Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp có vốn đầu tư Việt Nam tại thị trường Campuchia đến năm 2020

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHệ MINH




TRN VN THI






NỂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANH
CAăDOANHăNGHIPăCịăVNăUăTă
VITăNAMăTI THăTRNGăCAMPUCHIAă
NăNMă2020

LUN ÁN TIN S KINH T









Thành Ph H Chí Minh Tháng 11 nm 2011








CNGăHÒAăXẩăHIăCHăNGHAăVITăNAM
căLpăă- TăDoăă- HnhăPhúc

LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan lun án: “ NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
DOANH NGHIP VIT NAM TRÊN TH TRNG CAMPUCHIA TRONG HI
NHP KINH T KHU VC ” là công trình nghiên cu do tôi t vit. Các s liu s
cp qua kho sát thc t và các s liu th cp mà tôi đư tham kho trích dn và đc
nêu trong lun án là hoàn toàn trung thc.



TÁCăGIăLUNăÁN




TRNăăVNăăTHIă




B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHệ MINH



TRN VN THI

NỂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANH
CAăDOANHăNGHIPăCịăVNăUăTă
VITăNAMăTI THăTRNGăCAMPUCHIA
NăNMă2020


CHUYÊN NGÀNH: QUN TR KINH DOANH
MÃ S: 62.34.05.01



LUN ÁN TIN S KINH T





NGI HNG DN KHOA HC:
GS. TS. HOÀNG TH CHNH



Thành Ph H Chí Minh Tháng 11 nm 2011
MC LC
PHN M U 1
Chngă1ă:ăCăS KHOA HC V NNGăLC CNH TRANH
CA DOANH NGHIP 6
1.1 Cnh tranh và nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip 6
1.1.1 Khái nim v cnh tranh 6

1.1.2 Khái nim li th cnh tranh 8
1.1.3 Nng lc cnh tranh 8
1.1.4 Mt s đc đim cnh tranh ti th trng nc ngoài do tác đng ca hi nhp
kinh t quc t 15
1.1.4.1 Nhng tác đng trong l trình hi nhp ca mt quc gia s ti 16
1.1.4.2 Xu hng cnh tranh do tác đng ca hi nhp kinh t quc t ca mt quc gia
s ti 17
1.2 Mt s yu t ni lc cu thành nng lc cnh tranh ca doanh nghip 19
1.2.1 - Quy mô ca doanh nghip 21
1.2.2 - Nng lc cnh tranh v giá c 23
1.2.3 - Kh nng nghiên cu và phát trin sn phm 23
1.2.4 - Nng lc v qun lý 24
1.2.5 - Trình đ k thut công ngh sn xut 25
1.2.6 - Nng lc nghiên cu và tip cn th trng 25
1.2.7 - Nng lc t chc tiêu th sn phm 26
1.2.8 - Nng lc trin khai xây dng và phát trin thng hiu 26
1.3 Mt s yu t môi trng kinh doanh nh hng đn nng lc cnh tranh ca DN 27
1.3.1 - Quy mô dung lng ca th trng 27
1.3.2 - Tim nng tng trng ca th trng. 28
1.3.3 - Kh nng bin đng ca th trng 28
1.3.4 - Các điu kin cnh tranh ca th trng 28
1.3.5 - S trung thành ca ngi dân đi vi nhãn hiu. 28
1.3.6 - Mc đ thay đi công ngh ti th trng s ti 29
1.3.8 - Các quy ch ca chính ph ti th trng s ti 29
1.4 Mt s mô hình phân tích nng lc cnh tranh ca doanh nghip 30
1.4.1 - Mô hình ma trn SWOT 30
1.4.2 - Mô hình tng Michael Porter – Dunning 31
1.4.3 Mô hình ma trn hình nh cnh tranh 32
1.4.4 Mô hình ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE) 34
1.4.5 Mô hình ma trn t hp đ hp dn ca th trng và nng lc cnh tranh ca

doanh nghip (GE) 35
1.5 Thit k mô hình phân tích nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit
Nam ti th trng Campuchia 37
1.5.1 Khung phân tích 37
1.5.2 La chn phng pháp đánh giá theo các mô hình phân tích nng lc cnh tranh
ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia 39
1.5.3 Phng pháp xác đnh tm quan trng ca các yu t ni lc ca doanh nghip có
vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia 41
1.5.3.1 La chn các yu t ni lc đ đánh giá nng lc cnh tranh ca doanh nghip 41
1.5.3.2 Phng pháp tính trng s 42
1.5.4 Phng pháp đánh giá nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit
Nam ti th trng Campuchia 42
1.5.4.1 Xây dng thang đo nng lc cnh tranh ca doanh nghip 43
1.5.4.2 Xây dng bng câu hi 43
1.5.4.3 Tin hành kho sát 44
1.5.4.4 X lý d liu 44
1.5.5 Phng pháp xác đnh tm quan trng ca các yu t môi trng kinh doanh nh
hng đn nng lc cnh tranh ca DN có vn đu t VN ti th trng CPC 45
1.5.5.1 La chn các yu t môi trng kinh doanh nh hng đn nng lc cnh tranh
ca DN có vn đu t VN tai CPC 45
1.5.5.2 Xây dng bng câu hi 45
1.5.5.3 Tin hành kho sát 47
1.5.5.4 X lý d liu và tính trng s 47
TÓM TT CHNG 1 47
Chngă2ă
PHỂNăTệCHăNNGăLC CNH TRANH CA DOANH NGHIP CÓ VN
UăTăVIT NAM TI TH TRNG CAMPUCHIA 49
2.1 Gii thiu mt s nét chung v th trng Campuchia 49
2.2 Mt s yu t v môi trng 51
2.2.1 Các yu t môi trng v mô 51

