B GIÁO DC VAØ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
VÕ THÀNH THNG
THÚC Y CHO THUÊ TÀI CHÍNH
NHM H TR PHÁT TRIN DOANH NGHIP
TRÊN A BÀN THÀNH PH CN TH ÑEÁN NAÊM 2020
LUN ÁN TIN S KINH T
Thành ph H Chí Minh - 2009
B GIÁO DC VAØ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
VÕ THÀNH THNG
THÚC Y CHO THUÊ TÀI CHÍNH
NHM H TR PHÁT TRIN DOANH NGHIP
TRÊN A BÀN THÀNH PH CN TH ÑEÁN NAÊM 2020
Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 62 . 34 . 05 . 01
LUN ÁN TIN S KINH T
Ngi hng dn khoa hc: PGS,TS. LÊ THANH HÀ
Thành ph H Chí Minh – 2009
LI CAM OAN
Vi nhng li ích mà dch v cho thuê tài chính đem li, cùng vi cn
khát vn đu t ca các doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th đ phát
trin, đã thu hút tôi chn đ tài này đ làm công trình nghiên cu ca mình.
Mt khác, qua công trình nghiên cu này tôi hy vng s đc đóng góp
mt phn nh công sc ca mình nhm thúc đy dch v cho thuê tài chính h
trï các doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th phát trin. Vi mong
mun đó đã to cho tôi s hng khi tht s trong nghiên cu và là mt trong
nhng đng lc giúp tôi thc hin hoàn thành công trình nghiên cu này.
Do đây là mt trong nhng công trình đu tay đ tôi tp s nghiên cu
khoa hc, tôi đã nhn đc s dìu dt, giúp đ tn tình ca Ngi hng dn
khoa hc cùng các cá nhân, c quan, doanh nghip có liên quan vi đ tài
nghiên cu trên đa bàn thành ph Cn Th trong vic cung cp t liu, s
liu và kim chng tính chính xác ca các thông tin đc s dng trong công
trình nghiên cu này. Nhân đây tôi xin đc nói li bit n đn tt c mi
ngi v điu đó.
Vi tt c nhng gì k trên mà tôi đc phép tha hng chính đáng,
cùng vi s n lc ch yu và đc lp ca bn thân trong quá trình nghiên
cu tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu
và kt qu đc nêu trong lun án là hoàn toàn trung thc.
Tác gi Lun án
Võ Thành Thng
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các s đ
LI M U 1
CHNG 1: GII THIU TNG QUAN V C S LÝ LUN
VÀ THC TIN PHÁT TRIN CHO THUÊ TÀI CHÍNH 6
1.1. Khái lc v s hình thành và phát trin ca CTTC 6
1.1.1. Lch s ra đi và quá trình phát trin CTTC ca th gii 6
1.1.2. S ra đi và quá trình phát trin cho thuê tài chính Vit Nam 11
1.1.3. S ra đi và quá trình phát trin CTTC ti TP Cn Th 13
1.2. Tng quan c s lý lun v cho thuê tài chính 14
1.2.1. Các khái nim liên quan đn cho thuê tài chính 14
1.2.1.1. Khái nim cho thuê tài chính 14
1.2.1.2. Khái nim cho thuê vn hành 17
1.2.2. Các yu t nh hng đn hot đng cho thuê tài chính 21
1.2.2.1. Các ch th tham gia giao dch cho thuê tài chính 21
1.2.2.2. Ni dung chính ca hp đng giao dch cho thuê tài chính 24
1.2.3. Nhng loi hình cho thuê tài chính thông dng hin nay 26
1.2.3.1. Phân loi hp đng theo tng s tin thuê trong thi hn
c bn 26
1.2.3.2. Phân loi hp đng theo các ch th tham gia 26
1.2.4. Mt s k thut cn bn trong giao dch cho thuê tài chính 32
1.2.4.1. C s đnh giá thuê 32
1.2.4.2. Quy trình nghip v cho thuê tài chính 34
1.3. Nhng tin ích ca cho thuê tài chính 35
1.3.1. Tin ích đi vi nn kinh t 35
1.3.2. Tin ích đi vi ngi cho thuê 37
1.3.3. Tin ích đi vi ngi thuê 37
1.4. Các bài hc kinh nghim v phát trin hot đng CTTC mt
s nc trên th gii, TP H Chí Minh và bài hc kinh
nghim cho TP Cn Th 39
1.4.1. Các nguyên nhân phát trin thành công CTTC mt s nc trên
Th gii 39
