Phân tích mối quan hệ giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
j

HUNH CÔNG MINH

PHÂN TÍCH MI QUAN H GIA U T
TRC TIP NC NGOÀI VI TNG
TRNG KINH T CA VIT NAM

Chuyên ngành: Kinh t phát trin
Mã s: 60.31.05

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN: TS.NGUYN PHÚ T



THÀNH PH H CHÍ MINH – 2009


1
MC LC
DANH MC CÁC BNG 2
DANH MC BIU  3
DANH MC PH LC 3
DANH MC CÁC CH VIT TT 4
LI M U 5

CHNG 1 : CÁC LÝ THUYT V TNG TRNG KINH T
VÀ U T TRC TIP NC NGOÀI 10
1.1. Lý thuyt tng trng kinh t 10
1.1.1 Khái nim tng trng kinh t 10
1.1.2 Các nhân t thúc đy tng trng kinh t 10
1.2. Lý thuyt đ
u t trc tip nc ngoài (FDI) 14
2.1.1 nh ngha FDI 14
2.1.2 Các nhân t nh hng đn vic thu hút FDI 15
1.3. Tác đng ca FDI đn tng trng 18
1.4. Các nghiên cu trc v mi liên h gia FDI và tng trng kinh t 20
CHNG 2 : TNG TRNG KINH T VÀ U T
TRC TIP NC NGOÀI  VIT NAM 24
2.1.Tình hình tng trng kinh t Vit Nam t nm 1988 đn nm 2007 24
2.2. Tng quan v dòng FDI ti Vit Nam t nm 1988 đn nm 2007 30
2.2.1. Các giai đon phát trin 30
2.2.2. Mt s đc đim v FDI 34
2.3. Vai trò ca khu vc FDI đi vi nn kinh t Vit Nam………………….…… 39
CHNG 3 : PHÂN TÍCH MI QUAN H GIA FDI VÀ TNG TRNG KINH T
TI VIT NAM 48
3.1. Mô hình nghiên cu 48
3.2. S liu và phng pháp x lý 50
3.3. Kt qu c lng OLS, TSLS, GMM 51
3.4. Kt lun da vào phng pháp GMM 56
CHNG 4 : KT LUN VÀ KIN NGH 58
4.1. Mt s kt lun 58
4.2. Kin ngh chính sách 59
TÀI LIU THAM KHO 65
PH LC 71

2



DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 1.1. Thu hút FDI và tng trng kinh t ca mt s nc trên th gii nm
2006………………………….… …………………………………… 16
Bng 2.1. Tc đ tng trng GDP, GDP đu ngi, t trng vn đu t trong
GDP và h s ICOR ca Vit Nam qua các nm……………….………25
Bng 2.2. óng góp ca các yu t đu vào trong tng trng GDP Vit Nam.….26
Bng 2.3. Tc đ tng trng GDP theo t trng tng dn ca vn đu t trong
GDP trong giai đon 1996 – 2007…………………………………… 27
Bng 2.4. u t, tng trng và h s ICOR ca mt s nc châu Á………… 28
Bng 2.5. Tc đ tng trng GDP theo h s ICOR tng dn giai đon
1995-2007…………………………………………………… ……… 28
Bng 2.6. FDI ti Vit Nam qua các nm…………………….……………………31
Bng 2.7. Tc đ tng trng FDI và GDP giai đon 1988 – 2007…………… 40
Bng 2.8. Ch s phát trin GDP theo giá so sánh nm 1994 phân theo thành
phn kinh t………………………………………………………….….42
Bng 2.9. óng góp ca công nghip khu vc FDI đi vi toàn ngành công
nghip ca c nc…………………………………………………… 45
Bng 2.10. C cu hàng xut khu phân theo khu vc kinh t…………… … 46
Bng 3. 1. Kt qu c lng phng trình tng trng ………… …………….52
Bng 3. 2. Kt qu c lng phng trình FDI …………………………… 55

3
DANH MC BIU 

Biu đ 2.1. u t trc tip nc ngoài vào Vit Nam giai đon 1988 – 2007 32
Biu đ 2.2. C cu vn FDI theo ngành giai đon 1988 – 2007……… ……….36
Biu đ 2.3. C cu vn FDI theo hình thc đu t…………………… ……… 37
Biu đ 2.4. 10 quc gia, vùng lãnh th có vn đu t trên 2 t USD ti Vit
Nam…………………………………… …………………………… 38
Biu đ 2.5. FDI thc hin so vi tng đu t toàn xã hi và đóng góp ca khu vc
FDI trong GDP………………………………………………………….41
Biu đ 2.6. Thng mi, FDI và GDP Vit Nam giai đon 1988 – 2007 …… 43



DANH MC PH LC

Ph lc 1: Mi quan h gia FDI và tng trng kinh t trong lý thuyt tng trng
ni sinh……………………………………………………………….…71
Ph lc 2: C cu vn đu t theo thành phn kinh t và t trng ca tng khu vc
trong GDP - giá thc t……………………………………………… 73
Ph lc 3: Thng kê mô t d liu………… ……………………………………74
Ph lc 4: Kt qu c lng phng trình tng trng OLS…… …………… 75
Ph lc 5: Kt qu c lng phng trình FDI OLS….……… ………….……75
Ph lc 6: Kim đnh HET ca phng trình tng trng …… ……………… 76
Ph lc 7: Kim đnh HET ca phng trình FDI…………………………… 77
Ph lc 8: Kt qu c lng phng trình tng trng TSLS.……… ……… 78
Ph lc 9: Kt qu c lng phng trình FDI TSLS ….………………………78
Ph lc 10: Kt qu c lng phng trình tng trng GMM.…… … …… 79
Ph lc 11: Kt qu c lng phng trình FDI GMM ……………… ………79

4


DANH MC CÁC CH VIT TT

ASEAN Hip hi các nc ông Nam Á, Association of Southeast Asian
Nations
CIEM

Vin Nghiên cu Qun lý Kinh t
Trung ng
Central Institute of Economic
Management
DN Doanh nghip
EU Liên minh châu Âu European Union
FDI u t trc tip nc ngoài Foreign Direct Investment
GDP Tng sn phm quc ni Gross Domestic Product
GNP Tng sn phm quc dân Gross National Product
GMM Generalized Method of Moments Phng pháp Mô-men tng quát hoá
ICOR Hiu sut s dng vn sn phm
gia tng
Incremental Capital Output Ratio
IMF Qu Ti
n t Quc t International Monetary Fund
MNCs Các tp đoàn đa quc gia Multi-National Corporations
OECD T chc Hp tác Phát trin Kinh
t
Organization for Economic Co-

operation and Development
OLS Bình phng bé nht thông
thng
Ordinary Least Square
TSLS Bình phng bé nht 2 giai đon Two Stage Least Squares
TFP Nng sut các nhân t tng hp Total Factor Productivity
WB Ngân hàng Th gii World Bank
WEF Din đàn Kinh t Th gii World Economics Forum
WTO T chc Thng mi Th gii World Trade Organization





