B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
PHAN NGC MN
G
G
I
I
I
I
P
P
H
H
Á
Á
P
P
N
N
Â
Â
N
N
G
G
C
C
A
A
O
O
H
H
I
I
U
U
Q
Q
U
U
H
H
O
O
T
T
N
N
G
G
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
C
C
H
H
Í
Í
N
N
H
H
S
S
Á
Á
C
C
H
H
X
X
Ã
Ã
H
H
I
I
N
N
H
H
M
M
G
G
Ó
Ó
P
P
P
P
H
H
N
N
T
T
H
H
C
C
H
H
I
I
N
N
C
C
H
H
Í
Í
N
N
H
H
S
S
Á
Á
C
C
H
H
X
X
Ó
Ó
A
A
Ó
Ó
I
I
,
,
G
G
I
I
M
M
N
N
G
G
H
H
È
È
O
O
C
C
A
A
C
C
H
H
Í
Í
N
N
H
H
P
P
H
H
LUN VN THC S KINH T
TP. HCM NM 2009
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
PHAN NGC MN
TÀI
:
G
G
I
I
I
I
P
P
H
H
Á
Á
P
P
N
N
Â
Â
N
N
G
G
C
C
A
A
O
O
H
H
I
I
U
U
Q
Q
U
U
H
H
O
O
T
T
N
N
G
G
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
C
C
H
H
Í
Í
N
N
H
H
S
S
Á
Á
C
C
H
H
X
X
Ã
Ã
H
H
I
I
N
N
H
H
M
M
G
G
Ó
Ó
P
P
P
P
H
H
N
N
T
T
H
H
C
C
H
H
I
I
N
N
C
C
H
H
Í
Í
N
N
H
H
S
S
Á
Á
C
C
H
H
X
X
Ó
Ó
A
A
Ó
Ó
I
I
,
,
G
G
I
I
M
M
N
N
G
G
H
H
È
È
O
O
C
C
A
A
C
C
H
H
Í
Í
N
N
H
H
P
P
H
H
Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS HOÀNG C
TP. HCM NM 2009
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cu “Gii pháp nâng cao hiu qu
hot đng Ngân hàng Chính sách xã hi nhm góp phn thc hin chính sách
xóa đói, gim nghèo ca Chính ph” là ca riêng tôi, các s liu, kt qu thu thp
đc trong quá trình thc hin là trung thc và có ngun trích dn chính xác. Tôi
xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi, không sao chép bt
k mt công trình nào khác và tôi chu trách nhim v li cam đoan trên.
HC VIÊN THC HIN
PHAN NGC MN
LI M U
Nn kinh t th trng Vit Nam la chn là kinh t th trng đnh hng
xã hi ch ngha, có ngha phát trin kinh t th trng đi đôi vi vic thc hin
xã hi, công bng, vn minh, dân ch đây là mt trong nhng biu hin c bn
ca đnh hng XHCN. Xut phát t quan t đim tt đp đó, ngay t i hi
ng làm th VI, ng ta xem xoá đói gim nghèo là mt trong nhng nhim v
quan trng hàng đu và thng xuyên.
Thc t cho thy, thu nhp và đi sng ca ngi dân đc ci thin đáng
k t khi chúng ta thc hin nn kinh t th trng. Nhng tình trng thiu vn
trong sn xut kinh doanh vn còn tn ti ph bin nht là vùng núi, nông thôn.
Hn na, do tác đng ca c ch th trng làm cho s phân bit giàu nghèo
ngày càng rõ rt.
Xut phát t nhng nhu cu đó, ng và Chính ph đã quyt đnh thành lp
ra mt c ch tín dng u đãi đ khc phc nhc đim ca c ch th trng. Vì
vy Ngân hàng chính sách xã hi đc ra đi nm 2003.
Do mi đc thành lp, bng s kt hp trí tu ca các B, Ban, Ngành
trung ng, NHCSXH đã tng bc đi vào hot đng n đnh, tng bc đi vào
lòng dân, khng đnh đc s tin tng ca ngi dân đi vi ng và Chính
ph. Trong nhng nm đu thành lp, NHCSXH hot đng còn nhiu vn đ bt
cp, có nhng thun li, bên cnh vn còn không ít khó khn.
Trc tình hình đó, tác gi mnh dng chn đ tài “Gii pháp nâng cao hiu
qu hot đng Ngân hàng chính sách xã hi nhm góp phn thc hin chính sách
xoá đói gim nghèo ca Chính ph”.
Mc tiêu ca đ tài nghiên cu là đánh giá thc trng v hot đng ca
NHCSXH đ tìm ra nhng u đim và nhng tn ti trong thi gian qua bng các
phng pháp tng hp, phân tích thng kê, đi chiu … t đó đa ra các gii
pháp góp phn nâng cao hiu qu hot đng trong công tác xóa đói, gim nghèo
thông qua kênh tín dng u đãi.
Toàn b lun vn bao gm 61 trang, 9 bng s li
u, 5 biu đ.
Kt cu lun vn bao gm 3 chng ngoài phn m đu:
Chng 1: Ngân hàng Chính sách xã hi vi nhim v xóa đói gim nghèo.