2.2.2 Các chính sách phát trin ca Chính ph Campuchia 56
2.2.3 Mt s nét chung v hot đng thng mi và đu t ti Campuchia 58
2.2.3.1 Mt s nét chung v hot đng kinh doanh xut nhp khu 58
2.2.3.2. Mt s nét chung v hot đng đu t ti Campuchia 59
2.2.4 Quan h kinh t Vit Nam-Campuchia 64
2.2.4.1 Quan h thng mi 64
2.2.4.2 Quan h trong đu t gia Vit Nam vi Campuchia 67
2.3 ánh giá nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti th
trng Campuchia 69
2.3.1 Tng quan v các doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti Campuchia 69
2.3.2 Tm quan trng ca các yu t cu thành nng lc cnh tranh ca doanh nghip có
vn đu t Vit Nam ti Campuchia (Xác đnh trng s) 71
2.3.2.1 Tm quan trng ca quy mô doanh nghip 71
2.3.2.2 Tm quan trng ca kh nng nghiên cu và phát trin sn phm 72
2.3.2.3 Tm quan trng v nng lc t chc tiêu th sn phm 73
2.3.2.4 Tm quan trng ca nng lc qun lý 74
2.3.2.5 Tm quan trng v nng lc nghiên cu và tip cn th trng 75
2.3.2.6 Tm quan trng ca nng lc cnh tranh v giá 76
2.3.2.7 Tm quan trng ca nng lc xây dng và phát trin thng hiu 77
2.3.2.8 Tm quan trng v trình đ công ngh sn xut ca doanh nghip 78
2.3.3 ánh giá các yu t cu thành nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t
Vit Nam ti th trng Campuchia 79
2.3.3.1 Nng lc cnh tranh v giá 80
2.3.3.2 Kh nng nghiên cu và phát trin sn phm 81
2.3.3.3. Quy mô ca doanh nghip 83
2.3.3.4 Nng lc v qun lý 85
2.3.3.5 Nng lc t chc tiêu th sn phm 86
2.3.3.6 Nng lc nghiên cu tip cn th trng 88
2.3.3.7 Trình đ công ngh sn xut ca doanh nghip 89
2.3.3.8 Nng lc xây dng thng hiu 91

2.3.4 ánh giá chung v nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam
ti th trng Campuchia 92
2.4 ánh giá nh hng ca các yu t môi trng kinh doanh đn nng lc cnh tranh
ca DN có vn đu t VN ti th trng CPC 93
2.4.1 Tm quan trng (trng s) ca các yu t môi trng kinh doanh nh hng đn
nng lc cnh tranh ca DN có vn đu t VN ti CPC 94
2.4.1.1 Quy mô dung lng th trng 94
2.4.1.2 Tim nng tng trng ca th trng 95
2.4.1.3 Kh nng bin đng ca th trng 96
2.4.1.4 Các điu kin cnh tranh ca th trng 97
2.4.1.5 S trung thành ca ngi dân đi vi nhãn hiu 98
2.4.1.6 Mc đ thay đi công ngh ca th trng 99
2.4.1.7 S n đnh chính tr và kinh t 100
2.4.1.8 Các quy ch ca chính ph 101
2.4.2 ánh giá mc đ hp dn ca th trng Campuchia qua các yu t môi trng
kinh doanh đi vi các doanh nghip có vn đu t Vit Nam 102
2.4.2.1 S n đnh chính tr và kinh t 103
2.4.2.2 S trung thành ca ngi dân đi vi nhãn hiu 104
2.4.2.3 Các điu kin cnh tranh ca th trng 105
2.4.2.4 Kh nng bin đng ca th trng 106
2.4.2.5 Tim nng tng trng ca th trng 107
2.4.2.6 Mc đ thay đi công ngh ca th trng 108
2.4.2.7 Các quy ch ca chính ph 108
2.4.2.8 Quy mô dung lng th trng 109
2.4.3 ánh giá chung v mc đ hp dn ca th trng Campuchia đi vi các doanh
nghip có vn đu t Vit Nam 110
2.5 Phân tích ma trn t hp mc đ hp dn ca th trng và nng lc cnh tranh ca
doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia 112
2.6 Nhn xét chung v nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti
th trng Campuchia 113

2.6.1 Nhng đim mnh c bn 113
2.6.2 Nhng đim yu c bn 114
TÓM TT CHNG 2 115
Chngă3ă
GIIăPHÁPăNỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH CA
DOANH NGHIP CÓ VNăUăTăVIT NAM TI
TH TRNGăCAMPUCHIAăNăNMă2020 116
3.1 D báo tình hình kinh t ca Campuchia đn nm 2020 116
3.1.1 Các mc tiêu phát trin đn nm 2020 116
3.1.2 Các đnh hng v mô 117
3.1.2.1 nh hng các ngành sn xut trong GDP 117
3.1.2.1 nh hng các ngành sn xut trong GDP 119
3.1.3 Các đnh hng vi mô 120
3.1.3.1 Các đnh hng v hot đng thng mi 120
3.1.3.2 Các đnh hng v hot đng đu t trong nc và nc ngòai 121
3.1.4 D báo v các đi th cnh tranh trong khi ASEAN và ngoài khi ASEAN ti th
tng Campuchia đn nm 2020 122
3.1.5 Nhng tác đng ca kinh t th gii và liên khu vc đi vi th trng Campuchia
đn nm 2020 123
3.1.6 Trin vng sn xut kinh doanh ca các doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti
th trng Campuchia đn nm 2020 124
3.1.7 Nhng c hi và thách thc ca th trng Campuchia đi vi các doanh nghip có
vn đu t Vit Nam 125
3.1.7.1 C hi th trng cho các doanh nghip có vn đu t Vit Nam 125
3.1.7.2 Thách thc th trng đi vi doanh nghip có vn đu t Vit Nam 126
3.2 Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti
th trng Campuchia đn nm 2020 126
3.2.1 Mt s quan đim trong đ xut các gii pháp 126
3.2.2 Mt s c s đ đ xut gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip
có vn đu t Vit Nam ti Campuchia 127

3.2.2.1 C s đ xut gii pháp da trên ma trn phân tích SWOT ca DN có vn đu t
VN ti th trng CPC 127
3.2.2.2 C s đ xut gii pháp da trên nhng nhn đnh v môi trng kinh doanh ti
th trng CPC 129
3.2.3 Nhóm gii pháp phát huy li th cnh tranh 129
3.2.3.1 Phát huy li th v đa lý gia hai nc 129
3.2.3.2 Phát huy li th v gia công hàng xut khu và đu thu 130
3.2.3.3 Phát huy li th qua hp tác xây dng các công trình 130
3.2.3.4 Phát huy li th v dch v hàng chuyn khu 131
3.2.4 Nhóm gii pháp nâng cao hiu qu chin lc sn xut kinh doanh ca doanh
nghip có vn đu t Vit Nam ti Campuchia 131
3.2.4.1 Tng cng s hin din ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam 131
3.2.4.2 Phát trin hình thc hp tác đu t sn xut ti Campuchia 131
3.2.4.3 Xây dng chin lc kinh doanh đi vi mt s nhóm sn phm 132
3.2.5 Nhóm gii pháp h tr ca chính ph cho các doanh nghip có vn đu t Vit
Nam ti Campuchia đn nm 2020 134
3.2.5.1 Nhóm gii pháp v c ch chính sách 134
3.2.5.2 Gii pháp phát trin kt cu h tng phc v hot đng kinh doanh 135
3.2.5.3 Gii pháp h tr thông tin th trng và xúc tin thng mi 136
3.2.5.4 Gii pháp thúc đy đu t ca doanh nghip Vit Nam ti Campuchia 137
3.2.6 Nhóm gii pháp phát huy ni lc ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti
Campuchia đn nm 2020 137
3.2.6.1 Nhóm gii pháp đi vi nng lc cnh tranh v giá 137
3.2.6.2 Nhóm gii pháp đi vi kh nng nghiên cu và phát trin sn phm 139
3.2.6.3 Nhóm gii pháp v quy mô ca doanh nghip 140
3.2.6.4 Nhóm gii pháp v nng lc qun lý 142
3.2.6.5 Nhóm gii pháp v nng lc t chc tiêu th sn phm 143
3.2.6.6 Nhóm gii pháp v nng lc nghiên cu và tip cn th trng 145
3.2.6.7 Nhóm gii pháp v trình đ công ngh sn xut 147
3.2.6.8 Nhóm gii pháp v nng lc xây dng thng hiu 148

