Đầu Xuân Giáp Ngọ, luận bàn về những vấn đề của nền kinh tế Việt Nam

r^^
/^
Dau Xuan Giap Ngo,
luan ban ve nhu'ng van
de
cua nen kinh te Viet Nam
BGI TRINH, NGUYEN VIET PHONG
Tdng cyc Thdng ke
Kinh te
ViSt
Nam trong
nhffng nam
gSn
day dang
tang tru'dng cham Iai va
Iam phat luon bj
"bufic
t6i"
la rao can. Tuy
nhi§n,
dieu
do
lidu
da dung hay con an
chu'a dieu
gi
khac?
HIEU QUA NGAY CANG GIAM
So sdnh mol sd' yd'u td kinh
Id'
vT

md
eho tha'y, he sd ICOR Hen luc lang tff
4,89 trong giai doan 2000 - 2006 idn 7,56
trong giai doan 2007 - 2012. Trong khi
ddng gdp Clia ndng sua't nhdn
Id'
tdng
hdp (TFP) vao tang trffdng GDP khoang
22,93%
trong
giai
doan 2000 - 2006, thi
dd'n giai doan 2007 -
2012
gidm xud'ng
chi con 6,44%.
Bdn canh do, nd'u linh todn ty le he so' gid tri gia
tdng
iren
gid rii san xua't tff ndm 2000 dd'n nay,
thi
ty le
nay ngay cdng nho. Nd'u ndm 2000, san xud't ra
10
ddng
se tao ra tren 4 ddng
gid
tri
gia
tang, thi de'n gtai doan

hien nay
chi
tao ra khoang 3,5 ddng gid tri gta lang. Vi
vdy, mdt Iffdng
tien
bo ra de san xua'l, nhrfng lai tao ra
mdt Irfdng hang hod it hdn se lam phd v3 quan he rien
- hdng va gop
phin
ldm tang
ehi
phi
ciia
hdng hod san
xua't trong nrfdc.
Ngoai ra, tich luy tff ndi bd nen kinh te' Ihdng qua
chi lidu ve ehi rieu
(lie'l
kidm) ngdy edng
giam
siit.
Ne'u
tich luy tff
npi
bp nen kinh td' chid'm khoang 36% GDP
giai doan 2000 - 2006, thi chi tidu ndy
giam
xud'ng drfdi
I
30% GDP

giai
doan 2007 - 2012, trong khi dau Irf hang
nam ngay cang chie'm ty trpng cao trong GDP. Dieu
ndy cho iha'y, nd nan ngdy cang
gia
lang ma sff dung
ddng rien di vay khong
hieu
qua la mdt
riii
ro
rd'l
Idn
ve lau
ddi.
Tinh
loan
he
so'lan
tda cua cdc nhan Id cua eau cudi
cung (final demand) drfa trdn bang
I-O
cua Viet Nam
irong 2 giai doan 2000 - 2005 vd 2006 - 2010 cho thay,
dp lan tda
ciia
eau cud'i
ciing
ldn sdn xud't vd thu nhdp
cd srf khde biet khd Idn, nd'u trong giai doan 2000 -

2005 dau tff lan tda de'n san xua'l cao nhd't trong cdc ye'u
Id'cua
cau cud'i cilng, thi de'n
giai
doan 2006 - 2010
lai
kem nhd't, sut
giam
khoang 23% (giai doan trrfdc
khi
»^
^HAN
TiCH - NHAN DjNH -
DCT
BAO
tang mpt ddng dau trf se kieh thich phia cung
1,65
ddng,
de'n giai doan hidn nay, khi tdng mot ddng
diu
trf
chi
Ian toa dd'n phia cung la 1,27 ddng). Hdn nffa, giai doan
trrfdc tdng
mpi
ddng dau trf cd the' tao ra 0,53 ddng gia
tri
gia
lang, nhrfng de'n giai doan sau chi lam tang dffdc
0.48 ddng gid tri gia tang.

