SKKN về Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh TH và THCS

I. Tên sáng kiến:
ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN CẨM THUỶ
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC VÀ TRUNG HỌC CƠ SỞ THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG
NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
(Sáng kiến đạt giải C cấp tỉnh năm học 2011-2012)

Họ và tên: Cao Văn Nhất
Đơn vị công tác: Phòng GD&ĐT huyện Cẩm Thủy
Tỉnh Thanh Hóa

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM THUỘC
MÔN: HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
THÁNG 6 NĂM 2013
GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC VÀ TRUNG HỌC CƠ SỞ THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NGOÀI
GIỜ LÊN LỚP
II. Lý do chọn sáng kiến:
Hiện nay nhiều học sinh thành tích học tập rất tốt, nhưng kỹ năng sống rất
thấp, điều đó được thể hiện: trong giao tiếp, hợp tác khi làm việc nhóm, sống ích
kỷ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân.v.v những vấn đề đó đang
là những cản trở lớn cho sự phát triển và hình thành nhân cách của một bộ phận
thanh thiếu niên, khiến không ít các bậc cha mẹ phải phiền lòng vì con, đặc biệt
trong một xã hội phát triển năng động như hiện nay.
Nhiều vị phụ huynh lo lắng trước tình trạng con của mình thiếu tự tin, luôn
tỏ ra rụt rè khi có cơ hội thể hiện mình trước đám đông hoặc các em
không biết cách xử lý tình huống dù các tình huống rất đơn giản.

Một số học sinh có lối sống khép kín với thực tại, đắm chìm trong thế giới
ảo của Internet của thế giới game, mà quên đi và đánh mất những cơ hội kết bạn,
thể hiện những khả năng tiềm ẩn của mình, lo sợ rụt rè khi tiếp xúc với cộng đồng,
xã hội.
Tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng khi các nhóm trẻ xấu luôn
lấy sức mạnh cơ bắp hoặc đám đông để bắt nạt, ức hiếp các trẻ hiền lành, ngoan
ngoãn, ít nói do đó kỹ năng tự bảo vệ mình cũng cần được coi trọng.
II. Mô tả nội dung sáng kiến:
1. Ý tưởng:
Giáo dục kĩ năng sống là một trong những nội dung, nhiệm vụ quan trọng
trong chương trình giáo dục hiện nay nhằm cụ thể những quan điểm, đường lối
chính sách của Đảng và nhà nước về đổi mới phương pháp giáo dục trong thời kì
hội nhập. Đặc biệt là phong trào: " xây dựng trường học thân thiện,học sinh tích
cực" của ngành giáo dục giai đoạn 2008 - 2013.
Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp nhằm giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh là vấn đề cần được quan tâm đúng mức nhằm góp phần trang bị cho học sinh
những kiến thức, kỹ năng sống và phát triển trong một môi trường phát triển bền
vững.
Đề tài : “Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học và Trung học cơ sở
thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp” nhằm:
- Tìm ra nội dung, hình thức tổ chức giáo dục kĩ năng sống trong trường Tiểu
học và Trung học cơ sở theo khung chương trình chung của Bộ giáo dục và Đào tạo
đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời phù hợp với đặc điểm tình hình kinh tế xã hội ở
địa phương, thực tế của nhà trường.
- Đề ra các giải pháp nhằm thực hiện chương trình giáo dục kĩ năng sống có
hiệu quả trong nhà trường Tiểu học và Trung học cơ sở.
- Đổi mới hình thức và phương pháp GDNGLL một cách hiệu quả, thu hút
được nhiều học sinh tham gia.

