NH H NG C A CU C KH NG HOÀNG N CÔNG CHÂU ÂU Đ N THẢ ƯỞ Ủ Ộ Ủ Ợ Ế Ị
TR NG CH NG KHOÁN VI T NAMƯỜ Ứ Ệ
Danh sách nhóm 1
1. Nguy n Thu Ngânễ
2. Ph m Th Vânạ ị
3. Lê Th Maiị
4. Hoàng Mai Ph ngươ
5. Đ Th Vân Anhỗ ị
Kh ng ho ng n công c a Hy L p đã làm rung đ ng th tr ng tài chính châu Âuủ ả ợ ủ ạ ộ ị ườ
và toàn c u. Th tr ng ch ng khoán th gi i đã có nh ng phiên giao d ch di nầ ị ườ ứ ế ớ ữ ị ễ
ra trong ho ng lo n và s ph c h i kinh t th gi i đang b đe d a nghiêmả ạ ự ụ ồ ế ế ớ ị ọ
tr ng. V y kh ng ho ng n công c a Hy L p nh h ng gì đ n Vi t Nam và bàiọ ậ ủ ả ợ ủ ạ ả ưở ế ệ
h c nào có th rút ra t cu c kh ng ho ng này? ọ ể ừ ộ ủ ả
Sau khi cu c kh ng ho ng Hi L p châu Âu x y ra, Vi t Nam đã m cu c h iộ ủ ả ạ ở ả ở ệ ở ộ ộ
th o v i các nhà chuyên gia kinh t , h đã nhìn nh n và đánh giá: ả ớ ế ọ ậ “tác đ ng tr cộ ự
ti p c a cu c kh ng ho ng t i th tr ng ch ng khoán chúng ta không ph i làế ủ ộ ủ ả ớ ị ườ ứ ả
l n” … Nh ng đi u đó có đúng hay không thì hãy chúng ta cùng nhìn nh n l iớ ư ề ậ ạ
nh ng gì đã x y ra v i TTCK Vi t Nam trong vài năm tr l i đây sau cu c kh ngữ ả ớ ệ ở ạ ộ ủ
ho ng t i Hi L p và Châu Âu. ả ạ ạ
Đi m qua n công châu Âuể ợ
Kh ng ho ng n công châu Âuủ ả ợ
là m t cu c kh ng ho ngộ ộ ủ ả n côngợ v i đi m bùngớ ể
n đ u tiên làổ ầ Hy L pạ vào đ u năm 2010 khi chi phí cho các kho n n Chính phầ ả ợ ủ
liên t c tăng lên; c th là l i su tụ ụ ể ợ ấ trái phi uế Chính ph kỳ h n 2 năm c a Hyủ ạ ủ
L p liên t c tăng cao t 3,47% vào tháng 01 năm 2010, lên 9,73% th i đi mạ ụ ừ ờ ể
tháng 07 năm 2010 và nh y v t lên 26,65%/năm vào tháng 07 năm 2011. Cu cả ọ ộ
kh ng ho ng sau đó đã lan sangủ ả B Đào Nhaồ , Tây Ban Nha và ti p theoế
là Ý trong khu v c đ ng ự ồ E uro , C ng hòa Sipộ cũng đã b đ y t i b v c đ nh nị ẩ ớ ờ ự ể ậ
gói c u tr .ứ ợ
D i đây la nh ng môc quan trong trong khung hoang n châu Âu tinh t thangướ ̀ ữ ́ ̣ ̉ ̉ ợ ́ ừ ́
11/2009 khi chinh phu m i cua Hy Lap khiên thê gi i chân đông v i viêc tuyên bô nânǵ ̉ ớ ̉ ̣ ́ ́ ớ ́ ̣ ớ ̣ ́
gâp đôi c tinh vê thâm hut ngân sach năm 2009.́ ướ ́ ̀ ̣ ́
5/11/2009
Th t ng Hy L p cho bi t thâm h t ngân sách năm 2009 s m củ ướ ạ ế ụ ẽ ở ứ
12,7% GDP, cao g p đôi con s công b tr c đó và s c g ng c u Hy L p kh iấ ố ố ướ ẽ ố ắ ứ ạ ỏ
kh năng v n .ả ỡ ợ
22/12/2009
Moody h x p h ng n c a Hy L p xu ng m c A2 t m c A1 b iạ ế ạ ợ ủ ạ ố ứ ừ ứ ở
thâm h t ngân sách c a n c này tăng cao. Đây là c quan th 3 h x p h ngụ ủ ướ ơ ứ ạ ế ạ
tín d ng c a Hy L p.ụ ủ ạ
14/1/2010
Chính ph Hy L p công b k ho ch bình n, chính ph Hy L pủ ạ ố ế ạ ổ ủ ạ
tuyên b mu n gi m thâm h t ngân sách xu ng m c 2,8% GDP vào năm 2012.ố ố ả ụ ố ứ
29/1/2010
Chính ph Tây Ban Nha công b k ho ch ti t ki m 50 t euroủ ố ế ạ ế ệ ỷ
t ng đ ng 70 t USD trong đó t ng s ti n chi tiêu gi m t ng đ ng 4%ươ ươ ỷ ổ ố ề ả ươ ươ
GDP. L ng lao đ ng trong lĩnh v c công gi m 4%.ươ ộ ự ả
11/4/2010
B tr ng Tài chính các n c thu c khu v c đ ng ti n chung châuộ ưở ướ ộ ự ồ ề
Âu ch p thu n k ho ch 30 t euro dành cho Hy L p, tuy nhiên Hy L p tuyên bấ ậ ế ạ ỷ ạ ạ ố
không c n.ầ
23/4/2010
Hy L p c u c u EU và IMF.ạ ầ ứ
2/5/2010
Th t ng Hy L p cho bi t chính ph n c này đã đ t đ c th aủ ướ ạ ế ủ ướ ạ ượ ỏ
thu n v i EU và IMF đ nh n đ c gói gi i c u, đ i l i n c này ph i gi m chiậ ớ ể ậ ượ ả ứ ổ ạ ướ ả ả
tiêu 30 t euro trong 3 năm t i.ỷ ớ
9/5/2010
IMF đ n ph ng ch p thu n tr c m t ph n k ho ch gi i c u, cungơ ươ ấ ậ ướ ộ ầ ế ạ ả ứ
c p l p t c 5,5 t euro.ấ ậ ứ ỷ
10/5/2010
Các nhà ho ch đ nh chính sách kinh t toàn c u đ a ra k ho chạ ị ế ầ ư ế ạ
kh n c p tr giá 750 t euro đ h tr th tr ng tài chính và v c d y đ ng euro,ẩ ấ ị ỷ ể ỗ ợ ị ườ ự ậ ồ
ngăn đ ng ti n này ch u nh h ng t h i t kh ng ho ng n Hy L p.ồ ề ị ả ưở ệ ạ ừ ủ ả ợ ạ
Gói gi i c u bao g m 440 t euro t các n c thu c khu v c đ ng ti n chungả ứ ồ ỷ ừ ướ ộ ự ồ ề
châu Âu, 60 t euro t công c n c a châu Âu. IMF đóng góp 250 t euro, t ngỷ ừ ụ ợ ủ ỷ ổ
s ti n lên t i 750 t euro t ng đ ng kho ng g n 1.000 t USD tính theo tố ề ớ ỷ ươ ươ ả ầ ỷ ỷ
giá th i đi m đó.ở ờ ể
Gói gi i c u Hy L p nh n đ c bao g m 110 t euro trong 3 năm. Đây là n cả ứ ạ ậ ượ ồ ỷ ướ
đ u tiên t i khu v c đ ng ti n chung châu Âu đ c h tr . Chính ph Đ c đ ngầ ạ ự ồ ề ượ ỗ ợ ủ ứ ồ
ý góp 22,4 t euro t ng đ ng 30 t USD cho k ho ch c u Hy L p.ỷ ươ ươ ỷ ế ạ ứ ạ
18/5/2010
Chính ph Đ c, trong n l c ngăn ho t đ ng đ u c tài chính đ củ ứ ỗ ự ạ ộ ầ ơ ượ
coi nh nguyên nhân d n d n kh ng ho ng n , công b c m bán kh ng vô cănư ẫ ế ủ ả ợ ố ấ ố
c c phi u c a 10 t ch c tài chính l n nh t t i Đ c, trái phi u chính ph đ ngứ ổ ế ủ ổ ứ ớ ấ ạ ứ ế ủ ồ
euro và h p đ ng hoán đ i v n tín d ng (CDS).ợ ồ ổ ỡ ợ ụ
25/5/2010
N i các Italia b phi u thông qua k ho ch th t ch t ngân sách, ti tộ ỏ ế ế ạ ắ ặ ế
ki m 24 t euro v i m c tiêu đ n năm 2012 đ a thâm h t ngân sách v m cệ ỷ ớ ụ ế ư ụ ề ứ
2,7% GDP t m c 5,3% c a năm 2009.ừ ứ ủ
27/5/2010