Chng 2: Thc trng v hot đng ca Ngân hang Chính sách xã hi đi
vi công cuc xóa đói gim nghèo Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng Ngân hàng Chính sách xã
hi nhm góp phn thc hin chính sách xóa đói, gim nghèo ca Chính ph.
MC LC Trang
CHNG 1
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
VI NHIM V XÓA ÓI, GIM NGHÈO
1. Ngân hàng chính sách xã hi và s ra đi ti Vit Nam 1
1.2. Mô hình t chc hot đng và các nghip v ch yu ca NHCSXH 3
1.2.1 Mô hình t chc hot đng 3
1.2.2 Các nghip v ch yu 6
1.2.2.1 Nghip v v ngun vn 6
1.2.2.2 Nghip v s dng vn 7
1.2.2.3 Các nghip v trung gian khác 12
1.2.3 Nhng s
khác bit c bn gia các nghip v ca NHCSXH và ngân
hàng thng mi 12
1.3 Chính sách xóa đói gim nghèo ca ng và Chính ph 13
1.4 Vai trò ca NHCSXH Vit Nam đi vi công tác xóa đói gim nghèo
trong nn kinh t 14
1.4.1 Xét cp đ ý nghiã v mô ca nn kinh t 14
1.4.2 Xét cp đ vi mô 14
1.5 S cn thit nâng cao hiu qu hot đng NHCSXH ti Vit Nam 15
CHNG 2
THC TRNG V HOT NG
CA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
I VI CÔNG CUC XGN VIT NAM
2.1 Nghip v v ngun vn 17
2.2 Nghip v s dng vn 20
2.2.1 Tc đ tng trng d n: 20
2.2.2 ánh giá kt qu thc hin NHCSXH qua các chng trình cho vay 21
2.2.2.1 Cho vay h nghèo 22
2.2.2.2 Cho vay gii quyt vic làm 24
2.2.2.3 Cho vay hc sinh sinh viên có hành cnh khó khn 25
2.2.2.4 Chng trình cho vay h sn xut kinh doanh vùng khó khn 26
2.2.2.5 Chng trình cho vay nc sch và v sinh môi trng nông thôn 27
2.2.2.6 Chng trình cho vay các đi tng chính sách đi lao
đng có thi
hn nc ngoài 29
2.3 Phân tích n xu (quá hn, n khoanh) qua các nm 31
2.4 D n y thác qua các t chc chính tr-xã hi 34
2.5 Kt qu thu nhp, chi phí các nm t 2003 đn 2007 36
2.6 C cu t chc và mng li giao dch 38
2.7 ánh giá chung 39
2.7.1 Nhng kt qu đt đc 39
2.7.2 Nhng tn ti, hn ch 42
CHNG 3
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG NHCSXH
NHM GÓP PHN THC HIN CHÍNH SÁCH XÓA ÓI,
GIM NGHÈO CA CHÍNH PH
3.1 nh hng chính sách xóa đói gim nghèo ca ng và Chính ph t
nm 2006 đn nm 2015 45
3.2 nh hng phát trin NHCSXH phc v mc tiêu xóa đói, gim nghèo
ca Chính ph 47
3.3 Các gii pháp nâng cao hiu qu hot đng NHCSXH Vit Nam 48
3.3.1 Nhóm gii pháp cp đ v mô 48
3.3.1.1 i vi Chính ph 48
3.3.1.2 i vi các B và c quan ngang B 51
3.3.2 Nhóm gii pháp cp đ vi mô (Bn thân NHCSXH) 53
3.3.2.1 C cu li b máy t chc hot đng 53
3.3.2.2 Tip tc nâng cao hiu qu s dng vn và tích cc ngoi giao đ
huy đng vn 55
3.3.2.3 y mnh công tác tuyên truyn cho các h vay 56
3.3.2.4 Nâng cao hiu qu đào to ca Trung tâm đào to NHCSXH 56
3.3.2.5 Nâng cao cht lng hot đng tín dng 57
3.3.2.6 Không nên thc hin cng nhc các vn bn nghip v 58
3.3.2.7 Hin đi hoá công ngh thông tin 58
3.3.2.8 Ban Hành quy ch khoán cho đa phng 59
3.3.2.9 Thay đi quy ch tuyn dng vào biên ch 59
3.3.3. Gii pháp h tr khác 59
3.3.3.1 i vi u ban nhân dân xã, phng nên thành lp h
i đng xét vay
vn t c s 59
3.3.3.2 Các Trng đi hc, cao đng, các trng dy ngh cn xác nhn
thông tin HSSV chính xác 59
3.3.3.3 i vi các t chc chính tr-xã hi nên cho vay ngoài hi viên 60
Kt lun 60
CÁC T VIT TT
NHCSXH : Ngân hàng Chính sách xã hi
NHTM : Ngân hàng thng mi
TC CT-XH : T chc Chính tr-xã hi
NHNg : Ngân hàng ngi nghèo
TCTD : T chc tín dng
HSSV : Hc sinh, sinh viên
GQVL : Gii quyt vic làm
TK&VV : Tit kim và vay vn
XHCN : Xã hi ch ngha
TBCN : T bn ch ngha
HQT : Hi đng qun tr
XGN : Xoá đói gim nghèo
HCCB : Hi Cu chin binh
TN : oàn Thanh niên
HPN : Hi Ph n
HND : Hi Nông dân