5
LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài:
Trong vài thp niên gn đây, vn đu t nc ngoài không ngng chy vào
các nc đang phát trin. Trong đó, loi hình có vn ln nht trong tng vn chy
đn các nc đang phát trin là đu t trc tip nc ngoài (FDI). T l vn FDI
vào các nc đang phát trin so vi tng vn FDI toàn cu đã tng t 20% trong
giai đon 1978 - 1980 lên gn 30% vào nm 2006, vi tr giá đt 367,7 t USD [61].
Mt xu hng đu t mi là s tng trng mnh m đu t ca các tp đoàn liên
quc gia ti các nc đang phát trin, nht là  châu Á. Các quc gia thuc Hip hi
các nc ông Nam Á (ASEAN) cng ghi nhn t l tng FDI cao. c bit, khu
vc này thu hút ngày càng nhiu FDI “cht lng cao”, tc là đu t vào lnh vc
có giá tr gia tng cao, đòi hi tri thc và cht xám. Minh chng là tp đoàn Intel
đang m rng các c s lp ráp và th nghim ti Trung Quc, Malaysia và Vit
Nam [60]. Nm trong xu hng đó, dòng vn FDI đ vào Vit Nam cng không

ngng tng mnh trong thi gian qua.
T khi Vit Nam tin hành công cuc i mi nm 1986 và ban hành Lut
đu t nc ngoài ti Vit Nam vào ngày 29-12-1987 nhm to ra mt nn tng
pháp lý cho đu t vào Vit Nam ca các nhà đu t nc ngoài, dòng vn FDI
chy vào Vit Nam đã gia tng mt cách ngon mc: t 0,32 t USD nm 1988 lên
20,3 t USD nm 2007, và đt mc k lc trên 64 t USD trong nm 2008. Tính
đn cui nm 2007, c nc có hn 9.500 d án FDI đc cp phép đu t vi tng
vn đng ký khong 98 t USD (k c vn tng thêm). Tr các d án đã ht thi
hn hot đng và gii th trc thi hn, đn cui nm 2007 đã có 8.590 d án còn
hiu lc vi tng vn đng ký 85 t USD [5].
Thc t cho thy, t khi nc ta m ca hi nhp, vn đu t trc tip nc
ngoài đã đóng mt vai trò quan trng đi vi nn kinh t Vit Nam trong công cuc
công nghip hoá, hin đi hoá đt nc. Th nht, ngun vn FDI đã góp phn b
sung ngun vn đu t phát trin kinh t xã hi - đc bit vi nc ta thuc nhóm

6
các nc đang phát trin, thu nhp ca dân c còn thp. Th hai, FDI to điu kin
chuyn giao và ng dng công ngh tiên tin ti Vit Nam, nâng cao nng lc sn
xut công nghip và xut khu. Th ba, FDI giúp to công n vic làm trc tip và
gián tip cho hàng triu lao đng có k nng gin đn và bc đu góp phn hình
thành mt lc lng lao đng có k nng cao, đng thi to c hi đ các nhà qun
lý ca Vit Nam tip cn vi trình đ qun lý sn xut ca th gii. Th t, FDI góp
phn quan trng vào ngân sách nhà nc và ci thin cán cân thanh toán. Th nm,
FDI là cu ni quan trng gia kinh t Vit Nam vi nn kinh t th gii ( không
ch v kinh t tip cn và m rng th trng, mà còn v phát trin du lch, vn hóa,
giáo dc, y t, ).
Nh vy, FDI nh hng đn nn kinh t  tt c các lnh vc kinh t, vn
hoá và xã hi. Tuy nhiên, đi vi các nc đang phát trin, k vng ln nht ca
vic thu hút FDI ch yu là nhm mc tiêu tng trng kinh t. Th nhng, tác
đng ca FDI đi vi tng trng kinh t vn còn gây nhiu tranh cãi trong gii

nghiên cu và hc thut. c bit, các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia
FDI vi tng trng kinh t ca Vit Nam nht là thông qua các mô hình kinh t
lng vn còn rt him. Các nghiên cu v FDI ti Vit Nam thng tp trung vào
các nhân t nh hng và tác đng ca FDI. Ti sao mi quan h gia FDI vi tng
trng kinh t ca Vit Nam cn đc quan tâm? Bi vì đây là vn đ rt quan
trng trong điu hành kinh t v mô. Chính ph rt cn các bng chng hu ích đ
xem xét vic ra quyt đnh có nên tip tc khuyn khích thu hút FDI hn na hay
không? V li, dù đã đt đc nhng kt qu nht đnh, nhiu ý kin cho rng Vit
Nam vn cha tn dng ti u các c hi thu hút FDI và cha ti đa đc li ích
mà FDI có th mang li. Hn th na, dòng vn FDI vào Vit Nam rt ln nhng
liu có tác đng tích cc đn tng trng kinh t? T đó, vn đ đt ra là: Mi quan
h hai chiu gia FDI và tng trng kinh t ti Vit Nam có tn ti hay không?
ây chính là câu hi nghiên cu ca lun vn.
 tr li câu hi trên, tác gi lun vn “Phân tích mi quan h gia đu
t trc tip nc ngoài vi tng trng kinh t ca Vit Nam” đi sâu nghiên

7
cu và làm sáng t mi quan h bin chng gia FDI và tng trng kinh t ti Vit
Nam ; đng thi phân tích các nhân t nh hng đn tng trng và thu hút FDI
ca Vit Nam. T đó, tác gi đ xut nhng kin ngh chính sách nhm tn dng ti
u các c hi thu hút FDI và ti đa đc li ích mà FDI có th mang li, nu FDI
tht s có tác đng tích cc đn tng trng kinh t ca Vit Nam.
2. Mc đích nghiên cu:
*Mc đích nghiên cu ca lun vn là:
- Xác đnh mi quan h hai chiu gia FDI và tng trng kinh t ti Vit Nam.
- Kt qu ca lun vn góp phn cung cp thông tin có ích cho vic xây dng
chính sách kinh t, đu t, nhm ti đa hóa nhng li ích mà FDI có th mang li
cho Vit Nam.
*Mc đích c th :
(i) Xác đnh FDI có tác đng đn tng trng hay không.

