri ro tài chính này t nhng nm cui
thp niên 1970.
Có th nhn thy, ti Vit Nam vn đ qun tr ri ro ch đc đt lên bàn ca các nhà
qun tr doanh nghip khi khng hong xy ra. Còn trong điu kin bình thng, qun tr
ri ro ít nhn đc s quan tâm.
Cùng vi s hình thành và phát trin ca nn kinh t th trng  nc ta trong giai đon
hi nhp kinh t th gii, nhng tác đng ca các nhân t th trng càng mnh m và
nhanh chóng hn, đc bit là trong bi cnh khng hong kinh t toàn cu t gia nm
2008 và kéo dài sang nm 2009 đã gây ra nhng thit hi nng n cho các doanh nghip
trong đó có c Tng công ty thép Vit Nam.

Vi chc nng là doanh nghip có vn nhà nc 100%, Tng công ty thép Vit Nam vi
s h tr ca chính ph đ thc hin chc nng bình n th trng nên vn đ qun tr ri
ro vn ht sc b xem nh. Và cng chính t s th  đó đã khin doanh nghip đã phi
tr giá rt đt khi nn kinh t ri vào giai đon khng hong.
Chính t nhng nhn đnh đó, tác gi quyt đnh nghiên cu đ tài “Qun tr ri ro tài
chính ti Tng công ty thép Vit Nam” vi hy vng đóng góp vào thc tin v vn đ
qun tr ri ro tài chính trong Tng công ty.
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài này gm:

- Nhn din các ri ro tài chính mà Tng công ty thép Vit Nam đã và đang gp phi
- Xem xét nhng phn ng đi vi ri ro ca doanh nghip trong thi gian qua
- Mc đ tác đng ca các ri ro đó đn hot đng kinh doanh ca doanh nghip.
-  xut mt s gii pháp trc mt và quan trng trong tin trình phát trin ca toàn
Tng công ty.
Phng pháp nghiên cu
Tác gi bt đu da trên các c s lý lun khoa hc, tin hành thu thp d liu t các
ngun trong và ngoài ngành thép, trong nc và trên th gii đ tin hành chy đ th
bng phn mm Exel nhm phân tích s bin đng ca các nhân t giá c th trng và
thc trng kinh doanh ca doanh nghip.
D liu nghiên cu
Các s liu nghiên cu trong đ tài bao gm: s liu thu thp t các ngun ca Hip hi
thép th gii, Hip hi thép Vit Nam, Tng công ty thép Vit Nam, Ngân hàng nhà
nc, Tng cc hi quan, thông tin công b trên các hãng tin Reuters, trên trang web
SBB, asset.vn và các thông tin trên internet khác.
Ni dung đ tài
 tài có khi lng 91 trang, không k phn ph lc, bao gm 04 bng, 20 hình, danh
mc tài liu tham kho và ph lc.  tài có kt cu nh sau:
Chng 1: Nhng vn đ lý lun c bn v ri ro tài chính, phòng nga ri ro tài
chính và qun tr ri ro tài chính
Chng 2: ánh giá ri ro tài chính và qun tr ri ro tài chính trong hot đng ca

Tng Công Ty Thép Vit Nam
Chng 3: Gii pháp phòng nga ri ro tài chính nhm hn ch thit hi trong hot
đng sn xut kinh doanh ti Tng Công Ty Thép Vit Nam