1.4.2. Mt s bài hc kinh nghim v phát trin hot đng CTTC thành
ph H Chí Minh 45
1.4.3. Mt s bài hc kinh nghim cn vn dng nhm phát trin hot
đng CTTC thành ph Cn Th 46
KT LUN CHNG 1 47
CHNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ÁNH GIÁ THC TRNG HOT
NG CHO THUÊ TÀI CHÍNH I VI CÁC DOANH
NGHIP TRÊN A BÀN THÀNH PH CN TH. 48
2.1. Tng quát tình hình phát trin kinh t thành ph Cn Th
trong thi gian qua 48
2.1.1. V hin trng đa lý-xã hi thành ph Cn Th 48
2.1.2. V hin trng phát trin kinh t trong giai đon 2005-2008 49
2.1.2.1. Nhng thun li và khó khn chính giai đon 2005 - 2008 49
2.1.2.2. Phát trin các ngành kinh t ch lc 51
2.2. ánh giá thc trng hot đng và phát trin các doanh nghip
Trên đa bàn TP. Cn Th trong thi gian qua 54
2.2.1. Thc trng v s lng doanh nghip trên đa bàn TP. Cn Th 54
2.2.2. ánh giá thc trng v vn DN trên đa bàn TP. Cn Th 57
2.2.3. Thc trng công ngh, thit b DN trên đa bàn TP. Cn Th 58
2.2.4. ánh giá chung v thc trng hot đng và phát trin doanh
nghip trên đa bàn thành ph Cn Th 61
2.3. ánh giá thc trng hot đng CTTC đi vi các doanh nghip
trên đa bàn thành ph Cn Th 62
2.3.1 Nhng kt qu đt đc ca hot đng cho thuê tài chính đi vi
doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th 62
2.3.2. Nhng tn ti ca hot đng cho thuê tài chính đi vi doanh
nghip trên đa bàn thành ph Cn Th 65
2.4. Nguyên nhân làm hn ch hot đng cho thuê tài chính đi vi
doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th 72
2.4.1. Môi trng pháp lý v cho thuê tài chính ô nc ta chm đc
hoàn thin 72
2.4.2. Vic cung cp thông tin v dch v cho thuê tài chính đn các nhà
đu t, nhà doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th còn rt
hn ch 76
2.4.3. Công ty cho thuê tài chính còn b hn ch v kênh huy đng vn
và mc tài tr 77
2.4.4. Giá cho thuê tài chính còn cao 78
2.4.5. Th tc cho thuê tài chính cha nhanh gn và tính chuyên nghip
ca đi ng qun tr còn hn ch 79
KT LUN CHNG 2 80
CHNG 3: GII PHÁP THÚC Y CHO THUÊ TÀI CHÍNH
NHM H TR PHÁT TRIN DOANH NGHIP TRÊN
A BÀN THÀNH PH CN TH N NM 2020 82
3.1. Mt s đnh hng chin lc phát trin kinh t ca thành ph
Cn Th đn nm 2020 82
3.2. Quan đim và mc tiêu thúc đy cho thuê tài chính nhm h tr
phát trin doanh nghip trên đa bàn TP. Cn Th đn nm
2020 84
3.2.1. Các quan đim thúc đy cho thuê tài chính nhm h tr phát trin
doanh nghip trên đa bàn TP. Cn Th đn nm 2020 84
3.2.2. Mc tiêu thúc đy cho thuê tài chính nhm h tr phát trin doanh
nghip trên đa bàn TP. Cn Th đn nm 2020 86
3.3. Các gii pháp thúc đy cho thuê tài chính nhm h tr phát
trin doanh nghip trên đa bàn TP. Cn Th
đn nm 2020 87
3.3.1. Nhóm gii pháp v mô nhm to điu kin phát trin cho thuê tài
chính trên đa bàn thành ph Cn Th đn nm 2020 87
3.3.2. Nhóm gii pháp phát trin các t chc CTTC và nâng cao hiu qu
hot đng CTTC nhm h tr phát trin DN trên đa bàn TP. Cn
Th đn nm 2020 93
3.3.3. Nhóm gii pháp nâng cao kh nng tip cn và s dng hiu qu
hình thc cho thuê tài chính ca các doanh nghip trên đa bàn
TP. Cn Th đn nm 2020 104
3.4. Các kin ngh 106
3.4.1. i vi các c quan nhà nc cp Trung ng 106
3.4.2. i vi y Ban Nhân Dân thành ph Cn Th 108
KT LUN CHNG 3 108
KT LUN 110
DANH MC CÔNG TRÌNH CA TÁC GI Ã CÔNG B 112
TÀI LIU THAM KHO 113
PH LC 122
DANH MC CÁC CH VIT TT TRONG LUN ÁN
ALC II Công ty cho thuê tài chính II trc thuc Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam.