Qu c h i Tây Ban Nha ch p thu n k ho ch th t ch t ngân sáchố ộ ấ ậ ế ạ ắ ặ
nh m ti t ki m 15 t euro t ng đ ng 18,4 t USDằ ế ệ ỷ ươ ươ ỷ
28/5/2010
Fitch h x p h ng tín d ng c a Tây Ban Nha t AAA xu ng AA+ b iạ ế ạ ụ ủ ừ ố ở
n tiêu dùng và doanh nghi p t i n c này tăng lên m c quá cao, đó là ch a kợ ệ ạ ướ ứ ư ể
đ n n công đang m c đáng báo đ ng.ế ợ ở ứ ộ
29/5/2010
Hàng ngàn ng i bi u tình Lisbon - B Đào Nha đ ph n đ i kườ ể ở ồ ể ả ố ế
ho ch th t ch t ngân sách c a chính ph .ạ ắ ặ ủ ủ
7/6/2010
Đ ng c a Th t ng Đ c ch p thu n k ho ch th t ch t ngân sáchả ủ ủ ướ ứ ấ ậ ế ạ ắ ặ
và thu đ hoàn thành m c tiêu đ a thâm h t ngân sách c a Đ c v m c quyế ể ụ ư ụ ủ ứ ề ứ
đ nh c a Liên minh châu Âu trong kho ng th i gian t nay đ n năm 2013.ị ủ ả ờ ừ ế
8/6/2010
Công đoàn Tây Ban Nha công b 75% ng i lao đ ng trong lĩnh v cố ườ ộ ự
công không đi làm đ th hi n s ph n đ i k ho ch th t ch t chi tiêu c a chínhể ể ệ ự ả ố ế ạ ắ ặ ủ
ph . T l l m phát c a Hy L p tháng 5/2010 tăng 5,4%, v t m i kỳ v ng c aủ ỷ ệ ạ ủ ạ ượ ọ ọ ủ
các chuyên gia và lên m c cao nh t t tháng 8/1997.ứ ấ ừ
9/6/2010
K ho ch th t ch t ngân sách đ c bàn đ n trong các cu c b u cế ạ ắ ặ ượ ế ộ ầ ử
và Đ ng có ch tr ng này đã chi n th ng. Tuy nhiên cu i cùng, th t khó đ cácả ủ ươ ế ắ ố ậ ể
nhà ho ch đ nh chính sách th ng nh t v i nhau.ạ ị ố ấ ớ
10/6/2010
Thoa thuân đê cai tô thi tr ng lao đông Tây Ban Nha sup đô. Chinh̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ̣ ườ ̣ ̣ ̉ ́
phu buôc phai ap dung quy đinh tuyên dung va sa thai long leo h n du không cỏ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ̉ ̉ ̉ ơ ̀ ́
s hô tr cua nghiêp đoan lao đông.ự ̃ ợ ̉ ̣ ̀ ̣
T cu i năm 2009, lo ng i v cu c kh ng ho ng n qu c gia gia tăng gi a các nhà đ uừ ố ạ ề ộ ủ ả ợ ố ữ ầ
t liên quan đ n m t s n c châu Âu, m i lo s này tăng lên vào đ u năm 2010ư ế ộ ố ướ ố ợ ầ . Năm
2010, cu c kh ng ho ng n công ch y u x y ra Hy L p khi chi phí cho các kho n nộ ủ ả ợ ủ ế ả ở ạ ả ợ
Chính ph liên t c tăng lên; c th l i su t trái phi u Chính ph kỳ h n 2 năm c a Hyủ ụ ụ ể ợ ấ ế ủ ạ ủ
L p liên t c tăng cao t 3.47% vào tháng 01/2010, lên 9.73% tháng 07/2010, và nh yạ ụ ừ ả
v t lên 26.65%/năm tháng 07/2011ọ ở C 3 hãng x p h ng tín nhi m l n nh t th gi iả ế ạ ệ ớ ấ ế ớ
hi n đ u đ u h m c tín nhi m c a Hy L p xu ng m c g n th p nh t trong thangệ ề ề ạ ứ ệ ủ ạ ố ứ ầ ấ ấ
đi m đánh giá tín nhi m đ ng th i c nh báo nguy c v n c a qu c gia này là r t cao.ể ệ ồ ờ ả ơ ỡ ợ ủ ố ấ
Các qu c gia có ố v n ấ đ v n công trong khu v cề ề ợ ự châu Âu bao g m các thành viên Hyồ
L p,ạ Ireland, Ý, Tây Ban Nha và B Đào Nha, và cũng có m t s khu v c châu Âu khôngồ ộ ố ự
thu cộ Liên minh châu Âu
K t cu c kh ng ho ng tài chính năm 2008-2009, n công các n n kinh t phát tri nể ừ ộ ủ ả ợ ở ề ế ể
đã tăng lên đáng k . Nguyên nhân đ n t vi c đ y m nh các gói kích c u, qu c h uể ế ừ ệ ẩ ạ ầ ố ữ
hóa nh ng kho n n t nhân, k ho ch gi m thu … trong n l c kéo n n kinh t thoátữ ả ợ ư ế ạ ả ế ỗ ự ề ế
kh i suy thoái.ỏ
Hy L p là m t n c thành viên nh c a kh i các n c s d ng đ ng ti n chung Châuạ ộ ướ ỏ ủ ố ướ ử ụ ồ ề
Âu, ch đóng góp kho ng 2,4% t ng GDP c a khu v c. Tuy nhiên, ng i ta lo ng iỉ ả ổ ủ ự ườ ạ hi uệ
ng dominoứ s x y ra khi Hy L p v n . Ireland và B Đào Nha là 2 qu c gia cũngẽ ả ạ ỡ ợ ồ ố
đang trong tình tr ng ng p đ u n n n và s ph i đ i m t v i vi c kinh t tăng tr ngạ ậ ầ ợ ầ ẽ ả ố ặ ớ ệ ế ưở
ch m l i trong các năm t i khi chính ph n l c th t ch t chi tiêu, gi m thâm h t ngânậ ạ ớ ủ ỗ ự ắ ặ ả ụ
sách và mang đ n s n đ nh cho h th ng ngân hàng.ế ự ổ ị ệ ố Lo l ng v m t cu c kh ngắ ề ộ ộ ủ
ho ng, đ v toàn c u đang t i g n khi n tâm lý th n tr ng c a nhà đ uả ổ ỡ ầ ớ ầ ế ậ ọ ủ ầ
t tăng lên, nh h ng tiêu c c t i ho t đ ng đ u t , chi tiêu c a cáư ả ưở ự ớ ạ ộ ầ ư ủ
nhân… d n t i làm gi m tăng tr ng GDP c a c khu v cẫ ớ ả ưở ủ ả ự các n n kinh tề ế
l n cũng ph i chia s m t ph n ngu n l c tài chính c a các ch ng trìnhớ ả ẻ ộ ầ ồ ự ủ ươ
h tr kinh t trong n c cho các gói c u tr Hy L p và h th ng ngânỗ ợ ế ướ ứ ợ ạ ệ ố
hàng, qua đó gi m tăng tr ng kinh t trong n c.ả ưở ế ướ
Theo quy đ nh, t l n công t i đa đ i v i m t qu c gia thành viên c a kh i s d ngị ỷ ệ ợ ố ố ớ ộ ố ủ ố ử ụ
đ ng euro là 60% GDP trong khi thâm h t ngân sách hàng năm không đ c v t quáồ ụ ượ ượ
3%. Tuy nhiên, trên th c t , ch có 2 trong s 16 qu c gia thu c khu v c đ ng ti nự ế ỉ ố ố ộ ự ồ ề
chung đáp ng đ y đ nh ng tiêu chí này là Ph n Lan và Luxembourg. Chính s v tứ ầ ủ ữ ầ ự ượ
rào “t p th ” này là m t nguyên nhân quan tr ng khi n châu Âu r i vào cu c kh ngậ ể ộ ọ ế ơ ộ ủ
ho ng n hi n nay.ả ợ ệ
T l n công so v i GDP t i châu Âu. nh:ỷ ệ ợ ớ ạ Ả
BBC
T l thâm h t ngân sách t ng s n ph m qu c n iỷ ệ ụ ổ ả ẩ ố ộ
(Phân tích bi u đ )ể ồ
Nhìn t ng th , khó có qu c gia nào t i châu Âu có th so sánh v i Hy L p v i s nổ ể ố ạ ể ớ ạ ớ ố ợ
lên t i 115,1% GDP (2009) và thâm h t ngân sách m c 13,6% t ng s n ph mớ ụ ở ứ ổ ả ẩ
