B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN BÁ I
NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG VÀ
QUN TR RI RO TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT
NAM CHI NHÁNH 3
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2009
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN BÁ I
NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG VÀ
QUN TR RI RO TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT
NAM CHI NHÁNH 3
Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS NGUYN NG DN
TP. H Chí Minh – Nm 2009
KT QU T C CA TÀI
NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG VÀ QUN TR RI RO TÍN
DNG TI CHI NHÁNH 3 NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT
TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
tài nghiên cu “Nâng cao cht lng tín dng và qun tr ri ro tín dng ti
Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam” đã gii quyt
đc các vn đ sau :
a) H thng hóa và hoàn thin các lý lun v cht lng tín dng và qun tr ri
ro tín dng thông qua vic tuân th các quy đnh ca khách hàng và Ngân hàng.
b) tài đã phân tích và đánh giá đc thc trng cht lng tín dng và qun
tr ri tín dng ti Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip & Phát trin Nông thôn Vit
Nam, qua đó cho thy nhng kt qu đt đc cng nh nhng hn ch còn tn ti cn
sa đi b sung nhm phù hp vi nhng bin đng quá nhanh ca điu kin môi
trng kinh doanh hin nay.
c) Nghiên cu này cng đã đa thêm đc nhng kin ngh và các gii pháp h
tr cn thit đ nâng cao cht lng tín dng và qun tr ri ro tín dng ca Chi nhánh
3 và Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam phát huy hiu qu.
Vn đ nâng cao cht lng tín dng và qun tr ri ro tín dng s đc các
Ngân hàng thng mi đt nng quan tâm nhm góp phn gim thiu ri ro trong kinh
doanh, đây chính là thun li giúp đ tài này có th tip tc phát trin nghiên cu trong
tng lai.
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan : Lun vn “ Nâng cao cht lng tín dng và qun tr ri
ro tín dng ti Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit
Nam” là công trình nghiên cu riêng ca tôi.
Các s liu trong lun vn đc s dng trung thc. Kt qu nghiên cu đc
trình bày trong lun vn này cha tng đc công b ti bt k công trình nào khác.
Tôi xin chân thành cám n các Thy Cô trng i hc Kinh t TP.HCM đã
truyn đt cho tôi kin thc trong sut nhng nm hc trng.
Tôi xin chân thành cám n Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin Nông thôn Vit Nam đã to điu kin cho tôi kho sát trong thi gian làm Lun
vn.
Tôi xin chân thành cm n PGS.TS. Nguyn ng Dn đã tn tình hng dn
tôi hoàn thành tt lun vn này.
TP HCM, ngày tháng nm 2010
Tác gi lun vn
Nguyn Bá i
I
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu, hình v
Li m đu
CHNG 1: C S LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG VÀ RI RO
TÍN DNG 1
1.1. CHT LNG TÍN DNG 1
1.1.1. Khái nim v cht lng tín dng 1
1.1.2. Mt s quy đnh v cht lng tín dng liên quan đn hiu qu hot đng
tín dng 1
1.1.3. Ch tiêu biu hin cht lng tín dng 4
1.1.3.1. i vi Ngân hàng 5
1.1.3.2. i vi nn kinh t 5
1.1.3.2. i vi doanh nghip vay vn 5
1.1.4. Mi quan h gia tng trng tín dng vi cht lng tín dng và hiu
qu hot đng tín dng 5
1.2. RI RO TÍN DNG 6
1.2.1. Khái nim: 6
1.2.2. Các loi ri ro tín dng và nh hng ca nó 6
1.2.2.1. Ri ro do không hoàn tr n đúng hn 6
1.2.2.2. Ri ro do không có kh nng tr n 6
1.2.3. Các ch s tiêu phn ánh ri ro tín dng 7
1.2.3.1. N quá hn và t l n quá hn 7
1.2.3.2. N có vn đ 8
1.2.3.3.Tình hình tài chính và phng án ca ngi vay, môi trng hat
đng ca ngi vay 8
1.2.3.4.Bo đm tin vay 8
1.2.4. Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng 9
1.2.4.1.Nguyên nhân bt kh kháng 9
1.2.4.2. Nguyên nhân t phía ngi đi vay 9
1.2.4.3. Nguyên nhân do bn thân Ngân hàng 9
1.2.5. nh hng ca ri ro tín dng đn hot đng kinh doanh ngân hàng và
