Chuyên đề 2: NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC CÔNG TÁC HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG THPT

1

MÔN HỌC
HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
HƯỚNG NGHIỆP
TS. Trần Thò Hương
•
Khoa Tâm lý – Giáo dục
•
Trường ĐHSP TP. Hồ Chí Minh
•
ĐT: 08.8122402; 0908218082
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
2
MỤC ĐÍCH YÊU CẦU KHÓA HỌC
1. Học viên nắm vững những nội dung cơ bản trong tài liệu
bồi dưỡng giáo viên cốt cán môn “Hoạt động giáo dục
hướng nghiệp” ở trường THPT.
2. Học viên có thể triển khai công tác bồi dưỡng giáo viên
về môn “Hoạt động giáo dục hướng nghiệp” ở đòa
phương.
3. Nâng cao trách nhiệm của người làm công tác giáo dục
nhằm góp phần thúc đẩy có hiệu quả hoạt động giáo dục
hướng nghiệp.
3
Chuyên đề 2
NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH
THỨC TỔ CHỨC CÔNG TÁC HƯỚNG
NGHIỆP TRONG TRƯỜNG THPT
4

TÍNH CẤP THIẾT CỦA GIÁO DỤC
HƯỚNG NGHIỆP
-
Báo cáo về tình hình giáo dục của Chính phủ trình tại kỳ
họp Quốc hội tháng 11/2004 chỉ rõ: công tác hướng nghiệp
và phân luồng học sinh sau THCS, THPT còn yếu kém và
chưa được quan tân đúng mức.
-
Văn kiện Đại hội IX của Đảng ghi rõ: “Coi trọng công tác
hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau Trung học,
chuẩn bò cho thanh thiếu niên đi vào lao động nghề nghiệp
phù hợp với sự dòch chuyển cơ cấu kinh tế trong cả nước và
từng đòa phương”
5
NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ 2
* Chương 1: Những cơ sở chung của hoạt động hướng
nghiệp ở trường phổ thông
* Chương 2: Những vấn đề cơ bản trong chương trình
giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT
6
Chương 1
NHỮNG CƠ SỞ CHUNG CỦA HOẠT ĐỘNG
HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG
7
•
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ GIÁO DỤC
HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG
•
1. Khái niệm hướng nghiệp cho học sinh phổ thông
•

2. Nhiệm vụ của giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
phổ thông trong giai đoạn hiện nay
•
3. Ý nghóa của giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
phổ thông
8
•
4. Các con đường hướng nghiệp cho học
sinh ở trường phổ thông.
•
- Đánh giá việc thực hiện các con
đường này trong thực tiễn trường PT
9
1. Khái niệm hướng nghiệp
•
* Bình diện xã hội
•
Hướng nghiệp được hiểu là một hệ thống tác động của xã
hội về giáo dục học, y học, xã hội học, kinh tế học… nhằm
giúp cho thế hệ trẻ chọn được nghề vừa phù hợp với hứng
thú, năng lực, nguyện vọng, sở trường của cá nhân, vừa đáp
ứng được nhu cầu nhân lực của các lónh vực sản xuất trong
nền kinh tế quốc dân.
10
•
* Bình diện trường phổ thông
•
- Hướng nghiệp bao gồm một hệ thống biện pháp
tác động của gia đình, nhà trường, xã hội, trong đó
nhà trường đóng vai trò chủ đạo nhằm giáo dục

học sinh trong việc chọn nghề, giúp các em tự
quyết đònh nghề nghiệp tương lai trên cơ sở phân
tích khoa học về năng lực, hứng thú của bản thân
và nhu cầu nhân lực của các ngành sản xuất trong
xã hội.
11
-
Bản chất của công tác hướng nghiệp trong trường PT
là một hệ thống điều khiển các động cơ chọn nghề
của học sinh.
-
Hướng nghiệp là một quá trình giáo dục liên tục…
-
Công tác hướng nghiệp mang tính xã hội rộng rãi
12
- C: chủ thể điều khiển
- P: phương pháp, phương
tiện
- Đ: đối tượng
- K: kết quả
- T: thông tin nhu cầu của
nền kinh tế quốc dân, sự
thích ứng nghề nghiệp
- N: các nghiên cứu xã hội
học và kết quả thống kê
Sơ đồ: Hệ thống điều khiển các
động cơ chọn nghề
K
N
Đ