qu c n i. Tình tr ng thu không đ chi cũng di n bi n khá nghiêm tr ng t i Tây Banố ộ ạ ủ ễ ế ọ ạ
Nha v i m c thâm h t t ng đ ng 11,2% GDP. Trong khi đó, n u so sánh riêng vớ ứ ụ ươ ươ ế ề
t l n qu c gia so v i t ng thu nh p, Italy th m chí còn bi đát h n c Hy L p. Tuyỷ ệ ợ ố ớ ổ ậ ậ ơ ả ạ
không n m trong kh i nh ng do có liên quan m t thi t v kinh tê - xã h i, t l nằ ố ư ậ ế ề ộ ỷ ệ ợ
68,1% GDP và thâm h t 11,5% t i Anh cũng không kh i khi n các qu c gia dùngụ ạ ỏ ế ố
đ ng euro ph i lo l ng.ồ ả ắ
Tăng tr ng kinh t trong quý I/2010 t i châu Âu. nh:ưở ế ạ Ả
BBC
(Phân tích bi u đ )ể ồ
Bi u đ s d ng s li u c a Eurostat cho th y t t c các n n kinh t trong khu v cể ồ ử ụ ố ệ ủ ấ ấ ả ề ế ự
eurozone đ u tăng tr ng âm trong năm 2009. N u so sánh v i giai đo n này, kinh tề ưở ế ớ ạ ế
châu Âu hi n đã đ c c i thi n đôi chút. GDP toàn kh i tăng 0,2% trong quý I/2010,ệ ượ ả ệ ố
theo s li u c a c quan th ng kê châu Âu Eurostat. Tuy nhiên, n u nhìn vào t ng n nố ệ ủ ơ ố ế ừ ề
kinh t riêng bi t, nguy c suy thoái kép v n hi n hi n t i C ng hòa Ireland, Hy L p,ế ệ ơ ẫ ể ệ ạ ộ ạ
Đ o Síp và Luxembourg.ả
Tình tr ng th t nghi p t i châu Âu trong quý I/2010. nh:ạ ấ ệ ạ Ả
BBC
(Phân tích bi u đ )ể ồ
Cu c kh ng ho ng n công t o khó khăn trên th tr ng vi c làm t i C u l c đ a.ộ ủ ả ợ ạ ị ườ ệ ạ ự ụ ị
Tính đ n tháng 3, t l th t nghi p trong khu v c eurozone đ t 10%. Tây Ban Nha làế ỷ ệ ấ ệ ự ạ
qu c gia khó tìm vi c nh t cho gi i tr khi t l th t nghi p trong nhóm này lên t iố ệ ấ ớ ẻ ỷ ệ ấ ệ ớ
40%. T l này cũng lên t i 2 con s t i Slovakia, C ng hòa Ireland, B Đào Nha, Hyỷ ệ ớ ố ạ ộ ồ
L p và Pháp. Hà Lan là qu c gia có th tr ng lao đ ng d ch u nh t v i m c th tạ ố ị ườ ộ ễ ị ấ ớ ứ ấ
nghi p ch là 4,1%.ệ ỉ
2. TTCK Vi t Nam tr c giai đo n kh ng ho ng n công châu Âuệ ướ ạ ủ ả ợ
Năm 2008, đ c đánh giá là m t năm đ y sóng gió đ i v i th tr ng ch ng khoánượ ộ ầ ố ớ ị ườ ứ
Vi t Nam và đ c xem là x u nh t trong su t h n 8 năm ho t đ ng, do ch u nhệ ượ ấ ấ ố ơ ạ ộ ị ả
h ng t nh ng bi n đ ng l n c a kinh t th gi i và trong n c.ưở ừ ữ ế ộ ớ ủ ế ế ớ ướ
S s t gi m m nh c a th tr ng ch ng khoán th hi n rõ nh t qua ch s giáự ụ ả ạ ủ ị ườ ứ ể ệ ấ ỉ ố
ch ng khoán t i hai sàn niêm y t HASTC và HOSE.ứ ạ ế
B c sang 2009ướ , th tr ng ch ng khoán Vi t Nam đã có s ph c h i t ng đ iị ườ ứ ệ ự ụ ồ ươ ố
n t ng, không ít th i đi m đã đ l i nh ng d u n quan tr ng trong l ch s 9 nămấ ượ ờ ể ể ạ ữ ấ ấ ọ ị ử
phát tri n v i nh ng k l c m i. Nhìn l i di n m o TTCK Vi t Nam 2009, có th đi mể ớ ữ ỷ ụ ớ ạ ệ ạ ệ ể ể
l i m t s c t m c đáng ghi nh .ạ ộ ố ộ ố ớ
Liên ti p k l c và c t m cế ỷ ụ ộ ố
Nh ng k l c m i, c t m c quan tr ng đã l n l t đ c thi t l p: phiên giao d chữ ỷ ụ ớ ộ ố ọ ầ ượ ượ ế ậ ị
ngày 24-2, VN-Index đã r i xu ng m c đáy 235,5 đi m, HNX-Index lùi v d i m cơ ố ứ ể ề ướ ố
100 đi m khi xu ng m c th p nh t trong l ch s là 78,06 đi m. Tuy nhiên, b c sangể ố ứ ấ ấ ị ử ể ướ
tháng 3-2009, các nhà đ u t đã l y l i đ c ni m tin khi TTCK có m t tháng tăngầ ư ấ ạ ượ ề ộ
đi m n t ng nh t k t tháng 11-2008: VN-Index không ch kh i s c v đi m sể ấ ượ ấ ể ừ ỉ ở ắ ề ể ố
mà kh i l ng giao d ch cũng tăng m nh. Tính đ n h t ngày 30-6, VN-Index đã tăngố ượ ị ạ ế ế
132,67 đi m (42,03%), HNX-Index tăng 44,57 đi m (42,66%) so v i th i đi m k tể ể ớ ờ ể ế
thúc năm 2008. Đây là m t b c ti n dài c a TTCK trong n c khi VN-Index đã đ tộ ướ ế ủ ướ ạ
t c đ tăng l n th 8 trong t ng s 89 ch s ch ng khoán quan tr ng trên th gi iố ộ ớ ứ ổ ố ỉ ố ứ ọ ế ớ
khi tăng đ c 46% so v i th i đi m đ u năm 2009. K l c v kh i l ng giao d chượ ớ ờ ể ầ ỷ ụ ề ố ượ ị
t i sàn HOSE đ c thi t l p vào ngày 10-6 v i 101.774.520 c phi u và ch ng chạ ượ ế ậ ớ ổ ế ứ ỉ
qu đ c chuy n nh ng, con s t ng t t i HNX là 56.522.170 c phi u.ỹ ượ ể ượ ố ươ ự ạ ổ ế
T tháng 8 đ n tháng 10, TTCK l i ti p t c đ t tăng giá th hai đ y m nh m v iừ ế ạ ế ụ ợ ứ ầ ạ ẽ ớ
nhi u k l c v giá tr và kh i l ng giao d ch k l c đ c xác l p. Ngày 22-10, TTCKề ỷ ụ ề ị ố ượ ị ỷ ụ ượ ậ
v n t i đ nh đi m c a đ t sóng th 2 là m c 624,10 đi m. Đây cũng là m c caoươ ớ ỉ ể ủ ợ ứ ứ ể ứ
nh t c a th tr ng sau 394 phiên giao d ch k t ngày 14-3-2008. Trong kho ngấ ủ ị ườ ị ể ừ ả
th i gian này, thanh kho n liên t c đ t k l c trên c hai sàn. Đ i v i sàn HOSE,ờ ả ụ ạ ỷ ụ ả ố ớ
phiên giao d ch ngày 23-10 đ c coi là "siêu thanh kho n" khi l p k l c cao nh t tị ượ ả ậ ỷ ụ ấ ừ
tr c đ n nay c v kh i l ng và giá tr giao d ch v i h n 136 tri u đ n v đ cướ ế ả ề ố ượ ị ị ớ ơ ệ ơ ị ượ
chuy n nh ng, t ng ng giá tr giao d ch lên đ n 6,414 nghìn t đ ng; sàn HNXể ượ ươ ứ ị ị ế ỷ ồ
đ t k l c v i h n 67,23 tri u c phi u đ c chuy n nh ng cùng 3,04 nghìn tạ ỷ ụ ớ ơ ệ ổ ế ượ ể ượ ỷ
đ ng đ c gi i ngân. TTCK tăng tr ng m nh m , n m ngoài d đoán c a gi iồ ượ ả ưở ạ ẽ ằ ự ủ ớ
chuyên gia và tr thành đi m sáng n t ng khi có t c đ ph c h i nhanh nh t châuở ể ấ ượ ố ộ ụ ồ ấ
Á.
