Đánh giá thực trạng và một số kiến nghị nhằm nâng cao công tác chi trả Bảo hiểm xã hội ở huyện Cẩm Xuyên Hà Tĩnh

LỜI MỞ ĐẦU
Chính sách bảo hiểm xã hội đã được Đảng, Nhà nước ta thực hiện
từ năm 1960 của thế kỉ XX. Kể từ đó đến nay, chính sánh bảo hiểm xã
hội đã được phát huy, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của
những người lao động. Bảo hiểm xã hội (BHXH) luôn có mặt khi người
lao động gặp những rủi ro: ốm đau, bệnh tật, tai nạn, tuổi già và những
khó khăn khác trong cuộc sống.
Từ khi Bộ luật lao động ra đời, BHXH được thực hiện theo điều lệ
BHXH đã thực sự đi vào đời sống xã hội, kinh tế và chính trị, có tác
dụng tích cực trong mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng
lao động. Tổ chức BHXH đã khẳng định được hiệu quả hoạt động và vị
thế của mình trong nước, đạt được những kết quả rất đáng khích lệ. Bên
cạnh những thành tích đó BHXH Việt Nam vẫn còn có rất nhiều điểm
chưa phù hợp đặc biệt là trong giai đoạn phát triển hiện nay của đất
nước.
Trước thực tế đó, em đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: "Đánh giá
thực trạng và một số kiến nghị nhằm nâng cao công tác chi trả Bảo
hiểm xã hội ở huyện Cẩm Xuyên - Hà Tĩnh " làm luận văn tốt nghiệp
của mình.
Luận văn này được thực hiện với mục đích nêu lên sự cần thiết của
BHXH đối với người lao động làm rõ những vấn đề lý luận về công tác
1 | P a g e
chi trả tại BHXH huyện, những kết quả đạt được và những tồn tại cần
giải quyết để từ đó có những giải pháp nhằm thực hiện tốt công tác chi
trả BHXH tại BHXH huyện Cẩm Xuyên - Hà Tĩnh
Kết cấu luận văn ngoài lời nói đầu và kết luận gồm phần
Chương I: Lý luận chung về BHXH
Chương II: Công tác chi trả các chế độ BHXH tại huyện Cẩm
Xuyên –Hà Tỉnh
Chương III: Một số kiến nghị.
Luận văn đề cập đến một số vấn đề trong công tác chi trả BHXH,

đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả trong
công tác chi trả, đáp ứng được yêu cầu của người lao động trong công
cuộc đổi mới đất nước.
Đề tài này được hoàn thành với sự giúp đỡ rất tận tình của các
thầy cô giáo chuyên ngành, của Trung tâm Thông tin - Thư viện trường
Đại học QL và KD - HN. Đặc biệt là có sự hướng dẫn trực tiếp, nhiệt
tình của Giảng viên hướng dẫn.
2 | P a g e
CHƯƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI
1. SỰ CẦN THIẾT, ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN VÀ Ý NGHĨA CỦA
BHXH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ- XÃ HỘI
1.1 Sự cần thiết của BHXH.
Nền sản xuất hàng hoá càng phát triển thì vấn đề thuê mướn nhân
công diễn ra càng phổ biến, mâu thuẫn giữa chủ và thợ ngày càng gia
tăng. Đặc biệt khi người lao động không may gặp rủi ro, sự cố như: ốm
đau, bệnh tật, tai nạn lao động, mất việc làm… phải nghỉ việc. Khi rơi
vào những trường hợp này, các nhu cầu cần thiết không những không
mất đi mà còn tăng lên, thậm chí còn phát sinh ra nhiều nhu cầu mới
như: cần được khám chữa bệnh, điều trị khi ốm đau; cần người nuôi
dưỡng, chăm sóc khi gặp tai nạn, thương tật… Tổng thời gian nghỉ việc
người chủ không trả lương, làm cho người lao động càng gặp nhiều khó
khăn hơn và không yên tâm làm việc. Vì vậy, lúc đầu người chủ chỉ
cam kết trả công lao động nhưng sau đó đã phải cam kết cả việc bảo
đảm cho người lao động có một số thu nhập nhất định để họ trang trải
khi không may gặp những khó khăn đó.
Trong thực tế, nhiều khi các rủi ro trên không xẩy ra và người chủ
3 | P a g e
không phải chi ra đồng nào nhưng cũng có khi xảy ra dồn dập, buộc họ
phải bỏ ra một khoản tiền rất lớn mà họ không muốn. Do đó mâu thuẫn