CTTC Cho thuê tài chính.
DN Doanh nghip.
BSCL ng bng sông Cu Long.
VT n v tính.
FDI Ngun vn đu t trc tip t nc ngoài.
MPDF Qu h tr d án MEKONG.
NHNN Ngân hàng nhà nc.
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn.
ODA Ngun vn vin tr u đãi t chính ph nc ngoài.
TP. Cn Th Thành ph Cn Th
UBND y ban nhân dân
VAT Thu giá tr gia tng.
VN Vit Nam.
DANH MC CÁC BNG TRONG LUN ÁN
BNG TÊN GI S TRANG
1.1 S khác bit gia CTTC và cho thuê vn hành 19
1.2 Các tiêu chí CTTC ca mt s quc gia và khu vc 20
2.1 Tng hp GDP trên đa bàn qua các nm 54
2.2 Tình hình thành lp doanh nghip đn ngày 30/10/2008 55
2.3 Doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th phân theo loi
hình doanh nghip 56
2.4 Doanh nghip phân theo lnh vc hot đng trên đa bàn thành
ph Cn Th đn ngày 30/10/2007 57
2.5 Kh nng tip cn các ngun vn ca các doanh nghip va và
nh trên đa bàn thành ph Cn Th. 58
2.6 Tình hình s dng máy móc thit b trong các doanh nghip va
và nh trên đa bàn thành ph Cn Th. 59
2.7 Tình hình s dng vn đu t c bn ca các doanh nghip trên
đa bàn thành ph Cn Th nm 2008 60
2.8 Kt qu CTTC ca ALC II-chi nhánh Cn Th 63
2.9 Doanh s và d n cho thuê tài chính đi vi doanh nghip ti
TP. Cn Th 64
2.10 D n các t chc tín dng và cho thuê tài chính ti thành ph
Cn Th 67
2.11 Th phn các t chc cung ng tín dng ti thành ph Cn Th 68
2.12 Phân loi hp đng cho thuê tài chính theo loi tài sn ti thành
ph Cn Th - nm 2008 69
2.13 Phân loi hp đng cho thuê tài chính theo loi tài sn trên đa
bàn c nc - nm 2008 70
2.14 Kt qu kho sát mc đ nhn bit đi vi hot đng cho thuê tài
chính 71
3.1. D kin phát trin GDP ca TP. Cn Th 83
DANH MC CÁC S TRONG LUN ÁN
S TÊN GI S TRANG
1.1 Mô hình CTTC vi s tham gia hai bên 27
1.2 Mô hình CTTC vi s tham gia ca ba bên 28
1.3 Mô hình bán và tái thuê 29
1.4 Mô hình cho thuê hp tác 32
1.5 Mô hình quy trình thc hin CTTC 35
1
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Xut phát t quy hoch phát trin kinh t-xã hi ca thành ph Cn Th
đn nm 2020 vi chng trình công nghip hoá, hin đi hóa nn kinh t,
nhu cu vn đu t cho vic thc hin quy hoch này lên đn 266.055 t đng
(Giá so sánh 1994) [63, tr.231].
đáp ng đc nhu cu vn phc v cho mc tiêu đu t đi mi k
thut - công ngh và máy móc thit b đòi hi thành ph Cn Th phi huy
đng nhiu ngun vn khác nhau.
Mt trong nhng ngun vn đó là dch v cho thuê tài chính (CTTC). Nó
đóng vai trò tài tr rt có ý ngha trong quá trình phát trin nn kinh t nói
chung và các doanh nghip nói riêng. Ngun tài tr này cng thng gn cht
vi các lnh vc sn xut kinh doanh ca các doanh nghip trên đa bàn thành
ph Cn Th vì nó là mt gii pháp cp tín dng bng hin vt (máy móc thit
b, nhà xng, …) thay th cho vic đi vay t các ngân hàng đ mua sm
phng tin sn xut kinh doanh.
CTTC khác vi vic cho vay trung và dài hn ca các ngân hàng thng
mi. Vic vay t các ngân hàng đòi hi các doanh nghip phi cm c, th
chp tài sn. iu kin này không phi doanh nghip nào, nht là các doanh
nghip va và nh, cng có kh nng đáp ng đc.
