Mặt trái đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH



TRẦN PHIÊN





MẶT TRÁI CỦA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP
NƯỚC NGOÀI ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN
KINH TẾ – XÃ HỘI Ở VIỆT NAM





Chuyên ngành: Kinh tế chính trò
Mã số: 62310102







LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học chính: PGS.TS. HỒ TRỌNG VIỆN
Người hướng dẫn khoa học phụ: TS. NGUYN THANH VÂN




THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2012

1
TRANG THÔNG TIN NHNG ÓNG GÓP MI V MT HC THUT, Lụ
LUN CA LUN ÁN
 tƠi: “ Mt trái ca đu t trc tip nc ngoƠi đi vi s phát trin kinh
t - xư hi  Vit Nam”
- Chuyên ngƠnh: Kinh t chính tr. Mư s: 62310102.
- Nghiên cu sinh: Trn Phiên
- Khóa: 2005.
- Ngi hng dn khoa hc:
1. PGS.TS. H Trng Vin
2. TS. Nguyn Thanh Vơn
Sau khi lun án đc hoƠn thƠnh s có nhng đóng góp nh sau:
1. LƠm rõ c s lỦ lun vƠ phng pháp lun liên quan đn mt trái ca đu t
trc tip nc ngoƠi.
Nghiên cu các LỦ thuyt v FDI ca các hc gi t sn vƠ lỦ lun ca Lênin v
xut khu t bn, nghiên cu sinh đư b sung, lƠm sáng t thêm c s lỦ lun vƠ thc
tin v nguyên nhơn, đng c hình thƠnh FDI vƠ Ủ ngha phng pháp lun tip cn
nhng tác đng ca FDI đn s phát trin kinh t - xư hi đi vi các nc đang phát
trin trong bi cnh toƠn cu hóa v kinh t. Da trên c s lỦ lun vƠ thc tin v s
tác đng ca FDI, nghiên cu sinh đư xơy dng phng pháp tip cn nhng mt trái
ca FDI nh sau:

Mt lƠ: Tip cn theo quan đim v tng trng và phát trin bn vng.
Khi nói v phát trin, đi hi ng toƠn quc lơn th IX đư đ ra quan đim: “ Phát
trin nhanh, hiu qu vƠ bn vng, tng trng kinh t đi đôi vi thc hin tin b xư
hi, công bng xư hi vƠ bo v môi trng”
Nh vy, tng trng vƠ phát trin bn vng đc hiu lƠ mt s tng trng vƠ
phát trin sao cho tho mưn các yêu cu sau đơy:
- Tc đ tng trng cao nhng phi n đnh trong thi gian dƠi.
- Tng trng kinh t phi gn lin vi tin b kinh t - xư hi vƠ công bng xư hi.

2
- m bo cng c vƠ tng cng th ch chính tr, xư hi.
- m bo cơn bng môi trng sinh thái cho sn xut vƠ đi sng.
Vi cách đt vn đ nh trên, đ đm bo cht lng hay đm bo đ bn vng
ca phát trin kinh t -xư hi, vic nhìn nhn FDI không th không gn vi tính 2 mt
(mt tích cc vƠ mt trái) ca nó.
Hai là: Tip cn theo quan đim ca V.I. Lênin v tính 2 mt ca xut khu t
bn hot đng – ca đu t trc tip nc ngoài.
Ba là: Tip cn theo quan đim v c hi và thách thc ca toàn cu hoá và hi
nhp kinh t quc t nhìn t mt trái ca FDI.
Bn lƠ: Tip cn theo quan đim v khuyt tt ca kinh t th trng - nhìn t
mt trái ca FDI
2. a ra nhng đánh giá xác đáng hn các mt trái ca FDI  nc ta thi gian
qua trên các lnh vc c th sau:
Mt lƠ: Mt trái v kinh t ca FDI đi vi nc ta.
Hai là: Mt trái v xã hi ca FDI.
Ba là: Mt trái ca FDI v vn đ môi trng vn hóa, sinh thái và du lch.
Bn lƠ: Mt trái ca FDI v cht thi gây ô nhim môi trng t các doanh
nghip và nhp khu t nc ngoài.
Nm lƠ: Mt trái ca FDI đi vi chính tr và quc phòng - an ninh.
3. Xác đnh các nguyên nhơn dn ti mt trái ca FDI tác đng đn quá trình phát trin

kinh t - xư hi  nc ta. Gm 3 nhóm nguyên nhân sau:
+ Nhóm nguyên nhơn gơy ra mt trái ca FDI v kinh t: có 5 nguyên nhân.
+ Nhóm nguyên nhơn gơy ra mt trái ca FDI v mt xư hi, môi trng vn hóa vƠ du
lch: có 5 nguyên nhân.
+ Nhóm nguyên nhơn gơy ra mt trái ca FDI v môi trng sinh thái, chính tr vƠ quc
phòng - an ninh: có 4 nguyên nhân.


3
4.  xut nhng quan đim vƠ gii pháp ch đng hn ch mt trái ca FDI trong
thi gian ti  nc ta.
V quan đim, có 5 quan đimsau: Vic hn ch mt trái ca FDI phi đt trên
c s phát huy mt tích cc vƠ ly vic phát huy mt tích cc ca FDI lƠm ch yu;
Phi thông qua vic b sung, điu chnh vƠ hoƠn thin môi trng v mô liên quan đn
FDI đ ch đng hn ch mt trái ca FDI; Phi xut phát t nguyên tc cùng có li,
thông qua đi thoi đ khc phc vƠ x lỦ các mt trái ca FDI khi xy ra; Phi trên
c s tng cng sc mnh ni lc ca nn kinh t Vit Nam đ ch đng hn ch mt
trái ca FDI trong thi gian ti  nc ta; Vic đánh giá kt qu khc phc hay hn ch
mt trái ca FDI phi da trên các chun mc gn vi mc tiêu “dơn giƠu, nc mnh,
xư hi dơn ch, công bng, vn minh” vƠ vi vic gi vng đnh hng XHCN.
V gii pháp, nghiên cu sinh đư xơy dng 7 nhóm gii pháp sau:
- Nhóm gii pháp nơng cao vai trò, hiu lc qun lỦ nhƠ nc đi vi
công tác thu hút vƠ s dng vn đu t trc tip nc ngoƠi
- Nhóm gii pháp đy mnh thu hút k thut ậ công ngh hin đi, tiên tin trong
các doanh nghip FDI
- Nhóm gii pháp điu chnh phơn b, thu hút FDI gia các vùng, min; gia các
ngƠnh theo hng chuyn dch c cu kinh t hp lỦ
- Nhóm gii pháp tng cng sc mnh ni lc ca các doanh nghip trong tt c
các thƠnh phn kinh t, to điu kin đ hn ch mt trái ca FDI
- Nhóm gii pháp đm bo an ninh tƠi chính, ngơn hƠng

