Thời gian trong Sống đoạ thác đầy của Mạc Ngôn

Bộ môn :Văn Học Pháp và Châu Âu
Giảng viên : PGS. TS. Trưởng bộ môn Văn học Phương Tây
Đào Duy Hiệp
Sinh Viên :Lưu Thu Phương
Lớp :Văn học K51
Bài tiểu luận “ Thời gian trong Sống đoạ thác đầy của Mạc Ngôn”
Mạc Ngôn đã từng tuyên bố “ Mọi thứ tôi đều moi từ trong cái bao tải rách của vùng Đông Bắc
Cao Mật “ vì vậy trong tất cả các sáng tác của ông, ta luôn nhìn thấy dấu ấn của quê hương Cao
Mật. Nơi ấy theo ông “ là nơi đẹp đẽ nhất; siêu thoát nhất, thế tục nhất;trong trắng nhất, nhơ bẩn
nhất “. Đọc “Sống đoạ thác đầy “, một lần nữa chúng ta lại có dịp trở lại vùng đất quê hương thân
thiết của Mạc Ngôn. Nếu trước kia ta say sưa với cánh đồng cao lương bạt ngàn với những người
đàn bà man dại nhà Thượng Quan thì giờ đây lại mê đắm giữa rừng hoa hạnh trắng xoá và những
người đàn ông mang dòng máu Tây Môn …Khi đọc “Đàn hương hình, ta biết một Cao Mật trong
những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, tới tiểu thuýêt này, Cao Mật lại thuộc về nửa cuối thế
kỷ XX.
Và cũng như các tiểu thuyết khác, trong “Sống đoạ thác đầy “, Mạc Ngôn vẫn dạy cho người
ta những bài học lịch sử qua những số phận, những con người, những mảnh đời rất nhỏ bé … Hơn
800 trang sách với 6 kiếp sinh tử luân hồi, qua gần 50 năm tưởng dài nhưng trôi qua cũng thật
nhanh. Tây Môn Náo_một địa chủ của làng Tây Môn_sau khi bị bắn chết đã luân hồi đầu thai
thành Tây Môn Lừa, Tây Môn Trâu, Tây Môn Lợn, Tây Môn Chó, Tây Môn Khỉ. Tây Môn Lừa
đã gõ móng qua những năm cải cách ruộng đất rồi kháng Mỹ viện Triều và nhà nhà luyện thép,
Tây Môn Trâu trong những năm đầu Đại Cách Mạng Văn Hoá, Tây Môn Lợn với “ Đại hội bàn về
nuôi lợn toàn vùng Đông Bắc Cao Mật “ và những biến động của đất nước Trung Quốc sau sự ra đi
của Mao chủ tịch (9/9/1976), Tây Môn Chó, Tây Môn Khỉ trong khủng cảnh phố huyện thời mở
cửa. . Trong thân xác của loài vật, linh hồn của Tây Môn Náo thổn thức đối thoại với trần gian đầy
rẫy bao nhiêu số phận con người buồn bã trong bối cảnh chính trị xã hội trải dài từ thuở cải cách
ruộng đất, cách mạng văn hoá đến những năm đầu thế kỷ 20 diễn ra trên vùng đất Cao Mật. Tất cả
nhân vật trong truyện đều lăn lội trong sự tranh chấp giữa tình yêu và quyền lực, danh lợi và lương
tâm. Với triết lý “tất cả những gì được sinh ra từ đất đều quay về với đất, sau một kiếp sống đoạ
1
đầy giữa tình yêu, dục vọng, lòng hận thù, bi hùng và bạc nhược, cả người lẫn vật đều vùi thân