chủ thợ càng trở nên vô cùng gay gắt. Khi những mâu thuẫn này kéo dài
nhà nước phải đứng ra can thiệp bằng cách: buộc giới chủ phải có trách
nhiệm hơn đối với người lao động mà mình sử dụng, thể hiện ở việc
phải trích ra một phần thu nhập của mình để hình thành quỹ. Sau đó
dùng nguồn quỹ này để trợ cấp cho người lao động và gia đình họ, khi
người lao động không may gặp những rủi ro và sự cố bất ngờ. Đồng
thời Nhà nước đứng ra bảo trợ cho quỹ. Bằng cách đó cả chủ và thợ đều
thấy mình có lợi và tự giác thực hiện, cuộc sống của người lao động
được đảm bảo. Người chủ được bảo vệ việc sản xuất kinh doanh diễn ra
bình thường, tránh được những xáo trộn không cần thiết.
Mối quan hệ ba bên nêu trên được thế giới quan niệm là Bảo hiểm
xã hội (BHXH) cho người lao động. Như vậy BHXH là một chế độ
pháp định bảo vệ người lao động, bằng cách thông qua việc tập trung
nguồn tài chính được huy động từ sự đóng góp của người lao động,
người sử dụng lao động (nếu có), sự tài trợ của Nhà nước nhằm trợ cấp
vật chất cho người được bảo hiểm và gia đình họ trong trường hợp bị
giảm hoặc mất thu nhập do gặp các rủi ro ốm đau, thai sản, tai nạn lao
động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động theo quy định của pháp luật
hoặc tử vong…
4 | P a g e
1.2 Đặc trưng cơ bản của BHXH.
BHXH là một chính sách xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi cho
người lao động do vậy BHXH có những đặc trưng cơ bản sau:
- BHXH đảm bảo cho người lao động trong và sau quá trình lao
động.
- Các rủi ro của người lao động liên quan đến thu nhập của họ như:
ốm đau, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, thai sản, mất việc làm, già
yếu, chết… Do những rủi ro này mà người lao động bị giảm hoặc mất
nguồn thu nhập, họ cần phải có khoản thu khác bù vào để ổn định cuộc
sống, thông qua BHXH nguồn thu nhập này được đảm bảo.

- Sự đóng góp của các bên tham gia BHXH: Người lao động muốn
được quyền hưởng trợ cấp BHXH phải có nghĩa vụ đóng BHXH; người
sử dụng lao động cũng phải có nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao
động mà mình thuê mướn. Quỹ BHXH dùng để chi trả các trợ cấp khi
có nhu cầu phát sinh về BHXH.
- Các hoạt động BHXH được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật,
các chế độ BHXH cũng do luật định, Nhà nước bảo hộ các hoạt động
của BHXH.
1.3 Ý nghĩa của BHXH:
Ra đời và phát triển cùng với nền kinh tế thị trường, BHXH đã có
mặt ở hầu hết các nước trên thế giới. Trình độ phát triển của BHXH
5 | P a g e
được quyết định bởi mức độ phát triển của nền kinh tế, nền kinh tế càng
phát triển thì mức độ hoàn thiện của BHXH ngày càng cao và với
những đặc trưng riêng có của mình BHXH đã có ý nghĩa thiết thực đối
với sự phát triển kinh tế xã hội như sau:
• Đối với người lao động:
Trong giai đoạn hiện nay khi đất nước đang ngày càng hoàn thiện
quá trình công nghiệp hoá- hiện đại hoá thì những "rủi ro" như ốm đau,
tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp, thai sản, mất việc làm… lại diễn ra
một cách thường xuyên và ngày càng phổ biến hơn, phức tạp hơn. Khi
những rủi ro này xảy ra sẽ gây khó khăn cho người lao động vế cả vật
chất lẫn tinh thần, ảnh hưởng không tốt cho cả cộng đồng.
Với tư cách là một trong những chính sách kinh tế xã hội của Nhà
nước, BHXH sẽ góp phần trợ giúp cho cá nhân những người lao động
gặp phải rủi ro, bất hạnh bằng cách tạo ra cho họ những thu nhập thay
thế, những điều kiện lao động thuận lợi… giúp họ ổn định cuộc sống,
yên tâm công tác, tạo cho họ một niềm tin vào tương lai. Từ đó góp
phần quan trọng vào việc tăng năng suất lao động cũng như chất lượng
công việc cho xí nghiệp nói riêng và cho toàn xã hội nó chung.