3.3 Mt s kin ngh 150
3.3.1 Mt s kin ngh đi vi Chính ph Vit Nam 150
3.3.2 Mt s kin ngh đi vi các B/ngành 151
3.3.3 Mt s kin ngh đi vi Chính quyn các tnh biên gii giáp vi Campuchia 153
TÓM TT CHNG 3 154
Phn kt lun 155







1

PHNăMă U

1 ậ TínhăcpăthităcaăđătƠi
Campuchia có v trí đa lỦ nm ti khu vc trung tâm ca các quc gia ông
Nam Á, và có nhiu tim nng cha đc nghiên cu khai thác.  thu hút vn đu t
nc ngoài, Chính ph Vng Quc Campuchia đư ban hành nhiu chính sách đc
coi là rt thông thoáng so vi nhiu quc gia trong khu vc. Chính vì vy nhiu quc
gia trong ni khi ASEAN cng nh ngoài khi ASEAN nh: Trung Quc, Hàn Quc,
Hong Kong, ài Loan… đt mc tiêu chim lnh th trng Campuchia và t đó phát
trin nh hng kinh t ca mình đn các quc gia lân cn và c khu vc ASEAN.
Theo báo cáo ca B K hoch-u t ti Hi ngh biên mu ngày 28/11/2011:
tính đn ngày 20 tháng 9 nm 2011, tng mc vn ca các doanh nghip Vit Nam đu
t ti Campuchia đt 2.227,705 triu USD. Campuchia hin là quc gia th 2 trong thu
hút vn đu t ra nc ngoài ca Vit Nam trong tng s 50 quc gia và vùng lưnh th
có hot đng đu t ca các doanh nghip Vit Nam.

iu này cho thy đang din ra mt làn sóng đu t ca các doanh nghip Vit
Nam sang th trng Campuchia. Mt khác, Vit Nam-Campuchia là hai quc gia láng
ging vn có quan h truyn thng gn bó mt thit và đư đc th thách qua nhiu
giai đon lch s gi nc và phát trin đt nc. Chính ph hai nc cng đư to
nhiu điu kin u đưi đc bit cho doanh nghip Vit Nam-Campuchia phát trin hot
đng đu t gia hai nc, tuy nhiên nhìn li nh hng kinh t ca các doanh nghip
có vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia cho thy còn  mc rt thp không
tng xng vi nhng li th mà chúng ta đang có.
u t sn xut kinh doanh ti Campuchia, va tng cng đc kh nng tha
mưn nhu cu ca ngi tiêu dùng Campuchia đng thi tng kh nng hi nhp khu
vc cho các doanh nghip va và nh ca Vit Nam. L trình hình thành Cng ng
kinh t các quc gia ông Nam Á (AEC) nm 2015 đang đn rt gn, trong khi đó các
doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti Campuchia đang rt lúng túng trong vic xác
đnh các chin lc cnh tranh, cha nhn thc đy đ các c hi th trng đ phát
huy li th, thiu s phân tích k càng v nhng đim mnh đim yu đ phát huy ni
lc, đc bit là cha có s nht quán trong các chính sách h tr ca chính ph.


2

Nhng vn đ đt ra nh nêu trên có nh hng quyt đnh đn tính bn vng
ca nng lc cnh tranh ca các doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti Campuchia.
S chm tr trong vic khc phc nhng vn đ trên, s làm cho các doanh nghip có
vn đu t Vit Nam ti Campuchia b tt hu so vi các đi th cnh tranh, và tt yu
dn đn hu qu b loi ra khi th trng
Vì vy, vic nghiên cu đ tài: “Nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh
nghip có vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia đn nm 2020” có Ủ ngha
rt cp thit t nay đn nm 2020, cng nh xây dng tm nhìn cho nhng nm sau.
2 ậ Mcătiêuănghiênăcuă
Mc tiêu nghiên cu là phân tích nng lc cnh tranh ca các DN có vn đu t

VN ti th trng CPC, t đó xác đnh mt cách h thng các gii pháp nâng cao nng
lc cnh tranh ca các DN có vn đu t VN ti th trng CPC đn nm 2020.
3 - iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
- i tng nghiên cu là: Nng lc cnh tranh ca DN có vn đu t VN ti
th trng CPC, đư có đng kỦ thành lp doanh nghip (hoc góp vn liên doanh) sn
xut, kinh doanh thng mi ti th trng CPC. Không nghiên cu v DN có vn đu
t ti CPC nói chung hoc nghiên cu kh nng cnh tranh sn phm mà các DN ti
VN xut khu sang th trng CPC.
- Phm vi nghiên cu:
+ Phm vi nghiên cu ca lun án s tp trung vào hai lnh vc chính là: đu t
và kinh doanh thng mi ti th trng CPC. Trong đó lnh vc đu t ch yu
nghiên cu nhng hat đng đu t to nguyên liu đu vào cho sn xuât đ phát trin
hat đng kinh doanh thng mi.
+ Phm vi nghiên cu v đi th cnh tranh bao gm các đi th cnh tranh trc
tip hin ti và các đi th tim nng trong khu vc và ngoài khu vc ASEAN.
4 - Phngăphápănghiênăcu
Lun án đc thc hin da trên s kt hp gia phng pháp đnh tính và
phng pháp đnh lng, bao gm:
- Phng pháp chuyên gia: đc s dng vào tháng 11/2008 vi 46
chuyên gia là cán b qun lỦ cp trng phòng tr lên nhm xác đnh các yu t cu
thành nng lc cnh tranh ca doanh nghip và các yu t môi trng kinh doanh ti