đi vi kinh t xã hi 10
1.2.5.1. nh hng đn hot đng kinh doanh Ngân hàng 10
1.2.5.2. nh hng đn kinh t xã hi 10
II
1.2.6. Mt s mô hình lng hóa ri ro tín dng 11
1.2.6.1. Mô hình 6C 11
1.2.6.2. Mô hình phân bit tuyn tính 13
1.3. BASEL 2 – YÊU CU QUN LÝ RI RO TÍN DNG VÀ NH HNG
XÂY DNG MÔ HÌNH QUN TR RI RO TI CÁC NGÂN HÀNG VIT
NAM 15
1.3.1. Basel 2 và các yêu cu qun lý ri ro 15
1.3.2. nh hng xây dng mô hình qun tr ri ro ti h thng Ngân hàng
Vit Nam 18
1.3.3. Kinh nghim qun tr ri ro ca mt s Ngân hàng thng mi trên th
gii 21
KT LUN CHNG 1: 23
CHNG 2: THC TRNG V HOT NG TÍN DNG VÀ QUN TR
RI RO TÍN DNG TI CHI NHÁNH 3 NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VIT
NAM 24
2.1. Gii thiu v Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam 24
2.2. Gii thiu v Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn
Vit Nam 25
2.3. B máy t chc và qun lý ca Chi nhánh 25
2.3.1. S đ t chc 25
2.3.1.1. Mô hình t chc 26
2.3.1.2. Nhân s 26
2.3.1.3. S đ b máy t chc 26
2.3.2. Chc nng và nhim v chính ca các phòng ban 27
2.3.2.1. Giám đc 27
2.3.2.2. Phó giám đc 27
2.3.2.3. Phòng hành chính Nhân s 27
2.3.2.4. Phòng K hoch kinh doanh 27
2.3.2.5. Phòng kinh doanh ngoi hi 27
2.3.2.6. Phòng k toán Ngân qu 28
2.3.2.7. Phòng kim tra kim soát ni b 28
2.3.2.8. Phòng dch v Marketing 28
2.3.2.9. Phòng Công ngh thông tin 28
2.3.2.10.Phòng giao dch 28
2.4. Thc trng hot đng tín dng và qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh 3
NHNo&PTNTVN 29
2.4.1. Tình hình kinh t xã hi TPHCM đu nm 2009 29
2.4.2. ánh giá môi trng hat đng kinh doanh 30
III
2.4.3. Các kt qu kinh doanh ch yu ca Ngân hàng 32
2.4.3.1. Huy đng vn 32
2.4.3.2. S dng vn 32
2.4.3.3. Doanh thu – Chi phí 33
2.4.4. S đ quy trình tín dng ti Chi nhánh 3 33
2.4.5. C cu b máy qun lý tín dng ti Chi nhánh 3 35
2.4.6. Phân tích hot đng tín dng ti Chi nhánh 3 NHNo&PTNTVN 35
2.4.6.1. C cu tín dng theo đn v tin t 35
2.464.2. C cu tín dng theo thi gian 37
2.4.6.3. C cu tín dng theo thành phn kinh t 38
2.4.6.4. C cu tín dng theo ngành ngh 40
2.4.7. Thc trng ri ro tín dng ti Chi nhánh 3 NHNo&PTNTVN 41
2.4.7.1. Tình hình n quá hn 42
2.4.7.2. Kt qu phân loi n 44
2.4.7.3. Trích lp và x lý d phòng ri ro 44
2.5. Nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng ti Chi nhánh 3 NHNo&PTNTVN 45
2.5.1. Nguyên nhân khách quan 45
2.5.2. Nguyên nhân t khách hàng vay vn 47
2.5.2.1. Kh nng qun lý kinh doanh kém 47
2.5.2.2. Khách hàng s dng vn vay không đúng mc đích 47
2.5.3. Nguyên nhân t phía ngân hàng 47
2.5.3.1. Lng lo trong công tác kim tra kim soát ni b 47
2.5.3.2. Cha quan tâm đn thm đnh thông tin khách hàng 49
2.6.3.3. Cht lng cán b tín dng 49
2.6.3.4. Thiu kim tra giám sát vn vay 49
2.6. Thc trng qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh 3 NHNo&PTNTVN 50
2.6.1. Quy đnh chung v chính sách qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh 3
50
2.6.2. Chc nng nhim v ca b phn kim tra và giám sát tín dng đc lp
ti Chi nhánh 50
2.6.3. Ni dung phm vi kim tra giám sát tín dng ca b phn kim tra và
giám sát tín dng đc lp ti Chi nhánh 51
2.6.4. Kt qu đt đc trong qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh 3 54
2.6.4.1. Xây dng quy trình cho vay cht ch và phù hp vi thc tin 54
2.6.4.2. Xây dng chính sách tín dng an toàn và hiu qu 54
2.6.4.3. Áp dng h thng xp hng tín dng ni b đáp ng yêu cu qun tr
ri ro 54
2.6.4.4. Tuân th đúng quy đnh v chính sách phân loi n, trích lp và s
dng d phòng ri ro tín dng 54
2.6.4.5. Tích cc trong công tác thu hi n xu 54
IV
KT LUN CHNG 2: 56
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG TÍN DNG VÀ QUN
TR RI RO TÍN DNG TI CHI NHÁNH 3 NGÂN HÀNG NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VIT NAM 57