CHNG I
: NHNG VN  LÝ LUN C BN V RI RO TÀI CHÍNH,
PHÒNG NGA RI RO TÀI CHÍNH VÀ QUN TR RI RO TÀI CHÍNH

1.1> Khái nim ri ro tài chính
Các doanh nghip ngày nay thng xuyên phi đi mt vi nhng đ nhy cm t các
nhân t th trng nh lãi sut, t giá, giá c hàng hóa và chng khoán, đ nhy cm t
các nhân t giá c th trng tác đng đn thu nhp ca doanh nghip là ri ro tài chính.
Thut ng ri ro tài chính còn đc dùng đ din t nhng bin đng không th d đoán
trc ca t giá, lãi sut và giá hàng hóa không nhng có th nh hng đn các khon
li nhun đc báo cáo hàng quý ca mt công ty mà còn có th đnh đot liu công ty
đó có th tn ti hay không. Trong hn hai thp k qua, các công ty ngày càng b thách
thc nhiu hn bi nhng ri ro tài chính. Mt công ty hin nay không ch cn có các
công ngh sn xut tiên tin nht, ngun cung lao đng r nht hoc là chin lc tip th
tt nht na; nhng bin đng giá c đt ngt có th đy các công ty đang đc điu
hành tt ri vào tình trng phá sn.
Nhng thay đi trong t giá có th to ra nhng đi th mnh mi. Tng t nh vy,
nhng thay đi tht thng trong giá c hàng hóa có th đy giá c đu vào tng đn mc
mà ngi tiêu dùng chuyn hng sang s dng các sn phm thay th.
Bin đng ca lãi sut có th to ra áp lc làm tng chi phí ca các công ty. Các công ty
nào có doanh thu thp s b tác đng bt li bi lãi sut tng lên và có th lâm vào tình
trng kit qu tài chính.
Thut ng ri ro tài chính tht ra có th bao hàm ni dung rng hn đ nhy cm ca
doanh nghip vi các nhân t giá c th trng. Tuy nhiên trong phm vi đ tài này ch

tp trung gii thiu v ri ro tài chính có liên quan đn nhng bin đng v giá c hàng
hóa, lãi sut, t giá tác đng đn thu nhp ca doanh nghip.

1.2> Ri ro h thng và ri ro phi h thng
1.2.1>Ri ro h thng
1

Ri ro không th nào tránh đc cho dù có đa dng hóa nh th nào đi na. Là mt dng
ri ro thuc v bn cht gn lin vi mi ngành ngh kinh doanh nht đnh, ngành ngh
nào cng có ri ro kinh doanh thuc v bn cht, hu ht ri ro kinh doanh là không th
phòng nga do “ không th mua đi bán li đc” Ri ro nh th gi là ri ro th trng
hay ri ro h thng.
Nhng ri ro thuc v bn cht kinh doanh nh trên là do có nhng yu t sau:
- Bn cht ca doanh s bt n theo chu k kinh doanh:
Các doanh nghip vi doanh s có khuynh hng dao đng ln theo chu k kinh doanh
thng có nhiu ri ro kinh doanh hn các doanh nghip ít b nh hng bi chu k kinh
doanh. Tính bt n cao đ trong ngành hàng không là mt minh ha rõ nht v trng
hp ri ro kinh doanh có th phát sinh nh th nào.
- Bn cht ca bt n trong giá bán:
Trong vài ngành công nghip, giá c có th n đnh t nm này sang nm khác, hoc
doanh nghip có th có kh nng tng giá thng xuyên theo thi gian. iu này đúng
cho nhiu sn phm tiêu dùng, nh thuc lá và nhiu lai thc phm ch bin sn. Ngc
li,  các ngành công nghip khác, n đnh giá c là điu ít chc chn hn nhiu. Ví d
trong thp niên va qua, các công ty du nh Exxon, Shell Oil và Mobil chng hn, đã
hc đc nhiu bài hc quan trng v tính bt n đnh ca giá c khi giá du thô đã st t
trên 30 đô la mt thùng xung di 10 đô la mt thùng hoc nh vào nhng nm 2005
giá du thô đã tng cao gn 70 đô la mt thùng. Thông thng, giá c trong mt ngành
công nghip càng cnh tranh nhiu, ri ro kinh doanh ca các doanh nghip trong ngành
đó càng ln.
- Bn cht ca bt n trong chi phí:

Tính bt n trong chi phí các nhp lng dùng đ sn xut ca mt doanh nghip càng
cao, ri ro kinh doanh ca doanh nghip đó càng ln. Ví d, các công ty hàng không nh
Delta Airlines đã chu tác đng đáng k ca tính d bin đng trong giá c ca nhiên liu
máy bay do cú sc giá nhiên liu trên th trng th gii dng nh đã không còn du
hiu kt thúc k t nhng nm 2004 đn nay.
- Cnh tranh trên thng trng:
2