3

Campuchia; xác đnh tm quan trng (trng s) ca các yu t và tham kho Ủ kin đ
xây dng các chin lc và gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip
có vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia.
- Phng pháp đnh lng: kho sát thc hin trong tháng 4/2009 vi 92
mu và đc x lỦ trên phn mm SPSS v nng lc cnh tranh ca doanh nghip Vit

Nam và sc hp dn ca các yu t môi trng kinh doanh ti Campuchia. S liu
kho sát đc s dng đ phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca doanh nghip
có vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia và thc trng môi trng kinh doanh
ti Campuchia.
- Ngun tài liu th cp đc thu thp t các báo cáo hng nm ca B
Thng mi Campuchia và B Công Thng Vit Nam; báo cáo ca Thng v Vit
Nam ti Campuchia; báo cáo t các Hi ngh hng nm v hp tác phát trin biên gii
và biên mu gia hai nc; báo cáo hng nm ca Hi đng phát trin Campuchia
(CDC); niên giám ASEAN yearbook; các trang Web ASEAN Statistics, CIA
Factbook; báo cáo kho sát ca Trung tâm xúc tin thng mi và đu t Tp. HCM; và
mt s đ án, công trình nghiên cu khác có liên quan.
5 - Mtăsăcôngătrìnhănghiênăcuăcóăliênăquanăđnălunăán
Mt s công trình nghiên cu có liên quan mà tác gi đư tham kho:
a). Các nghiên cu khoa hc v mt lỦ thuyt
- “Chin lc cnh tranh ca Michael E. Porter” – Ngun trích li t Dng Ngc
Dng (2008) – NXB Tng Hp Tp. HCM.
- “Các quan đim cnh tranh ca các nhà nghiên cu kinh t th gii” – Ngun trích
li t Bch Thu Cng (2002) trong “Bàn v cnh tranh toàn cu” – NXB Thông Tn
- “Th trng, chin lc, c cu: Cnh tranh v giá tr gia tng, đnh v và phát trin
doanh nghip” – Tôn Tht Nguyn Thiêm (2005) – NXB Tp. H Chí Minh
Và mt s tài liu có liên quan khác .
b). Các đ án nghiên cu thc t
-  án nâng cao NLCT ca hàng hóa và dch v VN (B Công Thng -nm 2005).
-  án phát trin thng mi và đu t vi Campuchia (B Công Thng - nm 2008)
- Báo cáo nghiên cu ngi tiêu dùng Campuchia (Báo Sàigòn Tip Th cùng vi Câu
lc b hàng Vit Nam cht lng cao – nm 2009)


4

- Báo cáo nghiên cu th trng Campuchia (Trung Tâm Xúc Tin Thng Mi và
u T Tp. H Chí Minh – ITPC nm 2009)
- Báo cáo mt s thông tin v th trng CPC (Thng v VN ti CPC nm 2009)
-  tài nghiên cu cp B: Nhng gii pháp phát trin kinh t đi ngoi vi Lào và
CPC (Quách Th Bo Châu, Khoa Thng mi và du lch – Trng H KT Tp. HCM)
-  tài nghiên cu cp B: Thc trng đu t trc tip ra nc ngoài ca DN-VN và
các gii pháp phát trin (Ngô Th Ngc Huyn, Khoa Thng mi và du lch – Trng
i hc Kinh t Tp. HCM)
- Và mt s bài vit tham lun hi tho v th trng Campuchia, mt s bài vit di
dng bài phóng s hay bài tr li phng vn ca mt s giám đc doanh nghip đư và
đang hat đng sn xut kinh doanh ti th trng Campuchia.
Nhìn chung, nhng công trình nghiên cu và nhng bài vit v th trng CPC
có nhng ni dung rt b ích, làm phong phú thêm nhng nhn đnh và nhng đánh
giá đi vi th trng CPC.
Các công trình nghiên cu nêu trên đư đi sâu phân tích tng mng ca nhng
vn đ nh: th trng, cnh tranh sn phm, hot đng đu t ra nc ngoài, hot
đng giao thng gia Vit Nam vi các nc trong khu vc.
Tuy nhiên, nng lc cnh tranh ca doanh nghip, đc bit là doanh nghip đu
t kinh doanh  nc ngoài, cn đc phân tích mt cách tng th tt c các yu t
tng tác gia ni lc ca doanh nghip vi các yu t môi trng kinh doanh quyt
đnh đn hiu qu đu t .
Vì vy, tính mi ca lun án là tp trung phân tích ni lc cu thành nng lc
cnh tranh ca DN có vn đu t VN và s tng tác vi các yu t môi trng kinh
doanh ti th trng CPC.
6 - Nhngăđóngăgópăcaălunăánă
- Lun án đư xác đnh đc tm quan trng và thc trng ca các yu t ni lc
cu thành nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti th trng
Campuchia, t đó có đc nhng đánh giá tng th v nng lc cnh tranh ca doanh
nghip có vn đu t Vit Nam ti Campuchia.

5

- Lun án đư xác đnh đc tm quan trng và mc đ hp dn ca các yu t
môi trng kinh doanh ti CPC, t đó ch ra đc c hi th trng đ xây dng các
chin lc cnh tranh ca doanh nghip
-  xut mt s gii pháp góp phn nâng cao nng lc cnh tranh ca các
doanh nghip có vn đu t Vit Nam ti th trng Campuchia đn nm 2020.
7 - Ktăcuăcaălunăánă
Lun án có 158 trang, 49 bng và 23 hình v. Ngoài phn m đu và phn kt
lun, lun án đc kt cu thành 3 chng:
Chng 1: C s khoa hc v nng lc cnh tranh ca doanh nghip.
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca doanh nghip có vn đu t Vit Nam
ti th trng Campuchia.
Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca DN có vn đu t VN ti th
trng CPC đn nm 2020, kin ngh đi vi chính ph và các b/ngành hu quan.

6

Chngă1
CăSăKHOAăHC VăNNGăLCăCNHăTRANH
CAăDOANHăNGHIP

Giiăthiuăchng:

Chng 1 s tp trung nghiên cu đ làm rõ c s khoa hc v nng lc cnh
tranh ca doanh nghip đng thi xác đnh khung phân tích ca toàn b lun án và la
chn mô hình đánh giá nng lc cnh tranh.
Mc tiêu ni dung trong chng 1 là xác đnh nhng yu t cu thành nng lc
cnh tranh, yu t môi trng kinh doanh nh hng đn nng lc cnh tranh ca DN
có vn đu t VN ti CPC.

