Biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty cổ phần xây lắp dầu khí Luận văn thạc sĩ

BQ
GIAO
Dl)C
VA
DAO
T~O
'
"'
~
,
TRu'<JNG
D~I
HQC KINH
TE
TP. HO
CHI
MINH
NGUYEN
M~U
DUNG
" , " " ?
BI~N
PHAP
NANG CAO
HI~U
QUA KINH DOANH
? " , ?
~
" &
~
,

CUA CONG TY CO PHAN
XA
Y
LAP
DAU
KHI
"
""
-
, ,
LUAN VAN THAC SY KINH
TE
• •
CHUYEN NGANH : QUAN
TRf
KINH DOANH
-
AI'
MASO:
60.34.05
NGUOI Hu'ONG DAN KHOA HOC :
TS. NGO QUANG HUAN
~
,
80
Glio
DUC
BAO
1io-·l
TRU'ONG

D~l
HQC
KINH
rE'rr.HcM j
TIIUVIEN
.~/
~j
TP. HO CHI MINH • 2006
-1-
MT)C LT)C
CHu'<1NG
I
LY
LU!N
co
BAN
VE
Hitu
QUA
KINH DOANH
cirA
DOANH
A
~
'
NGHI~P
TRONG CO CHE
THl
TRUONG 3
1.1.

THVC
CHAT
v A v
AI
TRO
ciT
A
Hitu
QUA
KINH
DOANH
3
1.1.1
Khai
ni~m
v~
hi~u
qua kinh doanh : 3
1.1.2
M¢t
s6
quan
di~m
cd
ban khi danh gia
hi~u
qua kinh doanh
cU.
a Doanh
nghi~p

: 5
1.1.2.1
Bao
dam
tfnh toan
di~n
va tfnh
h~
tho'ng trong
vi~c
xem
xet
hi~u
q5ua kinh doanh
cua
doanh
nghi~p
:
1.1.2.2.
Bao
dam
sf!
th6ng nha't giii'a
hi~u
qua kinh doanh cua doanh
nghi~p
voi lqi ich
cU.
a xa
hQi.

5
1.1.2.3.
bao
dam
ke't hqp giii'
hi~u
qua kinh doanh
cua
doanh
nghi~p
voi lqi
fch
CUa
ngu'oi lao
dQng
Va
giii'
gin
du'QC
ban
S~C
dan
tQC
. 6
1.1.2.4.
Danh
gia
hi~u
qua kinh doanh phai
din

cu
vao
ke't qua cu6i cung cii
v~
hi~n
v~t
va gia tti .
6
1.1.3 Vai tro
cU.
a
hi~u
qua kinh doanh : 6
1.2.
CAC
CHi
TIEU
DANH
GIA
HitU
QUA
KINH
DOANH:
7
1.2.1. Chi tieu danh gia
hi~u
qua kinh te' xa h9i : 7
1.2.2. Chi tieu danh gia
hi~u
qua tai chinh : 10

1.3
CAC
MO
HINH
DANH
GIA
Hitu
QUA
KINH
DOANH CUA
D 0
ANH
N G
Hit
P 13
1.3.1
Mo
hinh phan tich
hi~u
qua kinh te' xa h9i 13
-2-
1.3.2
Mo hlnh
phan
tich
hit$u
qua tai chinh 14
1.3.3
Mo hlnh
phan

tich
cac
don
bft'y
tai chinh 17
1.4 cAc
NHAN
TO
ANH
Hu'ONG
BEN
Hitu
QUA
KINH
DOANH
? "
CUA
DOANH
NGHI~P
: 19
1.4.1
Cac
nhan t6
ben
ngoai : 19
1.4.1.1
Nhan
t6 v€ kinh te' : 20
1.4.1.2
Nhan

t6 v€
lu~t
phap
: 20
1.4.1.3
Nhan
t6 v€ khoa
hQc
- cong
nght$
: 20
1.4.1.4
Nhan
t6 v€ van
h6a-
xa h9i : 21
1.4.1.5
D6i thti
qnh
tranh : 21
1.4.2
Cac
nhan
t6
ben
trong : 22
1.4.2.1
San
phft'm, djch vv : 22
1.4.2.2

Trinh d9 t6 chll'c b9
may
quan ly : 22
1.4.2.3
Trinh
dQ
v~
cong
nght$-
ky
thu~t
cua
doanh nghit$p : 23
1.4.2.4
Ngudn nhan ltfc ciia doanh nghit$p : 24
1.4.2.5
Kha
nang
v~
tai chinh 24
I 4
3M
,.,
h"
. -
h""
? ' ? •
22
• .
01

quan
~
gtua
t~u
qua va rut ro.
Cm!ONGII
THVC
T~NG
HI~U
QUA
KINH
DOANH CUA CONG TY CO
A " ' A ,
PHAN
XA
Y
LAP
DA U
KHI
27
,Q
A
,
, ?
~
" 4 ~ ,
2.1
TONG
QUAN VE
CONG

TY
CO
PHAN
XA Y
LAP
DAU
KHI
27
2.1.1
Ljch
sit
hlnh thanh va
phat
tri~n
cua
Cong ty
C6
ph~n
xay
Uip
d~u
khi: 27
2.1.2
Cd ca'u
t6
chll'c cua Cong
ty
C6
ph~n
xay

Uip
dffu
khi:
27
-3-
2.2
PHAN
TICH
THVC
TR~NG
Hl~U
QUA KINH DOANH CUA
A A
A-
" &
~
~
CONG TY CO
PHAN
XA
Y
LAP
DAU
KHI
29
2.2.1
Ke"t
qua kinh doanh
cua
Cong ty gia

dol;ln
2000-2005: 29
2.2.1.1 Vai
net
v~
tlnh hlnh kinh doanh ciia Cong ty. 29
2.2.1.2
Cac
chi tieu
v~
ke"t
qua kinh doanh : 29
2.2.2
.Ehinh
gia theo
cac
chi tieu
hic$u
qua kinh
te"
xa h9i . 31
2.2.2.1
Muc n()p
ngan
sach 31
2.2.2.2.
Tl;lO
cong
an
vic$c

lam
va tang thu
nh~
p cho ngttoi lao d()ng 31
2.2.2.3 Gia
tti
gia tang tren m9t lao d()ng 33
2
2 3
f)
, h
0
,
h ,
h?
0
A
h' A ? '
0
J ! h 34
. .
an
gta t
eo
cac
c 1 tteu
H(U
qua tat cmn .
2.2.3.1
Lqi

nhu~n
: 34
2.2.3.2
Hic$u
qua
sti'
d1,mg
t6ng tai
san
: 35
2.2.3.3
Ty sua't lqi
nhu~n
tren
vo'n
chu
sd
huu : 37
2.2.4
V~n
d1,mg
cac
mo hlnh
d€
phan tich thlfc
trl;lng
hic$u
qua kinh doanh
cua
Co ng ty 3 8

2.2.4.1
Phan tich
hic$u
qua kinh
t~
xa
h()i
38
2.2.4.2.
Phan
tich
hic$u
qua tai chinh 39
2.2.4.3.
Phan
tich
cac
don
bffy
tai chinh 41
, '
A
A-
,
-'
A ? ?
2.3
KET
LU~N
VE

BANH
GIA
HI~U
QUA KINH DOANH CUA
c()NG
Tlf
'13
CHUONGIII
NHO'Na
aiAI
PHAP
co
BAN NHAM
NANa
cAo
Hieu
QuA
? "
~
~
"
~ ~
,
KINH DOANH CUA CONG TY CO PHAN XA Y LAP DAU KHI -47
3.1
MQT
so
Ml.JC
TIEU
co

BAN
cuA
c<>NG
Tlf
f)
EN
N
AM
2010
"7
3 .1.1 Mvc tieu: 4 7
-4-
3.1.2
C<ic
chi tieu cd ban ctia giai
do~n
2006-
2010 47
3.2
CAC
GIAI
PHAP
NHAM
NANG
CAO
Hitu
QUA
KINH
DOANH
? A

A1
~
A
~
~
'
CUA
CONG
TY
CO
PHAN
XA Y
LAP
DAU
KHI
48
3.2.1
E>i€u
chinh
m<?t
s6
quan
di~m
chie'n
lt.tqc
kinh doanh va Marketing. 49
@
f>ffy
m~nh
ho~t

dQng
Marketing · 50
~
Roan
thic$n
cong tac quan
tq
tai chinh doanh
nghic$p.
51
3.2.3.1
Nang cao
hic$u
qua
d~u
tt.t,
hic$u
qua
sii'
dt,mg
tai san. 51
3.2.3.2
Roan
thic$n
cd
c(u
ngu6n v6n: · 54
3.2.3.3. Tung
bt.toc
th\fc

hic$n
cht.tdng trlnh quan
tq
rtii ro. 56
~
Roan
thic$n
cong tac t6 chuc va di€u hanh qua trlnh san xua't
nh~m
tie't
kic$m
chi phi va
h~
gia thanh, nang cao cha't
ltt<;Jng
san
phffm. 51
3 .2.4.1.
Roan
thic$n
cong tac
t6
chuc san xua't kinh doanh. 51
3.2.4.2.
Sii'
dt,mg
tie't
kic$m
va
hic$u

qua nguyen
v~t
lic$u
: 58
3.2.4.3.
Roan
thic$n
cong tac quan
tq
cha't lt.tqng : · 59
§Roan
thic$n
b9 may quan
ly
& cong
me
quan
t:ri
ngudn nhan
l\fc.
60
3.2.5.1.
Roan
thic$n
b9 may quan ly. 60
3.2.5.2
Roan
thic$n
cong tac quan ly ngudn nhan l\fc 61
3.3

