GIÁO DỤC CẢI TẠO NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM PHÁP

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA TÂM LÝ HỌC
------
BÀI NIÊN LUẬN
ĐỀ TÀI :
GIÁO DỤC CẢI TẠO NGƯỜI CHƯA
THÀNH NIÊN PHẠM PHÁP
Giáo viên hướng dẫn : Trần Thu Hương
Sinh viên : Trần Xuân Anh
lớp : K46-Tâm lý
1
Niên luận Trần Xuân Anh
H Ni, 5- 2004
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
2
Niên luận Trần Xuân Anh
CHNG I
T VN
1. Lí DO CHN TI
Trong cụng cuc i mi ca t nc ta, c bit v phng din
kinh t din ra s thay i t c ch tp trung quan liờu sang c ch th
trng nh hng xó hi ch ngha. Theo s iu tit ca nh nc chỳng
ta ó t c nhiu thnh tu mang ý ngha to ln v mt kinh t, chớnh
tr, vn húa, xó hi ngy cng phong phỳ v a dng, i sng con ngi
ngy cng mt nõng cao. Nht l giỏo dc c ci cỏch v ngy mt phỏt
trin, giỏo dc c xem l quc sỏch hng u, tr em c quan tõm v
chm súc nhiu hn, cht lng giỏo dc ngy cng tt hn. Nhng bờn
cnh ú s thay i nhanh chuyn bin nhiu mt ó lm cho mụi trng
sng tr nờn phc tp hn, vi s du nhp t ca nhiu ngun vn húa
khỏc nhau, nhiu quc gia khỏc nhau, dn n s phỏt trin ca nhiu vn

xó hi bc xc, xó hi cng tr nờn nhiu t nn xó hi, c bit l vn
tr em v thnh niờn phm ti ngy cng nhiu. õy l vn nhc nhi
trong mi gia ỡnh v xó hi.
Hin nay, t l tr em v thnh niờn phm phỏp l khỏ cao, theo s
liu thng kờ nm 1997 s tr em phm phỏp cỏc tnh chim 15 - 18%
trong ú bao gm cỏc ti danh nh trm cp ti sn cụng dõn 87, 83% git
ngi 0, 95%, cp git 87, 88%, buụn bỏn ma tỳy 0, 3%, ỏnh bc 1, 4%,
la o 10, 8%.... Rừ rng õy l mt vn ht sc lo ngi i vi tỡnh
hỡnh hin nay, vn t ra l cn phi gii quyt nh th no? a ra
phng phỏp ni dung giỏo dc tr em v thnh niờn phm ti mt cỏch
ỳng n vn dng vo giỏo dc ci to cỏc em ó phm ti hũa nhp xó
hi v a cỏc em tr thnh nhng ngi cú ớch cho xó hi l vụ cựng cn
thit cú ý ngha quan trng. õy luụn l mi quan tõm bc xỳc, l vn
cp nht mang ý ngha thit thc trc mt v lõu di, cha ng trong nú
tớnh nhõn vn sõu sc nhm tụn trng v bo v nhõn cỏch cỏc em, chun b
hnh trang cho cuc sng cỏc em mt cỏch y v chu ỏo nht, a cỏc
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
3
Niên luận Trần Xuân Anh
em tỏi hũa nhp xó hi tr thnh nhng ngi cú ớch cho xó hi. õy chớnh
l mt s chun b cho tng lai ca t nc.
õy cng chớnh l lý do tụi chn ti giỏo dc ci to nhng
ngi cha thnh niờn phm ti lm niờn lun.
II. MC CH NGHIấN CU
- Nghiờn cu mt cỏch h thng, theo quan im lý lun ca ch
ngha Mac - Lờnin, ca ng v nh nc ta v vn giỏo dc v ci to
ngi cha thnh niờn phm ti.
- Phõn tớch thc trng phm ti ca tr em v thnh niờn nc ta
hin nay, nguyờn nhõn dn n quỏ trỡnh phm ti, t ú ra mt s
phng hng v gii phỏp c th nhm gii quyt vn phm ti ca tr