1.1 CnhătranhăvƠănơngăcaoănngălcăcnhătranhăcaădoanhănghipă
Cnh tranh trên th trng nc ngoài là mt xu th ca thi đi, trong đó ai
chim đc u th thì ngi đó s chim đc quyn ch đng trong tin trình hi
nhp. Có th nói, cnh tranh có tính cht nh hng trc tip đn v th và li ích ca
mi quc gia. Vì vy nghiên cu vn đ cnh tranh có Ủ ngha đc bit quan trng
trong vic hoch đnh các chin lc đ giành ly v trí có li trong cuc cnh tranh.
1.1.1 Kháiănimăvăcnhătranhă
LỦ lun cnh tranh qua nhiu thi đi, đư không ngng đc b sung và phát trin
da vào s nghiên cu, tip cn và vn dng trên nhiu lnh vc khác nhau.
Theo t đin thut ng kinh t hc (NXB T đin bách khoa, Hà Ni)
[ 39 ]
: “Cnh
tranh kinh t là s ganh đua gia các ch th kinh t (nhà sn xut, nhà phân phi, bán
l, ngi tiêu dùng, thng nhân…) nhm giành ly nhng v th to nên li th tng
đi trong sn xut, tiêu th…dch v hay các li ích v kinh t, thng mi đ thu

đc nhiu li ích nht cho mình.”
Theo Michael Porter
[ 7 ]
thì: “Cnh tranh là giành ly th phn. Bn cht ca cnh
tranh là tìm kim li nhun, là khon li nhun cao hn mc li nhun trung bình mà
doanh nghip đang có. Kt qu quá trình cnh tranh là s bình quân hóa li nhun
trong ngành theo chiu hng ci thin sâu dn đn h qu giá c có th gim đi”.


7

Theo T chc Hp tác và Phát trin kinh t (OECD) thì “Cnh tranh ca mt
doanh nghip, ngành hay quc gia là kh nng ca doanh nghip, ngành hay quc gia
to ra mc thu nhp yu t và tuyn dng yu t tng đi cao khi phi đi mt vi
cnh tranh quc t”
[ 40 ]
.
Qua nhng khái nim v cnh tranh, có th đa ra mt khái nim tng quát theo
quan đim ca tác gi nh sau: Cnh tranh là quá trình kinh t, trong đó vi nhng n
lc ch quan ca mình các ch th kinh t tn dng các c hi th trng đ không
ngng sáng to và phát trin các li th so vi đi th cnh tranh nhm chim lnh th
trng và đt đc các mc tiêu mà doanh nghip đ ra.
Trong quá trình vn đng, cnh tranh có nh hng đn các lnh vc khác nhau
ca nn kinh t thông qua vai trò c th nh sau:
- i vi toàn b nn kinh t nói chung: Cnh tranh có vai trò thúc đy phát trin
kinh t, góp phn phân b tài nguyên mt cách hiu qu nht thông qua vic kích thích
các DN ti u hoá vic s dng các ngun tài nguyên, hn ch nhng méo mó ca th
trng, góp phn phân phi li thu nhp và nâng cao phúc li xư hi.
- i vi doanh nghip: Cnh tranh to ra mt sc ép buc các DN phi ci tin
qun lỦ sn xut kinh doanh, phát trin k thut công ngh, nâng cao hiu qu kinh t

đ không ngng tng nng sut, thúc đy hình thành li th kinh t quy mô.
- i vi ngi tiêu dùng: Cnh tranh to kh nng cho ngi tiêu dùng đc la
chn rng rưi hn, điu tit quan h cung cu ca th trng, hn ch vic áp giá tu
tin làm méo mó th trng và lành mnh hoá các quan h xư hi.
- i vi phm vi quc t: Cnh tranh buc các DN tìm kim m rng th trng,
tìm kim các ngun tài nguyên và nhân lc đ tng cng li th so sánh trong cnh
tranh trên th trng quc t, hoàn thin các đim yu kém và xây dng đc các chin
lc kinh doanh có tính cnh tranh trên phm vi quc t.
Nh vy cnh tranh ch xut hin trong nhng điu kin nht đnh và din ra 
nhng mc đ khác nhau trong nhng môi trng kinh t xư hi c th. Trong nn
kinh t th trng, s tn ti nhiu hình thc s hu vi nhiu thành phn kinh t khác
nhau là điu kin c bn cho s xut hin cnh tranh tn ti và phát trin. Tuy nhiên
qua quá trình nghiên cu bng nhng lỦ lun trên cho thy rng trong môi trng th
trng t do, cnh tranh cha hn đư thc s vn hành hiu qu thm chí còn có th


8

cn tr s phát trin ca nn kinh t, do vy trong nhng tình hung c th cn phi có
s can thip ca Nhà nc.
Vì vy có th nói rng, c ch cnh tranh ch có th vn hành hiu qu trong
môi trng kinh t th trng có s điu tit hp lỦ ca Nhà nc.
1.1.2 Kháiănimăliăthăcnhătranhă
Li th cnh tranh là tp hp các yu t to ra chi phí thp hoc th hin  tính
chât đc đáo, phân bit vi sn phm khác (bng cht lng, tính nng sn phm, h
thng kênh phân phi, các dch v trong và sau khi bán hàng…); ph thuc vào vic
la chn chin lc cnh tranh và vào các hot đng to ra, tìm kim, vn dng và duy
trì các yu t ca li th so sánh
[ 47 ]
.

Nh vy, li th cnh tranh đc xác đnh trên c s mc đ phù hp ca s
la chn: chin lc chui giá tr, chin lc li th chi phí, chin lc v s khác bit
hóa, chin lc công ngh và chin lc chn đi th cnh tranh. Vic vn dng và
duy trì li th cnh tranh phi đt trong mi tng quan thích hp gia các chin lc
ca doanh nghip vi cht lng môi trng kinh doanh.
[ 9 ]

Li th cnh tranh là mt khái nim va có tính vi mô (cho doanh nghip), va
có tính v mô ( cp quc gia). Ngoài ra còn có thut ng li th cnh tranh bn vng
có ngha là doanh nghip phi liên tc cung cp cho th trng mt giá tr đc bit mà
không có đi th cnh tranh nào có th cung cp đc.
Theo quan đim ca tác gi: Li th cnh tranh là vic s hu nhng giá tr đc
thù, có th s dng đc đ “nm bt c hi”, đ kinh doanh có lãi. Khi nói đn li
th cnh tranh, là nói đn li th mà mt doanh nghip, mt quc gia đang có và có
th có, so vi các đi th cnh tranh ca h.
1.1.3 Nngălcăcnhătranhăă
Nng lc cnh tranh có th đc xem xét  cp đ quc gia, doanh nghip hoc
sn phm (dch v). Các nhóm nhân t ni lc quyt đnh đn nng lc cnh tranh cp
đ quc gia, doanh nghip và sn phm đc các giáo s trng i hc Tng hp
Havard xây dng gm các giáo s: Michael E. Porter, Jeffrey D. Sachs, Andrew M.
Warner và các chuyên gia ca Din đàn Kinh t th gii gm: Peter K. Cornelius,
Mache Levinson và Klaus Schwab.