Vd tidu dung
cudi
ciing trong giai doan sau, khi tang
m6l ddng ridu dung ddi
hoi
nhieu gid tri san xud't hdn,
nhffng
lai
lan toa dd'n gid tri gia tang it hdn giai doan
trffdc. Ve xua'l khau cung nhff vay, khi tdng mdt ddng
xua'l khau lan toa de'n gid tri gia tang
sul giam
so vdi
giai doan trffdc 18%. Ke't qua tinh loan tren cho tha'y.
dau
Iff
dang ngay cang kem hidu qua vd nd'u
phia
eung
yd'u kem, thi bd't ky mpt sff gia lang nao d phia cau
chi
lam tang gid, tham hut ihffdng mai vd cang thang ve ty
gia ma
ihoi,
Nd'u rid'p tue
vdi
chinh sdch quan ly clu
nhff hien nay, thi nen kinh
Ie'
lai rdi vao vong xoay lam

phat - suy tram.
BANG
1:
so
SAMH
MOT SO YEU TO
Vl
MO
CUA
GIAI DOAN
2000-2006
VA
2007-2012
Tong nguon (cung)
San pham san xuat trong nu'dc
Nhap khau
Tong
cau
Cau trung
gian
Cau
cuoi
ciing
Tieu
dung
(C + G)
Dau
tu'/tich
luy
Xuat khau

He so chi phi trung
gian/gid
tn san xuat
He so
gid
Iri tang
Ihem/gid
in
san xuat
ICOR
Dong g6p cua TFP vao tang tru'dng
kinh
te
Ty le tiet
kiem
tren GDP
Tang tru'dng GDP
2007-
2012
l(K),0()
81.16
18,84
100.00
48.12
51.88
20,2
8,88
22.8
65
35

7.56
6.44
28
5,9
2000-
2006
100,00
79,25
20,75
100.00
42.99
57,01
26,42
10,75
19.85
54
46
4,89
23
36
7,5
Tang
tru'dng
GNI
jTyleGNI/GDP
I
Ty trong dau
ttf
tren
GDP

BANG
2:
HE SO
LAN TOA CUA CAc
NHAN
TO
CAG
CUOI
CUNG DEN SAN XUAT VA THU MHAP
j 2000
-2005
1
i
•
Lan
toj
lii cau
cuo'i
cung den GTSX
Lan toa
iff
cau cudi
cung de'n thu nhap
Tieu
dung
cufl'i
Cling
1.55
0.731
To^ng

dau
trf
1.65
0.526
Xua't
khau
1.53
2006-2010
!
Tidu
Tfl'ng
diing ddu
cuoi
tiT
ciing
1,71
1
i,27
0.685
0,70
0.48
Xua't
khau
1,59
0,57
GDP
HAY
GNI?
Hien nay, cdc ddnh gia rinh
hini

kinh td' thffdng dffdc gan chat vdi ch
lieu GDP. Nhffng, chl rieu GDP thffc
n
khdng phan dnh dffdc day
dii
bffe Irani
cua nen kinh td', chdng ban nhff
doanl
nghidp FDI chuyen ve khai thac ta:
nguydn hp se chuyd'n
phin
ldi
nhuan
ve nrfdc hp, nhrfng vdn drfdc the'
hien
Irong GDP cua Viet Nam. Trong khi do,
chi lieu Td'ng thu nhap Qud'c gia
(GNI-
Gross National Income), dffdc xde dinh
bang Tdng san pha'm trong nffdc (GDP)
cong vdi thu nhap tff sd hffu trff di chi
Ira sd hffu hau nhrf khdng cd (hoac rat
it) ngrfdi sff dung so'
lieu
nay trong cdc
nghidn
effu
hoac cae bdo edo.
Chi lieu
GNI phan dnh dung va thrfc chd't hdn gia