chính trên mảnh đất cá thể Lam Mặt Xanh.
Đó là toàn bộ ý nghĩa được chuyển tải trong cuốn tiểu thuyết nhưng ở bài viết này, chúng ta
sẽ đi sâu hơn vào cấp độ thời gian của tác phẩm. Truyện của Mạc Ngôn thường có kết cấu thời
gian rất đặc sắc nói như GS Lê Huy Tiêu “nghệ thuật xử lý không gian và thời gian trong tiểu
thuyết của Mạc Ngôn giống như trong phim trường của trường phái hiện đại chủ nghĩa, vừa tồn tại
một kết cấu nội tại, vừa có một kết cấu ngoại tại. Bản thân cốt truyện có thời gian tuyến tính,
nhưng xuất phát từ điểm nhìn của”tôi”, ”tôi”cắt cốt truyện ra thành nhiều đoạn, sau đó dùng ký ức
ảo mộng của “tôi” để tái tạo nên một thế giới hoàn toàn mới “. Điều này càng đc thể hiện rõ hơn
trong “Sống đoạ thác đấy “. Với dung lượng của một bài tiểu luận nhỏ, để có thể phân tích kết cấu
thời gian của một tiểu thuyết hơn 800trang chắc hẳn không tránh khỏi những thiếu xót, vì vậy
người viết chỉ có thể đề cập ở những khía cạnh như : thống kê niên biểu bên ngoài, thời gian đồng
hiện, sự chuyển ngôi của người kể chuyện.
Đọc xong một tác phẩm văn học, dù là một truyện ngắn hay một tiểu thuyết, khi hình
dung về nhân vật, cốt truyện của tác phẩm người đọc sẽ hình dung qua các sự kiện gắn với từng
mốc thời gian trong diễn biến cuộc đời nhân vật, trong sự phát triển của cốt truyện. Bởi vậy để
thấy được nét đặc biệt về thời gian trong “Sống đoạ thác đầy “ trước hết chúng ta tiến hành thiết
lập thời gian niên biểu của tác phẩm. Đó là thời gian niên biểu bên ngoài, tức là “niên biểu mang
tính chất lịch sử rõ rệt_thời gian lịch sử “ (PGS. TS. Đào Duy Hiệp, TCVH ). Trong cuốn tiểu
thuyết này, người ta có thể biết rõ sự kiện diễn ra trong khoảng thời gian lịch sử nào, bởi người kể
chuyện rất chú trọng đến những cột mốc thời gian cụ thể như “ngày 1/1/1950”, “Ngày 23tháng
Chạp “, ”Mùa đông 1972”, ”Sau Tết dương lịch năm 2000 mấy ngày “….
Các sự kiện chính S. trang S. trang hay
s. dòng
Niên Biểu
Tây Môn
Lừa (Quyển
một _Kiếp
lừa phóng
đãng )
_ Tây Môn Náo ở dưới âm

phủ kể kại cái chết của
mình
_Tây Môn Lừa (chuyển
kiếp của Tây Môn Náo )và
Giải Phóng ra đời. Những
thay đổi ở làng Tây Môn và
Tr11_tr20
Tr20_tr34
9trang
14trang
1948 “ trước cái ngày ấy
2năm “
1/1/1950(thời điểm câu
chuyện bắt đầu )
2
gia đình Tây Môn Náo
_Thành lập HTX Đông Bắc
Cao Mật, Mạc Ngôn ra đời
_Mặt Xanh làm ăn cá thể
không tham gia HTX,
những thay đổi ở làng Tây
Môn khi làm ăn tập thể
_đêm Tây Môn Lừa gặp lại
vợ (Bà Bạch )
_Tây Môn Lừa bỏ nhà Mặt
Xanh trở thành lừa của
huyện trưởng và bị mất
1chân
_Tây Môn Lừa trở lại nhà
Mặt Xanh và bị dân làng

giết chết
Tr48_98
Tr99_tr116
Tr 117_tr130
Tr 130_150
50trang
17trang
13trang
16trang
Từ 1/10/1954 đến ~tháng
10/1954
Ngày 24/1/1955
Tháng 5/1958
~ 1958 _ 1960
Tây Môn
Trâu
(Quyển hai
_Kiếp trâu
quật
cường )
_trở lại hiện tại :Giải Phóng
nói chuyện với Lam Ngàn
Năm (chuyển kiếp của Tây
Môn Náo )
_Mặt Xanh mua con nghé
Tây Môn Náo chuyển kiếp
_Những mâu thuẫn trong
gia đình Mặt Xanh : Mặt
Xanh, Giải Phóng >< Kim
Long, Bảo Phượng(. cá

