Phân tích nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt đảng

Câu hỏi: Trong tổ chức sinh hoạt đảng có mấy nguyên tắc? Phân tích
nguyên tắc tập trung dân chủ?
Bài làm
Đảng Cộng sản Việt Nam do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, dưới
sự lãnh đạo của Đảng cách mạng Việt Nam đã giành được nhiều thắng lợi vẻ
vang. Đảng Cộng sản ViệtNam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời
là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung
thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc. Mục
đích của Đảng là xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh, dân chủ.
công bằng, văn minh, không còn người bóc lột người, thực hiện thành công chủ
nghĩa xã hội và cuối cùng là chủ nghĩa cộng sản. Trong quá trình phát triển, Đảng
xác định và kiên trì với nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và sinh hoạt
Đảng.
Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản về xây dựng tổ chức và hoạt động của
Đảng. Nó đảm bảo sự thống nhất ý chí và hành động, tạo nên sức mạnh vô địch
của Đảng cách mạng. Tại điều 9, chương II, phần: Nguyên tắc tổ chức và cơ cấu tổ
chức của Đảng ( Điều lệ Đảng cộng sản Việt Nam được đại hội toàn quốc lần thứ
XI của Đảng thông qua ngày 19/1/2011) đã khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam
tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ”. Nội dung cơ bản của nguyên tắc đó là:
1. Cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng do bầu cử lập ra, thực hiện tập thể lãnh đạo,
cá nhân phụ trách.
2. Cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là Đại hội đại biểu toàn quốc. Cơ quan lãnh
đạo ở mỗi cấp là đại hội đại biểu hoặc đại hội đảng viên. Giữa hai kỳ đại hội, cơ
quan lãnh đạo của Đảng là Ban Chấp hành Trung ương, ở mỗi cấp là ban chấp
hành đảng bộ, chi bộ (gọi tắt là cấp uỷ).
3. Cấp uỷ các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước đại hội
cùng cấp, trước cấp uỷ cấp trên và cấp dưới; định kỳ thông báo tình hình hoạt động
của mình đến các tổ chức đảng trực thuộc, thực hiện tự phê bình và phê bình.
4. Tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của Đảng. Thiểu số phục
tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ chức, các tổ chức
trong toàn Đảng phục tùng Đại hội đại biểu toàn quốc và Ban Chấp hành Trung

ương.
5. Nghị quyết của các cơ quan lãnh đạo của Đảng chỉ có giá trị thi hành khi có hơn
một nửa số thành viên trong cơ quan đó tán thành. Trước khi biểu quyết, mỗi thành
viên được phát biểu ý kiến của mình. Đảng viên có ý kiến thuộc về thiểu số được
quyền bảo lưu và báo cáo lên cấp uỷ cấp trên cho đến Đại hội đại biểu toàn quốc,
song phải chấp hành nghiêm chỉnh nghị quyết, không được truyền bá ý kiến trái
với nghị quyết của Đảng. Cấp uỷ có thẩm quyền nghiên cứu xem xét ý kiến đó;
không phân biệt đối xử với đảng viên có ý kiến thuộc về thiểu số.
6. Tổ chức đảng quyết định các vấn đề thuộc phạm vi quyền hạn của mình, song
không được trái với nguyên tắc, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước và nghị quyết của cấp trên.
Tư tưởng về xây dựng Đảng theo nguyên tắc tập trung dân chủ đã được Mác và
Ănghen là người đầu tiên nêu lên và được ghi vào “Điều lệ của liên đoàn những
người cộng sản”, và văn kiện “Điều lệ hội liên hiệp công nhân quốc tế”. Hồ Chí
Minh - người sáng lập, giáo dục, rèn luyện Đảng ta - đã vận dụng sáng tạo học
thuyết của Chủ nghĩa Mác-Lênin về xây dựng Đảng của giai cấp công nhân vào
điều kiện cụ thể của Việt Nam. Người chỉ rõ rằng dân chủ phải đi đôi với với tập
trung, phải kiên quyết thực hành kỷ luật. Trong lãnh đạo, Hồ Chí Minh đòi hỏi
Đảng phải thực hiện đúng đắn nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Thực hiện đúng đắn nguyên tắc này mới tránh cho Đảng không rơi vào chủ quan,
độc đoán, chuyên quyền và mới biến đường lối của Đảng trở thành thực tiễn sinh
động.
Đảm bảo nguyên tắc tập trung chủ là vấn đề sống còn của Đảng trong giai
đoạn hiện nay. Tập trung trên cơ sở dân chủ trong Đảng được thể hiện ở tính tự
giác của toàn thể đảng viên. Tính tập trung trong Đảng đòi hỏi Đảng phải có cương
lĩnh, đường lối, mục tiêu cách mạng thống nhất, được mọi tổ chức Đảng và đảng
viên tuân thủ và thực hiện, toàn dân hướng vào phấn đấu. Đảng phải có điều lệ
thống nhất và tổ chức Đảng, đảng viên phải chấp hành vô điều kiện cả về mặt nhận
thức và chấp hành. Tập trung trong Đảng còn đòi hỏi Đảng phải có một cơ quan
lãnh đạo thống nhất, đó là đại hội đại biểu toàn quốc, giữa 2 kỳ đại hội là Ban chấp