em v thnh niờn.
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
4
Niên luận Trần Xuân Anh
CHNG II.
NI DUNG NGHIấN CU
I. C S Lí LUN
1. NHNG KHI NIM CN LM Rế
1.1 Khỏi nim giỏo dc
L hot ng cú mc ớch cú k hoch nhm truyn li cho th h
sau vi kinh nghim xó hi lch s, hỡnh thnh nhõn cỏch theo nhng yờu
cu ca xó hi nht nh, chun b cho con ngi bc vo mt cuc
sng xó hi v lao ng sn xut.
S nghip giỏo dc ũi hi tỡm ra nhng quy lut tõm lý ca vic
hỡnh thnh nhõn cỏch, nghiờn cu nhng phng phỏp hỡnh thc mi
m bo cho quỏ trỡnh giỏo dc t hiu qu cao. Giỏo dc cn c xem
xột nh quỏ trỡnh tỏc ng qua li ca nh giỏo dc v ngi c giỏo
duc. Tõm lý hc nghiờn cu cỏc quy lut hỡnh thnh con ngi nh mt
nhõn cỏch trong iu kin ca mt h thng giỏo dc cú mc ớch v cú t
chc.
Nghiờn cu nhng nguyờn tc v c thự ca cụng tỏc giỏo dc cỏc
giai on la tui khỏc nhau.
Trong hot ng bo v phỏp lut, hot ng giỏo dc nhm xõy
dng ý thc tuõn th phỏp lut cho mi ngi dõn. Giỏo dc cho mi cụng
dõn cú thỏi ỳng n vi vic tuõn th phỏp lut cú tỏc dng rn e v
phũng nga ti phm.
Giỏo dc ci to v cm húa nhng ngi phm ti, thụng qua hot
ng giỏo dc giỳp cho ngi phm ti loi b phm cht tõm lý tiờu cc
v hỡnh thnh nhng phm cht tõm lý tớch cc a h tr v vi xó hi.
1.2 Khỏi nim giỏo dc ci to phm nhõn.

Giỏo dc ci to phm nhõn l mt quỏ trỡnh ci bin nhng phm
cht tõm lý tiờu cc ó cú phm nhõn. ng thi xõy dng, hỡnh thnh
khụi phc phỏt trin nhng thuc tớnh tõm lý tớch cc, tin b giỳp cho
phm nhõn ỏp ng c nhu cu xó hi.
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
5
Niên luận Trần Xuân Anh
Giỏo dc ci to phm nhõn l giỏo dc li ln hai, õy l quỏ trỡnh
giỏo dc rt phc tp.
Giỏo dc li ln hai phi thc hin hai vic.
Th nht: Anh phi xúa b tt c cỏc thuc tớnh tõm lý ó c hỡnh
thnh trong hot ng, tt c cỏc thuc tớnh tõm lý c hỡnh thnh nú ó
n sõu vo nhõn cỏch nờn rt khú loi b
Th hai: Phi xõy dng cỏi mi trong thi gian khụng nhiu.
1.3 Khỏi nim tr v thnh niờn
Tr v thnh niờn l ngi cha hon thin v mt sinh hc v nhõn
cỏch v tỡnh dc. Trong chng mc no ú tr em cha chu trỏch nhim
hỡnh s.
Tr v thnh niờn phm phỏp theo lut hỡnh s l ngi t 12 tui
n di 18 tui.
Vy tr v thnh niờn l ngi cha hon thin v mt sinh lý, nhõn
cỏch v tỡnh dc cú tui c phỏp lut quy nh t 12 tui n di
18 tui v cha chu trỏch nhim hỡnh s.
1.4 Tr em phm phỏp l ngi di 16 tui cú hnh vi vi phm
nhng iu m phỏp luõt cm lm hoc khụng lm, lm khụng ỳng nhng
iu m phỏp lut bt phi lm.
Khỏi nim tr phm phỏp v c bn ng ngha vi khỏi nim tr em
lm trỏi phỏp lut.
1.5. Tr em phm ti l ngi 14 tui, n cha 16 tui cú
hnh vi vi phm nhng iu ó c quy nh trong b lut hỡnh s, cú