MOT
s6
KIEN NGHJ
vdi
TAP
BOAN
DAU
KHf
Quae
GIA
V~T
NAM 64
KE
T L u
.i).N

66
DANH MVC
TAl
LitU
THAM KHA0 67
-1-
?
~
MODAU
Tinh
ci{p
thiet ciia
di
tai

Dfft nuoc dang
chuy~n
sang giai
do~n
moi cua qua trlnh
h<)i
nh~p
va toan
du
hoa voi
vi~c
gia
nh~p
vao
t6
chuc Thudng
m~i
the' gioi (WTO), kh6i ASEAN
ho~c
vi~c
ky ke't cac
hi~p
dinh tt! do Thudng
m~i
voi
cac
nuoc
phat
tri~n
va

cac
n~n
kinh te'
m~nh
tren the' gioi.
Di~u
nay ddng nghia voi
vi~c
t~o
ra cho chung ta
nhi~u
cd
h<)i
va thach thuc moi. Hdn Iuc
nao
he't
cac
doanh
nghi~p
Vi~t
Nam phai

chuy~n
minh
d~
thich ung voi
di~u
ki~n
moi, khong ngung nang cao nang
h,tc

q.nh
tranh cua minh trong nuoc va Qu6c
te'.
Qua do nang
cao
hi~u
qua va kha
nang
c~nh
tranh cua n€n kinh te'
Vi~t
Nam trong qua trlnh
h<)i
nh~p
voi khu
VtfC
va the' gioi.
T~p
doan Dfiu Khi Qu6c gia
Vi~t
Nam
du<;Jc
xac dinh Ia
m<)t
t~p
doan kinh
te'
m~nh
cua da't nuoc. Trong
thCJi

gian vua qua,
t~p
doan da dong gop ra't Ion vao
stf
phat
tri~n
kinh te'
cua
dfft nuoc. Hang
nam
dong gop cho ngan sach Nha nuoc
tu
25 de'n 30% t6ng thu Ngan sach dua v€ hang
ch1;1c
ty doia cho da't nuoc.
T~p
doan Dfiu khi dang khong ngung xay dtfng va phat
tri~n
d~
hoa
nh~p
voi
cac
doanh
nghi~p
cling vudn ra
bi~n
Ion xung dang
Ia
m<)t

t~p
doan
kinh te' hang dfiu
trong ca
n1ioc,
du
SUC
C~nh
tranh toan
cfi
U
Va
khu
VtfC.
Cong ty
C6
phfin xay dtfng Dfiu Khi
Ia
m<)t
thanh vien cua
t~p
doan Dfiu
Khi Qu6c gia
Vi~t
Nam. Hdn Iuc
nao
he't Cong ty phai n6 ltfc nang cao
hi~u
qua
va nang

Itfc
c~nh
tranh cua minh
d~
cling
t~p
doan thtfc
hi~n
nhi~m
Vl;l
to
IOn
cua
thCJi
d~i
toan cfiu hoa, xung dang
Ia
m<)t
thanh vien
m~nh
cua
t~p
doan Dfiu khi
Qu6c gia
Vi~t
Nam.
D~
lam
du<;Jc
di€u do, truoc he't cfin phai co tieu chuan, chi

tieu danh gia,
hi~u
qua kinh doanh
cua
doanh
nghi~p
ciing
nhu
cac mo hlnh phan
tich
nh~m
danh gia
m<)t
each
trung thtfc, khoa
hQc
thtfc
tr~ng
hi~u
qua kinh doanh
cua cong ty tren
cd
sCJ
do
d~
ra nhfi'ng giai phap kha thi, va t6i 1iu nha't
d~
nang
cao
hi~u

qua kinh doanh
cua
cong ty. Xua't phat
tu
doi hoi ca'p thie't do, tac gia da
chQn
d~
tai nghien cuu :
"Bi~n
pha p nang cao
hi~u
qua kinh doanh cua cong ty
c6 phffn xay dtfng dfiu Khi".
-2-
M~Jc
dich nghien
cuu:
1.
H~
th6ng h6a co sd ly
lu~n,
tieu
chuGn
danh gia
hi~u
qua kinh doanh ctia
doanh
nghi~p
trong
n~n

kinh te' thi tntong.
2.
Phan tich danh gia thlfc
trq.ng
hi~u
qua kinh doanh ctia Cong ty C6 phffn
xay dlfng Dffu
Khi trong thoi gian
vll'a
qua.
3.
B~
xua"t
cac giai phap
huu
hi~u
nhAm
nang cao
hi~u
qua kinh doanh ctia
cong
ty c6 phffn xay dlfng Dffu khi.
Bifi ht(lng nghien cuu :
Lu~n
van nghien cuu
v~
hic$u
qua,
he$
th6ng cac chi tieu

danh
gia
hi~u
qua.
Tren
ccJ
Sd
d6 danh gia thlfc trq.ng
hi~u
qua kinh doanh ctia cong ty
c6
phffn xay
dJ!ng Dffu
khi. Phq.m vi nghien cll'u dttqc xac dinh trong cong ty
c6
phffn xay dlfng
Dffu
khi va
dJ!a
vao
cac
s61ic$u
v€ ke't qua kinh doanh ctia cong ty trong giai
doq.n
2000-2006
Phlldng phap nghien cuu :
Lu~n
van dttqc nghien cuu tren co sd phttong phap
lu~n bi~n
chll'ng

Mac-
xit, ddng thoi
sii'
dt,mg
cac phttong phap
cl,l
th€ nhtt sau
:Phuong
phap
h~
th6ng, phttong phap tie'p
c~n
m1;1c
tieu, phttong phap lich
sii'

d€
lam
sang
to
n(}i
dung nghien cuu
v~
ly
lu~n
phan tich, trlnh bay
hic$n
trq.ng,
ciing nhtt xac
l~p

cac
giai phap
ct,I
th€ trong
vic$c
thlfc
hic$n
mt,1c
tieu ctia
d~
tai.
Blf
CIJC luljn viin:
Ngoai phffn md
dffu
va ke't
lu~n,
lu~n
van dttqc chia
lam
3 chttong:
Chuang
I:
Nhilng
ly
luljn
cd
ban
vi
hi?u qua kinh doanh cua C.Ty Ciiphiln

Xay d(lng Dliu khi.
Chuang II : Thlfc tr{lng hi?u qua kinh doanh cua Cong ty
co?
phii'n xay d(lng
dil
khi
Chuang III : Mi)t
slf
giai phap
va
kitn
nghi chu
ytu
nhlim nang cao hi?u
qua
kinh doanh cua Cong ty Cti philn Xay d(lng dilu
khi.
-3-
CHu'(JNG
I
LY
LU~N
co BAN v:E
Hrtu
QUA
KINH
DOANH
? A
A'
'-

CUA DOANH
NGHIEP
TRONG
CO
CHE
THI
TRUONG
. .
1.1
THl}C CHAT
VA
VAITRO
CUA HI}tU
QUA
KINHDOANH
1.1.1 Khai
ni~m
v~
hi~u
qua kinh doanh :
Kinh doanh
Ja
Vi~C
thlfc
hi~n
m()t
sCf
ho~c
ta't ca
cac

cong
doC;tn
tu
san
sua't
de'n
tieu
thQ
ho~c
thlfc
hi~n
cung ca' p
cac
djch
VQ
tren thi tru'ong nhftm sinh loi.
__
Trong
co
che' thi tru'ong,
cac
doanh
nghi~p
c6
hi~u
qua kinh doanh
Ia
m6i
quan
Him

hang
dffu, bdi
vi
kinh doanh c6
hi~u
qua moi giup doanh
nghi~p
t6n
tC;ti,
dung
vfi'ng
va
phat
tri€n
du'<;jc.
Nhu'ng
hi~u
qua kinh doanh
la
gi?
The'
nao
Ia
hoC;tt
d()ng
kinh doanh
c6
hi~u
qua?
Lam

each
nao
d€
hoC;tt
d()ng kinh doanh c6
hi~u
qua
?.
Ca trong ly
lu~n
va thlfc
ti~n
d~u
c6 nhfi'ng quan
ni~m
chu'a th6ng nha't va chu'a
giai quye't
tri~t
d€
.
Sau
hon 20
nam
tie'n
hanh
chlnh
sach
d6i
mOi
v~

kinh te',
dC;ti
h()i
Dang
toan
qu6c lffn
thu
X da tie'p
t1;1c
khAng djnh du'ong
16i
xay
d\fng
n~n
kinh te' thj tru'ong
djnh hu'ong
XHCN
tC;ti
Vi~t
nam.
Vi
v~y,
vi~c
xac
djnh r6 khai
ni~m,
ban
cha't va
phu'dng
phap

danh
gia
hi~u
qua kinh doanh trd thanh m()t
doi
hoi ca'p
bach
va
vi~c
hi€u dung n6
se
cho
phep
xac
dinh
dung
dAn
cac
m1;1c
tieu
va
bi~n
phap
nang
cao
hi~u
qua kinh doanh
cua
doanh
nghi~p,