Quy mô th tr ng ch ng khoán tăng v t bâc và s lên sàn c a các doanh nghi pị ườ ứ ượ ự ủ ệ
l nớ
M t n t ng khác c a TTCK là s phát tri n m nh m v quy môộ ấ ượ ủ ự ể ạ ẽ ề
. Tính đ n thángế
h t tháng 11-2009, đã có 430 c phi u và ch ng ch qu đ c niêm y t. T ng giá trế ổ ế ứ ỉ ỹ ượ ế ổ ị
v n hóa th tr ng lên t i h n 669 nghìn t đ ng (39 t USD), t ng đ ng 55%ố ị ườ ớ ơ ỷ ồ ỷ ươ ươ
GDP c a năm 2008. M c v n hóa này tăng g n g p 3 l n so v i th i đi m cu i nămủ ứ ố ầ ấ ầ ớ ờ ể ố
2008.
2006 2007 2008 2009
HOSE
Kh i l ng cpố ượ
(tri u)ệ
538,5 1.817 2.978 10.432
Giá tr t vndị ỷ 35.742 217.835 124.576 423.299
Giá TB 1 cp (vnd) 66.370 119.900 41.832 40.577
HNX
Kh i l ng cpố ượ
(tri u)ệ
95,6 612 1.531 5.765
Giá tr t vndị ỷ 3.917 63.442 57.122 197.524
Giá TB 1 cp (vnd) 40.970 103.630 37.310 34.263
Toàn
thị
tr nườ
g
Kh i l ng cpố ượ
(tri u)ệ
634.1 2.426 4.509 16.197
Giá tr t vndị ỷ 38.389 281.258 181.698 620.823
Giá TB 1 cp (vnd) 62.188 115.935 40.296 38.329
Quy mô giao d ch c a th tr ng ch ng khoán 4 năm g n đâyị ủ ị ườ ứ ầ
Năm 2009 cũng đánh d u s lên sàn c a hàng lo t doanh nghi p (DN) l nấ ự ủ ạ ệ ớ
như
Eximbank, B o Vi t, Vietcombank và Vietinbank S góp m t c a các “đ i gia” nàyả ệ ự ặ ủ ạ
đ ng nghĩa v i vi c ngu n cung trên th tr ng ngày càng đa d ng h n. Trong đó,ồ ớ ệ ồ ị ườ ạ ơ
Vietcombank giao d ch 112,3 tri u c phi u, là DN có v n hóa l n nh t th tr ng, v iị ệ ổ ế ố ớ ấ ị ườ ớ
trên 56.000 t đ ng, g p h n 2 l n "quán quân" tr c đó là ACB (28.000 t đ ng).ỷ ồ ấ ơ ầ ướ ỷ ồ
Trong khi đó, B o Vi t (BVH) niêm y t toàn b 573 tri u c phi u và Vietinbank cóả ệ ế ộ ệ ổ ế
121,2 tri u c phi u. Các “đ i gia” này đ u chào sàn thành công, đáp ng đ cệ ổ ế ạ ề ứ ượ
mong đ i c a NĐT. Giá c phi u các doanh nghi p b o hi m và ngân hàng nh v yợ ủ ổ ế ệ ả ể ờ ậ
đã tăng trong m t th i gian khá dài và tr thành nh ng c phi u "nóng" trên thộ ờ ở ữ ổ ế ị
tr ng.ườ
Xét v t c đ tăng tr ng, TTCK Vi t Nam năm 2009 đ c coi là có t c đ tăngề ố ộ ưở ệ ượ ố ộ
tr ng r t cao, t i 60-70%, nh ng xét m t cách toàn di n l i có không ít d u hi uưở ấ ớ ư ộ ệ ạ ấ ệ
b t nấ ổ
. Tr c h t, TTCK có d u hi u ph c h i nh ng không b n v ng: Ch s VN-ướ ế ấ ệ ụ ồ ư ề ữ ỉ ố
Index gi m m nh 22% t đ nh 633,2 đi m ngày 23-10 xu ng m c 490,6 đi m ngàyả ạ ừ ỉ ể ố ố ể
27-11. Kh i l ng giao d ch t tháng 11 đ n h t năm s t gi m m nh so v i haiố ượ ị ừ ế ế ụ ả ạ ớ
tháng 9, 10. Càng v cu i năm, thanh kho n c a th tr ng càng tr nên đáng loề ố ả ủ ị ườ ở
ng i.ạ
Th tr ng ch ng khoán Vi t Nam (TTCK) m c dù tr i s t th t th ng, nh ng v n cóị ườ ứ ệ ặ ồ ụ ấ ườ ư ẫ
t c đ tăng tr ng r t n t ng. Có th đi m qua di n bi n c a TTCK 11 tháng c aố ộ ưở ấ ấ ượ ể ể ễ ế ủ ủ
năm.
Các ch tiêu th tr ngỉ ị ườ 31/12/2008 30/11/2009
1. Giá tr v n hóa th tr ng (t đ ng)ị ố ị ườ ỷ ồ 225.934 669.000
2. M c đ v n hóa/GDP năm 2008(%)ứ ộ ố 18% 55%
3. S l ng c phi u niêm y tố ượ ổ ế ế 338 385
4. S l ng công ty ch ng khoánố ượ ứ 102 105
5. S l ng công ty qu n lý quố ượ ả ỹ 43 47
6. S l ng công ty đ i chúng đã đăng kýố ượ ạ 1.090 1.016
7 S tài kho n m t i CTCKố ả ở ạ 550.000 730.000
8. H s P/Eệ ố 9-10 15.8
Ch s Vn-Index t 235,5 đi m (tháng 2/2009) lên 570 đi m vào tháng 8, r i b t lênỉ ố ừ ể ể ồ ậ
trên 633,21 đi m vào phiên 23/10 và nhanh chóng đ o chi u xu ng 537,59 đi m vàoể ả ề ố ể
phiên ngày 11/11, và d i ng ng 500 đi m vào phiên ngày 2/12. S tài kho n l uướ ưỡ ể ố ả ư
ký c a nhà đ u t là 730.000, trong đó tài kho n c a nhà đ u t trong n c làủ ầ ư ả ủ ầ ư ướ
670.000, còn l i là tài kho n c a nhà đ u t n c ngoài; giá tr giao d ch bình quânạ ả ủ ầ ư ướ ị ị
th tr ng đ t 2.146 t đ ng/ phiên, cá bi t có phiên đ t 5000 t đ ng, giá tr v nị ườ ạ ỷ ồ ệ ạ ỷ ồ ị ố
hóa th tr ng là 669.000 t đ ng, t ng đ ng v i 55% GDP năm 2008, so v i th iị ườ ỷ ồ ươ ươ ớ ớ ờ
đi m đ u năm tăng g n 3 l n.ể ầ ầ ầ
TTCK Vi t Nam trong giai đo n kh ng ho ng n công châu Âuệ ạ ủ ả ợ
Có th nói: trong ng n h n, kh ng ho ng n châu Âu ch a tác đ ng tr c ti p đ n kinhể ắ ạ ủ ả ợ ư ộ ự ế ế
t Vi t Nam.ế ệ
Mô hình tăng tr ng kinh t c a Vi t Nam là h ng vào xu t kh u. Tác đ ng tiêu c cưở ế ủ ệ ướ ấ ẩ ộ ự
tr c m t c a cu c kh ng ho ng n châu Âu đ n kinh t Vi t Nam là vi c đ ng euroướ ắ ủ ộ ủ ả ợ ế ế ệ ệ ồ
gi m giá nh h ng đ n s c c nh tranh c a hàng hóa Vi t Nam t i khu v c này. Tuyả ả ưở ế ứ ạ ủ ệ ạ ự
v y, t tr ng xu t kh u c a Vi t Nam sang Hy L p nói riêng r t nh và EU nói chungậ ỷ ọ ấ ẩ ủ ệ ạ ấ ỏ
cũng ch chi m kho ng 17% v giá tr . Các m t hàng xu t kh u sang EU ch y u thu cỉ ế ả ề ị ặ ấ ẩ ủ ế ộ
nhóm hàng c b n, có giá tr gia tăng th p nh giày dép, d t may, g , cà phê…ơ ả ị ấ ư ệ ỗ
Có th kỳ v ng, s c c nh tranh c a các m t hàng xu t kh u c a Vi t Nam s b nhể ọ ứ ạ ủ ặ ấ ẩ ủ ệ ẽ ị ả
h ng nh ng không quá l n. ưở ư ớ
V dài h n, n u kh ng ho ng n lan r ng kh p châu Âu, kinh t châu Âu s b nhề ạ ế ủ ả ợ ộ ắ ế ẽ ị ả
h ng nghiêm tr ng, kéo theo kinh t M (do châu Âu là đ i tác th ng m i l n c aưở ọ ế ỹ ố ươ ạ ớ ủ
M ) và th gi i nhi u kh năng s ch ng ki n m t đ t suy thoái kinh t m i. Khi đó,ỹ ế ớ ề ả ẽ ứ ế ộ ợ ế ớ
Vi t Nam s g p nhi u khó khăn v th tr ng xu t kh u, ch a k đ n s c ép c nhệ ẽ ặ ề ề ị ườ ấ ẩ ư ể ế ứ ạ
tranh t Trung Qu c và các qu c gia khác (là nh ng n c cũng h ng v xu t kh u)ừ ố ố ữ ướ ướ ề ấ ẩ
khi th tr ng th gi i thu h p.ị ườ ế ớ ẹ
Trong b i c nh đó, kinh t Vi t Nam v n có th tăng tr ng đ c nh mô hình tăngố ả ế ệ ẫ ể ưở ượ ờ
tr ng v l ng. Tuy nhiên, vi c tăng tr ng d a vào gia tăng các y u t đ u vàoưở ề ượ ệ ưở ự ế ố ầ
cũng khó có th kéo dài do d đ a cho chi n l c tăng tr ng nh v y không còn nhi uể ư ị ế ượ ưở ư ậ ề
(t tr ng đ u t /GDP hi n đã m c cao trong khi hi u qu đ u t ngày càng gi m).ỷ ọ ầ ư ệ ở ứ ệ ả ầ ư ả
Ngoài ra, n u kinh t toàn c u g p khó khăn l n, nhi u kh năng s nh h ng đ nế ế ầ ặ ớ ề ả ẽ ả ưở ế
ngu n v n FDI đ vào Vi t Nam (hi n ch y u là đ u t vào lĩnh v c b t đ ng s n).ồ ố ổ ệ ệ ủ ế ầ ư ự ấ ộ ả
Đây cũng là m t đi m c n tính đ nộ ể ầ ế
.