1.1. Đối tượng nghiên cứu:
Việc giáo dục kỹ năng sống cần được tiến hành ở mọi cấp học, tùy theo lứa
tuổi, giới tính chúng ta cần có những vấn đề khác nhau để đưa vào nội dung giáo
dục kỹ năng sống cho các em học sinh.
Các hoạt động giáo dục kĩ năng sống xoay quanh các hoạt động ngoài giờ lên
lớp trong nhà trường.
Phạm vi đề tài này mới chỉ giới hạn trẻ em từ 8 đến 14 tuổi tại các trường TH
và THCS ở các xã Cẩm Sơn; Cẩm Phong; Cẩm Tâm; Cẩm Vân; Cẩm Tâm; Cẩm
Tú - huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa .
1.2. Thời gian nghiên cứu:
Từ năm học 2009 - 2010 đến năm học 2011-2012
1.3. Phương pháp nghiên cứu:
- Tập huấn cho GV TPT đội, giáo viên chủ nhiệm TH và THCS của các xã:
Cẩm Sơn; Cẩm Phong; Cẩm Tâm; Cẩm Vân; Cẩm Tú
- Tập huấn cho học sinh là trẻ nòng cốt của câu lạc bộ ( Ban cán sự lớp và
ban chỉ huy liên đội )
- Trực tiếp giảng dạy một số tiết cho các em học sinh tại các nhà trường ( TH
và THCS Cẩm Thạch, TH và THCS Cẩm Tâm, TH và THCS Cẩm Quý )
- Thông qua phiếu lượng giá đầu vào và đánh giá cuối khóa sau mỗi lớp tập
huấn
2. Nội dung thể hiện:
2.1. Cơ sở lý luận:
2.1.1. Khái niệm về kỹ năng sống:
Kỹ năng sống chính là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu
cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả.
(*) Theo WHO (1993) Kỹ năng sống là “Năng lực tâm lý xã hội là khả năng
ứng phó một cách có hiệu quả với những yêu cầu và thách thức của cuộc sống. Đó
cũng là khả năng của một cá nhân để duy trì một trạng thái khoẻ mạnh về mặt tinh
thần, biểu hiện qua hành vi phù hợp và tích cực khi tương tác với người khác, với
nền văn hóa và môi trường xung quanh. Năng lực tâm lý xã hội có vai trò quan

trọng trong việc phát huy sức khoẻ theo nghĩa rộng nhất về mặt thể chất, tinh thần
và xã hội. Kỹ năng sống là khả năng thể hiện, thực thi năng lực tâm lý xã hội này”.
(*) Theo UNICEF, giáo dục dựa trên Kỹ năng sống cơ bản là sự thay đổi trong
hành vi hay một sự phát triển hành vi nhằm tạo sự cân bằng giữa kiến thức, thái độ
và hành vi. Ngắn gọn nhất đó là khả năng chuyển đổi kiến thức (phải làm gì) và
thái độ (ta đang nghĩ gì, cảm xúc như thế nào, hay tin tưởng vào giá trị nào) thành
hành động (làm gì và làm như thế nào).
(*): trích dẫn trong sách Kỹ năng sống cho tuổi vị thành niên – tác giả Nguyễn
Thị Oanh – Nhà xuất bản Trẻ
Hiểu một cách đơn giản thì kỹ năng sống là năng lực của mỗi người giúp giải
quyết những nhu cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả (cách sống
tích cực trong xã hội hiện đại).
Về bản chất thì rèn luyện kỹ năng sống là quá trình đưa nhận thức (qua kiến
thức và thái độ) thành hành động (hành vi tích cực)
Có nhiều cách để phân loại kỹ năng sống:
2.1.2. Phân loại kỹ năng sống:
- Phân loại kỹ năng sống dựa vào môi trường sống:
+ Kỹ năng sống tại trường học
+ Kỹ năng sống tại gia đình
+ Kỹ năng sống tại nơi làm việc
- Phân loại kỹ năng sống dựa vào các lĩnh vực tâm lý:
+Kỹ năng nhận thức: Kỹ năng ra quyết định, kỹ năng lập kế hoạch, kỹ
năng giải quyết vấn đề, kỹ năng tư duy tích cực, kỹ năng tư duy có phê phán…
+Kỹ năng xã hội: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng làm
việc nhóm, kỹ năng từ chối, kỹ năng quyết đoán, kỹ năng hợp tác, kỹ năng xây
dựng và duy trì các mối quan hệ liên cá nhân, kỹ năng vận động…
+Kỹ năng quản lý bản thân: Kỹ năng chế ngự stress; kỹ năng làm chủ
cảm xúc tình cảm; kỹ năng nâng cao nội lực kiểm soát…
Việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là việc làm không mới vì từ xa xưa
cha ông ta đã đúc kết “Tiên học lễ, hậu học văn” nhưng do sức ép lớn về chương

