Nghệ thuật miêu tả chiến tranh qua chiến dịch Xích Bích trong " Tam Quốc Diễn Nghĩa" của La Quán Trung

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA VĂN HỌC
---------------




TIỂU LUẬN GIỮA KỲ

MÔN: VĂN HỌC TRUNG QUỐC
NGHỆ THUẬT MIÊU TẢ CHIẾN TRANH QUA CHIẾN DỊCH XÍCH
BÍCH TRONG “ TAM QUỐC DIỄN NGHĨA” CỦA LA QUÁN TRUNG




Giảng viên : Ngô Hoàng Mai
Sinh viên thực hiện : Đặng Thị Chung
Lớp : K50-Văn học




Hà Nội, 04-2008
Tiểu luận giữa kỳ Môn Văn học Trung Quốc
Đặng Thị Chung K50 Văn học
1
Tam Quc Din Ngha khụng phi thnh sỏch bi mt ngi, mt lỳc
m l s sỏng tỏc tp th ca qun chỳng nhõn dõn. ú l mt kho tng binh
lc, ỳc kt, cha ng nhng tinh hoa trớ tu ca dõn tc Trung Hoa. Nú phn

ỏnh c mt thi kỡ lch s y bin ng, cỏt c phõn tranh, cỏ ln nut cỏ bộ
ca cỏc tp on phong kin. Trong ú cũn tỏi hin li tỡnh hỡnh phc tp ca
cỏc cuc u tranh quõn s, chớnh tr trong ngút mt th k, nú ng chm n
cỏc lnh vc xó hi, phn ỏnh cỏc loi mõu thun ht sc gay gt v phc tp
trong xó hi. Thi kỡ ú ó nho nn lờn nhng nhõn vt lch s sinh ng nh
ang cũn sng, tỏi hin li vụ s cỏc cuc chin u c i kinh hn, bt vớa,
nhng cuc u trớ, so ti cng thng n nght th.
Vi ti nng am hiu tng tn binh phỏp Tụn T v ngh thut dựng
binh, La Quỏn Trung khụng ch chp nhn nhng gỡ cú sn. ễng ó sỏng to, t
chc kt cu tỏc phm, xõy dng hỡnh tng nhõn vt di ỏnh sỏng thm m
riờng, biờn son cun tiu thuyt Tam Quc Din Ngha vi quy mụ s, di
by lm vn ch v luụn c dch in trong my trm nm nay. La Quỏn Trung
ó cú c nhón quan tớch cc giỳp ễng nhỡn thu c hin thc lch s cỏch
ụng hn mi th k. ễng ó núi lờn nguyn vng tha thit ca qun chỳng nhõn
dõn lao ng, mun c sng mt cuc i hnh phỳc thanh bỡnh trong mt
quc gia bỡnh yờn, thng nht. Bờn cnh ú tỏc gi cng vch trn ti ỏc ca bn
quan phong kin, ó gõy ra cỏc cuc chin tranh m mỏu kộo di, coi tớnh mng
nhõn dõn nh c rỏc. Lũng tham v danh vng quyn th ó len li v ng tr
mi mi quan h.
Tam Quc Din Ngha k li quỏ trỡnh hỡnh thnh, phỏt trin v dit vong
ca ba tp on phong kin cỏt c thi Tam Quc l Ngy, Thc, Ngụ trong thi
gian 97 nm, t 184 sau cụng nguyờn n 280 khi h T Mó thng nht Trung
Quc lp lờn nh Tn. Trong sut mt th k ú, ngi c chng kin bit bao
cuc lon li iờn o. Ba tp on tranh ginh quyn lc, mun thụn tớnh ln
nhau ó in hỡnh cho s kin hp tan bt tõn trong tri t. Vi ngh thut
miờu t chin tranh bc thy ca mỡnh, La Quỏn Trung ó dn dng cỏc cuc
chin ht sc sinh ng hỡnh thc u tranh cng ht sc a dng v phong phỳ.
Tiểu luận giữa kỳ Môn Văn học Trung Quốc
Đặng Thị Chung K50 Văn học
2

