CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯVÀ CHẤT LƯỢNG CHO VAY DỰÁN ĐẦU TƯ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1
CHƯƠNG1
o0o
CƠSỞLÝLUẬNVỀDỰÁNĐẦUTƯVÀ
CHẤTLƯỢNGCHO VAY DỰÁNĐẦUTƯ
CỦA NGÂN HÀNGTHƯƠNGMẠI
1.1. TổngquanvềDAĐTvàchovayDAĐTcủaNHTM
1.1.1. Nhữngvấnđềc ơbảnvềDAĐT
1.1.1.1. Kháiniệm
Đầutưđượccoilàđộnglựccủasựpháttriểnnóichungvàsựpháttriểnkinhtế
nóiriêngcủamọiquốcgiatrênthếgiới.Cóthểhiểuđầutưlàviệchuyđộngnguồn
lựcđểbiếncáclợiíchdựkiếnthànhhiệnthựctrongmộtkhoảngthờigianđủdài
trongtươnglai.Trongđó:cácnguồnlựcchínhlàvốn,chấtxám,tàinguyênthiên
nhiên,thờigian…;lợiíchdựkiếncóthểlượnghoáđược(hayđođượchiệuquả
bằngtiềnnhưsựtănglêncủasảnlượng,lợinhuận )màcũngcóthểkhônglượng
hoáđược(nhưsựpháttriểntrongcáclĩnhvựcgiáodục,giảiquyếtcácvấnđềxã
hội,quốcphòng ).Đốivớidoanhnghiệp,đầutưhiểuđơngiảnlàviệcbỏvốnkinh
doanhđểmongthuđượclợinhuậntrongtươnglai.Còntrênquanđiểmxãhộithì
đầutưlàhoạtđộngbỏvốnđểtừđóthuđượccáchiệuquảkinhtế xãhội,vìmục
tiêupháttriểnquốcgia.Nhưngchodùđứngtừgócđộnàođichăngnữa,muốntối
đa hoá hiệu quả của đầu tư thì trước khi quyết định đầu tư, nhất thiết phải có
DAĐT.Vậy DAĐTlàgì?
DAĐTlàmộttậphợpnhữngđềxuấtvềviệcbỏvốnđểtạomới,mởrộnghoặc
cảitạonhữngđốitượngnhấtđịnhnhằmđạtđượcsựtăngtrưởngvềkhốilượng,cải
tiếnhoặcnângcaochấtlượngcủasảnphẩmhaydịchvụnàođótrongmộtkhoảng
thờigianxácđịnh.DAĐTchínhlàcơsởquantrọngđểchủđầutưvàcácnhàđầu
tưliênquanxemxétraquyếtđịnhđầutư.
1.1.1.2. VaitròcủaDAĐT
- DAĐTlàphươngtiệnđểchuyểndịchvàpháttriểncơcấukinhtế.
2
- DAĐTgiảiquyếtquanhệcung –cầuvềvốntrongpháttriển.

- DAĐTgópphầnxâydựngcơsởvậtchất–kỹthuật,nguồnlựcmớichophát
triển.
- DAĐTgiảiquyếtquanhệcung–cầuvềsảnphẩm,dịchvụtrênthịtrường,cân
đốiquanhệgiữasảnxuấtvàtiêudùngtrongxãhội.
- DAĐTgópphầnkhôngngừngnângcaođờisốngvậtchấtvàtinhthầnchonhân
dân,cảibiếnbộmặtkinhtế–xãhộicủađấtnước.
1.1.1.3. ÝnghĩacủaDAĐT
- Đối vớicơquannhà nước,DAĐT làcơ sở đầutiên, làtài liệucơbảnđểcơ
quanquảnlýnhànướcxemxét, phêchuẩn,cấpgiấyphépđầutư.
- Đốivớichủđầutư,đólàcăncứquantrọngđểquyếtđịnhviệcbỏvốnđầutư,
thuhútđốitáccùngthamgialiêndoanhbỏvốnđầutư,làphươngtiệnthuyết
phụccáctổchứckinhtếtrongvàngoàinướctàitrợchovayvốn.
- DAĐTlàcơsở đểxâydựng kếhoạchthựchiệnđầutư, theodõiđônđốc và
kiểmtraquátrìnhthựchiện.Từđóđánhgiáchínhxácvàđiềuchỉnhkịpthời
nhữngvướngmắctrongquátrìnhxâydựngvàhoạtđộngcủadựán.
1.1.1.4. TínhkhảthicủaDAĐT
TínhkhảthilàmộtyêucầuđặcbiệtquantrọngcủaDAĐT.Ngườilậpdựán
cũngnhưngườithẩmđịnhdựánđềuphảiquantâmtrướchếtđếntínhkhảthicủa
dựán.MộtDAĐTđượcgọilàkhảthinếunóhộiđủcáctínhchấtsau:
Ø Tínhhợppháp:
+ Phảiphùhợpvớiphápluật.
+ Cóđủcáccăncứpháplý:tưcáchphápnhâncủacácđốitác,giấyphéphành
nghề,khảnăngtàichính,sởtrườngkinhdoanh,cácthôngtinkhácliênquan
đếncácđốitác;cáchợpđồngliênquan;cácvănbảnxácnhậnvề quyhoạch,
đấtđai,địnhgiátàisảngópvốn,giácảápdụng,…
Ø Tínhhợplý:
+ Phùhợpvớiđườnglối,chủtrương,chínhsáchpháttriểnkinhtếxãhộicủa
quốcgia,củacácngànhkinhtế,vùngkinhtếcũngnhưcủacácđịaphương.
3
+ Cácgiảiphápđầutưđềuđượclựachọnhợplývềkỹ thuậtcũngnhưvềkinh

tế.
+ Cácphươngánlựachọnphảiphùhợpvớicácđiềukiệncụthểcủadựán,
phùhợpvớitruyềnthống,tậpquáncủaquốcgia,địaphương.
+ Nộidung,hìnhthứctrìnhbàyphảiphùhợpvớicácquyđịnh,hướngdẫn,chỉ
dẫncủacáccơquancótráchnhiệmliênquan.
Ø Tínhhiệnthực:
+ Mọiphươngán,giảiphápđượclựachọnphảiphùhợpvớithựctế,cótính
hiệnthực,cókhảnăngthựchiệnđượctrongđiềukiệncụthểcủaquốcgia.
+ Cácgiảiphápnêuratrongdựánphảiđượccânnhắckỹ lưỡngvàkhôngquá
ảotưởng.
Ø Tínhhiệuquả:
+ Trongdựánphảicócácchỉtiêucụthểchứngminhhiệuquảcủadựánvề
mặttàichínhcũngnhưvềmặtkinhtếxãhội.Tránhtìnhtrạngphóngđạicác
chỉtiêuvềhiệuquảlàmchodựánmấttínhtrungthực.
1.1.2. ChovayDAĐTcủaNHTM
1.1.2.1. Kháiniệm
ChovayDAĐTlàviệctổchứctíndụngđồngýcấpmộthạnmứctíndụngcho
chủđầutưthựchiệndựántrongmộtthờigianvàđiềukiệnđượcthỏathuậntrong
hợp đồng tín dụng sau khi đã tổ chức thẩm định tính khả thi và hiệu quả của
DAĐT.Chủđầutưcótráchnhiệmthựchiệnđúng,đầyđủcácđiềukhoảnđãcam
kếttronghợpđồngtíndụngvàhoàntrảcảgốcvàlãichotổchứctíndụngđúng
hạn.
1.1.2.2. ĐặcđiểmcủachovayDAĐT
v Vốnđầutư lớn,thờigianchovay dài,thuhồivốnchậm
Hoạtđộng cho vay DAĐT của các NHTM chủ yếu là tàitrợ vốn cho khách
hàngđểthựchiệnviệcđầutưthêmtàisảncốđịnh,đổimớicôngnghệ,trangthiết
bị,xâydựng,mởrộngnhàxưởng…dođóthườngđòihỏimộtlượngvốnkhálớn
4
vàthờigianchovaytươngđốidài.Hơnnữa,nguồntrảnợchínhcủadựánlàtừ
khấuhaovàlợinhuậnmàdựánđemlại,điềunàycónghĩalàngânhàngchỉcóthể