Iri ma dd't nrfdc drfdc hffdng.
Nd'u xet ve GNI theo gid thffc
Id'
nam
2012 so vdi nam 2000 chi tdng 6 lan
v^
nd'u lay
chi
so' giam
phai
GDP (GDP
deflactor)
de
loai
trff ye'u
to'gia
ciia tdng
thu nhap quo'c gia, thi GNI chi tang 2,15
lan. Xet 2 giai doan 2000 - 2006 vd 2007
- 2012, thi GDP va GNI tang binh quan
tffdng ffng theo 2
giai
doan Id 7,5% -
7,4%o;
va
5,9%>
- 5,3%.
Dieu
nay cho thay,
dp doang

gii?a
toe dp tdng trffdng GDP
va
GNI
ngay edng ldn. Nd'u ndm 2000,
ly
le
giffa GNI va GDP
Id
98,6%, thi de'n nam
2012,
ty le nay xud'ng edn 95%, dieu nay
cho tha'y ludng
lien
ra ngay cang ldn
vh
tdng thu nhap qud'c gia ngdy eang nhd so
vdi GDP.
Ne'u xet Iheo
gid
hien hanh,
ihi
mii'c
dp chi tra sd hffu Ihuan cho ben ngodi cua
ndm 2012 so
vdi
ndm 2000 Idng khoang
26 lln (trong khi GDP
lang
6,7 ian).

Toe
dp chi tra sd hifu thuan ra nffdc ngoai
Idng binh quan hdng nam khoang 20%
(trong khi td'c dp tdng GDP binh qudn
hdng ndm ehi la 7%). Tmh hinh tff nam
2011
den nay eho tha'y, khi ma'y ddng cd
"ndi"
(kinh
id'
nha nffdc, doanh nghidp
tif
nhan, nong nghidp) cua nen kinh te suy
tram, chi cd mpt ddng cd "ngoai" (khu
vffc FDI) chay tot, luy dieu nay cd lam
cho chl ridu
"phii
phiem"
GDP dffdc
hffdng
ldi
trong tang trrfdng, nhifng ngudn
life
cua qud'c gia thi khdng hodn toan
nhif
vay, thdm ehi cd the dang ngdy cdng suy
kiet. Hinh I bieu thj khoan ehi trd sd hifu
ra nrfdc ngoai Ihuan (chi tra sd
hii^i
- thu

nhap Iff sd hifu) ddc bidt tdng
iff ndm
2005
de'n
2011.
Ngoai ra cd the nhan thd'y, tuy khong
22
hoan todn do khu vffc FDI. nhffng ro rang
khu vffc nay gdp phan quan trong lam
ludng tien di ra khoi da't nffdc ngay mot
ldn va Hinh 2 da cho tha'y
mffe
dd lien
quan cua FDI de'n ludng
lien
ra. Dieu
nay eanh bdo rdng, chung ta dang qud
ehu trong den
chi
ridu GDP, ma quen mat
hoac khong nhin tha'u cdi nffdc ta drfdc
hffdng sau cung
Id
GNI.
Cling vdl viec tham hut thffdng mai
cao.
thi day
Id
mdt ly do cd ban khie'n
ddng lien Viet Nam ngay cang mat gid.

Dieu nay cho thd'y, td'c dp tdng trffdng
GDP ra't it y nghTa trong
viec
phan dnh
rinh trang ihrfc srf cua nen kinh
id'.
Cung do
GNI
ngdy cang nho so vdi
GDP,
ma ty le
tiel
kiem (ngudn de dau
tff) tff nen kinh td' giam xudng mdt
each
nhanh chdng, ddc biet tff nam 2006 den
nay, giam
Iff
36% xud'ng cdn 29%. Tie't
kidm cua ndi bd nen kinh Id' la ngudn cd
bandd'dau
tff,
mdly Id
nay gidm
ra't
manh
Iff
87% trong long vd'n dau tff trong ndm
2006 xudng chi cdn 67% trong nam 2009
(tffc la Irong vong 4 nam, ty le nay giam

khoang 20
diem
phdn trdm). Nhffng, didu
ddng
ngai
hdn ca la ly Id dau tff trdn GDP
giam khdng ddng ke, Dieu ndy eho tha'y,
khdng the ndi chung chung
giam
lang
trffdng de dn dinh
vT
md ma can xac dinh
dn djnh
vT
md la on dinh edi gi?
VAN OE CUA KINH IE VIET
NAiVt
LA
Gi?
Tff
nhiimg
nghien effu trdn, ehiing ta
ed
Ihd'
Iha'y mpt sd' va'n de ldn eua ndn
kinh
le'nhff:
Thd
nhd't,