• Đối với xã hội:
Quỹ BHXH là một nguồn tài chính độc lập ngoài ngân sách Nhà
nước do các bên tham gia BHXH đóng góp nhằm phân phối lại theo luật
định cho mọi thành viên khi bị ngừng hoặc giảm thu nhập gây ra do tạm
6 | P a g e
thời hay vĩnh viễn mất khả năng lao động. Quỹ BHXH không những tác
động tới quá trình phát triển kinh tế của đất nước mà còn góp phần tạo
ra những cơ sở sản xuất kinh doanh mới, việc làm mới cho người lao
động, từ đó giải quyết tình trạng thất nghiệp, tăng thu nhập cho người
lao động… dưới nhiều hình thức khác nhau như hình thức đầu tư phát
triển phần "nhàn rỗi" của quỹ.
Như vậy, BHXH là một trong những chính sách xã hội quan trọng
không thể thiếu của mỗi quốc gia nhằm ổn định đời sống kinh tế - xã
hội và góp phần làm vững chắc thể chế chính trị.
2. NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA BHXH

2.1. Quyền hạn và trách nhiệm của các bên tham gia BHXH
2.1.1 Người lao động
* Quyền hạn
- Được nhận sổ BHXH.
- Được nhận lương hưu hoặc trợ cấp kịp thời, đầy đủ thuận tiện khi
có đủ điều kiện hưởng BHXH theo quy định tại Điều lệ này.
- Khiếu nại với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khi người sử
dụng lao động hoặc tổ chức BHXH có hành vi vi phạm Điều lệ BHXH.
* Trách nhiệm
- Đóng BHXH theo đúng quy định.
7 | P a g e
- Thực hiện đúng các quy định về việc lập hồ sơ để hưởng chế độ
BHXH.
- Bảo quản, sử dụng sổ BHXH và hồ sơ về BHXH đúng quy định.

2.1.2 Người sử dụng lao động
*Quyền hạn
- Từ chối thực hiện những yêu cầu không đúng với quy định của
Điều lệ BHXH.
- Khiếu nại với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền khi cơ quan
BHXH có hành vi vi phạm Điều lệ BHXH.
* Trách nhiệm
- Đóng BHXH theo đúng quy định.
- Trích tiền lương của người lao động để đóng BHXH đúng quy
định.
- Xuất trình các tài liệu, hồ sơ và cung cấp thông tin liên quan khi
có kiểm tra, thanh tra về BHXH của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
2.1.3 Cơ quan bảo hiểm xã hội
* Quyền hạn
- Trình thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm
quyền các quy định để quản lí việc thu, chi BHXH và để xác nhận đối
tượng hưởng các chế độ BHXH quy định tại Điều lệ này.
- Tổ chức phương thức quản lý quỹ BHXH để đảm bảo thực hiện
các chế độ BHXH có hiệu quả.
8 | P a g e
- Tuyên truyền, vận động để mọi người tham gia thực hiện BHXH.
- Từ chối việc chi trả chế độ BHXH cho các đối tượng được hưởng
chế độ BHXH khi có nghi vấn và có khi có kết luận của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền về hành vi man trá, làm giả hồ sơ, tài liệu.
* Trách nhiệm
- Tổ chức thu, quản lý, sử dụng quỹ BHXH đúng quy định.
- Thực hiện các chế độ BHXH đúng quy định tại điều lệ này.
- Tổ chức việc chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH kịp thời, đầy
đủ, thuận tiện.
- Giải quyết các tranh chấp, khiếu nại về BHXH.

- Thông báo định kỳ hàng năm về tình hình thực hiện BHXH đối
với người sử dụng lao động và người lao động.
2.2. Nguồn quỹ BHXH
Quỹ BHXH tập trung những đóng góp bằng tiền của những người
tham gia BHXH hình thành một quỹ tiền tệ tập trung để chi trả cho
những người được hưởng BHXH và gia đình họ khi họ bị giảm hoặc
mất thu nhập do bị giảm, mất khả năng lao động hoặc mất việc làm.
Như vậy quỹ BHXH là một quỹ tiêu dùng, đồng thời là một quỹ dự
phòng; nó vừa mang tính kinh tế vừa mang tính xã hội rất cao và là điều
kiện hay cơ sở vật chất quan trọng nhất đảm bảo cho toàn bộ hệ thống
BHXH tồn tại và phát triển.
Quỹ BHXH hình thành và hoạt động đã tạo khả năng giải quyết
9 | P a g e
những rủi ro của tất cả những người tham gia với tổng dự trữ ít nhất,
giúp cho việc giàn trải rủi ro được thực hiện theo cả hai chiều không
gian và thời gian, đồng thời giúp giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người
sử dụng lao động, tiết kiệm chi cho cả Ngân sách nhà nướcvà ngân sách
gia đình.
Quỹ được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Trước hết đó là
phần đóng góp của người sử dụng lao động, người lao động và nhà
nước, đây là nguồn chiếm tỉ trọng lớn nhất và cơ bản của quỹ. Thứ hai là
phần tăng thêm do bộ phận nhàn rỗi tương đối của quỹ được tổ chức
BHXH chuyên trách đưa vào hoạt động sinh lời. Thứ ba là phần nộp
phạt của những cá nhân và tổ chức kinh tế vi phạm luật lệ về BHXH.
Phần lớn các nước trên thế giới, quỹ BHXH đều được hình thành từ các
nguồn nêu trên. Tuy nhiên phương thức đóng góp và mức đóng góp của
các bên tham gia có khác nhau.
* Về phương thức đóng góp
BHXH của người lao động và người sử dụng lao động vẫn còn hai
quan điểm:

Quan điểm thứ nhất: căn cứ vào mức lương cá nhân và quỹ lương của cơ
quan đơn vị.
Quan điểm thứ hai: căn cứ vào mức thu nhập cơ bản của người lao động
được cân đối chung trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân để xác định mức
đóng.
10 | P a g e
* Về mức đóng góp
Nhìn chung mức đóng góp BHXH ở các nước rất khác nhau, phụ
thuộc vào sự phát triển của xã hội và khả năng kinh tế. Ở các nước phát
triển thì tỉ lệ đóng cao, thường từ 40-50% tổng quỹ tiền lương. Ở các
nước đang phát triển tổng mức đóng từ 15-25% tổng quỹ tiền lương,
trong đó người sử dụng lao động đóng khoảng 2/3 và người lao động
khoảng 1/3. Có một số nước mức đóng góp thấp từ 6-10% tổng quỹ tiền
lương.
Nhà nước chỉ giảm thuế đối với các khoản đóng BHXH hoặc hỗ
trợ về tiền lương đối với người lao động khó khăn.
Ở nước ta, theo quy định tại Điều 149 - Chương XII- BHXH của
Bộ luật Lao động và được cụ thể hoá ở Điều 36- chương III của Điều lệ
BHXH ban hành kèm theo Nghị định 12/CP ngày 26/1/1995 của Chính
phủ thì mức đóng góp tỉ lệ 20% tổng quỹ tiền lương, trong đó:
- Người sử dụng lao động đóng 15% tổng quỹ tiền lương
- Người lao động đóng 5% tiền lương.
Quỹ BHXH càng phát triển thì gánh nặng chi trả BHXH từ ngân
sách Nhà nước hiện nay sẽ giảm dần, điều đó cũng có nghĩa là ngân sách
Nhà nước có thêm nguồn để thực hiện tăng quỹ lương cho người lao
động, giúp họ chăm lo toàn diện đời sống của mình và đầu tư xây dựng
phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
2.3. Nội dung chi của quỹ BHXH
11 | P a g e
Tại hội nghị quốc tế về lao động hàng năm, tổ chức quốc tế về lao

động (ILO) đã thông qua công ước 102 (6/1952), công ước đầu tiên về
những quy phạm tối thiểu của BHXH gồm 9 chế độ trợ cấp như sau:
1. Chăm sóc y tế
2. Trợ cấp ốm đau
3. Trợ cấp tuổi già
4. Trợ cấp thất nghiệp
5. Trợ cấp tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp
6. Trợ cấp gia đình
7. Trợ cấp thai sản
8. Trợ cấp tàn tật
9. Trợ cấp tử tuất.
Công tác BHXH đã hình thành và phát triển ở từng nước khác nhau,
không phải nước nào cũng thực hiện đủ 9 chế độ trên và không phải
nước nào cũng có đủ đối tượng, phạm vi áp dụng, nguồn hình thành quỹ
giống nhau mà tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế, chính trị - xã hội của
từng nước để áp dụng cho phù hợp.
Nội dung chi trả quỹ BHXH ở nước ta hiện nay, theo điều 2 chương
1 - nguyên tắc chung của điều lệ BHXH ban hành kèm theo nghị định
12/CP ngày 26/1/1995 của Chính phủ quy định các chế độ sau:
1. Chế độ trợ cấp ốm đau
2. Chế độ trợ cấp thai sản
12 | P a g e
3. Chế độ trợ cấp tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp
4. Chế độ hưu trí
5. Chế độ tử tuất.
2.4 Quản lý chi Bảo hiểm xã hội
Tổng giám đốc BHXH Việt Nam đã ban hành Quy định chung về
Quản lý chi trả các chế độ BHXH thuộc hệ thống BHXH Việt Nam kèm
theo Quyết định số 2903/1999/QĐ-BHXH ngày 24/12/1999 như sau:
(1) BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung

là BHXH tỉnh), BHXH các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh
(gọi chung là BHXH huyện) là cơ quan tổ chức chi trả BHXH theo đúng
chế độ, chính sách của Nhà nước, đảm bảo chi trả kịp thời, đầy đủ cho
các đối tượng hưởng BHXH.
(2) Việc chi trả các chế độ BHXH do BHXH tỉnh, huyện chi trả
trực tiếp hoặc uỷ quyền cho đại diện chi trả ở xã, phường và đơn vị sử
dụng lao động phải đảm bảo đúng nguyên tắc quản lý tài chính. Cơ quan
BHXH có trách nhiệm quản lý chặt chẽ các đối tượng hưởng BHXH,
tình hình biến động tăng, giảm đối tượng, số tiền chi trả theo từng tháng
và đảm bảo an toàn nguồn tiền mặt trong quá trình chi trả. BHXH tỉnh
huyện phía chấp hành chế độ kế toán, thống kê theo quy định của Nhà
nước, quy định của tổng giám đốc BHXH Việt Nam.
(3) BHXH các cấp có quyền ngừng hoặc từ chối chi trả cho đối
tượng hưởng BHXH khi có kết luận của cơ quan Nhà nước có thẩm
13 | P a g e
quyền về hành vi sai phạm để hưởng BHXH.
(4) Đơn vị sử dụng lao động, đại diện chi trả ở xã, phường được
cơ quan BHXH uỷ quyền chi trả các chế độ BHXH cho người lao động
đảm bảo chi trả kịp thời, đầy đủ. Thực hiện thanh quyết toán với cơ quan
BHXH, quản lý lưu giữ chứng từ kế toán theo các quy định hiện hành
của Nhà nước và của BHXH Việt Nam, có trách nhiệm cung cấp đầy đủ
hồ sơ, chứng từ chi trả BHXH khi có yêu cầu kiểm tra, phúc tra, thanh
tra chi trả BHXH của các cơ quan thuộc hệ thống BHXH Việt Nam và
các cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước.
• Quy trình chi BHXH
Đảm bảo những quy định chung về quản lý chi, phòng Kế hoạch
Tài chính đã thực hiện chi BHXH như sau:
* Phân cấp chi trả:
- Chi lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng
+ BHXH tỉnh không trực tiếp chi trả.

+ BHXH huyện thực hiện theo 2 mô hình:
• Ký hợp đồng với phường, xã để chi trả lương hưu, mất sức lao
động (MSLĐ), tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp (TNLĐ-BNN), tử
tuất, người phục vụ TNLĐ-BNN, cán bộ xã phường (CBXP).
• BHXH huyện phải thực hiện tổng hợp những đối tượng chết, hết
thời hạn hưởng (chế độ tử tuất, MSLĐ), vi phạm pháp luật, vắng mặt
quá thời gian quy định không rõ lý do, gửi BHXH tỉnh lập danh sách cho
14 | P a g e
tháng sau.
- Chi chế độ BHXH một lần
+ BHXH huyện trực tiếp chi trả trợ cấp một lần cho: Người đang
làm việc trong các đơn vị sử dụng lao động BHXH huyện quản lý và
thân nhân của những đối tượng là hưu công nhân viên chức, hưu quân
đội đã qua đời.
+ BHXH tỉnh uỷ quyền cho BHXH huyện chi trả toàn bộ chế độ
trợ cấp một lần, cho các đối tượng đang làm việc trong các đơn vị sử
dụng lao động do BHXH tỉnh trực tiếp quản lý.
- Chi trợ cấp ốm đau, thai sản, dưỡng sức
+ BHXH tỉnh, huyện không trực tiếp chi cho đối tượng được
hưởng trợ cấp ốm đau, thai sản, dưỡng sức mà uỷ quyền thông qua đơn
vị sử dụng lao động tổ chức chi trả. Đơn vị sử dụng lao động có quyền
quản lý chứng từ gốc.
+ Hàng quý, sau khi đã cấp tiền thanh toán cho đơn vị sử dụng lao
động, BHXH huyện lập báo cáo tổng hợp chi ốm đau, thai sản, dưỡng
sức kèm theo danh sách lao động nghỉ hưởng lương trợ cấp ốm đau, thai
sản đã được thẩm định. Trên cơ sở báo cáo của BHXH các huyện, thị và
biểu tổng hợp chi ốm đau, thai sản, dưỡng sức đối với những đơn vị sử
dụng lao động tỉnh trực tiếp quản lý, BHXH tỉnh lập báo cáo tổng hợp
ốm đau, thai sản, dưỡng sức trên địa bàn toàn tỉnh để gửi về BHXH Việt
Nam.