Mt khác, CTTC cng khác vi hot đng th trng chng khoán. Theo
quy đnh chung ca Nhà nc, ch các doanh nghip c phn mi đc phép
phát hành c phiu và trái phiu đ huy đng vn. Các công ty cho thuê tài
chính có kh nng cung cp c vn hin vt ln các dch v k thut cho
2
ngi thuê đt đc hiu qu t vic s dng tài sn thuê mua và không cn
phi có tài sn th chp.
Xét t góc đ doanh nghip, hình thc CTTC s đem đn các tin ích,
nh:
- Cho phép các doanh nghip đi thuê có th s dng nhiu loi máy móc
thit b cn thit mà không cn phi đu t mt ln vi s vn ln.
- CTTC cng giúp cho các doanh nghip không nht thit phi vay n
ngân hàng đ đu t vào các loi tài sn c đnh, giúp làm gim t l n/vn
ca doanh nghip.
Hn na, nu vay t ngân hàng đ mua sm máy móc thit b, doanh
nghip cng ch có th vay ti đa đc khong 70% - 80% giá tr ca tài sn
mua.
- Ngoài ra, doanh nghip cng có th thng lng vi công ty CTTC đ
áp dng phng thc "bán và tái thuê". Trong phng thc này doanh nghip
có th bán tài sn ca mình và ký hp đng thuê li tài sn đó t công ty cho
thuê tài chính. Nh vy, doanh nghip có th thu hi mt s vn đ đu t vào
vic khác mà vn đc tip tc s dng tài sn đ hot đng sn xut kinh
doanh.
Nu xét t góc đ v mô toàn nn kinh t, cho thuê tài chính cng đem
đn các tin ích cho doanh nghip, nh:
- CTTC cng là mt trong nhng phng thc huy đng vn nc ngoài
tài tr trung- dài hn cho các doanh nghip trong nc. Nh vy, đ huy đng
vn cho công nghip hóa - hin đi hóa nn kinh t, Vit Nam không nht
thit ch có con đng mi gi vn FDI, hp tác liên doanh, huy đng vn
qua th trng chng khoán, vay tín dng ngân hàng
3
- Ngoài ra, các khon do thuê mua máy móc thit b nc ngoài không
tính vào tng s n nc ngoài ca quc gia đó. Vì vy, cho thuê tài chính rt
có ý ngha đi vi Vit Nam đang trong giai đon vn đng và tip nhn
ngun vn ODA di nhng điu kin khng ch hn mc d n nc ngoài
t các đnh ch tài chính quc t đa ra (Qu tin t quc t -IMF).
Chính xut phát t nhng tin ích trên ca cho thuê tài chính đã thúc đy
tôi chn đ tài nghiên cu ca lun án tin s là: "Thúc đy cho thuê tài
chính nhm h tr phát trin doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn
Th đn nm 2020" vi mong mun đc đóng góp cho vic phát trin
doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th.
2. Mc đích nghiên cu ca đ tài:
- Nghiên cu lý thuyt và thc tin ca hình thc CTTC và các kinh
nghim phát trin dch v CTTC gn vi vic tài tr vn có hiu qu cho
doanh nghip.
- Kho sát, phân tích, nghiên cu và đánh giá thc trng hot đng
CTTC và các doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn Th trong thi gian
qua.
- Trên c s đó đ xut các kin ngh, gii pháp thúc đy hình thc
CTTC đáp ng nhu cu phát trin doanh nghip trên đa bàn thành ph Cn
Th đn nm 2020.
3. i tng và phm vi nghiên cu ca đ tài:
- i tng nghiên cu ca đ tài là công ty cho thuê tài chính, doanh
nghip và s tng tác gia hai ch th này trong quan h CTTC.
- Phm vi nghiên cu ch yu là các doanh nghip trên đa bàn thành
ph Cn Th đn thi đim nm 2020.
4
4. Phng pháp nghiên cu:
Ngoài các phng pháp nghiên cu thông thng, chúng tôi tin hành
quá trình nghiên cu qua hai bc nghiên cu s b và nghiên cu chính thc
bng phng pháp t duy h thng đ tip cn nghiên cu ni dung ca đ
tài. C th: dùng các phng pháp điu tra, kho sát thc t, thng kê, phân
tích tng hp, suy lun hp lý, duy vt lch s và phng pháp chuyên gia.
T đó chúng tôi đã nhn dng mô t, phân tích, kim đnh, đánh giá và
phát hin các hình thc CTTC, nhu cu vn ca các doanh nghip cng nh
mi quan h ca chúng theo xu hng phát trin trong tm nhìn đn nm
2020 trên đa bàn TP. Cn Th.