- Nhóm gii pháp v thc hin c ch đu t nc ngoƠi đm bo bn vng môi
trng sn xut, an ninh xư hi, du lch vƠ vn hóa
- Nhóm gii pháp bo đm gi vng an ninh chính tr, xư hi trong thu hút vƠ s
dng đu t trc tip nc ngoƠi ./.
Nghiên cu sinh

Trn Phiên


1
M U
1. LỦ do chn đ tƠi
u t trc tip nc ngoƠi (FDI) đư tr thƠnh xu th khách quan trong
chin lc phát trin kinh t - xư hi ca các quc gia trên th gii trong bi
cnh toƠn cu hóa vƠ hi nhp kinh t quc t. FDI đc nhìn nhn lƠ mt
trong nhng ngun ngoi lc quan trng đ thúc đy nn kinh t tng trng
vƠ phát trin. c bit, đi vi các nc đang phát trin, FDI đem li li ích
rt quan trng nh: b sung cho ngun vn trong nc, mt trong nhng yu
t cc k quan trng thúc đy nn kinh t tng trng vƠ phát trin; giúp tip
thu công ngh vƠ bí quyt qun lỦ tiên tin; to điu kin tham gia mng li
sn xut toƠn cu; tng cng gii quyt vic lƠm cho ngi lao đng vƠ đƠo
to ngƠy cƠng nhiu công nhơn lƠnh ngh; nơng cao ngun thu ngân
sáchầVi nhng li ích đó nên vic thu hút vƠ s dng có hiu qu FDI lƠ
mt trong nhng nhim v quan trng hƠng đu trong quan h kinh t đi
ngoi đi vi nc ta trong quá trình xơy dng vƠ phát trin kinh t - xư hi.
Thc tin trên th gii cho thy: các nc vƠ lưnh th công nghip mi
(NICs) nh HƠn Quc, Singapore, lưnh th Ơi Loan, lưnh th Hng Kông vƠ
đc bit lƠ Trung Quc, quc gia láng ging vi nc ta lƠ nhng đin hình
dn đu v thu hút FDI.
 nc ta, theo s liu ca Tng cc thng kê, vƠ ca B K hoch vƠ

u t, ly k các d án tính t 1988 đn 31/12/2010, c nc có 13.812 d
án đc cp phép, vn đng kỦ lƠ: 214.315,6 triu USD, vn thc hin lƠ
79.945,5 triu USD [64, 161]. Theo s liu ca B k hoch vƠ u t, nm
2011 (tính đn 15/12/2011) có 1091 d án đc cp phép, vn đng kỦ
khong 14.695,95 triu USD, vn thc hin 11.000 triu USD. Tng hp s
liu trên đn 15/12/2011 c nc có 14.903 d án, tng vn đng kỦ lƠ:
229.011,55 triu USD, tng vn thc hin lƠ: 88.945,5 triu USD.

2
Ngun vn FDI chim t trng ngƠy cƠng cao trong c cu vn đu t
thc hin toƠn xư hi, c th: nm 2004 chim 14,2%; Nm 2005, 14,9%;
Nm 2006, 16,2%; Nm 2007, 24,8%, nm 2008, 30,9%; nm 2009, 25,6%;
nm 2010 lƠ 25,8%; Nm 2011 lƠ 25,9%.[65, 155].
Tính đn 31/12/2010, các doanh nghip có vn đu t trc tip nc ngoƠi
đư thu hút 2.156.161 triu lao đng trc tip. [65, 200].Trong đó, phn ln tp
trung vƠo các doanh nghip 100% vn nc ngoƠi, k đn lƠ doanh nghip
Liên doanh. NgoƠi ra, FDI còn to vic lƠm cho hƠng triu lao đng gián tip.
FDI đc coi lƠ mt nhơn t quan trng góp phn tích cc vƠo thƠnh tu
chung ca nn kinh t, nm 2010 Vit Nam ra khi nhóm nc nghèo, kém
phát trin vƠ bc vƠo nhóm nc đang phát trin vi thu nhp trung bình.
Giá tr tng sn phm trong nc bình quơn đu ngi đt 1.168 USD. [18,
91- 92].
Tuy nhiên, mi hin tng kinh t đu có tính 2 mt: tích cc, tin b vƠ
tiêu cc, hn ch. Vi FDI  Vit Nam ta, bên cnh mt tích cc, đóng góp là
ch yu, vic tn ti mt s mt trái, tiêu cc (c v kinh t vƠ xư hi) lƠ tt
yu, khách quan, không th tránh khi.
Có th dn ra mt s biu hin v mt trái (hn ch, yu kém, tiêu cc) ca
FDI  Vit Nam thi gian qua nh: ngun vn FDI cha đc phơn b vƠ s
dng hp lỦ đư gơy lưng phí mt ngun ngoi lc quan trng, đng thi lƠm
gia tng khong cách v trình đ phát trin gia các ngƠnh, các vùng, gia

thƠnh th vƠ nông thôn, gia các tng lp trong xư hi, đc bit lƠ gia nhng
vùng tip nhn đc nhiu d án vƠ vn FDI vi nhng đa phng không có
điu kin thu hút ngun vn đó. Vn đ nƠy nu không đc khc phc, v
lơu dƠi s lƠm cho nn kinh t phát trin mt cơn đi, lƠm gia tng phơn hóa
giƠu nghèo vƠ dn đn mơu thun, xung đt xư hi.

3
Li dng s khao khát vn đu t vƠ s kim soát thiu cht ch ca ta,
mt s đi tác nc ngoƠi đư góp vn vƠo liên doanh bng cách chuyn giao
nhng máy móc, thit b c k, lc hu (đc tơn trang li), đng thi kê giá
cao hn thc cht giá tr còn li ca máy móc nƠy đ nơng cao vn góp vƠo
liên doanh vi ta. Kt qu ca vn đ nƠy lƠ: các ch đu t tip tc thu li
nhun t nhng máy móc, thit b li thi đó nh kéo dƠi đc vòng đi, tui
th ca nó, vƠ quan trng hn lƠ h đư gii phóng đc nhng thit b đó đ
trang b nhng máy móc, công ngh tiên tin. Còn đi vi các nc nhn đu
t nh nc ta, phi gánh chu hu qu ca s chuyn giao công ngh lc hu,
thiu đng b vƠ tt hu v tin b k thut công ngh. Phn ln các doanh
nghip FDI đang đu t  Vit Nam có quy mô nh, các ngƠnh công ngh cao
còn ít i. Do đó, kh nng tác đng lan ta, to điu kin đ các doanh nghip
khác trong nc cùng phát trin còn rt hn ch, cha đáp ng đy đ mc
tiêu công tác thu hút FDI đư đt ra.
Mt trong nhng mt trái ca FDI mang li hu qu nghiêm trng vƠ lơu
dƠi đi vi con ngi vƠ xư hi Vit Nam lƠ do các doanh nghip đu t trc
tip nc ngoƠi li dng s hn ch, yu kém, qun lỦ thiu cht ch ca
nc ta vƠ vì chy theo li nhun h đư c tình gơy ra nhng nguy c, thm
ha v ô nhim môi trng sinh thái.
NgoƠi nhng mt trái đư nêu trên, vn đ tranh chp lao đng trong các
doanh nghip có vn đu t trc tip nc ngoƠi; vn đ khai gian doanh thu
đ trn thu; vn đ chuyn giá to ra “li tht” “l gi” gia công ty m,
công ty con gơy thit hi cho nn kinh t nc ta vƠ lƠm li cho các công ty

