Chương 3 Kế toán hàng tồn kho phần 2 (Môn Kế toán tài chính 1)

Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

PHẦN 2

KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO
KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN, ĐẠI HỌC MỞ TPHCM

Mục tiêu
2



Sau khi nghiên cứu xong nội dung này, người học có
thể:





Giải thích được những khái niệm và yêu cầu cơ bản của chuẩn
mực kế toán hàng tồn kho.
Nhận diện và xử lý các giao dịch liên quan đến hàng tồn kho trên
hệ thống tài khoản kế toán.
Phân biệt được phạm vi của kế toán và thuế trong các giao dịch
liên quan đến hàng tồn kho.
Tổ chức và thực hiện được các chứng từ , sổ chi tiết và sổ tổng
hợp liên quan đến kế toán hàng tồn kho,

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

1


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Nội dung
3





Những khái niệm và ngun tắc cơ bản
Trình bày và cơng bố thông tin trên BCTC
Ứng dụng vào hệ thống tài khoản kế toán






Theo phương pháp kê khai thường xuyên
Theo phương pháp kiểm kê định kỳ

Một số lưu ý dưới góc độ thuế

Tổ chức lập chứng từ, ghi số kế toán chi tiết và tổng
hợp

Ứng dụng vào hệ thống tài khoản
4

Hệ thống tài
khoản kế
toán doanh
nghiệp



PP kê khai thường xuyên
Kế toán nguyên vật liệu- cơng cụ, dụng cụ
 Kế tốn sản phẩm dở dang
 Kế tốn thành phẩm
 Kế tốn hàng hóa
 Kế tốn dự phịng giảm giá HTK




Khoa Kế tốn - Kiểm toán

PP Kiểm kê định kỳ

Đại học Mở TPHCM

2

Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Kế toán NVL- CCDC
5





Tài khoản sử dụng
Các nguyên tắc
Các nghiệp vụ cơ bản

Tài khoản 152, 153
6

Bên Nợ




Bên Có

Trị giá nhập kho do mua
ngồi, tự chế, th ngồi
gia cơng, chế biến nhập

góp vốn từ các nguồn khác.
Trị giá NVL, CCDC thừa
phát hiện khi kiểm kê.

Dư Nợ







Trị giá xuất kho cho SXKD, để
bán, thuê ngồi gia cơng chế
biến, đưa đi góp vốn.
CKTM, trả lại người bán, giảm
giá hàng mua.
Trị giá NVL, CCDC thiếu phát
hiện khi kiểm kê.

Trị giá tồn kho cuối kỳ.

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

3


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Tài khoản 152, 153 – các tiểu khoản
7





TK 152 được mở theo yêu cầu quản lý, thường được chia thành:
 Nguyên liệu, vật liệu chính
 Vật liệu phụ
 Nhiên liệu
 Phụ tùng thay thế
 Vật liệu và thiết bị xây dựng cơ bản.
TK 153 được mở các tiểu khoản:
 Tài khoản 1531 – Công cụ, dụng cụ
 Tài khoản 1532 – Bao bì luân chuyển
 Tài khoản 1533 – Đồ dùng cho thuê

Tài khoản 152, 153 – Các nguyên tắc
8







Kế toán nhập, xuất, tồn kho nguyên liệu, vật liệu, công cụ,
dụng cụ trên tài khoản 152/153 phải được thực hiện theo
nguyên tắc giá gốc
Kế tốn chi tiết ngun liệu, vật liệu, cơng cụ dụng cụ phải
thực hiện theo từng kho, từng loại, từng nhóm, thứ ngun
liệu, vật liệu.
Cơng cụ, dụng cụ xuất dùng cho sản xuất kinh doanh, cho
thuê phải được theo dõi về hiện vật và giá trị trên sổ kế toán
chi tiết theo nơi sử dụng, theo đối tượng thuê và người chịu
trách nhiệm vật chất.

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

4


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Mua nguyên vật liệu/công cụ dụng cụ
TK 152/153
TK 111, 112,
141, 331...

Giá mua

Giảm giá, CKTM

trả lại hàng

TK 133
TK 111, 112,
141, 331...

TK 111, 112,
141, 331...