d~c
bi~t
Ia
d6i voi
cac
doanh
nghi~p
nha nu'oc trong giai
doC;tn
hi~n
nay. Chu tru'dng va quye't
tam
cua
Nha
nu'oc
trong
vi~c
sAp
xe'p, d6i moi
lC;ti
cac
doanh
nghi~p
nha nu'oc
d€
nang
cao
hi~u
qua kinh doanh. Qua d6, nhftm
nang

cao
hi~u
qua kinh doanh, tang kha
nang
CC;tnh
tranh trong
XU
the' h()i
nh~p
V~
kinh te'
VOi
khu
V\fC
va the'
giOi
.
-
Hi~u
qua kinh doanh la m()t
phC;tm
tru kinh te',
gAn
li~n
vOi
co
che'
thi
tru'ong, c6 quan
h~

voi ta't ca
cac
ye'u t6 trong qua trinh
san
xua't kinh doanh, vi
v~y
doanh
nghi~p
chi c6
th~
c6
hi~u
qua kinh doanh
cao
khi
su
dQng
cac
ye'u t6
Cd
ban
trong qua trinh
san
xua't kinh doanh m()t
each
CO
hi~u
qua.
-4-
£>€

c6 th€ hi€u dung
cta:n
khai
ni~m,
ban chclt
cua
hi~u
qua kinh doanh, theo
quan
ni~m
cua tac gia,
nen
xem
xet
va danh gia
hi~u
qua kinh doanh dudi
cac
g6c
d(>
sau:
Thri nhdt, ke't qua kinh doanh va
hi~u
qua
~anh
la hai khai
ni~m
khac
nhau.
ve

hinh thuc,
hi~u
qua kinh doanh
Ia
ph~m
kinh te' so sanh m6i
tlidng
quan v
giua ke't qua thu
dtt<Jc
vdi chi phi bo ra. Ke't qua chi
Ia
m(>t
ve' trong
tudng
quan
d6
la
m(>t
ye'u t6 d€
xac
hi~u
qua rna thoi. Cac ke't qua nhtt s6
ltt<Jng
san
phffm,
doanh thu
ban
hang, . . . chua n6i
len

dli<Jc
n6 da
du<Jc
ra
b~ng
each
nao, phttdng
ti~n
gi, vdi chi phi
bao
nhieu.
Hi~u
qua kinh doanh chinh la
vi~c
phai
xem
xet
cac ke't qua da
dli<JC
t~O
ra
trong
m6i
quan
h~
SO
sanh
VOi
chi phi
cua

cac ngu6n
llfc, rna
theo quan
ni~m
cua
Kinh te'
hQC
thi
belt
ky
m(>t
qu6c gia
hay
m(>t
doanh
nghi~p
nao
d€u c6
h~n
che'
v€
ngu6n llfc. Vl
v~y
v1n
de
dli<Jc
d~t
ra
Ia
: Vdi

m(>t
ngu6n llfc c6
h~n,
c~n
phai
t6 chuc
san
xu1t
nhu
the'
nao
d€ cho ke't qua cao nh1t,
tuc
Ia
san xu1t ra
nhieu
san
phffm nhclt cho xa h(>i.
Thri hai, phai phan
bi~t
giua
hi~u
qua kinh doanh
vOi
cac
chi tieu do
lttC1ng
hi~u
qua kinh doanh .
Hi~u

qua kinh doanh
vll'a
la
ph~m
tru truu
tli<Jng
vua la
ph~m
tru
Cl;l
th€. La
ph~m
tru truu
tli<Jng
vi n6
phan
anh
trinh
d(>
nang llfc
cua
n€n
san
xu1t.
Voi y nghia
ph~m
tru
c1;1
th€,
hi~u

qua kinh doanh c6 th€ do
lttC1ng
dli<Jc
thong qua m6i quan
h~
so
sanh
giua ke't qua
d~u
ra vdi chi phi
d~u
vao, th€
hi~n
b~ng
cac chi
tieu
danh
gia
hi~u
qua. Ta c6 th€ khAng djnh,
hi~u
qua kinh doanh
Ia
m(>t
ph~m
tru kinh te'
phan
anh chclt
lli<Jng
t6ng

h<Jp
qua trinh
san
xu1t kinh
doanh,
n6
bao
g6m
2
m~t
la djnh tinh va djnh lli<Jng.
Thri ba,
hi~u
qua kinh doanh phai
ga:n
ch~t
va phu
h<Jp
vdi
ho~t
d(>ng
cua
cac doanh
nghi~p
trong
cd
che' thi
trliC1ng
djnh hudng xa
h(>i

chu nghia .
Theo
m1;1c
dich kinh doanh thi
cac
doanh
nghi~p
hi~n
nay
dli<Jc
chia
lam
hai
lo~i
chinh : doanh
nghi~p
kinh doanh va doanh
nghi~p
cong ich.
Vi
v~y
tieu
chuffn d€ danh gia
hi~u
qua kinh doanh
lcly
su1t sinh
Wi
tren v6n la tieu chuffn
chu ye'u

d~
danh gia
hi~u
qua, thi d6i voi doanh
nghi~p
cong ich
l~i
la'y ke't qua
-5-
tht!c
hi~n
chinh
sach
xa
h<)i
Utm
tieu
chuftn chu ye'u
d€
danh
gia
hi~u
qua ciia
doanh
nghi~p
.
Thu
tU,
c~n
xem

xet
hi~u
qua
kinh doanh
tren
ca
hai
m~t
dinh tinh va dinh
lu'<Jng.
ve
m~t
dinh tinh,
hi~u
qua
kinh doanh
phan
anh
stf
cef
g~ng,
nb ltfc pha'n
dffu, trlnh
d<)
quan
ly kinh
doanh
ciia
mbi
khau, mbi

b<)
ph~n,
mbi
ca'p trong
san
xua't. Ngoai
ra
n6
con
phan
anh
stf
g~n
b6 trong
vi~c
giai quye't nhii'ng m\lc
tieu
v€ kinh
t€
voi nhii'ng m\lc
tieu
chinh
tri
-
xa
h<)i
.
Tom
lf.:li,
ta

c6
the
hieu
hi~u
qua kinh doanh nhu' sau :
hi~u
qua
kinh doanh
- vita Ia
m<)t
ph~m
tn1
tritu
tu'<Jng,
vita
la
mQt
ph~m
tru
C\1
the. N6
phan
anh
tu'dng
quan
so
sanh
giii'a ke't qua thu
du'<Jc
voi chi phi bo ra. C6

the
xem
xet
hi~u
qua
kinh doanh tren
ca
hai
m~
t : dinh tinh va dinh
lu'<Jng.
Hi~u
qua
kinh doanh
phan
anh
cha't
ht<Jng
t6ng
h<Jp
va
tung
mc}t
ciia trinh
d<)
ke't
h<Jp,
sii'
dl;lng
cac

ye'u
tef
trong
san
xufft cling nhu'
thl,l'C
hi~n
cac
m\IC
tieu
kinh
t€-
xa
hQi
.
1.1.2 M()t s6
quan
di~m
cd
ban
khi
danh
gia
hi~u
qua kinh doanh ciia
doanh
nghi~p
1.1.2.1
Bao
dam

tinh
toan
di~n
va tinh
h~
th6ng
trong
vi~c
xem
xtH
hi~u
qua kinh doanh ciia
doanh
nghi~p:
Theo
quan
diem
nay,
tinh
toan
di~n
va tinh
h~
thefng
the
hi~n
(J
chb khi
xem
xet

danh
gia
hi~u
qua
kinh
doanh
ciia
doanh
nghi~p
c~n
chu y de'n ta't
ca
cac
m~t,
cac
khau,
cac
ye'u
tef
ciia
qua
trinh
san
xua't kinh doanh;
phai
xem
xet
(J
gefc
d<)

khong gian va thoi gian;
cac
giai
phap
nang
cao
hi~u
qua kinh t€
hi~n
t~i
phai
phi:t
h<Jp
vOi
chie'n
lu'<Jc
phat
trien
lau
dai
ciia doanh
nghi~p.
1.1.2.2
Bao
dam
stf.
thO'ng
nha't giua
hi~u
qua kinh doanh ciia doanh

nghi~p
vO'i
IQ'i
ich ciia xa h()i.
Theo
quan
diem
nay
thi
vi~c
nang
cao
hi~u
qua kinh doanh ciia doanh
nghi~p
phai
phi:t
h<Jp
va thefng nha't voi stf phat tri€n ciia
n€n
kinh
t€
quefc
dan,
voi
ID\IC
tieu
chie'n
lu'<Jc
ciia

nha
nlioc.
Bdi
vl mbi doanh
nghi~p
nhu
la
m<)t
t€
bao
trong m()t co
the
Ia
n€n kinh
t€
quefc
dan,
nen
khi tinh
toan
cac
giai
phap
nang
cao
hi~u
qua kinh doanh thi khong
du'<JC
lam
t6n

h~i
de'n
nen
.kinh te'
quefc
dan,
-6-
de'n
l<;1i
ich chung ciia xa h¢i.
Bi;ic
bi~t
di~u
nay
ra't quan trQng d6i voi
n~n
kinh te'
mtoc
ta
ho:;tt
d¢ng theo
cd
che' thi tntong dinh hliong xa h¢i chii nghia,
bC1i
vi
ngoai
m1:1c
tieu kinh te' con
phai
quan