thuhồinợkhidựánđãđivàohoạtđộng,từđódẫnđếnthờigianthuhồivốncủa
ngânhàngchậm.
v Độrủirocao
Dothờigianđầutưtươngđốidàitrongkhithờigianthuhồivốnlạichậmnên
mứcđộrủirotronghoạtđộngchovayDAĐTcủangânhàngtươngđốicao.Một
DAĐTtừlúcbắtđầutriểnkhaithựchiệnchođếnlúcđivàosảnxuất,hoạtđộng
tiềmẩnrấtnhiềurủiro,chịuảnhhưởngcủarấtnhiềuyếutốkhácnhau.Cácsựthay
đổivềmôitrườngkinhtế,cơchếchínhsách,thiêntai…đềucóthểảnhhưởngrất
lớnđếnhiệuquả,nguồntrảnợ củadựándođóđòihỏicácngânhàngkhiquyết
địnhtàitrợvốnchodựánphảithẩmđịnhthậtkỹlưỡng,nhậnbiếtđượccácrủiro
cóthểxảyrađểcóbiệnphápphòngngừakịpthời.
v Lợinhuậnnhiều
Khiđộrủirocủacácdựáncàngcaothìlợinhuậnkỳvọngmàcácchủđầutư
mong đợi các nhiều. Không nằmngoàiquy luật này, cáckhoản cho vayDAĐT
thườngmanglạichocácngânhàngnguồnthunhậplớn,biểuhiệncụthểlàlãisuất
chovayđầutưdựán thườngkhácao. Cóđặcđiểmnàylàdođểbùđắpchiphí
trongviệchuyđộngnhữngnguồnvốnphụcvụchohoạtđộngchovaydựán,chi
phíbùđắprủiro.
1.1.2.3. ThẩmđịnhDAĐT
ThẩmđịnhDAĐTlàviệctổchứcxemxétmộtcáchkháchquan,toàndiệncác
nộidungcơbảnliênquanđếnDAĐTcóảnhhưởngtrựctiếpđếntínhkhảthivà
khảnănghoàntrảvốnđầutưcủadự ánđểphụcvụchoviệcxemxétquyếtđịnh
chokháchhàng vayvốn đầu tưdự án. Thẩm định DAĐT làmộtmắt xích quan
trọngtrongquytrìnhchovay DAĐTcủangânhàng.
Vớitưcáchlàđơnvịchovayvốn,việcthẩmđịnhDAĐTcủangânhàngsẽtập
trungchủyếuvàophântích,đánhgiávềkhíacạnhhiệuquảtàichínhvàkhảnăng
5
trảnợcủadựán.Cáckhíacạnhkhácnhưhiệuquảvềmặtxãhội,hiệuquảkinhtế
nóichungcũngsẽđượcđềcậptớituỳ theođặcđiểmvàyêucầucủatừngdựán.
Cácnộidungchínhkhithẩmđịnhdựánbaogồm:

v Xemxét,đánhgiá sơbộtheocácnộidungquantrọngcủadựán
+ Mụctiêuđầutưcủadựán
+ Sựcầnthiếtđầutưdựán
+ Quymôđầutư
+ Quymôvốnđầutư
+ Dựkiếntiếnđộtriểnkhaithựchiệndựán
v Phântíchvềthị tr ườngvàkhảnăngtiê uthụsảnphẩm,dịchv ụđầuracủa
dự án
Ø Vềnhucầusảnphẩmdựán:đánhgiátổngquanvềsảnphẩmcủadựán;
tìnhhìnhsảnxuất,tiêuthụcácsảnphẩm,dịchvụthaythếđếnthờiđiểmthẩmđịnh;
ướctínhtổngnhucầuhiệntạivềsảnphẩm,dịchvụđầuracủadựán;dựtínhtổng
nhucầutrongtươnglaiđốivớisảnphẩm,dịchvụđầuracủadựán;…
Ø Vềcungsảnphẩm:xácđịnhnănglựcsảnxuất,cungcấpđápứngnhucầu
trongnướchiệntạicủasảnphẩmdự án;dựđoánbiếnđộngcủathịtrườngtrong
tươnglai;sảnlượngnhậpkhẩutrongnhữngnămqua,dựkiếnkhảnăngnhậpkhẩu
trongthờigiantới;dựđoánảnhhưởngcủacácchínhsáchxuấtnhậpkhẩuđếnthị
trườngsảnphẩmcủadựán;…
Ø Thịtrườngmụctiêuvàkhảnăngcạnhtranhcủasảnphẩmdựán:cần
xemxétđánhgiácácmặtnhư:
+ Thịtrường nộiđịa:Hìnhthức,mẫumã,chấtlượngsảnphẩmcủadựánso
vớicácsảnphẩmcùngloạitrênthịtrườngthếnào,cóưuđiểmgìkhông;sản
phẩm có phùhợp với thị hiếu của người tiêu thụ, xu hướng tiêu thụ hay
không;giácảsovớicácsảnphẩmcùngloạitrênthịtrườngthếnào,córẻ
hơnkhông,cóphùhợpvớixuhướngthunhập,khả năngtiêuthụkhông;…
6
+ Thịtrườngnướcngoài:sảnphẩmcókhảnăngđạtcácyêucầuvềtiêuchuẩn
đểxuấtkhẩuhaykhông(tiêuchuẩnchấtlượng,vệsinh );quycách,chất
lượng,mẫumã,giácả cónhữngưuthếnhưthế nàosovớicác sảnphẩm
cùngloạitrênthịtrườngdựkiếnxuấtkhẩu;thịtrườngdựkiếnxuấtkhẩucó
bị hạnchế bởihạnngạchkhông;…

Ø Phươngthứctiêuthụvàmạ nglướiphânphối:xemxét, đánhgiáxemsản
phẩmcủadựándựkiếnđượctiêuthụtheophươngthứcnào,cócầnhệthốngphân
phốikhông;mạnglướiphânphốicủasảnphẩmdựánđãđượcxáclậpchưa,mạng
lướiphânphốicóphùhợp vớiđặcđiểm củathịtrườngkhông;phương thứcbán
hàngtrảchậmhaytrảngay;…
Ø Khản ăngtiêuthụsảnphẩmcủadựán:đánhgiá,dựkiếnsảnlượngsản
xuất,tiêuthụhàngnăm;diễnbiếngiábánsảnphẩm,dịchvụđầurahàngnăm;…
v Đánhgiá khảnăngcungcấpnguyênvậtliệuvàcácyếutốđầuvàocủadự án
+ Nhucầuvề nguyênnhiênliệuđầuvàođểphụcvụsảnxuấthàngnăm.
+ Cácnhàcungứngnguyênliệuđầuvào.
+ Chínhsáchnhậpkhẩuđốivớicácnguyênnhiênliệuđầuvào(nếucó).
+ Biếnđộngvềgiámua,nhậpkhẩunguyênnhiênliệuđầuvào,tỷgiátrong
trườnghợpphảinhậpkhẩu.
+ Đối với cácdự ánphảigắn với vùng nguyên liệu thìkhả năng xây dựng
vùngnguyênliệunhưthế nào?
v Đánhgiá, nhậnx étcácnộidungvềphươngdiệnkỹ thuật
Ø Địađiểmxâydựng:xemxét,đánhgiáđịađiểmcóthuậnlợivềmặtgiao
thông,cógầncácnguồncungcấp:nguyênvậtliệu,điện,nướcvàthịtrườngtiêu
thụ,cónằm trongquyhoạchhaykhông; cơsở vậtchất,hạ tầnghiện cócủađịa
điểmđầutưnhưthếnào;đánhgiásosánhvềchiphíđầutưsovớicácdựántương
tựở địađiểmkhác;…
Ø Quymô sảnxuấtvà sản phẩmcủadự án: xemxét,đánhgiácôngsuất
thiếtkếdựkiếncủadựánlàbaonhiêu,cóphùhợpvớikhảnăngtàichính,trìnhđộ
7
quảnlý,địađiểm,thịtrườngtiêuthụ haykhông;sảnphẩmcủadựánlàsảnphẩm
mớihayđãcósẵntrênthịtrường;quycách,phẩmchất,mẫumãcủasảnphẩmnhư
thếnào;…
Ø Công nghệ, thiết bị: xem xét,đánh giáquy trìnhcông nghệ có tiên tiến,
hiệnđạikhông;côngnghệcóphùhợpvớitrìnhđộhiệntạicủaViệtNamkhông;
trìnhđộtiêntiếncủathiếtbị,khicầnthiếtphảithayđổisảnphẩmthìthiếtbịnàycó