TK 133

Chi phí thu mua
Kiểm kê phát
hiện thừa

TK 3381

Kiểm kê phát
hiện thiếu

TK 1381

Nguyên vật liệu xuất dùng
TK 152
Sản xuất sản phẩm
Sử dụng ở PX

TK 621
TK 627

Sử dụng ở bộ phận bán hàng
TK 641

Sử dụng ở bộ phận QLDN
TK 642

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

5


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Phân bổ công cụ, dụng cụ (một lần)
TK 153

Sử dụng ở PX
Sử dụng ở bộ phận bán hàng
Sử dụng ở bộ phận QLDN

TK 627

TK 641
TK 642

Phân bổ công cụ, dụng cụ (nhiều lần/hai lần)

TK 142, 242
TK 627
TK 153

TK 641
TK 642

Khi xuất sử dụng
(100% giá trị)

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Phân bổ định kỳ
(hoặc khi xuất dùng và báo hỏng)

Đại học Mở TPHCM

6


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Cho thuê công cụ, dụng cụ

TK 153

Khi xuất cho
thuê

Định kỳ phân
bổ

TK 142, 242

TK 632

Doanh thu cho thuê CCDC

TK 511

TK 111,
112, 131

TK 33311

Bài tập thực hành 1
14



Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:


Mua NVL có giá mua 300 triệu (giá chưa thuế GTGT 10%), được
chiết khấu thương mại 5 triệu (giá chưa thuế, thuế GTGT 10%)
trừ vào khoản phải trả, hàng về kho đủ.



Mua 100 cơng cụ sản xuất có tổng giá trị 80 triệu đồng (giá chưa
thuế GTGT 10%), hàng về kho thiếu 5 công cụ, chưa rõ nguyên
nhân.



Xuất NVL cho sản xuất 220 triệu, cho phân xưởng 25 triệu, cho
bộ phận bán hàng 45 triệu.

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

7


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Bài tập thực hành 1 (tiếp theo)
15



Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:
 Xuất công cụ sản xuất cho phân xưởng trị giá 40 triệu đồng, phân
bổ trong 12 tháng.
 Xuất công cụ cho công ty bạn thuê, giá xuất kho 20 triệu. Thời gian

thuê 6 tháng, mỗi tháng 3 triệu đồng (giá chưa thuế GTGT 10%) bắt
đầu từ tháng này.
 Nhân viên Hải nộp chứng từ thanh toán khoản tạm ứng 10 triệu
mua 2 máy đo độ dày đã giao thẳng cho phân xưởng. Đây là loại
công cụ, dụng cụ phân bổ hai lần.
 Kiểm kê cuối kỳ cho thấy NVL bị thiếu hụt 20 triệu, chưa rõ nguyên
nhân.

Tài khoản 154 – CPSXKD dở dang
16

Bên Nợ


Bên Có

Các chi phí NVL trực tiếp, chi
phí nhân cơng trực tiếp, chi
phí sử dụng máy thi cơng,
chi phí sản xuất chung phát
sinh trong kỳ liên quan đến
sản xuất sản phẩm và chi phí
thực hiện dịch vụ;

Dư Nợ





Chi phí SXKD dở dang cuối kỳ.

Khoa Kế toán - Kiểm toán



Giá thành của sản phẩm đã chế
tạo xong nhập kho hoặc chuyển
đi bán; chi phí thực tế của khối
lượng dịch vụ đã hoàn thành
cung cấp cho khách hàng;
Trị giá phế liệu thu hồi, giá trị
sản phẩm hỏng, không sửa
chữa được;
Trị giá nguyên liệu, vật liệu,
hàng hóa gia cơng xong nhập lại
kho;

Đại học Mở TPHCM

8


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Sơ đồ tài khoản 154
TK 154
TK 621

Kết chuyển
CPNVLTT

Giá thành SP
xuất giao KH

TK 632, 157

TK 622

Kết chuyển
CPNCTT

Giá thành SP
nhập kho

TK 155, 157

TK 627

Phân bổ
CPSXC

Phế liệu thu hồi

TK 152

Bài tập thực hành 2
18

Định khoản các nghiệp vụ phát sinh sau:
 Kết chuyển chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp là 240.000.000
 Kết chuyển chi phí nhân cơng trực tiếp là 47.500.000
 Kết chuyển chi phí sản xuất chung là 42.500.000
 Kết quả sản xuất:
 Xuất từ phân xưởng bán trực tiếp 5.000 sp cho khách hàng
 Nhập kho 10.000 sp.


Biết sản phẩm dở dang đầu kỳ và cuối kỳ lần lượt là 45.000.000 và
30.000.000.

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

9


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Tài khoản 155 – Thành phẩm
19

Bên Nợ




Bên Có

Trị giá thành phẩm nhập
kho;
Trị giá của thành phẩm
thừa khi kiểm kê;





Trị giá thực tế thành phẩm xuất
kho;
Trị giá của thành phẩm thiếu
hụt khi kiểm kê;

Dư Nợ


Trị giá thực tế của thành
phẩm tồn kho cuối kỳ.