đu t nc ngoƠi, vn đ lưng phí đt đai do thƠnh lp quá nhiu khu công
nghip, khu kinh t không mang li kt qu nh mong điầcng phi đc
gii quyt kp thi.

4
Nh vy, FDI bên cnh nhng tác đng tích cc thúc đy nn kinh t tng
trng vƠ phát trin, vn đang tn ti mt s mt trái nh hng đn quá trình
phát trin kinh t xư hi. Nhng mt trái đó, va mang tính khách quan, va
mang tính ch quan, va xut phát t bn thơn ngun vn FDI, va do s yu
kém ca ta trong công tác thu hút, s dng vƠ qun lỦ ngun vn nƠy. Do đó,
vic nhn rõ nhng mt trái, nhng tác đng tiêu cc ca ngun vn FDI vƠ
nhng mt trái (hn ch, yu kém, tiêu cc) trong qun lỦ, s dng ngun vn
nƠy lƠ rt cn thit. Trên c s đó, ch đng tìm ra nhng gii pháp đ khc
phc, hn ch đn mc thp nht nhng tác đng tiêu cc ca FDI đi vi quá
trình phát trin kinh t - xư hi  nc ta, nhm nơng cao m rng thu hút,
qun lỦ vƠ s dng tt hn na ngun vn FDI, phc v đc lc cho s
nghip tip tc “ thc hin CNH, HH đt nc gn vi phát trin kinh t tri
thc vƠ bo v tƠi nguyên, môi trng”, [18, 75] mƠ i hi ln th XI ca
ng đư đ ra. ơy cng lƠ Ủ ngha khoa hc vƠ thc tin cn đc nghiên
cu vƠ gii quyt.
Vi mong mun đc góp phn vƠo vic lƠm sáng t nhng mt trái ca
FDI vƠ tìm gii pháp đ khc phc nhng mt trái đó, nghiên cu sinh chn
đ tƠi: “Mt trái ca đu t trc tip nc ngoài đi vi s phát trin kinh
t - xã hi  Vit Nam” lƠm lun án tin s kinh t, chuyên ngƠnh kinh t
chính tr.
2. Tình hình nghiên cu đ tƠi
Xung quanh vn đ thu hút vƠ s dng vn đu t trc tip nc ngoƠi,
cho đn nay, c trong nc vƠ nc ngoƠi đư có nhiu tác phm, công trình
nghiên cu di các n phm nh: tác phm kinh đin ca Ch ngha Mác-
Lênin, đ tƠi khoa hc, lun án tin s, lun vn thc s, sách chuyên kho,

các bƠi vit trên tp chí, các bƠi vit trên các báo, nht lƠ trên tp chí kinh t
vƠ d báo ca B K hoch vƠ u t vƠ báo Kinh t, báo u t vƠ các báo

5
đin t. Có th đ cp mt s sách, công trình, đ tƠi khoa hc cp NhƠ nc,
các lun án có liên quan tiêu biu sau đơy:
+ V tƠi liu ca nc ngoƠi:
- Faramarz AKRAMI, 2008. Foreign Direct Investment in Developing
Countries: Impact on Distribution and Employment. A Historical, Theoretical
and Empirical Study, Thesis. Fribourg, Switzerland.
Theo AKRAMI, vn đu t trc tip nc ngoƠi lƠ mt trong nhng
bánh xe quan trng ca nn kinh t hin đi, nó giúp m rng quan h kinh t
quc t trong mt h thng th trng t do gn lin vi toƠn cu hóa. Ông
cho rng, FDI đư thay đi xu hng vƠ phơn phi ca ngƠnh đu t trong nn
kinh t th gii mt bƠn tay, lƠm thay đi phơn phi đu t trong nc vƠ gia
các thƠnh phn kinh t. Kt qu lƠ, lƠm thay đi phơn phi thu nhp gia các
quc gia, gia các khu vc ca mt quc gia, gia các khu vc thƠnh th vƠ
khu vc nông thôn, gia các tng lp. Thông qua vn đ nƠy, nghiên cu sinh
cƠng hiu rõ dòng chy ca vn FDI ch đn gin lƠ di chuyn đn các vùng
vƠ quc gia mƠ có c hi thun li cho vic thu đc li nhun cao nht. Do
đó, điu quan trng lƠ lƠm th nƠo đ ngun vn đu t trc tip nc ngoƠi
có nhng tác đng theo hng tích cc đn phơn phi thu nhp vƠ vic lƠm
trong tt c các vùng vƠ lnh vc kinh t khác nhau trong điu kin nn kinh
t m hi nhp.
- Imad A. Moosa, 2002. Foreign direct investment. Theory, Evidence
and practice. PALGRACE, New York, America.
Cun sách đư đ cp khá rõ v lch s hình thƠnh FDI, ch ra nhng đc
đim, nhng yu t quyt đnh s hình thƠnh vƠ nhng tác đng ca FDI. Xác
đnh tính hiu qu ca đu t vn vƠo các d án FDI nh da vƠo u đưi v
thu vƠ chi phí các yu t đu vƠo thp. Tác gi cun sách cng đ cp đn