đápứngđượckhông;giácảthiếtbịvàphươngthứcthanhtoán;thờigiangiaohàng
vàlắpđặtthiếtbịcóphùhợpvớitiếnđộthựchiệndựándựkiến;uytíncủacác
nhàcungcấpthiếtbị;…
Ø Quymô,giải ph ápxây dựng:xemxétquymô xâydựng, giảiphápkiến
trúccóphùhợpvớidựánkhông,cótậndụngđượccáccơsởvậtchấthiệncóhay
không;tiếnđộthicôngcóphùhợpvớiviệccungcấpmáymócthiếtbị,cóphùhợp
vớithựctế;…
Ø Môi trường, phòngcháychữa cháy:xem xét,đánhgiácácgiảiphápvề
môitrường,phòngcháychữacháycủadựáncóđầyđủ,phùhợpchưa,đãđượccơ
quancóthẩmquyềnchấpthuậntrongtrườnghợpyêucầuphảicóhaychưa.
v Đánhgiávềphươngdiệntổchức,quảnlý thựchiệndựán
+ Xemxétkinhnghiệm,trìnhđộtổchứcvậnhànhcủachủđầutưdựán.
+ Xemxétnănglực,uytíncácnhàthầu:tưvấn,thicông,cungcấpthiếtbị,
côngnghệ
+ Đánhgiávềnguồnnhânlựccủadựán:sốlượnglaođộngdựáncần,đòihỏi
vềtaynghề,trìnhđộkỹ thuật,kếhoạchđàotạovàkhả năngcungứngnguồn
nhânlựcchodựán;…
v Thẩmđịnhtổngvốnđầutưvàtínhkhảthiphươngánnguồnvốn
Ø Tổngvốnđầutưdựán:đánhgiátổngvốnđầutưđãđượctínhtoánhợplý
haychưa, đãtínhđủcáckhoảncầnthiếtchưa;tínhtoán,xácđịnhxemnhucầuvốn
lưuđộngcầnthiếtbanđầuđểđảmbảohoạtđộngcủadựán,từđócócơsởthẩm
địnhgiảiphápnguồnvốnvàtínhtoánhiệuquả tàichínhsaunày.
8
Ø Xácđịnhnhucầuvốnđầ ut ưtheotiếnđộthựchiệndự án:xemxét,đánh
giávềtiếnđộthựchiệndựánvànhucầuvốnchotừnggiaiđoạnnhưthếnào,có
hợplýkhông;khảnăngđápứngnhucầuvốntrongtừnggiaiđoạnthựchiệndựán
đểđảmbảotiếnđộthicông.
Ø Nguồnvốnđầutư:cânđốigiữanhucầuvốnđầutưvàkhảnăngthamgia
tàitrợcủacácnguồnvốndựkiếnđểđánhgiátínhkhảthicủacácnguồnvốnthực
hiệndựán.

v Đánhgiá hiệuquảvềmặttàichínhcủadựán
Từnhữngđánhgiávềtínhkhảthicủanguồnvốn,cơcấuvốnđầutư;đánhgiá
vềmặtthịtrường,khảnăngtiêuthụsảnphẩm,dịchvụđầuracủadựán,phươngán
tiêuthụsảnphẩm;đánhgiávềkhảnăngcungcấpvậttư,nguyênliệuđầuvàocùng
vớiđặctínhcủadâychuyềncôngnghệ;tốcđộluânchuyểnvốnlưuđộnghàngnăm
củadựán,củacácdoanhnghiệpcùngngànhnghềvàmứcvốnlưuđộngtựcócủa
chủdựán;cácchế độthuếhiệnhành,cácvănbảnưuđãiriêngđốivớidựánđểxác
địnhphần trách nhiệm của chủ dựánđối vớingân sách;…sẽ thiết lậpđược các
bảngtínhtoánhiệuquảtàichínhdựánlàmcơsởchoviệcđánhgiáhiệuquảvàkhả
năngtrảnợvốnvaycủakháchhàng.
1.1.2.4. PhântíchrủirocủaDAĐT
MộtDAĐTtừkhâuchuẩnbịđếnkhâuthựchiệnvàđivàosảnxuấtđềutiềmẩn
rấtnhiềuloạirủirokhácnhau,vìvậyđểtăngtínhkhảthi,hiệuquảcủadựáncũng
nhưcóbiệnphápphòngngừa,khắcphụcrủirokịpthờithìviệcđánhgiá,phântích
vàdựđoáncácrủirocóthểxảyralàmộtviệclàmrấtquantrọng,đồngthờicóý
nghĩarấtlớntrongviệcxemxét,quyếtđịnhchovaycủangânhàng.MộtDAĐT
thườngtiềmẩnnhữngrủirochủyếusau:
Ø Rủirovềkinhtếvĩmô:đâylànhữngrủirophátsinhtừmôitrườngkinhtế
vĩmônhưtỷgiáhốiđoái,lạmphát,lãisuất…Các yếutố nàybiếnđộngsẽảnh
hưởngđếntổngvốnđầutư,làmtăngchiphívàgiảmhiệuquảcủadựán.
Ø Rủirovềcơchế chínhsách:baogồmtấtcảnhữngbấtổnvềtàichínhvà
chính sách củanơi/địađiểm xâydựng dựán như: các sắc thuếmới,hạn chế về
9
chuyểntiền,cácluật,nghịđịnh…làmảnhhưởngđếntínhkhảthi,dòngtiềncủadự
án.
Ø Rủirovềtiếnđộthựchiện:rủironàyphátsinhkhidựánthựchiệnkhông
đúngthờigianquyđịnh,việckéodàithờigianthựchiệndựáncóthểlàmphátsinh
thêmchiphíđầutưdotănggiávậtliệuhaycácchiphíphátsinhkháctừđóảnh
hưởngđếnhiệuquảvàkhả năngcạnhtranhcủadựán.
Ø Rủirovềnguồncungcấp(đầuvào):rủironàyxảyrakhidự ánkhôngcó

đượcnguồncungcấpnguyênvậtliệu(đầuvàochính/quantrọngcủadựán)vớisố
lượng,giácả,chấtlượngnhưdựkiếnbanđầu.
Ø Rủirovềthịtrườngtiêuthụ (đầura):rủironàyxảyrakhihànghoá,sản
phẩmcủadựánsảnxuấtrakhôngphùhợpvớinhucầucủathịtrường,thịhiếucủa
ngườitiêudùng,thiếusựcạnhtranhvềchấtlượng,giácả,mẫumã,côngdụng, 
Ø Rủi ro về kỹ thuật, vận hành,bảo trì: đâylà những rủi ro về việc dự án
khôngđượcvậnhành,bảotrìtheođúngnhưthiếtkếdựkiếnbanđầutừđólàmảnh
hưởngđếncôngsuất,hiệuquảcủadựán.
Ø Rủirovềmôitrườngvàxãhội:rủironàyphátsinhkhidựáncónhữngtác
độngtiêucựcđếnmôitrườngvàđờisốngcủangườidânxungquanh.
1.2. ChấtlượngchovayDAĐTtại NHTM
1.2.1. Kháiniệm
Theokháiniệmtổngquátnhấtthìchấtlượnglàtậphợpcácđặctínhcủamột
thựcthể,đốitượngtạochothựcthể,đốitượngđókhảnăngthỏamãnnhữngnhu
cầuđãnêurahoặctiềmẩn.
Trongnềnkinhtếthịtrườngcạnhtranhnhưhiệnnay,bấtkỳdoanhnghiệpnào
muốnđứngvữngvàpháttriểnđềuphảiquantâmđếnyếutốchấtlượngbaogồm
chấtlượnghoạtđộng,chấtlượngsảnphẩm,chấtlượngdịchvụ,…Việcnângcao
chấtlượngkhôngchỉgiúpdoanhnghiệptạođượcuytín,niềmtinvớikháchhàng,
tăngkhảnăngcạnhtranhmàcòngiúpdoanhnghiệptừngbướcchiếmlĩnhvàmở
rộngthịtrường.
10
Ngânhàngvớitưcáchlàmộttrunggiantàichínhtrongnềnkinhtế,hoạtđộng
chủ yếuvàthườngxuyênnhấtlànhậntiềngửivàchovay,nênđểcóthểbảođảm
sựtồntạivàpháttriểnthìchấtlượngcủacáckhoảnvayluônlàmốiquantâmhàng
đầucủacácNHTM.
Chấtlượngcủamộtkhoảnvaycóthểđượchiểulàhiệuquảkinhtếmàkhoản
vayđómanglạichocảngườiđivay(kháchhàng)vàngườichovay.Mộtkhoản
vayđượccoilàcóchấtlượngtốtnếunómanglạihiệuquảkinhtếcaochocảngân
hàngvàkháchhàng,tứclàvốnvayđượcngườivayđưavàoquátrìnhđầutưtạora