DANH MC CÁC BNG VÀ BIU
Bng
Trang
Bng 1 : Ngun vn t nm 2005 đn nm 2008 18
Bng 2 : Tc đ tng trng d n qua các nm 20
Bng 3 : Hiu sut s dng vn qua các nm 21
Bng 4 : D n các chng trình cho vay t nm 2002- 2008 22
Bng 5 : Phân loi cho vay HSSV theo ngành đào to nm 2007 26
Bng 6 : Tình hình n xu qua các nm 32
Bng 7 : D n y thác qua các t chc chính tr-xã hi 35
Bng 8 : Kt qu thu nhn t nm 2003-2007 37
Bng 9 : C cu t chc và mng li gia dch 38
Biu đ
Biu s 1 : C cu ngun vn qua các nm 19
Biu s 2 : Tng trng d n 33
Biu s 3 : N xu qua các nm 33
Biu s 4 : T trng n xu/ tng d n 33
Biu s 5 : D n các TC CT-XH qua các nm 36
Trang 1
CHNG 1
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
VI NHIM V XÓA ÓI, GIM NGHÈO
1.1 Ngân hàng chính sách xã hi và s ra đi ti Vit Nam
Ti Hi ngh trung ng 6 (khoá X) đã có Ngh quyt “tip tc hoàn thin
thin th ch kinh t th trng đnh hng XHCN”, coi đây là mt trong nhim
nhim v trng tâm hàng đu trong s nghip đi mi, phát trin đt nc.
Trc đây, khi nói đn kinh t th trng chúng ta thng quan nim rng kinh
t th trng đng nht vi kinh t TBCN. T ngày đi mi t duy, ng chúng
ta đã thng nht sn xut hàng hoá và kinh t th trng không phi là sn phm
ca riêng CNTB mà là thành qu phát trin tri qua nhiu phng thc sn xut,
đn phng thc sn xut CNTB thì kinh t th trng phát trin đn mc đin
hình.
Nn kinh t th trng n
c ta khác vi kinh t th trng TBCN v bn
cht và mc đích. Kinh t th trng đnh hng XHCN nhm xây dng c s
vt cht-k tht ca CNXH, gii quyt hài hoà gia phát trin kinh t và phát
trin xã hi. Phát trin kinh t vi vi yêu cu nâng cao đi sng nhân dân, thc
hin đng b mc tiêu dân giàu, nc mnh, xã hi công bng, dân ch vn
minh. nh hng này phi đc c th hoá trong tng chính sách xây dng và
phát trin t thp đn cao; th hin đc và rõ s đng nht mc tiêu kinh t và
mc tiêu xã hi.
Chính vì nhng quan đim đó, đ có nn kinh t th trng XHCN khác vi
bn cht ca TBCN, s hình thành NHCSXH là cn thit và là công c đc lc
cho Chính ph chuyên phc v đi tng chính sách n
c ta.
Ngoài ra, Trong h thng các h thng t chc tín dng, trc ht là 40
NHTM bao gm các NHTM nhà nc, NHTM c phn, 6 NHLD, các chi nhánh
Trang 2
ngân hàng nc ngoài và các đnh ch tài chính khác trong và ngoài nc …
hot đng theo c ch th trng, duy ch có mt t chc ngân hàng, đó là
NHCSXH hot đng không vì mc đích li nhun, gánh vác nhim v nng n
trc ng và nhân dân kiên trì thc hin chính sách xã hi. Bên cnh đó, k t
khi có NHCSXH phc v đi tng chính sách, ng và Nhà nc ta có mt
kênh chuyên phc v đi tng chính sách xã hi va t
p trung ngun vn va
có đi ng chuyên v lnh vc này đ có th rút ra nhiu kinh nghim v phc
v. Hn na, v mt kinh t khác, các NHTM có th chuyên phc v đc đi
tng thng mi góp phn phân rõ nhim v ca hai h thng ngân hàng, làm
cho hiu qu ca hai h thng này đc nâng cao rõ rt. NHTM chuyên phc v
đi tng khác (không phi chính sách), đng thi góp phn tng trng kinh t,
gim t l n quá hn. Còn NHCSXH, tng cng phát trin theo hng phc v
chính sách xã hi, kt hp vi các ban ngành chuyn giao, hng dn cho đi
tng chính sách khoa hc-k thut v nông lâm, ng nghip to điu kin cho
các h này rút ngn khong cách giàu nghèo do c ch th trng đem li.
T nhng kinh nghim thc t và trên c
s xem xét đ án cu Ngân hàng
Nhà nc nhm tách tách tín dng chính sách ra khi ngân hàng thng mi,
ngày 04/10/2002, Chính ph đã ban hành Ngh đnh s 78/2002/N-CP v tín
dng đi vi ngi nghèo và các đi tng chính sách khác; đng thi, Th
tng Chính ph ký Quyt đnh s 131/2002/Q-TTg ngày 04/10/2002 thành lp
Ngân hàng Chính sách xã hi (NHCSXH).