Sơ đồ tài khoản 155
TK 155
TK 154

Nhập kho từ SX

TK 157

TP gửi bán bị
trả lại nhập kho

TK 632

TP đã bán bị
trả lại nhập kho

TK 3381

Xuất kho thành
phẩm bán
Xuất kho gửi bán

TK 632

Kiểm kê phát
hiện thừa

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Kiểm kê phát
hiện thiếu

Đại học Mở TPHCM

TK 157
TK 1381

10


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Tài khoản 156 – Hàng hóa
21

Bên Nợ


Trị giá mua vào hàng hóa;



Bên Có

Chi phí mua hàng hóa;







Trị giá hàng hóa đã bán bị người mua
trả lại;

Trị giá hàng hóa phát hiện thừa khi
kiểm kê;

Dư Nợ










Trị giá thực tế của hàng hóa tồn kho
cuối kỳ và chi phí mua hàng chưa
phân bổ



Trị giá của hàng hóa xuất kho để
bán;
Chi phí phân bổ cho hàng hóa bán
trong kỳ;
Chiết khấu thương mại, mua hàng
được hưởng;
Các khoản giảm giá hàng mua được
hưởng;
Trị giá hàng hóa trả lại cho người
bán;

Trị giá hàng hóa phát hiện thiếu khi
kiểm kê;

Tài khoản 156 – Các tiểu khoản
22





Tài khoản 1561 – Gíá mua hàng hóa
Tài khoản 1562 – Chi phí thu mua hàng hóa
Tài khoản 1567 – Hàng hóa bất động sản

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

11


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Sơ đồ tài khoản 156
TK 156
TK …..

Giá mua

Xuất kho hàng
hóa để bán
Xuất kho gửi bán

TK ….
TK ….
Chi phí thu mua

Kiểm kê phát
hiện thiếu

TK …..
TK…..
TK …..

Kiểm kê phát
hiện thừa

TK …..

Bài tập thực hành 3
24



Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:
1.

Mua hàng hóa chưa trả tiền, giá mua 500 triệu, hàng về nhập kho

đủ. Chi phí vận chuyển 20 triệu đã trả bằng tiền mặt.

2.

Mua hàng giao thẳng cho khách (không qua kho), chưa trả tiền
cho nhà cung cấp. Giá mua 220 triệu, chi phí vận chuyển 10 triệu
trả giùm cho khách, khách hàng sẽ trả lại sau. Hàng đang trong
quá trình chuyên chở đến kho khách hàng.

3.

Kiểm kê kho phát hiện hàng hóa thừa chưa rõ nguyên nhân trị giá
30 triệu đồng.

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

12


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Bài tập thực hành 3 (tiếp theo)
25



Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:
4.

Xuất hàng đi bán, hàng đã giao cho khách hàng. Giá vốn 350
triệu, giá bán 400 triệu đồng. Số thực nhận khi giao hàng
chiếm 95% giá trị, phần cịn lại thất thốt chưa rõ ngun nhân.

5.

Xác định giá trị hàng thừa ở nghiệp vụ 3 là của nhà cung cấp X
giao hàng nhưng chưa ghi nhận. Giá trên hóa đơn là 40 triệu.
Tổng chi phí mua hàng phân bổ cho hàng bán trong kỳ là 80
triệu.

6.

Tất cả giá hàng hóa trong bài là giá chưa thuế, thuế suất 10%.

Tài khoản 159 – DPGGHTK
26

Bên Nợ


Bên Có

Giá trị dự phịng giảm giá hàng tồn
kho được hồn nhập ghi giảm giá
vốn hàng bán trong kỳ.



Giá trị dự phòng giảm giá hàng
tồn kho đã lập tính vào giá vốn
hàng bán trong kỳ.

Dư Có


Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Đại học Mở TPHCM

Giá trị dự phịng giảm giá hàng
tồn kho hiện có cuối kỳ.

13


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Tài khoản 159 – Các nguyên tắc
27









Dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập khi giá trị thuần có thể thực
hiện được của hàng tồn kho nhỏ hơn giá gốc và được ghi nhận vào
giá vốn hàng bán trong kỳ
Dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập vào cuối kỳ kế tốn khi lập
báo cáo tài chính.
Việc lập dự phịng giảm giá hàng tồn kho phải tính theo từng thứ vật
tư, hàng hóa, sản phẩm tồn kho.
Cuối niên độ kế toán căn cứ vào số lượng, giá gốc, giá trị thuần có thể
thực hiện được của từng thứ vật tư, hàng hóa, từng loại dịch vụ cung
ứng dở dang, xác định khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập
cho niên độ kế toán tiếp theo và lập bổ sung/hồn nhập.

Sơ đồ kế tốn TK 159
TK 159
TK 632

TK 632
Hồn nhập

Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Trích lập, lập bổ sung

Đại học Mở TPHCM

14

Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Bài tập thực hành 4
29



Số dư đầu kỳ TK 159 là 30 triệu được lập cho:









Lô hàng X đã bị hư hỏng với giá trị thuần có thể thực hiện
bằng 40% giá gốc là 60 triệu đồng.
Lô hàng Y đã lỗi thời có giá gốc là 14 triệu đồng.