tính ri ro ca đu t vn vƠo các d án FDI vƠ nhng tác đng bt li ca

6
ngun vn nƠy đi vi các nc ch nhƠ (nc nhn đu t). Chuyn giá, vn
đ thng xy ra đi vi hot đng FDI cng đc đ cp đn. Tác gi cho
rng nhng thƠnh viên liên quan đn hot đng chuyn giá thng trong cùng
mt công ty, s chuyn giá đó thng da vƠo giá chuyn nhng do công ty
m thit lp. Cun sách cng đ cp đn vai trò, chc nng ca công ty đa
quc gia, u th vt tri v công ngh, k thut vn vƠ kh nng qun lỦ lƠ
nhng yu t to c hi cho các công ty đa quc gia thơm nhp vƠo th trng
nc ngoƠi. TƠi liu nƠy giúp nghiên cu sinh hiu rõ hn nhng mánh khóe
trong vic thc hin chuyn giá ca nhƠ đu t nc ngoƠi vƠ tm quan trng
ca các công ty đa quc gia trong vic chuyn giao công ngh cho các nc
tip nhn FDI.
- Vintila Denisia, 2010. Foreign Direct Investment Theories: An
Overview of the Main FDI Theories. European Journal of Interdisciplinary
Studies
Vintila Denisia cho rng, FDI có vai trò quan trng trong nn kinh t
quc t sau khi chin tranh th gii th hai kt thúc.  thy nguyên nhơn
hình thƠnh dòng vn FDI, cn nghiên cu lỦ thuyt v FDI, bi vì lỦ thuyt v
đu t trc tip nc ngoƠi s giúp ta hiu bit hn v c ch kinh t vƠ hƠnh
vi ca các tác nhơn kinh t c  cp đ vi mô vƠ v mô. Thông qua nghiên cu
các lỦ thuyt v FDI, nghiên cu sinh hiu rõ hn đng lc c bn hình thƠnh
mt công ty đu t nc ngoƠi.
+ V tƠi liu trong nc.
- Nguyn Bích t, 2005. Khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài, v trí,
vai trò ca nó trong nn kinh t th trng đnh hng Xã hi ch ngha 
Vit Nam.  tƠi nghiên cu khoa hc cp NhƠ nc KX. 01.05.
Tác gi đ tƠi đư lƠm sáng t bn cht, v trí, vai trò ca khu vc kinh t
có vn đu t nc ngoƠi trong quá trình phát trin kinh t - xư hi; Phơn tích,

7
đánh giá thc tin hot đng ca khu vc kinh t nƠy  nc ta. Xơy dng
mt s kin ngh v chính sách vƠ gii pháp nhm phát huy vai trò, tác đng
tích cc ca ngun vn nƠy trong s nghip công nghip hóa, hin đi hóa.
- Võ Thanh Thu, 2005. Nghiên cu nhng gii pháp phát trin các khu
công nghip  Vit Nam trong điu kin hin nay.  tƠi nghiên cu khoa hc
cp NhƠ nc. Tác gi đư phơn tích rt rõ quá trình hình thƠnh vƠ phát trin
các khu công nghip  nc ta, đng thi ch rõ nhng hn ch ca các khu
công nghip. Trên c s đó, tác gi đa ra mt s gii pháp nhm khc phc
nhng yu kém vƠ phát huy các thƠnh tu, hiu qu ca các khu công nghip.
 tƠi nƠy có th tham kho đ lƠm sáng t mt s mt trái nh: vic lng phí
đt đai, hoc lƠm cho mt b phn nông dơn mt vic lƠm do thƠnh lp quá
nhiu khu công nghip trong quá trình thu hút FDI.
- Phan Thanh Ph, 2005.Vit Nam vi tin trình gia nhp T chc Thng
mi th gii. HƠ Ni: NhƠ xut bn Chính tr Quc gia. Tác gi đư đ cp các
vn đ nh: toƠn cu hóa vƠ hi nhp kinh t quc t, quan đim ca ng
Cng sn Vit Nam; mt s vn đ c bn v t chc Thng mi th gii,
kinh nghim Trung Quc gia nhp WTO; thc trng tin trình hi nhp kinh
t quc t ca Vit Nam vƠ cui cùng lƠ phng hng vƠ gii pháp ch đng
gia nhp WTO ca Vit Nam. Ni dung v mng thu hút đu t trc tip nc
ngoƠi trong tin trình hi nhp khu vc vƠ th gii đc đ cp khá rõ.
- Vin nghiên cu kinh t Trung ng, 2002. Các vn đ pháp lý và th
ch v chính sách cnh tranh và kim soát đc quyn kinh doanh. HƠ Ni:
NhƠ xut bn Giao thông vn ti. Cun sách đư đ cp mt s vn đ lỦ lun
v cnh tranh vƠ đc quyn; khái quát tình hình cnh tranh vƠ đc quyn 
Vit Nam; kinh nghim quc t cnh tranh vƠ chng đc quyn  Nht Bn,
Mexico, Australia, M, có th tham kho  khía cnh nơng cao nng lc cnh

8
tranh thu hút đu t trc tip nc ngoƠi vƠ thông qua Lut cnh tranh đ
khc phc, hn ch mt trái ca đu t trc tip nc ngoƠi  nc ta.
- Nguyn Quc Nht vƠ Nguyn Vn Ngng, 2001. Hi nhp kinh t vi
vn đ gi gìn an ninh quc gia  Vit Nam. HƠ Ni: NhƠ xut bn Chính tr
Quc gia. Tác gi đư đ cp đn mt trái ca đu t trc tip nc ngoƠi trong
quá trình hi nhp kinh t quc t vƠ phng hng phòng nga đi vi mng
quc phòng - an ninh.
- Lê Hu Ngha, 2005. Xu hng toàn cu hóa trong hai thp niên đu th
k XXI. Chng trình khoa hc cp nhƠ nc.  tƠi K.X.08.01, HƠ Ni,
2005. Tác gi đ tƠi đư đ cp nhiu vn đ khá phong phú có Ủ ngha rt
quan trng cho vic đ ra vƠ thc hin ch đng hi nhp kinh t quc t ca
nc ta.  tƠi đư trình bƠy khá rõ ni dung, đc đim, bn cht vƠ xu th ca
toƠn cu hóa; tác đng ca nó đi vi lnh vc chính tr, vn hóa, xư hi; vƠ
Vit Nam trc xu th toƠn cu hóa trong hai thp niên đu th k XXI, trong
đó FDI có vai trò ht sc quan trng.
- Trn Vn Li, 2008. Tác đng đu t trc tip nc ngoài đi vi s
phát trin kinh t - xã hi ca vùng kinh t trng đim phía Nam đn nm
2020. Lun án tin s kinh t. Trng i hc Quc gia ThƠnh ph H Chí
Minh. Khoa Kinh t. Lun án đ cp đn tác đng tích cc, tiêu cc ca đu
t trc tip nc ngoƠi đi vi các nc có nn kinh t chm phát trin vƠ
mt s gii pháp đ khc phc tác đng tiêu cc ca đu t trc tip nc
ngoài.
- Nguyn Xuơn Trung, 2012. Mt s gii pháp nhm nâng cao cht lng
đu t trc tip nc ngoài ti Vit nam giai đon 2011 – 2020. Lun án Tin
s Kinh t hc. Mư s 62.31.05.01. Thông qua vic phơn tích mt s vn đ v
đu t trc tip nc ngoƠi  Vit Nam liên quan đn: cơn đi v mô; bo v
môi trng vƠ chuyn giao công ngh; S tác đng lan ta, liên kt gia các