Tỏc phm vit v cuc u tranh quõn s v u tranh chớnh tr, nờn tỏc gi ó
th hin cõu t honh trỏng ca mỡnh qua miờu t chin tranh. T u n cui
tỏc phm cú th thng kờ c hng trm cuc chin tranh ln nh vi quy mụ
v cỏch thc t chc khỏc nhau, m ra ht cnh ny n cnh khỏc. Di ngũi
bỳt ca tỏc gi cỏc cuc chin tranh ny thiờn bin vn húa, khụng trựng lp,
khụng cng nhc, u cú tớnh c ỏo riờng núi lờn tớnh a dng v phc tp ca
chin tranh. Trc mt trn ỏnh ln tỏc gi luụn dnh thi gian gii thiu tng
tn cỏch ch tng, ngi cm quõn, dn binh khin tng, tng quan lc
lng hai bờn, s thay i v trớ v s vn dng chin thut, chin lc trc khi
i n mt trn chin quyt nh.
Cú th d dng nhn thy chin tranh trong Tam Quc l chin tranh
Trung C vi v khớ thụ s (ao, gm, cung, tờn). Hỡnh thc chin tranh
c quy nh theo khuụn mu ca binh phỏp Tụn T v nú c c l húa
trờn bn c tng Trung Quc vn tn ti cho n ngy nay. Chin tranh l
chuyn trng i. Kt qu ca nú tựy thuc vic ú cú phi l mt cuc chin
tranh chớnh ngha hay khụng v gii lónh o quõn s cú khụn ngoan hay khụng.
Nú cng tựy thuc vo khớ hu a lý v khớ hu, quy mụ v khong cỏch ca
chin trng. S t chc hu cn v thụng tin liờn lc cng cú phn khụng nh.
Trong ú v tng cú vai trũ ht sc quan trng. Viờn tng gii l khi no bit
ỏnh v khi no khụng, bit nm ly c hi, c tựy tng ln ba quõn rm rp
tuõn li, v l ngi cú ti khụng b s chi phi ca nh vua. Vn dng nhng
iu ny ca binh phỏp, La Quỏn Trung ó xõy dng nhng hỡnh tng ch
tng khụng nhng cú ti m cũn mu trớ hn ngi, ton nhng bc anh dng
kỡ ti trong thiờn h. H cú vai trũ quyt nh trong trn chin. Núi n chin
tranh l núi n au thng, nhng gi phỳt cng thng v nguy him, nhng
trong Tam Quc nú khụng thờ thm, m m v hiờn ngang ca cht s thi anh
hựng, ụi khi cú v ung dung khoan khoỏi. Ngũi bỳt ca tỏc gi rt linh hot,
thiờn bin vn húa, to ra s hp dn lụi cun. Trong Tam Quc cú mi ln m
i chin dch, hn 100 trn quan trng. Mi trn mi khỏc, to hng thỳ riờng,
quy mụ, tỡnh tit, cc din chin tranh cng rt khỏc. V ti nng ngh thut