trình; về điểm số, hoặc nhiều nguyên nhân khác nhau nó đã bị giảm nhẹ hoặc xao
nhãng. Đứng trước thực tế xã hội những năm gần đây Bộ GD-ĐT đã nhận thấy việc
giáo dục (rèn luyện) kỹ năng sống cho học sinh là việc cấp bách ở mọi bậc học .
Có hàng trăm kỹ năng sống khác nhau. Tuỳ theo hoàn cảnh, môi trường
sống, điều kiện sống mà người ta cần dạy cho trẻ em những kỹ năng thiết yếu khác
nhau.
3. Các điểm cần lưu ý về việc tổ chức thực hiện:
3.1. Thuận lợi:
Năm học 2008 - 2009 Bộ giáo dục đã có chỉ thị số 40/2008/CT - BGDĐT
ngày 22 tháng 7 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo về việc phát động
phong trào thi đua: "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực"trong các
trường phổ thông giai đoạn 2008-2013; kế hoạch phối hợp liên ngành số
533/KH/BGDĐT-BVHTTDL-TƯĐTN-HLHPNVN-HKHVN ngày 01 tháng 9 năm
2010 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch, Đoàn Thanh
Nien Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Khuyến học
Việt Nam cùng phối hợp thực hiện phong traog thi đua " Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực" Năm học 2010-2011 và các văn bản hướng dẫn của Sở
GD&ĐT Thanh Hóa.
Bản thân tôi - Với cương vị là Chuyên viên PGD&ĐT từ năm 2003 đến hết
năm 2012 (năm 2013 chuyển công tác giữ chức vụ Chủ Tịch Công đoàn giáo dục
huyện) đã trực tiếp tham mưu và phụ trách Phong trào: "Xây dựng trường học thân
thiện học sinh tích cực giai đoạn 2008-2013" của Ngành và là thành viên của Hội
đồng đội huyện phụ trách và chỉ đaọ hoạt động Đoàn -Đội -Hội trong khối trường
học trên địa bàn toàn huyện.
3.2. Khó khăn:
Như chúng ta đã biết tổ chức Văn hoá - Khoa học - Giáo dục của Liên hiệp
quốc (UNESCO) đã đưa ra 4 trụ cột của việc học tập ở thế kỉ XXI đó là: Học để
biết ( learn to know), học để làm ( learn to do), học để cùng chung sống (learn to
live toghether) và học để tự khẳng định bản thân (learn to be).
Khái niệm học cũng như mục tiêu của sự học là rất rộng. Tuy nhiên, với

chương trình, nội dung và phương pháp học ở nhà trường hiện nay của chúng ta, trẻ
em chủ yếu là học được nhiều kiến thức (học để biết). Tuy nhiên việc học để biết
làm (biết hành động), học cách để chung sống và đặc biệt là học để tự khẳng định
… còn nhiều hạn chế.
Không chỉ trẻ em, mà cả người trưởng thành cũng cần có những kỹ năng
sống thiết yếu. Việc học kỹ năng sống không bao giờ là muộn và phải được học
suốt đời, dưới nhiều hình thức khác nhau.
Trong hàng trăm kỹ năng sống cần thiết đối với trẻ em, chúng ta cần lựa
chọn những kỹ năng sống nào phù hợp để hướng dẫn các em là điều không dễ.
Cũng cần nói thêm rằng kỹ năng sống chỉ hình thành thông qua rèn luyện, không ai
có thể dạy kỹ năng sống trong một vài buổi học. Các lớp học kỹ năng sống thực
chất là dạy các em nhìn nhận vấn đề, gợi mở để các em suy nghĩ và cung cấp cho
các em một số cách thức rèn luyện trong cuộc sống.
Trong những năm gần đây, Bộ GD-ĐT đã đưa nội dung giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh vào chỉ thị về nhiệm vụ năm học. Tuy nhiên, chương trình giáo
dục kĩ năng sống chỉ thông qua việc giảng dạy theo phương pháp tích hợp vào các
môn học, hiệu quả của việc giảng dạy lồng ghép vẫn chưa cao trong khi môn học kĩ
năng sống vẫn chưa được đưa vào chương trình như một môn học chính khóa.
Từ thực tế hiện nay chúng tôi nhận thấy rằng :"Giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh TH và THCS thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp" cho các em học
sinh là góp phần bổ sung sự thiếu hụt những điều mà các em còn ít được dạy ở nhà
trường, ở gia đình. Qua đó nhằm góp phần giáo dục cho các em trở thành những
con người phát triển toàn diện, năng động, sáng tạo hòa nhập cùng cộng đồng, và
có ích cho xã hội.
III.Khả năng tiếp tục phát huy của sáng kiến:
1. Kết quả bước đầu đạt được:
Trong 3 năm thực hiện, chúng tôi đã tổ chức nhiều lớp tập huấn cho giáo
viên trong địa bàn huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa về phương pháp giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ từ 8 đến 14 tuổi thông qua hoạt dộng ngoài giờ lên lớp ; Qua việc
tập huấn còn giúp cho các giáo viên có những phương pháp và cách thức tổ chức