mộtsốtiềnlớnhơnvừađểhoàntrảnợgốcvàlãivay,vừatrangtrảicácchiphí
khácmàvẫnbảođảmcólợinhuậnquađóđónggópvàosựtăngtrưởngchungcủa
nềnkinhtế.Xétmộtcáchtổngthểkhoảnvayđóvừatạorahiệuquảkinhtếvừatạo
rahiệuquảxãhội.
Chấtlượngchovaylàmộtkháiniệmtươngđối,nóvừamangtínhcụthể,vừa
mangtínhtrừutượng.Chấtlượngchovayphảnánhmứcđộ thíchnghicủangân
hàngvớisựthayđổicủamôitrườngbênngoàiđồngthờithểhiệnsứcmạnhcủa
ngânhàngtrongquátrìnhcạnhtranhđểtồntại.
Phântíchvàđánhgiáđúngchấtlượngchovay,xácđịnhđược nguyênnhâncủa
nhữngtồntạitronglĩnhvựcnàysẽgiúpngânhàngtìmđượcnhữngbiệnphápquản
lýthíchhợp.
1.2.2. Cácchỉtiêuđá nhgiáchấtlượngchovayD AĐT
HoạtđộngchovayDAĐT là hoạtđộngquantrọngvàmang lại thunhậplớn
nhấtchongânhàng.Mặtkháchoạtđộngchovay DAĐTcủangânhàngcũngmang
lạinhiềulợiíchchonềnkinhtế,giúpchonguồnvốncủanềnkinhtếđượcsửdụng
hiệuquảhơn.DođóviệcnângcaochấtlượngchovayDAĐTkhôngchỉlàmục
tiêu của ngânhàngmànó còn là mongmuốn của các cá nhân, doanhnghiệp là
kháchhàngcủangânhàng.Cónhiềucáchđánhgiáchấtlượngchovay DAĐT,tuy
nhiêndướigócđộngânhàngthìchấtlượngchovayDAĐTcóthểđượcđánhgiá
quacácchỉ tiêusau:
11
1.2.2.1. Cácchỉt iêuđịnh tính
v Khảnăngđápứngtốtnhucầucủakháchhà ng
Chấtlượngchovaycủangânhàngđượcthểhiệnởkhảnăngđápứngtốtnhu
cầucủakháchhàng.Đốivớikháchhàngthì điềunàyđượcbiểuhiệntrướchếtởthủ
tụcđơngiảnthuậntiện,cungcấpvốnnhanhchóng,kịpthờitừđógiúpchokhách
hàngtiếtkiệmđượcthờigian,chiphígiaodịchvànhấtlàkhôngbỏlỡcơhộiđầu
tư tốt.Tuynhiênnhư vậyvẫn chưađủ,màbêncạnhđóngânhàng cònphảitrở
thànhbạncủakháchhàng,sẵnsànggiúpđỡ,chiasẻkhókhănđốivớikháchhàng.
Chẳnghạn,trongquátrìnhxétduyệtchovaynếuthấydựánvayvốncủadoanh

nghiệpcónhữngđiểmchưahợplý,khôngkhảthithìthayvìtừchốichovay,ngân
hàngcóthểgópý,tưvấnchokháchhàngđểhọxemxétlạimộtcáchhợplý.Ngoài
ra,ngânhàngcũngcóthểlàngườicungcấpthôngtinbổíchvềthịtrường,vềtiến
bộkhoahọccôngnghệchokháchhàng.Cólàmđượcnhưvậythìnguồnvốncủa
doanhnghiệpmớithựcsựpháthuyđượcvaitròđònbẩykinhtếcảđốivớingân
hàngvàkháchhàng.Nhưvậyrõràngchỉriêngviệcđápứngnhucầucủakhách
hàngcũngkhôngphảilàmộtnhiệmvụdễdàngđốivớicácNHTMnhằmnângcao
chấtlượngchovaycủamình.
v Bảođảmđược sựtồntạivàpháttriểncủangânhàng
Đâycũnglàmộtyêucầuquantrọngtrongviệcđánhgiáchấtlượngchovaycủa
NHTM.Hoạtđộngchovayphảimanglạichongânhàngthunhậpđủđểtrangtrải
chocácchiphíliênquanvàcólãi,đồngthờihạnchếthấpnhấtnguycơxảyrarủi
ro,tuynhiênđiềunàykhôngchỉ phụthuộcvàongânhàngmànócònphụthuộcvào
kháchhàng(nhữngngườivayvốnđểđầutư).
Mộtkhoảnchovaychỉcóthểcoilàcóchấtlượngkhicácnguyêntắcchovay
đượctuânthủtriệtđể:sửdụngvốnvayđúngmụcđíchvàcóhiệuquả;hoàntrảnợ
gốcvàlãi đúnghạn.Việctuânthủchặtchẽcácnguyêntắcchovayvừalàđiềukiện
cầnthiếtvừalàsựbiểuhiệncủachấtlượngmộtkhoảnvay.Bêncạnhđó,việcsử
dụngvốnvayđúngmụcđích,cùngvớisựnăngđộng,nhạybéntrongkinhdoanh
củakháchhàngvàsựgiúpđỡcóhiệuquảcủangânhàngtừviệccấpphátvốnsẽ
tạođiềukiệnđểkháchhàngđạtđượchiệuquảđầutưcaonhấtvàđóchínhlàtiền
12
đềđểkháchhàngthựchiệnđầyđủnghĩavụtrảnợ,bảođảmđượcsựtồntạivàphát
triểncủangânhàng.
v Đónggópvàosựphát triểnkinhtếxãhộicủavùng,củangành,địaphương
vàcủacảnước
Đâylàhệquảtấtyếuđạtđượckhicảnhàđầutưvàngânhàngcùngđạtđược
hiệuquảtronghoạtđộngkinhdoanhcủamình.Nóđượcbiểuhiệnởsựổnđịnhcủa
nềntàichínhtiềntệquốcgia,giúpnângcaonănglựcsảnxuất,nănglựccôngnghệ
củakháchhàng,giảiquyếtcôngănviệclàm,tăngthunhập,nângcaomứcsốngdân

cư.Tuynhiênkhiđánhgiátiêuthứcnàycầncăncứvàotừngtrườnghợpcụthể
trongtừngthờikỳchứkhôngcómộttiêuchuẩnđánhgiácụthểchotừngtrường
hợp.Chẳnghạncácdựáncảitạonângcấptrangthiếtbị,đổimớicôngnghệgiúp
doanhnghiệpnângcaohiệuquảsảnxuấtkinhdoanhnhưngđồngthờilạithuhẹp
côngănviệc làm củangườilaođộng;hoặcnhữngdự ánhiệuquảhiệntạivàcả
trướcmắtkhôngcaonhưnglạicóýnghĩavềmặtxãhộithìđểđánhgiáchínhxác
hiệuquảchovaycủadựáncầnphảicânnhắckỹ lưỡngnhiềumặtliênquan.
TómlạichấtlượngchovayDAĐTlàmộtchỉtiêurấttổnghợpvàđượcđánh
giátrênquanđiểmcủacảbachủthể:ngânhàng,kháchhàngvànềnkinhtế.Tuy
nhiên,cácchỉtiêuđịnhtínhchỉlànhữngcăncứđểđánhgiáchấtlượngchovay
DAĐTmộtcáchkháiquát.Đểcónhữngkếtluậnchínhxáchơncầnphảidựavào
mộthệthốngcácchỉtiêuđịnhlượngcụthể.
1.2.2.2. Cácchỉt iêuđịnhlượng
v Chỉtiêudư nợ
DưnợchovayDAĐT
Chỉtiêudưnợ =
Tổngdưnợchovay
Chỉtiêunày phảnánhtỷ trọngdưnợchovay DAĐTsovớitổngdưnợchovay
củangânhàng,phảnánhquymôcủaviệcchovaydựánđốivớicácloạihìnhcho
vaykhác.Tỷ lệnàycaovàngàycàngtăngthểhiệnsựchútrọngcủangânhàngđến
hoạt động cho vayDAĐT. Việc đẩy mạnh cho vay DAĐT không chỉ giúp các
13
NHTMthuđượcnhiềulợinhuậnhơnsovớicáchoạtđộngchovaykhácmànócòn
giúpcácNHTM nâng caouytínvà mở rộngthịtrường tíndụngngắnhạn. Tuy
nhiên,dođặctínhrủirocaonêncácngânhàngsẽcăncứvàonhữngđặcđiểmriêng
vềnguồnvốn,vềkhảnăngquảnlý,trình độchuyênmôncủamìnhđểxácđịnhtỷ lệ
nàychophùhợp.
v Chỉtiêucânđốivốn
Dưnợchovay DAĐT
Chỉ tiêucânđốivốn=