Tiểu luận giữa kỳ Môn Văn học Trung Quốc
Đặng Thị Chung K50 Văn học
3
miờu t chin tranh ca La Quỏn Trung biu hin ni bt nht trong vic miờu t
trn Xớch Bớch din ra vo u th k th ba, mt trong nhng trn ỏnh cc kỡ
ni ting trong lch s Trung Quc. Chớnh trn Xớch Bớch ó dn n s cõn
bng quyn lc gia ba nc Ngy, Thc, Ngụ, nhng nc ó ni lờn t ng
tro tn ca thi Hỏn. Chớnh trong trn Xớch Bớch ny, Ngy Vng To Thỏo ó
thõn dn mt hm i gm 83 vn i binh xuụi dũng Dng T vi gic mng
vng, ri tr v ch cũn li 28 ngi sau trn i bi nhc nhó trc liờn
quõn Ngụ_ Thc. Cng trong trn Xớch Bớch ú con ngi nho s bc nht trong
lch s Trung Quc, Gia Cỏt Lng ó lm tờn tui rng r ngn i. õy cng
l mt trn ỏnh lch s, nú quy t c lc lng ca ba nc, m mn cho th
chõn vc, chia ba thiờn h ca ba tp on phong kin Ngy, Thc, Ngụ. Trn
Xớch Bớch l mt chin dch tng hp va thy chin, va ha cụng, l chin
tranh ngoi giao, giỏn ip, tõm lý. ú khụng ch l chin tranh gia hai phe To
Ngy v ụng Ngụ m l cũn chin tranh cõn nóo gia ụng Ngụ v Tõy Thc,
gia Chõu Du v Gia Cỏt Lng. Chin dch c sp xp trong by hi <t 43
n 49>, cú nhng lp lan, s kin chng cht, nhiu mu mụ c by t.
Trong trn ỏnh va cú sc tri, va cú sc ngi. Trong quỏ trỡnh miờu t, La
Quỏn Trung ó dnh 6 hi di núi v quỏ trỡnh chun b ca trn ỏnh m ch
my dũng núi v trn ỏnh. Tỏc gi ó thy c tm quan trng ca vic trự
tớnh trc chin dch. Trự tớnh cn thn l iu kin tiờn quyt thng. Chin
Thng c m bo trc khi lõm trn. K hoch cng cn thn bao nhiờu
ngi ta cng d chin thng by nhiờu. Mt hnh ng trự tớnh, thiu thn trng
s lm gim i c hi chin thng. Khụng bit tớnh trc tc l mi gi chin
bi. Ngi ta cú th núi trc kt qu ca mt cuc chin t ch cuc chin ú
c tr tớnh cn thn ra sao. Vỡ l ú tỏc gi cho hu nh tt c cỏc nhõn vt
quan trng ca cun tiu thuyt xut hin trong trn ny, nhiu mu k trong
binh phỏp c s dng. iu ny chng t La Quỏn Trung ó nghiờn cu

tng tn lch s, am hiu sõu sc binh phỏp v nhiu kin thc khỏc.
Nhng mõu thun ch yu v tng quan lc lng ca ba bờn: Lu B,
Tụn Quyn, To Thỏo trc trn Xớch Bớch.
Tiểu luận giữa kỳ Môn Văn học Trung Quốc
Đặng Thị Chung K50 Văn học
4
Vo cui thi nh Hỏn, triu i tr vỡ lõu nht trong lch s Trung Quc,
ba nc Ngy, Thc v Ngụ ó chin tranh ln nhau ginh quyn bỏ ch. To
Thỏo quõn ch ca nc Ngy, nc mnh nht trong s ba nc, hựng c
phng Bc. ễng tng l t tng di thi Hỏn, lp nhiu cụng trng, nhng
ri chim ot ht quyn hnh ca vua Hỏn cũn nh tui. Ly danh ngha nh
vua ban lnh v tn cụng nhng ai khụng nghe lnh. To Thỏo cú ý nh tiờu
dit Thc v Ngụ m rng quyn lc lờn ton cừi. L mt ngi linh hot, c
chớ To Thỏo khụng ch gii vic quõn m cũn l ngi rt cú ti vn chng.
Nhng ụng li c ỏc, gian xo v a nghi. Chõm ngụn ni ting ca To Thỏo
l: Th ta ph ngi cũn hn ngi ph ta.
Trc trn Xớch Bớch To Thỏo ó dit c Ló B, tiờu tr Viờn Thiu,
Viờn Thut, bỡnh nh Liờu Bụng, ỏnh bi Lu B, ginh ht thng li ny n
thng li khỏc, uy th ngy cng lng ly. So vi Lu B, Tụn Quyn thỡ lc
lng ca tp on Ngy chim u th tuyt i, gm 83 vn thuc b binh,
thy binh, k binh. Trờn nga, di thuyn i song song, kộo ti ca ngừ ụng
Ngụ dn úng.
Cũn lc lng ca Lu B lỳc ny rt yu. Lu B tuy cú Quan Cụng,
Trng Phi, Triu T long, li cú thờm quõn s Gia Cỏt Lng va n giỳp
sc, nhng lc lng ca B vn cũn mng, cn c a cha vng chc, quõn
i cha c phỏt trin. Nờn khụng th ng u vi mt lc lng tng i
hựng mnh nh ca To.
V phớa Tụn Quyn cú nhiu binh hựng, tng mnh, cú a bn thun
li. Tụn Quyn lm ch sỏu qun, tỏm mt chõu, cú v trớ thiờn nhiờn him tr l
sụng Trng Giang. Tuy nhiờn th lc vn cha ch ni c vi To Thỏo.