Him
de'n cac va'n
d~
v~
chinh tq, xa h¢i.
1.1.2.3
Bao
dam
ke't hcjp giii'
hi~u
qua kinh doanh ctia
doanh
nghi~p
vOi
lcji
ich ctia
ngti(1i
lao d()ng va giii' gin dticjc
ban
siic
dan
t()c .
Quan
di€m
nay
xua't
phat
tu
vi~c
Iffy

con nguoi
lam
trung tam, coi con nguoi
Ia
ngu6n h!c va v6n quy nha't ciia doanh
nghi~p,
bC1i
vl suy cho cling thl nhii'ng
thanh
cong
hay tha't
b:;ti
tren thi truong
d~u
c6 nguyen
nhan
tu
con nguoi va ye'u

t6
con nglioi vua
Ia
di~u ki~n
vua
Ia
mt;tc
tieu
ciia
ho:;tt
d¢ng kinh

doanh.
St;l'
ke't
h<;1p
giii'a
ho:;tt
d¢ng kinh doanh ciia doanh
nghi~p
voi
vi~c
cham
lo
doi s6ng
v~t
cha't va tinh
th~n,
bao
v~
nhan
each
ciia nguoi lao
d¢ng
khong nhii'ng
th€
hi~n
ban
cha't t6t
d~p
ciia che' d¢, phu
h<Jp

voi
mt;tc
tieu
ciia
Bang
va Nha
nlioc, rna
con
t:;to
di~u
ki~n
giii' gin
ban
s~c
van
h6a ciia
dan
t¢c
Vi~t
Nam
.
1.1.2.4
Danh
gia
hi~u
qua kinh doanh phai ciin
cu
vao ke't qua cuo'i
cung
ca

v~
hi~n
v~t
va gia
trj.
Theo
quan
di€m nay, phiii
danh
gia
hi~u
qua kinh doanh ciia doanh
nghi~p
theo ke't qua cu6i
ci1ng
d:;tt
dli<Jc
tren
ca
mi;it
hi~n
v~t
va
mi;it
gia tfi. Chi c6 nhli
v~y
moi
CO
Cd
Sd

d€
danh
gia va
vi~c
danh gia moi
dam
bao
tinh dung
d~n
Va
tinh
toan
di~n.
BC1i
vl
mi;it
hi~n
v~t
moi
phan
anh
dli<:;jc
m¢t
ph~n
ke't qua kinh
doanh
ciia doanh
nghi~p
rna doanh
nghi~p

thu
v~
tu
ho:;tt
d¢ng kinh doanh d6.
1.1.3 Vai
tro
ctia
hi~u
qua kinh doanh :
Tu
khi chuy€n sang
n~n
kinh te' thi tntong dinh hliong xa h¢i chii nghia c6
st;l'
quan ly ciia nha nlioc, cac doanh
nghi~p
phai
t1f
lo
d~u
ra va
d~u
vao. Slf t6n
t:;ti
va
phat
tri€n
cua
doanh

nghi~p
pht;t
thUQC
VaO
thi trliong va
Slf
quan
ly
di~U
hanh
san xua't kinh doanh ciia doanh
nghi~p.
Vl
v~y,
nang cao
hi~u
qua kinh doanh c6
y nghia ra't quan trQng,
di;ic
bi~t
Ia trong qua tdnh h¢i
nh~p
kinh te' nhli
hi~n
nay.
Vai tro ciia
hi~u
qua kinh doanh
dli<Jc
th€

hi~n
tren ca ba
mi;it
sau
day:
-7-
-
BO'i
vdi
nen
kinh te' quo'c
dan
:
Hi<$u
qua kinh te' qu6c
dan
pht,I
thu<)c
vao
hi<$u
qua kinh doanh
ca
bi<$t
cua
cac
doanh
nghi<$p.
Nang
cao
hi<$u

qua kinh
doanh
cua
tung doanh
nghi<$p
se
gop phffn
nang
cao
hi<$u
qua
cua
nen
kinh te' qu6c dan,
gop phffn
t~o
sl,l'
tang
tntdng kinh te',
nang
cao
muc s6ng xa
h<)i,
giii' vii'ng
tr~t
tl,l'
va an ninh xa
h<)i
.
-

BO'i
vdi doanh
nghi<$p:
Hi<$u
qua
kinh
doanh
cua
doanh
nghi<$p
bi6u
hi<$n
qua
cac
chi tieu
danh
gia
hi<$u
qua.
Mt,Ic
tieu
cua
doanh
nghi<$p
Ia
to'i
da
hoa
lqi
nhu~n,

nhu'ng
dieu
nay
pht,I
thu<)c
vao
moi
tntong
kinh doanh va trlnh
d<)
cong
ngh<$
va
quan
ly
cua
doanh
nghi<$p
.
Trong
cd
che' thi tntong,
hi<$u
qua kinh
doanh
dong
vai tro he't
sue
quan
trQng, no quye't dinh kha

nang
c~nh
tranh,
Sl,l'
ttSn
t~i
va
phat
tri6n
cua
doanh
nghi<$p.
Nhii'ng
doanh
nghi<$p
co
hi<$u
qua
se
co
kha
nang
tai dffu tu
d6
ddi
mdi
cong
ngh<$,
nang
cao

cha't luqng,
giam
gia
thanh
va
nang
cao
kha
nang
c~nh
tranh
tren thi tntong.
- Bo'i vdi nguoi
lao
d<)ng
: khi doanh
nghi<$p
kinh doanh co
hi<$u
qua
se
mang
l~i
cho nguoi lao
d<)ng
cong
vi<$c
va thu
nh~p
6n

dinh, doi s6ng
v~t
cha't va tinh
thffn ngay
duqc
cai
thi<$n
va
nang
cao,
cai
thi<$n
dieu
ki<$n
va moi truong
lam
vi<$c
cho nguoi
lao
d<)ng.
Nguqc
l~i.
khi nguoi
lao
d<)ng
yen
tam, giin bo vdi doanh
nghi<$p
thl
hQ

se
co
dieu
ki<$n
nang
cao
nang
sua't
lao
d<)ng,
gop
phffn
vao
vi<$c
nang
cao
hi<$u
qua
kinh doanh
cua
doanh
nghi<$p.
, ? " , ,
,
?
1.2
CAC
CHI
TIEU DANH GIA
HI~U

QUA
KINH DOANH :
Sau khi
xac
dinh
cac
chi
tieu
phan
anh
ngu6n
ll,l'c,
chi phi va ke't qua
ho~t
d<)ng
san xua't kinh doanh, tie'n
hanh
so
sanh
giii'a chi
tieu
ngu6n
ll,l'c
va chi
tieu
k8t
qua,
se
co chi
tieu

danh
gia
hi<$u
qua.
Cac
chi tieu
danh
gia
hi<$u
qua kinh
doanh
cua
doanh
nghi<$p
nha nude co th6
bao
g6m
:
1.2.1
Chi tieu danh gia
hi~u
qua kinh te' xa hqi :
Chi
tieu
danh
gia
hi<$u
qua kinh te' xa
h<)i
la chi

tieu
danh
gia
dtSng
thoi
ca
ve
m~t
kinh te' va
m~t
xa
h<)i.
No khong chi
phan
anh
hi<$u
qua
vi~c
dong gop
cua
doanh
nghi<$p
nha
nude
vao
ban
than
Sl,l'
phat
tri6n

CUa
doanh
nghi~p
rna
con
th6
-8-
hic%n
hic%u
qua
St!
dong
gop
CUa
doanh
nghic%p
nha
nu'OC
vao
nen
kinh
te"
qu6c
dan,
vao
vic%c
tht!c
hic%n
ml;lc
tieu

nang
cao
dbi
so'ng
ngu'C1i
lao
d<)ng.
a) Gia tri gia
tang
tren
mQt lao dQng:
ES
VA
L
ES :
Gia
tti gia
tang
tren
m<?t
lao
d<)ng,
VA
:
Gia
tti
gia
tang, L : So'
lu'<Jng
lao

d<)ng.
Chi
tieu
nay
phan
anh
cu
m<?t
lao
d<)ng
tham
gia
vao
qua
trlnh
san
xuit
kinh
doanh
t~o
du'<Jc
bao
nhieu
ddng
gia
tq
gia tang.
Tdng
gia
tti gia

tang
cua
cac
doanh
nghic%p
trong
nen
kinh
te"
se
la
tdng
GDP
toan
quo'c.
Tang
du'<Jc
gia
tq
gia
tang
tren
m<)t
lao
d<)ng
quye"t djnh st!
tang
tru'dng
cua
chi

tieu
GDP/
dffu
ngu'CJi
cua
quo'c gia.
Do
v~y,
chi
tieu
gia
tri
gia
tang
tren
m<?t
lao
d<)ng
phan
anh
m<?t
each
tdng
quat
nhit
hic%u
qua
sii'
dl;lng
ngudn

nhan
lt!c,
phan
anh
m<?t
each
dffy
du
nhit
hic%u
qua
kinh te'
xa
h<?i
cua
doanh
nghic%p
nha
nu'oc.
Chi
tieu
nay
l~i
ph\1
thUQC
vao
hai chi
tieu
Cd
ban

la ty
suit
gia
tQ
gia
tang
tren
tdng
tai
san
Va
ty
suit
tdng
tai
san
tren
so'
htqng
lao
d<)ng.
I
ES
=
Yf{T)i