(ii) Xác đnh tng trng có thúc đy FDI hay không.
(iii) Xác đnh các yu t khác nh hng đn tng trng và thu hút FDI.
(iv) Cung cp thông tin hu ích cho các cp lãnh đo trong vic ra quyt đnh xây
dng chính sách thu hút đu t.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
*i tng nghiên cu ca đ tài là FDI và tng trng kinh t Vit Nam.
*Phm vi nghiên cu ca đ tài là 64 tnh thành ca Vit Nam, bao gm: An
Giang, Bà Ra - Vng Tàu, Bc Liêu, Bc Kn, Bc Giang, Bc Ninh, Bn Tre,
Bình Dng, Bình nh, Bình Phc, Bình Thun, Cà Mau, Cao Bng, Cn Th,
à Nng, c Lk, c Nông, in Biên, ng Nai, ng Tháp, Gia Lai, Hà
Giang, Hà Nam, Hà Ni, Hà Tây, Hà Tnh, Hi Dng, Hi Phòng, Hu Giang, Hoà
Bình, Hng Yên, Khánh Hoà, Kiên Giang, Kon Tum, Lai Châu, Lâm ng, Lng
Sn, Lào Cai, Long An, Nam nh, Ngh An, Ninh Bình, Ninh Thun, Phú Th,
Phú Yên, Qung Bình, Qung Nam, Qung Ngãi, Qung Ninh, Qung Tr, Sóc
Trng, Sn La, Tây Ninh, Thái Bình, Thái Nguyên, Thanh Hoá, Tha Thiên Hu,

8
Tin Giang, H Chí Minh, Trà Vinh, Tuyên Quang, Vnh Long, Vnh Phúc và Yên
Bái. Thi gian nghiên cu gii hn trong giai đon t nm 2003 – 2007.
4. Phng pháp nghiên cu:
 tài s kt hp c hai phng pháp nghiên cu là phân tích đnh tính và phân
tích đnh lng. C th, phng pháp phân tích đnh tính s đc s dng đi vi
s liu thng kê mô t hin trng FDI và tng trng kinh t ca Vit Nam trong
thi gian t nm 1988 đn nm 2007. i vi s liu thng kê th cp ca 64 tnh
thành ca Vit Nam trong giai đon 2003 - 2007, tác gi lun vn s tin hành s
dng phng pháp đnh lng thông qua mô hình hi quy tuyn tính bi vi h
phng trình đng thi. Trong quá trình nghiên cu, tác gi lun vn cng s dng
tng hp các phng pháp thng kê mô t, so sánh, h thng và có s k tha các
kin thc, tài liu liên quan.
5. Kt cu ca lun vn:

Ngoài phn m đu, mc lc, ph lc và tài liu tham kho, toàn b ni dung
chính ca lun vn đc chia làm 4 chng sau đây:

Chng 1: Các lý thuyt v tng trng kinh t và đu t trc tip nc
ngoài. Tác gi tp trung gii quyt c s khoa hc v mi quan h gia FDI và tng
trng kinh t di góc đ lý lun v các nhân t nh hng đn tng trng kinh
t, các nhân t nh hng đn thu hút FDI và tác đng ca FDI đn tng trng
kinh t thông qua kênh đu t; khái lun các nghiên cu trc v mi liên h gia
FDI và tng trng kinh t  các nc trên th gii cng nh  Vit Nam.

Chng 2: Tng trng kinh t và đu t trc tip nc ngoài  Vit Nam
t nm 1988 đn nm 2007. Tác gi trình bày tình hình tng trng kinh t; tng
quan v các giai đon phát trin ca FDI và rút ra mt s đc đim ca dòng vn
FDI; xác đnh vai trò ca khu vc FDI đi vi nn kinh t Vit Nam, đc bit là
tng trng kinh t.


9
Chng 3: Phân tích mi quan h gia FDI và tng trng kinh t  Vit
Nam. Tác gi đa ra mô hình đánh giá tác đng ca FDI đn tng trng cng nh
tác đng ngc li ca tng trng đi vi vic thu hút FDI; phân tích ngun s liu
và trình bày kt qu đánh giá ca mô hình.

Chng 4: Kt lun và kin ngh. Trong chng này, tác gi tóm lc các kt
qu nghiên cu đt đc, trên c s đó đa ra các kin ngh chính sách nhm ti đa
hoá li ích mà FDI có th mang li, đng thi đ ra các gii pháp đy mnh thu hút
dòng vn FDI vào Vit Nam.

10
CHNG 1
CÁC LÝ THUYT V TNG TRNG KINH T
VÀ U T TRC TIP NC NGOÀI

1.1. Lý thuyt tng trng kinh t
1.1.1. Khái nim tng trng kinh t (economic growth)
Simon Kuznet (1966) đnh ngha “tng trng kinh t là s gia tng bn
vng v sn phm tính theo đu ngi hoc theo tng công nhân”. nh ngha này
tng t nh đnh ngha do Douglass C.North và Robert Paul Thomas (1973) đa
ra: “tng trng kinh t xy ra nu sn lng tng nhanh hn dân s” [19] . Trong
khi đó, Hendrik Van den Berg cho rng “tng trng kinh t là tng phúc li ca

con ngi” [9].
Các nhà kinh t hc s dng hai ch tiêu là tng sn phm quc dân (GNP)
bình quân đu ngi hoc tng sn phm quc ni (GDP) bình quân đu ngi đ
đo lng tc đ tng trng kinh t ca mt quc gia, vùng hay lãnh th. Theo quan
đim ca tác gi, tng trng kinh t là s tng lên ca tng sn phm quc ni bình
quân đu ngi. Vì th, tc đ tng trng kinh t đc đo bng tc đ tng trng
tng sn phm quc ni bình quân đu ngi hàng nm.

1.1.2. Các nhân t thúc đy tng trng kinh t:
Các nhân t thúc đy tng trng kinh t trong các lý thuyt tng trng có
nhng nét khác nhau. Da vào hàm sn xut Y = F(K, L), lý thuyt tng trng c
đin cho rng ngun tng trng bao gm vn (K) và lao đng (L). Vì th, chuyên
môn hoá và ci tin k thut s giúp nâng cao hiu qu vn và lao đng. Ngoài ra,
theo lý thuyt tng trng c đin (trc 1950), ngoi thng và th trng cng
góp phn ci thin hiu qu ca vn và lao đng. Trong khi đó, lý thuyt tng
trng tuyn tính (1950 – 1960) nhn mnh vai trò ca tit kim, vn và nng sut
vn đi vi tng trng kinh t. V phn mình, lý thuyt tng trng mi (1980 –