rèn kỹ năng sống cho học sinh; biết thiết kế và lập kế hoạch bài giảng cho việc
giảng dạy tại các nhà trường. Hiểu rõ kỹ năng sống, tầm quan trọng và phương
pháp rèn kỹ năng sông cho học sinh, biết cách thiết kế 01 bài dạy về kỹ năng sống
thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Bản thân tôi đã trực tiếp giảng dạy nhiều lớp : Kỹ năng sống cho học sinh
Tiểu học và Trung học cơ sở tại các xã: vùng thấp: Xã Cẩm Vân; vùng cao: xã Cẩm
Thạch; vùng đặc biệt khó khăn: Xã Cẩm Quý để có kinh nghiệm thực tế và rút kinh
cho các đợt tập huấn tiếp theo; với phương pháp cùng tham gia, ban đầu các em
còn e dè và ngại tham gia, nhưng sau một thời gian ngắn làm quen các em tham gia
rất sôi nổi, nhiệt tình.
*Ví dụ minh họa về kết quả tập huấn cho GV: Ngày 19; 20 và 21 tháng 7
năm 2011 chúng tôi đã tập huấn cho 33 giáo viên chủ nhiệm ở Bậc TH và THCS
thuộc các xã: Cẩm Sơn; Cẩm Phong; Cẩm Tâm; Cẩm Vân; Cẩm Tâm; Cẩm Tú -
huyện Cẩm Thủy.
Trong quá trình tập huấn chúng tôi đều tiến hành đánh giá trước và sau khi
tập huấn
* Đánh giá trước khi tập huấn:
Tổng số
học viên
Nội dung khảo sát Mức độ
33 - Anh (Chị) Hiểu kỹ năng sống là gì? và
tầm quan trọng của nó?
- Hiểu đầy đủ : 35 %
- Hiểu chưa đầy đủ: 65 %
33 - Tại sao phải rèn kỹ năng sống cho học
sinh
- Hiểu rõ: 40 %
- Hiểu chưa đầy đủ: 60%
33 - Những phương pháp và nội dung mà
anh (chị) đã sử dung để rèn KNS cho học

sinh
- Dạy tích hợp vào các
môn học
33 - Ý nghĩa của lớp tập huấn Nắm được PP GD KNS
cho HS THCS
33 - Đã từng tham gia tập huấn 70% Chưa tham gia
*Đánh giá sau khi tập huấn:
TS học
viên
Nội dung đánh giá Mức độ được đánh giá
33 - Mức độ hài lòng chung về khóa tập
huấn
- Mức độ hữu ích
- Khả năng ứng dụng vào thực tế
- Đáp ứng mong đợi
- Tốt
- Tốt
- Tốt
- Tốt
- Phương pháp tập huấn - Tốt
33 - Nhận xét chung về khóa tập huấn khóa tập huấn có chất lượng,
tính khả thi và có tính áp
dụng thực tế cao
33 - Nêu tiến trình một bài dạy kỹ năng
sống
- Tốt: 45 %
- Khá: 50 %
- TB: 5%
33 - Ý nghĩa và tầm quan trong của việc
GD kỹ năng sông cho học sinh