Tổngnguồnvốnhuyđộng
Chỉ tiêu nàyphảnánhquymô, khả năng tậndụng nguồn vốn trong cho vay
DAĐTcủacácNHTM.HầuhếtcácNHTMđềusửdụngnguồnvốntrungdàihạn
đểtàitrợchobaloạitàisản:tàisảncốđịnh,chovayvàđầutư.Tuynhiêndođặc
điểm cácnguồn vốn ngắnhạn củangânhàngcó sự gốiđầu nhấtđịnhnênngân
hàngcóthể tậndụngnguồnnàymộtcáchhợplýđểchovaydự án.Dođótrong
thựctếtỷlệcânđốivốnnóitrêncụthểnhưthếnàothìmỗingânhàngsẽcómột
mứcriêngphùhợpvớiđiềukiệncủamình.Ngoàira,khixemxétchỉtiêunàycần
kếthợpvớichỉtiêudưnợởtrênđểcókếtluậnchínhxáchơnvềkhảnăngnguồn
vốncủangân hàng.
v Chỉtiêuvềvòngquayvốn
Doanhsốchovay DAĐT
Chỉtiêuvòngquayvốn=
DưnợchovayDAĐTbìnhquân
ChỉtiêunàyphảnánhtỷlệgiữadoanhsốchovayDAĐTvớidưnợ chovay
DAĐTbìnhquân,quađócóthểthấyđượckhảnăngmởrộngchovay DAĐTcũng
nhưhiệuquảcôngtácthunợcủangânhàng.Chỉtiêunày thôngthườngnhỏhơn1
dothờihạnvaycủacácdựánkhádàinêndưnợbìnhquântrongmộtnămsẽlớn
hơndoanhsốchovaytrongcùngnămđó.Chỉtiêunàycànggần1càngchứngtỏ
14
hoạtđộngchovayvàcông tácthunợcủangânhàngđốivới các khoảnchovay
DAĐTcóchấtlượngtốt,bởilẽđiềuđóchỉđạtđượckhiquymôchovayđượcmở
rộngvàhầuhếtcáckhoảnchovayđếnhạntrongnămđóđềuđượcthuhồiđầyđủ.
Ngượclạinếutỷlệnàythấpchứngtỏhoạtđộngchovayhaythunợhoặccảhai
đềugặpkhókhăn.
v Chỉtiêuđánhgiátìnhtrạngnợ quáhạn:
Dưnợchovay DAĐTquáhạn
·Chỉtiêu1: Tỷ lệnợquáhạntrêntổngdưnợ=
Dưnợchovay DAĐT
Dưnợchovay DAĐTquáhạn

·Chỉtiêu2: Tỷ lệnợquáhạntrêntổngdưnợquáhạn=
Dưnợchovay quáhạn
Nợquáhạnlànhữngkhoảnnợkhiđếnkỳ hạntrảnợhoặchếtthờihạnvayvốn
cộngvớithờigianđượcgiahạnthêm(nếucó)nhưngkháchhàngvẫnchưatrảđược
nợ.Trongtrườnghợpnàykháchhàngsẽphảichịulãisuấtquáhạncaohơnnhiều
sovớilãisuấtđãđượcthoảthuậntronghợpđồngtíndụng,mặcdùvậycóthểthấy
rõlàkhôngngânhàngnàomongmuốnnhậnđượckhoảnlãicaonày.Nợquáhạnlà
mộttrongnhữngchỉtiêuquantrọngnhấtđánhgiáchấtlượngtíndụng,chấtlượng
chovaycủangânhàng,đồngthờiphảnánhnhữngrủiromàngânhàngđangphải
đốimặt.
Chỉ tiêuđầu tiên phảnánhkháiquát vềtình hìnhnợquáhạncủangân hàng
trongchovay DAĐT.Tỷ lệnàytỷ lệnghịchvớichấtlượngchovaycủangânhàng.
Tỷlệnàycaochothấychấtlượngchovaycủangânhàngcàngthấpvàngượclại,
dodótấtcảcácngânhàngđềumongmuốnhạthấptỷlệnàyxuốngđếnmứcthấp
nhấtcóthể.Tuynhiêntrênthựctếdonhữngrủirotrongkinhdoanhlàkhôngthể
tránhkhỏinêncác ngânhàng thường chấpnhậnmộttỷlệ nợ quáhạnnhất định
15
tronggiớihạnantoàn.Theomộtsốchuyêngiathìnếuduytrìtỷlệnợquáhạnở
mứcdưới3%làcóthểchấpnhậnđượccònnếudưới1%thìcóthểcoilàlýtưởng.
Chỉtiêuthứhaiphảnánhtìnhhìnhnợquáhạntrongchovay DAĐTsovớitổng
nợquáhạntronghoạtđộngchovaycủangânhàng.Tỷlệnàychothấymứcđộrủi
rocủachovayDAĐT,tỷlệnàycàngcaochứngtỏhoạtđộngchovayDAĐTcủa
ngânhàngngàycàngrủirohơnsovớicáchoạtđộngchovaykhác.
v Chỉtiêuđánhgiálợinhuận:
Lợinhuậntừ hoạtđộngchovayDAĐT
·Chỉtiêu1=
Dưnợchovay DAĐT
LợinhuậntừhoạtđộngchovayDAĐT
·Chỉtiêu2=
Tổnglợinhuậncủangânhàng

Hầuhếtcáckháchhàngkhitiếnhànhhoạtđộngđầutư,kinhdoanhđềuhướng
đếnmụctiêuquantrọngnhấtlàlợinhuậnvàcácNHTMcũngkhôngphảilàngoại
lệ.Chodùvớitưcáchlàmộttrunggiantàichínhquantrọngtrongnềnkinhtế,giữ
vaitròlàđònbẩythúcđẩyhoạtđộngkinhtếpháttriển,cácNHTMtrongquátrình
kinhdoanhvẫnphảichútrọngđếnhiệuquảhoạtđộng.Lợinhuậnvẫnlàđiềukiện
cầnthiếtđể đảmbảosựtồntạivàpháttriểncủangânhàngdovậykhôngthể bỏqua
tiêuchínàykhiđánhgiáhiệuquảhoạtđộngchovayDAĐTcủangânhàng.Chất
lượnghoạtđộngchovaycủangânhàngkhôngthểnóilàtốtnếulợinhuậndohoạt
độngnàymanglạithấp.
Chỉtiêuthứnhấtphảnánhkhảnăngsinhlờicủacáckhoảnchovaydựáncủa
ngânhàng.NóchobiếtmộtđồngdưnợchovayDAĐTmanglạibaonhiêuđồng
lợinhuận.Tỷ lệnàycàngcaochứngtỏlợinhuậndohoạtđộngchovaydựánmang
lạicànglớn,đólàmộttrongnhữngnhântốtạonênchấtlượng,hiệuquảhoạtđộng
chovay DAĐTcủangânhàng.
16
Chỉ tiêu thứ hai cho phép đánh giá tầm quan trọng của hoạt động cho vay
DAĐT trong mối quanhệ với toàn bộ hoạt động của ngân hàng. Tỷlệ này cao
chứng tỏ phần lớn lợi nhuận mà ngân hàng đạt được là từ hoạt động cho vay
DAĐT.Tuynhiên,điềuđócũng đồngnghĩavớiviệcngânhàngđang phảichấp
nhậnđốimặtvớinhữngnguycơrủirotiềmtàng.Dođóđòihỏihoạtđộngchovay
dựánphảiđượcquảnlýmộtcáchkhoahọcvàchặtchẽ.
1.2.3. Cácnhântốảnhhư ởngđếnchấtlượngchovayDAĐT
1.2.3.1. Cácnhântốchủquan
v Cácnhântốthuộcvềphíangân hàng
ü Quymôvàcơcấukỳ hạn nguồnvốncủacácNHTM
Bất kỳngân hàng nàomuốn cho vaycũngphải có vốn,đâylà điều kiệnbắt
buộc.Tuynhiên,doyêucầuphảibảođảmkhảnăngthanhtoánthườngxuyênnên
khôngphảinguồnvốnnàohuyđộngđượcngânhàngcũngcóthể đemđitàitrợvốn
chocácDAĐT.
Cáckhoảnvaydànhchođầutưdựáncủangânhàngcầnphảiđượctàitrợchủ