15 | P a g e
+ BHXH tỉnh chịu trách nhiệm chi đóng Bảo hiểm y tế vào tháng
1 hàng năm cho các đối tượng hưởng chế độ BHXH hàng tháng, hàng
quý căn cứ vào danh sách đối tượng tăng, giảm đóng bổ sung hoặc giảm
số thẻ Bảo hiểm y tế cho quý sau. Cuối năm, căn cứ vào sổ đối tượng
hàng tháng được cấp thẻ Bảo hiểm y tế của các quý trong năm đối chiếu
thanh lý hợp đồng. BHXH huyện thực hiện tiếp nhận và cấp thẻ Bảo
hiểm y tế theo danh sách của BHXH tỉnh:
+ Đối tượng là những người đã nghỉ việc hưởng hưu trí, MSLĐ,
TNLĐ - BNN, trước 01/01/1995 hay được giải quyết hưu và trợ cấp
BHXH từ 01/01/1995 trở đi nhưng do nguồn ngân sách cấp theo quy
định, được tính bằng 3% tổng số tiền lương hưu, trợ cấp (không tính
phụ cấp khu vực).
+ Đối tượng là những người đã nghỉ việc hưởng hưu trí, TNLĐ
-BNN từ 01/01/1995 trở đi do nguồn quỹ BHXH chi, được tính bằng
3% tổng số tiền lương hưu, trợ cấp (không tính phụ cấp khu vực).
* Lập, xét duyệt dự toán chi BHXH:
Dự toán chi BHXH cho đối tượng hưởng BHXH được lập hàng năm
phản ánh đầy đủ nội dung từng khoản chi:
- Chi các chế độ BHXH từ nguồn ngân sách Nhà nước
+ Chi hàng tháng (thường xuyên): Lương hưu cho đối tượng là
hưu quân đội và hưu công nhân viên chức, trợ cấp BHXH cho đối tượng
hưởng chế độ MSLĐ, trợ cấp theo Quyết định số 91 TNLĐ - BNN,
16 | P a g e
người phục vụ TNLĐ - BNN, người hưởng tuất (tuất cơ bản và tuất
nuôi dưỡng)
+ Trợ cấp một lần: Trợ cấp tuất đối với người hưởng chế độ hưu
(quân đội, công nhân viên chức), MSLĐ, TNLĐ - BNN, mai táng phí
đối với người hưởng chế độ hưu (quân đội, công nhân viên chức),
MSLĐ, TNLĐ - BNN.

+ Chi đóng Bảo hiểm y tế cho các đối tượng hưởng chế độ
BHXH hàng tháng (hưu trí, MSLĐ, TNLĐ -BNN).
+ Trang cấp dụng cụ phục hồi chức năng cho người bị tai nạn lao
động
+ Lệ phí chi trả.
+ Chi khác (nếu có).
- Chi các chế độ BHXH từ nguồn quỹ BHXH
+ Chi hàng tháng: lương hưu (quân đội, công nhân viên chức), trợ
cấp BHXH cho đối tượng hưởng chế độ TNLĐ - BNN, người phục vụ
TNLĐ - BNN, cán bộ xã phường (CBXP), người hưởng tuất (tuất cơ
bản và tuất nuôi dưỡng).
+ Trợ cấp một lần: Trợ cấp cho người lao động nghỉ việc nhưng
chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hàng tháng (theo Điều 28 Điều lệ BHXH
ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP ngày 26/01/1995 của Chính
phủ), trợ cấp cho người lao động có thời gian đóng BHXH trên 30 năm,
trợ cấp một lần cho cán bộ xã phường, trợ cấp TNLĐ - BNN, trợ cấp tử
17 | P a g e
tuất một lần đối với người đang lao động, người hưởng chế độ hưu
(quân đội, công nhân viên chức).
+ Mai táng phí đối với: người lao động, người hưởng chế độ hưu
(quân đội, công nhân viên chức), TNLĐ - BNN, cán bộ xã phường
(CBXP) theo NĐ 09.
+ Chi trợ cấp ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức cho người lao
động đang làm việc.
+ Chi đóng bảo hiểm y tế cho đối tượng hưởng chế độ BHXH
bằng tháng (hưu trí,TNLĐ - BNN).
+ Trang cấp dụng cụ phục hồi chức năng cho người bị TNLĐ.
+ Lệ phí chi trả.
+ Chi khác (nếu có).
Dự toán phải kèm theo thuyết minh vế số lượng đối tượng đang