Nh v y, có th th y, tác đ ng đáng lo ng i nh tư ậ ể ấ ộ ạ ấ
c a cu c kh ng ho ng n l n này đ n kinh t vi t Nam là tác đ ng v tri n v ng tăngủ ộ ủ ả ợ ầ ế ế ệ ộ ề ể ọ
tr ng kinh t và đ t ra các thách th c đ i v i mô hình tăng tr ng hi n t i.ưở ế ặ ứ ố ớ ưở ệ ạ
Nh phân tích trên, cu c kh ng ho ng trên ch a tác đ ng tr c ti p đ n kinhư ở ộ ủ ả ư ộ ự ế ế
t Vi t Nam nên tác đ ng tr c ti p c a nó đ n th tr ng ch ng khoán Vi t Namế ệ ộ ự ế ủ ế ị ườ ứ ệ
là không nhi u. Tuy nhiên, th tr ng s ch u tác đ ng gián ti p, ch y u làề ị ườ ẽ ị ộ ế ủ ế
thông qua tâm lý nhà đ u t . Th i đi m t cu c kh ng ho ng tài chính th gi iầ ư ờ ể ừ ộ ủ ả ế ớ
m i nh t đ n hi n t i cũng khá g n.ớ ấ ế ệ ạ ầ
N i ám nh v tác đ ng c a đ t kh ng ho ng v n còn trong tâm trí nhi u nhà đ u t .ỗ ả ề ộ ủ ợ ủ ả ẫ ề ầ ư
Do v y, tr c nh ng bi n đ ng l n trên th tr ng tài chính qu c t , các nhà đ u tậ ướ ữ ế ộ ớ ị ườ ố ế ầ ư
Vi t Nam không kh i có nh ng dao đ ng v tâm lý và th c hi n nh ng hành đ ngệ ỏ ữ ộ ề ự ệ ữ ộ
mang tính phòng th . M c dù v y, các ph n ng trên ch là nh t th i. Tri n v ng c aủ ặ ậ ả ứ ỉ ấ ờ ể ọ ủ
th tr ng s do các y u t kinh t c b n quy t đ nh.ị ườ ẽ ế ố ế ơ ả ế ị
Tác đ ng tr c ti p c a cu c kh ng ho ng t i th tr ng ch ng khoán Vi t Nam khôngộ ự ế ủ ộ ủ ả ớ ị ườ ứ ệ
ph i là l n.ả ớ
Đây là nh n đ nh đ c đ i di n Công ty Ch ng khoán Ngân hàng Sài Gòn Th ng Tínậ ị ượ ạ ệ ứ ươ
(Sacombank - SBS) đ a ra t i cu c h i th o “Kh ng ho ng n châu Âu và nh ng như ạ ộ ộ ả ủ ả ợ ữ ả
h ng đ n th tr ng ch ng khoán Vi t Nam”, do Sacombank - SBS ph i h p v i hãngưở ế ị ườ ứ ệ ố ợ ớ
tin Bloomberg t ch c t i Hà N i chi u 8/6/2010.ổ ứ ạ ộ ề
T i h i th o này, m t l n n a di n bi n và nguyên nhân c a cu c kh ng ho ng n t iạ ộ ả ộ ầ ữ ễ ế ủ ộ ủ ả ợ ạ
Hy L p d n đ n nh ng b t n c a kinh t khu v c châu Âu l i đ c m x .ạ ẫ ế ữ ấ ổ ủ ế ự ạ ượ ổ ẻ
Ông Lê Bá Hoàng Quang, chuyên gia phân tích kinh t vĩ mô c a Sacombank – SBS đãế ủ
cho r ng c n nhìn nh n các y u t đã t o nên cu c kh ng ho ng, nh t l n qu cằ ầ ậ ế ố ạ ộ ủ ả ư ỷ ệ ợ ố
gia trên GDP, t c đ tăng tr ng GDP, thâm h t ngân sách đ tìm đ n nh ng k t lu n:ố ộ ưở ụ ể ế ữ ế ậ
“ khu v c châu Á, chúng ta có th th y n qu c gia trên GDP c a nhi u n c đ u Ở ự ể ấ ợ ố ủ ề ướ ề ở
m c th p n u so v i Hy L p, cũng nh t c đ tăng tr ng GDP c a nhi u n c khuứ ấ ế ớ ạ ư ố ộ ưở ủ ề ướ
v c châu Á đ c duy trì khá cao so v i các khu v c khác. Tôi không nhìn th y nh ng r iự ượ ớ ự ấ ữ ủ
ro khu v c châu Á, xét theo nh ng y u t t o nên cu c kh ng ho ng t i Hy L p”ở ự ữ ế ố ạ ộ ủ ả ạ ạ
“Chúng ta th y 3 ch tiêu: th nh t là tăng tr ng GDP c a chúng ta v n duy trì m cấ ỉ ứ ấ ưở ủ ẫ ở ứ
cao và n đ nh, có chi u h ng tích c c lên; th hai, t l n trên GDP c a chúng ta ổ ị ề ướ ự ứ ỷ ệ ợ ủ ở
m c đ m b o và là các nghĩa v n dài h n; th ba là thâm h t ngân sách ch a đ nứ ả ả ụ ợ ạ ứ ụ ư ế
m c ph i quan ng i nhi u. Do đó, n u nhìn vào 3 nguyên nhân d n t i kh ng ho ng nứ ả ạ ề ế ẫ ớ ủ ả ợ
Hy L p thì Vi t Nam v th mà theo quan đi m c a tôi không quá lo ng i v kh ngạ ệ ở ị ế ể ủ ạ ề ủ
ho ng n và tác đ ng c a nó”, chuyên gia c a Sacombank - SBS phân tích thêm.ả ợ ộ ủ ủ
nh h ng c th và tr c ti p nh t t cu c kh ng ho ng trên, theo phân tích đ a raẢ ưở ụ ể ự ế ấ ừ ộ ủ ả ư
t i h i th o là ho t đ ng xu t kh u c a Vi t Nam. Khi kh ng ho ng Hy L p tác đ ngạ ộ ả ạ ộ ấ ẩ ủ ệ ủ ả ạ ộ
đ n c khu v c châu Âu, làm cho đ ng Euro gi m đi đ ng nghĩa v i hàng hóa xu tế ả ự ồ ả ồ ớ ấ
kh u t châu Á, trong đó có Vi t Nam, s đ t lên và nh h ng đ n s c c nh tranh.ẩ ừ ệ ẽ ắ ả ưở ế ứ ạ
Tuy nhiên, chuyên gia c a Sacombank - SBS khuy n ngh : nhà đ u t có th nhìn gócủ ế ị ầ ư ể ở
đ châu Âu là n n kinh t nh p kh u nhi u, và khi n n kinh t b nh h ng nh v yộ ề ế ậ ẩ ề ề ế ị ả ưở ư ậ