P
C
T
13
•
2. Nhiệm vụ của giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
phổ thông trong giai đoạn hiện nay
* Quyết đònh 126/CP ngày 19/3/1981 của Hội đồng Chính phủ:
•
- Giáo dục thái độ lao động đúng đắn.
•
- Tổ chức cho học sinh thực tập làm quen với một số nghề .
•
- Tìm hiểu năng khiếu, khuynh hướng nghề nghiệp của từng
học sinh để khuyến khích, hướng dẫn, bồi dưỡng khả năng
nghề nghiệp thích hợp nhất.
•
- Động viên, hướng dẫn học sinh đi vào những nghề, những nơi
đang cần lao động trẻ tuổi có văn hoá
14
* K.K. Platonov đã đưa ra " Tam giác hướng nghiệp'' như sau:
Đònh hướng
nghề
Các nghề và yêu
cầu của chúng
Tư vấn
nghề
Thò trường
lao động
Phẩm chất,

năng lực, hoàn
cảnh cá nhân
Tuyển
chọn nghề
15
•
1) Đònh hướng nghề nghiệp:
•
* Thông tin cho học sinh:
•
- Đặc điểm hoạt động và yêu cầu phát triển của các nghề
trong xã hội, đặc biệt là các nghề và các nơi đang cần nhiều
lao động trẻ tuổi có văn hoá.
•
- Những yêu cầu tâm sinh lý của mỗi nghề.
•
- Tình hình phân công và yêu cầu điều chỉnh lao động ở
cộng đồng dân cư.
•
- Hệ thống trường lớp đào tạo nghề của Nhà nước, tập thể
và tư nhân.
16
•
- Thông tin về nghề bao gồm:
•
+ Thông tin về thế giới nghề nghiệp theo phân loại nghề
•
+ Thông tin về nghề cụ thể hiện có trong cả nước và ở đòa
phương
•

+ Thông tin về hệ thống trường đào tạo bao gồm dạy nghề,
THCN, Cao đẳng, Đại học (Chú trọng đến các trường dạy
nghề).
•
+ Thông tin về thò trường lao động
17
•
* Đònh hướng nghề gồm: Giáo dục nghề nghiệp và tuyên
truyền nghề nghiệp.
•
- Nhiệm vụ của giáo dục nghề nghiệp:
•
+ Giúp HS làm quen với 1 số nghề cơ bản, phổ biến của đòa
phương và XH, đồng thời tìm hiểu xu thế phát triển các ngành
nghề cùng với những yêu cầu tâm sinh lý do ngành, nghề đó
đặt ra cho người LĐ.
•
+ Tạo điều kiện ban đầu để HS phát triển năng lực tương ứng
với hứng thú nghề nghiệp đã hình thành.
•
+ Giáo dục HS thái độ lao động đúng đắn, uốn nắn những
biểu hiện lệch lạc trong dự đònh chọn nghề cuả HS.
18
Nhiệm vụ của tuyên
truyền nghề nghiệp
•
- Làm cho HS chú ý đến
những nghề đang phát
triển có nhu cầu cấp thiết
về nhân lực, đang cần lực