hưởng dự kiến đối tượng tăng, giảm và nhu cầu chi khác trong năm.
Hàng năm, BHXH tỉnh lập dự toán chi các chế độ BHXH trên địa bàn
toàn tỉnh theo hướng dẫn của BHXH Việt Nam. Dự toán chi hàng năm
của BHXH tỉnh được lập trên cơ sở tổng hợp dự toán chi BHXH được
duyệt của BHXH huyện và số chi trực tiếp tại BHXH tỉnh, lập thành 4
bản: 1 bản lưu tại tỉnh, 1 bản gửi kho bạc nhà nước tỉnh, 1 bản gửi Bộ
Tài chính, 1 bản gửi BHXH Việt Nam trước ngày 15/9 năm trước. Dự
toán chi hàng năm của BHXH tỉnh là chính thức khi được BHXH Việt
Nam và Hội đồng quản lý BHXH Việt nam duyệt.
18 | P a g e
* Tổ chức chi trả BHXH:
Chi trả BHXH cũng được thực hiện bằng chuyển khoản. Hàng
tháng, căn cứ vào bản sao quyết định hưởng chế độ BHXH và danh
sách của đối tượng tăng, giảm do phòng Quản lý chế độ Chính sách
chuyển sang và danh sách báo giảm do BHXH huyện gửi đến, phòng
Kế hoạch Tài chính kiểm tra lại số liệu (đối tượng, số tiền) để lập danh
sách chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH, tổng hợp danh sách chi trả,
danh sách đối tượng hưởng trợ cấp một lần và truy lĩnh, lập chi tiết cho
từng đối tượng và tách riêng thành 2 nguồn (ngân sách Nhà nước, Quỹ
BHXH).
(1) BHXH huyện chi trả cho các đối tượng là người lao động
đang làm việc gồm: đối tượng hưởng trợ cấp một lần theo Điều 28 Điều
lệ BHXH, người bị tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp hưởng chế độ 1
lần, mai táng phí, tuất một lần và trợ cấp một lần đối với người nghỉ hưu
có trên 30 năm đóng BHXH ở các đơn vị sử dụng lao động thuộc
BHXH tỉnh tổ chức quản lý thu và ghi sổ BHXH. Đồng thời BHXH
huyện thực hiện uỷ nhiệm chi cho kho bạc Nhà nước hoặc Ngân hàng
NN &PTNT huyện Cẩm Xuyên theo yêu cầu.
(2) Kho bạc Nhà nước hoặc Ngân hàng NN & PTNT huyện Cẩm
Xuyên thực hiện lệnh chuyển tiền theo yêu cầu của BHXH tỉnh về kho

bạc Nhà nước hoặc Ngân hàng NN&PTNT của huyện.
(3) BHXH huyện có thể trực tiếp hoặc thông qua đại lý chi trả
19 | P a g e
cho người lao động đang làm việc được BHXH tỉnh uỷ quyền và các
đối tượng hưởng trợ cấp BHXH một lần thuộc các đơn vị BHXH huyện
trực tiếp quản lý.
(4) Hoặc có thể uỷ nhiệm chi cho Kho bạc Nhà nước hoặc Ngân
hàng NN&PTNT các huyện chuyển tiền về tài khoản của đơn vị sử
dụng lao động.
(5) Các đơn vị sử dụng lao động trực tiếp chi trả cho các đối
tượng.
* Lập báo cáo thanh quyết toán chi:
- BHXH tỉnh chỉ đạo BHXH huyện thực hiện .
+ Hàng tháng lập 2 bộ gồm: báo cáo chi lương hưu và trợ cấp
BHXH, danh sách thu hồi kinh phí chi quản BHXH, danh sách đối
tượng chưa nhận hưu và trợ cấp BHXH, danh sách không phải trả lương
hưu và trợ cấp BHXH, danh sách báo giảm hưởng BHXH. Trong đó
một 1 gửi BHXH tỉnh trước ngày 30 hàng tháng, một bộ lưu lại huyện.
+ Hàng quý căn cứ để chi trợ cấp ốm đau, thai sản, dưỡng sức;
lập 2 bản báo cáo chi ốm đau, thai sản, dưỡng sức kèm theo danh sách
đối tượng nghỉ hưởng chế độ tính đến tháng cuối quý trên địa bàn huyện
quản lý. Một bản lưu lại huyện, bản còn lại gửi BHXH tỉnh trước ngày
5 đầu tháng sau.
BHXH tỉnh lập báo cáo quyết toán trên cơ sở tổng hợp quyết toán
của BHXH các huyện, thị và việc chi thực tế của BHXH tỉnh:
20 | P a g e
+ Lập 2 bộ báo cáo chi lương hưu và trợ cấp BHXH tách nguồn
đảm bảo, kèm theo biểu thuyết minh đối tượng tăng (giảm) hưởng
BHXH do 2 nguồn đảm bảo. Một bộ gửi ban quản lý chi BHXH Việt
Nam, một bộ lưu lại tỉnh.

+ Hàng tháng, căn cứ vào danh sách không phải trả lương hưu và
trợ cấp BHXH của BHXH các huyện, thị lập biểu tổng hợp không phải
trả lương hưu và trợ cấp BHXH toàn tỉnh và lưu lại tỉnh.
+ Hàng quý, tổ chức xét duyệt báo cáo chi ốm đau, thai sản,
dưỡng sức do BHXH huyện duyệt chi báo cáo chi trả trực tiếp cho các
đối tượng BHXH tỉnh quản lý để lập: 2 bản báo cáo tổng hợp chi ốm
đau, thai sản, dưỡng sức; 2 bản báo cáo thu hồi kinh phí (nếu có) và
biểu thống kê số chi trả trợ cấp ốm đau, thai sản, dưỡng sức, một bản
lưu lại BHXH tỉnh, một bản gửi ban quản lý chi BHXH Việt Nam trước
ngày 15 tháng đầu của quý sau.
+ Hàng quý BHXH tỉnh lập báo cáo tổng hợp đóng Bảo hiểm y
tế cho đối tượng hưởng BHXH theo quy định, để làm căn cứ thanh toán
và cuối năm thanh lý hợp đồng Bảo hiểm y tế.
* Thẩm định, xét duyệt chi các chế độ BHXH:
Hàng tháng hoặc quý, BHXH tỉnh xét duyệt, quyết toán chi các
chế độ BHXH cho BHXH huyện theo các chế độ kế toán quy định.
Đồng thời căn cứ vào kết quả thẩm định của các đối tượng hưởng chế
độ, chính sách BHXH do phòng chế độ chính sách chuyển đến, Phòng
21 | P a g e
Kế hoạch Tài chính có trách nhiệm kiểm tra trước khi chuyển tiền cho
BHXH huyện hoặc chủ sử dụng lao động chi trực tiếp cho đối tượng
hưởng BHXH.