)-
ES : Gia tti gia
tang
tren

m<?t
lao
d<)ng,
VA
: Ghi
tri
gia tang, L : So'
h.t<Jng
lao
d<)ng,
va A :
Tdng
tai
san.
b)
Ty sua't thue'
tren
t6ng vo'n:
T
TOA
=-x100%
A
-9-
TOA : Ty sua't
thue'"
tren
tflng tfd san, T la
Thue'"
va A la Tflng tai san.
Chi tieu

nay
phan
anh
cu
m9t
d6ng v6n tham gia vao qua trlnh
san
xua't kinh
doanh
dong gop
dtt<;lc
bao nhieu d6ng
thue'"
cho ngan sach nha nttdc. Chi tieu ty
sua't
thue'"
tren v6n phan
anh
m9t
each
ro
net
hit$u
qua dong gop ciia doanh
nghit$p nha nttdc vao
n~n
kinh
te'"
qu6c dan. Ty sua't
thue'"

tren v6n ciia
cac
doanh
nghit$p nha nu'oc
cao
va tang len, chung to
hit$u
qua kinh
te'"
xa
h9i rna doanh
nghit$p
t~o
ra Ion va
phat
tri~n
theo
chi~u
httdng t6t.
c) Thu nh(lp binh quan ngtioi lao
dqng:
Thu
nh~p
blnh quan ciia ngttoi lao d9ng
dtt<;lc
tinh nhtt
sau:
TNBQ= TTN
LDBQ
TNBQ:

Thu
nh~p
blnh quan ciia lao dt)ng,
TTN:
Tflng thu
nh~p
cua
ngttoi
lao dt)ng va LDBQ : So' lao dt)ng blnh quan.
Chi tieu nay phan anh muc
thu
nh~p
trung blnh tren m9t lao dt)ng, no
th~
hit$n
ke'"t
qua
ho~t
dt)ng
cua
doanh nghit$p vao
vi~c
cai
thi~n
doi s6ng cua ngu'oi lao
dt)ng. Chl tieu nay co
th~
phan tich thanh hai nhan
to'
anh httdng

cd
b~n
nhtt sau:
TNBQ:
Thu
nh~p
blnh quan
cua
lao d9ng,
TTN:
Tflng thu
nh~p
ciia ngttoi
lao
d<?ng,
LDBQ : So' lao
d<?ng
blnh quan, va A
Ia
Tflng tai san.
Nhtt
v~y.
thu
nh~p
blnh quan ngttoi lao dt)ng
ph1;1
thut)c
vao
m9t
d6ng tai

san
t~o
ra
bao nhieu d6ng thu
nh~
p cho ngu'oi lao d9ng va muc trang bi tai
san
cho
m9t lao dt)ng. Thu
nh~p
blnh quan
m<?t
lao
d<?ng
tang khi
m<?t
d6ng tai
san
t~o
ra
nhi~u
d6ng thu
nh~
p cho ngu'oi lao
d<?ng
va
d~c
bit$t
la muc trang bi tai
san

cho
m<?t
lao
d<?ng
tang.
-10-
Tom lai : Qua phan tich cac chl tieu danh gia
hi~u
qua kinh te' xii hqi neu
tren,
chl tieu quan
trQng
nhdt va t6ng quat nhdt, danh gia turmg ddi ddy
drl
hi~u
qua kinh te' xii hqi
crla
doanh
nghi~p
nha nuac chinh
la
chl tieu gia tri gia tang
tren
mqt
lao dqng, duqc tinh bdng each lay t6ng gia tri gia tang chia cho
sd
lao
dqng sil
d~ng.
@ Chi tieu danh gia

hi~u
qua
tai
chinh :
Hi~u
qua
tai
chinh doanh
nghi~p
hoc;tt
d<)ng
kinh doanh c6
th~
dtt<Jc
danh
gia
qua
m<?t
s6
chi
tieu
cd
ban
sau :
a)
Lc!i
nhu~n:
Hi~u
qua
kinh te'

dtt<Jc
tinh
tren
cd
sd
so
sanh
gifi'a chi
tieu
ke't qua
d~u
ra va
chi
tieu
phan
anh
chi phi
d~
dc;tt
dtt<Jc
ke't
qua
d6, do
v~y
l<Ji
nhu~n
Ia
m<?t
chi
tieu

hi~u
qua.
L<Ji
nhu~n
Ia
m<?t
chi
tieu
kha
quen
thu<?c
trong
hoc;tt
d<)ng
san
xua't kinh
doanh,
no trd
thanh
ffi\lC
tieu
tdi
thlt<Jng
cua
nha kinh doanh, tdi
da
h6a
l<Ji
nhu~n
la

ca
U n6i clta
mi~ng
cua
nhi~U
nha doanh
nghi~p,
!a
ffi\lC
tieu
CUa
doanh
nghi~p.
L<Ji
nhu~n
la
m<?t
chi tieu
hi~u
qua
cua
hoc;tt
d<)ng
doanh
nghi~p,
phan
anh
t6ng
h<Jp
ke't qua

vi~c
si't
d\lng lao
d<)ng,
v~t
ttt, tai san c6 dinh

Chi tieu
hi~u
qua
nay
dtt<Jc
tinh theo each so sanh
tuy~t
d6i
nen
ddn
vi
cua
n6 Ia
s6
ti~n,
do
v~y
n6
ph1,1
thu<)c
vao
qui mo
hoc;tt

d<)ng
cua
doanh
nghi~p.
Chi tieu
nay
moi
th~
hi~n
m~t
qui
mo
cua
hi~u
qua hay
v~
m~t
ltt<Jng
cua
chi tieu
hi~u
qua, nhttng khong n6i
len
dtt<Jc
m~t
cha't
cua
chi tieu
hi~u
qua.

b) Ty sua't lqi
nhu~n
tren
tdng tai
san
(tdng vo'n):
Chi
tieu
ty sua't
l<Ji
nhu~n
tren
t6ng v6n
dtt<Jc
tinh
b~ng
each:
NI
ROA=-xlOO%
A
-11-
ROA :
Ty
sua't
l<;li
nhu~n
tren t5ng tai
san
, NI Ia lqi
nhu~n

rong, A Ia TGng
tai san.
Chi tieu
phan
anh
cu
m<?t
d6ng v6n
tham
gia
vao
qua
trlnh
san
xufft kinh
doanh
t<;to
ra
cho
cht.i
d~u
tu'
hay
cht.i
doanh
nghi~p
bao
nhieu
d6ng
l<;li

nhu~n.
Nang
cao
ty sua't
l<;li
nhu~n
tren
t5ng
tai
san
khong chi c6 y nghia
nang
cao
hi~u
qua tai chinh ct.ia
doanh
nghi~p
rna n6 con
trt,tc
tie'p
nang
cao
hi~u
qua
kinh te' xa
h<?i
ct.ia
doanh
nghi~p,
nhtt

da
dtt<;lc
chung minh trong
ph~n
gia tri gia tang tren
.R ' • ?
tong
tat
san.
c)
Ty
suit
lqi
nhu~n
tren
v6n chti
sd
hii'u:
Ty
sua't
l<;li
nhu~n
tren
v6n
cht.i
sCJ
huu (ROE)
dtt<;lc
xac
dinh:

NI
ROE
=-xlOO%
E
Chl tieu
nay
phan
anh
cu
m<)t
d6ng v6n
cht.i
sCJ
ht1u
bo
ra
t<;to
dtt<;lc
bao nhieu
d6ng lqi
nhu~n
rong. Chl tieu
nay
phan anh
hi~u
qua tai chinh
m<?t
each
ro rang
nhfft, huu

hi~u
nhfft va
t~p
trung nhfft trong
vi~c
d<;tt
dtt<;lc
ml}c
tieu
ct.ia
mQi
doanh
nghi~p
ho<;tt
d<)ng
kinh doanh, d6 Ia
l<;li
nhu~n
rong. Chl tieu ty sua't lqi
nhu~n
tren
v6n
cht.i
s(J
huu
Ia
thu'oc do hoan hao, danh gia
Stf
thanh cong
m<?t

doanh
nghi~p.
Chl tieu
nay
c6
th~
phan
tich thanh hai chl tieu
Cl}
th~
b~ng
each
chia
ca
tu
s6 va
m~u
s6 cho t6ng tai san, d6ng thoi v6n
sCJ
huu dttqc tinh
b~ng
t6ng tai san
trll'
di
t6ng
n<;l
phiii tra, ta c6 :
NJ
1
ROE=-x

xlOO%
A
I-
Dl
A
Trong d6 :
ROE
la
ty sua't lqi
nhu~n
tren v6n
sCJ
huu, NI la lqi
nhu~n
rong, D la
t6ng
n<;l
phai
tra,
Ala
t6ng tai
san
va
do
v~y
D/A
la
ty
1~
nq ct.ia doanh

nghi~p.
-12-
~/"Chi
s6PIE
hay
con
gqi Ia chi
s6
thi
gia-
tho
nh4p:
Chi
s6
PIE Ia chi
s6
klui quen
thu(?c
trong thi tntong chung khoan, chi
s6
nay
so
sach giii'a gia tii
thi
tntong
cua
m<?t
c6
ph~n
va thu

nh~p
rong hay lqi
nhu~n
rong
cua
m<?t
c6
ph~n.
N6
th~
hi~n
theo gia thj tntong, nha
d~u
tu'
mu6n c6
m<?t
d6ng
l<;Ji
nhu~n
rong
dn
bo bao nhieu v6n
d~u
tu'.
PIE=
p
EPS
~
f:rl\J
2_