Các doanh nghip có sc mnh th trng ln, nh IBM chng hn, nh quy mô ca h
hay do cu trúc ca ngành công nghip trong đó h cnh tranh, thng có nhiu kh nng
đ kim soát chi phí và giá c sn phm ca h hn các doanh nghip hot đng trong
mt môi trng cnh tranh hn. Vì vy, sc mnh th trng ca mt doanh nghip càng
ln, ri ro kinh doanh ca doanh nghip này càng nh. Khi đánh giá sc mnh th trng
ca mt doanh nghip, nên xem xét không ch yu t cnh tranh hin ti doanh nghip
đang phi đi phó mà nên xem xét c tim nng cnh tranh trong tng lai, nht là cnh
tranh có th phát sinh t nc ngoài. Thí d, mt nhà máy sn xut máy tính gp ri ro
kinh doanh là mt đi th cnh tranh ca h s gii thiu ra th trng mt sn phm u
vit hn v mt công ngh s ly mt th phn ca nhà sn xut đó trong tng lai.
- u t tích ly mà doanh nghip đã thc hin qua thi gian:
Các đu t này xác đnh các ngành công nghip mà trong đó doanh nghip s cnh tranh,
mc đ sc mnh th trng mà doanh nghip s s hu và mc đ đnh phí trong quy
trình sn xut. Các doanh nghip trong các ngành sn phm tiêu dùng, nh ngành bán l,
sn xut bia, ch bin thc phm và các doanh nghip tin ích có khuynh hng có mc
đ ri ro kinh doanh ít hn. Ngc li, các doanh nghip sn xut hàng hóa lâu bn, sn
xut hàng công nghip và các hãng hàng không thng có mc đ ri ro kinh doanh cao
hn.
1.2.2> Ri ro phi h thng
Ri ro có th đc loi b hoàn toàn bng đa dng hóa gi là ri ro phi h thng hay còn
gi là ri ro có th đa dng hóa đc.
Ri ro kinh doanh phát sinh do các quyt đnh qun tr đc thù ca doanh nghip. Nhng

quyt đnh qun tr đc thù nh doanh nghip nên mua hàng  đâu, nên s dng đng tin
nào trong giao dch thng mi quc t…Các doanh nghip ngày nay thng xuyên phi
đi mt vi nhng đ nhy cm t các nhân t th trng nh lãi sut, t giá, giá c hàng
hóa và chng khóan.  nhy cm t các nhân t giá c th trng tác đng đn thu nhp
ca doanh nghip là ri ro tài chính.
3

 các quc gia phát trin, hu ht tình trng ri ro tài chính là có th phòng nga đc
bi vì có s tn ti ca nhiu th trng ln và mt th trng hiu qu mà thông qua đó
nhng ri ro này có th đc trao đi ln nhau.
1.3> ánh giá ri ro thông qua các báo cáo tài chính
Xem xét tính thanh khon và đ nhy cm đi vi các nhân t gây ri ro trên các báo cáo
tài chính thông qua các t s tài chính.
- T s thanh toán hin hành:
Mt trong nhng thc đo kh nng thanh toán ca mt công ty đc s dng rng rãi
nht là kh nng thanh toán hin hành.
Tài sn lu đng
T s thanh toán hin hành Rc =
N ngn hn
Tài sn lu đng bao gm các khon vn bng tin, đu t tài chính ngn hn (bao gm
chng khoán th trng), các khon phi thu, hàng tn kho và tài sn lu đng khác.
N ngn hn là các khon n phi tr trong nm bao gm: vay ngn hn, vay dài hn đn
hn tr và các khon phi tr khác.
T s Rc cho thy công ty có bao nhiêu tài sn có th chuyn đi thành tin mt đ đm
bo thanh toán các khon n ngn hn. T s này đo lng kh nng tr n ca công ty.
T s này đc chp nhn hay không tùy thuc vào s so sánh vi t s thanh toán ca
các công ty cnh tranh hoc so sánh vi các nm trc đ thy s tin b hoc gim sút.
Nu t s thanh toán hin hành gim cho thy kh nng thanh toán gim và cng là du
hiu báo trc nhng khó khn v tài chính s xy ra.
Nu t s thanh toán hin hành cao điu đó có ngha là công ty luôn sn sàng thanh toán

các khon n. Tuy nhiên nu t s thanh toán hin hành quá cao s làm gim hiu qu
hot đng vì công ty đã đu t quá nhiu vào tài sn lu đng hay nói cách khác vic
qun lý tài sn lu đng không hiu qu (ví d: có quá nhiu tin mt nhàn ri, n phi
đòi, hàng tn kho  đng). Mt công ty nu d tr nhiu hàng tn kho thì s có t s
4

thanh toán hin hành cao, mà ta đã bit hàng tn kho là tài sn khó hoán chuyn thành
tin, nht là hàng tn kho  đng, kém phm cht. Vì th, trong nhiu trng hp, t s
thanh toán hin hành không phn ánh chính xác kh nng thanh toán ca công ty.
- T s thanh toán nhanh:
T s thanh toán nhanh đc tính toán da trên nhng tài sn lu đng có th nhanh
chóng chuyn đi thành tin, đôi khi chúng đc gi là “Tài sn có tính thanh khon”,
“Tài sn có tính thanh khon” bao gm tt c tài sn lu đng tr hàng tn kho.