thì nhu c u hàng hóa cũng s t gi m. Nh ng c n xem đó là nhu c u nh ng hàng hóa gìầ ụ ả ư ầ ầ ữ
và m c đ tác đ ng v i m i n c là khác nhau. M t khác, c n xem xét k c c u hàngứ ộ ộ ớ ỗ ướ ặ ầ ỹ ơ ấ
xu t kh u c a Vi t Nam vào khu v c này; và hi n Vi t Nam ch y u xu t kh u nh ngấ ẩ ủ ệ ự ệ ệ ủ ế ấ ẩ ữ
m t hàng thi t y u nên ít ch u nh ng tác đ ng x u.ặ ế ế ị ữ ộ ấ
m t góc nhìn khác, ông Lê Bá Hoàng Quang t ra l c quan: “Đ i v i Vi t Nam, chúngỞ ộ ỏ ạ ố ớ ệ
ta nhìn nh n Hy L p cũng là m t n n kinh t m i n i. Hy L p cũng đã và đang là đ aậ ạ ộ ề ế ớ ổ ạ ị
ch thu hút đ c nhi u dòng v n đ u t tr c ti p và gián ti p. Nhìn góc đ Hy L p làỉ ượ ề ố ầ ư ự ế ế ở ộ ạ
m t đ a ch c nh tranh thu hút ngu n v n đ u t tr c ti p và gián ti p, thì châu Á nóiộ ị ỉ ạ ồ ố ầ ư ự ế ế
chung và Vi t Nam nói riêng an toàn h n s v trí c nh tranh thu n l i h n”.ệ ơ ẽ ở ị ạ ậ ợ ơ
Tác đ ng gián ti p vào th tr ng - Y u t tâm lý: Ch y u thông qua các nhà đ u tộ ế ị ườ ế ố ủ ế ầ ư
Theo t p h p mà chuyên gia Nitin Jaiswal đ a ra, th tr ng ch ng khoán th gi i t ngậ ợ ư ị ườ ứ ế ớ ừ
m t 1 năm đ có tăng tr ng 16%, nh ng ch c n 1 tháng đ gi m 7,6% tr c nhấ ể ưở ư ỉ ầ ể ả ướ ả
h ng c a cu c kh ng ho ng n Hy L p.ưở ủ ộ ủ ả ợ ạ
Lo ng i mà ông Nitin Jaiswal đ a ra là kh năng nh h ng c a cu c kh ng ho ng trạ ư ả ả ưở ủ ộ ủ ả ở
thành hi u ng domino, lan r ng t i các qu c gia khác mà không ch bó h p Hy L p,ệ ứ ộ ớ ố ỉ ẹ ở ạ
nh v i Đ c ho c Tây Ban Nha…ư ớ ứ ặ
V i Vi t Nam, th c t di n bi n trên th tr ng ch ng khoán th i gian qua cũng đãớ ệ ự ế ễ ế ị ườ ứ ờ
ph n ánh nh ng nh h ng t cu c kh ng ho ng đó. M i quan h v i th tr ng thả ữ ả ưở ừ ộ ủ ả ố ệ ớ ị ườ ế
gi i sau m t th i gian dài m nh t đã tr nên n i b t, đ c bi t t cu i tháng 4 tr l iớ ộ ờ ờ ạ ở ổ ậ ặ ệ ừ ố ở ạ
đây.
C chuyên gia c a Bloomberg và c a Sacombank - SBS đ u cho r ng th tr ng ch ngả ủ ủ ề ằ ị ườ ứ
khoán Vi t Nam đã và đang ch u nh h ng t th tr ng th gi i, ch u nh ng nhệ ị ả ưở ừ ị ườ ế ớ ị ữ ả
h ng t cu c kh ng ho ng n châu Âu, nh ng ch y u là y u t tâm lý.ưở ừ ộ ủ ả ợ ư ủ ế ở ế ố
Ông Lê Bá Hoàng Quang nói r ng “tác đ ng tr c ti p c a cu c kh ng ho ng t i thằ ộ ự ế ủ ộ ủ ả ớ ị
tr ng ch ng khoán chúng ta không ph i là l n. Ph n ng mà chúng ta nhìn th y trênườ ứ ả ớ ả ứ ấ
th tr ng ch ng khoán trong nh ng phiên giao d ch g n đây theo tôi là mang y u tị ườ ứ ữ ị ầ ế ố
tâm lý nhi u h n và có ph n thái quá”.ề ơ ầ
Ngoài nh ng phân tích tác đ ng nói trên, chuyên gia c a Sacombank - SBS tin r ng thữ ộ ủ ằ ị
tr ng ch ng khoán Vi t Nam th m chí s tăng tr ng m nh v quy mô và giá tr trongườ ứ ệ ậ ẽ ưở ạ ề ị
th i gian t i nh nh ng y u t n i t i t t và đang có h ng v n đ ng tích c c.ờ ớ ờ ữ ế ố ộ ạ ố ướ ậ ộ ự
C th , ông Quang nh n đ nh di n bi n c a l m phát hai tháng g n đây đang cho th yụ ể ậ ị ễ ế ủ ạ ầ ấ
tín hi u tích c c; kh năng l m phát năm 2010 s m c m t con s , c th là d báoệ ự ả ạ ẽ ở ứ ộ ố ụ ể ự
t 8% - 9%.ừ
Khi l m phát c b n đ c ki m ch , Ngân hàng Nhà n c có đi u ki n đ th c hi nạ ơ ả ượ ề ế ướ ề ệ ể ự ệ
chính sách n i l ng ti n t , m t b ng lãi su t s gi m d n và kỳ v ng tăng tr ng tínớ ỏ ề ệ ặ ằ ấ ẽ ả ầ ọ ưở
d ng nh ng tháng cu i năm s m nh h n (sau khi tăng r t ch m trong 5 tháng đ uụ ữ ố ẽ ạ ơ ấ ậ ầ
năm 2010 v i 7,46% và d đ a còn l i theo m c tiêu 25% còn l n). Tuy nhiên, chuyênớ ư ị ạ ụ ớ
gia này t ch i đ a ra bình lu n v kh năng n i l ng ti n t , cũng nh d báo cácừ ố ư ậ ề ả ớ ỏ ề ệ ư ự
công c mà Ngân hàng Nhà n c có th s d ng trong th i gian t i.ụ ướ ể ử ụ ờ ớ
M t khác, m t th c t đ c đ a ra là Vi t Nam là m t qu c gia có t c đ tăng tr ngặ ộ ự ế ượ ư ệ ộ ố ố ộ ưở
kinh t nhanh trong khu v c và trên th gi i sau nh h ng c a cu c kh ng ho ngế ự ế ớ ả ưở ủ ộ ủ ả
năm 2008 và 2009. GDP đã tăng tr ng 5,83% trong quý 1/2010 và d báo s tăng tưở ự ẽ ừ
6,2% - 6,3% trong quý 2/2010.