3.1. nh hng hot đng kinh doanh ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn Vit Nam đn nm 2015 57
3.2. nh hng hot đng kinh doanh ca Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip
và Phát trin Nông thôn Vit Nam đn nm 2015 58
3.2.1. Mc tiêu kinh doanh và đnh hng chung đn 2015 58
3.2.2. nh hng th trng sn phm và khách hàng 59
3.2.2.1. V th trng sn phm 59
3.2.2.2. V khách hàng 59
3.3. Kin ngh và đ xut 60
3.3.1. i vi các b ngành, Nhà nc 60
3.3.2. i vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 60
3.3.3. i vi NHNo&PTNT Vit Nam 61
3.3.3.1. Hoàn chnh h thng chm đim và xp hng tín dng 61
3.3.3.2. Xây dng quy trình thm đnh và cho vay hp lý 61
3.3.3.3. Xây dng h thng qun tr ri ro tín dng theo tiêu chun quc t . 62
3.3.4. i vi doanh nghip vay vn 63
3.4. Gii pháp đi vi Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông
thôn Vit Nam 63
3.4.1. Gii pháp v m rng hot đng tín dng 63
3.3.1.1. y mnh công tác đu t t vn 63
3.3.1.2. Tng cng thc hin Marketing 64
3.3.1.3. M rng cho vay thành phn kinh t quc doanh 64
3.4.2. Gii pháp v nâng cao cht lng hat đng tín dng 65
3.4.2.1. i mi chính sách tín dng 65
3.4.2.2. Nâng cao công tác thm đnh 65
3.4.2.3. Vn đ đt ra vi chính sách tín dng trong thi gian ti 65
3.4.2.4. Cho vay kp thi nhng d án có hiu qu kinh t 68
3.4.2.5. Tng cng các bin pháp thu hi n, bo đm tr n và lãi vay cho
ngân hàng 68
3.4.2.6. D báo các khách hàng tim n ri ro 69
3.4.3. Gii pháp v qun tr ri ro tín dng 70
3.4.3.1. Tng cng đi ng cán b có chuyên môn nghip v cao 70
3.4.3.2. i mi chính sách khách hàng 70
3.4.3.3. Thng xuyên kim tra giám sát vn vay 72
3.3.3.4. i mi công tác qun lý cán b tín dng 72
V
3.3.3.5. Nâng cao hiu qu trong vic thu thp thông tin và s dng thông tin
trên báo chí phc v cho công tác thm đnh khách hàng 74
3.3.3.6. Thc hin nghiêm túc công tác kim tra kim sóat ni b 74
3.3.3.7. Hoàn thin c ch bo đm tin vay 78
3.3.3.8. Tng cng công tác thu hi n và x lý n xu 76
3.3.3.9. Tng cng đánh giá và phân loi khách hàng đnh k 77
KT LUN CHNG 3: 78
KT LUN 79
TÀI LIU THAM KHO
Danh mc các t vit tt
Ngân hàng Thng mi : NHTM
T chc thng mi th gii : WTO
Ngân hàng Nhà nc : NHNN
Ngân hàng thng mi Nhà nc : NHTMNN
Ngân hàng Thng mi c phn : NHTMCP
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam: NHNo&PTNTVN
Chi nhánh 3 NHNo&PTNTVN : Chi nhánh
Ri ro tín dng : RRTD
T chc tín dng : TCTD
Sn xut kinh doanh : SXKD
Tài sn c đnh : TSC
Tài sn lu đng : TSL
Nguyên vt liu : NVL
Thu nhp : TN
Li nhun sau thu : LNST
Li nhun sau thu trên tng tài sn : ROA
Li nhun sau thu trên vn ch s hu : ROE
Ch s giá tiêu dùng : CPI
Ngân hàng Th gii : WB
Ngân hàng ngoi thng : NHNT
Ngân hàng Xut nhp khu : NHXNK
Thành ph H Chí Minh : TP.HCM
Công nghip hóa hin đi hóa : CNH- HH
Kim tra kim sóat ni b : KTKSNB
Cán b tín dng : CBTD
Cán b nhân viên : CBNV
Kinh t ngoài quc doanh : KTNQD
Kinh t quc doanh : KTQD
Tài sn bo đm : TSB
Trung tâm thông tin tín dng : CIC
Danh mc bng biu, hình v
Trang
Bng 2.1. Huy đng vn 32
Bng 2.2. S dng vn 32
Bng 2.3. Doanh thu – Chi phí 33
Bng 2.4. C cu tín dng theo đn v tin t 35
Bng 2.5. C cu tín dng theo thi gian 37
Bng 2.6. C cu tín dng theo thành phn kinh t 38
Bng 2.7. C cu tín dng theo ngành ngh 40
Bng 2.8. Tình hình n xu 42
Bng 2.9. Kt qu phân loi n 44
Bng 2.10. Trích lp và x lý d phòng ri ro 44
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
t nc đang chuyn mình vi nhng bc đi đúng hng, nhng thành
tu mi trong mi lnh vc ca đi sng kinh t - xã hi. Xu hng toàn cu hoá
trên th gii cùng vi vic Vit Nam tr thành thành viên th 150 ca WTO đã m
ra nhiu c hi mi cho mi nhà, mi doanh nghip, mi lnh vc trong đó không
th không nói ti ngân hàng - mt lnh vc ht sc nhy cm Vit Nam. Chúng ta
đang bt đu thc hin các cam kt m ca, khin cho các doanh nghip đng trc
s cnh tranh ngày càng khc lit, c hi nhiu nhng thách thc cng không nh.