Ngun tài liu đc s dng bao gm:
- Tài liu s cp: Thu thp t điu tra kho sát thc t, ly ý kin chuyên
gia.
- Tài liu th cp: Tng hp t các sách chuyên kho, các cuc điu tra
đã công b, các báo cáo ca các c quan chc nng và các t liu t sách, báo
tp chí, v.v…
5. Nhng kt qu đt đc:
- Thu thp, sp xp các thông tin t liu trình bày thành h thng, làm
sáng t thêm các vn đ nhn thc và lý lun v CTTC, nh: các khái nim,
các ch th tham gia và các ni dung nghip v, các loi hình cho thuê cng
nh các k thut đm bo trong giao dch cùng các tin ích ca CTTC đ làm
c s vn dng và nghiên cu thc tin.
- Nghiên cu đúc kt đc các nguyên nhân thành công v phát trin
dch v CTTC mt s quc gia và mt s bài hc cho quá trình phát trin
5
hot đng CTTC Vit Nam đ thành ph Cn Th có th vn dng khai thác
dch v CTTC hiu qu.
- ánh giá đc thc trng hot đng các DN, dch v CTTC trên đa
bàn TP. Cn Th vi nhng kt qu đã làm đc, nhng tn ti và nguyên
nhân ch yu làm hn ch đn s phát trin ca doanh nghip và CTTC trong
thi gian qua.
- Xác đnh các quan đim, mc tiêu thúc đy dch v CTTC nhm h tr
phát trin DN trên đa bàn TP. Cn Th. ng thi, chúng tôi xin đ xut
nhng gii pháp thúc đy CTTC nhm h tr phát trin DN trên đa bàn TP.
Cn Th và mt s kin ngh đn c quan Nhà nc nhm to điu kin thun
li cho các gii pháp kh thi tr thành hin thc.
6
CHNG 1:
GII THIU TNG QUAN V C S LÝ LUN VÀ THC TIN
PHÁT TRIN CHO THUÊ TÀI CHÍNH
1.1. KHÁI LC V S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIN CA CHO
THUÊ TÀI CHÍNH.
1.1.1. Lch s ra đi và phát trin ca cho thuê tài chính trên th gii
Theo các th tch c, các giao dch thuê tài sn đã xut hin t nhng
nm 2000 - 2800 trc Công nguyên ti thành ph Sumerian ca ngi UR
[
73, p.912] (là mt thành ph phía nam ca thành ph Mesopotania c - gn
vnh Ba T và mt phn IRc ngày nay). Lúc này các thy tu gi vai trò
ngi cho thuê và ngi thuê là các nông dân t do [
62, tr.2]. Tài sn đc
đem ra giao dch rt đa dng gm: rung đt, súc vt kéo, công c sn xut
nông nghip, nhà ca, v.v
Vào khong nm 1700 trc Công nguyên, Vua Babilon là Hamnurabi
đã ban hành nhiu vn bn, trong đó có đa ra nhng qui đnh v hot đng
thuê tài sn [
83, p.4]. Trong các nn vn minh c đi khác, nh: Hy Lp, La
Mã, Ai Cp cng đã xut hin các hình thc cho thuê s dng đt đai, gia súc,
công c sn xut, v.v
u th k XIX và, đc bit, đu thp niên 50 ca th k XX giao dch
thuê mua đã có bc phát trin nhy vt. Vào nm 1952, khi công ty t nhân
The United Leasing Corporation [
79, p.19-20] Hoa K ra đi và thc hin
hot đng cho thuê mt cách có h thng vi quy mô giao dch ln, đã đánh
du mt bc ngot ln cho s phát trin ca hot đng cho thuê tài chính. K
t đây, hot đng cho thuê đc chia thành hai phng thc ch yu: thuê
7
vn hành (hay còn gi là thuê truyn thng, thuê dch v hoc thuê hot đng)
và thuê tài chính (hay còn gi là thuê mua thun, thuê t bn).
T khi xut hin phng thc thuê tài chính, các hot đng giao dch tín
dng thuê mua đã phát trin nhanh c v qui mô giao dch ln chng loi tài
sn, thit b. Nó đã lan to rt nhanh sang Châu Âu và m rng dn ra nhiu
châu lc khác. C th: Pháp, nm 1960, CTTC đã đc công nhn trong
lut thuê tài sn vi tên gi "Credit Bail"; Anh, nm 1960, hp đng cho
thuê đu tiên có giá tr 18.000 bng Anh đã đc ký kt. Dch v CTTC tip
tc lan rng sang Châu Á k t đu thp niên 70 [
79, p.20]. Trong thi gian
này hot đng CTTC đã góp phn rt ln trong vic cung cp vn đu t phát
trin cho nn kinh t ca nhiu quc gia khác nhau trên th gii.