9

Nngălcăcnhătranhăqucăgia là nng lc ca mt nn kinh t đt đc tng
trng bn vng; thu hút đc đu t; bo đm n đnh kinh t, xư hi; nâng cao đi
sng ca ngi dân.
[47]

. Theo Din đàn kinh t th gii (WEF), nng lc cnh tranh
quc gia là “Nng lc ca nn kinh t quc dân đt và duy trì đc mc tng trng
cao trên c s các chính sách , th ch và các đc trng kinh t khác tng đi vng
chc”. Theo Din đàn Kinh t th gii (ánh giá nng lc cnh tranh quc gia ca
WEF nm 1997), nng lc cnh tranh quc gia bao gm 8 nhóm nhân t cu thành:
1.  m ca nn kinh t
2. Vai trò ca chính ph trong vic điu hành nn kinh t
3. Vai trò ca th trng tài chính-tin t
4. Trình đ khoa hc và công ngh so vi th gii
5. Kt cu h tng
6. Cht lng ca hot đng qun tr
7. Ngun nhân lc
8. Hiu lc ca các th ch pháp lỦ
Nngălcăcnhătranhăcaăsnăphm (dchăv) là kh nng chim lnh th phn
ca sn phm (dch v) trên mt th trng c th.
[47]
. Nng lc cnh tranh ca sn
phm, theo quan nim c đin, ph thuc vào li th so sánh t các yu t cu thành
là: chi phí, giá thành và giá c. Theo nghiên cu ca Vin Nghiên cu qun lỦ kinh t
trung ng (Vit Nam), thì sn phm có th chia thành các nhóm cnh tranh nh sau:
1. Nhóm sn phm có kh nng cnh tranh và đang cnh tranh có hiu qu
2. Nhóm sn phm có kh nng cnh tranh có điu kin
3. Nhóm sn phm có kh nng cnh tranh thp
Vic xác đnh các nhóm sn phm này cn c vào các yu t cu thành nh:
ngun nguyên liu đu vào, ngun nhân lc, nng sut lao đng, cht lng sn phm,
th trng tiêu th và kh nng m rng th trng, tính cht đc đáo quỦ him, sut
đu t và giá tr gia tng.
[ 47 ]

Nngălcăcnhătranhăcaădoanhănghip là kh nng duy trì và m rng th

phn, kh nng thu đc li nhun vt tri so vi các đi th cnh tranh trong mt
môi trng kinh doanh c th.
[47]
. Nng lc cnh tranh ca doanh nghip ph thuc


10

ch yu vào yu t ni lc ca doanh nghip, và kh nng vn dng hiu qu các li
th trong cnh tranh.
Trong phm vi ca lun án này, tác gi s phân tích nng lc cnh tranh ca
doanh nghip, không phân tích nng lc cnh tranh quc gia và nng lc cnh tranh
ca sn phm (dch v). Tuy vy trong quá trình phân tích, do ba cp đ nng lc cnh
tranh nêu trên có mi quan h mt thit và có tính tng h ln nhau, nên s có nhng
liên h dn chng đ minh ha làm rõ thêm ni dung phân tich.
LỦ thuyt v nng lc cnh tranh ca doanh nghip có th tip cn da theo các
quan đim sau đây:

) Quanăđimăca Adam Smith:
Trong tác phm “Kho lun v bn cht và nguyên nhân s giàu có ca các
quc gia”
[6]
, Adam Smith cho rng cnh tranh ch yu din ra thông qua th trng và
giá c, do đó cnh tranh có quan h cht ch vi c ch th trng. Ông cho rng “nu
t do cnh tranh, các cá nhân chèn ép nhau, thì cnh tranh buc mi cá nhân phi c
gng làm công vic ca mình mt cách chính xác”, “cnh tranh và thi đua thng to
ra s c gng ln nht ”
[6]
và nng lc cnh tranh tùy thuc vào 3 yu t:
- La chn lnh vc trong s phân công xư hi: Phát tin t do trao đi hàng hóa

tt s thúc đy phân công. Còn vic chn lnh vc hoc phân khúc nào trong s phân
công đó thì do doanh nghip quyt đnh mà không cn s can thip ca nhà nc.
- S lng t bn ca doanh nghip: Vn đ này là do kt qu ca vic theo
đui chim đot li ích, và đc tích ly t tit kim ca doanh nghip.
- Hiu qu ci thin công dng ca t bn: Mi doanh nghip đu không ngng
tìm kim công dng có li nht ca mi đng t bn ca bn thân h, và nng lc canh
tranh tùy thuc vào hiu qu ca vic ci thin.
Adam Smith
[6]
cho rng, trong điu kin cnh tranh, các doanh nghip: “không
ch phi thng xuyên theo dõi, chú Ủ s bin đng ca tình hình cu, mà còn phi
thng xuyên theo dõi, chú Ủ tình hình cnh tranh hoc s bin đi ca tình hình cung
trong s tác đng ca tình hình cu, ri dùng mánh li khôn khéo và nng lc phán
đoán chính xác làm cho s lng các loi hàng hóa có th thích ng vi tình hình thay
đi ca cung cu và ca cnh tranh”.


11

) Quanăđim caătrngăpháiăÁo
[ 6 ]
cho rng: Cnh tranh phi đc xem xét
 gc đ là mt quá trình đng, phát trin ch không phi là quá trình tnh. Vì vy
trng tâm ca đi tng nghiên cu không còn là giá c, mà là hình thc kt hp các
yu t cnh tranh trong quá trình cnh tranh.


Theo Kirzner
[6]
, s nhy cm nm bt c hi mi có th kim đc li nhun,

mà c hi này đư b các nhà doanh nghip khác b qua trc đó, đây là nng lc thc
s ca nhà doanh nghip.
J. Schumpeter (1883-1950)
[6]
cho rng: hot đng sáng to là đng lc cho s
chuyn đng phát trin và vòng tun hoàn có tính chu k ca sáng to trong cnh tranh
đư to ra mt trng thái đng. J. Schumpeter cho rng sáng to bao gm:
- Sáng to k thut: s dng k thut mi đ to ra sn phm mi
- Sáng to th ch: khai thác th trng và kim soát ngun cung cp nguyên liu mi.
- Sáng to qun lỦ: áp dng hình thc t chc doanh nghip mi phù hp và hiu qu
Nh vy, theo J. Schumpeter thì sáng to là s kt hp nhun nhuyn ba yu t:
k thut, th ch và qun lỦ trong hot đng sn xut kinh doanh thì mi tng cng
đc nng lc cnh tranh.