iu này to ra nhng nh hng trong hot đng sn xut kinh doanh ca các
doanh nghip, vì th nh hng đn hot đng ca các ngân hàng thng mi
(NHTM) nói chung và hot đng tín dng ngân hàng nói riêng. Trong hot đng
ca các NHTM Vit Nam hin nay, hot đng tín dng là mt nghip v truyn
thng, nn tng, chim t trng cao trong c cu tài sn và c cu thu nhp, nhng
cng là hot đng phc tp, tim n nhng ri ro ln cho các NHTM. Hot đng tín
dng và qun lý ri ro tín dng trong điu kin trong nn kinh t m, cnh tranh và
hi nhp vn tip tc đóng mt vai trò quan trng trong kinh doanh ngân hàng và
đang đt ra nhng yêu cu mi v nâng cao hiu qu hot đng tín dng và qun lý
ri ro tín dng
Hn na, yêu cu đt ra đi vi ngân hàng là không nhng phi phát trin
không ngng đ thích nghi và tn ti mà còn phi gi vai trò tiên phong trong vic
đnh hng cho nhng hot đng ca các doanh nghip. Do vy, các ngân hàng
càng cn phi nng đng hn, nhy cm hn và tnh táo hn đ có th thc hin
đc vai trò ca mình, đáp ng nhng yêu cu càng ngày càng cao ca nn kinh t.
Ngân hàng thng mi hin nay hot đng trong môi trng kinh t th
trng bên cnh nhng đóng góp cho nn kinh t, nhng vn còn bc l nhng ri
ro tim n và nhng hn ch nht đnh. T nhng lí do thc t trên, cùng vi s
hng dn PGS.TS Nguyn ng Dn, tôi đã chn đ tài: “Nâng cao cht lng
tín dng và qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin Nông Thôn Vit Nam”.
2. Mc đích nghiên cu ca đ tài:
Nghiên cu và đánh giá cht lng tín dng, thc trng hot đng kinh
doanh tín dng và qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông
nghip& Phát trin Nông thôn Vit Nam.
Mt s kin ngh, đ xut và các gii pháp đ nâng cao cht lng tín dng
và qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip& Phát trin
Nông thôn Vit Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
Lun vn nghiên cu ch yu v cht lng tín dng, qun lý ri ro tín dng
và nhng vn đ tn ti ca nó ti Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip& Phát
trin Nông thôn Vit Nam
4. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn s dng các phng pháp thng kê, phân tích kinh t, phân tích
tng hp, h thng hoá lý lun…
5. Cu trúc ca đ tài: gm 3 chng
Chng 1: C s lý lun v cht lng tín dng và qun tr ri ro tín dng.
Chng 2: Thc trng hot đng tín dng và qun tr ri ro tín dng ti Chi nhánh
3 Ngân hàng Nông nghip& Phát trin Nông thôn Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp nâng cao cht lng tín dng và qun tr ri ro tín dng ti
Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip& Phát trin Nông thôn Vit Nam.
6. Kt qu và nhng vn đ mi ca lun vn:
Nêu đc tng quan v cht lng tín dng ngân hàng, qun tr ri ro tín dng
ca Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip& Phát trin Nông thôn Vit Nam.
Nghiên cu, h thng hoá các bin pháp có th áp dng ti Chi nhánh 3 Ngân
hàng Nông nghip& Phát trin Nông thôn Vit Nam trong vic nâng cao cht lng
tín dng và qun tr ri ro tín dng.
Mt s kin ngh và đ xut vi các b ngành, Nhà nc, Ngân hàng Nhà
nc Vit Nam, Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông Thôn Vit Nam, Các
đn v vay vn và Chi nhánh 3 Ngân hàng Nông nghip& Phát trin Nông thôn Vit
Nam Chi nhánh 3 vi mc đích nâng cao cht lng tín dng và qun tr ri ro tín
dng.
1
CHNG 1
C S LÝ LUN V CHT LNG TÍN DNG
VÀ RI RO TÍN DNG
1.1. CHT LNG TÍN DNG
1.1.1 Khái nim v cht lng tín dng:
Cht lng tín dng là mt phm trù rng, bao hàm nhiu ni dung trong đó có
ni dung quan trng và có tính lng hóa nht là t l n quá hn trên tng d n.
Theo quan đim thông thng ca các NHTM Vit Nam và trong mt s trng hp
theo ngha hp khi nói đn cht lng tín dng, ngi ta ch nói đn t l gia n quá
hn trên tng d n, t l này càng cao có ngha là cht lng tín dng kém và ngc
li. Theo thông l quc t nu t l n quá hn di 5% và t l n khó đòi trong tng
n quá hn thp thì đc coi là tín dng có cht lng tt, trên mc 5% thì cht lng
tín dng đc xem là có vn đ.