yếubởinguồnvốntrungvàdàihạn(baogồmnguồnvốncóthờihạntừmộtnăm
trởlênvàcácnguồnvốncóthờihạndướimộtnămnhưngcótínhổnđịnhcaotrong
thờigiandài).Nếumộtngânhàngcónguồnvốndồidàonhưnglạichủyếulàvốn
ngắnhạn,thìkhôngthểvàcũngkhôngnêntìmcáchmởrộngchovayDAĐT.Các
nguồnvốnmàngânhàngcóthểsửdụngđểchovay DAĐTbaogồm:vốntựcócủa
ngânhàng;vốnvaytrung,dàihạntrongvàngoàinước;vốnuỷ thácvàmột bộphận
nhấtđịnhvốnvayngắnhạn.Quymôcácnguồnvốnnàylàkhácnhaunhưngchúng
là mộttrongnhững nhân tốquyết định tới chấtlượng cho vayDAĐTcủa ngân
hàng.
ü Nănglựccủa ngânhàngtrongviệcthẩmđịnhDAĐT,thẩmđịnhkháchhàng
Mộttrongnhững tiêuchíđánhgiá chấtlượng hoạtđộng chovayDAĐT của
mộtngânhànglàvốnvàlãivayđượcthanhtoánđầyđủvàđúnghạn.Điềunàysẽ
khôngthểcóđượcnếunhưviệcthựchiệndựánkhôngđạthiệuquảmongmuốn,
hoặcdoanhnghiệpkhôngcóthiệnchí,cốtìnhlừađảongânhàng.Đểhạnchếnguy
17
cơđóngânhàngcầnphảithựchiệntốtcôngtácthẩmđịnhdựán,thẩmđịnhkhách
hàng.Thôngthườngcôngtácthẩmđịnhkháchhàngđượctiếnhànhtrướcvàchủ
yếutậptrungxemxétcácmặt:khảnăngquảnlý,khảnăngđiềuhành,nănglựcsản
xuấtkinhdoanh,mứcđộtínnhiệm.Nhữngkháchhàngđápứngđượcđầyđủnhững
yêucầudongânhàngđềrathìDAĐTsẽđượcxemxétđểraquyếtđịnhcóchovay
haykhông.ĐâylàmộtkhâurấtquantrọngtrongquytrìnhchovayDAĐTvàảnh
hưởngrấtlớnđếnchấtlượngchovaycủangânhàng.Chínhvìvậytrongquátrình
hoạtđộng,cácngânhàngphảikhôngngừngcảitiếnnângcaotrìnhđộthẩmđịnh
củamình.Điềuđósẽgiúpngânhànglựachọnđượcchínhxácnhữngkháchhàng
thựcsựđángtincậy,nhữngdựánthựcsựkhảthivàđócũngchínhlàtiềnđềđể
nângcaochấtlượngchovaycủangânhàng.
ü Nănglựcgiámsátvàxửlýcáctìnhhuốngchovaycủangânhàng
Chodùcông tácthẩmđịnhdự án,thẩmđịnhkháchhàng đượcthựchiện tốt,
giúpchongânhànglựachọnđượcnhữngkháchhàngđángtincậy,nhữngdựán
khảthi,cókhảnăngsinhlờicaothìđócũngkhôngphảilànhữngđiềukiệnchắc

chắnđểcóthểnóichấtlượngchovaydựáncủangânhàngđạtmứccao,bởilẽhoạt
độngđầutư,sảnxuấtkinhdoanhtrongthờigiandàiluônẩnchứatrongnónhững
rủirokhôngthểlườngtrướcđược.Bảnthândựántrongquátrìnhthựchiệncũng
sẽnảysinhnhữngtìnhhuốngngoàidựkiến.Chínhvìvậymàcôngtácgiámsátvà
xửlýcáctìnhhuốngtíndụngsaukhichovaytrởnênthựcsựcầnthiết.Hoạtđộng
giámsátchủyếutậptrungvàomộtsốvấnđềnhư:sựtuânthủviệcsửdụngvốn
đúngmụcđíchcủakháchhàng;tìnhhìnhhoạtđộngthựctếcủadựán;tiếnđộtrả
nợ;quátrìnhsửdụng,bảoquảnvàbiếnđộngtàisảncủadoanhnghiệp;nhữngvấn
đềmớinảysinhtrongquátrìnhthựchiệndựán.Làmtốtcôngtácnàysẽgiúpngân
hàngpháthiệnvàngănchặnkịpthờinhữngbiểuhiệntiêucựcnhưsửdụngvốnsai
mụcđích,âmmưutẩutántàisản,lừađảongânhàng.Đồngthờiquaviệcluônbám
sát hoạt động củakhách hàng thì ngânhàng cóthể cóbiệnphápgiúpđỡ khách
hàngthôngquaviệccungcấpnhữnglờikhuyên,nhữngthôngtinbổích,kịpthời,
hoặctrựctiếpgiúpđỡkháchhàngkhihọgặpkhókhănbằngcáchgiahạnnợ,cho
vay thêmnhằmgiúp cho việc thực hiện dựán của kháchhàng đạthiệu quả cao
nhất,quađógópphầnnângcaochấtlượngchovay DAĐTcủangânhàng.
18
ü Chínhsáchtíndụngngânhàng
Hoạtđộngtíndụnglàhoạtđộngbaotrùmcủangânhàng.Vớitầmquantrọng
vàquymôlớn,hoạtđộngnàyđượcthựchiệntheomộtchínhsáchrõràng đượcxây
dựngvàhoànthiệnquanhiềunăm,đólàchínhsáchtíndụng.Chínhsáchtíndụng
làmộthệthốngcácbiệnpháp liênquanđếnviệcmởrộnghoặchạnchếtíndụng
nhằmđạtđượccácmụctiêucủangânhàngtrongtừngthờikỳcụthể.Vớiýnghĩa
nhưvậy,rõràngchínhsáchtíndụngcótácđộngrấtlớnđếnchấtlượngtíndụng
ngânhàngnóichungvàchấtlượngchovayDAĐTnóiriêng.Trướchếtlàvềmặt
quymôtíndụng,nếuchínhsáchtíndụngcủangânhàngtrongmộtthờikỳ nàođó
hạnchế tíndụngtrungvà dàihạncũngcónghĩa làquymôcho vayDAĐT của
ngânhàngđósẽcónguycơbịthuhẹp.Quađócóthểchothấychấtlượngchovay
dựáncủangânhàngđanggặpvấnđềhayítraxétvềquymôcũngkhôngthểnói
chấtlượngchovaydựáncủangânhàngtronggiaiđoạnđólàtốt.Ngoàira,chính

sáchtíndụng củangânhàngcònbaogồm hàngloạtcácvấnđềnhư:nhữngquy
địnhvềđiềukiện,tiêu chuẩn tíndụngđối vớikháchhàng;lĩnhvực tài trợ; biện
phápbảođảmtiềnvay;quytrìnhquảnlýtíndụng;lãisuất…cótácdụngtrựctiếp
haygiántiếpđếnchấtlượngtíndụngcũngnhưchấtlượngchovaydựáncủangân
hàng.Nếucácvấnđềđóđượcxâydựngmộtcáchkhoahọcvàchặtchẽ,kếthợphài
hoàlợiíchcủangânhàng,kháchhàngvàcủatoànxãhộithìchắcchắnchấtlượng
chovaydựánsẽđượcnânglênvàngượclại.
ü Thôngtintíndụng
Thôngtinluônlàyếutốcơbảncầnthiếtchocôngtácquảnlýdùởbấtkỳlĩnh
vựcnào,hoạtđộngngânhàngcũngkhôngloạitrừđiềuđó.Đểthẩmđịnhdựán,
thẩmđịnhkháchhàngtrướchếtphảicóthôngtinvềdựán,vềkháchhàngđó;để
làmtốtcôngtácgiámsátkháchhàngcũngcầnphảicóthôngtin.Thôngtincàng
chínhxác,kịpthờithìcàngthuậnlợichongânhàngtrongviệcđưaraquyếtđịnh
chovay,theodõiviệcsửdụngvốnvayvàtiếnđộtrảnợ.Thôngtinchínhxác,kịp
thờivàđầyđủcòngiúpngânhàngxâydựnghoặcđiềuchỉnhkếhoạchkinhdoanh,
chínhsáchtíndụngmộtcáchlinhhoạtchophùhợpvớitìnhhìnhthựctế.Tấtcả
nhữngđiềutrêngópphầnnângcaochấtlượngchovay DAĐTcủamỗingânhàng.
19
ü Côngnghệ ngânhàng
Côngnghệngânhàngvàtrangthiếtbịkỹthuậtcũnglàmộttrongnhữngnhân
tốtácđộngđếnchấtlượngchovaydựáncủacácngânhàngnhấtlàtrongthờiđại
khoahọccôngnghệđangpháttriểnnhưvũbãohiệnnay.Mộtngânhàngsửdụng
côngnghệhiệnđại, đượctrangbịcácphươngtiệnkỹ thuậtcaosẽtạođiềukiệnđơn
giảnhoácác thủ tục, rút ngắnthời giangiaodịch,đemlại sự tiệnlợitối đacho
kháchhàngvayvốn.Sựhỗtrợcủacácphươngtiệnkỹ thuậthiệnđạicòngiúpcho
việcthuthậpthôngtinnhanhchóng,chínhxác,côngtáclậpkếhoạchvàxâydựng
chínhsáchtíndụngcũng đạthiệuquả caohơn.
ü Chấtlượngđộingũnhânviên
HoạtđộngchovaynóichungvàhoạtđộngchovayDAĐTcủangânhàngđều
đượcthựchiệnbởiconngười,dovậynhântốconngườimàcụthểlàcánbộ tín