)ăăQuanăđimăcaăMichaelăPorter:
Trong n phm Chin lc cnh tranh (Competitive Strategy - nm 1980)
[7]
, n
phm Li th cnh tranh (Competitive Advantage-nm 1985)
[9]
và n phm Cnh tranh
quc gia (National Competitiveness-nm 1990)
[25]
, Michael Porter cho rng: không th
ch da vào mc tiêu tng trng và đa dng hóa sn phm đ đm bo cho chin lc
cnh tranh lâu dài ca mt công ty, mà phi xây dng cho đc mt li th cnh tranh
bn vng (Sustainable Competitive Advantage). Li th cnh tranh bn vng là s to
ra và cung cp cho th trng s khác bit mà các đi th cnh tranh khác không có.
Tâm đim v lỦ thuyt cnh tranh ca Michael Porter là viêc đ xut mô hình “5
áp lc cnh tranh”. Ông cho rng trong bt k ngành ngh kinh doanh nào cng đu

tn ti 5 yu t tác đng, đó là: s cnh tranh gia các công ty cùng ngành ngh, mi
đe da t các đi th tim n, mi đe da t các sn phm hoc dch v thay th, mi
đe da t nhà cung ng, mi đe da t khách hàng mua.


12


Hìnhă1.1:ăNmăngunăápălcăcnhătranhă
“Michael E. Porter: Li th cnh tranh”- trích li t Nguyn Phúc Hoàng (2008)
[ 9]

- Săđeădoăcaănhngăđiăthămiătimănng:
Trong bt k ngành ngh nào cng luôn tn ti kh nng xut hin nhng doanh
nghip mi. ó là nhng đi th tim n đi vi các doanh nghip hin ti trong
ngành. Tuy vy, không phi ngành ngh nào cng có kh nng sinh li nh nhau, do
vy mc đ hp dn nhng doanh nghip mi thâm nhp ngành là có s khác bit
nhau. Mt khác, nhng đi th tim n này phi vt qua nhng tr ngi ca s thâm
nhp ngành:
- S tit kim kinh t hay li th theo quy mô: là s gim chi phí sn xut trên
mi đn v sn phm theo khi lng sn xut sn phm.
- S khác bit v sn phm: mc đ khác bit cao ca sn phm và tính nht
quán v nhưn hiu làm tng giá tr tham gia th trng trong tng lai.
- Nhu cu v đng vn: trong giai đon đu thâm nhp th trrng phi đm
bo nhu cu đng vn cho qung cáo chiêu th, tín dng khách hàng và tn kho.
- Các khon chi phí cho vic to lp kênh phân phi: bao gm chi phí cho vic
thâm nhp kênh phân phi hin có nh: chi phí tài tr trang thit b bán hàng cho đi
lỦ, chi phí đào to li nhân lc, chi phí nghiên cu đánh giá thành viên kênh … v/v
Nhng đi th mi
tim nng

Nhng đi th hin ti
trong ngành
Quyn lc ca
nhà cung cp
Quyn lc ca
ngi mua
Sn phm thay
th


13

Trong trng hp không thâm nhp đc kênh phân phi hin có, doanh nghip phi
b ra toàn b chi phí cho vic thit lp kênh phân phi mi.
- Các chính sách ca chính ph:  mt s quc gia, chính ph có nhng chính
sách nhm hn ch các doanh nghip mi tham gia th trng đ cnh tranh.
- S phn ng li ca các doanh nghip hin ti: trc đe do ca s cnh
tranh, các doanh nghip hin ti có th liên kt nhau đ ngn tr vic tham gia th
trng ca doanh nghip mi.
- Săđeădoăcaănhngăsnăphmăthayăth
:
Tính kh dng ca các sn phm thay th có th khin cho ngi tiêu dùng
nhy cm hn đi vi giá c. Khi các sn phm hin ti duy trì mt mc giá cao, ngi
tiêu dùng s chuyn sang mua nhng sn phm có th thay th vi giá thp. Tuy vy
sn phm thay th phi có nhng đc tính s dng tng ng vi nhng sn phm hin
có trên th trng.
- Quynălcăcaăngiămuaă:

Nhng khách hàng mua công nghip luôn mong đi ch phi tr mc giá thp

nht cho nhng hàng hoá và dch v làm đu vào cho sn xut. Do vy h luôn tìm
cách làm gim li nhun t phía nhà cung ng, và tt nhiên đ làm điu này h phi có
mt quyn lc vt tri nht đnh đi vi các nhà cung ng. B/ng cách mua vi s
lng ln ngi mua s có quyn lc làm cho các nhà cung ng ph thuc vào hot
đng kinh doanh ca h đ tn ti và phát trin.
- QuynălcăcaănhƠăcungăng
:
Nu nhà cung ng có đ quyn lc vt lên trên các hưng công nghip khác, thì
h có th ch đng trong vic làm giá. Nhà cung ng s có li th nu h có quy mô
ln hn các công ty trong ngành hoc nu sn phm ca h có nhng khác bit rt
quan trng (mà không có sn phm nào khác có th thay th) cho đu vào sn xut ca
ngi mua.
- CnhătranhăgiaăcácăđiăthăhinătiătrongăngƠnh
:
Cuc cnh tranh trong ni b gia các đi th hin ti trong ngành nhm ci
thin v trí ca h trên thng trng.  mt mc đ nào đó, cuc cnh tranh trong ni
b ngành làm ci thin mc đ li nhun và khuyn khích tính n đnh trong ngành, đó
là nhân t tích cc. Nhng di mt góc đ khác, cnh tranh trong ngành làm gim giá


14

c và dn đn kh nng li nhun gim, to ra tính bt n đnh trong ngành, đó là nhân
t tiêu cc. Vi các ngành có chi phí c đnh cao thì thng xuyên chu áp lc phi
duy trì sn xut vi công sut ti đa, trong khi đó mc tiêu th tng trng chm, thì
buc phi gim giá và gim li nhun.
Michael Porter đư đ xut 3 chin lc đ cnh tranh: Chin lc chi phí thp
nht, chin lc khác bit hóa v sn phm hoc dch v, chin lc tp trung vào mt
phân khúc th trng hp.
[7]

Hìnhă1.2ăăTrìnhăđăphátătrinăliăthăcnhătranhăcaădoanhănghip
Trích t: Michael E. Porter – Li th cnh tranh – Nguyn Phúc Hoàng dch nm 2008
Tùy thuc vào tng trình đ phát trin, doanh nghip phi hng n lc vào
nhng yu t chính, đng thi tng bc nâng trình đ phát trin lên mc cao hn.