S phát trin ca sn xut công nghip, giao thông vn ti và sn xut
nông nghip đã dn đn s ra đi nhiu loi tài sn, máy móc thit b mi,
hin đi rt phù hp cho vic thc hin CTTC. iu đó đã thúc đy hot đng
CTTC ngày càng phát trin và hoàn thin đ tr thành mt trong nhng công
c tài tr cung cp vn trung và dài hn cho các doanh nghip, đc bit là cho
các doanh nghip va và nh. Theo s liu thng kê trong nm 1987 giá tr
CTTC trên th gii c tính đt ti 107,9 t USD (Chim khong 25% - 30%
tng s tin tài tr cho các giao dch mua bán thit b hàng nm) và có tc đ
gia tng bình quân hàng nm là 7% [
30, tr.5-6]. Vào nhng nm 90 con s
này đã lên đn 450 t và đn nm 2005 giá tr trao đi ca nó đã đt mc xp
x gn 1.000 t USD [
29, tr.11].
Nhìn chung, sau hn 50 nm ra đi CTTC đã phát trin tr thành mt
hot đng kinh t ph bin trên quc t. Và, nu nhìn mt cách khái quát,
quá trình phát trin CTTC trên th gii đã din ra theo chu k vi 6 giai đon
khác nhau [
62, tr.4-9]: Thuê tài chính (Finance Leases); Thuê tài chính linh
8
hot (Flexible Finance Leases); Thuê vn hành (Operating Leases); Thuê mua
đi mi; Thuê mua hoàn thin và tín dng thuê mua trên mc hoàn thin
(Beyond Naturity Leases). Mi giai đon đu có nhng đc đim riêng.
C th:
* Giai đon 1: Thuê tài chính.
c đim ca giai đon này là:
- Tài sn cho thuê ch đc xem là hình thc tài tr, mc đ cnh tranh
trong giai đon này thp. Hp đng cho thuê thng là nhng hp đng hoàn
tr toàn phn, không đc phép hy ngang hp đng và ngi thuê s mua tài
sn khi ht thi hn hp đng vi giá tng trng.
- Thu nhp ca ngi cho thuê là do nhng tit kim v thu xut phát t
phn khu hao tài sn đem li. Và thu đc t s chênh lch v lãi sut huy
đng vn so vi lãi sut tài tr tr các chi phí qun lý và các chi phí khác ca
h.
- Các hp đng tài tr trong giai đon này quy đnh quyn li và ngha
v trên tài sn thuê là ngang nhau đi vi ngi thuê. Ngi thuê phi thanh
toán tt c mi chi phí vn hành, bo trì, bo him và các loi thu tài sn.
Còn ngi cho thuê thng tài tr 100% vn tài tr [
62, tr.5].
* Giai đon 2: Thuê tài chính linh hot.
Mc dù phng thc giao dch vn là thuê tài chính nhng, do gia tng
cnh tranh, nhng ngi cho thuê phi c gng làm ni bt sn phm ca
mình bng cách to ra phng thc thanh toán phù hp vi dòng lu chuyn
vn ca ngi thuê và có thay đi linh đng trong c cu cho thuê, nh: cung
cp thêm dch v bo trì, sa cha, hay cho phép ngi thuê có quyn la
chn khi kt thúc hp đng cng nh quyn gia hn hp đng, quyn chn
9
mua tài sn theo giá c đnh,… Nói tóm li, cho thuê tài chính giai đon này
cho phép ngi thuê có th thun li hn và ch đng hn khi thuê mn tài
sn.
* Giai đon 3: Thuê vn hành.
c đim ca giai đon này là:
- Ri ro đi vi giá tr còn li ca thit b cho thuê thuc v ngi cho
thuê. Các loi tài sn thng đc s dng cho hình thc này rt đa dng,
nh: ô tô, máy vi tính, máy vn phòng, nhà làm vic, tàu bin, máy bay, v.v.
- Do ngi thuê trong giai đon này có quyn hy ngang hp đng và
xác sut ri ro rt cao cho ngi cho thuê nên đòi hi ngi cho thuê phi
nâng cao k nng qun lý các hot đng cho thuê, phát trin các k thut
chng ri ro và buc phi đnh giá thuê tài sn trên c s li nhun sau thu
nhm tng mãi lc cho thuê.