1.1.2. Mt s quy đnh v cht lng tín dng liên quan đn hiu qu hot
đng tín dng:
Theo Quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 ca Thng đc Ngân
hàng Nhà nc Vit Nam “V/v ban hành quy đnh v phân loi n, trích lp và s dng
đ x lý RRTD trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng” và Quyt đnh
18/2007/Q-NHNN ngày 25/4/2007 “V/v sa đi, b sung mt s điu ca Quy đnh
v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý RRTD trong hot đng ngân
hàng ca t chc tín dng ban hành kèm theo Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày
22/4/2005” thì d n cho vay ca các t chc tín dng đc chia làm 05 nhóm, c th:
N nhóm 1 (n đ tiêu chun) bao gm:
- Các khon n trong hn và t chc tín dng đánh giá là có kh nng thu hi
đy đ c gc và lãi đúng hn;
2
- Các khon n quá hn di 10 ngày và t chc tín dng đánh giá là có kh
nng thu hi đy đ gc và lãi b quá hn và thu đy đ gc và lãi đúng thi hn còn
li;
- i vi các khon n quá hn, khách hàng tr đy đ phn n gc và lãi b quá
hn (k c lãi áp dng đi vi n gc quá hn) và n gc và lãi ca các k hn tr n
tip theo trong thi gian ti thiu sáu (06) tháng đi vi khon n trung và dài hn, ba
(03) tháng đi vi các khon n ngn hn, k t ngày bt đu tr đy đ n gc và lãi
b quá hn.
- i vi các khon n c cu li thi hn tr n, khách hàng tr đy đ n gc
và lãi theo thi hn tr n đc c cu li trong thi gian ti thiu sáu (06) tháng, ba
(03) tháng đi vi các khon n ngn hn, k t ngày bt đu tr đy đ n gc và lãi
theo thi hn đc c cu li.
N nhóm 2 (n cn chú ý) bao gm:
- Các khon n quá hn t 10 ngày đn 90 ngày;
- Các khon n điu chnh k hn tr n ln đu (đi vi khách hàng là doanh
nghip, t chc thì t chc tín dng phi có h s đánh giá khách hàng v kh nng tr
n đy đ n gc và lãi đúng k hn đc điu chnh ln đu).
N nhóm 3 (N di tiêu chun) bao gm:
- Các khon n quá hn t 91 ngày đn 180 ngày;
- Các khon n c cu li có thi hn tr n ln đu, tr các khon n điu
chnh k hn tr n ln đu đc phân loi vào nhóm 2 theo quy đnh.
- Các khon n đc min hoc gim lãi do khách hàng không đ kh nng tr
lãi đy đ theo hp đng tín dng.
N nhóm 4 (N nghi ng) bao gm:
- N quá hn t 181 ngày đn 360 ngày;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu quá hn di 90 ngày theo thi
hn tr n đc c cu li ln đu;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln th hai.
3
N nhóm 5 (N có kh nng mt vn) bao gm:
- Các khon n quá hn trên 360 ngày;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu quá hn t 90 ngày tr lên theo
thi hn tr n đc c cu li ln đu;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln th hai quá hn theo thi hn tr
n đc c cu li ln th hai;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln th ba tr lên, k c cha b quá
hn hoc đã quá hn;
- Các khon n khoanh, n ch x lý.
Ngoài nhng quy đnh phân loi n nh trên, T chc tín dng còn phi chuyn
khon n vào nhóm có ri ro cao hn trong các trng hp sau đây:
- Toàn b d n ca mt khách hàng ti mt t chc tín dng phi đc phân
loi vào cùng mt nhóm n. i vi khách hàng có t hai (02) khon n tr lên ti t
chc tín dng mà có bt c mt khon n nào b phân loi theo quy đnh phân loi nêu
trên vào nhóm có ri ro cao hn các khon n khác, t chc tín dng phi phân loi li
các khon n còn li ca khách hàng vào nhóm có ri ro cao nht đó.
- i vi các khon cho vay hp vn, t chc tín dng làm đu mi phi thc
hin phân loi n đi vi khon cho vay hp vn theo các quy đnh nêu trên và phi
thông báo kt qu phân loi n cho các t chc tín dng tham gia cho vay hp vn.
Trng hp khách hàng vay hp vn có mt hoc mt s các khon n khác ti t chc
tín dng tham gia cho vay hp vn đã phân loi vào nhóm n không cùng nhóm n ca
các khon n vay hp vn do t chc tín dng làm đu mi phân loi, t chc tín dng
tham gia cho vay hp vn phân loi li toàn b d n (k c phn d n cho vay hp
vn) ca khách hàng vay hp vn vào nhóm n do t chc tín dng đu mi phân loi
hoc do t chc tín dng tham gia cho vay hp vn phân loi tùy theo nhóm n nào có
ri ro cao hn.
4
- T chc tín dng phi ch đng phân loi các khon n đc phân loi vào
các nhóm theo quy đnh phân loi n nêu trên vào nhóm n có ri ro cao hn theo đánh
giá ca t chc tín dng khi xy ra mt trong các trng hp sau đây:
+ Có nhng din bin bt li tác đng tiêu cc đn môi trng, lnh vc kinh
doanh ca khách hàng;
+ Các khon n ca khách hàng b các t chc tín dng khác phân loi vào
nhóm n có mc đ ri ro cao hn (nu có thông tin);
+ Các ch tiêu tài chính ca khách hàng (v kh nng sinh li, kh nng thanh
toán, t l n trên vn và dòng tin) hoc kh nng tr n ca khách hàng b suy gim
liên tc hoc có bin đng ln theo chiu hng suy gim;
+ Khách hàng không cung cp đy đ, kp thi và trung thc các thông tin chính
theo yêu cu ca t chc tín dng đ đánh giá kh nng tr n ca khách hàng.