cht liu cu thnh ti phm v c x lý bng hỡnh pht khi cú bn ỏn kt
ti ó cú hiu lc ca tũa ỏn.
1.6 V thnh niờn phm ti l nhng ngi t 15 tui n cha
18 tui cú hnh vi vi phm cỏc quy phm phỏp lut ó c bn ỏn kt ti,
cú hiu lc ca tũa ỏn.
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
6
Niên luận Trần Xuân Anh
2. c im tõm lý c bn ca tr em v thnh niờn cú hnh vi phm phỏp
Tr em v thnh niờn hay gi l la tui thiu niờn, tui ny l
thi k chuyn i mnh m v sinh lý v tõm lý nhng mc khụng
ng u. Chỳng thng th hin tõm lý rt khỏc nhau tng gii tớnh,
trong giai on ny hot ng ch o ca tr l hc tp nhng ũi hi mt
giao tip xó hi rt ln chớnh vỡ vy m khụng ớt nhng tr em biu hin
hnh vi vi phm, vỡ tui ny cỏc em u cú tham s chung thớch tr
thnh ngi ln v c mi ngi tha nhn. Do ú, giai on ny
cn phi cú bin phỏp giỏo dc ỳng mc vỡ tr giai on ny rt hay t
trng, nhu cu giao lu bn bố ln vỡ mt s bớ mt ca la tui cỏc em
thng th l vi nhau. Do vy nu ngi ln khụng hiu v tụn trng cỏc
em ó xỳc phm n lũng t trng ca cỏc em v khi tr b xỳc phm s
dn n tõm lý tiờu cc v thng cú hnh vi lch chun v mt o c v
vi phm phỏp lut.
c im ni bt trong thi k ny l, nh mt s a tr cú nhu cu
c va lũng trong s quan tõm ca gia ỡnh b m, do vy m chỳng sn
sng di trỏ l phng thc biu hin thớch nghi vi mụi trng gia ỡnh
v xó hi.
Bờn cnh ú, chỳng thng th hin thụng qua quỏ trỡnh hc tp
kộm, mc dự chỳng cú s phỏt trin v mt thn kinh bỡnh thng, nhng
do kh nng nhn thc kộm nhng a tr cú khuyt tt v c th bn thõn
chỳng rt t ti trong tip xỳc ng x, do vy chỳng rt d b vi phm phỏp

lut.
Do phỏt trin giai on ny ũi hi a tr v mt ng x rt cao,
cho nờn nhng tr em cú hnh vi vi phm thng th hin tớnh tiờu cc ca
tuyn ng x. Trc khi tui thiu niờn phm ti, theo cỏc nh xó hi hc
cú 83% cỏc em cú nhng biu hin vi phm phỏp lut cỏc mc khỏc
nhau, 10% vi phm chun mc o c nh quan h b m, ngi ln tui.
Nh vy, cho ta thy a tr ban u cha cú biu hin vi phm, sau
ny cú quan h mi ny sinh theo chiu hng nht nh.
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
7
Niên luận Trần Xuân Anh
c im tõm lý c bn ca tr em cú hnh vi vi phm cũn th hin
theo hng giao ng dn, cú ngha l nhng a tr ú ó biu hin ti
phm mc no ú thỡ d dng xy ra hnh vi vi phm phỏp lut. Nhỡn
chung, nhng a tr suy thoỏi bao gi cng mc phi suy thoỏi o c.
Chớnh vỡ vy giỏo dc o c khụng ch cú gia ỡnh m cn ũi
hi nh trng v ton xó hi quan tõm, thng biu hin qua nhu cu
hng thỳ, nhng nhn thc ỳng n v giỏo dc ci to phm nhõn nú cú
tm quan trng nh th no i vi vic phỏt trin v hỡnh thnh nhõn cỏch.
Cỏc em cú rt nhiu c m hoi bóo nh hỡnh cho cụng vic sau
ny ra trng sm tỏi hũa nhp gia ỡnh v cng ng sm tr thnh
ngi cú ớch cho xó hi.
3. Mt s quan im v giỏo dc ci to tr em phm ti trc v nay.
Giỏo dc tr phm ti l vic lm ht sc quan trng v l cụng vic
ca ton xó hi c bit l cỏc c quan phỏp lut
Trong cỏc tri lao ng ci to trong cuc sng bỡnh thng thúi
quen phm ti bt u Tan bin dn dn bi nú khụng cng c bng thc
t ti phm v s lp li mt cỏch cú ý thc cỏc hnh vi ti phm. Phm
nhõn chúng ho mỡnh vo hot ng lao ng, hc tp v hot ng tp th
thỡ ú l iờự kin thun li quỏ trỡnh ci to t kt qu.