trong thdi gian qua, hau he't
cie chuydn gia va cac nhd tff van chinh
sdch eua Viet Nam tap trung vao quan
\-$
long cau. Chinh sdch nhrf vdy khdng
sai,
nhrfng khi sffdung chinh sdch quan ly
idng cau kieu Keynes can y thffe rdng dd
Id chinh sdch mang tinh ngdn han
\
a nha'l
Ihdi,
khdng Ihd' sff dung lau
dai
vd irien
mien.
Vide
sffdung
chinh sdch nay sud't
tff ndm 2007 de'n nay dd khie'n nen
kinh
id Vipl
Nam rdi vao vong \o;iy lam
phai
- suy tram, khie'n ea phia eung va phia
clu cua nen kinh te' deu ye'u. Ngay ca
va'n de lam
phdi
ne'u drfdc giai quyel, thi
ciing

chi
Id giai quye't phan ngon cua van
de,
md nguyen nhdn sau xa lai
Id
do hidu
qua san xud't,
diu
trf tha'p vd cd eau
kinh
le Ipch lac. Trong trang hudng dd, drfdi
gdc dp nghien effu, hiing
loai
eau hdi cd
the dffdc ddt ra: Lipu
^t*
'-"•"'u
kmh te
\di
ffU tidn thff trf cong nghiep. dich vu va ndng nghiep cd
phai la cd ea'u kinh te' hdp ly? Lieu chiing ta cd nen
drfa qua nhieu vao xua'l kha'u dd' thiic day tang
tnj^t^
kinh td? Phai chdng dd dd'n lue chung la can quan
tSm
dd'n chinh sdch trong eung vdi y niem la tdn trpng phia
cung, hrfdng tdi chinh sdch dieu hanh nen
kinh
te'
mang

tinh dai ban?
Thd hai, ve dau trf cdng, tinh lan toa khdng rd ret.
khd mang lai hieu qua thrfc srf cho nen kinh
id'.
Chdng
han nhrf dap pha tru sS cii xay tru sd mdi cua cac cd
quan nhd nrfdc, lat lai via he long drfdng, mua sdm
xe
CO,
xay edng vidn,,, cd the' lao them mpt chut \iec
lam, giam mpt
chui
tdn kho, tang mpt chiit GDP. ,
nhrfng chi tai thdi did'm do, chff khdng he lan toa theo
hffdng rich cffc den cdc nam sau, md anh hffdng lidu
cffc dffdng nhff lai rd rang hdn, nha'l la
iff
gdc dp ldng
phi cdc ngudn
Irfc.
Thiiba.
tang trffdng chu ye'u dffa vao vdn ma khong
ehu trpng dd'n thay ddi quy trinh edng nghd, khi sff dung
ngudn vdn khdng hidu qua se gdy ra lam phat. Ben
canh do, khi tang trffdng dffa vdo vd'n ma edc doanh
nghiep khdng rie'p can dffdc vd'n do
Ihdl
chdt tien td
va lai sud't cua he thd'ng ngan hang dan dd'n suy giam
manh ve tdng cung, giam

Ihu nhap
cua ngffdi ddn va lai
HiNH 1: CHI
TRA
8(3 HtfU
THUAN
RA
MdOC NGOAl
THEO
2
LO^I
GIA
•
ml
§
i
s s ;
HirHH
2-
so
SAMH
CHI
TRA
Sd HdU
RA
hUCiC MGOAI
VA
VOIS
DAU
Td

TRUC TIEP
NUGC
NGOAI
23
HAN TiCH - NHAN D!MH -
DCT
BAO
tid'p tuc anh hrfdng ngrfdc dd'n cau. Suy giam long cau
lam
tram trong hdn dd'n phia cung vd
nen
kinh
id'dffdng
nhff rdi vdo vong xody cua lam phdt - suy
trim,
hoac
vffa lam phdt vffa suy tram.
Thd
tu,
ve khu vffc san xua't, kinh doanh, hong sud'i
nam
2011
dd'n nay, du dd cd mot sd chinh sach nham
kich thieh san xua'l, nhrfng chrfa thrfc srf hidu qua, dan
den rinh Irang
so'Irfdng
doanh nghidp "chd't" hoac "chd
chd't" nhieu chrfa
tii^g
cd. Nhffng doanh nghiep nay hau

