Bài giảng Công nghệ môi trường - Chương 2 Công nghệ môi trường không khí

CHƯƠNG 2
CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ
NỘI DUNG CHÍNH:
2.1. Ô nhiễm môi trường không khí và tác động
2.2. Kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí
2.3. Ô nhiễm không khí trong nhà
2.4. Ô nhiễm tiếng ồn
2.5. Ô nhiễm nhiệt
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1. Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG KHÔNG
KHÍ VÀ TÁC ĐỘNG
NỘI DUNG CHÍNH:
2.1.1. Khái quát về khí quyển
2.1.2. Nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí
2.1.3. Các chất gây ô nhiễm không khí
2.1.4. Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí
2.1.5. Các vấn đề không khí mang tính toàn cầu
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.1. KHÁI QUÁT VỀ KHÍ QUYỂN
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.1. KHÁI QUÁT VỀ KHÍ QUYỂN
—
TẦNG ĐỐI LƯU (Troposphere):
- Chiếm 75% khối lượng không khí trong khí quyển
- Nơi diễn ra các hiện tượng thời tiết, khí tượng, không khí xáo
trộn mạnh mẽ.
- Cao độ: từ mặt biển tới độ cao 8km (ở vùng cực) và 17km
(vùng xích đạo)

- Thành phần không khí khô: N
2
(78%), O
2
(21%), Ar (< 1%),
CO
2
(0,036%) và một số khí các có hàm lượng vết
- Hàm lượng hơi nước: 0,01 – 5%
- Áp suất và nhiệt độ giảm dần theo độ cao
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.1. KHÁI QUÁT VỀ KHÍ QUYỂN
—
TẦNG BÌNH LƯU: (Stratosphere)
- Trải dài từ độ cao 17km – 48km
- Không khí ít xáo trộn, loãng hơn nhiều so với tầng đối lưu
- Thành phần: tương tự như đối lưu, nhưng hàm lượng O
3
cao hơn
ở tầng đối lưu gấp 1000 lần
- Hàm lượng hơi nước: bằng 1/1000 ở tầng đối lưu
- Hấp thu 95% lượng tia UV gây hại:
O
3
+ UV → O
2
+ O
O
2

+ O → O
3
- Áp suất giảm dần, nhiệt độ tăng dần theo độ cao
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.2. NGUỒN GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
NGUỒN TỰ NHIÊN:
Khí thoát ra từ các hoạt động của núi lửa, cháy rừng tự nhiên,
động đất, bụi tạo thành do bão cát, mùi từ các quá trình phân
hủy tự nhiên của chất hữu cơ, v.v
—
NGUỒN NHÂN TẠO:
Là các nguồn gây ô nhiễm do con người tạo nên như: khói thải
từ câc nhà máy, xí nghiệp, khói xe, khói bếp, bụi từ các công
trình xây dựng, tiếng ồn giao thông, v.v.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.2. NGUỒN GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
PHÂN LOẠI NGUỒN Ô NHIỄM NHÂN TẠO:
Theo nguồn gốc phát sinh:
- Nguồn gây ô nhiễm do công nghiệp: ống khói nhà máy, quá trình
bay hơi dung môi, hơi axít trong sản xuất H
2
SO
4
v.v.
- Nguồn gây ô nhiễm do giao thông: ống xả của xe cộ, máy bay, tàu
hoả, bụi và tiếng ồn giao thông, v.v.