11
1990s) tp trung vào vai trò ca tri thc, vn nhân lc, nghiên cu và phát trin
(R&D), li sut tng lên theo quy mô và ngoi thng trong tin trình tng trng
[9]. Nhìn chung, tng trng kinh t ph thuc vào nhiu nhân t, song các nhân t
c bn là:
Th nht, ngun nhân lc. Nhiu nhà kinh t cho rng ngun nhân lc hay
vn con ngi là yu t quan trng nht trong tng trng kinh t. Theo Schultz
(1961), vn con ngi bao gm th trng; trình đ hc vn (đào to chính quy, ph
cp và ti chc); k nng, k lut lao đng; và di c đ tìm các c hi ngh nghip
tt hn [56]. Hu ht tt c các yu t khác ca sn xut nh vn, nguyên vt liu,
công ngh đu có th mua hoc vay mn đc nhng ngun nhân lc thì rt khó
có th làm điu tng t. Mt nc có th mua nhng thit b thông tin vin thông,

máy tính, máy phát đin hin đi nht. Th nhng, nhng hàng hóa vt cht có vai
trò vn này ch có th phát huy ti đa hiu qu bi nhng ngi công nhân có sc
kho, đc đào to, có k nng và k lut lao đng tt. Có th nói: “ngun lc con
ngi là ngun lc ca mi ngun lc”, là “tài nguyên ca mi tài nguyên”. Vì vy,
con ngi có sc kho, trí tu, tay ngh cao, có đng lc và nhit tình, đc t chc
cht ch s là nhân t c bn ca tng trng kinh t. Các nghiên cu ca Romer,
1986; Mankiw 1992; Lucas, 1993; Young, 1995; và Barro, 1998 đã chng minh vai
trò to ln ca nhân t ngun nhân lc này [54], [44], [42], [66] và [29].
Th hai, vn đu t (bao gm đu t t nhân, đu t chính ph và đu t
nc ngoài). Theo các nhà kinh t, vn đu t là mt trong nhng nhân t quan
trng ca quá trình sn xut. Tùy theo mc đ vn đu t mà ngi lao đng đc
s dng nhng máy móc, thit b nhiu hay ít (t l t bn trên mi lao đng) và to
ra sn lng cao hay thp. Th nhng, mt quc gia mun tích ly vn trong tng
lai cn có s hy sinh tiêu dùng cá nhân trong hin ti. Nhng nc tng trng
nhanh có xu hng đu t mnh vào sn xut nhng hàng hóa mang tính cht là
ngun vn mi. Nhng nc có tc đ tng trng nhanh thng dành 10% đn 20
% thu nhp cho vic to ra vn. Tuy nhiên, vn đu t ca toàn xã hi không ch là
máy móc, thit b dùng cho sn xut, mà còn bao gm c lng vn đu t đ phát

12
trin li ích chung ca toàn xã hi. ó là lng vn đu t phát trin c s h tng
ca quc gia, mà phn ln là do chính ph đu t. Ngoài ra, ngun vn đu t t
nc ngoài cng đóng vai trò quan trng không kém (s đc xem xét trong các
phn sau). Các nhà kinh t hc đã ch ra mi liên h gia tng GDP vi tng vn
đu t. C th, Harod Domar đã nêu công thc tính hiu sut s dng vn sn phm
gia tng vit tt là ICOR (Incremental Capital Output Ratio). ó là t l tng đu t
chia cho t l tng ca GDP. Nhng nn kinh t thành công thng khi đu quá
trình phát trin kinh t vi các ch s ICOR thp, thng không quá 3%, có ngha là
phi tng đu t 3% đ tng 1% GDP. Mt nn kinh t tng trng cao không ch
dng li  vic tng khi lng vn đu t, mà còn phi đc bit chú ý đn hiu qu

s dng vn, qun lý vn cht ch, đu t vn hp lý vào các ngành, các lnh vc
ca nn kinh t. Vai trò vn đu t đi vi tng trng kinh t đã đc nghiên cu
bi các nhà kinh t nh Solow, 1956; Mankiw, Romer, và Weil, 1992 [57], [43].
Th ba, tin b công ngh. Lch s phát trin đã chng minh tng trng
kinh t rõ ràng không phi là s sao chép gin đn, là vic đn thun ch tng thêm
lao đng và vn. Ngc li, đây là quá trình sáng ch và thay đi công ngh sn
xut không ngng. Tin b công ngh có tác dng thúc đy tng trng vì nó góp
phn làm: i) tng nng sut lao đng; ii) tng nng sut vn; iii) tit kim lao đng,
vn trên sn phm nên cùng lng chi phí nhng sn phm to ra nhiu hn; iv) m
ra các ngành ngh và sn phm mi…
Các nhà kinh t tân c đin mà đi din là Solow (1991) cho rng: do sn
phm biên ca các yu t sn xut st gim cho nên tng trng bn vng ch có th
thc hin đc thông qua vic thay đi công ngh; bi vì vic áp dng công ngh
mi hin đi làm gim chi phí thc t [58]. Trong nghiên cu thc tin ca mình,
Nafziger (1990) đã đi đn kt lun rng tích ly vn và tin b công ngh là nhng
nhân t chính gii thích cho s tng trng kinh t phi thng ca các nc Tây Âu
và Nht Bn trong 125-150 nm tr li đây [47]. Nhng phát minh đã làm nng sut
tng mnh là đng c hi nc, máy phát đin, đng c đt trong,… Ngày nay,

13
công ngh phát trin ngày càng nhanh chóng, nht là công ngh thông tin, công
ngh sinh hc, công ngh vt liu mi góp phn gia tng hiu qu ca sn xut.
Th t, xut khu. Tác đng ca xut khu đi vi tng trng kinh t đc
thut ng kinh t gi là “export-led growth”, ngha là tng trng kinh t da vào
xut khu. Xut khu có th có tác đng đn tng trng kinh t mt cách trc tip
vì nó là mt thành phn ca tng sn phm hay mt cách gián tip thông qua nh
hng ca nó đn các nhân t ca tng trng. Theo Ngân hàng Th gii (1993),
xut khu có nh hng tích cc đn tng trng qua nhiu cách. C th là: i) Xut
khu làm tng nhu cu trong nn kinh t và do vy m rng th trng cho sn xut
ni đa. ii) Vic hng v xut khu và ci m thng mi ci thin quá trình tái

phân b ngun lc, làm tng nng lc s dng ngun lc và cnh tranh ca quc
gia. iii) Xut khu làm tng đu t trong nc cng nh thu hút đu t nc ngoài.
iv) Xut khu giúp gim bt ràng buc v cán cân thng mi. v) Xut khu thúc
đy thay đi công ngh và ci thin ngun vn nhân lc, qua đó làm tng nng sut
[18], [64]. Nhiu nhà kinh t đã nghiên cu và chng minh tác đng tích cc ca
xut khu đi vi tng trng kinh t là Moschos, 1989; Ram, 1987; Tyler, 1981
[46], [52] và [59].
Nh vy, tác gi s chn các nhân t tác đng đn tng trng GDP ca Vit
Nam trong mô hình phân tích đnh lng trong chng 3 là:
1) Vn đu t, bao gm:
- u t khu vc nhà nc: bao gm vn ngân sách và vn doanh nghip
nhà nc.
- u t ni đa khu vc ngoài nhà nc: bao gm vn kinh t tp th, t
nhân và cá th.
- u t khu vc có vn FDI.
2) Chuyn giao công ngh: bin đi din cho nhân t này s đc tính bng
t trng nhp khu máy móc thit b/ GDP.
3) Ngun nhân lc: ây là nhân t phn ánh trình đ ca lc lng lao
đng, đc hình thành t nhiu kênh khác nhau nhng ch yu vn qua