'YV)
r 7
o\1\,~
~L~
~
\
rB-
~/
1~~
~~
fr&
c-r
PIE : Chi
s6
thj
gia_
thu
nh~p,
P la gia
tq
thj tru'ong
m<?t
c6
ph~n
va
EPS Ia thu
nh~p
rong
m<?t
c6

phffn.
Chi tieu
nay
tn,tc tie'p
phan
anh
hi~u
qua
dffu
tu'
cua
cac
c6
dong
vao
doanh
nghi~p,
hit$u
qua
nay
v~
cd
ban
d~t
du'<;fc
tren
cd
sd
hi~u
qua

ho~t
d(?ng
san
xua't
kinh
doanh
do
doanh
nghi~p
t~o
nen. Chi
s6
PIE tha'p
chung
to ty sua't
l<;fi
nhu~n
cao
se
thu
hut
stf hu'dng ung dffu
tu'
cua
d(?ng
dao
cong
chung.
E>i~u
nay

d~n
de"n
Stf
gia tang gia
tq
thj tru'ong
CUa
c6
phftn, thuc dfry
Slf
tang tru'dng
cua
doanh
nghit$p ' khiing djnh
vj
tri, gia
tq
cua
doanh
nghi~p
tren
thj tru'ong.
Trong tu'dng lai
khong xa,
lo~i
hlnh doanh
nghi~p
nha nu'oc
c6
phffn n6i rieng

va
lo~i
hinh cong ty
c6
phftn n6i chung
ngay
m(?t
chie'm ty tr9ng Ion,
va
Ia
lo~i
hinh
t6
chuc
doanh
nghi~p
ph6
bie'n trong
n~n
kinh te'.
Do
v~y
chi
tieu
PIE se la
chi tieu
danh
gia
hi~u
qua tai chfnh thong

dt,mg
nha't
cua
ta't
ca
cac
lo~i
hlnh
doanh
nghi~p,
trong nll'oc cling nhu' nu'oc ngoai.
Hi~n
t~i,
vi~c
tfnh
toan
chi
s6
PIE
cho m9i
lo~i
hinh
doanh
nghit$p
Vi~t
Nam
la
tu'dng
d6i
kh6

khan
va
khong
du'<;fc
thtfc
Slf
chinh Xac, song n6
l~i
la chi
sef
phu
h<;lp
nha't
CUa
Cd
che' kinh te' thj
tru'ong,
t~o
di~u
kit$n cho
vi~c
so sanh
danh
gia
hi~u
qua
tai chinh giii'a
cac
doanh
nghi~p

thu<?c
nhi~u
thanh phffn kinh te' khac nhau,
nhi~u
nu'oc voi nhii'ng
khac
bi~t
v~
chufrn mtfc ke'
toan
tai chfnh Do
v~y.
nen
hu'ong
d~n,
t~o
di~u
kit$n
d~
cac
doanh
nghi~p
d~u
tinh
va
tinh tu'dng d6i chfnh
xac
chi
s6
nay.

-13-
T6m lai :Qua
phan tich chung ta c6
thl
rut ra
ke't
lwJn : Chl tieu tudng ddi
ufng h(fp nha't danh gia
hi~u
qua tai chinh doanh
nghi~p
nha
nurJc
v~
lau dai
chinh la chl
stf
PIE,
con
vrJi
di~u
ki~n
hi~n
tr;zi
c6
thl
dung chl tieu a mac thap hdn
la
khd nang sinh l(fi tren vdn chu
sa

hilu (ROE).
1.3 CAC
MO
HINH DANH GIA
HitU
QUA KINH DOANH CUA
DOANH
NGHitP
f)~
danh
gia t6ng
h<Jp
hi~u
qua kinh doanh
cua
doanh
nghi~p,
cffn
- thie't
phai
thie't
l~p
cac
mo
hlnh
phan
tich cfing nhu'
cac
cong
Cl,l

phan
tich hii'u
hi~u.
Mo
hlnh
phan
tich cho
phep
xac
l~p
cac
mo'i
lien
h~
giii'a
chi
tieu
cffn
phan
tich voi
cac
nhan
to'
anh
hu'dng, qua
d6
danh
gia
du'<Jc
muc

d()
anh
hu'dng
cua
tung
nhan
tO".
D~
danh
gia dffy
du,
to~m
di~n hi~u
qua kinh doanh
cua
Cong
ty
c6
phffn
xay
Hip
dffu khi cffn thie't
phai
llfa chQn chi
tieu
phan
tich
tdng
h<Jp
nha"t

qua
d6
thie't
l~p
mo
hlnh
phan
tich.
Sau
day
Ia
m()t so'
mo
hlnh t6ng
h<Jp
nha"t:
1.3.1
Mo
hlnh
phan
tich
hi~u
qua
kinh
t€
xa
h()i
Cac
ky
hi~u

cd
ban
qui u'oc
sau
: ES
Ut
gia
tq
gia
tang
tren
m()t
lao
d()ng, VA
la tdng
gia
tq
gia tang, L Ia t6ng so'
lao
d()ng. A
Ia
tdng tai san, V la t6ng thu
nh~p
ciia ngu'oi
lao
d6ng
, I
Ia
lai
vay

phai
tra cho ngu'oi cho vay, T la t6ng thue'
n()p
vao
ngan
sach, va
Nl
Ia
l<Ji
nhu~n
rang
cua
chu
sd
hii'u
doanh
nghi~p.
P
Ia
toan
b()
l<;Ji
nhu~n
ban
dffu, P = T +I+NI.
ES
=VA
=
VA
x~

=
[~+!_+I_+
Nl
]x~
L
AL
AAA
A L
ES
=
~+
[!_+
!_+
Nl
]x~
L A A A L
v p
ES
=
-+-
L L
Mo
hlnh 3.1
Mo
hlnh
phan
tich
hi~u
qua
xa

h()i
-14-
Nhtt
v~y
ghi
tq
gia tang tren
m<)t
lao
d{)ng
ph1:1
thu{)c
vao
thu
nh~p
blnh
quan
ngttoi lao
d{)ng
(V/L), ty sua't
Hii
vay tren t6ng tai san (IIA), ty sua't thue' tren t6ng
tai san
(T/A ), ty sua't
l<;Ji
nhu~n
tren t6ng tai
san
(NIIA) va muc
d{)

trang
bi
tai
san
cho
m{)t
lao
d{)ng
(AIL). Ne'u
cac
nhan to'
tren
tang
len
thl gia
tri
gia tang tren
m<)t
lao
d{)ng
ciing tang theo.
Cac
nhan to' tren c6 m6i quan
he$
chijt
che
voi nhau,
giang
bu{)c
va

mau
thu~n
nhau,
th~
hic$n
quan
he$
l<;Ji
ich giii'a ngttoi
lao
d{)ng,
nha
nttoc,
cac
nha
d~u
tu'
Ia
chu doanh
nghic$p
va ngttoi cho vay.
Bam
bao
giai quye't
- hai hoa mo'i quan
he$
tren d6ng thai tang gia
tq
gia tang tren
m<)t

lao
d{)ng
la va'n
d~
cua
bai toan t6i u'u h6a.
Qua
cong thuc
tren
chung ta ciing tha'y
ding
gia
tq
gia tang
tren
m<)t
lao
d{)ng
trong cac doanh
nghic$p
nha nttoc
dtt<;Ic
chia thanh hai
ph~n:
ph~n
d~u
la thu
nh~p
cua ngttoi
lao

d{)ng,
ph~n
thu hai
ph~n
IOn
thu{)c
v~
nha nttoc, do
d~i
b{)
ph~n
cac
ngan hang va
cac
t6
chuc tin
dl:lng
la
cua
nha nu'oc, d6ng thoi chu doanh
nghic$p
nha nttoc ciing
Ia
Nha nttoc. Do
v~y,
ban
cha't
cua
hic$u
qua kinh doanh cua doanh

nghic$p
nha nttoc chinh la
hic$u
qua kinh te' xa
h{)i.
1.3.2 Mo hinh
phan
tich
hi~u
qua~
Chi tieu t6ng
h<;Jp
nha't danh gia
hic$u
qua tai chinh doanh
nghic$p
chinh
Ia
chi
s6
PIE. Chi so'
nay
c6
th~
phan
tich thanh
cac
nhan
to' anh httdng
cd

ban
sau :
~~VvJj
/ Mo hinh
3.2:
Mo hinh
phan
tich
hi~u
qua
tai
chinh
-15-
M(\t
siS
kY
hi~u
qui ttdc nhtt
saGa
chi phi slin xua't hay
cOn
gc;>i
Iii
gi:l
vo'n
hang ban (gia
vo'n
hang ban
Ia
t6ng ciia chi phi nguyen

v~
t
li~u
tnfc tie'p, chi
phi nhan cong trtfc tie'p
va
chi phi qmln
ly
san xua't)(f;'Yla chi phi quan ly doanh
nghi~@a
chi phi ban
han@a
chi phi
ba't
thu'ong@
chi phi
ho~
t
d()ng
tai
chinh~a
t6ng thue' thu
nh~p
n()p
vao ngan sach.
PIEla
chi
so'
gia-
thu

nh~p.
P la gia tti thj truong ciia
m()t
c6
ph~n.
EPS la
l<;1i
nhu~n
rong ciia
m()t
c6
ph~n@chinh
la t6ng gia tti thj tru'ong ciia
vo'n
chii sd
huuWhinh
la t6ng
- gia tti s6 sach (ke' toan) ciia
vo'n
chii sd
huu8chinh
Ia
ty
sua't
l<;1i
l)hu~n
tren
v!Sn
chll
s<'l

hcruc§I6~t
~
nhuan tren t6ng tili
sa@
~n;I.'fi;,hu~n
rong ciia doanh
nghi~p~a
doanh thu rong ciia doanh
nghi~0a
t6ng tai san
cua
doanh
nghi~p.
@a
ty
1~
nQ
hay
Cd
ca'u
n<;j
trong t6ng tai
san@a
cd
ca'u
v6n sd
hfi'u
ciia doanh
nghi~p.
(E/A =