Tài sn lu đng – Hàng tn kho
T s thanh toán nhanh Rq =
N ngn hn
T s thanh toán cho bit rng nu hàng tn kho ca công ty  đng, không đáng giá thì
công ty s lâm vào khó khn tài chính gi là “không có kh nng chi tr”. “Không có kh
nng chi tr” xy ra khi mt công ty không đ tin đ tr các khon n khi chúng đn
hn.
- T s đòn by tài chính:
T s đòn by tài chính đánh giá mc đ mà mt công ty tài tr cho hot đng kinh
doanh ca mình bng vn vay. Khi mt công ty vay tin, công ty luôn phi thc hin mt
chui thanh toán c đnh. Vì các c đông ch nhn đc nhng gì còn li sau khi chi tr
cho ch n, n vay đc xem nh là to ra đòn by. Vì th khi công ty mun vay tin,
ngân hàng s đánh giá xem công ty có vay quá nhiu hay không? Ngân hàng cng xem
xét công ty có duy trì n vay ca mình trong hn mc cho phép không?
Các nhà cung cp tín dng cn c vào t s đòn by tài chính đ n đnh mc lãi sut cho
vay đi vi công ty (vì công ty càng có nhiu n vay, ri ro v mt tài chính càng ln). 

các nc phát trin, ngi ta đánh giá đc đ ri ro này và tính vào lãi sut cho vay.
iu đó có ngha là công ty càng vay nhiu thì lãi sut càng cao.
i vi công ty, t s đòn by tài chính s giúp nhà qun tr tài chính la chn cu trúc
vn hp lý nht cho công ty mình. Qua t s đòn by tài chính nhà đu t thy đc ri
5

ro v tài chính ca công ty t đó dn đn quyt đnh đu t ca mình. Các t s đòn by
thông thng là:
T s n trên tài sn: T s này cho thy bao nhiêu phn trm tài sn ca công ty đc tài
tr bng vn vay.
Tng n
T s n =
Tng tài sn
Tng n: bao gm toàn b khon n ngn hn và dài hn ti thi đim lp báo cáo tài
chính gm: các khon phi tr, vay ngn hn, n dài hn do đi vay hay phát hành trái
phiu dài hn. Tng tài sn: toàn b tài sn ca công ty ti thi đim lp báo cáo.
Lu ý rng t s này s dng giá s sách ch không phi giá th trng. Giá th trng
ca công ty cui cùng xác đnh các ch n có thu hi đc tin ca h không. Vì th các
nhà phân tích phi xem mnh giá ca các khon n nh mt phn ca tng giá th trng
ca n và vn c phn. Lý do chính là bi vì giá th trng bao gm giá tr tài sn c đnh
vô hình th hin trong chi phí nghiên cu và phát trin, qung cáo.v.v Nhng tài sn này
thng không sn sàng đ bán và nu công ty ri vào tình cnh khó khn v tài chính thì
tt c giá tr này s bin mt.
T s n trên vn c phn:
Tng n
T s n trên vn c phn =
Vn c phn
 thy đc mc đ tài tr bng vn vay mt cách thng xuyên (qua đó thy đc ri
ro v mt tài chính mà công ty phi chu) ngi ta dùng t s n dài hn trên vn c
phn.