Vic phân loi n theo Quyt đnh 493 và Quyt đnh 18 sa đi, b sung Quyt
đnh 493 ca Ngân hàng Nhà nc không ch da vào tiêu chí thi gian quá hn mà
còn da vào tiêu chí ri ro ca khon vay. iu đó cho thy Ngân hàng Nhà nc
mun các NHTM phi đánh giá thc s các khon n đã cho khách hàng vay hay nói
chính xác là đánh giá chính xác hn v cht lng tín dng ca mình đ dn sm phù
hp vi nhng chun mc quc t trong lnh vc ngân hàng.
1.1.3. Ch tiêu biu hin cht lng tín dng:
1.1.3.1. i vi Ngân hàng:
* N quá hn: n thi đim tr n gc và/hoc lãi đã đc tha thun trong
hp đng tín dng gia ngân hàng và khách hàng mà khách hàng không tr n đúng
hn hoc không đc ngân hàng chp thun c cu li thi hn tr n thì toàn b d n
gc ca hp đng tín dng là n quá hn.
* N xu:
Nu ch da vào ch tiêu NQH đ đánh giá cht lng tín dng ca mt ngân
hàng thì s không chính xác. Vì vy Quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày
22/4/2005 và Quyt đnh s 18/2007/Q-NHNN ngày 25/4/2007 sa đi Quyt đnh
5
493 ca Ngân hàng Nhà nc ra đi, Ban hành quy đnh v phân loi n, trích lp và
s dng d phòng đ x lý RRTD trong hot đng ngân hàng ca TCTD đã đánh giá
chính xác hn cht lng tín dng ca các TCTD và dn tip cn theo thông l quc t.
Theo nhng Quyt đnh trên thì d n ca các TCTD đc chia làm 05 nhóm, n xu
là n thuc các nhóm 3, 4 và 5 theo cách phân loi n nh đã nêu phn trên.
* Vòng quay vn tín dng:
Vòng quay vn tín dng phn ánh tình hình quan h tín dng ca khách hàng
vay vn đi vi ngân hàng, quy mô hot đng ca ngân hàng, đóng góp ca vn tín
dng cho nn kinh t. Vòng quay vn tín dng càng ln chng t chu chuyn vn tín
dng nhanh, tình hình hot đng tín dng lành mnh, ngân hàng thu phí đc nhiu
hn.
1.1.3.2. i vi nn kinh t
Cht lng tín dng gn lin vi quá trình và hiu qu s dng vn tín dng ca
các doanh nghip nói riêng và ca nn kinh t nói chung. Doanh nghip, cá nhân s
dng đng vn tín dng mà ngân hàng đu t có hiu qu s góp phn thúc đy nn
kinh t tng trng, phát trin; chuyn dch c cu kinh t hp lý, đi sng kinh t - xã
hi n đnh, lu thông tin t và lu thông hàng hóa phát trin bình thng, góp phn
n đnh tin t, kim ch lm phát.
1.1.3.4. i vi cá nhân, doanh nghip vay vn
Doanh nghip, cá nhân s dng vn vay có hiu qu s to ra nhiu sn phm
hàng hoá, dch v cung cp cho xã hi, thc hin dúng cam kt tr n gc và lãi đúng
hn cho ngân hàng, góp phn làm lành mnh tình hình tài chính ca doanh nghip, trên
c s đó mà thúc đy s phát trin ca doanh nghip v mi lnh vc.
1.1.4. Mi quan h gia tng trng tín dng vi cht lng tín dng và
hiu qu hot đng tín dng:
Tng trng tín dng thông thng đc hiu là s gia tng v mt lng ca
tín dng nh d n cho vay trong mt thi k nht đnh.
6
Tng trng tín dng vi cht lng tín dng và hiu qu hot đng tín dng
(li nhun mang li t hot đng tín dng) có mi quan h cht ch và tác đng qua li
vi nhau tuân th theo quy lut lng cht, nói cách khác trong mt hoàn cnh kinh t -
xã hi c th đ đm bo hot đng tín dng đt cht lng và hiu qu nh mong
mun thì phi duy trì mc tng trng tín dng không vt quá mt gii hn nào đó,
nu tng trng tín dng “quá nóng” s có nguy c tim n làm gim cht lng tín
dng t đó dn đn hiu qu hot đng tín dng kém, thm chí thua l là điu không
th tránh khi.
1.2. RI RO TÍN DNG
1.2.1. Khái nim:
Ri ro tín dng là nhng thit hi, mt mát mà ngân hàng phi gánh chu do
ngi vay vn hay ngi s dng vn ca ngân hàng không tr đúng hn, không thc
hin đúng ngha v cam kt trong hp đng tín dng vi bt k lý do nào.
1.2.2. Các loi ri ro tín dng và nh hng ca nó
1.2.2.1. Ri ro do không hoàn tr n đúng hn ( ri ro đng vn)
Khi thit lp mi quan h tín dng, Ngân hàng và khách hàng phi quy c v
khong thi gian hoàn tr n vay. Tuy nhiên đn thi hn mà ngân hàng vn cha thu
hi đc vn vay, nhng tn tht xy ra trong trng hp này ngi ta gi là ri ro
không hoàn tr n đúng hn. Khi đó có th dn ti đng các khon vn, làm cho nó
kém lng. iu này s gây hai nh hng:
- nh hng ti k hoch s dng vn ca ngân hàng;
- Gây cn tr và khó khn cho vic chi tr cho ngi gi tin.