Vi s giúp đ ca các chuyên gia t vn thuc 09 B, Ngành và các t
chc chính tr-xã hi, Ngân hành chính sách xã h
i đã xây dng h thng vn
bn và t chc b máy t Trung ng đn đa phng đ thc hin chng trình
tín dng xóa đói gim nghèo ca Chính ph và bt đu khai trng hat đng t
ngày 11/3/2003.
Trang 3
Qua 5 nm hat đng, NHCSXH đã đt đc nhng kt qu đáng ghi nhn,
to ra th và lc bc đu rt quan trng, đt nn móng vng chc cho nhng
bc đi tip theo, thc s đã làm công c tài chính ca Nhà nc, góp phn tích
cc thc hin mc tiêu xóa đói gim nghèo, n đnh xã hi.
Tóm li: NHCSXH là mt loi ngân hàng, thc hin đy đ chc nng ca
mt ngân hàng trong nn kinh t, nhng hot đng ca nó không phi vì li
nhun mà là mt ngân hàng chính sách phc v công cuc xóa đói, gim nghèo
ca Chính ph. S ra đi ca NHCSXH Vit Nam là mt yêu cu khách quan,
phù hp vi đng li phát trin kinh t ca đt nc và li ích ca ngi lao
đng, ngi nghèo.
1.2 Mô hình t chc hot đng và các nghip v
ch yu ca NHCSXH
1.2.1 Mô hình t chc hot đng
Ngân hàng Chính sách xã hi là mt t chc tài chính ca Nhà nc, là
công c thc hin vai trò điu tit, h tr tài chính ca Nhà nc cho mc tiêu
xoá đói, gim nghèo và n đnh xã hi. i tng phc v ca NHCSXH tt
c các vùng, min ca đt nc. Vi nhng món vay nh l, NHCSXH phi
th
c hin khi lng giao dch ln. Vì vy mô hình hot đng ca NHCSXH
đc thc hin di s qun lý, giám sát ca các c quan qun lý Nhà nc t
Trung ng đn đa phng. Mô hình hot đng có s tham gia ca các T chc
chính tr - xã hi và cng đng dân c, nên mô hình hot đng ca NHCSXH rt
khác vi mô hình ca các ngân hàng thng mi.
Mô hình t chc hot đng ca NHCSXH đc theo s đ và tóm tt nh
sau:
Trang 4
Chi nhánh tnh, thành ph
Ban Kim soát
HQT
Hi đng qun tr
Tng giám đc
Hoäi sôû chính
Phòng giao dch qun,
huyn
Ban Chuyên gia t
vn
Ban đi din HQT tnh, thanh
ph
Ban đi din HQT qun, huyn
UBND xã, phng, th trn
Ban XGN xã, phng, th trn
T TK&VV
Ng
i va
y
Ng
i va
y
Ng
iva
y
Ng
iva
y
Ng
i va
y
Ng
iva
y
Ghi chú:
* Quan h ch đo:
* Ch đ báo cáo:
* Phi hp:
Trang 5
- Hi đng qun tr và Ban đi din Hi đng qun tr các cp (cp tnh, cp
huyn).
Nhim v ca HQT và Ban đi din HQT các cp là tham mu Chính
ph, Trung ng, đa phng hoch đnh các chính sách to lp ngun vn, các
chính sách đu t; xác đnh các đi tng th hng chính sách tng thi k cho
phù hp vi tình hình thc t
ti Vit Nam và giám sát thc hin chính sách tín
dng u đãi và c quan t chc thc hin, đi tng th hng nhm đm bo
ngun lc nhà nc đc s dng có hiu qu.
-B phn tác nghip: Thc hin ging các ngân hàng thng mi khác; ti
Trung ng là Hi s chính, đa phng có chi nhánh tnh và Phòng giao dch
cp huyn.
Nhm tit gim chi phí qun lý, cán b ngân hàng các cp đu đc b trí
gn nh, ti PGD cp huyn cán b tín dng kiêm th qu hoc kiêm k toán khi
đi giao dch lu đng ti xã.
-Phng thc hot đng ca NHCSXH ti xã:
to điu kin thun li cho h nghèo và các đi tng chính sách khác
đc tip cn d dàng vi Ngân hàng, vn đn đúng đa ch ngi th hng,
ngn chn tht thoát vn đ ngi dân trc tip nhn tin vay, tr n, tr lãi ngay
ti xã, phng mà không đn tr s ti Ngân hàng, đng thi tit kim đc chi
phí đi li ca h vay, NHCSXH đã t chc các đim giao dch lu đng ti xã.
-Phng thc qun lý và chuyn ti vn đn các đi tng chính sách:
Do đi tng phc v ca NHCSXH khp mi min đt nc, B máy
điu hành ca Ngân hàng gn nh nên ngay t đu Ngân hàng đã có ch trng
y thác tng phn qua các t chc chính tr - xã hi ti đa phng trong vn đ
bình xét vay vn, kim tra, giám sát trong thi gian vay, thêm vào các t chc
này có trách nhim liên kt chuyn giao khoa hc k thut giúp h vay s d
ng
vn có hiu qu.