dụng cóýnghĩa rất quan trọngđối với việcnâng cao chất lượng tín dụng, chất
lượngchovaycủangânhàng.Dùngânhàngcómộtchínhsáchtíndụngvàquy
trìnhphântíchtíndụngtốtmàcánbộtíndụngthiếutrìnhđộchuyênmônhoặccố
tìnhcấukếtvớingườivaylừađảongânhàngthìrủirotrongchovaychắcchắnsẽ
xảyra.Vấnđềyếukémvềnănglựcthìcóthểbồidưỡngthêm,nhưngnếumộtcán
bộthahóavềđạođứcmàlạigiỏivềmặtnghiệpvụthìthậtvôcùngnguyhiểmcho
ngânhàngkhiđượcbốtrítrongcôngtácthẩmđịnhchovay.
v Cácnhântốthuộcvềphíakháchhàng
ü Nhucầuđầutư
Bấtkỳ mộtloạihànghoá,dịchvụ nàomuốntiêuthụ đượccũngcần
phảicóngườimua vàcónhucầusử dụngchúng, tíndụngngânhàngcũng vậy,
ngânhàngkhôngthểchovaynếukhôngcóngườiđivay.Xéttrongphạmvitoàn
bộnềnkinhtếthìnhucầuvốnchođầutưpháttriểnluônluôncầnthiếtnhưngvới
từngNHTMthìkhôngphảilúcnàonhucầuấycũnghiệnhữu.Dosốlượngkhách
hàngthườngxuyênquanhệvớingânhàngcóhạnvàkhôngphảilúcnàotìnhhình
sảnxuấtkinhdoanhcủahọcũngtiếntriểnmộtcáchkhảquannênnhucầuđầutư
củahọkhôngthườngxuyênlớn.
20
ü Khảnăngđápứngcácyêucầu,điềukiệnvàtiêuchuẩntíndụngcủangân
hàng
Đểđảmbảoantoàn,tránhrủirokhichovaycácNHTMthườngđặtranhững
điềukiện,tiêuchuẩntíndụngnhằmphânloạivàlựachọnnhữngđốitượngkhách
hàngcụthể.Chỉnhữngkháchhàngđápứngđầyđủcácđiềukiệncủangânhàngthì
mớiđượcxemxétchovay.Nhữngđiềukiện,tiêuchuẩnnàycóthểrấtkhácnhau
tuỳtheođặcthùcủatừngngânhàngcụthể,tuynhiênnhìnchungcácngânhàng
đềuquantâmđếnnhữngvấnđềnhưmụcđíchsửdụngvốncủakháchhàng,năng
lựctàichính,nănglựcsảnxuấtkinhdoanh,tínhkhảthicủadựán,cácbiệnpháp
bảođảmtiềnvay…
Khả năngđáp ứngcácđiềukiện,tiêuchuẩn tíndụngcủakháchhàng sẽ ảnh
hưởngtrựctiếpđếnhoạtđộngtíndụngđặcbiệtlàhoạtđộngchovayDAĐTcủa

ngânhàng.Tuynhiên, vấnđề đặtra ở đây làcác điều kiện, tiêuchuẩnđược sử
dụnglàmcăncứđểđánhgiákháchhàngvàDAĐTcóhợplýhaykhông.Nếucác
điềukiện,tiêuchuẩnđặtraquákhắtkhe,khôngphùhợpvớithứctế sẽlàmnản
lòngkháchhànghoặccórấtítkháchhàngthoảmãnđượcyêucầucủangânhàng.
Điềuđógâycảntrởchongânhàngtrongviệcthuhútthêmkháchhàng,mởrộngtín
dụng.Ngượclại,nếuđiềukiện,tiêuchuẩnđặtrakhôngchặtchẽcóthểkhiếnngân
hàngmắcnhữngsailầmđángtiếctrongviệcraquyếtđịnhchovay,dẫnđếnrủiro
vàảnhhưởngđếnchấtlượngchovaycủangânhàng.
ü Khảnăngquảnlý,sửdụngvốnvay
DAĐTcóđượcthựchiệnđúngnhưkếhoạchhaykhông,cóhiệuquảhaykhông
phụthuộcrấtlớnvàokhảnăngquảnlývàsửdụngvốnvaycủakháchhàng.Trong
điềukiệnnềnkinhtếthịtrườngcạnhtranhgaygắtvàđầybiếnđộngnhưhiệnnay
thìvaitròcủacôngtácquảnlý,giámsátngàycàngtrởnênquantrọng,ảnhhưởng
rấtlớnđếnsựthànhcônghaythấtbạicủadựán.Việcquảnlý,sửdụngvốnvaytốt
khôngchỉgiúpchoDAĐTnhanhchóngmanglạihiệuquảmàcòngiúpgiảmđược
nhữngchiphíkhôngcầnthiếttrongquátrìnhđầutư.Ngượclạinếukháchhàng
khôngcókhảnăngquảnlý,sửdụngnguồnvốnvayngânhàngthìsẽlàmnguồn
vốnnàykhôngthểpháthuyđượchiệuquảnhưdựkiếnbanđầu,ảnhhưởngđến
21
dòngtiềncủadựánvàkhảnăngtrảnợcủakháchhàng,từđólàmchochấtlượng
chovaycủangânhàngcũngbị ảnhhưởngtheo.
ü Đạođức,thiện chícủakháchhàng
Trongquanhệtíndụng,muốncóhiệuquảcaođòihỏiphảicósựhợptáctừcả
haiphíangườichovayvàngười đivay.Nếunhưkháchhàngkhôngcóthiệnchíthì
sẽrấtkhókhănchongânhàngtrongviệcthuhồinợ.Sựthiếuthiệnchícủakhách
hàngcóthểbiểuhiệntrựctiếptrongquátrìnhquanhệtíndụngvớingânhàngnhư
cốtìnhsửdụngvốnsaimụcđích,tìmcáchlừađảongânhàng,hoặccũngcóthểlà
cáchànhvigiántiếpảnhhưởngtớichấtlượngtíndụngngânhàngnhưkinhdoanh
tráiphápluật,lừađảochiếmdụngvốnlẫnnhau.Tấtcảcáchànhviđóđềumanglại
rủirochongânhàng.

Tómlạivớitưcáchlàmộttrunggiantàichínhtrongnềnkinhtế,hoạtđộngtín
dụngcủangânhàng cóliênquanđếnnhiềuđối tượngtrongnhiềulĩnhvựckhác
nhau. Do đó, chất lượng tín dụng ngân hàng nói chung và chất lượng cho vay
DAĐTnóiriêngsẽphụthuộcvàorấtnhiềunhântố.Cónhữngnhântốchủquan
thuộc bản thân ngân hàng, có những nhân tố thuộc khách hàng, cũng có những
nhântốkháchquannằmngoàitầmkiểmsoátcủacảhai.Việcnghiêncứunắmrõ
vaitròvàcơchếtácđộngcủatừngnhântốsẽgiúpcácngânhàngcóbiệnpháp
thíchhợpđểnângcaohơnnữachấtlượngtíndụng,chấtlượngchovayđồngthời
pháthuytốiđavaitròđònbẩykinhtếcủamình.
1.2.3.2. Cácnhântốkháchquan
v Môitrườngtựnhiên
Trênthựctế,môitrườngtựnhiênkhôngảnhhưởngđếnhoạtđộngchovaycủa
ngânhàngmàvaitrò củanóthểhiệnquasự tácđộngđếnhoạtđộngđầutưcủa
kháchhàng,đặcbiệtcáclàcáchoạtđộngphụthuộcnhiềuvàođiềukiệntựnhiên
nhưcáccôngtrìnhxâydựng,cầucống,cảngbiển,nhữnghoạtđộngđầutưcóliên
quanđếnnôngnghiệp,ngưnghiệp…Điềukiệntựnhiêndiễnbiếnthuậnlợihaybất
lợisẽảnhhưởngđếnhiệuquảhoạtđộngđầutưcủakháchhàngquađótrựctiếp
ảnhhưởngđếnkhảnăngtrả nợchongânhàng.
22
v Môitrườngkinhtế
ü Sự biếnđộngcủathị trườngthế giới
NềnkinhtếViệtNamcònlệthuộcnhiềuvàonguyênliệunhậpkhẩuquantrọng
nhưsắtthép,xăngdầu,phânbón…cũngnhưcácmặthàngxuấtkhẩuchủlựcnhư
dệtmay,dagiày,nôngsảnhaybịảnhhưởngbởichínhsáchbảohộcủacácnước
nhậpkhẩu(hạnngạch,kiệnbánphágiá,đánhthuế…).
Bêncạnhđó, mụctiêupháttriểnkinhtếđượcđềraquácaođãtạosứcépđầutư
ồạttrongkhinềnkinhtếlạithiếuvốntrầmtrọng,đặcbiệtlàvốntrungvàdàihạn.
Điềunàydẫnđếnmộtsốtổchứchoặcdoanhnghiệpvớisốvốnkhákhiêmtốnphải
đivayngắnhạnđểsửdụngvàonhữngcôngtrìnhđầutưmangtínhchấttrungvà
dàihạnnhư:đầutưvàocơsở hạtầng,tàisảncốđịnh…