1.2.2.2. Ri ro do không có kh nng tr n ( ri ro b mt vn mt phn
hoc toàn phn)
Là ri ro xy ra trong trng hp doanh nghip đi vay đã mt kh nng chi tr.
Do vy ngân hàng ch còn trông ch vào giá tr thanh lý tài sn ca doanh nghip đ đ
mt phn gc. Tuy nhiên vn đ này ht sc khó khn vì: giá tr ca tài sn thanh lý b
gim giá rt nhiu so vi thi đim đnh giá ban đu. Bn thân tài sn đó rt khó bán
7
vì tâm lý không ai mun mua, thêm vào đó giá tr tài sn thanh lý thng b chia s vi
các ch n u tiên trc nh: np thu cho nhà nc, tr lng cho cán b nhân viên.
Vì vy, nhiu khi giá tr còn li v ngân hàng ít hn hoc có khi chi phí phát sinh trong
quá trình thanh lý gn bng hoc thm chí ln hn khon tin nhn đc. ng thi
thi nó có th nh hng đn chi phí, dòng tin và kh nng sinh li, uy tín ca ngân
hàng.
1.2.3. Các ch tiêu phn ánh ri ro tín dng
1.2.3.1. N quá hn và t l n quá hn:
Hoàn tr đy đ khon n c gc và lãi khi đn hn là hành đng hoàn tt mi
quan h tín dng hoàn ho gia ngân hàng và khách hàng. N quá hn trong kinh
doanh tín dng là hin tng đn thi hn thanh toán khon n ngi đi vay không có
kh nng thc hin ngha v tr n đúng hn cho ngân hàng. N quá hn là biu hin
không lành mnh cho quá trình hot đng tín dng ca ngân hàng, báo hiu s ri ro
đi vi các ngân hàng và các khách hàng và do vy là mi quan tâm thng xuyên ca
các ngân hàng thng mi. Trong quan h tín dng, vic phát sinh n quá hn là điu
không th tránh khi, nhng nu n quá hn vt quá t l cho phép s dn đn tình
trng mt kh nng thanh toán ca ngân hàng.
Theo Quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 và Quyt đnh s
18/2007/Q-NHNN ngày 25/4/2007 sa đi Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ca
Ngân hàng Nhà nc ban hành quy đnh v phân loi n, trích lp và s dng d
phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca TCTD đã đánh giá chính
xác hn cht lng tín dng ca các TCTD và dn tip cn theo thông l quc t. Theo
nhng Quyt đnh trên thì d n ca các TCTD đc chia làm 05 nhóm, n quá hn là
n thuc các nhóm 2, 3, 4 và 5 theo cách phân loi n nh đã nêu phn trên.
*T l n quá hn: c xác đnh theo công thc sau:
8
N quá hn
T l n quá hn = x 100%
5%
Tng d n
T l n quá hn trên tng d n là t l đ đánh giá cht lng tín dng ca các
TCTD. T l n quá hn càng cao thì cht lng tín dng càng kém và ngc li. Nu
t l n quá hn ≤ 5% thì cht lng tín dng xem nh bình thng, càng nh hn 5%
càng tt. Ngc li, nu t l n quá hn ln hn 5% thì cht lng tín dng đang có
vn đ.
1.2.3.2. N có vn đ ( có kh nng tr thành n quá hn)
T l tng cao, tc đ tng cho thy ri ro cao và có xu hng tng và ngc li.
Nhng khon cho vay tuy cha xp vào n quá hn, xong ngân hàng nhn thy ri ro
đang gia tng ( có du hiu không tt nh doanh thu st gim, chi phí gia tng…)
1.2.3.3. Tình hình tài chính và phng án ca ngi vay, môi trng hot
đng ca ngi vay
Nu tình hình tài chính ca ngi vay tt, phng án vay có hiu qu cao và
môi trng hot đng thun li thì ri ro tín dng s thp. Nhng yu t này xu đi s
cu thành các khon n có vn đ.
1.2.3.4. m bo tin vay
Nhiu trng hp ngân hàng đòi hi ngi vay phi có tài sn đm bo khi uy
tín ca ngi vay không cao hoc hot đng nhiu ri ro. Nh vy tài sn đm bo
càng cao trên tng d n cho thy ngân hàng đang cp tín dng cho nhng khách hàng
có ri ro cao. Tuy nhiên tài sn đm bo s góp phn làm gim tn tht cho ngân hàng
khi khách hàng không tr đc n. Vì vy, khi xem xét yu t tài sn đm bo thì phi
chú ý ti tng trng hp c th.
1.2.3.5. Phng pháp chm đim
ây là phng pháp đo lng ri ro tín dng hin đi, đòi hi ngân hàng phi
có phn mm qun lý tp trung. Khách hàng vay vn s đc chm đim da trên các
yu t tài chính và phi tài chính ( tình hình tài chính, nng lc sn xut kinh doanh,
9
hiu qu d án, mi quan h vi ngân hàng và tính sòng phng….) sau đó đc xp
hng. Hng càng cao (A) ri ro càng thp và ngc li.