N dài hn
T s n dài hn trên vn c phn =
Vn c phn
6

T s tng tài sn trên vn c phn:
Mt t s khác cng đc s dng đn đ tính toán mc đ đi vay (ri ro v tài chính)
mà công ty đang gánh chu đó là t s tng tài sn trên vn c phn.
Toàn b tài sn
Tng tài sn trên vn c phn =
Vn c phn
Xác đnh đ nhy cm đi vi các nhân t giá c th trng:
Thay vì xây dng mô hình v giá và s lng bán mt cách trc tip, các công ty này s
tìm mt bin pháp đ đn gin hóa điu này da trên ý tng v đ co giãn doanh thu và
chi phí.  co giãn đn gin là t l phn trm thay đi ca mt bin s khi mt bin s
khác thay đi 1%.
 co giãn là mt công c mnh đ đo lng đ nhy cm. Mc dù chúng ta bit rng
thay đi trong t giá hi đoái có th nh hng đn c s lng sn phm bán  th
trng nc ngoài ln giá c ca nó, khái nim đ co giãn giúp nm bt đc tác đng
thun ca nhng thay đi trong giá và s lng.
 co giãn cng giúp biu din các tác đng ca thay đi trong t giá lên doanh thu t
hot đng kinh doanh trong nc d dàng hn (khái nim đ co giãn không ch dành cho
t giá). Mt công ty ch hoàn toàn sn xut trong nc phi đi mt vi nhng cnh tranh
ni đa t phía các đi th nc ngoài có th s dng đ co giãn đ biu din đ nhy
cm cnh tranh ca mình
1.4> Qun tr ri ro tài chính
1.4.1> Mc tiêu
Qun tr ri ro là xác đnh mc đ ri ro mà mt công ty mong mun, nhn din đc
mc đ ri ro hin nay ca công ty đang gánh chu và s dng các công c phái sinh hoc
các công c tài chính khác đ điu chnh mc đ ri ro thc s theo mc ri ro mong

mun. Qun tr ri ro cng đã làm sn sinh ra mt công nghip hoàn toàn mi m t phía
các đnh ch tài chính luôn nm gi các v th trong các công c phái sinh ngc li vi
nhng ngi có nhu cu s dng chúng, còn gi là nhng ngi s dng cui cùng nh
7

là các công ty hoc các qu đu t. Các đnh ch tài chính này, mà chúng ta đã mô phng
trc đây là các nhà kinh doanh kim li chênh lch giá mua bán và nói chung là phòng
nga nhng ri ro c s ca danh mc các sn phm phái sinh ca h. Cuc cách mng
trong qun tr ri ro cng đã to ra mt công nghip trong dch v t vn và các công ty
phn mm đ giúp các công ty qun lý ri ro ca h.
Lý do chính đ tin hành qun tr ri ro là nhng quan ngi có liên quan đn đ bt n
ca lãi sut, t giá, giá c hàng hóa và giá c phiu trong hot đng kinh doanh ca các
công ty và các đnh ch tài chính. Các công ty có xu hng chp nhn ri ro trong ni b
ngành mà công ty đang hot đng và mong mun né tránh đc nhng ri ro t các yu
t ngoi sinh.
Ví d các hãng hàng không chp nhn cnh tranh trên th trng vn chuyn hành khách
t ni này đn ni khác. Nhng ri ro gn lin vi giá du bt n là mt loi ri ro hoàn
toàn khác mà h mong mun tng kh nó đi vn hn. Vì th các hãng hàng không tin
hành phòng nga ri ro giá du, điu này cho phép h tp trung vào công vic kinh doanh
chính ca mình. Tuy nhiên thnh thong h cng có th cm thy giá du có xu hng
gim xung và nh vy là đôi khi, h cho rng mình đã quá đ cao vic phòng nga ri
ro.
1.4.2> Li ích
Trong các kin thc tài chính doanh nghip hin đi, trong th gii ca Modigliani-
Miller, không có thu và chi phí giao dch, không phi tn kém chi phí đ nhn thông tin
và luôn có sn cho mi ngi, thì các quyt đnh tài chính không làm tng giá tr ca c
đông. Các quyt đnh tài chính, chng hn nh công ty nên phát hành bao nhiêu n, công
ty chi tr c tc nh th nào hoc là công ty phi đng đu vi ri ro ra sao him khi
xác đnh chic bánh giá tr ca công ty đc ct nh th nào. Quy mô ca chic bánh,
đc quyt đnh bi đu t ca công ty vào tài sn, là nhân t quyt đnh giá tr ca c

đông. MM tranh lun rng v lý thuyt, các c đông có th thc hin tt các giao dch tài
chính ging nh công ty bng cách mua hoc bán c phiu và trái phiu trong danh mc
đu t cá nhân ca h. Qun tr ri ro cng là mt quyt đnh tài chính. Nh vy qun tr
ri ro, v lý thuyt có th đc các c đông thc hin bng cách điu chnh danh mc đu
t cá nhân ca h, cho nên các công ty không cn phi qun tr ri ro.
8