lượng lao động trẻ ( công
nhân kỹ thuật, công
nghiệp, giao thông, du lòch,
dòch vụ, doanh nghiệp )
•
- Giới thiệu các gương lao
động dũng cảm, sáng tạo
trong sản xuất và đời sống
xã hội, qua đó điều chỉnh
hứng thú, động cơ chọn
nghề của HS.
19
2) Tư vấn nghề nghiệp
* Tư vấn nghề là một hệ thống những biện pháp tâm lý – giáo
dục nhằm:
- Đánh giá toàn bộ năng lực thể chất và trí tuệ của thanh thiếu
niên, đối chiếu các năng lực đó với những yêu cầu do nghề đặt
ra đối với người lao động, có cân nhắc đến nhu cầu nhân lực
của đòa phương và xã hội
- Trên cơ sở đó cho họ những lời khuyên về chọn nghề có căn
cứ khoa học, loại bỏ những trường hợp may rủi, thiếu chín
chắn trong khi chọn nghề.
20
* Nhiệm vụ của tư vấn nghề:
•
- Chẩn đoán những thuộc tính và phẩm chất quan
trọng về mặt nghề nghiệp.
•
- Đối chiếu cấu trúc tâm lý của nhân cách và của
hoạt động nghề nghiệp.

•
- Xác đònh con đường tiếp tục phát triển nhân
cách.
21
•
* Các kiểu tư vấn nghề
Các kiểu tư
vấn nghề
Tư vấn thông
tin hướng dẫn
Tư vấn chẩn
đoán
Tư vấn y học
Tư vấn hiệu
chỉnh
22
•
+ Tư vấn thông tin hướng dẫn: nhằm giới thiệu với thanh
thiếu niên nội dung nghề mà mình đònh chọn.
•
+ Tư vấn chẩn đoán: nhằm bộc lộ hứng thú, thiên hướng,
năng lực và những phẩm chất nghề chuyên biệt của con
người trên cơ sở nghiên cứu và đo đạc nhân cách con người
một cách toàn diện.
•
+ Tư vấn y học nhằm bộc lộ sự phù hợp giữa trạng thái sức
khoẻ của con người với yêu cầu của nghề mà con người lựa
chọn.
•
+ Tư vấn hiệu chỉnh được tiến hành trong trường hợp ý

đònh nghề nghiệp của con người không phù hợp với khả
năng và năng lực thực tế của họ.
23
•
3) Tạo điều kiện cho tuyển dụng nghề nghiệp
•
* Xác đònh xem các đội tượng dự tuyển có sự phù hợp với một
nghề cụ thể hay không để có quyết đònh tuyển hay không tuyển
vào học hay làm việc.
•
* Trường phổ thông có nhiệm vụ cung cấp tư liệu về đặc điểm
nhân cách của từng học sinh khi ra trường (đạo đức, học tập
văn hoá, đánh giá học sinh dưới góc độ hướng nghiệp và bàn
giao học sinh ra trường ).
•
* Nhà trường góp ý kiến cho việc tuyển sinh vào các trường đào
tạo nghề và tuyển chọn người lao động vào các lónh vực kinh tế
xã hội được thuận lợi, chính xác, khoa học.
24
3. Ý nghóa của giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
phổ thông
•
* Ý nghóa giáo dục:
•
- Công tác hướng nghiệp là một quá trình bộ phận của
QTGD nhằm điều chỉnh động cơ chọn nghề của học sinh,
điều chỉnh hứng thú nghề nghiệp theo xu thế phân công lao
động xã hội.
•
=> Như vậy, hướng nghiệp góp phần thực hiện mục đích

giáo dục của nhà trường phổ thông: đó là góp phần đào tạo
học sinh trở thành những người lao động có năng lực thích
ứng với một lónh vực nghề nghiệp cụ thể.
25
•
* Ý nghóa kinh tế:
•
- Công tác hướng nghiệp hướng vào việc sử dụng hợp lý
tiềm năng lao động trẻ tuổi của đất nước, từ đó nâng cao
năng suất lao động của xã hội.
•
- Hướng nghiệp là một trong những yếu tố làm đồng bộ hóa
đội ngũ lao động nghề nghiệp, phân bố lại lực lượng lao
động xã hội, chuyên môn hoá tiềm năng lao động trẻ tuổi.