he't la cdc doanh nghiep ngodi qud'c doanh, day la nhffng
doanh nghidp cd
gia
tri gia tang dong gdp
48%
vao GDP.
Trong
khi
do, doanh nghidp nha nrfdc vd doanh nghidp
FDl cd hidu qua dau tff ra't tha'p. Dieu gi se xay ra neu
cdc doanh nghiep ngodi qudc doanh phd san hoac mat
kha ndng thanh khoan vd khdng the' md rdng san xua'l?
San xua'l dinh dd'n se lam giam tdng
gid
tri gia ldng cua
nen kinh Id'. Nd'u thu nhdp tff san xua't giam, sffc mua se
giam,
tid'p
iheo
la mpt cudc khung hoang ca ve cung va
eau ngay eang nghidm trpng vd khdng the cha'm dfft.
KHUYEN NCH! CHINH SACH
Tff nhffng va'n de cila nen kinh td'
Viet
Nam dffde
neu d tren, chung tdi de xud't mpt sd kie'n nghi sau:
Mol la,
vide
xay dffng mot kd' hoaeh tdng the' ddi
han cho phat tne'n kinh te la

mdi
ydu elu td'i quan trong
hien nay. Ke hoaeh phai mang linh chie'n lffdc vd eo sff
phd'i hdp giffa edc bp, nganh trong quan ly vd
chii
Irpng
hidu qua phat trien, han chd'
dieu
hdnh
thi
trffdng mang tinh menh lenh, hanh chinh,
duy y chi va xin-cho, ban phdt.
Hai
Id,
xem xet lai ed cau kinh
Id',
chu
trpng den ede nganh kmh te' mang Iai
hidu ffng lan loa cao dd'n san xuat trong
nffdc.
Chang han san xua't vd ehe' bie'n
san pha'm ndng nghidp, cong nghiep che
bid'n Ihuy,
hai
san, la 2 nhdm nganh duy
nha't d
giai
doan nay ed hd sd lan toa
den
san xua't trong nffdc eao vd he sd lan toa

ve nhap kha'u trfdng ddi tha'p.
Ba
Id,
eai cdch the' che' de edc doanh
nghidp trf nhan va khu vrfc ndng nghidp
thrfc
srf
binh dang vdi khu
vrfc
kinh
id
nha
nffdc va khu vffc kinh td' FDI. Xem xel
danh gia vd sffa ddi bd sung Luat Doanh
nghiep, Luat Dau
iff,
sdm ban hanh Luat
Dau tff cong.
Bdn la, dd' thodt khoi nguy cd tut
hau
cua nen kinh td', Ihi dieu cd't loi trong thcfi
die'm nay la chung ta phai xac djnh
xa\
dffng mpt nen kinh
tdphdi
trid'n
Iheo dinh
hrfdng dpc lap vd trf chu. Theo do, nang
cao ye'u td'ndi
life

cua nen kinh te la vi$c
Idm drfdc rfu lien hdng dau, dam bao
ItJi
nhuan cua doanh nghidp va nha't
ihiei
phai bao ve Idi ich qud'c
gia.G
TAI LIEU THAM KHAO
1.
Pham The Anh, Dinh Tud'n Minh, Nguydn Thi Minh (2013).
Kinh le Viel
Nam: Tit
chinh sdch
on dinh long cdu sang chinh sdch trong cung de thiic day ldng trudng. Nxb Tri thffe
2.
Bui Trinh, Kiyoshi Kobayashi, Pham Le Hoa & Nguyen Viet Phong
(2012).
Vietnamese
Economic Structural Change and Policy
ImpHcarions,
Global Journal of Human Social
Science
Sociology Economics & Political Science, Volume 12 Issue 9 Version
1.0
3.
Bui Trinh. Kiyoshi Kobayashi, Trung-Dien Vu, Pham Le Hoa, Nguyen Viet Phong
(2012)-
New Economic Structure for Vietnam Toward Sustainable Economic Growth in 2020,
G/o^
Journal of Human Social Science Sociology Economics & Political Science, Volume 12 Issue

10
Version
1.0
24