14
kênh giáo dc. Vì th, tác gi s chn s sinh viên tt nghip đi hc và
cao đng/ 1000 dân đang làm vic trong nn kinh t làm bin đi din cho
nhân t này.
4) Xut khu: nhân t này s đc đi din bng bin t trng xut khu
hàng hoá và dch v/ GDP.

1.2. Lý thuyt đu t trc tip nc ngoài
1.2.1. nh ngha đu t trc tip nc ngoài (FDI = Foreign Direct Investment)
Cho đn nay, đã có nhiu cách hiu khác nhau v FDI. Dwight H.Perkins

(1983) cho rng FDI là mt khon đu t dài hn  nc ngoài, có liên quan đn s
kim soát khá nhiu v mt qun lý [7].
Theo Qu Tin t Quc t (IMF), FDI là mt công cuc đu t ra khi biên
gii quc gia, trong đó ngi đu t trc tip (Direct Investor) đt đc mt phn
hay toàn b quyn s hu lâu dài mt doanh nghip đu t trc tip (Direct
Investment Enterprise) trong mt quc gia khác. Quyn s hu này ti thiu phi là
10% tng s c phn mi đc công nhn là FDI [2].
Theo T chc Hp tác Phát trin Kinh t (OECD), FDI bao gm các hot
đng kinh t ca các cá nhân, k c vic cho vay dài hn hoc s dng ngun li
nhun ti nc s ti nhm mc đích to dng quan h kinh t lâu dài và mang li
kh nng gây nh hng thc s v qun lý [51].
Ngân hàng Th gii (WB) đnh ngha FDI là mt khon đu t đc thc
hin nhm đt đc mt lãi sut n đnh v mt qun lý (thng ti thiu là 10%
trên s c phn có quyn b phiu) trong mt doanh nghip hot đng ti mt quc
gia khác vi nc s ti ca nhà đu t [2].
T chc Thng mi Th gii (WTO) đa ra đnh ngha nh sau v FDI:
FDI xy ra khi mt nhà đu t t mt nc (nc ch đu t) có đc mt tài sn 
mt nc khác (nc thu hút đu t) cùng vi quyn qun lý tài sn đó. Phng
din qun lý là th đ phân bit FDI vi các công c tài chính khác [4].

15
Lut u t nc ngoài ti Vit Nam nm 1987 đa ra khái nim: “u t
trc tip nc ngoài là vic t chc, cá nhân nc ngoài đa vào Vit Nam vn
bng tin nc ngoài hoc bt kì tài sn nào đc chính ph Vit Nam chp thun
đ hp tác kinh doanh trên c s hp đng hoc thành lp xí nghip liên doanh hoc
doanh nghip 100% vn nc ngoài theo quy đnh ca lut này” (Khon 3, iu 2)
[10].
Mi nht, theo Lut u t s 59/2005/QH11 đc Quc hi nc Cng hòa
Xã hi Ch ngha Vit Nam thông qua ngày 29 – 11 – 2005, đu t trc tip là hình
thc đu t do nhà đu t b vn đu t và tham gia qun lý hot đng đu t

(Khon 2, điu 3); nhà đu t nc ngoài là t chc, cá nhân nc ngoài b vn đ
thc hin hot đng đu t ti Vit Nam (Khon 5, iu 3); và doanh nghip có vn
đu t nc ngoài bao gm doanh nghip do nhà đu t nc ngoài thành lp đ
thc hin hot đng đu t ti Vit Nam, doanh nghip Vit Nam do nhà đu t
nc ngoài mua c phn, sáp nhp, mua li (Khon 6, iu 3) [11].
Theo quan đim ca tác gi, FDI đc hiu là hình thc đu t dài hn ca
cá nhân hay công ty nc này vào nc khác bng cách thit lp c s sn xut,
kinh doanh. Cá nhân hay công ty nc ngoài đó s nm quyn qun lý c s sn
xut kinh doanh này.
1.2.2. Các nhân t nh hng đn vic thu hút FDI
Lý thuyt v các nhân t nh hng đn vic thu hút FDI có th đc phân
chia thành 2 loi  cp đ vi mô và v mô. Các lý thuyt thuc v vi mô tp trung
vào các chi tit, đng c khin các công ty m rng sn xut  nc ngoài. Trong
khi đó, các lý thuyt thuc v v mô c gng tìm ra nhng nhân t nào quyt đnh
đn mc đ thu hút FDI ca mt quc gia. Trong gii hn nghiên cu, lun vn s
tp trung vào các lý thuyt v FDI  cp đ v mô. Có nhiu nhân t tác đng đn
vic thu hút FDI, song có mt s nhóm nhân t chính sau đây:
Th nht, môi trng kinh t v mô n đnh, tng trng kinh t cao và
bn vng, lm phát đc kim soát tt. ây là nhóm nhân t rt quan trng trong
thu hút FDI, bi vì trong mt môi trng kinh t v mô thiu n đnh thì s tim n

16
nhiu ri ro, do vy nhà đu t s không sn lòng b vn đu t (Dunning, 1970,
1993, 1995) [32]. Tng trng kinh t là mt trong nhng yu t quan trng nht
tác đng tích cc đn vic thu hút FDI ca mt quc gia. Các nc có tc đ tng
trng kinh t cao và bn vng thng thu hút FDI nhiu hn các nc có nn kinh
t không n đnh. Nhiu nhà nghiên cu đã chng minh điu này (Hsieh Wen-Jen,
2005; Lipsey, 2000; và Schneider and Frey, 1985) [35], [40], [55]. S liu thu hút
FDI và tng trng kinh t ca mt s nc trên th gii nm 2006 đc trình bày
trong bng 1.1 cng gi m mi quan h tuyn tính gia hai bin s này.