Nguyên nhân ch yu dn đn s ra đi ca thuê vn hành, theo tôi, là
do tác đng ca nguyên tc k toán và thu cùng vi áp lc cnh tranh ngày
càng gia tng dn đn thúc đy s chuyên môn hóa tín dng thuê mua theo
sn phm.
* Giai đon 4: Thuê mua đi mi.
c trng chính ca giai đon phát trin này là:
- Các công c tài tr mi, nh: nhng dch v mang tính khép kín thông
qua hình thc tài tr trn gói và tài tr theo d án đu t, đã xut hin trong
giai đon này.
- Ngi cho thuê tìm mi cách đ gim giá cho thuê bng hình thc phát
trin theo chiu ngang đ tn dng li th quy mô ln.
10
Nguyên nhân s ra đi ca thuê mua đi mi đc xác đnh ch yu là
do cuc cnh tranh không ch din ra gia tín dng thuê mua vi các hình
thc tài tr khác mà còn ngay trong ngành cho thuê ngày mt gay gt hn.
iu này dn ti các nhà cho thuê càng phi n lc tìm kim các hình thc tài
tr mi nhm làm ni bt u th các dch v tín dng thuê mua. Thuê mua đi
mi hin đang phát trin khá nhanh và đc áp dng khá ph bin Nht Bn
[
62, tr.8].
* Giai đon 5: Thuê mua hoàn thin.
c trng chính ca giai đon phát trin này là:
- Nhm đt mc tiêu sinh li trong th trng hoàn thin, ngi cho thuê
đã chuyn trng tâm chú ý t phng thc tài tr sang chú trng vào cách
thc vn hành cho thuê nhm gim thiu chi phí, tng kh nng sinh li. Vì
vy, trong giai đon này ngi cho thuê tp trung nghiên cu chuyên sâu vào
tng ngành công nghip và c gng ci tin phng thc hot đng đ tr
thành nhà cung cp dch v vi giá thp.
- Trong giai đon này s phát trin ca ngành cho thuê đã thúc đy m
rng qui mô các công ty trên c s mua li hay sát nhp các công ty thuê mua
thành nhng tp đoàn ln nhm tng trng thu nhp ca công ty.
Nguyên nhân ra đi giai đon thuê mua hoàn thin ch yu là do ngành
cho thuê đã phát trin c chiu rng ln chiu sâu. T đó dn đn bão hoà th
trng cho thuê. Ngi cho thuê tìm cách làm ni bt dch v ca h, nh:
tng vòng quay vn, linh đng trong các phng thc tài tr và c cu phc
v khách hàng. Các hot đng thuê mua Hoa K đang tng bc tin ti
gn giai đon thuê mua hoàn thin ny [
62, tr.8-9].
*Giai đon 6: Tín dng thuê mua trên mc hoàn thin.
11
Trên thc t cha có ngành cho thuê tài sn ca quc gia nào tin đn
giai đon này. Vì vy, vic xác đnh các đc trng ca giai đon này gp khó
khn.
Lch s phát trin ca ngành cho thuê tài sn đã có t lâu đi và s còn
tip tc phát trin mnh m trong thi gian ti.
1.1.2. S ra đi và quá trình phát trin ca cho thuê tài chính Vit
Nam.
So vi các nc phát trin và đang phát trin trên th gii, hot đng
CTTC thâm nhp vào Vit Nam có phn mun hn.
Ngày 27 tháng 5 nm 1995 Thng đc ngân hàng Nhà nc Vit Nam
ban hành Th l tín dng thuê mua (Quyt đnh 149/Q-NHS) và ngày 9
tháng 10 nm 1995 Chính ph ban hành Ngh đnh s 64/CP v "Qui ch tm
thi v t chc và hot đng ca công ty cho thuê tài chính Vit Nam". Sau
quyt đnh này, mt lot thông t liên quan đn CTTC ra đi, nh: Thông t
s 03/TT-NHS ca ngân hàng nhà nc; Thông t s 07/TT-BKH/T ca B
k hoch và đu t; Thông t s 61/TT-TCT ca tng cc thu; V.V…
Theo các vn bn qui đnh trên, cho đn nay đã có 12 công ty CTTC
đc thành lp. Công ty CTTC đu tiên thành lp Vit Nam là công ty
CTTC Quc t Vit Nam (VILC) đc cp phép ngày 28 tháng 10 nm 1996
vi vn điu l 5 triu USD và công ty CTTC đc thành lp gn đây nht là
công ty CTTC ngân hàng Á Châu đc cp phép ngày 22 tháng 5 nm 2007
vi vn điu l 100 t VN. Tt c 12 công ty trên đu đt tr s chính ti
Thành ph H Chí Minh và th đô Hà Ni (xem ph lc s1).