Trong khi đó, nh p siêu, thâm h t th ng m i hay v n đ t giá đ c chuyên giaậ ụ ươ ạ ấ ề ỷ ượ
Sacombank - SBS bình lu n là n đ nh và trong t m ki m soát.ậ ổ ị ầ ể
V i riêng th tr ng ch ng khoán, m t lo ng i n i b t là bi n đ ng c a dòng v n đ uớ ị ườ ứ ộ ạ ổ ậ ế ộ ủ ố ầ
t gián ti p, nh ng th c t là nhà đ u t n c ngoài v n ti p t c gi i ngân và muaư ế ư ự ế ầ ư ướ ẫ ế ụ ả
ròng liên ti p t tháng 10/2009 đ n tháng 6/2010.ế ừ ế
Di n bi n TTCK Vi t Nam hi n nayễ ế ệ ệ
Th tr ng ch ng khoán Vi t Nam cu i 2011 và đ u 2012ị ườ ứ ệ ố ầ
TTCK VN đã tr i qua m t th i gian dài liên t c s t gi m, th m chí “l c đi u” v i TTCKả ộ ờ ụ ụ ả ậ ạ ệ ớ
th gi i, ngay c khi kinh t vĩ mô đã có nh ng tín hi u l c quan n a sau năm 2011. Đaế ớ ả ế ữ ệ ạ ử
s NĐT (c t ch c và cá nhân) thua l n ng n . Kho ng 70% s mã c phi u trên haiố ả ổ ứ ỗ ặ ề ả ố ổ ế
sàn tr v vùng m nh giá, trong đó không ít mã r i v vùng 2,000-3,000 VND.H s P/Eở ề ệ ơ ề ệ ố
c a hàng lo t mã gi m v m c đ c bi t h p d n ch t 2-5.ủ ạ ả ề ứ ặ ệ ấ ẫ ỉ ừ
Tháng 12/2011 hai ch s chung trên th tr ng r i v vùng h tr r t m nh là 320-340ỉ ố ị ườ ơ ề ỗ ợ ấ ạ
đ i VN-Index và 51-55 đ i v i HNX-Index. Khi các ch s chung c a th tr ng và giáố ố ớ ỉ ố ủ ị ườ
c a t ng mã c phi u r i v vùng h tr “c ng”, cũng là lúc lòng tham tr i d y. Thángủ ừ ổ ế ơ ề ỗ ợ ứ ỗ ậ
12/2011 cho th y s phân hóa r t rõ nét, có nhóm c phi u c t c n s t gi m và điấ ự ấ ổ ế ắ ơ ụ ả
ngang tích lũy, có nhóm quay đ u tăng giá, trong khi nhóm c phi u nóng (ph n l n t pầ ổ ế ầ ớ ậ
trung trên sàn Hà N i) ti p t c c n s t gi m “điên cu ng”.ộ ế ụ ơ ụ ả ồ
Sang tháng 1/2012, hi u ng tích lũy và kh i đ ng xu h ng giá tăng đã lan t a. H uệ ứ ở ộ ướ ỏ ầ
h t các mã c phi u k t thúc chu kỳ gi m, ti p t c tích lũy và kh i đ ng xu h ng m i.ế ổ ế ế ả ế ụ ở ộ ướ ớ
Thanh kho n đ c c i thi n rõ r t, đ c bi t trên nhóm blue chips quen thu c HAG,ả ượ ả ệ ệ ặ ệ ộ
HPG, PVF, PVX, DPM, ITA, REE
Th c ra, n u theo dõi sát di n bi n th tr ng, không khó đ nh n bi t tín hi u “gomự ế ễ ế ị ườ ể ậ ế ệ
hàng” c a dòng ti n “thông minh” khi kinh t vĩ mô đã đ t đ c nh ng k t qu tíchủ ề ế ạ ượ ữ ế ả
c c. Thanh kho n trên hai sàn chính th c đã b t đ u c i thi n tr l i k t thángự ả ứ ắ ầ ả ệ ở ạ ể ừ
7/2011. Ngoài ra, nh ng đ t “gom hàng” tăng s h u v i nh ng DN l n c a các NĐTữ ợ ở ữ ớ ữ ớ ủ
chi n l c, nh ng v M&A và IPO “đình đám” d n d p n a cu i năm 2011 và đ u nămế ượ ữ ụ ồ ậ ử ố ầ
2012 là nh ng b ng ch ng sinh đ ng.ữ ằ ứ ộ
Di n bi n vài tháng qua cho th y th tr ng đã đ t đáy, đang tích lũy và kh i đ ng m tễ ế ấ ị ườ ạ ở ộ ộ
xu h ng giá tăng. Ni m tin n i NĐT đang ph c h i và l n d n.ướ ề ơ ụ ồ ớ ầ
5. Gi i pháp kh c ph cả ắ ụ
5.1 Gia tăng ngu n l c tài chínhồ ự
"C th y u…" là hình nh mà Ch t ch UBCK Vũ B ng dùng đ mô t hi n tr ng TTCK.ơ ể ế ả ủ ị ằ ể ả ệ ạ
S khó khăn kéo dài c a TTCK th hi n rõ nét qua nhi u con s : so v i đ u năm nay,ự ủ ể ệ ề ố ớ ầ
hi n VN-Index s t gi m 16 - 17%; kh i l ng giao d ch gi m t i 40 - 50% so v i cùngệ ụ ả ố ượ ị ả ớ ớ
kỳ.
S công ty niêm y t l liên t c tăng, t 60 công ty trong I/2011 tăng lên 80 công tyố ế ỗ ụ ừ
trong quý II và con s này trong quý III/2011 là g n 100 công ty. Trong s nh ng DN cóố ầ ố ữ
lãi, thì có t i 60% công ty có l i nhu n s t gi m so v i cùng kỳ năm ngoái. Tính đ nớ ợ ậ ụ ả ớ ế
hi n t i, có 71/105 CTCK b l lu k , v i s l lên đ n 2.000 t đ ng, cao h n g p đôiệ ạ ị ỗ ỹ ế ớ ố ỗ ế ỷ ồ ơ ấ
so v i s l c a m t th i đi m "đen t i" khác là năm 2008…ớ ố ỗ ủ ộ ờ ể ố
Đ nh h ng đ t phá c a Ngh quy t Trung ng 3, khoá XI là ph i tái c c u n nị ướ ộ ủ ị ế ươ ả ơ ấ ề kinh
tế g n v i đ i m i mô hình tăng tr ng, trong đó t p trung vào tái c u trúc đ u t v iắ ớ ổ ớ ưở ậ ấ ầ ư ớ
tr ng tâm là đ u t công; c c u l i th tr ng tài chính, v i vi c tái c u trúc h th ngọ ầ ư ơ ấ ạ ị ườ ớ ệ ấ ệ ố
NHTM và các t ch c tài chính; tái c u trúc DNNN mà tr ng tâm là các t p đoàn và t ngổ ứ ấ ọ ậ ổ
công ty. Theo ông B ng, t thân quá trình này s t o ra nh ng đi u ki n thu n l i choằ ự ẽ ạ ữ ề ệ ậ ợ
s phát tri n c a TTCK. Đ n c nh đ tái c u trúc NHTM thì không th không gi mự ể ủ ơ ử ư ể ấ ể ả
gánh n ng tài tr v n cho n n kinh t và DN c a kh i này. Khi đó, TTCK s là s l aặ ợ ố ề ế ủ ố ẽ ự ự
ch n t i u đ san s nhi m v cung c p v n và đi u này s không th hi u qu n uọ ố ư ể ẻ ệ ụ ấ ố ề ẽ ể ệ ả ế
th tr ng v n trong tr ng thái èo u t nh hi n t i.ị ườ ẫ ở ạ ộ ư ệ ạ
Ch t ch UBCK cho bi t, UBCK đang tích c c tìm ki m c ch ph i h p v i Ngân hàngủ ị ế ự ế ơ ế ố ợ ớ
Nhà n c trong vi c đ a ra các gi i pháp phù h p, nh m h tr TTCK phát tri n b nướ ệ ư ả ợ ằ ỗ ợ ể ề
v ng. Trong đó, t p trung rà soát k l ng v n đ tín d ng cho ch ng khoán nh m t oữ ậ ỹ ưỡ ấ ề ụ ứ ằ ạ
ngu n h p lý thay vì si t đ ng lo t nh hi n t i. Hai bên cũng s tính toán đ tìm gi iồ ợ ế ồ ạ ư ệ ạ ẽ ể ả
pháp t i u cho h th ng thanh toán ch ng khoán, b i th c t vi c tách b ch toàn bố ư ệ ố ứ ở ự ế ệ ạ ộ
tài kho n ti n c a NĐT sang ngân hàng qu n lý đang g p không ít khó khăn c trênả ề ủ ả ặ ả
th c t l n pháp lý. Do v y, B Tài chính, UBCK đang tính đ n ph ng án Trung tâmự ế ẫ ậ ộ ế ươ
L u ký s là đ u m i qu n lý ti n c a NĐT, vì có nhi u đi u ki n thu n l i cho ho tư ẽ ầ ố ả ề ủ ề ề ệ ậ ợ ạ
đ ng giám sát, đ m b o an toàn ti n g i c a NĐT. Dĩ nhiên, ph ng án này ph i đ cộ ả ả ề ử ủ ươ ả ượ
s đ ng thu n c a Ngân hàng Nhà n c và các c quan liên quan.ự ồ ậ ủ ướ ơ
Đ th tr ng có thêm ngu n l c, Ch t ch UBCK cho bi t, B Tài chính s ki n nghể ị ườ ồ ự ủ ị ế ộ ẽ ế ị
Qu c h i, Chính ph có hình th c h tr v thu cho DN, NĐT, nh t là ti p t c kéo dàiố ộ ủ ứ ỗ ợ ề ế ấ ế ụ
vi c mi n gi m thu quy đ nh t i Ngh quy t 08/2011/QH13 c a Qu c h i v b sungệ ễ ả ế ị ạ ị ế ủ ố ộ ề ổ