Bng 1.1. Thu hút FDI và tng trng kinh t ca mt s nc trên th
gii nm 2006:
Quc gia FDI (t USD) Tng trng kinh t (%)
Trung Quc 78,1 11,6
Nga 30,8 7,4
n  17,5 9,7
Vit Nam 12 8,17
Colombia 6,5 6,8
Malaysia 6,1 6,0
Philippines 2,3 5,4

Ngun: World Development Indicatior database 2007[65]
Th hai, h thng c s h tng đy đ và đng b. H tng c s bao gm
h tng c s vt cht - k thut (hay c s h tng cng) và h tng c s kinh t -
xã hi (hay c s h tng mm). H thng h tng c s liên quan đn c các yu t
đu vào ln đu ra ca hot đng kinh doanh, nên nó là điu kin nn tng đ các
nhà đu t có th khai thác li nhun. Nu h tng c s yu kém và thiu đng b
thì nhà đu t rt khó khn đ trin khai d án, chi phí đu t tng cao, quyn li
ca nhà đu t không đc bo đm và do vy, nhà đu t s không mun đu t
vn ca mình.
+ C s h tng cng (nh đng sá, đin nc, vn ti, bu chính, vin
thông,…) là mt nhân t nh hng quan trng đn vic thu hút FDI. i vi các
nc đang phát trin, quc gia nào có h tng c s tt s thu hút đc nhiu FDI
hn. Nhiu nghiên cu trc đây ca các tác gi đã ch ra nh hng tích cc ca
c s h tng cng đn vic thu hút dòng vn FDI (Asidu, 2002; Kumar N.

17
&Pradhan J.P, 2002 ; Loree and Guisinger, 1995; và Wheeler and Mody, 1992)
[28], [38], [41] và [63].
+ C s h tng mm (nh h thng th trng trong nc, h thng lut

pháp và hiu lc thc thi, s lng và cht lng ngun nhân lc, chi phí lao
đng…) cng nh hng không nh đn vic thu hút FDI. Mc tiêu ca vic
chuyn vn ra nc ngoài ca nhà đu t là nhm khai thác th trng, nên nu th
trng ca nc tip nhn đu t nh, kh nng thanh toán ca dân c b hn ch
thì s không hp dn các nhà đu t nc ngoài. iu này lý gii ti sao mt s
nc dành rt nhiu u đãi cho các nhà đu t nc ngoài nhng không thu hút
đc lung vn FDI, do không có quy mô th trng đ sc hp dn. Vì th, quy
mô th trng là mt nhân t quan trng trong vic thu hút FDI. Mt nc có quy
mô th trng ln s to ra nhiu c hi buôn bán, khai thác các ngun li và mang
li li nhun cho các công ty và vì vy thu hút đc dòng vn FDI (Moore, 1993;
Schneider & Frey, 1985 ; và Wang and Swain, 1995) [45], [55] và [62].
Ngoài ra, cht lng ngun nhân lc và chi phí lao đng cng nh hng đn
vic thu hút FDI. Chi phí lao đng r là mt nhân t nh hng đn vic dòng vn
FDI chy vào các nc đang phát trin. Các nghiên cu ca Wheeler & Mody
(1992), Schneider & Frey (1985), và Loree & Guisinger (1995) đã ch ra rng chi
phí lao đng thp tác đng tích cc lên vic thu hút FDI. Bên cnh đó, các nc có
ngun lao đng di dào và có k nng s thu hút FDI nhiu hn, đc bit trong
nhng ngành ngh tp trung s dng nhiu lao đng yêu cu có hàm lng k thut
cao.
Th ba, đó là đ m ca nn kinh t, khuyn khích xut khu và s n
đnh chính tr. Nn kinh t càng m ca thì mc đ giao thng, buôn bán càng
mnh, các doanh nghip s có th trng xut nhp khu ln hn và có nhiu c hi
hn trong đu t m rng sn xut kinh doanh. Bên cnh đó, mt quc gia có nn
chính tr n đnh thì mc đ ri ro khi đu t ca các doanh nghip s đc gim
thiu. Chính vì th, đây cng là nhng bin s quan trng nh hng ln đn vic

18
thu hút FDI ca mt quc gia (Bende- Nabende et al., 2000 & 2002; Dunning,
1970, 1993, 1995; và Wen-jen Hsieh, 2005) [31], [32] và [35].

Nh vy, tác gi s chn các nhân t nh hng đn thu hút FDI ca Vit
Nam trong mô hình phân tích đnh lng trong chng 3 là:
1) Tng trng kinh t: đc đo bng tc đ tng trng GDP đu ngi.
2) Quy mô th trng: bin đi din là GDP đu ngi.
3) u t ni đa bình quân đu ngi: lý do tác gi đa bin này vào là đ
xem xét tác đng ln át ca dòng vn FDI đi vi đu t trong nc có
xy ra hay không.
4) C s h tng: bin đi din là s máy đin thoi/ 1000 dân. ây là s
máy đc tính cho c tiêu dùng và sn xut, có th đi din mt cách
tng đi cho c s h tng cng.
5) Ngun nhân lc: ây là nhân t phn ánh trình đ ca lc lng lao
đng, đc hình thành t nhiu kênh khác nhau nhng ch yu vn qua
kênh giáo dc. Vì th, tác gi s chn s sinh viên tt nghip đi hc và
cao đng/ 1000 dân đang làm vic trong nn kinh t làm bin đi din cho
nhân t này.
6) Chi phí lao đng: bin đi din là mc lng trung bình hang tháng ca
ngi lao đng.
7)  m ca nn kinh t: bin đi din là t trng tng xut nhp khu trên
GDP.

1.3. Tác đng ca FDI đn tng trng
FDI tác đng ti tng trng kinh t thông qua nhiu kênh khác nhau. Cách
tip cn hp cho rng tác đng ca FDI đi vi tng trng thng đc trc tip
thông qua kênh đu t và gián tip thông qua các tác đng tràn (spill-over effect).
Theo cách tip cn rng, FDI gây áp lc buc nc s ti phi nâng cao nng lc
cnh tranh quc gia mà trc ht là ci thin môi trng đu t, qua đó làm gim