9
doanh nghip nc ngoƠi vƠ doanh nghip trong ncầ, tác gi đư lƠm sáng
t mt s mt tích cc vƠ tiêu cc (hn ch) ca đu t trc tip nc ngoƠi.
Trên c s đó, tác gi đư xơy dng mt s gii pháp nơng cao cht lng thu
hút vƠ s dng FDI  Vit Nam.
- Ngô Th Hi Xuơn, 2011. Nhng gii pháp chin lc khc phc tình
trng mt cân đi trong hot đng đu t trc tip nc ngoài ti Vit Nam.
 tƠi NCKH cp B. Báo cáo vƠo tháng 11 nm 2011. Tác gi đư đ cp các
hin tng mt cơn đi trong hot đng FDI  Vit Nam vƠ các gii pháp
khc phc s mt cơn đi đó.
- UBND ThƠnh ph H Chí Minh, 2009. Báo cáo tng kt 20 nm hot
đng đu t trc tip nc ngoài ti Thành ph H Chí Minh.
Nhìn chung, tt c các công trình nói trên lƠ nhng tƠi liu rt cn thit,
giúp nghiên cu sinh k tha nhiu kin thc quỦ báu đ hoƠn thành lun án.
Tuy nhiên, v mt trái ca đu t trc tip nc ngoƠi vn cha có đ tƠi nƠo
nghiên cu vi t cách lƠ mt đ tƠi đc lp vƠ có h thng trên c 3 mt: lỦ
lun, thc tin vƠ gii pháp ch đng hn ch mt trái ca ngun vn nƠy. Do
đó, đ tƠi nghiên cu sinh chn không trùng lp vi các đ tƠi khác.
3. Mc đích vƠ nhim v nghiên cu
V mc đích
Trên c s nhn thc rõ tính hai mt ca đu t trc tip nc ngoƠi
(FDI), đng thi cn c vƠo mt trái vƠ nguyên nhơn dn đn mt trái ca
ngun vn nƠy trong thi gian qua, lun án đ xut các quan đim vƠ gii
pháp hn ch mt trái ca FDI trong thi gian ti  Vit Nam.
V nhim v
- H thng hóa c s lỦ lun, phng pháp lun liên quan đn FDI vƠ mt
trái ca nó.

10
- Phơn tích mt trái ca FDI đi vi s phát trin kinh t xư hi  Vit
Nam thi gian qua.
- Xác đnh nguyên nhơn gơy ra mt trái ca FDI đi vi s phát trin kinh
t xư hi  Vit Nam thi gian qua.
-  xut các quan đim vƠ gii pháp ch đng hn ch mt trái ca FDI
trong thi gian ti  nc ta.
4. i tung vƠ phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu:
Lun án nghiên cu mt trái ca FDI đư tác đng đn quá trình phát
trin kinh t - xư hi nc ta thi gian qua trên các mt: Mt trái v kinh t;
Mt trái v xư hi; Mt trái v môi trng sinh thái vƠ du lch; Mt trái đi
vi chính tr vƠ quc phòng ậ an ninh.
Phm vi nghiên cu:
- Lun án nghiên cu mt trái ca FDI  hai hình thc đu t: hình thc
Liên doanh gia Vit Nam vi nhƠ đu t nc ngoƠi vƠ hình thc 100% vn
đu t ca nc ngoƠi.
- Thi gian nghiên cu: t khi NhƠ nc ta ban hƠnh Lut đu t trc tip
nc ngoƠi (12/1987) đn nay.
5. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu sinh s dng phng pháp duy vt bin chng vƠ duy vt
lch s lƠm phng pháp lun chung.
 hoƠn thƠnh nhim v, mc đích nghiên cu, nghiên cu sinh đư kt
hp s dng các phng pháp nghiên cu nh: Phng pháp tru tng hóa
khoa hc; Phng pháp lôgic vƠ lch s; Phng pháp phơn tích, thng kê, so
sánh.
6. Nhng đóng góp mi vƠ Ủ ngha ca lun án
Mt s đóng góp mi:

11
- LƠm rõ c s lỦ lun vƠ phng pháp lun liên quan đn mt trái ca đu
t trc tip nc ngoài.
- a ra nhng đánh giá xác đáng hn các mt trái ca FDI  nc ta thi
gian qua.
- Xác đnh các nguyên nhơn dn ti mt trái ca FDI tác đng đn quá trình
phát trin kinh t - xư hi  nc ta.
-  xut quan đim vƠ gii pháp hn ch mt trái ca FDI  Vit Nam
trong thi gian ti.
ụ ngha:
Lun án có th giúp c quan, ban ngƠnh liên quan lƠm tƠi liu tham kho
xơy dng gii pháp hn ch mt trái ca FDI. Nó cng có th lƠm tƠi liu
tham kho ging dy nhng vn đ có liên quan trong các trng i hc vƠ
Cao đng.
7. Kt cu lun án
Lun án ngoƠi phn m đu, kt lun, danh mc tƠi liu tham kho, v
ni dung đc chia thƠnh 3 chng:
Chng 1: Mt s vn đ lỦ lun c bn v đu t trc tip nc ngoƠi vƠ
tác đng ca nó đi vi s phát trin kinh t - xư hi.
Chng 2: Thc trng ca đu t trc tip nc ngoƠi vƠ mt trái ca nó đi
vi s phát trin kinh t - xư hi  Vit Nam giai đon 1988 đn nay.
Chng 3 : Quan đim vƠ gii pháp hn ch mt trái ca đu t trc tip
nc ngoƠi đi vi quá trình phát trin kinh t - xư hi  nc ta trong thi
gian ti.

12
Chng 1
MT S VN  Lụ LUN C BN V U T TRC TIP
NC NGOÀI VÀ TÁC NG CA NÓ I VI S PHÁT TRIN
KINH T - XÃ HI
1.1. Mt s lỦ lun c bn v đu t trc tip nc ngoƠi
1.1.1. Khái nim, bn cht vƠ tính tt yu khách quan ca s gia tng đu t
trc tip nc ngoƠi.
1.1.1.1. Các khái nim c bn và đc đim ca đu t trc tip nc
ngoài.
Khái nim đu t hin đang có các Ủ kin sau đây:
- u t lƠ vic s dng vn vƠo quá trình tái sn xut xư hi nhm to
ra nng lc vn ln hn. Vn đu t lƠ phn tích ly ca xư hi, ca các
ngƠnh, các c s sn xut kinh doanh, lƠ tin tit kim ca dơn vƠ vn huy
đng t các ngun khác đc đa vƠo tái sn xut xư hi. Trên bình din
doanh nghip, đu t lƠ vic di chuyn vn vƠo mt hot đng nƠo đó nhm
mc đích thu li mt khon tin ln hn.
- u t lƠ hot đng s dng tin vn, tƠi nguyên trong mt thi gian
tng đi dƠi nhm thu li nhun hoc li ích kinh t xư hi. c đim ca
đu t lƠ nó xy ra trong mt thi gian tng đi dƠi, thng t 2 nm tr lên
đn 50, 70 nm hoc lơu hn na. Nhng hot đng kinh t ngn hn thng
trong vòng mt nm không nên gi lƠ đu t.
- u t kinh t, lƠ vic b vn vƠo doanh nghip, vƠo mt công trình
hay mt s nghip bng nhiu bin pháp nh cp phát ngơn sách, vn t do,
liên doanh hoc vay dƠi hn đ mua sm thit b, xơy dng mi, hoc thc
hin vic hin đi hóa, m rng xí nghip nhm thu doanh li hay phát trin
phúc li công cng .