Trong kỳ, bán lơ hàng X với giá 30 triệu đồng (giá chưa
thuế), thuế GTGT 10%. Thu tiền mặt.
Cuối kỳ, chỉ có lơ hàng Y cần lập dự phịng. Giá có thể
bán được sau khi trừ chi phí bán là 5 triệu đồng
Định khoản các nghiệp vụ phát sinh trên

Các khoản hàng tồn kho khác
30







Khoa Kế toán - Kiểm toán

TK 151 “Hàng đang
đi đường”
TK 157 “Hàng gửi
đi bán”
Sinh viên tự nghiên
cứu

Đại học Mở TPHCM

15


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Phương pháp kiểm kê định kỳ
31





Tài khoản 611 “Mua hàng”
Tài khoản 631 “Giá thành sản xuất”
Tài khoản 632 “Giá vốn hàng bán”

Sơ đồ kế toán TK 611
TK 611
TK 151, 152,
153, 156, 157

TK 111, 112,
331

Phản ảnh số
dư cuối kỳ

Phản ảnh số
dư đầu kỳ

Mua hàng

Giảm giá hàng
mua, CKTM…
K/c Giá trị
hàng xuất

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

TK 151, 152,
153, 156, 157

TK 331

TK 621, 632

16


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Bài tập thực hành 5
33



Số dư đầu kỳ và cuối kỳ của các TK hàng tồn kho là:


TK 151: 200 và 250



TK 156: 1.200 và 1.300



TK 157: 300 và 280



Trong kỳ mua hàng là 4.200.



Tính giá vốn hàng bán trong kỳ và định khoản

Sơ đồ kế toán TK 631
TK 631
TK 154

TK 621, 622,
627

Phản ảnh số
dư cuối kỳ

Phản ảnh số
dư đầu kỳ

Chi phí SX
trong kỳ

Giảm giá
thành
K/c Giá
thành SX

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

TK 154

TK 152, 111…

TK 632

17


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Bài tập thực hành 6
35



Dùng dữ liệu của bài tập thực hành 2 để xử lý
trên TK 631. Nhận xét sự khác biệt.

Sơ đồ kế toán TK 632
TK 632
TK 155, 157

TK 631

Phản ảnh số
dư cuối kỳ

Giá thành
sản phẩm

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Phản ảnh số
dư đầu kỳ

K/c Giá vốn
hàng bán

Đại học Mở TPHCM

TK 155, 157

TK 911

18


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Bài tập thực hành 7
37



Tiếp tục dữ liệu của bài tập thực hành 6. Cho
biết số dư đầu kỳ và cuối kỳ của các TK:
 TK

157: 30 triệu và 45 triệu
 TK 155: 420 triệu và 360 triệu


Xác định giá vốn hàng bán trong kỳ và định
khoản

Thuế và kế toán
38

Các quy
định về thuế



Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Theo Thơng tư 228/2009/TT-BTC,

dự phịng giảm giá hàng tồn kho chỉ
được lập với những đièu kiện nhất
định và theo những quy định của
Nhà nước.

Đại học Mở TPHCM

19


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Bài tập thực hành 8
39



Đọc Thông tư 228/2009/TT-BTC:
 Gạch

dưới những nội dung liên quan đến hàng
tồn kho
 Nêu những điểm khác biệt giữa số dự phòng
được lập theo thuế và theo kế toán

Chứng từ & Sổ chi tiết
40

Hệ thống kế
toán doanh
nghiệp






Khoa Kế toán - Kiểm toán

Mua hàng
Bán hàng
Nhập/xuất kho
Dự trữ

Đại học Mở TPHCM

20


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

/>
/>
Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

21


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

Chứng từ
43

Mua hàng

Bán hàng



Phiếu đề nghị mua hàng



Đơn đặt hàng của KH



Đơn đặt hàng



Lệnh bán hàng



Phiếu nhập kho



Phiếu giao hàng



Hóa đơn của người bán



Hóa đơn

/>
Khoa Kế tốn - Kiểm tốn

Đại học Mở TPHCM

22


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

/>

/>
Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

23


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

/>
Chứng từ
48

Nhập kho



Yêu cầu nhập kho
Phiếu nhập kho

Khoa Kế toán - Kiểm toán

Xuất kho



Yêu cầu xuất kho

Phiếu xuất kho

Đại học Mở TPHCM

24


Chương 3-2: Kế toán hàng tồn kho (phần 2)

4/6/2012

/>
/>
Khoa Kế toán - Kiểm toán

Đại học Mở TPHCM

25