thể >< tập thể, phong trào
luyện ganh thép của làng
Tây Môn
_Những năm Đại Cách
Mạng Văn Hoá ở làng Tây
Môn dưới sự chỉ đạo của
Kim Long và Hồng
Tr153_tr154
Tr154_ tr163
Tr 163_tr196
Tr 197_tr275
1trang
9trang
33trang
78trang
2006
Ngày 1/10/1964
Từ tháng 4/1965 đến năm
1968
Mùa xuân năm 1969
3
Vệ Binh. Mặt Xanh vẫn
theo con đường cá thể
_Lam Giải Phóng (con trai
Mặt Xanh ) nhập hợp tác
xã, Tây Môn Trâu bị Kim
Long đánh chết Tr 294_tr315 21trang
1969_1970
Tây Môn
Lợn

(Quyển
ba_Kiếp
lợn hoan
lạc )
Tây Môn
Chó
(Quyển bốn
_Tây Môn Náo dưới âm
phủ. , được đầu thai kiếp
lợn. Phong trào nuôi lợn ở
làng Tây Môn
_ những sự kiện chính ở
trại lợn
_Bệnh dịch ở trại lợn
_Mao chủ tịch qua đời,
những biến động ở làng
Tây Môn sau đó : Tây Môn
Lợn bỏ trốn khỏi trại trở
thành Vua Lợn
_Vua Lợn sau 5năm trở lại
thăm làng cũ và gây ra cái
chết cho bà Bạch
_phong trào diệt lợn hoang
_Vua lợn cứu trẻ em và
chết đuối
_ Tây Môn Náo đầu thai
thành con chó nhà Giải
Phóng, cùng gia đình Giải
Phóng về phố huyện
_ tình yêu nảy nở giưã

Tr 315_ tr 402
Tr 402_tr483
Tr 483_tr492
Tr 492_tr528
Tr 528_tr 575
Tr 575_584
Tr 584_tr590
Tr 608_tr613
97trang
81trang
9trang
24trang
47trang
9trang
6trang
5trang
Mùa đông năm 1972
1973_1976
Ngày 20/8/1976
Ngày 9/9/1976 đến những
năm 1976_1980
Tháng 4/1981
Ngày 3/1/1982
Tháng 4/1982
4
_Kiếp chó
trung
thành )
Tây Môn
Khỉ và Lam

Ngàn Năm
đầu to
(chuyển
kiếp của
Xuân Miêu và Giải Phóng
(lúc này đã là phó huyện
trưởng ). Kim Long và
Bàng Khánh Mỹ leo cao
_Giải Phóng bỏ chức tước
và gia đình đi theo Xuân
Miêu. Tây Môn Chó trở lại
Cao Mật. Kim Long trở
thành triệu phú của Cao
Mật, Bàng Kháng Mỹ
thăng tiến
_ Kim Long chết, Bàng
Kháng Mỹ bị kết án tử hình
vì tội tham nhũng
_ Tây Môn Chó và Mặt
Xanh chết, Hợp Tác chết.
Tất cả đều đc chôn trên
mảnh đất cá thể của Mặt
Xanh
_Giải Phóng và Xuân Miêu
trở lại phố huyện. Xuân
Miêu chết khi mang thai
_Giải Phóng lấy Hỗ Trợ
(vợ Kim Long ) Bàng
Kháng Mỹ tự sát. Trường
Thiên Hồng lấy Bảo

Phượng( con gái Tây Môn
Náo )
_ Tây Môn Khỉ xuất hiện
Tr 613_tr 750
Tr 750_765
Tr765_781
Tr 781_788
Tr 789_794
137trang
15trang
16trang
7trang
5trang
~ 1989_1990
1990_1991
Mùa hè năm 1996
Tháng 5/15/1998
~ 1999
5