19
chi phí giao dch cho các nhà đu t nc ngoài, tng hiu sut ca vn và cui
cùng là tác đng tích cc ti tng trng kinh t. Trong khuôn kh lun vn, tác gi

ch tp trung nghiên cu phân tích tác đng ca FDI ti tng trng kinh t theo
cách tip cn hp và gii hn  phm vi tác đng trc tip thông qua kênh đu t
bng cách s dng mô hình tng trng  cp v mô. Tác đng ca FDI đi vi tng
trng kinh t đc nhiu lý thuyt tng trng kinh t phân tích khác nhau.
Lý thuyt tng trng tân c đin tìm cách gii thích nguyên nhân và kt qu
ca s xut hin dòng vn FDI ti các nc đang phát trin. Trong lý thuyt tân c
đin, dòng vn FDI chy vào các nc đang phát trin s giúp các nc ch nhà
này lp đy khong trng gia tit kim - đu t, khong trng trao đi nc ngoài
và khong trng tài chính. Walt W. Rostow (1960, 1971) đã phát trin mô hình tng
trng tuyn tính 5 giai đon ca mình đ gii thích s hin din ca dòng vn FDI
trong tin trình chuyn đi ca các nn kinh t đang phát trin
1
.Theo đó, dòng FDI
vào các nc đang phát trin đc xem nh là mt bin pháp đ đáp ng nhu cu v
vn đu t cng nh đ chuyn giao công ngh trong tin trình chuyn đi t lc
hu sang phát trin. Ông nhn mnh vai trò ca vin tr và đu t nc ngoài đi
vi tng trng. Trong khi đó, Robert Solow (1965) trong mô hình tng trng
mang tên mình đã ch ra rng sn lng tng trng đu ra là kt qu ca vic gia
tng cht và lng lao đng, s b sung ngun vn nc ngoài và tin b công
ngh.
Bên cnh đó, lý thuyt chit trung (the Eclectic Theory of FDI), đc phát
trin bi Dunning (1988) đã cung cp mt phng pháp phân tích khác v mi quan
h gia FDI và tng trng kinh t. Da trên phân tích v li th cnh tranh, lý
thuyt này ch ra rng vic thu hút ngun vn FDI ph thuc rt nhiu vào các nhân
t và đc tính ca nc s ti. Mt trong các nhân t đó là tng trng kinh t [33].
Lý thuyt tng trng mi gii thích tác đng ca FDI đi vi tng trng
thông qua ngoi tác tri thc và s tn ti ca vn con ngi ti các nc đang phát


1

5 giai đon ca mô hình là: xã hi truyn thng, chun b tin ct cánh, ct cánh, n lc trng thành và tiêu
dùng khi lng ln.


20
trin ch nhà. Borensztein (1995), Mankiw (1992) và Lucas (1990) đã phát trin mô
hình tng trng tân c đin bng cách đem 2 nhân t tng trng chính là vn vt
cht và vn con ngi vào đ gii thích s xut hin ca FDI ti các nc đang phát
trin. Kt qu thu đc t mô hình này cho thy tng trng kinh t đc xác đnh
bi nhiu yu t khác nhau, trong đó, tn ti mi quan h trc tip gia FDI và tng
trng kinh t
2
. Thông qua FDI, không nhng nhiu hàng hoá vn mi đc to ra
làm tng tài sn vn vt cht ca nn kinh t, mà chi phí sn xut ra chúng còn gim
đi, và qua đó tác đng tích cc đn tng trng kinh t. Ngoài ra, tc đ tng trng
còn t l nghch vi mc chênh lch v công ngh gia các nc phát trin và nc
nhn FDI. Tác đng này th hin s bt kp ca các nc nghèo hn so vi các
nc giàu hn trong tng trng kinh t. Các tác đng trên là lý do khin tt c các
nc, nht là các nc nghèo, đu rt n lc thu hút ngun vn FDI vi k vng
góp phn vào tng trng kinh t.

1.4. Các nghiên cu trc v mi liên h gia FDI và tng trng kinh t
Trên th gii đã có khá nhiu nghiên cu v mi quan h gia FDI vi tng
trng kinh t và thng s dng phng pháp phân tích đnh lng đ kim đnh
và lng hóa mi quan h này. áng chú ý là các nghiên cu sau:
Kevin N. Lumbila (2005) đã chng minh đc mi quan h nhân qu gia
FDI và tng trng ca 47 nn kinh t châu Phi da trên s liu trong 2 thp niên
(1980 – 2000). Theo đó, FDI tác đng tích cc đn tng trng ca các nn kinh t
này thông qua các nhân t vn con ngi, c s h tng. Tuy nhiên, FDI ca châu
lc này là không nhiu, nên tác đng ca FDI đi vi tng trng tuy là tích cc

nhng không mnh so vi đu t ni đa và vin tr nc ngoài [37].
Basu và cng s (2003) đã tìm ra mi quan h hai chiu gia tng trng và
FDI thông qua khung phân tích d liu bng (Pannel Data) ca 23 nn kinh t đang
phát trin trong thi gian t nm 1978 đn 1996 [30].


2
Xem ph lc 1

21
Trong khi đó, Niar-Reichert và Weinhold (2001) bng k thut kim tra quan
h nhân qu d liu bng (Causality Test for Pannel Data) đã khám phá ra s tác
đng ca FDI đi vi tng trng ca các quc gia là không ging nhau, nhng tính
hiu qu ca FDI đi vi các nn kinh t m thì tim nng tng trng trong tng
lai có xu hng cao hn [49].
Vi cách tip cn khác, Abdur Chowdhury & George Mavrotas (2003) đã
dùng kim đnh Toda-Yamamoto đ kim tra mi quan h nhân qu gia FDI và
tng trng kinh t thông qua mô hình kinh t lng đi vi 3 quc gia là Chile,
Malaysia và Thái Lan trong thi gian t nm 1969-2000. Theo kt qu nghiên cu
này, tng trng và FDI tác đng qua li mnh m ti Malaysia và Thái Lan. Tuy
nhiên, nghiên cu cng khng đnh rng tng trng to ra FDI nhng FDI không
tác đng đn tng trng ti Chile [27].
Jordan Shan, Garry Gang Tian và Fiona Sun (1997) đã s dng d liu chui
thi gian và mô hình t hi quy véct (Vector Autoregression, VAR) 6 bin s áp
dng k thut không nhân qu Granger (the Granger no-causality) ca Toda và
Yamamoto (1995) đ kim tra mi quan h nhân qu gia FDI và tng trng kinh
t ca Trung Quc trong giai đon 1988 - 1996. Kt qu nghiên cu đã chng minh
đc mi liên h hai chiu rt cht ch gia FDI và tng trng kinh t trong
nghiên cu tình hung Trung Quc này. Các nhà nghiên cu khng đnh, làn sóng
FDI mnh trong nhng nm 90 đã giúp Trung Quc tip cn vi th trng nc

ngoài, ci thin công ngh, b sung đu t và tit kim ni đa. Mt khác, Trung
Quc đã đc li t s gia tng nhanh chóng v nhu cu ni đa và do đó đu t ni
đa  mc cao đã thúc đy nn kinh t tng trng nhanh và tái c cu công nghip.
Kt qu là Trung Quc đã to ra th trng ni đa khng l, da trên c s gia tng
thu nhp bình quân đu ngi không ngng cùng vi s xut hin ngày càng nhiu
ca tng lp trung lu ti nc này [36].
Trong khi đó, các nghiên cu v FDI  Vit Nam nói chung là khá nhiu,
nhng ch có mt s nghiên cu đi sâu xem xét tác đng ca FDI ti tng trng
kinh t và rt him nghiên cu v mi quan h 2 chiu gia FDI và tng trng kinh