1-
D/A).
Nhu'
v~y
chi
so'
PIE
hay chi
so'
nghjch dao ciia n6
Ia
ty sua't
l<;1i
nhu~n
tren
gia tti thi tru'ong ciia
v6n sd huu ciia doanh
nghi~p
phlJ
thu()c vao cac nh6m nhan
to'
chii ye'u
sau:
1.
D~u
tien
d6
Ia
ty
1~

giua gia tti thi truong va gia tri s6 sach ciia
vo'n
sil
h~ay
chlnh
Iii
chi
siS
P/B (thj
gill/
thtt gill).
Gill
tri
viSn
sd huu doanh
nghi~p
b~ng
t6ng tai san
trit
di
t6ng
n<;1
phai tra, trong
d6
vi~c
danh gia t6ng
n<;1
tu'dng
do'i
r5 rang

va
it bie'n
d()ng.
Do
v~y,
chi
so'
nay phan anh
Stf
chenh
l~ch
v€
gia trj tai san
CUa
doanh
nghi~p
gifi'a
Stf
danh gia
CUa
thj tru'ong
va
Stf
danh gia
CUa
h~
tho'ng ke' toan
tai chinh doanh
nghi~p.
2.

N-d6
la
va'n
d€
sii'
dl)ng tie't
ki~m
va
hi~u
qua
tai san (NS/A). Nhan
to'
nay
l~i
phlJ
thu()c
vao hai nhan
to'
chinh d6 la
doanh thu rong
va
t6ng tai san. Vong quay t6ng tai san hay
hi~u
qua

sii'
dl)ng tai san tang khi
to'c
d()
tang ciia doanh thu tang nhanh hdn

to'c
d()
tang ciia t6ng tai san, doanh thu tang
rna
tai san khong tang,
-16-
ho~c
ghim va
ca
khi
tO'c
d()
giam
cua tai
san
nhanh hdn t6c
d()
giam
cua
doanh thu.
3. Nh611l nhan
tO'
thli:_J)a,
d6 la
cac
ky
nang
quan ly
san
xuit

va kinh
doanh
th€
hi~n
qua
vi~c
sll'
dt,mg
tiet
ki~m
chi phi va
hc;t
gia thanh qua
d6
tang
du'<;1c
l<;1i
nhu~n
rong, tang ty suit
l<;1i
nhu~n
tren
doanh thu.
Qua
trlnh san
xuit
kinh doanh
Ia
m()t qua trlnh t6ng
h<;1p

bao
g6m
ba
khu
VrfC
chinh d6 la : khu
VrfC
san
xuit
che
tc;tO
san
phfim va dich
VI),
khu
vrfc
kinh doanh
bao
g6m
cac
hoc;tt
d()ng quan ly doanh
nghi~p
va
ban
hang, khu vrfc
hoc;tt
d()ng tai chinh va
bit
thu'ong, ngoai ra con

vin
d~
thue.
Neu
m6i
khu vrfc
d~u
hoc;tt
d()ng c6
hi~u
qua
th€
hi~n
ty
trQng
cua
tung
loc;ti
chi phi trong doanh thu giam thl
cu6i
cling la ty
suit
l<;Ji
nhu~n
tren
doanh thu
se
tang.
4.
Nh6m

nhan
tO'
thu
tu'
Ia
Cd
ciu
cua
doanh
nghi~p,
day
la
vin
d~
kha
phuc
tc;tp,
lien quan
den
nhi~u
vin
d~
nhu' lai suit,
anh
hu'CJng
cua
thue, rui ro, thi tru'ong tai chinh
ti~n
t~,
kha

nang
tai
tr9
them
cua
chu
sd
hii'u, chi phi pha
san

5.
Ngoai
bO'n
nh6m
nhan
tO'
th€
hi~n
ro rang trong mo hlnh,
cac
nhan
tO'
khac nhu' :
vin
d~
ngu6n
nhan
lrfc, moi tru'ong kinh doanh

cling

anh
hu'CJng
khong kern nhu'ng n6 th€
hi~n
gian
tiep
qua
cac
nh6m
nhan
tO'
k€ tren.
M~t
khac
chung ta cling
thiy
rang
chi tieu ROA la nhan
tO'
chinh
cua
chi tieu
ROE,
qua d6 la nhan
tO'
chinh
cua
mo hlnh phan tich
hi~u
qua tai chinh d6ng thoi

cling la m()t thanh
ph~n
quan trQng
cua
mo
hlnh
hi~u
qua kinh
te
xa h()i. Nhan
tO'
nay
dam
bao
cho m6i quan
h~
ch~t
che
giii'a
hi~u
qua kinh
te
xa h()i va
hi~u
qua
tai chinh trong mo hlnh phan tich.
-17-
1.3.3
M()
hinh phiin tich cac don bAy

tai
c~
Rui ro kinh doanh
Ut
m()t ye'u
t6
t6ng
hcjp
do
nhi~u
nhan
t6
tac d()ng nhttng
anh httdng de'n
doanh
nghic$p
nhi~u
it
le,ti
thong qua cffp d9 don
can
djnh phi
(DOL). Rui
ro tai chinh la
de,tng
rui ro them vao rui ro kinh doanh do doanh
ng~~
ncj
trong
cd

cii'u
v6n, rui ro nay th€'
hic$n
thong qua
cffp
d9 don
can
n~€'
danh
gia d6ng thoi rui ro kinh doanh va rui ro tai chinh chung
ta c6
cffp
d()
don
can
t6ng hqp (DTL). Phan tich rui ro kinh doanh va rui ro tai
chinh con
gQi
la
phan
tich
cac
don
bay
tai chinh. Chung ta c6
th~
thie't
l~p
mo
hlnh phan tich hai rui ro

cd
ban nay nhu'
sau:
DTL = DOLxDFL
DOL
=
Q(P
-
V)
=
EB1T
+ F =
EB1T
INS
+
FINS
Q(P-V)-F
EB1T
EB1T
INS
DFL
=
Q(P-V)-F
_EB_1_T
____
E_'B1_T_I_NS
__
Q(P-V)-F-1
EB1T
-1

EB1TINS-11NS
DFL
= EB1T =
EB1T
INS
EBT
EBT
INS
M()
hinh
3.3:
M()
hinh phiin tich
cac
don
bay
tai
chinh
Trong d6
:DOL
Ia
cffp
d()
don
can
djnh phi, Q la
san
htcjng hang
ban
P la gia

ban m()t
ddn
vj
san
phffm, V la bie'n phi m()t ddn
vi
san
phffm, DFL la
d(p
d()
don
can
nc;1,
DTL la cffp d9 don
can
t6ng
hcjp.
F la t6ng djnh phi, I la
Hii
vay phai
trii
trong nam, Q(P- V) la
s6
dtt
dAng
phi, Q(P-
V)
= EBIT+F,
Q(
P-V)-

F = EBIT la
lc;1i
nhu~n
trttdc thue' va lai,
EBT
Ia
lcji
nhu~n
trttdc thue' thu
nh~p.
EBT =
EBIT-
I.
Cffp
d()
don
din
djnh phi
dttcjc
djnh nghia
Ia
ph~n
tram thay d6i
cua
thu
nh~p
trttdc thue' va lai khi doanh thu bie'n d()ng m()t
ph~n
tram. Cffp
d()

don can djnh
phi
cua
doanh
nghic$p
cang
cao chung to thu
nh~p
trttdc thue' va lai
cua
doanh
nghic$p
cang
nhe,ty
ciim vdi slf bie'n d()ng cua doanh thu, thj tru'ong, nhu'
v~y
rui ro
-18-
kinh doanh
dtng
cao.
Tu
mo
hlnh tren chung ta c6
th~
rut ra ke't
lu~n
: Ca'p d9
don
can

dinh phi ciia doanh
nghi~p
phl;l
thu()c
v~w
m()t
s6
nhan
t6
chinh sau :
Dfiu
tien
Ia
tdng dinh phi, la nhfi'ng chi phi khong ddi,
hoc}c
thay ddi ra't it
khi
san
lt!<Jng
thay ddi. Dinh phi ciia m()t doanh
nghi~p
cao
hay tha'p
phl;J
thu()c
vao
Cd
ca'u tai
san
cua

m(}t
doanh
nghi~p
Va
pht!dng thuc
h(;lch
toan
k€
toan.
Trttoc he't, d6 Ia
Cd
ca'u tai
san
vl thanh phfin
Cd
ban
nha't ciia dinh phi
la
kha'u
hao tai
san
c6
dinh. Kha'u hao
tai
san
c6
dinh
cao
hay tha'p de'n
lt!<Jt

n6
l(;li
phl;l
thu()c vao tdng
tai
san
c6
dinh va phttdng
phap
h(;lch
toan
kha'u hao. Tdng tai
san
-
c6
dinh m()t doanh
nghi~p
l(;li
phl;l
thu()c
vao
tdng
tai
san
va
cd
ca'u tai
san
ciia
doanh

nghi~p.
Thu
hai
la phttdng thuc
h(;lch
toan
k€
toan vl
nhi~u
chi phi
cef
dinh
khac chii ye'u
phl;l
thu()c
vao
each
xac
dinh chi phi va tinh chi phi vao gia v6n
hang ban,
ngay ca kha'u hao, khi tdng tai
san
co' dinh khong ddi nhu'ng do thay
ddi ty
1~
kha'u hao
hoc}c
thC1i
gian kha'u hao thl chi phi kha'u
hao

cling thay ddi.
Mc}c
du, dinh phi
biC"n
ddi cling
phl;J
thu()c
vao
nhi~u
nhan t6 nhttng
cac
nhan
t6
nay
d~u
Ia
cac
nhan
t6
thu()c
ph(;lm
vi doanh
nghi~p
c6
th~
ki~m
soat
dtt<Jc.
Thu
hai