i vi phỏp lut hỡnh pht l bin phỏp hn ch vi ngi phm ti.
Hỡnh pht l bin phỏp cng ch khụng ch nhm trng tr m cũn giỏo
dc h tr thnh ngi cú ớch cho xó hi, cú ý thc tuõn theo phỏp lut,
ngn nga h phm ti mi. Nh vy hỡnh pht cú 3 mc ớch: trng tr, ci
to v giỏo dc ngi phm ti.
Mc ớch ca giỏo dc ci to ngi phm ti cũn cú c s khỏc. Nú
da trờn c s tõm lý con ngi cú kh nng thay i di tỏc ng ca
mụi trng bờn ngoi c t chc thụng qua cỏc hot ng v giao tip ti
tri ci to, s n hi tõm lý l tin tõm lý c bn cho kh nng ci
to giỏo dc. Mc ớch k trờn ca hỡnh pht t c bng cỏc bin phỏp
khỏc nhau, s thm thớa ca phm nhõn do hiu qu ca s trng pht
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
8
Niên luận Trần Xuân Anh
mang li ch t c khi yờu cu ca nI giam gi v thi hn cú hiu lc
ca hỡnh pht c thc hin mt cỏch nghiờm ngt.
Nhng mc ớch phũng ng ca hỡnh pht cú c s tõm lý khỏc. Cỏc
iu kin giam gi v bu khụng khớ tõm lý c hỡnh thnh trong quỏ
trỡnh chp hnh hỡnh phỏt, nú tỏch ngi phm ti khi mụi trng phm
ti.
Vic tip nhn ch qun cỏc bin phỏp trng tr ph thuc vo cỏc
hỡnh thc ca ch ci to, quan nim ca phm nhõn vi ti li ca
mỡnh. Cỏn b qun giỏo cn bit tng nhúm phm nhõn v tng phm nhõn
x nhn thc v chi qua cỏc hn ch ca ci to nh th no. Trong tri
phng tin ch yu ci to l ch lao ng v hc tp. Cỏc thnh
phn ny nht thit phi c phi hp vi ch , vi s t chc hot
ng c thự ca tri nhm giỏo dc ci to ngi phm ti.
Trong hot ng giỏo dc ci to tỏc ng giỏo dc c thc hin
cựng vi ch , nhng yờu cu bt buc ú l phi cỏch ly h khi xó hi,
buc h phi lao ng tham gia vo nhng cuc giao tip, phi lnh hi

nhng kin thc kinh nghim tham gia vo lao ng. ỳng nh F.ANG
GHEN ó nhn nh lao ng ó to ra con ngi. Lao ng cú th v cn
phi ci to k n bỏm ngi phm ti cú tõm lý sng da dm, giỳp cho h
tỡm ra c ch ng ca mỡnh trong cuc sng. Nhng lm c iu
ú, lao ng khụng ch l cụng vic th lc c bit. A.X.Ma Ca ren co ó
vit: Lao ng m khụng din ra ng thi vi nn giỏo dc, vi giỏo dc
chớnh tr v xó hi thỡ khụng em li kt qu giỏo dc tt .
Quỏ trỡnh lao ng phi l c s tip thu nhng quan nim v li
ớch xó hi v thúi quen. Rốn luyn thúi quen trong lao ng to nhp iu
chung cho quỏ trỡnh lao ng.
Nhng iu kin c to ra t c mc ớch ci to tri ũi
hi nhng ngi phm ti phi n lc lao ng thng xuyờn: Ch cú n
lc lao ng thng xuyờn mi to ra thúi quen, v sau ú mi to ra nhu
cu trong lao ng A.G cụ va li p.
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
9
Niên luận Trần Xuân Anh
Giỏo dc lao ng nht thit phi to ra c vt cht trong lao
ng. Cn to iu kin h quyt tõm dn dn, h thy rừ rng lao
ng l c s to cho h phn vinh. Nh vy x hỡnh thnh c h s
tụn trong i vi lao ng ca mỡnh v sau ú tụn trng i vi lao ng
ca ngi khỏc.
Hc tp cng cú vai trũ ln trong giỏo dc ci to. Hc tp l phng
tin truyn t kinh nghim xó hi tớch cc, trong ci to quỏ trỡnh hc tp
rt phc tp: Nú khụng ch cn thit truyn t nhng kinh nghờm xó
hi tớch cc m cũn rt cn thit xúa b nhng kinh nghim xó hi tiờu
cc ca ngi phm ti, lhc tp thng xuyờn kớch thớch t duy ca h,
i chiu kinh nghim ó cú vi kinh nghim mi lnh hi.
Cn s dng ti a thi gian tri hc tp nghip v v hc tp
kin thc ph thụng. Phm nhõn phi lnh hi nhng hiu bit cú th h