) Cácăquanăđimăkhác
- Scott Hoeing, (đi hc Fordham -New York), phát trin lỦ lun cnh tranh ca
Michael Porter, cho rng: giá c không phi là yu t quan trng nht trong quyt đnh
mua sm ca ngi tiêu dùng. Thc t là nhu cu cn đc tha mưn trong thi đi
ngày nay, ngi tiêu dùng đa ra quyt đnh mua còn da vào nhiu yu t phi giá c
khác nh: thng hiu ca sn phm, tính cht đi mi ca sn phm, “cht lng cm
nhn đc” ca sn phm, cht lng dch v ca sn phm, hiu qu ca hat đng
phân phi, tp quán tiêu dùng…v/v
[ 20 ]
. ây là nhng yu t rt quan trng trong s
cnh tranh ca doanh nghip.
- Gary Hamel (1995) trong tác phm Cnh Tranh ón u Tng Lai
(Competing for the future) cho rng: Cnh tranh hin nay không phi là cuc chin
gia các đi th hin ti trong ngành mà là cnh tranh giành nhng c hi xut hin
Kinh t thúc đy bi
các yu t đu vào
Kinh t thúc đy
bi đu t và vn
Kinh t thúc đy
bi sáng to
Gim chi phí
Hiu qu
Tính đc đáo

15

trong tng lai. Và nh vy, kh nng nm bt các c hi trong tng li chính là điu
quyt đnh to ra li th trong cnh tranh.
[ 6 }

- John Naisbitt trong tác phm: Nghch LỦ Toàn Cu (Global Paradox – nm
1995) cho rng: khuynh hng cnh tranh ca th k 21 là to ra mt liên minh chin
lc đ cùng chin thng.
[ 6 ]


- W.Chan Kim và Renée Mauborgne thuc vin INSEAD ca Pháp đa ra
thuyt mi v Chin Lc i Dng Xanh
[ 20 ]
. Trong đó các i Dng Xanh là
nhng th trng còn b ng vi nhng c hi phát trin ha hn li nhun cao. Bn
cht ca “Chin Lc i Dng Xanh” là nâng cao v giá tr đi kèm vi s tin li,
giá c thp và chi phí gim. Cnh tranh trong i Dng Xanh là to thêm khong th
trng mi, nhu cu mi và trên c s đó m rng thêm th trng.
[ 20 ]


) Quanăđimăcaătácăgiăvănngălcăcnhătranhă
T các quan đim trên cho thy nng lc cnh tranh ca doanh nghip thng
đc gn vi u th ca sn phm mà doanh nghip đa ra th trng hoc v th ca
doanh nghip đc xác đnh bng mc th phn mà doanh nghip đó chim gi trên
mt th trng mc tiêu nht đnh. ó là s khai thác, vn dng li th cnh tranh và

thc lc ni ti ca doanh nghip nhm to ra nhng sn phm hàng hoá dch v hp
dn vi ngi tiêu dùng đ tn ti và phát trin, thu đc li nhun ngày càng cao và
ci tin v trí so vi các đi th cnh tranh.
Vì vy, theo quan đim ca tác gi: Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là
ni lc và li th trong vic to ra nhng khác bit, gim thiu chi phí sn xut và
phân phi sn phm, dch v đ tho mãn tt nht nhu cu ca khách hàng đc
th hin bng mc th phn và li nhun so vi các đi th cnh tranh khác.
1.1.4ăăMtăsăđcăđimăcnhătranhătiăthătrngăncăngoƠiădoătácăđngăcaă
hiănhpăkinhătăqucătă
Hi nhp kinh t quc t to ra mt thc th thng nht trong s đa dng và
khác bit gia các nc, do vy s tác đng ca quá trình hi nhp đn mi nc
thành viên din ra  nhng mc đ khác nhau.
i tng chu s tác đng trong hi nhp không ch là các chính ph mà còn là
các doanh nghip và c dân ca mi nc. Ngoài ra mc đ tác đng còn ph thuc


16

vào các tiêu chí nh: lnh vc hi nhp, mc đ hi nhp, tc đ thc hin hi nhp và
mc đ th ch hóa các chính sách chung.
1.1.4.1ăăăNhngătácăđngătrongălătrìnhăhiănhpăcaămtăqucăgiaăsăti
Quá trình hi nhp kinh t vi nhng quc gia có nhiu nét tng đng s khác
vi hi nhp kinh t vi nhng quc gia có trình đ phát trin khác bit, do đó mc đ
tác đng đn cnh tranh  mi quc gia trong hi nhp là hoàn toàn khác nhau.
a)ăăTácăđngăđnăcnhătranhătrongălnhăvcăthngămi
Vi vic d b các rào cn trong quá trình hi nhp, hot đng thng mi s
đc thúc đy phát trin mnh và có th dn đn mt s chuyn hng mu dch
[ 5 ]
.
Chi phí sn xut và giá c hàng hóa dch v s phát trin theo hng gim dn. Ngun

lc kinh doanh thng mi s đc chuyn dch t các ngành không có li th so sánh
trc đây sang các ngành có li th so sánh mi. Trên c s phát huy li th so sánh
mi, các doanh nghip  các quc gia s ti s có điu kin tt hn trong vic làm tng
v th và nng lc cnh tranh ca mình.
Thc t trong quá trình hi nhp ca Campuchia vào nn kinh t th gii và
khu vc đư làm gia tng áp lc cnh tranh
v giá c ca hàng hóa, nâng cao mc đe
da v sn phm thay th, làm cho chu k sng ca sn phm b rút ngn li…v/v.
Nhng biu hin c th là đư có s chuyn hng mu dch sang ni khi ASEAN đi
vi hàng nhp khu và hình thành các th trng mc tiêu đi vi hàng xut khu.
b)ăăTácăđngăđnăcnhătranhătăcácăngunăvnăđuătăFDIă
Kh nng thu hút vn FDI là mt trong nhng yu t làm kích thích tng trng
kinh t ca mt quc gia. Tuy vy, các ngun vn FDI s không phi đc phân chia
đng đu cho các quc gia, mà thng đc tp trung vào nhng quc gia có điu kin
li th mnh nht. Nhng doanh nghip thuc các quc gia vn đư kém li th s ngày
càng tt hu và phi chu áp lc cnh tranh nghiêm trng hn, do nhng khó khn
trong vic tip cn các ngun lc v tài chính, khó khn trong vic ng dng và đi
mi k thut công ngh trong sn xut, khó khn v th trng…v/v.
Do sc hp dn kém v môi trng kinh doanh, nên kh nng thu hút vn đu
t FDI vào th trng CPC còn rt hn ch và ch phát trin đc  mt s ngành ngh
s dng nhiu lao đng to ra chui giá tr gia tng thp.