Bài giảng Xã hội học đại cương Chương 8 - ThS. Đỗ Hồng Quân

I/Thế nào là kiểm soát xã hội và lệch lạc xã hội
1. Thế nào lệch lạc xã hội?
2. Thế nào là kiểm soát xã hội?
II/Các lý thuyết về lệch lạc xã hội
1. Những giải thích sinh vật học về tội phạm
2. Các lối giải thích tâm lý học về lệch lạc xã hội
3. Các lý thuyết chức năng
4. Các lý thuyết mâu thuẫn
5. Các lý thuyết tương tác
III/ Tội phạm và sự kiểm soát xã hội

I/Th nào là ki m soát xã h i- và l ch l c xã h iế ể ộ ệ ạ ộ
1. Th nào l ch l c xã h i?ế ệ ạ ộ
L ch l c (deviance) là l i ng x vi ph m các quy ệ ạ ố ứ ử ạ
t c chu n m c c a m t xã h i hay m t t ch c ắ ẩ ự ủ ộ ộ ộ ổ ứ
nh t nhấ đị

Nhãn: khái ni m ng i l ch l c c gán ệ ườ ệ ạ đượ
cho nh ng ai vi ph m hay ch ng l i nh ng ữ ạ ố ạ ữ
chu n m c c ánh giá cao nh t c a xã ẩ ự đượ đ ấ ủ
h i.ộ

c bi t là v n hoá c a t ng l p th ng tr .Đặ ệ ă ủ ầ ớ ố ị
1. Thế nào lệch lạc xã hội?
1.2.Đặc điểm lệch lạc xã hội
Lệch lạc xã hội phong phú đa dạng tuỳ thuộc vào
nền văn hoá
Tùy thuộc vào bối cảnh xã hội
Thay đổi theo thời gian
Thay đổi theo không gian
Lệch lạc xã hội mang tính mơ hồ

TRANG
PH C Ụ
C A Ủ
M T S Ộ Ố
PH N Ụ Ữ
CHÂU
ÂU
TRONG
NGÀY
C IƯỚ
1.2 Biểu hiện của lệch lạc xã hội

Hành vi dị thường

Tệ nạn xã hội

Tội phạm
1.4.Phân loại lệch lạc xã hội

Sự lệch lạc của cấp độ cá nhân

Sự lệch lạc của một nhóm


Sự lệch lạc ở cấp độ định chế
1.5 Quan điểm nghiên cứu xã hội học
về lệch lạc xã hội:
Nghiên cứu sự lệch lạc hướng tới những người vi
phạm các chuẩn mực trong xã hội.
Không quan tâm đến những người có những đặc
điểm khác thường về mặt cơ thể.
Đặc biệt các nghiên cứu hướng vào những sự
lệch lạc có tính cách tội phạm.
Tuy nhiên có nhiều quan niệm khác nhau về
yếu tố cấu thành và xử lý tội phạm
Mức độ mà các thành viên đồng ý hay không
đồng ý về một hành vi nào đó là lệch lạc có thể
xếp theo mức độ mạnh yếu.
KI M SOÁT Ể
XÃ H IỘ
(Social control)
2. Kiểm soát xã hội là gì?
Là những phương thức mà một xã hội ngăn ngừa sự
lệch lạc.
Trừng phạt những người có hành vi lệch lạc
Theo Janovita kiểm soát xã hội là khả năng các nhóm
hay cả xã hội cố gắng điều tiết chính mình
2.2.Phân loại kiểm soát xã hội:
Kiểm soát từ bên trong (nội tâm)
VD: Cá nhân tự nội tâm hóa, tôn giáo
Kiểm soát từ bên ngoài

Kiểm soát không chính thức


Kiểm soát chính thức
II/ Các lý thuyết về lệch lạc xã hội
1. Những giải thích sinh vật học về tội phạm:
Cesare Lombroso: Liên hệ hình dáng bên ngoài
với hành vi tội phạm
Patricia Jacobs: Mối liên hệ giữa hành vi tội
phạm với thừa một nhiễm sắc thể Y ở nam giới
Nh n xét:ậ
Quan i m này ã nh h ng n đ ể đ ả ưở đế
nh ng gi i thích xã h i h c v l ch l c xã ữ ả ộ ọ ề ệ ạ
h i.ộ
em l i nh ng tác ng không tích c c Đ ạ ữ độ ự
cho i s ng xã h iđờ ố ộ
II/ Các lý thuyết về lệch lạc xã hội (tt)
2. Những giải thích tâm lý học về lệch lạc xã hội
Freud: hành vi l ch l c do s không quân ệ ạ ự
bình trong b máy tâm th cộ ứ
Walter Reckless và Simon Dinitz:
Gi i thí ch m i t ng quan gi a c tính nhân ả ố ươ ữ đặ
cách và các hành vi ph m pháp c a thanh ạ ủ
thi u niên theo l i ti p c n tâm lýế ố ế ậ
Nh n xét:ậ
L i ti p c n tâm lý h c ph n nào lý gi i ố ế ậ ọ ầ ả
c m i t ng quan gi a khuôn m u đượ ố ươ ữ ẫ
nhân cách v i hành vi l ch l c trên bình ớ ệ ạ
di n cá nhân.ệ
Ch a gi i thích c s tác ng c a y u ư ả đượ ự độ ủ ế
t v n hoá, quy n l c và uy tín xã h i n ố ă ề ự ộ đế
hành vi l ch l c.ệ ạ