ü Quátrình tựdo hoátà ichính,hộinhậpquốctế
Quátrìnhtự dohoátàichínhvàhộinhậpquốctếcóthểlàmchonợxấugiatăng
khitạoramộtmôitrườngcạnhtranhgaygắt,khiếnhầuhếtnhữngkháchhàngcủa
ngânhàngphảiđốimặtvớinguycơthualỗvàquyluậtchọnlọckhắcnghiệtcủathị
trường.Bêncạnhđó,bảnthânsựcạnhtranhcủacácNHTMtrongnướcvàquốctế
trongmôitrườnghộinhậpkinhtếcũngkhiếnchocácngânhàngtrongnướcvớihệ
thốngquảnlýyếukém gặpphảinguycơ rủironợ xấutănglênbởihầuhếtcác
kháchhàngcótiềmlựctàichínhlớnsẽbị cácngânhàngnướcngoàithuhút.
ü Sự quyhoạch,phânbổđầutưcủaNhànước,Chínhphủ
Nềnkinhtếthịtrườngtấtyếusẽdẫnđếncạnhtranh,cácnhàkinhdoanhsẽtìm
kiếmngànhnàocólợinhuậnnhiềunhấtđểđầutưvàsẽrờibỏnhữngngànhkhông
đem lạilợinhuận chohọ, từđó sẽ tạora sự chuyển dịch vốn từngành này qua
ngànhkhácvàđâycũnglàmộthiệntượngkháchquan.Tuynhiênởnướctathời
gianqua,sựcạnhtranhđãpháttriểnmộtcáchtựphát,hoàntoànkhôngđikèmvới
sựquyhoạchhợplý,hợptác,phâncônglaođộng,chuyênmônhoálaođộng,sự
bấtlựctrongvaitròcủacácHiệphộivàsựđiềutiếtvĩmôcủaNhànước.Điềunày
dẫnđếnsựgiatăngquáđángvốnđầutưvàomộtsốngành,dẫnđếnkhủnghoảng
thừa,lãngphítàinguyênquốcgia.
23
v Môitrườngchínhtrịxãhội 
Sự ổnđịnhcủamôi trườngchínhtrị,xã hộilà mộttiêuchíquan trọngđể ra
quyếtđịnhcủacácnhàđầutư.Nếumôitrườngnày ổnđịnhthìcácdoanhnghiệpsẽ
yêntâmthựchiệnviệcmởrộngđầutưvàdođónhucầuvốntíndụngngânhàngsẽ
tănglên.Ngượclạinếumôitrườngbấtổnthìcácdoanhnghiệpsẽthuhẹpsảnxuất
đểbảotoànvốn,hạnchếrủirokhiđónhucầuvốnchovaydựáncũnggiảmsút
theo.
v Môitrườngpháplý
Môitrườngpháplýkhôngchặtchẽ,nhiềukhehởvàbấtcậpsẽtạocơhộicho
các doanh nghiệp yếu kém làm ănbất chính, lừa đảo lẫn nhau và lừa đảongân
hàng.Bêncạnhđónócũngkhiếncácnhàđầutưtrungthựcedè,khôngdámmạnh

dạnđầutưpháttriểnsảnxuấtkinhdoanhdođóhạnchếnhucầuvayvốntíndụng
ngânhàng.
v Sựquả nlývĩmôcủanhànướcvàcáccơquanchứcnăng.
Sựổnđịnhvàhợplýcủacácđườnglối,chínhsách,cácquyđịnh,thểlệcủanhà
nướcvàcáccơquanchứcnăngsẽtạohànhlangthuậnlợichohoạtđộngcủangân
hàngcũngnhưdoanhnghiệp,đólàtiềnđềrấtquantrọngđểngânhàngnângcao
chấtlượngtíndụngcủamình.Tuynhiên,hiệnnaycácchínhsáchquảnlývĩmô
củaNhànướcđangtrongquátrìnhhoànthiệnnênvẫncònnhiềuvấnđềbấtcập.
Nhiềudoanhnghiệpchưathểđiềuchỉnhkếhoạchkinhdoanhphùhợpvớisựthay
đổichínhsáchkinhtế.Vìthế,cókhôngítdoanhnghiệpbịthualỗmàhậuquảlà
ngânhàngphảigánhchịu.
v Hệthốngthôngtinquảnlý
Thông tin về khách hànglàđiều rất cần thiết cho ngânhàng trong quátrình
thẩmđịnhchovay,tuynhiênhiệnnay ởnướctachưacómộtcơchếcôngbốthông
tin đầy đủ về khách hàng. Trung tâm thông tin tín dụng ngân hàng (CIC) của
NHNNhoạtđộngđãquámộtthậpniênvàđãđạtđượcnhữngkếtquảbướcđầurất
đángkhíchlệtrongviệccungcấpthôngtinkịpthờivềtìnhhìnhhoạtđộngtíndụng
nhưngchưaphảilàcơquanđịnhmứctínnhiệmdoanhnghiệpmộtcáchđộclậpvà
24
hiệuquả,thôngtincungcấpcònđơnđiệu,thiếucậpnhậtchưađápứngđượcđầy
đủyêucầutracứuthôngtincủacácngânhàng.Đócũnglàtháchthứcchocácngân
hàng trong việcmở rộng và kiểm soát tíndụng cho nềnkinh tế trong điều kiện
thiếumộthệ thốngthôngtintươngxứng.
1.2.4. Ýnghĩavàsựcầnthiếtcủaviệcnângcaochấtlư ợngchovayD AĐTcủa
NHTM
Cùngvớisựpháttriểncủasảnxuấtvàlưuthônghànghoáthìhoạtđộngcho
vaycũngngàycàngpháttriểnnhằmcungcấpcácphươngtiệngiaodịchđểđápứng
mọinhucầusảnsuấtkinhdoanhcủaxãhội.Trongđiềukiệnđó,chấtlượngcho
vay củangânhànglàvấnđềngàycàngđượcquantâm.
ChovayDAĐTlàcôngcụthựchiệnchủtrươngcủaĐảngvàNhànướcvềphát

triểnkinhtếxãhộitheotừngngành,từnglĩnhvực.Thôngquasựđánhgiá,phân
tíchhiệuquảcủacácDAĐTđãgópphầnkhaithácmọitiềmnăngvềtàinguyên,
laođộngvàtiềnvốnđểtăngnănglựcsảnxuất,cungcấpngàycàngnhiềusảnphẩm
choxãhội,giảiquyếtcôngănviệclàm,tăngthunhậpchongườilaođộng…Dođó
chấtlượngchovayDAĐTđượcnângcaosẽgópphầntănghiệuquảsảnxuấtxã
hội,đảmbảosựpháttriểncânđốigiữacácvùng,cácngànhtrongcảnước, ổnđịnh
vàpháttriểnkinhtế.
Bêncạnhđó,việcnângcaochấtlượngchovayDAĐTcònlàđiềukiệnđểngân
hànglàmtốtvaitròtrungtâmthanhtoán.Khichấtlượngchovayđượcđảmbảosẽ
tăngvòngquayvốnchovay,vớimộtlượngtiềnnhưcũcóthểthựchiệnsốlầngiao
dịchlớnhơn, tạođiềukiệntiết kiệm tiềntronglưuthông,củngcố sứcmuacủa
đồngtiền.Đồngthờiviệcnângcaochấtlượngchovay DAĐTcònlàđiềukiệncần
thiếtchosựtồntạivàpháttriểnlâudàicủa cácNHTM.
25
Kếtluậnchương1
PhầnnộidungcủaChương1đãkháiquátnhữnglýluậncơbảnvềDAĐTvà
chovay DAĐT,đặcbiệtlàcơsởlýluậnvềthẩmđịnhDAĐT,vềcácchỉtiêuđánh
giáchấtlượngchovayDAĐTtạicácNHTMvàcácnhântốảnhhưởngđếnchất
lượngchovayDAĐT.Cơsởlýluậnnày chínhlànềntảngchoviệcphântích,đánh
giá thựctrạngchất lượng chovayDAĐT tạiNHCT– CN TP.HCM ở chương2
cũng như cơ sở để đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng cho vay DAĐT ở
chương3.