22 | P a g e
CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHI TRẢ BHXH
Ở HUYỆN Cẩm Xuyên TỪ NĂM 2000 - 2002
I. Vài nét khái quát về BHXH ở Huyện Cẩm Xuyên
1. Quá trình hình thành và phát triển BHXH huyện Cẩm
Xuyên

Chính sách BHXH đã được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và tổ
chức thực hiện ngay từ khi thành lập nước, trên cơ sở Hiến pháp năm
1946 của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chính phủ đã ban hành sắc
lệnh 29/SL ngày 12/3/1947 quy định về các chế độ trợ cấp ốm đau, tai
nạn lao động, hưu trí cho công nhân viên chức Nhà nước. Giai đoạn này
(1945), đất nước trong hoàn cảnh kháng chiến, kinh tế - xã hội còn
nhiều khó khăn, thiếu thốn nên BHXH mới thực hiện được một số chế
độ cơ bản với mức trợ cấp thấp, mức hưởng còn mang tính bình quân,
chưa có tính chất lâu dài. Chính sách BHXH chưa có quỹ riêng để thực
hiện, 100% nguồn quỹ lấy từ ngân sách. Tuy vậy, trong suốt những năm
kháng chiến chống xâm lược, chính sách BHXH nước ta cũng đã góp
phần ổn định về mặt thu nhập ổn định cuộc sống cho công nhân viên
chức, quân nhân và gia đình họ, góp phần rất lớn trong việc động viên
sức người sức của cho thắng lợi của cuộc kháng chiến chống xâm lược
23 | P a g e
thống nhất đất nước. Và khi Bộ luật lao động được quốc hội nước Cộng
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 15/7/1995 cho các đối
tượng hưởng BHXH là công nhân viên chức và lực lượng vũ trang.
Nhưng kể từ ngày 1/1/1995 các chế độ BHXH được thực hiện theo quy
định của Bộ lao động và được cụ thể hoá bằng Điều lệ BHXH ban hành
kèm theo Nghị định 12/CP ngày 26/1/1995 của Chính phủ. Nhưng nghị
định này được bổ sung bằng NĐ số 01/2003/NĐ - CP ngày 09/01/2003
của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Điều lệ Bảo
Hiểm Xã Hội ban hành.
Hệ thống BHXH Việt Nam ra đời có 61 cơ quan tại 61 tỉnh, thành
trong cả nước.
Ngày 11/7/1995, BHXH huyện Cẩm Xuyên chính thức được thành
lập theo quyết định của BHXH tỉnh Hà Tĩnh và BHXH Việt Nam, cơ sở
biên chế từ công đoàn Lao động và Phòng thương binh xã hội chuyển
sang, chịu sự quản lý theo ngành dọc:

• Bảo hiểm xã hội Việt Nam
• Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
• Bảo hiểm xã hội huyện thị, thành phố thuộc tỉnh.
BHXH tỉnh nói chung và BHXH Huyện Cẩm Xuyên nói riêng là
đơn vị dự toán cấp 3 của hệ thống BHXH Việt Nam, chịu sự lãnh đạo,
chỉ đạo trực tiếp của BHXH tỉnh Hà Tĩnh.
2. Cơ cấu tổ chức của BHXH Huyện Cẩm Xuyên.
24 | P a g e
BHXH huyện Cẩm Xuyên có cơ cấu tổ chức theo sơ đồ sau:
Sơ đồ tổ chức của BHXH Huyện Cẩm Xuyên
Giám đốc BHXH
- Làm việc theo chế độ thủ trưởng, bảo đảm nguyên tắc tập trung
dân chủ.
- Là người chịu trách nhiệm trước nhà nước và cơ quan cấp trên
về việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ kế hoạch được giao.
- Tổ chức, chỉ đạo và đề ra các biện pháp cụ thể nhằm hoàn thiện
25 | P a g e
BHXH Tỉnh
BHXH Huyện
Giám đốc BHXH
Huyện
Bộ phận thu
Bộ phận chi
Bộ phận phụ
trách kế toán