Trang 6
1.2.2 Các nghip v ch yu:
1.2.2.1 Nghip v v ngun vn:
NHCSXH có nghip v v ngun vn ch yu sau:
- T chc huy đng vn trong và ngoài nc có tr lãi ca mi t chc và
tng lp dân c bao gm tin gi có k hn, không k hn; T chc huy đng
tit kim trong cng đng ngi nghèo.
- Phát hành trái phiu đc Chính ph b
o lãnh, chng ch tin gi và các
giy t có giá khác; vay các t chc tài chính, tín dng trong và ngoài nc; Vay
tit kim Bu đin, Bo him xã hi Vit Nam; Vay Ngân hàng Nhà nc.
- c nhn các ngun vn đóng góp t nguyn không có lãi hoc không
hoàn tr gc ca các cá nhân, các t chc kinh t, t chc tài chính, tín dng và
các t chc chính tr - xã hi, các hip hi, các t chc phi chính ph trong nc
và nc ngoài.
- M tài khon tin gi thanh toán cho tt c các khách hàng trong và ngoài
nc.
- Ngân hàng Chính sách xã hi có h thng thanh toán ni b và tham gia
h thng liên ngân hàng trong nc.
- Ngân hàng Chính sách xã hi đc thc hin các dch v ngân hàng v
thanh toán và ngân qu:
Cung ng các phng tin thanh toán.
Thc hin các dch v thanh toán trong nc.
Thc hin các dch v thu h, chi h bng tin mt và không bng tin
mt.
Các dch v khác theo quy đnh ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc.
Trang 7
1.2.2.2 Nghip v s dng vn:
- Cho vay h nghèo:
NHCSXH thc hin cho vay h nghèo góp phn thc hin chng trình
mc tiêu quc gia v xóa đói gim nghèo. i tng vay là nhng h thuc din
h nghèo theo quy đnh ca Chính ph tng thi k, đc T TK&VV bình xét
và đc UBND xã, phng xác nhn vào danh sách đ ngh vay vn.
H nghèo đc vay vn s dng vào mc đích s
n xut kinh doanh đ to
thu nhp tin ti thoát khi đói nghèo, ngoài ra h nghèo còn đc vay vn đ
thanh toán các chi phí cn thit cho đi sng nh: đin sinh hot, nc sch, sa
cha nhà , chi phí v hc tp cho con em đi hc ph thông.
Hin nay NHCSXH đu t ch yu cho h nghèo vào mc đích sn xut kinh
doanh. Mc cho vay ti đa hin nay là 30 triu đng\h.
- Cho vay HSSV có hoàn cnh khó khn
Thc hin Quyt đnh 107/2006/Q-TTg ngày 18/5/2006 ca Th tng
Chính ph, NHCSXH thc hin cho vay HSSV thông qua h gia đình trên phm
vi toàn quc. Theo chng trình này, sinh viên đc vay vn vi mc vay
300.000 đng/tháng, thi hn vay đn ht thi gian hc và trong thi gian vay
cha phi tr gc, lãi. Sau khi ra trng ngi vay mi phi thanh toán tin gc
và lãi theo đnh k hn tha thun. Lãi sut cho vay tr
c ngày 01/1/2006 là
0,45% tháng. T ngày 01/1/2006 đn 31/1/2007 l lãi sut cho vay 0,65% tháng.
T ngày 01/2/2007 đn nay lãi sut cho vay là 0,5%/tháng.
Ngày 27/9/2007, Th tng Chính ph ban hành Quyt đnh s
157/2007/Q-TTg v tín dng đi vi HSSV thay th cho Quyt đnh
107/2006/Q-TTg. Theo Quyt đnh này, HSSV k c chính quy, không chính
quy, ti chc, ngn hn, dy ngh có hoàn cnh khó khn đu đc vay vn, mc
cho vay ti đa 800.000 đng/tháng.
Trang 8
- Cho vay gii quyt vic làm theo Quyt đnh 71/2005/Q-TTg ngày
05/4/2005 ca Th tng Chính ph v c ch qun lý, điu hành vn cho vay
ca Qu quc gia v vic làm.
Chng trình cho vay vn gii quyt vic làm t Qu quc gia gii quyt
vic làm ca NHCSXH theo Quyt đnh 71/2005/Q-TTg là giai đon tip theo
ca chng trình cho vay gii quyt vic làm NHCSXH nhn bàn giao t Kho
bc Nhà nc. Xut phát đim ca chng trình này là Chính sách cho vay đi
vi d án nh gii quyt vic làm theo Ngh quyt 120/HBT ngày 11/4/1992
ca Hi đng B trng (nay là Chính ph)
Chng trình cho vay này nhm thc hin chng trình mc tiêu quc gia
v vic làm, c th trong giai đon hin nay là nm 2006 - 2010. Mc tiêu đn
nm 2010 là to vic làm cho 2 - 2,2 triu lao đng. Trong đó to vi
c làm cho
1,7 - 1,8 triu lao đng trong nc theo các d án vay vn to vic làm; to vic
làm cho 40 - 50 vn lao đng qua xut khu lao đng và Qu h tr vic làm
nc ngoài.