- Nêu đầy đủ: 95 %
- Nêu chưa đầu đủ: 5 %
33 - Nhận xét về tập huấn viên - Nhiêt tình, vui vẻ, hòa nhã
- Phương pháp phù hợp
- Tác phong chuẩn mực
- Chuẩn bị chu đáo, đầy đủ
33 - Mong muốn những khóa học tiếp - Được tham gia nhiều lớp tập
huấn PP rèn KNS cho hs
2. Bài học kinh nghiệm:
2.1. Chúng ta không thể dạy kỹ năng sống cho trẻ bằng cách thuyết trình hay
giảng giải, mà chỉ hướng dẫn, gợi mở cho các em suy nghĩ, chỉ dẫn các em các hình
thức rèn luyện để có kỹ năng sống cần thiết.
Một bài dạy kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp cần thực
hiện theo 4 phần như sau:
Hoạt động 1: Trò chơi khởi động:
- Mục đích: Tạo sự vui vẻ cho học sinh.
- Tiêu chí lựa chọn trò chơi:
+ Trò chơi có sự tham gia của tất cả học sinh.
+ Nếu nội dung trò chơi là gợi ý để dẫn dắt tới kỹ năng sống cần dạy cho
học sinh thì càng tốt
Hoạt động 2: Bài tập trải nghiệm.
- Mục đích: Thông qua bài tập này, GV có thể gợi ý để học sinh hiểu về kỹ năng
sống cần học và lý do tại sao lại cần học kỹ năng sống này.
- Số lượng bài tập: Hạn chế, khoảng 1 - 2 bài.
- Lưu ý lựa chọn bài tập trải nghiệm:
+ Không chọn tình huống quá khó.
+ Không chọn tình huống nhạy cảm về giới tính, tôn giáo, dân tộc,
phong tục tập quán địa phương.
- Hình thức bài tập trải nghiệm có thể là:
+ Xem một đoạn băng hình.

+ Học sinh đóng tiểu phẩm.
+ Giải quyết một tình huống có thực trong cuộc sống.
Hoạt động 3: Thảo luận và dẫn dắt tới kỹ năng sống cần học và thuyết trình
ngắn gọn về khái niệm kỹ năng sống cần học, tại sao phải học kỹ năng sống này,
luyện tập thế nào để hình thành kỹ năng sống đó.
Hoạt động 4: Thực hành:
* Lưu ý:
- Thực hành càng nhiều càng tốt.
- Tình huống thực hành cần đa dạng, gần gũi với cuộc sống của học sinh.
- Học sinh tham gia tích cực, giảng viên chỉ hướng dẫn, không can thiệp quá
sâu.
- Sau mỗi bài thực hành của học sinh, GV cần có những gợi ý để định hướng
hành vi cho học sinh.
2.2. Tham khảo một trong những bài đã dạy thành công, cụ thể là :
DẠY KỸ NĂNG TỪ CHỐI
Hoạt động 1: Trò chơi khởi động:
- Mục đích: Tạo sự vui vẻ cho học sinh.
- Tên trò chơi: Tôi thích cái gì?
Hướng dẫn chi tiết:
- Giáo viên để rất nhiều đồ văn phòng phẩm lên sàn nhà hoặc bàn
- Cả lớp đứng thành vòng tròn
- Lần lượt từng người suy nghĩ và thể hiện sở thích của mình bằng động tác (
có thể sử dụng các phương tiện/ văn phòng phẩm mà không được dùng lời nói)
- Khi có 1 người thể hiện thì những người còn lại đoán xem bạn mình có sở
thích gì
- Cuối cùng người thể hiện nói rõ hơn về sở thích của mình
Ý nghĩa: Ngoài ý nghĩa khởi động, trò chơi này còn dùng trong giảng dạy kỹ
năng giao tiếp không lời. Học sinh cần hiểu rằng lời nói không phải là phương tiện
duy nhất trong giao tiếp. Ngôn ngữ của cơ thể cũng rất quan trọng trong giao tiếp.
Hoạt động này cũng là dịp mọi người có dịp nghĩ lại về sở thích của chính mình.