13

Theo điu 3 Lut đu t đc nc Cng hòa xư hi ch ngha Vit
Nam công b ngƠy 12.12. 2005 thì “u t là vic nhà đu t b vn bng
các loi tài sn hu hình hoc vô hình đ hình thành tài sn tin hành các
hot đng đu t theo quy đnh ca Lut đu t và các quy đnh khác ca
pháp lut có liên quan”.
Vn đ đu t tuy có nhiu cách din đt nh đư nêu trên, song, không
có s khác bit ln, theo đó, đ xác đnh mt hot đng đc coi lƠ đu t có
th cn c vƠo my đim sau:
- u t lƠ mt hot đng tƠi chính, nhm mc đích đa vn vƠo hot
đng đ thu li nhun hoc phát trin công trình công cng, vn đu t lƠ tin
hoc các loi tƠi sn nói chung.
- u t lƠ hot đng trong mt thi gian tng đi dƠi.
- Mi đu t đu phi tuơn theo lut vƠ các quy đnh liên quan.
u t hay hot đng đu t đc phơn loi theo nhng tiêu thc khác
nhau tùy theo mc đích ca vic phơn loi. Chng hn:
Th nht: phơn loi đu t theo tính cht ca đu t có: hot đng đu t
phát trin; hot đng đu t chuyn dch mƠ không lƠm thay đi giá tr ca nó
(ví d chuyn nhng c phn t ngi nƠy sang ngi khác chng hn).
Th hai: phơn loi theo hình thc s hu vn có: đu t ca nhƠ nc,
đu t ca t nhơn hoc đu t ca các t chc tƠi chính.
Th ba: phơn loi theo quan h qun lỦ ca ch đu t có: đu t trc tip
vƠ đu t gián tip.
Mc dù có nhiu cách phơn loi khác nhau, tùy theo mc đích nghiên
cu. Vi Lun án nƠy, tác gi chn cách phơn loi th ba, tc lƠ phơn bit hai
loi đu t chính. ó lƠ đu t trc tip vƠ đu t gián tip. Vic phơn loi


14
nƠy có nh hng đn cách tip nhn, cách qun lỦ vƠ s dng vn đu t,
đc bit lƠ vn đu t trc tip nc ngoƠi.

Khái nim đu t trc tip nc ngoài:
Hin nay trên th gii có nhiu khái nim v đu t trc tip nc
ngoƠi, xin nêu mt s khái nim đin hình nh sau:
+ T chc Thng mi Th gii đư đa ra đnh ngha nh sau v đu t
trc tip nc ngoƠi:
u t trc tip nc ngoài (FDI) xy ra khi mt nhà đu t t mt
nc (nc ch đu t) có đc mt tài sn  mt nc khác (nc thu hút
đu t) cùng vi quyn qun lý tài sn đó. Phng din qun lý là th đ
phân bit FDI vi các công c tài chính khác. Trong phn ln trng hp, c
nhà đu t ln tài sn mà ngi đó qun lý  nc ngoài là các c s kinh
doanh. Trong nhng trng hp đó, nhà đu t thng hay đc gi là
“công ty m” và các tài sn đc gi là “công ty con” hay “chi nhánh công
ty”.
+ Khái nim ca IMF: FDI là mt hot đng đu t đc thc hin nhm
đt đc nhng li ích lâu dài trong mt doanh nghip hot đng trên lãnh
th ca mt nn kinh t khác nn kinh t nc ch đu t, mc đích ca ch
đu t là giành quyn qun lý thc s doanh nghip.
Theo điu 3 Lut đu t 2005 ca nc Cng Hòa Xư Hi Ch Ngha Vit
Nam thì:
- “u t trc tip là hình thc đu t do nhà đu t b vn đu t và
tham gia qun lý hot đng đu t”.
- “u t nc ngoài là vic nhà đu t nc ngoài đa vào Vit Nam
vn bng tin và các tài sn hp pháp khác đ tin hành hot đng đu t”.
T đó, có th hiu khái nim đu t trc tip nc ngoƠi nh sau:


15
u t trc tip nc ngoài là loi hình kinh doanh ca nhà đu t
nc ngoài đu t vào Vit Nam mt lng vn bng tin và các tài sn hp
pháp khác đ ln đ thit lp các c s sn xut, kinh doanh, nh đó cho

phép h trc tip tham gia qun lý, điu hành đi tng mà h đu t vn
nhm mc đích thu đc li nhun t nhng hot đng đu t đó.
Nh vy, đu t trc tip nc ngoƠi lƠ mt hình thc hp tác kinh
doanh quc t vi nhng đc thù riêng v s can thip ca ch đu t nc
ngoƠi vƠo quá trình kinh doanh, sn xut, v tính cht lơu dƠi ca d án, v s
gn lin vi quá trình chuyn giao công ngh, đc điu chnh bng mt h
thng lut pháp hoƠn chnh, rõ rƠng vƠ đòi hi ch đu t trc tip nc ngoƠi
phi tuơn theo quy đnh lut đu t ca nc s ti. Loi hình đu t nƠy có
mt s đc đim nh sau:
* c đim ca đu t trc tip nc ngoài:
Mt là, vn góp ca ch đu t nc ngoƠi phi đt mt lng vn ti
thiu theo quy đnh ca tng nc, qua đó đ h có quyn đc trc tip tham
gia qun lỦ điu hƠnh đi tng mƠ h b vn đu t: các nc phng Tơy
nói chung, quy đnh lng vn nƠy phi chim trên 10% c phn xí nghip
nc ngoƠi thì mi đc xem lƠ đu t trc tip. Có nc quy đnh lƠ 25%.
 nc ta, Lut đu t nc ngoƠi quy đnh vn ti thiu ca bên nc
ngoƠi phi chim ít nht lƠ 30% tng s vn pháp đnh. đi vi phn góp vn
USD phi thanh toán bng VN theo t giá hi đoái ca ngơn hƠng Vit
Nam. [50, đ 8].
Hai là, v quyn điu hƠnh, qun lỦ doanh nghip có vn đu t trc tip
nc ngoƠi ph thuc vƠo mc góp vn. Nu nhƠ đu t nc ngoƠi đu t
100% vn thì xí nghip đó hoƠn toƠn do nhƠ đu t nc ngoƠi điu hƠnh, có
th trc tip hoc thuê ngi qun lỦ. i vi các doanh nghip Liên doanh,