lai b r dng hn nhng thiu xút xó hi ca mỡnh. Bờn cnh ú cn
truyn t cho h kin thc phỏp lý.
Hot ng ci to nht thit phi giỏo dc cho phm nhõn nhu cu
thm m, vỡ sau ny nhu cu thm m x lm thay i cỏch c s ca h v
nhu cu thinh thn tr nờn phong phỳ hn lm thay i nhõn cỏch ca h.
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
10
Niên luận Trần Xuân Anh
CHNG III :
KT QU NGHIấN CU THC TIN
I. TèNH TRNG PHM TI CA NGI CHA THNH NIấN.
Trong tng s cỏc ti phm xõm phm trt t an ton xó hi, ti
phm c thc hin ngi cha thnh niờn luụn chim t l t 8-13%
mi nm, c bit cú nm chim t l cao nh nm 1969 chim 29, 5%,
nm 1970 chim 22, 5%, nu ly nm 1976 l (100%) lm c s so sỏnh
vi cỏc nm sau thỡ s ngi b xột x tũa ỏn cỏc cp nm 1977 tng lờn
113%, nm1979 tng 117%, nm 1981 tng 121% tớnh trung bỡnh mi nm
s ngi cha thnh niờn b a ra xột x tng t 1-2%.
Theo s liu thng kờ ca B Ni V, trong nhng nm gn õy (sau
1986) ti phm c thc hin bi ngi cha thnh niờn chim t l t 9-
9, 2% so vi tng s v phm ti trong ton quc xy ra. Nu tớnh t nm
1978 - 1981 tng s ngi cha thnh niờn b bt gi tng lờn 42000 ngi.
Nh vy trung bỡnh mi nm s ngi cha thnh niờn b bt gi l 3000
ngi, con s ny phn ỏnh khụng chớnh xỏc thc trng ngi cha thnh
niờn b bt gi. Theo tớnh toỏn s b nm 1991, s v phm ti xy ra trong
ton quc c a vo thng kờ hỡnh s l 62.742 v (khụng k la o)
m trong ú ngi cha thnh niờn phm ti chim 9% trong tng s v
phm ti. Nh vy, s v phm ti c thc hin bi ngi cha thnh
niờn ó l 6.971 v. Nu mt v c thc hin bi mt ngi cha thnh
niờn thỡ s ngi cha thnh niờn phm ti ó lờn n 6.971 ngi. Rừ rng

rng mt na s v ngi cha thnh niờn phm ti khụng c a vo
thng kờ hỡnh s hng nm.
a bn xy ra nhng ti phm c thc hin bi ngi cha thnh
niờn ch yu cỏc thnh ph, th xó. Theo thng kờ hỡnh s v tng s
ngi cha thnh niờn phm ti thỡ a bn xy ra nhiu nht l H Ni
chim 10-12%, thnh ph H Chớ Minh chim t 18-19%. iu ú, phn
ỏnh iu kin a lý, kinh t, vn húa xó hi, mt dõn s cng nh tc
K46-Tâm lý học- Trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
11