Hoạt động 2: Bài tập trải nghiệm.
- Chia lớp thành 3 nhóm để thảo luận tình huống sau:
- Một người bạn thân của bạn rủ bạn bỏ học để đi chơi điện tử ở quán NET,
bạn không muốn đi, nhưng không muốn bạn ấy mất lòng. Bạn sẽ từ chối như thế
nào?
- Các nhóm đóng tiểu phẩm và trình bày tiểu phẩm trước lớp.
- GV và cả lớp nhận xét từng cách từ chối, lựa chọn cách từ chối hợp lý,
khéo léo nhất.
Hoạt động 3: Thảo luận và dẫn dắt tới kỹ năng sống cần học và thuyết
trình ngắn gọn về khái niệm kỹ năng sống cần học, tại sao phải học kỹ năng sống
này, luyện tập thế nào để hình thành kỹ năng sống đó.
- GV nói với học sinh: Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta phải từ chối rất
nhiều điều do người khác đề nghị, nhưng việc từ chối sao cho người đề nghị không
giận mình là một điều rất khó. Chúng ta phải học cách làm điều này. Đây là kỹ
năng từ chối.
*Gợi ý thảo luận để rút ra kết luận:
+Từ chối không có nghĩa là chỉ nói không, mà phải làm sao để người khác
biết mình không muốn điều đó, không có cơ hội để đề nghị mình chuyện đó.
+ Khi từ chối, hãy khéo léo, mềm dẻo, không được lên lớp, dạy dỗ người ta.
+ Không hứa hẹn dịp khác, không lấy lý do lòng vòng để tránh trường hợp
người ta tiếp tục đề nghị mình ở những lần sau.
+ Phải kiên định lập trường của mình, không nên vì quá nể nang, sợ mất tình
cảm mà phải chấp nhận làm những điều mình không mong muốn.
Hoạt động 4: Thực hành:
- Tình huống 1: Bạn được Cô giáo ( Thầy giáo) giao nhiệm vụ làm lớp phó
phụ trách học tập, bạn cảm thấy bạn không đủ năng lực để nhận nhiệm vụ này,
trong khi có nhiều bạn khác học giỏi, có thể đảm đương nhiệm vụ này tốt hơn. Bạn
từ chối Cô giáo như thế nào để Cô không nghĩ bạn trốn tránh nhiệm vụ hay kiêu
căng.
- Tình huống 2: Một bạn trong lớp rủ bạn bỏ nhà vài ngày lên thành phố đi

chơi , bạn không muốn đi, nhưng cũng không muốn tình cảm bạn bè bị sứt mẻ.
Bạn sẽ làm gì?
(Lưu ý: GV có thể nghĩ ra các tình huống thực hành phù hợp với đối tượng
học sinh của mình)
DẠY KỸ NĂNG HỢP TÁC
Hoạt động 1: Trò chơi khởi động:
Trò chơi: Vẽ tranh tập thể
Hướng dẫn cụ thế:
- Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm bằng cách đếm 1,2 1,2 Những người
cùng số sẽ về cùng một nhóm
- Giáo viên dán 2 tờ giấy khổ to (cỡ A0) lên bảng
- Giáo viên kẻ 1 vạch xuất phát từ chỗ mỗi nhóm đứng đến tờ giấy dán trên
bảng
- Giáo viên giới thiệu cho học sinh biết hoạt động này: Sau đây chúng ta sẽ
cùng nhau thử làm họa sĩ. Một đội sẽ vẽ chân dung 1 người đàn ông và một đội sẽ
vẽ chân dung 1 người phụ nữ. Tuy nhiên mỗi đội vẽ trong một hoàn cảnh khác
nhau. Một đội mở mắt và một đội phải bịt mắt khi vẽ
- Gáo viên hô “Bắt đầu” thì lần lượt từng người trong mỗi đội lên vẽ lên tờ
giấy khổ to.
- Giáo viên trao cho nhóm 1 vài cái khăn để bịt mắt
- Sau khi các nhóm đã hoàn thành, Giáo viên hỏi bức tranh của đội nào
đẹp hơn? Tại sao?
*Kết luận: Giáo viên hãy cảm ơn các em vì đã tham gia rất vui vẻ trò chơi
này và nhấn mạnh với các em rằng: VD: Đội 1 vẽ nhanh hơn và đẹp hơn đội 2 vì
họ không phải bịt mắt. Tuy nhiên, qua trò chơi này, tôi không muốn so sánh xem
tranh của nhóm nào đẹp hơn mà chỉ muốn nói rằng: Để hoàn thành công việc của
mình, chúng ta phải có đủ kiến thức, thông tin. Nếu chúng ta không hiểu biết về
chính điều kiện hoàn cảnh của chính chúng ta và xung quanh thì rất khó để đạt
được mục tiêu.
Hoạt động 2: Bài tập trải nghiệm.