Theo Quyt đnh này, NHCSXH cho các c s sn xut thc hin d án
đm bo thu hút to vic làm cho mt s lng lao đng theo quy đnh.
i tng đc vay vn bao gm h gia đình và các c s sn xut kinh
doanh nh: t hp sn xut, hp tác xã, c s sn xut kinh doanh ca ngi tàn
tt, doanh nghip nh và va, ch trang tri, Trung tâm Giáo dc Lao đng - Xã
hi.
Mc cho vay ti đa đi vi h gia đình: 20 triu đng/01 h gia đình
i vi c s SXKD: 500 triu đng/d án.
- Cho vay các h gia đình sn xut kinh doanh ti vùng khó khn theo
Quyt đnh 31/2007/Q
-TTg ngày 05/3/3007 ca Th tng Chính ph v tín
dng đi vi h gia đình sn xut kinh doanh ti vùng khó khn.
Trang 9
Theo Quyt đnh này, NHCSXH có vn bn 677/NHCS-TD ngày 22/4/2007
hng dn thc hin cho vay đi vi h gia đình sn xut kinh doanh ti vùng
khó khn thuc vùng nghèo không phi là h nghèo vay vn đ sn xut kinh
doanh thuc các xã theo danh mc trong Quyt đnh 30/2007/TTg ngày
05/3/2007 ca Th tng Chính ph.
H vay đn 30 triu đng tham gia T TK&VV, không phi đm bo tin
vay. Vi h vay trên 30 triu đng mi phi thc hin đm bo tin vay bng tài
sn hình thành t vn vay.
- Cho vay h đng bào dân tc thiu s đc bit khó khn theo Quyt
đnh 32/2007/Q-TTg ngày 05/3/2007 v cho vay vn phát trin sn xut đi vi
h đng bào dân tc thiu s đc bit khó khn.
Theo Quyt đnh này, NHCSXH có vn bn 678/NHCS-TD ngày
22/4/2007 hng dn thc hin cho vay đi vi h gia đình dân tc thiu s
đc bit khó khn. i tng cho vay là các h gia đình có mc thu nhp bình
quân đu ngi di 60.000 đ/tháng, Tng giá tr tài sn không quá 3 triu
đng (Không tính giá tr quyn s dng đt, giá tr lán tri trên nng ry, nhà
đc Nhà nc và các t chc h tr) thuc các xã theo quyt đnh
30/2007/TTg đc vay vn chng trình này vi mc vay ti đa 5 triu đng,
h vay không ph
i tr lãi, ch tr gc khi đn hn.
-Cho vay chng trình nc sch và v sinh môi trng nông thôn
Chng trình này đc thc hin theo quyt đnh s 62/2004/Q-TTg ngày
16/4/2004 ca Th tng Chính ph, nhm cung cp tín dng cho h gia đình
nông thôn ni có d án (k c h nghèo và h không nghèo) đc vay vn thc hin
chng trình mc tiêu quc gia nc sch và v sinh môi trng nông thôn. Mc
tiêu đn cui nm 2010 là 85% dân s nông thôn đc s dng nc sinh hot hp
Trang 10
v sinh; 70% s h gia đình nông thôn, s h nông dân chn nuôi, có nhà tiêu,
chung tri hp v sinh
H vay s dng vn vay đ đu t xây mi ci to, nâng cp công trình cp
nc sch bo đm theo tiêu chun quc gia v nc sch và v sinh môi trng
nông thôn (h xí hoc h xí kèm b biogaz, chung tri chn nuôi gia súc, gia
cm; x lý nc thi, rác thi khu v
c làng ngh nông thôn).
- Cho vay các đi tng chính sách đi lao đng có thi hn nc ngoài
NHCSXH cho ngi lao đng vay vn thông qua h gia đình có ngi là
đi tng chính sách theo quy đnh và ngi lao đng thuc h nghèo theo qui
đnh ca Chính ph đi lao đng có thi hn nc ngoài đ trang tri chi phí, l
phí hp pháp cn thit đ đc đi lao đng có thi hn nc ngoài. Mc cho
vay ti đa 30 triu đng/1 lao đng đi nc ngoài.
- Cho vay đi vi các c s sn xut, kinh doanh, dch v và doanh
nghip s dng ngi lao đng là ngi sau cai nghin ma tuý theo Quyt
đnh 212/2006/Q-TTg ngày 20/9/2006 ca Th tng Chính ph v tín dng
đi vi c s sn xut kinh doanh dch v và doanh nghip s dng lao đng là
ngi sau cai nghin ma tuý.
Theo Quyt đnh này, NHCSXH có vn bn 682/NHCS-TD ngày 23/4/2007
c
a Tng giám đc hng dn thc hin. Nhng c s sn xut kinh doanh dch
v và doanh nghip s dng lao đng là ngi sau cai nghin ma tuý thc hin
đ án thí đim “T chc qun lý dy ngh và gii quyt vic làm cho ngi sau
cai nghin” ca UBND cp tnh đã đc Th tng Chính ph phê duyt đc
vay vn ca NHCSXH. H gia đình đc vay ti đa 20 triu đng, c s sn
xut kinh doanh dch v doanh nghip đc vay ti đa 500 triu đng không phi
th chp tài sn.
Trang 11
- Cho vay các h dân tc thiu s di dân thc hin đnh canh đnh c
giai đon 2007-2010 theo Quyt đnh s 33/2007/Q-TTg ngày 5/3/2007 ca
Th tng Chính ph.