Lp lun này đã b qua mt s tht là, hu ht các công ty qun tr ri ro có hiu qu và
vi chi phí thp hn so vi chính bn thân c đông. Các công ty s nhn đc nhng li
ích t công vic qun tr ri ro nu thu nhp ca công ty dao đng xoay quanh khung
chu thu thu nhp. Vi mt h thng thu ly tin, công ty có th tính toán đ có mt kt
thúc vi mc thu thp hn bng cách n đnh thu nhp ca công ty.
Qun tr ri ro cng có th làm gim xác sut phá sn và làm gim chi phí kit qu tài
chính, vn là mt tin trình rt tn kém mà trong đó chi phí pháp lý tr thành mt thành
phn đáng k tác đng lên giá tr ca công ty. Các giám đc tin hành qun tr ri ro còn
do quyn li ca h gn lin vi thành qu công ty, nói trng ra là h qun lý ri ro cho
chính h. Bng cách làm gim bin đng, qun tr ri ro s làm gim xác sut mà công ty
phi đi mt vi kh nng kit qu tài chính và làm tng các chi phí kèm theo nh chi phí
phá sn trc tip và gián tip.
Các công ty khi sp ri vào tình trng phá sn s nhn thy là h ít có đng c đu t vào
các d án cho dù các d án này có hp dn đn c nào đi chng na. Lý do là nhng d
án nh th ch có li cho các ch n ca công ty vì chúng ch làm gia tng các c hi đ
thanh toán cho các ch n mà thôi. Trng hp này đc gi là đu t “lch lc” và đc
phân tích k càng hn trong các sách v tài chính doanh nghip. Qun tr ri ro giúp tránh
ri vào tình cnh ging nh vy và nh th s làm gia tng c hi cho các công ty s luôn
luôn đu t vào các d án hp dn mà nhng d án này tính trên tng th s tt hn cho
xã hi và nn kinh t.
Cn phi lu ý là bn thân vic gim ri ro không là lý l hoàn ho đ lý gii v vic ti
sao công ty phi phòng nga và qun tr ri ro. Các công ty nào chp nhn ri ro thp
hn, thì trong dài hn h s nhn đc t sut sinh li thp hn. Hn na, nu nh các c

đông ca h thc s mun ri ro thp hn, h có th d dàng điu chnh li các danh mc
đu t ca h bng cách thay th các chng khoán ri ro cao bng chng khoán ri ro
thp. Qun tr ri ro phi to ra giá tr cho c đông, tc là làm ra cho h nhng gì mà bn
thân c đông không th t mình làm đc. Nói tóm li thì qun tr ri ro s làm gim
thiu đc kh nng phá sn vn rt tn kém, tit kim đc tin thu, và to điu kin
d dàng cho công ty đu t vào các d án có li và bng nhng li ích nhn đc nh
th, rõ ràng là giá tr s đc to ra cho các c đông.
9

1.4.3> Mi quan h gia hot đng qun tr ri ro và giá tr ca công ty
Làm th nào hot đng qun tr ri ro làm gia tng giá tr ca công ty? Nhng trên thc
t, các hot đng qun tr ri ro li có th làm gia tng giá tr công ty bng nhiu cách
khác nhau. Chúng ta chia các hot đng qun tr ri ro này ra thành hai dng: chin thut
và chin lc.
1.4.3.1> Qun tr ri ro chin thut
Qua nhiu nm, chúng ta đã đc nghe rt nhiu nhng cuc đi thoi v vic s dng
sn phm qun tr ri ro đ làm gim chi phí tài tr ca công ty. Khi tóm tt các cuc đi
thoi này li, có th nhn thy rng các cách mà sn phm qun tr ri ro đc s dng đ
làm gim chi phí tài tr có th đc nhóm li di bn tiêu đ ln sau đây: hành đng
theo quan đim, th trng kinh doanh chênh lch, gim chi phí giao dch, và bán hp
đng quyn chn.
Vn dng qun tr ri ro đ làm gim chi phí tài tr da trên hành đng theo quan
đim.
Sn phm qun tr có th đc s dng vì nhng d báo v mc lãi sut. Nu các nhà
qun tr ca công ty tin rng mt mc lãi sut (hoc toàn b cu trúc k hn) s gim, h
s hành đng da trên quan đim này bng cách tham gia vào mt hp đng hoán đi
“chi tr th ni” (pay- floating swap). Nu lãi sut gim, chi phí lãi vay ca công ty s
gim.
Thay vì d đoán mc lãi sut, công ty có th d đoán v hình dng ca cu trúc k hn
ca lãi sut. Mt công ty có th có quan đim rng, trong tng lai, đ dc ca đng