16
vic điu hƠnh công ty do Hi đng qun tr, đng đu lƠ Ch tch Hi đng
qun tr. Tng giám đc vƠ các phó tng giám đc do Hi đng qun tr b
nhim, min nhim. Tng giám đc hoc phó tng giám đc th nht lƠ công
dơn Vit Nam.[50, đ 12]

Ba là, v chia li nhun, nhƠ đu t nc ngoƠi (TNN) thu đc li
nhun đu t ph thuc vƠo kt qu sn xut, kinh doanh ca xí nghip. Lưi,
l đc phơn chia theo t l góp vn trong vn pháp đnh, sau khi đư tr đi
thu li tc vƠ các khon đóng góp cho nc s ti theo quy đnh ca pháp
lut. NhƠ đu t nc ngoƠi đc quyn chuyn li nhun thu đc v nc
theo quy đnh hin hƠnh ca nc nhn đu t.
* Các hình thc đu t trc tip nc ngoài:
- Doanh nghip liên doanh lƠ doanh nghip do mt bên hay các bên
nc ngoƠi góp vn vi mt bên hay các bên nc nhn đu t đ thƠnh lp
nên doanh nghip mi gn vi vic hình thƠnh pháp nhơn mi.
- Doanh nghip 100% vn nc ngoài lƠ doanh nghip do nhƠ đu t
nc ngoƠi đu t 100% vn.
- Hp đng hp tác kinh doanh (gi tt lƠ hp đng BCC) lƠ vn bn
kỦ kt gia hai bên hoc nhiu bên đ tin hƠnh hot đng đu t mƠ không
thƠnh lp pháp nhơn mi.
- Hình thc BOT (hp đng xơy dng ậ kinh doanh ậ chuyn giao)
- Hình thc BTO (hp đng xơy dng - chuyn giao ậ kinh doanh)
- Hình thc BT (hp đng xơy dng ậ chuyn giao)
1.1.1.2. Bn cht ca ạDI và tính tt yu khách quan ca s hình
thành, gia tng ạDI trên th gii.
- Bn cht ca đu t trc tip nc ngoài.


17
Dù trong bt c hoƠn cnh, điu kin nƠo thì đu t trc tip nc
ngoƠi cng luôn nhm vƠo mc đích tìm kim li nhun, nơng cao li nhun 
nhng nc khác, da trên c s khai thác li th ca nc nhn đu t v th
trng tiêu th, ngun tƠi nguyên, ngun lao đng giá r, n đnhầ  đt
đc mc đích đó, nhƠ đu t nc ngoƠi sn sƠng bng mi cách, k c th
đon, dù bit s đ li hu qu nng n cho nc nhn đu t.

S hình thƠnh dòng FDI lƠ do các nguyên nhơn di đơy:
Mt là, xut phát t s chênh lch các yu t đu vƠo, trong đó ngun
lao đng r lƠ yu t rt cn thit. Chng hn tin công ca các công nhơn M
lƠm vic ti ngƠnh công nghip lp ráp máy tính  Hoa K t 2.000 - 2.500
USD/ tháng thì vi công vic tng t trong các công ty con ca chúng 
Thailand vƠ Malaysia ch bng 1/5 con s nói trên [3, 135]. Cho đn nay, chi
phí lao đng r vn còn lƠ yu t hp dn các nhƠ đu t; điu đó gii thích vì
sao đu t ca M vƠo Trung Quc, vƠo ASEAN tng nhanh trong mt s
nm qua. Nói cách khác, các nhƠ đu t tìm kim s đu t  bên ngoƠi do li
dng li th chênh lch v chi phí sn xut gia các nc, qua đó thu đc li
nhun cao hn nh gim đc chi phí sn xut.
Hai là, quy lut li nhun lƠ nguyên nhơn c bn thúc đy s hình
thƠnh vƠ phát trin FDI. Thc tin đư chng minh: t sut li nhun  các
nc công nghip phát trin có xu hng gim xung, bi quá trình tng tích
ly t bn đi lin vi s tng cu to hu c ca t bn. Cu to hu c trong
CNTB ngƠy cƠng tng lƠ xu hng tt yu, nht lƠ các ngƠnh công nghip
truyn thng, nhng nhƠ đu t t bn có th thay đi t l v lng công
thc P’ = m/ c+v nh gim v bng cách thuê lao đng r hn  các nc đang
phát trin khác, hoc chuyn giao các ngƠnh công nghip truyn thng sang
các nc nƠy. Mt khác, do chy theo t sut li nhun cao, nên khi các
ngƠnh, các lnh vc có t sut li nhun cao trong nc đư đc đu t ht,


18
các nhƠ t bn không mun đu t vƠo các lnh vc cn vn ln, t sut li
nhun thp, do đó h tìm cách chuyn giao hoc đu t ra nc ngoƠi nhng
ngƠnh công nghip truyn thng nhm “ti đa hoá” đc li nhun.
Ba là, phơn tán bt ri ro khi b vn vƠo đu t. Vn đa vƠo hot
đng đu t luôn có nhng yu t ri ro. Do đó, đa vn ra nc ngoƠi đu t
bên cnh tranh th li th so sánh, chính sách u đưi, th trngầ ca nc

nhn đu t đ ti đa hóa li nhun, nhƠ đu t còn nhm phơn tán ri ro,
chính vì vy nhƠ đu t thng quan tơm đn vic la chn đu t vƠo nhng
nc, nhng ngƠnh chng nhng có t sut li nhun cao mƠ còn ít có kh
nng xy ra ri ro.
Bn là, do xu hng bo h mu dch  các nc ngƠy cƠng gia tng
vi nhng hƠng rƠo thu quan. Chng hn, M đánh thu ti 40% đi vi xe ô
tô nguyên chic nhp t Nht, nhng s ch đánh thu giá tr gia tng đi vi
xe cùng loi nu đc lp ráp ti M vi mc thu nƠy ch bng 25% giá tr
xe ô tô. Chính vì th mƠ các nc gia tng đu t ra nc ngoƠi sn xut đ
tránh hàng rào thu quan, đ tip cn th trng rng ln bên ngoƠi.
Nm là, s phát trin mnh m ca cuc cách mng khoa hc vƠ công
ngh trên th gii, vƠ chi phí bo v môi trng tng cao  các nc phát
trin lƠ mt trong nhng nguyên nhơn thúc đy tng dòng FDI t các nc
phát trin sang các nc đang phát trin, lƠm cho tng ngun vn FDI trên th
gii gia tng nhanh.
Nhng nguyên nhơn trên, cùng vi quá trình toƠn cu hóa lƠ nhơn t
quan trng thúc đy tng dòng vn FDI trên th gii ngƠy cƠng tng. (Xem
bng 1.1 vƠ ph lc 1)