Theo Quyt đnh này, NHCSXH có vn bn 679/NHCS-TD ngày 22/4/2007 v
vic hng dn cho vay đi vi các h dân tc thiu s di dân thc hin đnh canh
đnh c giai đon 2007 - 2010. H vay đc u ban nhân dân xã xác nhn đ điu
kên vay vn ca NHCSXH. H vay có th vay các chng trình mà NHCSXH ni
cho vay đang thc hin, th tc và quy trình cho vay đc áp dng theo tng chng
trình cho vay c th.
-Chng trình cho vay nhà vùng thng xuyên ngp l đng bng
sông Cu Long
Chng trình đc thc hin ti các tnh: Long An, Tin Giang, Vnh Long,
Cn Th, Hu Giang, An Giang, ng Tháp và Kiên Giang.
i tng đc vay vn là: H dân hin đang sinh sng ti nh
ng khu vc
không đm bo an toàn khi có l, phi di di vào trong các cm, tuyn dân c
và b bao khu dân c có sn bao gm và doanh nghip làm nhà bán tr chm
cho các h dân (sau đây gi tt là doanh nghip).
Mc cho vay ti đa 9 triu đng/1 h.
- Cho vay d án phát trin ngành lâm nghip ti 4 tnh min Trung
D án đc thc hin ti 4 tnh: Tha thiên Hu, Qung Nam, Qung
Ngãi, Bình
nh theo hip đnh tín dng phát trin ký kt gia Chính ph Vit
Nam và Ngân hàng Th gii ngày 4/4/2005 và hip đnh vay ph gia
NHCSXH và B Tài chính ngày 28/4/2005.
Mc tiêu ca d án là phát trin lâm nghip bn vng bng vic giao đt rng
và hng dn trng rng sn xut cho h gia đình, góp phn thc hin chng
Trang 12
trình mc tiêu quc gia: ph xanh đt trng đi chc và trng rng đt mc tiêu 6
triu ha rng.
Tng s vn tín dng 22,79 triu SDR (tng đng 34 triu USD, khong
500 t đng Vit Nam).
- Cho vay doanh nghip va và nh theo hip đnh vay vn cho d án -
Chng trình phát trin doanh nghip va và nh, ký ngày 8/4/2005 gia Chính
ph Vit nam và Ngân hàng tái thit c (KFW).
i tng là các doanh nghip va và nh v
i mc vn cho vay ti đa
không quá 500 triu đng đi vi mt doanh nghip và phi đm bo tin vay
theo quy đnh ca pháp lut. Lãi sut cho vay 0,9%/tháng.
- Chng trình tín dng ca d án toàn dân tham gia qun lý ngun lc
tnh Tuyên Quang (IFAD Tuyên Quang).
- D án Tài chính nông thôn cho ngi nghèo (vay vn Qu phát trin
quc t OPEC).
1.2.2.3 Các nghip v trung gian khác
NHCSXH nhn làm dch v y thác cho vay t các t chc quc t, qu
c
gia, cá nhân trong nc, ngoài nc theo hp đng y thác. Theo hp đng này,
bên y thác có th ch rõ đi tng, thi hn, s tin cho vay
1.2.3 Nhng s khác bit c bn gia các nghip v ca NHCSXH và
các ngân hàng thng mi
Ngay t khi thành lp NHCSXH Vit Nam, Chính ph đã xác đnh rõ đi
tng cho vay ca NHCSXH là h nghèo và các đi tng chính sách khác vì
vy s khác bit c bn v nghip v ca NHCSXH và các ngân hàng thng
mi là NHCSXH ch thc hin cho vay và huy đng vn theo ch tiêu, ch đnh
ca Chính ph. NHCSXH là ngân hàng phc v đi tng chính sách, vì vy li
Trang 13
nhun không phi là vn đ quan trng mà là góp phn thc hin thng li mc
tiêu xóa đói gim nghèo ca Chính ph và vn đ an sinh xã hi.
V ngun vn ca NHCSXH đc cu thành ch yu t ngun vn ngân
sách ca trung ng, đa phng, các c quan, ban ngành. Còn ngun vn huy
đng trên th trng đc Chính ph bù l lãi sut.
1.3 Chính sách xóa đói, gim nghèo cu ng và Chính ph
i vi mt quc gia khi kinh t phát trin s kéo theo nhiu vn đ xã hi,
trong đó s phân bit giàu nghèo ngày càng ln. khc phc nhc đim này,
các nc thng có chính sách nhân đo vi b phn thuc tng lp thp ca xã
hi đ h tr v vt cht, tinh thn và làm sao c gng nhng thành phn này có
mt ngày phát trin cùng vi b phn khác làm gim đi gánh nng cho xã hi.