Ia
cac
yC"u
t6 khac nhtt
san
lttdng, gia
ban
m()t ddn vi
san
ltt<Jng.
Tuy
nhien,
day
Ia
nhfi'ng
nhan
t6 chiu tac d()ng ciia nhfi'ng bie'n d()ng to
IOn
ciia thi
trttC1ng
thttC1ng
ngoai
tfim
ki~m
soat
ciia doanh
nghi~p.
Ca'p
d()
don

can
n<J
dtt<Jc
dinh nghia laphfin
tram
thay ddi ciia
l<Ji
nhu~n
rong
khi
l<Ji
nhu~n
trttoc
thu€
va
H'ii
biC"n
d()ng m()t phfin tram. Ca'p
d()
don
can
n<J
cang
CaO
chung to
}<Ji
nhu~n
rong
CUa
doanh

nghi~p
cang
nh(;ly
cam
VOi
Slf
bie'"n
d(}ng
ciia
l<Ji
nhu~n
trttoc
thue"
va
Hli,
chung to riii ro tai chinh ciia doanh
nghi~p
cang
cao. Ca'p
d()
don
can
n<J
ciia doanh
nghi~p
chu
ye"u
l(;li
phl;l
thu()c

vao
chi phi
H'ii
vay phai tra trong ky. Chi phi
lai
vay
l(;li
phl;l
thu()c
vao
lai
sua't va tdng
n<J
hay
cd
ca"u
ngu6n v6n
cua
doanh
nghi~p.
Lai
sua't
biC"n
d()ng chu
ye"u
phl;l
thu()c
vao
cac
bie"n

d(>ng
trong thi
trttC1ng
tai chinh,
day
cling la nhfi'ng nhan
t6
nAm
ngoai slf
ki~m
soat ciia doanh
nghi~p.
Tdng
n<J
cua
doanh
nghi~p
ph1:1
thu()c
vao
tdng nhu
-19-
cftu
vO'n
va co
diu
ngu6n
vO'n
doanh
nghi~p,

day la bie'n
sO'
doanh
nghi~p
c6 th€
ki€m soat.
Ca'p d9 don
can
t6ng
h<Jp
du'<Jc
dinh nghia
Ia
phftn tram thay d6i ciia
l<Ji
nhu~n
rong khi doanh thu bie'n d()ng m9t phftn tram. Hay n6i
each
khac ca'p d9
don
can
t6ng
h<Jp
do lu'ong slf bie'n d()ng ciia
m1,1c
tieu chinh ciia doanh
nghi~p
la
l<Ji
nhu~n

rong khi doanh thu hay thi tru'ong bie'n
d(}ng.
Do
v~y,
ca'p d9 don
can
t6ng
h<Jp
du'<Jc
coi la chi
sO'
chinh
d~i
di~n
cho riii ro t6ng th€ ciia doanh
nghi~p.
Mo hlnh tren cho chung ta tha'y ca'p d9 don can t6ng
h<Jp
la tich ciia ca'p d9 don
-
can
dinh phi va ca'p d9 don
can
n<J,
hay n6i cac kha riii ro t6ng th€ ciia doanh
nghi~p
ph1,1
thu9c vao nhan
tO'
kha co ban rna doanh

nghi~p
c6 th€ ki€m soat Ia
,./'
,.
? '
,.(
~
"'
co
cau
ta1
san va co
cau
nguon von.
Va'n
d~
thu hai
la
cong
Cl,l
phan tich
htl'u
hi~u,
vdi cac mo hlnh phan tich d
tren cong
c1,1
hii'u
hi~u
nha't
dam

bao
phan tich
du'<Jc
mO'i
quan
h~
ch~
t che giii'a
riii
ro va
hi~u
qua kinh doanh, xac djnh cac nhan
tO'
anh hu'dng cilng nhu' muc d9
anh hu'dng cua tung nhan
tO'
chinh la phftn
m~m
chuyen
d1,1ng
Crystal Ball
ch~y
tren
n~n
Excel,
ho~c
stl'
dl)ng
ph~n
mt\m

SPSS~
z
1.4 cAc NHAN
TO
ANH
Hlfl1NG
DEN
Hitu
QUA
KINH
DOANH
?
,
CUA DOANH
NGHI~P
:
1.4.1 Cac
nhan
to'
ben
ngoai :
Cac nhan
t6
ben ngoai la cac nhan
t6
t6n
t~i
va tac
d(}ng
de'n san xua't kinh

doanh
cua
doanh
nghi~p
rna khong
phl,l
thu(}c
vao y chi chu quan cua doanh
nghi~p.
Cac nhan
t6
ben
ngoai g6m ra't
nhi~u
nhan
t6
khac nhau, c6 anh hudng
ra't ldn de'n
ho~t
d(}ng
cilng nhu'
hi~u
qua kinh doanh cua doanh
nghi~p.
Sau day,
ta
xem
xet
m9t
s6

nhan
t6
c6
anh
hu'dngldn de'n
hi~u
qua kinh doanh.
-20-
1.4.1.1
Nhan
to'
v~
kinh te' :
Nhan
t6
v~
kinh te' c6
anh
hu'dng v6 cung Ion de'n
cac
doanh
nghi<$p
ho;;tt
d<)ng
kinh t€.
Nhan
t6
v~
kinh te'
bao

g6m
cac
ye'u
t6
nhu' :
Lai
sua't
ngan
hang, ty
It$
l;;tm
pha
t,
chu ky kinh t€,
dan
s6,
can
can
thanh toan, chinh
sach
tai
chinh
ti~n
t<$
cua
Chinh phu, ty
It$
tha't
nghi<$p

Vl
cac
ye'u
t6
tren
tu'ong d6i
r<)ng
va muc
dQ
anh
hu'dng de'n
cac
doanh
nghi<$p
ciing
khac
nhau
nen
cac
doanh
nghi<$p
c~n
phai
dlf kie'n,
da~h
gia
du'<;lc
muc
dQ
tac

d<)ng
ciing nhu' xu hu'ong tac
d<)ng
(xa'u, t6t)
cua
til'ng ye'u
t6
de'n
_ doanh
nghi<$p
ciia minh.
M6i
ye'u
t6
c6 the' la
co
hQi,
c6 the'
Ia
nguy
co
d6i
voi
doanh
nghi<$p
minh,
nen
doanh
nghi<$p
phai

c6 phu'ong
an
d6i
ph6
m<?t
each
chii
d<)ng
khi tinh hu6ng
d6
xay
ra.
1.4.1.2
Nhan
to'
v~
lu~t
phap:
Ba't ky
m<)t
Chinh phii
nao
cfing
di~u
hanh
kinh
t€
thong qua
cac
bQ

lu~t,
cac
chinh sach.
Do
ho;;tt
d<)ng
trong
moi
tru'C:lng
d6
nen
cac
doanh
nghi<$p
phai
tuan thu
cac
lu~t
1<$,
chinh sach
cua
qu6c gia d6.
Nhan
t6
v~
lu~t
phap
du'<;lc
the'
hi<$n

qua
Lu~t
thu'ong
m;;ti,
Lu~t
doanh
nghi<$p,
Lu~t
v~
tai
nguyen
va m6i
tru'C:lng,
Lu~t
ho~c
cac
quy dinh
v~
cac
lo;;ti
thu€
va phi,
Lu~t
lao
d<)ng,
Lu~t
Hai
quan,
Lu~t
khuye'n khich

d~u
tu'
trong nu'oc,
Lu~t
khuye'n khich
d~u
tu'
nu'oc ngoai

Slf thay
d6i
cac
nhan
tO'
v~
lu~t
phap
d~u
c6
anh
hu'dng
tfl!C
tie'p va r6
rang
de'n
hi<$u
qua kinh doanh ciia doanh
nghi<$p.
Ta ciing
lu'u

y
ding
ta't ca
cac
bQ
lu~t,
cac
chinh sach,
cac
quy dinh ciia ba't
ky
m<?t
Chinh phii
nao
cling
bi
anh
hudng
ho~c
chi ph6i bdi xu
huang
chinh
tri
ciia Chinh phii d6.
1.4.1.3
Nhan
to'
v~
khoa hqc - cong
ngh~

:
Do tac
d<)ng
m;;tnh
me
ciia
cac
cu<)c
each
m;;tng
ky
thu~t,
d~c
bi<$t
la trong
vai
th~p
ky
g~n
day, khoa h9c c6ng
ngh<$
da
phat
tri€n mang tinh
d<)t
bie'n, trlfc
tie'p trd thanh llfc
lu'<;lng
san
xua't va c6

anh
hudng to
IOn
de'n slf pha t tri€n kinh
t€