19
Bng 1.1. Dòng vn FDI trong thp niên cui th k XX (1991-2000)

1991
1992
1993
1994
1995

1996
1997
1998
1999
2000
Tng s
(T USD)
149
168
195
258.2
335.2
394.1
485.8
706.5
1089.5
1400
T l tng
gim (%)
-
112.8
116.1
132.4
129.8
117.6
123.3
145.4
154.2
128.5
Ngun: Tng hp báo cáo ca UNCTAD.(t l % nm trc đc coi là 100)

Theo s liu bng 1.1 vƠ ph lc 1 cho thy, bc sang nhng nm đu
thp niên 80 ca th k XX, t l vn FDI th gii tng rt đáng k t bình
quơn 25 t USD trong nhng nm thp niên 70 tng lên 50 t USD giai đon
1980-1985 liên tc tng nhng nm sau đó (tr 3 nm 1990-1992). Mc dù
nn kinh t th gii chu nhng tác đng tiêu cc ca cuc khng hong tƠi
chính Châu Á n ra vƠo nm 1997. Song, dòng vn FDI th gii vn gia tng.
Nm 1998 dòng vn nƠy tng 45% so vi nm 1997. Nm 2000, đt 1400 t
USD, đánh du mc k lc v ngun vn FDI th gii  th k XX.
Nhng, sau khi đt đn đnh đim vƠo nm 2000 nh đư trình bƠy trên,
ngun FDI th gii đt ngt gim liên tip trong ba nm lin: nm 2001 tng
đu t th gii lƠ 823 t USD; Nm 2002 lƠ 651 t USD; thp nht lƠ vƠo
nm 2003, ch đt 575 t USD. Sau ba nm liên tc gim, sang nm 2004,
FDI bt đu phc hi tr li nhng vn còn khiêm tn: Nm 2004 đt 612 t
USD; Nm 2005 đt 648 t USD; Nm 2006 đt 1200 t USD vƠ nm 2007 lƠ
1538 t USD ; Nm 2008 đt 1370 t USD ; Nm 2009 đt 1040 t USD ;
Nm 2010 đt 1200 t USD; Nm 2011 đt 1510 t USD. (xem bng 1.2)





20
Bng 1.2: T l tng gim FDI toƠn cu qua các nm( 2001-2011)

2001
2002
2003
2004
2005
2006

2007
2008
2009
2010
2011
Tng s
(T USD)
823
651
575
648
916
1200
1538
1370
1040
1200
1510
T l tng
gim
(%)
-
79,1
88,3
112,7
141,4
131,0
128,2
89,1
76,0

115,4
125,8
Ngun: Tng hp báo cáo ca UNCTAD.(t l % nm trc đc coi là 100)
Tóm li, trong bi cnh quc t vƠ khu vc có nhiu thay đi, đc bit
t thp niên 80 th k XX đn nay, nn kinh t quc t đư xut hin nhng xu
hng mi: đy mnh quá trình t do thng mi, gia tng mnh m đu t
quc t, thúc đy cnh tranh - hp tác trên phm vi toƠn cu. Chính xu hng
vn đng mi đó ca nn kinh t th gii li quyt đnh s ph thuc ln nhau
ngƠy cƠng sơu sc gia các nc. S gia tng ca dòng FDI mt cách nhanh
chóng, mnh m trên khp th gii đư đem li nhng c hi vƠ thách thc mi
cho c nhng nc đu t vƠ nhng nc tip nhn đu t.  có th thu hút
ngƠy cƠng nhiu ngun vn nƠy nh các nc công nghip phát trin, các
nc đang phát trin cn phi to ra th vƠ lc, to ra môi trng đu t ca
nc mình ngƠy cƠng hp dn hn.
1.1.2. Mt s lỦ thuyt vƠ quan đim v đu t trc tip nc ngoƠi.
Trong bi cnh quc t hóa nn kinh t, vn đ đu t trc tip nc
ngoƠi đang đc hu ht các nc trên th gii quan tơm không nhng  tm
quc gia mƠ c tm Quc t. Ngun vn nƠy đang có xu hng ngƠy cƠng
tng trên th gii, bi vì nó đang mang li li ích cho c hai phía: nc đi đu
t vƠ nc nhn đu t. Mc đ li ích đó da trên li th vƠ s khôn khéo
ca mi bên.


21
 lỦ gii hin tng kinh t nƠy, trên th gii hin có nhiu lỦ thuyt
đang c gng gii thích nhng đng lc ca hot đng đu t t đim nhìn
ca nhƠ đu t. Nó cng xem xét nhng hu qu cho nc có xut x t bn
đi đu t vƠ nc nhn đu t. Trong gii hn lun án nƠy, tác gi xin nêu
mt s lỦ thuyt sau đơy.
1.1.2.1. LỦ lun v FDI ca mt s hc gi t sn

+ LỦ thuyt chu k sn xut ca Vernon. LỦ thuyt nƠy đc S.
Hirsch đa ra trc tiên, sau đó Vernon phát trin t nm 1966 đ gii thích
mt s loi đu t trc tip nc ngoƠi đc thc hin bi các công ty M 
Tơy Âu sau chin tranh th gii th hai trong ngƠnh sn xut công nghip.
Ông cho rng có bn giai đon ca chu k sn xut: đi mi, phát trin,
trng thƠnh vƠ suy gim.
Theo Vernon, trong giai đon đu các sn phm mi đc sn xut
ngay trên đt nc có phát minh đ phc v cho s tiêu dùng trong nc vƠ
mt phn đc xut khu đ phc v th trng nc ngoƠi. Nhng khi sn
phm mi đư đc th trng th gii chp nhn rng rưi vƠ nhu cu tng lên
thì vic sn xut mt hƠng đó bt đu vt biên gii quc gia đ sn xut.
Cng theo lỦ thuyt nƠy, sau chin tranh th gii th hai  Chơu Âu đư tng
nhu cu tiêu dùng sn phm sn xut ti M. Vì vy, các công ty M bt đu
xut khu sang Chơu Âu. Nh vƠo li th s hu công ngh mi, các nhƠ sn
xut s tiêu chun hóa sn phm. Qua đó, các công ty Chơu Âu đư bt đu bt
chc sn phm ca M. Do đó, các công ty M đư buc phi thc hin vic
xơy dng các c s sn xut trên chính các nc Chơu Âu đ duy trì th phn
ca h, tc lƠ sn xut ca các công ty  M đc m rng sang các nc
thông qua FDI.