Chăm sóc và xử trí vết thương phần mềm

TS.BS PHẠM VĂN BÙNG
BỘ MÔN PHẪU THUẬT THỰC HÀNH
MỤC TIÊU BÀI GIẢNG

Phân loại được vết thương sạch, ô nhiễm, và nhiễm
khuẩn

Trình bày được các quan điểm cơ bản chăm sóc vết
thương phần mềm (VTPM)

Mô tả được cách xử trí các loại VTPM

Hiểu được một số nguyên tắc điều trị vết thương
MỞ ĐẦU

Định nghĩa vết thương: sự mất liên tục của bất cứ phần
nào của cơ thể (do chấn thương, hóa chất, nhiệt, tia xạ,
…)

Chăm sóc và xử trí: nhằm loại bỏ hoặc ngăn ngừa những
yếu tố ngăn trở sự lành VT
PHÂN LOẠI VẾT THƯƠNG
Dựa vào mức độ lây nhiễm vi khuẩn và nguy cơ nhiễm
khuẩn

VT sạch

VT ô nhiễm

VT nhiễm khuẩn (trùng)
PHÂN LOẠI VẾT THƯƠNG (tt)

VT sạch:
•
Được thực hiện trong điều kiện vô khuẩn của phòng mổ
•
VT không thông với đường hầu họng, hô hấp, tiêu hóa,
niệu dục
PHÂN LOẠI VẾT THƯƠNG (tt)
VT ô nhiễm (dơ):

VT do chấn thương, hở sau 6 – 8 giờ

VT phẫu thuật có thông với hầu họng, đường hô hấp,
tiêu hóa, niệu dục
PHÂN LOẠI VẾT THƯƠNG (tt)
VT nhiễm khuẩn (trùng):

VT có vi khuẩn phát triển nhiều và xâm nhập vào mô

VT có biểu hiện sưng, nóng, đỏ, đau; nhiễm độc toàn
thân
CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG

VT có mất mô: lành theo cách VT hở hoặc ghép da

VT không mất mô: khâu kín ngay từ đầu hoặc khâu trì
hoãn

VT ô nhiễm được xử trí khéo léo có thể trở thành VT
sạch, khâu kín an toàn


VT nhiễm khuẩn được xử trí kịp thời và đúng mức sẽ
tránh tử vong
CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG (tt)

Thời gian từ lúc có VT đến lúc được xử trí là hết sức
quan trọng (thời gian vàng): càng chậm xử trí càng dễ
nhiễm khuẩn

Cắt lọc VT: nước muối sinh lý, lấy hết dị vật, cắt lọc VT.
“ Không đổ bất cứ chất gì có hại cho mắt vào vết thương ”

Những mảnh mô hoại tử, tụ máu, dị vật ngăn cản TB
sinh sợi làm lành vết thương
CHĂM SÓC VẾT THƯƠNG (tt)

Chỉ khâu VT: chọn lựa chỉ khâu dựa vào hai câu hỏi (cần
lực bền chắc bao nhiêu ? Và trong thời gian bao lâu ?)

Cơ: thường dùng chỉ tan để cầm máu

Cân cơ: dùng chỉ không tan để khâu + giữ lực bền chắc

Mỡ dưới da: khâu bằng chỉ tan

Da: chỉ không tan

Khi nào cắt chỉ ?
XỬ TRÍ CÁC LOẠI VẾT THƯƠNG
VT sạch:


Rạch da

Bảo vệ trường mổ

Không để mô và cơ quan vùng mổ bị khô hoặc chấn
thương do hóa chất, do nhiệt

Bóc tách bằng dụng cụ bén và cầm máu cẩn thận

Rửa phẫu trường trước khi khâu kín

Khâu lại đúng cấu trúc giải phẫu
XỬ TRÍ CÁC LOẠI VẾT THƯƠNG (tt)
VT nhiễm khuẩn: mục đích bao gồm

Cô lập hóa sự nhiễm khuẩn

Thoát lưu ổ mủ sau khi được cô lập

Tiệt khuẩn vùng bị nhiễm khuẩn

Che phủ bề mặt VT

Sớm hồi phục chức năng
XỬ TRÍ CÁC LOẠI VẾT THƯƠNG (tt)
VT ô nhiễm: mục tiêu là biến vt ô nhiễm  vt sạch

Che VT bằng gạc sạch

Sát trùng da xung quanh


Rửa VT bằng nước muối sinh lý, loại bỏ mô hoại tử, vật
lạ, bờ VT nham nhở

Cầm máu kỹ

Cân nhắc khâu kín VT có dẫn lưu hay để hở

Khâu lại khi có mô hạt hoặc ghép da
MỘT SỐ NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ VT

Sự lành VT là diễn tiến sinh học, tái lập sự liên tục của
mô và phục hồi chức năng

Trong điều trị VT, mục tiêu là thiết lập và duy trì những
điều kiện cần thiết cho vết thương lành tốt

Lượng máu cung cấp cho VT là yếu tố quan trọng

Phù nề làm chậm lành VT
MỘT SỐ NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ VT (tt)

Vật lạ làm chậm lành VT

Bất động chi nhất là khi có gãy xương và nghỉ ngơi

Cân nhắc khâu kín VT sau 8 giờ

Chú ý đa chấn thương (tránh bỏ sót)
THE END

CẢM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA CÁC BẠN