- Nguồn gây ô nhiễm do nông nghiệp: quá trình phu thuốc trừ sâu,
quá trình phân huỷ chất thải nông nghiệp
- Nguồn ô nhiễm do sinh hoạt: các quá trình dùng dầu, than, củi để
đun nấu, thắp sáng, v.v.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.2. NGUỒN GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
PHÂN LOẠI NGUỒN Ô NHIỄM NHÂN TẠO:
Theo tính chất phát thải:
- Nguồn cố định: ống khói nhà máy, trại chăn nuôi, bếp than, công
trình xây dựng, v.v.
- Nguồn di động: ống xả xe máy, quá trình phun thuốc trừ sâu trong
nông nghiệp, v.v.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
NGUỒN GÂY Ô NHIỄM TỰ NHIÊN
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
NGUỒN GÂY Ô NHIỄM NHÂN TẠO
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
NGUỒN GÂY Ô NHIỄM DO CÔNG NGHIỆP
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
NGUỒN GÂY Ô NHIỄM DO GIAO THÔNG
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
NGUỒN GÂY Ô NHIỄM DO NÔNG NGHIỆP
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
SO
x
(SO
2
, SO
3
):
- SO
2
phát sinh từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch chứa lưu
huỳnh (than đá, dầu mỏ)
- Ra ngoài không khí: SO
2
+ 1/2O
2
= SO
3
dưới tác dụng của
ánh sáng
- Tác hại: gây mưa acid, các bệnh đường hô hấp
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
NO
x
(NO, NO

2
):
- Phát sinh từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu
mỏ). Trong khí thải nhiệt độ cao, phần lớn NO
x
tồn tại ở dạng
NO
- Ra ngoài không khí: NO + 1/2O
2
= NO
2
- Tác hại: gây mưa acid: NO
x
+ H
2
O → 2HNO
3
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
CO:
- Phát sinh từ quá trình đốt cháy nhiên liệu không hoàn toàn,
thường là ở các ống xả của các động cơ đốt trong (ô tô, xe
máy)
- Tác hại: thay thế oxy trong Hemoglobin, dẫn đến hiện tượng
não thiếu oxy, có thể dẫn đến tử vong
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ

—
Bụi:
- Phát sinh từ rất nhiều nguồn khác nhau
- Tác hại:
+ Đối với con người: bệnh hô hấp, bệnh ngoài da
+ Đối với xây dựng: tổn hại các công trình xây dựng
+ Đối với giao thông: cản trở tầm nhìn
+ Đối với nông nghiệp: giảm năng suất quang hợp dẫn tới
giảm năng suất cây trồng
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
Các hydrocarbon
- Phát sinh từ ống xả của các động cơ đốt trong, nhà máy lọc
dầu, nhà máy sản xuất sơn, v.v.
- Tác hại: Một số hợp chất hữu cơ vòng thơm có khả năng gây
ung thư
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
HCl và Cl
2
- Phát sinh từ nguồn núi lửa, nhà máy hóa chất, lò đốt rác, trạm
xử lý nước thải, v.v.
- Tác hại: Gây mưa acid
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ

—
HF và SiF
- Phát sinh từ nhà máy tinh chế quặng nhôm, xưởng sản xuất
gốm sứ, nhà máy phân lân, các nhà máy sản xuất freon và nhựa
fluoride
- Tác hại: Gây hại cho thực vật
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
Các chất khí gây mùi
- Bao gồm: NH
3
, H
2
S , methylmercaptan, diamin, v.v.
- Nguồn phát sinh: trang trại chăn nuôi, trạm xử lý bùn thải, các
nhà máy thực phẩm, thuộc da, giấy và hóa chất
- Tác hại: Gây khó chịu cho con người, một số chất có thể gây
ngộ độc nếu ở nồng độ cao.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.3. CHẤT GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
—
CFCs (freon)
- Nguồn phát sinh: hệ thống làm lạnh, bình xịt mỹ phẩm, chất
tạo bọt dùng trong công nghiệp
- Tác hại: Gây phá hủy tầng ozone
—
Amiăng

- Nguồn phát sinh: vật liệu xây dựng, vật liệu cách nhiệt, bộ
phận phanh hãm trong xe cộ.
- Tác hại: Gây ung thư phổi
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.4. ẢNH HƯỞNG CỦA Ô NHIỄM
KHÔNG KHÍ
—
TỚI SỨC KHỎE CON NGƯỜI:
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
2.1.4. ẢNH HƯỞNG CỦA Ô NHIỄM
KHÔNG KHÍ
—
TỚI HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG:
- Giảm năng suất nông nghiệp, công nghiệp
- Suy giảm chất lượng sản phẩm
- Giảm tuổi thọ công trình
- Cản trở giao thông
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.
VD: HƠI AXÍT TRONG KHÍ QUYỂN PHÁ HUỶ
CÁC CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
For evaluation only.