m t s gi i pháp v thu nh m tháo g khó khăn cho DN và cá nhân.ộ ố ả ề ế ằ ỡ
5.2 Hút thêm v n ngo iố ạ
Năm 2010, v n gián ti p đ u t vào Vi t Nam kho ng 1 t USD thu n, năm 2009 là g nố ế ầ ư ệ ả ỷ ầ ầ
300 tri u USD, năm 2008 ngu n v n này ch y ra 2 t USD. Đ u năm nay, ngu n v nệ ồ ố ả ỷ ầ ồ ố
này vào n c ta v n kh quan, có th i đi m đ t 500 tri u USD, dù tháng 9 và 10 cóướ ẫ ả ờ ể ạ ệ
đi u ch nh, nh ng hi n v n d ng.ề ỉ ư ệ ẫ ươ
Đ c th hoá chi n l c thu hút và gi chân dòng v n ngo i, ông B ng cho hay, Để ụ ể ế ượ ữ ố ạ ằ ề
án qu n lý v n đ u t gián ti p đã trình Th t ng Chính ph và d ki n ban hànhả ố ầ ư ế ủ ướ ủ ự ế
trong quý IV này. Ngoài phân đ nh rõ h n trách nhi m c a các c quan liên quan trongị ơ ệ ủ ơ
qu n lý dòng v n ngo i, nh ng bi n pháp nh m đ n gi n hoá th t c hành chính khiả ố ạ ữ ệ ằ ơ ả ủ ụ
nhà đ u t n c ngoài tri n khai các ho t đ ng đ u t t i Vi t Nam cũng đã đ c đầ ư ướ ể ạ ộ ầ ư ạ ệ ượ ề
c p c th . Đ tránh t o áp l c cho th tr ng khi năm 2012 nhi u qu đóng đ n h nậ ụ ể ể ạ ự ị ườ ề ỹ ế ạ
thanh lý, UBCK đang xây d ng ph ng án trình B Tài chính cho phép chuy n t quự ươ ộ ể ừ ỹ
đóng sang m .ở
Đ c bi t, UBCK đang chu n b cho phép tri n khai qu m , công ty đ u t ch ngặ ệ ẩ ị ể ỹ ở ầ ư ứ
khoán, qu đ u t BĐS, qu h u trí t nguy n… Trong đó, qu m d ki n s đ cỹ ầ ư ỹ ư ự ệ ỹ ở ự ế ẽ ượ
phép thành l p ngay trong cu i năm nay ho c mu n nh t là đ u năm sau, b i d ki nậ ố ặ ộ ấ ầ ở ự ế
Thông t v qu m s đ c ban hành trong quý IV/2011 và các lo i hình qu khácư ề ỹ ở ẽ ượ ạ ỹ
ban hành trong kho ng quý I - III/2012.ả
"Nhi u NĐT n c ngoài, đi n hình nh các qu Prudental, HSBC… đang r t nóng lòngề ướ ể ư ỹ ấ
ch qu m ra đ i đ tri n khai các ho t đ ng đ u t t i Vi t Nam. Qua ti p xúc, hờ ỹ ở ờ ể ể ạ ộ ầ ư ạ ệ ế ọ
cho bi t, đã chu n b các ngu n l c t 6 tháng nay", ông B ng nói.ế ẩ ị ồ ự ừ ằ
Trong năm 2012, c quan qu n lý còn tri n khai nhi u gi i pháp khác đ đa d ng hoáơ ả ể ề ả ể ạ
kênh đ u t , nh m thu hút NĐT n c ngoài. Trong đó, ngoài u tiên nghiên c u đầ ư ằ ướ ư ứ ể
đ a vào giao d ch các s n ph m ETF t i các S GDCK, s chú tr ng tái c u trúc hàngư ị ả ẩ ạ ở ẽ ọ ấ
hoá trên th tr ng trái phi u chính ph , tri n khai ch ng trình thí đi m hoán đ i tráiị ườ ế ủ ể ươ ể ổ
phi u k t h p v i phát hành lô l n. Đ án phát tri n TTCK phái sinh cũng đang đ cế ế ợ ớ ớ ề ể ượ
xây d ng đ trình Chính ph phê duy t trong năm 2012.ự ể ủ ệ
5.3 Tái c u trúc CTCKấ
V i vi c l n đ u tiên công b k ho ch xây d ng Đ án tái c u trúc CTCK v i nhi uớ ệ ầ ầ ố ế ạ ự ề ấ ớ ề
b c đi m nh m , UBCK đang th hi n quy t tâm "tăng l c" cho kh i CTCK. Đ án nàyướ ạ ẽ ể ệ ế ự ố ề
đ c th c hi n trong hai giai đo n: t năm 2012 - 2013 và 2013 - 2015, trong đó giaiượ ự ệ ạ ừ
đo n 1 đ c tri n khai qua hai b c.ạ ượ ể ướ
Th nh t, t nay đ n ngày 1/4/2012, th i đi m Thông t 226/2010/TT-BTC v ch tiêuứ ấ ừ ế ờ ể ư ề ỉ
an toàn tài chính (ATTC) và bi n pháp x lý đ i v i các t ch c kinh doanh ch ng khoánệ ử ố ớ ổ ứ ứ
không đáp ng ch tiêu ATTC có hi u l c, UBCK có các gi i pháp ch y u g m: tăngứ ỉ ệ ự ả ủ ế ồ
c ng ki m tra, giám sát các CTCK có tình hình tài chính y u; yêu c u công ty ki mườ ể ế ầ ể
toán báo cáo cho UBCK các CTCK có d u hi u b t n tài chính; bu c CTCK gi i trình rõấ ệ ấ ổ ộ ả
nguyên nhân năng l c tài chính y u và có gi i pháp kh c ph c ự ế ả ắ ụ
"Sau khi ki m tra tr c ti p t i 40 CTCK trong tháng 7 - 8 v a qua và m i đây ki m traể ự ế ạ ừ ớ ể
thêm 10 CTCK, trong tu n này, UBCK s h p v i HĐQT các CTCK đ có bi n pháp x lýầ ẽ ọ ớ ể ệ ử
các công ty không đ m b o ch tiêu ATTC, trong đó có yêu c u rút b t nghi p v môiả ả ỉ ầ ớ ệ ụ
gi i. Khi nào kh c ph c đ c tình tr ng không đ m b o ATTC, UBCK s xem xét choớ ắ ụ ượ ạ ả ả ẽ
phép CTCK khôi ph c nghi p v này. M t gi i pháp gián ti p cũng đang đ c UBCKụ ệ ụ ộ ả ế ượ
tri n khai là ch đ o các S GDCK và Trung tâm L u ký có hình th c thông tin phù h pể ỉ ạ ở ư ứ ợ
v hi n tr ng s c kho tài chính c a các CTCK đ th tr ng bi t và cân nh c", ôngề ệ ạ ứ ẻ ủ ể ị ườ ế ắ
B ng nói.ằ
Th hai, 1/4/2012 - 2013 s áp d ng các ch tài m nh đ c quy đ nh t i Thông tứ ẽ ụ ế ạ ượ ị ạ ư
226/2010, trong đó có đình ch ho t đ ng đ i v i CTCK n u không đ m b o ch tiêuỉ ạ ộ ố ớ ế ả ả ỉ
ATTC. Cùng v i đó, UBCK s áp d ng b tiêu chu n CAMELS đang đ c xây d ng vàớ ẽ ụ ộ ẩ ượ ự
s p ban hành đ ti p t c phân nhóm nh h n các CTCK trên c s 3 nhóm hi n t i,ắ ể ế ụ ỏ ơ ơ ở ệ ạ
nh m đánh giá k l ng m c đ an toàn tài chính c a các CTCK.ằ ỹ ưỡ ứ ộ ủ
Trên c s k t qu x lý các CTCK không đ m b o ATTC, giai đo n 2 c a Đ án s t pơ ở ế ả ử ả ả ạ ủ ề ẽ ậ
trung tái c c u toàn b CTCK, k c các công ty l n, d a trên 3 tr c t: đ m b oơ ấ ộ ể ả ớ ự ụ ộ ả ả
ATTC theo Thông t 226/2010; nâng cao năng l c qu n tr công ty và kh năng nh nư ự ả ị ả ậ
di n, x lý r i ro. Ho t đ ng tái c u trúc, theo lãnh đ o UBCK, ph i xu t phát t c haiệ ử ủ ạ ộ ấ ạ ả ấ ừ ả
phía là CTCK và c quan qu n lý.ơ ả
UBCK s áp d ng c bi n pháp kinh t và hành chính, trong đó tr ng tâm là gi i phápẽ ụ ả ệ ế ọ ả
kinh t đ đ m b o quá trình tái c u trúc thành công. Gi i pháp hành chính ch y u làế ể ả ả ấ ả ủ ế
áp d ng ch t ch Thông t 226/2010 đ đ a các CTCK không đ m b o ATTC vào di nụ ặ ẽ ư ể ư ả ả ệ
ki m soát và bu c ph i có bi n pháp kh c ph c b ng cách bán tài s n x u, khoanh n ,ể ộ ả ệ ắ ụ ằ ả ấ ợ
thu h p ho t đ ng ẹ ạ ộ
Vi c tái c u trúc CTCK, theo ông B ng, t t y u ph i gi m s l ng, b i v i 105 CTCKệ ấ ằ ấ ế ả ả ố ượ ở ớ
hi n t i là khá nhi u so v i quy mô TTCK. Đó là m t trong nh ng nguyên nhân d n đ nệ ạ ề ớ ộ ữ ẫ ế
m t s bi u hi n c nh tranh không lành m nh th i gian qua, trong đó có tình tr ng "xéộ ố ể ệ ạ ạ ờ ạ
rào" tri n khai m t lo t s n ph m, d ch v mà pháp lu t ch a cho phép.ể ộ ạ ả ẩ ị ụ ậ ư