1.2.4. Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng
1.2.4.1. Nhng nguyên nhân bt kh kháng
Nhng nguyên nhân bt kh kháng tác đng ti ngi vay làm h mt kh nng
thanh toán cho Ngân hàng. Ví d: thiên tai, chin tranh, hoc nhng thay đi tm v mô
( thay đi chính ph, chính sách kinh t, hàng rào thu quan ) vt quá tm kim soát
ca ngi đi vay và ngi cho vay.
Nhng thay đi này thng xuyên xy ra, tác đng liên tc ti ngi đi vay, to
thun li hoc khó khn cho ngi đi vay, nhiu ngi vay, vi bn lnh ca mình có
kh nng d báo, thích ng hoc khc phc nhng khó khn. Trong nhng trng hp
khác, ngi vay có th b tn tht song vn có kh nng tr n cho ngân hàng đúng
hn, đ gc và lãi. Tuy nhiên khi tác đng ca nhng nguyên nhân bt kh kháng đi
vi ngi vay là nng n, kh nng tr n ca h b suy gim.
1.2.4.2. Nguyên nhân t phía ngi vay
Trình đ yu kém ca ngi đi vay trong d đoán các vn đ kinh doanh, yu
kém trong qun lý, ch đnh la đo cán b ngân hàng, chây lì…. Là nguyên nhân gây
ra ri ro tín dng. Rt nhiu ngi vay sn sàng mo him vi k vng thu đc li
nhun cao. đt đc mc đích ca mình, h sn sàng tìm mi th đon ng phó vi
ngân hàng nh cung cp thông tin sai, mua chuc….Nhiu ngi vay đã không tính
toán k lng hoc không có kh nng tính toán k lng nhng bt trc có th xy ra,
không có kh nng thích ng và khc phc khó khn trong kinh doanh. Trong trng
hp còn li, ngi vay kinh doanh có lãi song vn không tr n cho Ngân hàng đúng
hn. H chây lì vi hy vng có th qut n, hoc s dng vn vay càng lâu càng tt.
1.2.4.3. Nguyên nhân do bn thân ngân hàng
Cht lng cán b kém, không đ trình đ đánh giá khách hàng hoc đánh giá
không tt, c tình làm sai….là mt trong nhng nguyên nhân ca ri ro tín dng. Cán
b ngân hàng không tuân th chính sách tín dng, không chp hành đúng quy trình cho
10
vay, nh không thm đnh đy đ v khách hàng trc khi cho vay, cho vay không có
d án kh thi, cho vay khng, thiu tài sn đm bo, cho vay vt t l an toàn, quyt
đnh cho vay thiu thông tin xác thc. iu đó có th do nhân viên ngân hàng thiu
trách nhim hoc do thiu kh nng chuyên môn, không có kh nng vic thc hin
điu tra tín dng và phân tích các báo cáo tài chính, cho vay da trên giá tr s sách gi
ca doanh nghip, không kim toán, không xác minh báo cáo tài chính ca ngi vay.
1.2.5. nh hng ca ri ro tín dng đn hot đng kinh doanh ngân hàng
và đi vi kinh t xã hi
1.2.5.1. nh hng đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng
Khi ri ro tín dng xy ra, ngân hàng không thu đc vn tín dng đã cp và lãi
cho vay, nhng ngân hàng phi tr vn và lãi cho khon tin huy đng khi đn hn,
điu này s làm cho ngân hàng mt cân đi trong vic thu chi, vòng quay vn tín dng
gim làm cho ngân hàng kinh doanh không hiu qu, chi phí ca ngân hàng tng lên so
vi d kin.
Nu mt khon vay nào đó b mt kh nng thu hi thì ngân hàng phi s dng
các ngun vn ca mình đ tr cho ngi gi tin, đn mt chng mc nào đy, ngân
hàng không có đ ngun vn đ tr cho ngi gi tin thì ngân hàng s ri vào tình
trng mt kh nng thanh toán, có th dn đn nguy c gp ri ro thanh khon. Và kt
qu là làm thu hp quy mô kinh doanh, nng lc tài chính gim sút, uy tín, sc cnh
tranh gim không nhng trong th trng ni đa mà còn lan rng ra các nc, kt qu
kinh doanh ca ngân hàng ngày càng xu có th dn ngân hàng đn thua l hoc đa
đn b vc phá sn nu không có bin pháp x lý, khc phc kp thi.
1.2.5.2. nh hng đn kinh t xã hi
Bt ngun t bn cht và chc nng ca ngân hàng là mt t chc trung gian tài
chính chuyên huy đng vn nhàn ri trong nn kinh t đ cho các t chc, các doanh
nghip và cá nhân có nhu cu vay li. Do đó, thc cht quyn s hu nhng khon cho
vay là quyn s hu ca ngi đã gi tin vào ngân hàng. Bi vy, khi ri ro tín dng
xy ra thì không nhng ngân hàng chu thit hi mà quyn li ca ngi gi tin cng