Quá trình ra đi và phát trin dch v CTTC Vit Nam, nu xét v mt
pháp lý, có th tm thi chia ra thành 3 giai đon nh sau:
12
Giai đon 1: T nm 1995 đn nm 2000.
ây là giai đon khi đu ca dch v CTTC Vit Nam. Trong giai
đon này có 8 công ty CTTC đã đc thành lp và hot đng trong khuôn kh
Ngh đnh 64/CP "Qui ch tm thi v t chc và hot đng ca công ty cho
thuê tài chính Vit Nam". Theo đó hot đng cho thuê thun tuý là CTTC và
ch yu mang tính khi đng to lp th trng và kim th phn.
Giai đon 2: T nm 2001 đn nm 2006
ây là giai đon bt đu phát trin ca dch v CTTC Vit Nam. Trong
giai đon này có thêm 3 công ty CTTC mi đc thành lp và đi vào hot
đng trong khuôn kh Ngh đnh 16/CP và Ngh đnh 65/2005/N-CP v t
chc và hot đng công ty CTTC thay cho Ngh đnh 64/CP v "Qui ch tm
thi v t chc và hot đng ca công ty cho thuê tài chính Vit Nam" đã áp
dng giai đon trc. Theo các quy đnh này hot đng ca các công ty
CTTC đc phép m rng thêm nghip v "Mua và cho thuê li" (hay còn gi
là bán và tái thuê) và các công ty CTTC đc thc hin phng thc cho thuê
vn hành (hay còn gi là cho thuê hot đng).
Giai đon 3: T nm 2006 đn nay
Vic ra đi Lut kinh doanh bt đng sn nm 2006 đã cho phép: "thuê
mua nhà , công trình xây dng là hình thc kinh doanh bt đng sn. Theo
đó, bên thuê mua tr thành ch s hu nhà hoc công trình xây dng đang
thuê mua sau khi đã tr ht tin thuê theo hp đng thuê mua" (iu 4 khon
12). ây là mt tín hiu mi không ch cho phép các công ty CTTC có th s
m rng thuê li tài sn cho thuê trong tng lai (bt đng sn) mà còn, giúp
cho nhiu doanh nghip, nht là DN va và nh, đang thiu vn mua tài sn
bt đng sn đ làm mt bng, tr s sn xut kinh doanh.
13
Trong giai đon này có 01 công ty cho thuê tài chính đc ra đi. ó là
công CTTC ngân hàng c phn thng mi Á Châu (Giy phép kinh doanh
đc Ngân hàng Nhà nc cp ngày 22/5/2007).
Tóm li, s ra đi và phát trin ca ngành CTTC Vit Nam trong thi
gian qua đã góp phn làm đa dng hóa các kênh huy đng vn cho các doanh
nghip thay vì ch bit bám vào kênh tín dng trung, dài hn ca các Ngân
hàng khi thiu vn đu t. Nó đã h tr các doanh nghip gii quyt đc
phn nào nhu cu vn ca mình.
1.1.3. S ra đi và quá trình phát trin ca cho thuê tài chính Thành
ph Cn Th.
Thành ph Cn Th trin khai dch v CTTC chm hn so vi nhiu
thành ph ln khác trong c nc. Trên đa bàn Thành ph Cn Th hin nay
có đn 95% doanh nghip thiu vn đu t đ duy trì nng lc hot đng và
phát trin. Phn ln các DN này ít có c hi tip cn vi các ngun vn tín
dng trung - dài hn ca các ngân hàng thng mi do th tc cho vay phc
tp và điu kin th chp rt khó đáp ng.
Trc nhu cu bc xúc trên, đn nm 1997 Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin nông thôn - chi nhánh Cn Th ký hp đng đi lý vi ALC II đ
phc v CTTC trên đa bàn và, đng thi trong nm này Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin nông thôn - Chi nhánh Cn th thành lp phòng CTTC
trc thuc mình đ có điu kin phc v tt hn nhu cu CTTC. Tuy nhiên,
do qui ch t chc và hot đng CTTC ca chính ph không cho phép, nên
sau thi gian ngn hot đng phòng CTTC phi gii th vào nm 2002.
Sau thi gian ngn gii th, đn cui nm 2002 chi nhánh ALC II ti
Cn Th (ALC II – Cn Th) đc thành lp và khai trng đi vào hot đng