- Treo 2 quả bóng trên cao (sao cho học sinh cao nhất cũng không với tới).
- Chia lớp thành 2 nhóm, yêu cầu các nhóm phải lấy được quả bóng đó
(không được dùng gậy, không dùng vật dụng nào khác).
- GV quan sát học sinh tìm cách lấy bóng. Sẽ có đội nghĩ ra cách vài người
cầm tay nhau, làm thành cái kiệu (cái cáng), để cho một học sinh khác đứng lên và
lấy được bóng.
Hoạt động 3: Thảo luận và dẫn dắt tới kỹ năng sống cần học và thuyết
trình ngắn gọn về khái niệm kỹ năng sống cần học, tại sao phải học kỹ năng sống
này, luyện tập thế nào để hình thành kỹ năng sống đó.
- Hỏi học sinh đã làm gì để lấy được bóng, tại sao lại có đội lấy được, đội
không?
- Rút ra kết luận: Có nhiều việc khó khăn, nếu một người thì không thể hoàn
thành, nhưng biết hợp sức lại thì công việc sẽ thành công. Đó là kỹ năng hợp tác
mà chúng ta phải học.
- Những điều lưu ý khi hợp tác:
+ Mọi người cùng suy nghĩ, cùng chung mục đích, cùng tham gia.
+ Hỗ trợ lẫn nhau, chỉ cần một người bỏ cuộc thì không thành công.
+ Đoàn kết, thương yêu, chia sẻ và hỗ trợ lẫn nhau.
+ Không tính toán thiệt hơn.
+ Không ích kỷ hay thiếu trách nhiệm, phải hết lòng vì nhiệm vụ
chung.
Hoạt động 4: Thực hành:
Hãy cùng nhau thực hiện công việc sau:
+ Khiêng bàn ghế.
+ Vẽ chung một bức tranh.
+ Ghép chung một bức tranh đã bị cắt rời thành nhiều mảnh.
+ Tổ chức một cuộc họp ( buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt nhóm )
2.3. Khả năng mở rộng trên địa bàn tỉnh, toàn quốc:
Trong quá trình thực hiện và qua thực tế tập huấn và giảng dạy với các đối
tượng là giáo viên và học sinh ở tất cả các vùng miền trong huyện Cẩm Thủy ;

được Dự án PTV- WorldVision huyện Quan Sơn mời chia sẻ và tập huấn cho GV-
TPTĐ ở ngoài huyện như: huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh hóa; được Dự án PTV-
WorldVision Kim Động, tỉnh Hưng Yên mời chia sẻ và tập huấn cho GV-TPTĐ
ngoài tỉnh: tại Kim Động, Tỉnh Hưng Yên. Chúng tôi xác định rằng kỹ năng sống
không phải là những gì quá cao siêu, phức tạp. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh bao gồm những nội dung hết sức đơn giản, rất gần gũi với các em, đây là
những kiến thức tối thiểu để các em có thể tự lập trong học tập, vui chơi giải trí và
sinh hoạt thường ngày và có thể triển khai có hiệu quả trên địa bàn toàn tỉnh, toàn
quốc.
Với phương châm: "Học mà chơi, chơi mà học" giúp các em thoải mái, hứng
thú trong học tập. Chúng ta cần tổ chức lớp theo hướng thân thiện, lớp ngồi theo
vòng tròn, hoặc hình chữ U (chỉ cần ghế ngồi, không nên để bàn sẽ tạo khoảng cách
và khó tổ chức các hoạt động tập thể); có thể tổ chức trong phòng học hoặc ngoài
sân trường hay dưới một thảm cỏ khi đi du lịch, tham quan v.v. để tạo điều kiên
cho các em tham gia trò chơi, giao lưu giữa học sinh với học sinh, giữa giáo viên và
học sinh, giữa học sinh với giáo viên. Để tạo được không khí vui vẻ với sự hiếu
động của các em và đáp ứng cho nội dung yêu cầu bài dạy, người giáo viên còn
phải biết tổ chức các trò chơi trong hoạt động tập thể, các trò chơi dân gian, hoặc
các trò chơi gắn với bài học mamg ý nghĩa giáo dục.
Tuy nhiên việc giáo dục kỹ năng sống cần phải có quy trình, có thời gian và
theo kiểu “mưa dầm thấm đất”, chứ không thể có kết quả ngay trong một thời gian
ngắn. Qua việc đưa giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động NGLL chúng tôi đã
bước đầu giúp đỡ học sinh rèn luyện một số kỹ năng cơ bản như:
+ Kỹ năng ra quyết định, kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng giải quyết vấn đề,
kỹ năng tư duy tích cực, kỹ năng tư duy có phê phán…
+ Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng từ
chối, kỹ năng quyết đoán, kỹ năng hợp tác, kỹ năng xây dựng và duy trì các mối
quan hệ liên cá nhân, kỹ năng vận động…
+ Kỹ năng làm chủ cảm xúc tình cảm; kỹ năng nâng cao nội lực kiểm soát…
+ Kỹ năng tự bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng chống đuối nước và tai nạn