22
t thông qua mô hình kinh t lng. Hu ht các nghiên cu v FDI  Vit Nam s
dng phng pháp phân tích đnh tính, tng kt tình hình FDI vào Vit Nam da
vào s liu thng kê. Các kt lun v tác đng ca FDI đn tng trng kinh t ch
yu da vào t trng ca FDI so vi tng đu t xã hi và đóng góp ca khu vc có
vn FDI vào GDP hoc vào tc đ tng giá tr sn xut ca ngành.
C th, Nick Freeman (2002), Nguyn Th Mi (2003), đã nghiên cu tng
quát hot đng FDI  Vit Nam cho ti nm 2002 và đu đi đn kt lun chung rng
FDI có tác đng tích cc ti tng trng kinh t  mc đ quc gia thông qua kênh
đu t và ci thin ngun nhân lc. Theo hai tác gi này, đ thu hút FDI, Vit Nam
cn m rng th trng, tìm đi tác mi và hoàn thin hn các chính sách ci cách
kinh t và t do hoá kinh doanh. Tuy nhiên, nghiên cu ch dng li  mc đ đnh
tính, cha s dng mô hình đ phân tích đnh lng [12] & [50].
Nghiên cu ca Nguyn Th Phng Hoa (2004) là mt trong s rt ít nghiên
cu dùng c hai phng pháp đnh tính và đnh lng. Tuy nhiên, nghiên cu này
ch lng hóa đc tác đng ca FDI ti tng trng ca các tnh Vit Nam nhm
mc đích cui cùng là tìm mi quan h gia FDI và xóa đói gim nghèo. Nghiên
cu kt lun rng FDI có tác đng tích cc ti tng trng kinh t ca các đa
phng thông qua hình thành và tích ly tài sn vn và có s tng tác tích cc
gia FDI và ngun vn nhân lc [48].

Nguyn Th Tu Anh và cng s (2006) s dng cách tip cn rng hn, kt
hp c hai phng pháp là phân tích đnh tính s dng s liu thng kê th cp, s
cp và phân tích đnh lng. Vi s liu chui thi gian t nm 1988 – 2003,
nghiên cu khng đnh FDI đã đóng góp tích cc vào tng trng  Vit Nam thông
qua kênh đu t và mc đ đóng góp tng lên khi Vit Nam chính thc hi nhp
vào nn kinh t khu vc và th gii. Kt lun rút ra t phân tích đnh lng là vn
con ngi - đc đo bng trình đ hc vn ca lc lng lao đng trong nghiên cu
này - không ch là đi lng xác đnh tng trng  Vit Nam, mà còn làm tng
đóng góp ca FDI ti tng trng. Bng cách th nghim ba ch tiêu khác nhau biu
th cho vn con ngi, nghiên cu cho rng vn con ngi hay trình đ thp ca lao

23
đng đang hn ch đóng góp hn na ca FDI vào tng trng. Ngoài ra, nghiên
cu cng đa ra bng chng cho rng FDI là ngun vn b sung cho vn trong
nc, ch không phi là vn thay th. Kt lun này cho phép bác b tác đng ln át
đu t ca FDI  tng th nn kinh t [3]. Tuy nhiên, nghiên cu này cng cha
lng hoá tác đng ngc li ca tng trng đi vi vic thu hút FDI.

Tóm li, các lý thuyt tng trng tân c đin và tng trng ni sinh đu
khng đnh vai trò và tác đng ca dòng vn FDI đi vi tng trng kinh t ti
nc s ti. Da vào các lý thuyt này, nhiu nghiên cu thc nghim gn đây trên
th gii đã tìm ra mi liên h gia FDI và tng trng kinh t ti các nc đang
phát trin. Tuy nhiên, các nghiên cu v mi quan h hai chiu này ti Vit Nam
vn còn rt him, nht là thông qua mô hình kinh t lng vi h phng trình đng
thi (Simultaneous System of Equations).  chng 2 tip theo, tác gi s tin hành
phân tích đnh tính mi quan h gia FDI và tng trng kinh t ti Vit Nam trc
khi đi sâu phân tích đnh lng mi quan h này trong chng 3.

24
CHNG 2
TNG TRNG KINH T VÀ U T TRC TIP NC
NGOÀI  VIT NAM T NM 1988 N NM 2007
3


2.1. Tình hình tng trng kinh t Vit Nam t nm 1988 đn nm 2007
Sau hn 20 nm thc hin đi mi, tc đ tng trng GDP ca Vit Nam đã
tng lên liên tc. Nu nh trong giai đon đu đi mi (1986 - 1990), GDP ch đt
mc tng trng bình quân 4,4%/nm, thì trong 5 nm tip theo (1991 - 1995), tng
trng GDP bình quân là 8,2%, cao nht trong các k hoch 5 nm t trc ti nay,
và thuc vào loi cao trong s các nc đang phát trin. Trong giai đon 1996 -
2000, tc đ tng GDP bình quân ca Vit Nam là 6,9%, tuy có thp hn na đu
thp niên 90 th k XX do nh hng ca cuc khng hong tài chính - tin t châu
Á, nhng vn vào loi cao trong khu vc. Trong 5 nm k tip (2001 – 2005), kinh
t Vit Nam tip tc tng trng vi tc đ tng GDP bình quân hàng nm là 7,5%.
Con s này càng n tng hn trong 2 nm 2006 và 2007 khi đt mc mc bình

quân mi nm là 8,3% (xem bng 2.1).
Bên cnh đó, thu nhp bình quân đu ngi ngày càng tng. Trc thi k
đi mi, phn ln dân s nc ta sng bng ngh nông, Vit Nam b đánh giá là
mt đt nc nghèo nàn, lc hu, vi mc thu nhp bình quân đu ngi rt thp và
có nhiu ngi trong din nghèo đói. ng li đi mi và chính sách hi nhp
kinh t quc t đã thúc đy kinh t tng trng, to ra nhiu vic làm cho ngi lao
đng, nâng cao thu nhp cho ngi dân. Tc đ tng trng GDP bình quân đu
ngi  Vit Nam trong giai đon 1990 - 2002 đt trung bình 5,2%. Thu nhp bình
quân đu ngi nm 2007 ca ngi dân Vit Nam đã đt 835 USD/nm. So vi
nm 1995, mc thu nhp bình quân đu ngi hin nay ca Vit Nam đã tng
khong 2,9 ln (xem bng 2.1)



3
Nu không có trích dn ngun khác, tt c s liu trong chng này đc ly t ngun chính thc ca Cc
u t nc ngoài - B K hoch và u t, và trên Website:
[5] và [6]