Th chõn vc ó hỡnh thnh, nhng mõu thun ch yu vn l mõu thun gia
Ngy v Thc Ngụ, mõu thun th yu l Tụn Quyn vi Lu B. Vic xột cỏc
mõu thun trong xó hi v s tng quan lc lng, s quyt nh chớnh sỏch v
quõn s, chớnh tr v ngoi giao ca ba tp on, quyt inh chớnh sỏch liờn
Ngụ khỏng To ca Thc.
Tiểu luận giữa kỳ Môn Văn học Trung Quốc
Đặng Thị Chung K50 Văn học
5
Chin lc, sỏch lc ca ba tp on trong trn Xớch Bớch. <u tranh
trờn mt trn chớnh tr>.
Mun ly c thiờn h vic mu cht l phi ch nh mt sỏch lc
ỳng n. o sc trờn v i chớnh tr cn phi cú tm nhỡn chớnh tr, mi phõn
tớch mt cỏch chớnh xỏc, ra sỏch lc phự hp vi thc t khỏch quan. Theo
Binh Phỏp Tụn T ỏnh thng trong mt cuc chin l ỏnh bi chin lc
ton cc ca quõn thự. Cỏch hay k tip l ỏnh bi h trờn mt trn ngoi giao
v chớnh tr, k tip na mi l o mt trn sng cũn vi ch. Chớnh vỡ vy La
Quỏn Trung ó rt dng cụng mụ t lc lng v sỏch lc ca tng tp on.
T sỏch lc ny cú th oỏn bit c ý mu trớ v tm nhỡn ca nhng
ngi ng u v mu s ca tng tp on.
V phớa To Thỏo: sau khi thng nht c phng Bc To thỏo lin bt
tay chinh phc phớa Nam, k hoch chin lc l: Trc ht chin Kinh Chõu,
thun xuụi xung phớa ụng, ỏnh vo sn ca quõn ụng Ngụ, ri li sang
phớa Tõy ot ly vựng ch Chõu giu cú, thng nht thiờn h. To Thỏo nh
li dng ti nguyờn giu cú ca Kinh Chõu, quõn dõn ngh ngi, cng c
nhng vựng chim úng, nh th chng cn ct quõn m ộp ụng Ngụ u hng.
V mt ngoi giao: Do d dng ly c Kinh Chõu, i quõn hựng mnh
85 vn ca To bng ny sinh t tng khinh ch, quyt nh tha thng tin
quõn n Giang ụng, gi mt bi hch cho Tụn Quyn: Nay ta nm c triu
hựng binh, hng ngn tng gii, mun sc vi tng quõn Giang H.
To cng t ý mi Tụn Quyn qua Giang Lng hi hp cựng ỏnh bt Lu

B, ha chia t Kinh Chõu, kt liờn minh mói mói, nhm e da, ộp Tụn Quyn
cha ỏnh ó hng.
Tụn Quyn lỳc by gi úng quõn Sai Tang, nghe c tin lin hp cỏc
binh s bn cỏch gi b cừi. Mu s L Tỳc a ý kin l sang Lu B thuyt
cuc liờn minh u tiờn gia hai nh Ngụ v Lu Tụn Quyn dng ý.
Lu B lỳc y tỡnh th yu, nờn ch dp Ngụ m cuc liờn minh, nay dp
ó n. Bt tay liờn minh vi Ngụ trong giai on ny, Khng Minh nhm mc
ớch khin cho quõn Nam (Tụn Quyn) v Bc (To Thỏo) cn nut ln nhau.