cong lãi sut có xu hng dc hn so vi hin ti. Trên th trng giao ngay, mt quan
đim nh vy có th đc vn dng bng cách vay  đnh k ngn hn trên đng cong
lãi sut và đu t vào đnh k dài hn.
Tuy nhiên, quan đim này có th đc vn dng trên th trng hoán đi bng cách “to
khong chênh lch” gia hoán đi dài hn vi hoán đi ngn hn. Nu ta k vng đng
cong lãi sut s dc lên, ta s mong mun nhn ti đnh k hn dài ca đng cong lãi
sut và chi tr ti đnh k hn ngn. Khong chênh lch trên th trng hoán đi cha
đng thông tin v vic th trng “k vng” cu trúc k hn s bin đng nh th nào.
10

Nu lãi sut th ni đc gn vi mt loi lãi sut dài hn hn, chênh lch so vi lãi sut
c đnh s rng hn so vi khong chênh lch ca mt hp đng hoán đi vi lãi sut th
ni liên quan đn mt loi lãi sut ngn hn hn. Khi chênh lch hoán đi ca hp đng
hoán đi có liên h vi lãi sut ngn hn dãn rng tng đi so vi hp đng hoán đi
liên h vi lãi sut dài hn, th trng đang phn ánh mc đ không chc chn v hình
dng tng lai ca đng cong lãi sut.
Mt cách làm khác là d đoán v mi quan h gia các d báo v lãi sut giao ngay trong
tng lai đc ngm gi ý t đng cong lãi sut- lãi sut k hn đc bao hàm trong
cu trúc k hn- và lãi sut giao ngay thc t trong tng lai. Hp đng hoán đi đc
đnh giá trên c s đng cong lãi sut k hn. Vì vy, vn đ  đây là liu lãi sut s
bin đng có ging nh nhng gì đã đc ng ý bi đng cong lãi sut k hn hay
không.
Mt s nghiên cu hc thut cho rng lãi sut k hn “đã d đoán quá cao” lãi sut giao
ngay trong tng lai. Nu đng cong lãi sut là rt dc, công ty có th d đoán rng lãi
sut trong tng lai s không cao nh nhng gì đc ng ý trong đng cong lãi sut (Và
tht s đc đa vào đnh giá hp đng hoán đi lãi sut).
Vn dng qun tr ri ro đ làm gim chi phí tài tr bng th trng “kinh doanh
chênh lch giá”
Thut ng kinh doanh chênh lch giá đc s dng rt ph bin trong mi liên h vi th
trng hoán đi. “Kinh doanh chênh lch giá” đc tip cn theo hng s dng hp

đng hoán đi nh là kt qu ca nhng bt hoàn ho trên th trng, chng hn nh là
nhng quy đnh u đãi thu khác nhau ca chính ph.
ôi khi, kinh doanh chênh lch giá li là hu qu xy ra do nhng rào cn khi mt công
ty mun dàn xp mt khon vay n nào đó trên th trng tài chính. Nu có mt rào cn
thc s nh th, thì ngun cung ng ca các chng khoán có thu nhp c đnh trên th
trng đó s b gii hn; vì vy giá ca chng khoán s cao hn giá đc xác đnh theo
th trng. iu này làm cho các chng khoán s có các mc lãi sut coupon thp hn
mc th trng. Nhng ngi s dng cui cùng có th tip cn vi các phng thc
11