hành TW do đại hội bầu ra. Về mặt tổ chức, Đảng phải thống nhất về quy mô và
hình thức tổ chức của Đảng. Đảng phải có kỷ luật thống nhất mà mọi tổ chức
Đảng, đảng viên không phân biệt đều phải chấp hành nghiêm túc kỷ luật của Đảng,
không có những đặc quyền đặc lợi.
Tính dân chủ trong Đảng được thể hiện ở nội dung toàn thể Đảng viên đều
bình đẳng về quyền và lợi ích, đều được tham gia trực tiếp hoặc thông qua đại biểu
để thực hiện quyền của mình, thể hiện ý kiến của mình trong mọi công việc của
Đảng, khi thảo luận thì phải thực sự dân chủ, nhưng khi hành động thì thống nhất
trăm người như một. Tất cả những người có trách nhiệm trong Đảng và tất cả các
cơ quan lãnh đạo của Đảng đều do dân chủ bầu cử mà lập nên, đều có trách nhiệm
thực hiện và báo cáo trước tổ chức đã bầu ra mình và họ có thể bị bãi miễn bất kỳ
lúc nào nếu không xứng đáng và không hoàn thành nhiệm vụ tổ chức giao. Cần
phải nhận thức đúng đắn rằng tập trung dân chủ thể hiện sự thống nhất hài hòa và
biện chứng giữa hai mặt tập trung và dân chủ trong một sự việc, một hiện tượng.
2-2
Đó là những yếu tố không hề loại trừ lẫn nhau mà còn làm tiền đề cho nhau, lập
thành một chỉnh thể và là một tất yếu khách quan trong tổ chức và hoạt động của
Ðảng. Chúng ta biết rằng ở đâu có hoạt động của số đông, ở đó cần đến tổ chức,
cần đến sự phân công, phối hợp, cần đến vai trò điều khiển, chỉ huy của người nhạc
trưởng như Mác nói. Ðảng Cộng sản là một Ðảng cách mạng, Ðảng chiến đấu và
Ðảng hành động, sức mạnh của tổ chức và hiệu quả của hoạt động trong toàn Ðảng
chỉ có thể đạt được khi dựa trên sức mạnh và hiệu quả của tập trung dân chủ, của
việc thực hành dân chủ và tập trung dân chủ một cách tự giác, thống nhất và nhất
quán từ các cơ quan lãnh đạo đến mọi cán bộ, đảng viên. Có dân chủ mới có sự
thúc đẩy và phát huy tính chủ động, sáng tạo, mới nuôi dưỡng và phát triển được
các tài năng. Có tập trung mới tạo ra được sức mạnh chung, thống nhất ý chí và
hành động vì mục tiêu chung của cách mạng. Tập trung đúng đắn, hợp lý sẽ làm
tăng sức mạnh của dân chủ. Dân chủ lành mạnh phải dựa trên cơ sở tập trung. Tóm
lại, giữa 2 mặt tập trung và dân chủ phải được coi trọng như nhau, không được
xem nhẹ mặt nào, không nên tuyệt đối hóa một mặt nào đều dẫn đến sai lầm nguy