thương tích
Qua đó các em đã có ý thức tốt hơn trong hoạt động nhóm, đã giúp các em
tiến bộ về kỹ năng hợp tác, lắng nghe, đánh giá…có trách nhiệm, có kỹ năng quản
lý về thời gian trong học tập tốt hơn bước đầu các em đã biết vận dụng kiến thức
đã học để bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe, giải thích các hiện tượng thực tiễn,
biết giúp đỡ, đoàn kết, duy trì cuộc sống an toàn, biết vâng lời, lễ phép với thầy cô
giáo hơn…
Và quan trọng hơn, chương trình giáo dục kĩ năng sống thông qua HĐNGLL
đã thu hút được các em nhiều hơn trong hoạt động tập thể. Đặc biệt, đa số các em
đã có ý thức hơn trong việc tự rèn luyện kỹ năng sống nhằm tự hoàn thiện mình.
3. Phương hướng triển khai trong thời gian tới:
Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp trong các
trường học trên dịa bàn huyện Cẩm thủy đã được các nhà trường quan tâm, được
các thầy cô tham gia nhiệt tình, các em học sinh tích cực tham gia. Tuy nhiên kết
quả vẫn còn khiêm tốn, nhưng những kết quả đã đạt được đã khẳng định rằng giáo
dục kỹ năng sống là một điều cần thiết, phương pháp giáo dục kỹ năng sống thông
qua hoạt động ngoài giờ lên lớp cần được tiếp tục phát huy và nhân rộng. Bởi lẽ,
mục đích của giáo dục là giúp các em trở thành những người con ngoan, trò giỏi,
đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ, giúp các em ngày càng hoàn thiện mình, ứng phó
linh hoạt với các tình huống trong cuộc sống, góp phần vào công tác giáo dục toàn
diện của nhà trường.
Để chương trình: " Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh TH và THCS
thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp" có hiệu quả chúng ta cần có sự quan tâm
chỉ đạo cụ thể của Ban giám hiệu nhà trường, sự đồng thuận của gia đình và xã hội
và đặc biệt là sự tận tâm với nghề, thương yêu học sinh của đội ngũ thầy, cô giáo
trực tiếp gảng dạy.
Phương pháp giáo dục kỹ năng sống được thực hiện ngoài giờ lên lớp , vì
vậy vai trò của giáo viên phải được nâng cao; có lòng nhiệt huyết, luôn sáng tạo; có
khả năng tổ chức, các nội dung giáo dục kỹ năng sống linh hoạt, đa dạng, cuốn hút
được nhiều em tham gia. Tạo điều kiện tốt nhất để cho học sinh được hoạt động

trong lớp qua từng giờ học, qua từng buổi sinh hoạt, hãy để cho học sinh cơ hội tự
giải quyết vấn đề, cơ hội làm việc theo nhóm, hãy hướng dẫn cho học sinh liên hệ
nội dung bài học với cuộc sống thực tế, ứng dụng kiến thức đã học để giải quyết
những vấn đề thường gặp trong cuộc sống.
Mục tiêu giáo dục không những chỉ giảng dạy kiến thức cho học sinh mà còn
giúp học sinh cách tự học và sáng tạo, tự giải quyết vấn đề trong cuộc sống, phát
huy sức mạnh trong nhóm, tăng cường sự hợp tác khi giải quyết vấn đề.
Đối với học sinh, chúng ta phải cho các em hiểu rằng, việc học tập và rèn
luyện của các em hôm nay là giúp các em có đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết
để vững vàng bước trên con đường tương lai tươi đẹp./.

Người thực hiện
CAO VĂN NHẤT - Phòng GD&ĐT Cẩm Thủy, Thanh Hóa