Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo tại các xã ven đầm Phá Tam Giang trên địa bàn huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế

B GIÁO DO
I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN VNH

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T N NGHÈO TI CÁC
XÃ VEN M PHÁ TAM GIANG A BÀN HUYN PHÚ
VANG, TNH THA THIÊN HU


Chuyên ngành: Kinh t phát trin
Mã s: 60.31.05


LUC S KINH T


NG DN KHOA HC:
PGS. TS NGUYN TRNG HOÀI




Tp. H Chí Minh, 
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4
2
L

c hin. Các 
n trích dn và s liu s dng trong luc dn

ngu chính xác cao nht trong phm vi hiu bit ca tôi. Các kt qu
nghiên cu là trung thc công b trong bt kì nghiên cu nào



Tp. H Chí Minh, ngày tháng 
Tác gi




Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4
3
LI C

, tôi xin c bày t lòng bi
s cm kích sâu sn Quý Thng dy, h tr nghiên cu
thui hc Kinh t Thành ph H ng dy
Kinh t Fulbright.
c bit cng viên Nguyn Trng dn khoa
hc cho tôi trong sut quá trình nghiên cu và thc hin lu
Cuc gi li cn 
tôi, ng viên tôi trong .


Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4
4


MC LC

L 2
LI C 3
DANH MC BNG BIU 7
DANH M TH 8
 9
 U 10
1. S cn thit ca lu 10
2. Mc tiêu nghiên cu 12
ng và phm vi nghiên cu 12
ng nghiên cu 12
3.2 Phm vi nghiên cu 12
u 12
5. Cu trúc lun  13
 LÝ THUYT V NGHÈO 14
1.1 Khái ni 14
ng nghèo 15
1.3 Nhng nhân t n nghèo  Vit Nam 17
1.3.1. Dân tc 19
1.3 .2. Gii tính ch h 20
1.3.3. Ngh nghip ca ch h 21
 hc vn 23
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4
5
1.3.5. Quy mô h và s i sng ph thuc 24
1.3.6. Di 25
1.3.7. Kh p cn tín dng 26
1.3.8. Kh p cn các h t thit yu 26
1.4 Mô hình nghiên c ngh 27
1.4.1. Nhóm các nhân t thuc tính ca h  27
1.4.2. Nhóm nhân t n kh p cn các ngun lc xã hi 29

T K NGHIÊN CU 32
c vùng nghiên cu 32
nh nghèo 34
2.2.1 S di làm ch tiêu phân tích nghèo 34
2.2.2 Ch tiêu nh nghèo 35
u 35
2.4 Ngun s liu 39
y mu, kho sát 40
2.6 Các phn mm s dng trong phân tích d liu 40
T QU NGHIÊN CU 41
3.1 Tng quan v tình hình nghèo ca huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên
Hu 41
m chung v kinh t 41
3.1.2. Tình hình h nghèo ca huyn Phú Vang theo chun quc gia 46
3.2 Kt qu nghiên cu 49
3.2.1 Kt qu kho sát 49
3.2.2 Thng kê mô t v hin trng nghèo ca h dân thuc vùng nghiên cu 50
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4
6
3.2.2.1. Tình tr 50
3.2.2.2 Tình trng nghèo phân theo quy mô h 51
3.2.2.3 Tình trng nghèo phân theo quy mô i ph thuc 53
3.2.2.4 Tình trng hc vn ca nhân khu ca vùng nghiên cu 54
3.2.2.5 Tình trng nghèo phân theo ngh nghip ca ch h 56
3.2.2.6 Tình trng nghèo phân theo kh  c vay tin 57
3.2.2.7 Tình trng nghèo phân theo quy mô s ht/mc ca h 58
3.2.2.8 Mt s n vng thoát nghèo 60
3.2.3 Kt qu phân tích ca mô hình kinh t ng 63
I Ý CHÍNH SÁCH NHM GIM NGHÈO CHO VÙNG
NGHIÊN CU 68

4.1 Các kt lun t nghiên cu 68
4.2 Các gi ý chính sách t kt qu nghiên cu 69
4.3 Hn ch c xung nghiên cu 75
 77
TÀI LIU THAM KHO 78
PH LC 1 81
PH LC 2 88

Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

7
DANH MC BNG BIU
Bng 3.1: Giá tr sng nông nghip ca huyn 2005
 2009 42
Bng 3.2: Tình hình hoi  Dch v  Du lch ca huyn
n 2005  2009 46
Bng 3.3: Tình hình h  a bàn nghiên cu 47
Bng 3.4: T l h i
chia theo xã 51
Bng 3.5: Quy mô h a vùng nghiên cu 52
Bng 3.6: Quy mô h a
vùng nghiên cu 52
Bng 3.7: T l i sng ph thuc ca các xã phân theo chi tiêu bình quân
i 54
Bng 3.8: Tình trng hc vn ca nhân khu trong vùng nghiên cu phân chia
theo xã 55
Bng 3.9: Tình trng vic làm ti vùng nghiên cu 57
Bảng 3.10: Tỷ lệ vay nợ của hộ dân phân chia theo nguồn vốn vay và theo
nhóm chi tiêu 58
Bng 3.11: Tình trng s ht/mc ca h dân phân chia theo xã 59

Bng 3.12: T l s ht, mc nhóm chi tiêu 59
Bng 3.13: Dit hoc/và mc trung bình ca h a
 60
Bng 3.14: Kt qu hi quy Binary Logistic v nghèo 63
Bng 3.15ng xác sung biên ca tng yu t 64

Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

8

DANH M TH

 3.u kinh t huy 2010 42
 3.2: Giá tr sng nông nghip ca huyn 2005
 2009 43
 3.3: Phân phi ca vùng nghiên cu 50
 3.4         i dân ti vùng
nghiên cu 61
 3.5: Nguyn vng ci dân trong v thoát nghèo 62
 3.6: T trng các thu nhp các h  h không có vic làm . 65






Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

9


ADB Ngân hàng phát trin Châu Á (Asian Development Bank)
 B i.
BCPTVN Báo cáo phát trin Vit Nam
CIEM Vin Nghiên cu Qun lý Kinh t Tr(Central
Insititue for Economic Management)
GSO Tng cc thng kê Vit Nam (General Statistic Office)
MDPA 

NGOs Các t chc phi chính ph
PPA s tham gia ci dân
(Participatory Poverty Assessment)
VLHSS u tra mc sng h t Nam (Vietnam Living
Household Standard Survey)
VLSS u tra mc sa Vit Nam (Vietnam Living
Standard Survey)
UNDP in ca Liên Hip Quc (United
Nations Development Programme)
UBND y ban Nhân dân
USD  
WB Ngân hàng th gii (World Bank)
WHO T chc Y t th gii (World Health Organization)
 m nghèo
XH Xã hi
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

10
M U
1. S cn thit ca lun

 


. T

và 


1
. 
giá cao  

ven b vùng sau
vùng T  có 

   -       -  
( 
i).

0   
dân   
       

,  


1
Kt qu kho sát mc sng h ng cc thng kê ban hành
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

11
; dù 

 luôn , gia
ai thác và nu. , t
,      

2
 . 

 
- 
 - 1,2cm (ng
)
3
. , theo h
nguyên- 
--

nuôi gây 
, 
 


4

              

 


  
. , tác mong :

2

3

4

Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

12
Phân tích các nhân t n nghèo ti các xã ven m phá
Tam Ga bàn huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu
 giúp các nhà làm chính sách       
   
 
2. Mc tiêu nghiên cu
 tìm hiu và h thng hóa lý thuyt v a các
nghiên cc, tác gi mui quyt các v sau:
 Phân tích hin trng nghèo ca h dân ven m phá Tam Giang trên
a bàn huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu
 nh các nhân t n nghèo ti khu vc ven m phá
a bàn huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu
 Gi ý chính sách ci thin tình trng nghèo ca i dân ta
bàn nghiên cu.
3. ng và phm vi nghiên cu
3.1 ng nghiên cu
Thc trng nghèo, nguyên nhân và các nhân t tn xác su
ng nghèo  ca các h dân khu vm phá Tam Giang thuc
huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu.
3.2 Phm vi nghiên cu

 tài tp trung nghiên cu các h m phá Tam Giang
thuc huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu.
4. u
iu tra, phng vn và tìm hiu thc t tình hình h nghèo ti các xã
 m phá Tam Giang, huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu có tham
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

13
kho mu nghiên cu ca các cuu tra mc sng h t Nam
(VHLSS) do Tng cc thng kê ban hành s liu tra, tác gi
s d
- Thng kê mô t thc trng nghèo cc
m phá Tam Giang, huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu
- Mô hình hi quy logistic phân tích nhng yu t n
xác sung nghèo ca h i các xã thuc khu vm
a bàn huyn Phú Vang, tnh Tha Thiên Hu.
5. Cu trúc lu
, lun 
c cu trúc thành  
  lý thuyt v nghèo 


.
u 
.
Kt qu nghiên cu 

.
 -
.

Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

14
1:  LÝ THUYT V NGHÈO
1.1 Khái nim nghèo 
Nghèo và ói là hai v  xã hi khác nhau. ói là tình trng mt
i hoc h dân  nhu cu v c. Nn tình
trng không có kh ng các nhu cn, ch yu là các nhu cu
v c thc ph, mc, y t, giáo di và
giao tip xã hi. Các nghiên cu quc t ng s dng thut ng tình trng
Nghèo (Poverty)  là tình trng N
WB qua thng cách tip cn khác nhau v nghèo trong
các báo cáo cNghèo ca t chc này bao gm
tình trng thiu thn các sn phm và dch v thit yc, y t,
WB ã thêm vào khái nim tình trng b
gt ra bên l xã hi hay tình trng d b t
y, Nghèo là trc v vt cht ln tinh thn ca
 nh th c gi là nghèo. Có 2 dng
nghèo: i và nghèo tuyi.
Nghèo tuy i: Là tình trng i dân hoc h dân không có kh
 mãn nhng nhu cu ti thiu ca cuc sc,  li
mà nhng nhu cc tha nhu kin kinh t xã hi hin ti.
Khi nghiên cu v các v  c     n, Robert
McNamara (1973) c ca Ngân hàng th gii cho rng
nghèo tuyi là sng  ranh gii ngoài cùng ca tn ti. Nhi nghèo
tuyi là nhi ph sinh tn trong các thiu thn ti t
và trong tình trng b bê và mt pht quá sng mang
du n ca cnh ng may mn ca gii trí thc chúng ta .
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

15
  i: là tình trng i dân hoc h dân có mc sng
i mc sng trung bình choc quc gia xem xét.
trong bt k xã hi nào i nghèo vì
nghèo là mt khái nii i vào nhng thi k
khác nhaui có mc si mc trung bình và có ci
ci thin mc sng ca mình.
1.2 ng nghèo
 cn v nghèo, mi t chc, mi qu
nhng nhnh, tiêu chun khác nhau v nó. Chính vì vng nghèo ca
mi quc gia, mi vùng lãnh th nh riêng. Tuy nhiên, chúng ta
có th nhn th  m da trên hai tiêu chun  tiêu
chun tin t và tiêu chuu kin sng.
Theo tiêu chuẩn tiền tệ:
Hi ngh  nh th gii v phát trin xã hi t chc ti
ch tháng 3-1995, (WB) 
khái nim v nghèo c th i nghèo là tt c nhng ai mà
thu nhp thi ngày cho mi, s ti 
mua nhng sn phm thit y tn t
T chc Y t Th gii (WHO) thu nhp.
i là nghèo khi thu nht na mc thu
nha quc gia.
Ngày 28/8/2008, Ngân hàng Phát tric
chun thu nhp m i nghèo ti châu Á. Theo tiêu chun mi
ca ADB, thu nhc xem là nghèo.
5


5

Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

16
Ti Vi nh v h nghèo, Chính ph ban hành mt mc
thu nhp nhu chnh ch tiêu này theo thi gian. Hin nay, theo
quynh s -TTg ngày 08/07/2005 ca Th ng Chính ph
c ban hành v vic chun nghèo áp dn 2006  
sau:
1. Khu vc nông thôn: nhng h có mc thu nhp bình quân t 200.000
ng/n xung là h nghèo.
2. Khu vc thành th: nhng h có mc thu nhp bình quân t 260.000
 xung là h nghèo.
Khi  h u tra mc s Vit Nam giai
n 1993  1998 v
, chi tiêu h 
t thp nhn cao nht. Nhng h có chi tiêu nm trong khong thp nht
c xem là h  i. Nhng h có chi tiêu cao nh
là h giàu.
Theo tiêu chuẩn điều kiện sống:
Hi ngh chc châu Á   chc
ti Bankok, Thái Lan (tháng 9/nh: "Nghèo là tình trng mt b
phc ng và tha mãn các nhu cn ci
c xã hi tha nh phát trin kinh t - xã hi và phong tc
tp quán cVì vy, theo khái nim này, không có chun nghèo
chung cho mi quc gia, chun nghèo cao hay thp ph thuu kin c
th ca mi theo thi gian, không gian.
Theo nhà kinh t hi Mi b coi là nghèo
kh khi mà thu nhp ca h h tn tng
rõ ri mc thu nhp ca c không th có nhng gì

Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

17
 trong cn thit ti thi sng mt cách
 
Theo WB (2006), n
, 
.
không ch n là v túng thiu vt cht mà
n ri ro, tính d b t xã hi.
T chc Phát trin Quc t ca Úc (AusAID) nh
 thiu ht hoc hn ch v nhu cn, v kh p cn các
dch v y t và giáo dc; v trách nhim gii trình cc và
xã hi dân s; v kh  ng phó vi các cú sc và b nh (AusAID,
2001)
6




.
7

1.3 Nhng nhân t n nghèo  Vit Nam
t hing kinh t xã hi phc tp chng bi
nhiu nguyên nhân. 
:
a. C vùng
 


 
 

6
-


7
Xem thêm  mc 2.2 - nh nghèo ca nghiên cu này
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

18
 
 
b. 
 
 
 

c. 
 
 

 
 

  


 

d. 
 
 
 
 
Theo CIEM và ADB (2008), d án RETA 6171 - Tng
ca hi nhp kinh t ti(
nh i nghèo  khu vc biên gii) cho rng ta bàn kho sát
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

19
cho thy có 3 c nguyên nhân dn nghèo ca nhi nghèo 
các tnh biên gii:
 

 



 
thành ng
Ngoài ra, nhiu nghiên cch ra nhng nhân t nh
i dân. C th ng ca các nhân t :
1.3.1. Dân tc
ân có 

cao. 

   
 

 Thiên Kính và các tác gi (2001) cho rng yu t dân tc ng
u Mc st Nam 1993  1998.
Các tác gi cho ru kin các bic v
i, các h thuc nhóm dân tc thiu s (không phi
Kinh, hoc Hoa) có xác sut tr thành h nghèo là 32% và xác sut tr thành
h giàu ch là 8%.
èo (, 2006),

Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

20
bào Kinh và N
h  Hoa và

Kinh  Hoa.
 cho 
Kinh và 
 và nhóm 
 

  
 Kinh và 
 và Hoa. 


    
(2006)  








cao h
1.3 .2. Gii tính ch h

              
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

21
nghiê

nhà 
            

 Thiên Kính và các tác gi (2001) khi nghiên cu mc s
Vit Nam 1993  1998 cho rng nhng h có ch h là n c
nhóm giàu nhing h có ch h là nam. Phát hi
t  cuc kho sát VLSS 93 (Haughton và các tác gi, 



ki


35,6% so




.

: 
cao h.
1.3.3. Ngh nghip ca ch h
Theo 


Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

22
 




 nhà hàng và

1


2




 


              

  

 
 
 
 



             


Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

23
ng
r: 
v
.
1.3.4. Tr hc vn

. 
:
Theo BCPTVN (2000), n 


, 






ác 

 Các PPA


.
 Thiên Kính và các tác gi (2001) khi nghiên cu Mc s
Vit Nam 1993  1998 cho rng h   giáo d
h nghèo. S c trung bình ca nhng thành viên (trên 5 tui) ca h
thui vi nhng
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

24
h mà ch h  i hc hong tr lên thì có ti ¾ s h
thui 1% s h thuc nhóm nghèo.





: 
n.
1.3.5. Quy mô h và s i sng ph thuc


 
:
 Thiên Kính và các tác gi (2001) khi nghiên cu Mc s

Vit Nam 1993  1998 cho rng quy mô h  ng có xu
ng ly mng phng s tr i già
nhii h giàu.
Theo Nguyn Trng Hoài (2005),  Ninh Thun, nhóm nghèo có quy mô
trung bình lên ti thì nhóm giàu ch i, tc quy mô h
i.  c, quy mô h nghèo còn cao
u so vi nhóm giàu, trung bình nhii.
              
ng : 
.
Luc Kinh t phát trin Fulbright khóa 4

25
1.3.6. Di



 

Theo BCPTVN (2000), 
 
.






 


Chên


Theo CIEM và ADB (2008), 
 


 h
ng:  h
.