kinh doanh chênh lch giá này thng là các t chc quyn lc cao vi điu kin tip cn
đc bit, ví d nh WB hoc là các công ty đc bit nh là các công ty siêu quc gia.
Trong trng hp khác, kinh doanh chênh lch giá còn là kt qu ca các điu khon thu
áp đt khác nhau đi vi vic phát hành n trên th trng này so vi phát hành n trên
th trng khác.
Vn dng qun tr ri ro đ làm gim chi phí tài tr bng cách gim chi phí giao
dch
Mt trong nhng cách thc quan trng nht (nhng có l ít đc tho lun nht) mà giao
dch hoán đi có th làm gim chi phí tài tr là làm gim chi phí giao dch, đây là h qu
t quyt đnh huy đng vn ca công ty. Chi phí này bao gm các khon mc nh chênh
lch mua- bán, thu thp thông tin, và thanh khon. Chúng ta cng đã phác tho làm cách
nào mà các công ty quc t thnh thong li s dng kh nng vay mn d tha ca
mình trên các th trng mà h có kh nng huy đng vn vi chi phí tng đi thp và
sau đó tin hành s dng hoán đi đ chuyn chúng thành các khon vay tng hp trên
các th trng mà h không có li th đc bit.
Vn dng qun tr ri ro đ làm gim chi phí tài tr bng cách bán quyn chn
 làm gim chi phí tài tr, mt công ty có th la chn bán thay vì mua quyn chn
mua. Chúng ta đã nhn thy rng mt công ty đc tài tr vi khon n có lãi sut th
ni có th mua nhng quyn chn trn lãi sut đ bo v công ty trc vic lãi sut đang
tng lên. Thay vào đó, mt công ty đc tài tr vi khon n có lãi sut th ni có th

bán mt quyn chn bán sàn lãi sut đ làm gim chi phí tài tr. Phn phí mà công ty
nhn đc “làm gim” chi phí tài tr ca công ty.
Các công ty có th làm gim chi phí tài tr bng cách phát hành “n lai tp”. Mt ví d
v n lai tp là mt “gói n” cha đng mt quyn chn. Dng gn gi nht ca cu trúc
này là mt trái phiu có kèm theo đc quyn c phn. Công c n này có th đc xem
bao gm hai phn: mt công c n tiêu chun và mt quyn chn mua đi vi giá tr ca
vn c phn công ty. Nhng ngi mua khon n này tng thng cho vic công ty
đính kèm quyn chn này bng cách tr giá cao hn cho gói n- điu này làm gim khon
lãi coupon ca n. Các trái phiu ch s- khon n này đôi khi đc gi nh vy - đc
12

phát hành kèm mt quyn chn đi vi nhiu tài sn c s khác nhau nh hàng hóa (ví
d, vàng) và ch s chng khoán quc t (ví d, S&P500).
Và các công ty bán quyn chn đính kèm đ làm gim chi phí tài tr. Mc dù các quyn
chn đính kèm có tt c các đc tính ca mt quyn chn tiêu chun, nhng chúng li
không phi là công c đc lp, mà là mt phn ca mt hp đng ln hn. Trong nhiu
trng hp, quyn chn đính kèm vi hp đng có cùng đc tính thanh toán (hoc tng
t) vi các quyn chn khác đc giao dch trên sàn giao dch hoc th trng phi tp
trung. Trong trng hp này, ngi nm gi quyn chn có th bán trên sàn giao dch
thanh khon hoc trên th trng phi tp trung đ to ra doanh thu hoc làm gim chi phí
tài tr. Có rt nhiu giao dch kinh doanh hàng ngày có cha các quyn chn kèm theo.
Quyn la chn nm ngoài hp đng - ví d quyn tr trc khon n cm c - là mt
trong các quyn chn kèm theo.
Các khon n có th thu hi là mt ví d khác ca mt hp đng có kèm quyn chn.
ng trên quan đim ca công ty phát hành, khon n có lãi sut c đnh có th thu hi
thng bao gm hai phn đc kt hp vào trong mt hp đng: mt khon n lãi sut
c đnh tiêu chun và mt quyn chn lãi sut kit giá. Khon n có th thu hi cho
ngi phát hành quyn mua li khon n vi mt mc giá đnh trc vào mt khong
thi gian c th trong tng lai (và vì vy nó có cùng đng biu din kt qu vi mt
quyn chn bán v lãi sut). Nu lãi sut gim xung sau khi khon n đc phát hành,

công ty có th mua li khon n vi mt mc giá đã tha thun trc mt khi giai đon
ch đn lúc thu hi đã trôi qua. C ch này hot đng nh vic t phòng nga ri ro ca
công ty đi vi vic lãi sut s gim xung sau khi phát hành n. Có bng chng cho thy
trong quá kh các nhà đu t đã đnh giá thp các quyn chn lãi sut đính kèm. Mt s
công ty tn dng li th đnh giá thp này bng cách bán quyn chn bán lãi sut sau khi
phát hành trái phiu. Chit khu dn khon phí quyn chn bán mà công ty phát hành
nhn đc dn đn kt qu là công ty có mt khon n vi lãi sut c đnh thp hn mc
th trng.

1.4.3.2> Qun tr ri ro chin lc
13