Vit Nam cng th khi thc hin nn kinh t th trng thì không thoát khi nh
hng trên, và điu ct lõi nht là Vit Nam phát trin kinh t th trng theo
đnh hng xã hi ch ngha, có ngha là vn đ an sinh xã hi phi đt cao hn
nhng quc gia khác. Chính vì th, ti hi ngh Ban chp hành Trung ng ln
th V (khóa VII), ng ta
đã đ ra ch trng xoá đói gim nghèo: …“phi h
tr giúp ngi nghèo vay vn bng cách cho vay vn, hng dn cách làm n,
tranh th các ngun tài tr nhân đo trong và ngoài nc, phn đu tng h giàu
đi đôi vi xoá đói gim nghèo…”. Vn đ này lúc nào cng đ cp trong các vn
kin i hi ng, chng t v ch trng đng li xóa đói gim nghèo đc
đc bit quan tâm.
Thc hin ch trng trên ca ng, trong sut nhiu nm qua, Chính ph
đã trin khai thc hin nhiu chính sách và phng thc qun lý khác nhau v tín
dng u đãi đi vi ngi nghèo, nh giao cho các ngân hàng thng mi Nhà
nc cho vay lãi sut u đãi đi vi các t chc kinh t và dân c thuc vùng núi
cao, hi đo… (1986-2002), thành lp qu cho vay u đãi h
nghèo (1993-1994),
t chc ngân hàng phc v ngi nghèo nm trong Ngân hàng Nông nghip và
Trang 14
Phát trin nông thôn (1995-2002). T kinh nghim thc t và trên c s xem xét
đ án cu Ngân hàng Nhà nc v hoàn thin và hot đng cu Ngân hàng Chính
sách, tách tín dng ra khi ngân hàng thng mi.
1.4 Vai trò ca NHCSXH Vit Nam đi vi công tác xóa đói, gim
nghèo trong nn kinh t
1.4.1 Xét cp đ ý ngha v mô
-NHCSXH Vit Nam đã thay mt Chính ph thc hin công tác xóa đói
gim nghèo, to cho nn kinh t phát trin thun li theo hng gim nghèo và
thit lp s cân đi v mt đi sng gia các tng lp dân c trong xã hi.
-Vn tín dng NHCSXH xâm nhp vào các đi tng vay vn thuc din
xóa đói gim nghèo đã góp phn gim nghèo, thc hin chính sách nhân đo ca
ng và Chính ph, to ra mt din mo mi trong đi sng kinh t-xã hi.
- Góp phn gi vng trt t an ninh xã hi, đm bo s công bng gia các
đi tng đc hng chính sách và ngi lao đng.
- Góp phn to điu kin cho ngân hàng thng mi, các t chc tín dng
trong nn kinh t thc hin tt hot đng thng mi ca mình, phân dnh rõ
chc nng ca ngân hàng thng mi và chc nng ca NHCSXH trong nn kinh
t.
-Hn ch cp phát ngân sách nhà nc trong vic xóa đói, gim nghèo và
vay vn phi hoàn tr c vn và lãi.
1.4.2 Xét cp đ vi mô
- Góp phn cùng các chính sách h tr khác ca Chính ph thc hin cho
vay xóa đói, gim nghèo có hiu qu nht.
- Vn vay đn tn ngi nghèo, to vic làm, to ra sn phm cho xã hi nói
chung và ngi vay vn nói riêng.
Trang 15
- Vn vay gii quyt đc mt s vn đ an sinh xã hi, góp phn gii quyt
các nhu cu thiu vn trong đi sng dân c, đm bo duy trì cuc sng bình
thng và chn hng cuc sng.
- NHCSXH thc hin chc nng, nhim v ca mình, góp phn phát trin
nghip v, tr thành mt trong nhng c quan thc hin chính sách xóa đói,
gim nghèo ca Chính ph
đi vi nn kinh t. To vic làm cho cán b, công
nhân viên ngân hàng T đó, cùng vi các ngành, các cp thc hin tt chính
sách tín dng đi vi các đi tng chính sách.
-i vi các t chc đoàn th nhn y thác, to ra sc hút đi vi hi viên
và có kinh phí hot đng tt các phong trào ca hi.
1.5 S cn thit nâng cao hiu qu hot đng NHCSXH ti Vit Nam
Vic thành lp NHCSXH là mt yêu cu khách quan, đ tn ti và duy trì
hot đng này trong thi gian dài, đòi hi có mt bc ci thin và phát trin
nht đnh. Nâng cao hiu qu hot đng NHCSXH ti Vit Nam là cn thit, vì
nó góp phn:
-Thc hin tt mc tiêu xóa đói gim nghèo ca ng và Chính ph giao
cho, to s công bng trong xã hi.
-Có mt kênh tín dng u đãi chuyên nghip đ phc v tt cho h nghèo và
các đi tng chính sách khác nhm ci thin cuc sng, to vic làm, góp phn
gii quyt vn đ an sinh, gi vng trt t tr an, xã hi.
-S phát trin NHCSXH nhm hoàn thin b máy t chc và c ch hot
đng phù hp vi thông l quc t, đáp ng yêu cu phát trin ca đt nc.
Qua nghiên cu chng I ta thy đng li, chính sách xoá đói gim nghèo
ca ng và Chính ph đc khng đnh r ràng. Khi kinh t th trng phát
trin s kéo theo mt s phân bit giàu nghèo càng ln. khc phc đc
nhc đim này đng thi thc hin quan đim phát trin kinh t th trng theo
đnh hng xã hi ch ngha đi đôi vi vic to mt xã hi công bng, dân ch,