hiểm, có hại cho sự lãnh đạo của Đảng. Ðảng ta đã khẳng định: Trong điều kiện là
Ðảng duy nhất cầm quyền, việc thực hiện nghiêm túc, đúng đắn nguyên tắc tập
trung dân chủ trong Ðảng có ý nghĩa quyết định đối với việc thực hiện tập trung
dân chủ trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước và tạo lập phương thức
lãnh đạo đúng đắn của Ðảng.
Xã …. là xã nằm ở phía bắc gần trung tâm huyện …. Xã có diện tích tự nhiên
là …. ha, …. nhân khẩu gồm …. dân tộc anh em đang sinh sống, lao động sản xuất
tại …. xóm. Đảng bộ hiện nay có … đảng viên sinh hoạt tại …. chi bộ và trên ….
đảng viên giữ mối liên hệ với cấp ủy nơi cư trú theo quy định 76- QĐ/TW của ban
bí thư trung ương đảng. Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của BCH đảng
bộ, sự đoàn kết một lòng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, kinh tế, xã hội của xã
ngày càng phát triển, quốc phòng – an ninh được tăng cường, hệ thống chính trị
được tập trung xây dựng theo hướng trong sạch, hiệu quả và thiết thực. Cơ cấu
kinh tế năm 2014 được phát triển theo chiều hướng tích cực. Tổng sản lượng lương
thực năm đạt: …./…. tấn = ….% KH huyện giao; thu ngân sách đạt …. triệu/….
triệu, đạt …. % KH; thu nhập bình quân đầu người đạt …. triệu đồng/người/năm =
… % kế hoạch. Hoàn thành ….m /….m đường bê tông = ….%KH; nâng cấp …. nhà
văn hoá đạt tiêu chí nông thôn mới. trồng rừng mới là …ha/….ha = ….% KH. Tỷ lệ
hộ dân cư ở nông thôn sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh là …. %; gia đình văn hóa
đạt trên ….%; làng văn hóa đạt …./… = … %; giảm …. hộ nghèo đạt ….%KH,
đưa hộ nghèo của xã hiện nay xuống còn … hộ = …%.; tỷ suất sinh thô: ….%o; tỷ
lệ trẻ em suy dinh dưỡng …. %, đạt kế hoạch. Hoàn thành thêm …. tiêu chí về xây
dựng nông thôn mới. Toàn xã đến nay đã hoàn thành …/19 tiêu chí. MTTQ và các
ĐTND đạt loại A, thu hút ….% quần chúng vào sinh hoạt trong các tổ chức hội và
đoàn thể. Kết nạp …/…. đảng viên mới đạt….% kế hoạch. Kết quả phân loại chi
bộ: …/…. chi bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên đạt ….%, trong đó có … chi bộ
đạt trong sạch vững mạnh = … %. Đảng viên hoàn thành nhiệm vụ trở lên là ….
đồng chí = ……%. Đảng bộ đạt trong sạch vững mạnh.
Là một cán bộ ……., bản thân luôn ý thức trong việc nhận thức, thực hiện đúng
chủ trương đường lối, Nghị quyết của Đảng và chính sách pháp luật Nhà nước. Từ

đó, viết, nói và làm đúng với quan điểm, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp
luật của Nhà nước. Có lập trường tư tưởng vững vàng, quan điểm chính trị đúng
đắn. Kiên quyết đấu tranh chống lại các hành vi sai trái để bảo vệ lẽ phải và cái
đúng. Luôn nêu cao tinh thần nêu gương trong mọi hoạt động, phong của địa
phương Tham gia hưởng ứng tích cực cuộc vận động học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh, đặc biệt với chuyên đề năm 2015: “Trung thực, trách
nhiệm, gắn bó với nhân dân; đoàn kết, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh”.
Tôi xác định rõ động cơ phấn đấu vào Đảng là để cống hiến một phần sức lực, trí
tuệ nhỏ bé của mình vào trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa: “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, góp phần
xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, là “ đạo đức”, là “văn minh” như chủ tịch
Hồ chí Minh kính yêu mong muốn. Phấn đấu trở thành đảng viên để thực hiện tốt
các nhiệm vụ của người đảng viên, đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ trong
sinh hoạt Đảng; nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Thời
gian tới, bản thân tôi sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu, tu dưỡng bản thân để ngày càng
hoàn thiện bản thân hơn về cả lập trường tư tưỡng và bản lĩnh chính trị, tích cực
tham gia các phong trào thi đua yêu nước để lập thành tích chào mừng đại hội đại
biểu đảng bộ xã lần thứ …., nhiệm kỳ 2015 – 2020; đại hội đảng bộ huyện lần thứ
…., nhiệm kỳ 2015 – 2020 và hướng tới chào mừng đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XII của Đảng. Góp phần xây dựng xã …. nói riêng và huyện …. nói chung
ngày càng giàu mạnh, văn minh và phát triển bền vững.
Như vậy, nguyên tắc tập trung dân chủ là sự kết hợp, sự thống nhất biện chứng của
hai mặt tập trung và dân chủ. Về bản chất khoa học của vấn đề này, không có sự
tách rời hay đối lập giữa tập trung và dân chủ. Dân chủ chỉ đúng nghĩa khi được
thực hiện trên cơ sở của tập trung, và tập trung thực sự phải là tập trung dân chủ.
Sự nhầm lẫn và thực hiện không đúng nguyên tắc này đã tạo ra một thứ tập trung
giả hiệu không trên cơ sở dân chủ, cũng giống như cố tình tạo ra một thứ dân chủ
hình thức không dựa trên cơ sở tập trung. Tuyệt đối hoá mặt tập trung hay dân chủ
đều có thể dẫn tới những sai lầm có hại cho sự lãnh đạo và sức chiến đấu của
Đảng. Đó còn là cơ sở nảy sinh những “ông quan cách mạng” mà Bác Hồ đã nhiều

lần nhắc nhở, phê phán.