Giáo án Tin học lớp 10 chuẩn KTKN_Bộ 2

  Giáo án Tin học 10
Ngày soạn :
Tiết : 1
CHƯƠNG I : MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA TIN HỌC
Bài 1 : TIN HỌC LÀ MỘT NGÀNH KHOA HỌC
I. MỤC ĐÍCH, U CẦU :
- Bµi nµy nh»m tr×nh bµy vỊ sù ra ®êi vµ ph¸t triĨn cđa ngµnh khoa häc Tin häc, ®Ỉc
tÝnh vµ vai trß cđa m¸y tÝnh khi øng dơng c¸c thµnh tùu cđa Tin häc, qu¸ tr×nh Tin häc ho¸
toµn diƯn ®ang diƠn ra trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cđa x· héi loµi ngêi. Qua ®ã HS ý
thøc ®ỵc tÇm quan träng cđa m«n häc vµ cã th¸i ®é häc tËp nghiªm tóc.
II. CHUẨN BỊ :
1. Chuẩn bị của GV : SGK, SGV, máy tính, phiếu học tập.
2. Chuẩn bị của học sinh : Đọc tài liệu, nghe giảng.
III. NỘI DUNG :
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
Bài 1. TIN HỌC LÀ MỘT
NGÀNH KHOA HỌC
1. Sự hình thành và phát triển
của Tin học :
Tin häc lµ mét ngµnh khoa häc
cã mơc tiªu ph¸t triĨn vµ sư
dơng m¸y tÝnh ®iƯn tư ®Ĩ nghiªn
cøu cÊu tróc, tÝnh chÊt cđa th«ng
tin, ph¬ng ph¸p thu thËp, lu tr÷,
t×m kiÕm, biÕn ®ỉi, trun th«ng
tin vµ øng dơng vµo c¸c lÜnh vùc
kh¸c nhau cđa ®êi sèng x· héi.

2. Đặc tính và vai trò của MTĐT :
1.Ổn định tổ chức :

HS : - Chào thầy cơ
- Báo cáo sĩ số
GV : Nắm được sĩ số học sinh và kiểm tra chun
cần, tác phong.
2. Nội dung và hoạt động :
VIẾT BẢNG : Tên bài 1
2.1. Hoạt động 1 :Thuyết trình dẫn dắt vấn đề.
GV : Chúng ta nhắc nhiều đến Tin học nhưng nó
thực chất là gì thì ta chưa được biết hoặc hiểu biết về
nó rất ít. Khi nói đến tin học là nói đến máy tính cùng
các dữ liệu trong máy được lưu trữ và xử lý phục vụ
cho các mục đích khác nhau trong mỗi lĩnh vực trong
đời sống xã hội (như ngành y tế cần lưu trữ về bệnh
án của bệnh nhân, thư viện cần lưu trữ về người
mượn sách, trả sách ). Vậy tin học là gì ? Trước hết
ta xem sự phát triển của tin học trong một vài năm
gần đây ?
HS : Nghe giảng trên cơ sở chuẩn bò bài ở nhà -HS
tự nghiên cứu SGK.
1’
 GV : Phạm Ngọc Tây
1
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh T/g
•
M¸y tÝnh cã thĨ "lµm viƯc kh«ng mƯt
mái" trong st 24/24 giê.
•
Tèc ®é xư lÝ th«ng tin cđa m¸y tÝnh
rÊt nhanh vµ ngµy cµng ®ỵc n©ng cao.

ChØ trong vßng s¸u m¬i n¨m, tèc ®é
cđa m¸y tÝnh ®· t¨ng lªn hµng triƯu
lÇn.
•
M¸y tÝnh lµ mét thiÕt bÞ tÝnh to¸n cã
®é chÝnh x¸c cao.
•
M¸y tÝnh cã thĨ lu tr÷ mét lỵng lín
th«ng tin trong mét kh«ng gian rÊt h¹n
chÕ.
•
Gi¸ thµnh m¸y tÝnh ngµy cµng h¹
nhê nh÷ng tiÕn bé vỵt bËc cđa kÜ tht.
•
M¸y tÝnh ngµy cµng gän nhĐ vµ tiƯn
dơng.
•
C¸c m¸y tÝnh cã thĨ liªn kÕt víi
nhau thµnh mét m¹ng vµ c¸c m¹ng
m¸y tÝnh t¹o ra kh¶ n¨ng thu thËp vµ
xư lÝ th«ng tin tèt h¬n.
3. Thuật ngữ tin học : (Informatics)
(SGK)
2.2. Hoạt động 2 :Học sinh tự tìm kiếm ví dụ.
GV : Máy vi tính xuất hiện khắp nơi, những
đặc tính ưu việt sau khiến máy tính trở thành
công cụ lao động không thể thiếu được của
con người. Em hãy nêu?
HS : Trả lời
GV : (Dẫn dắt vấn đề) Trên thế giới có

nhiều đònh nghóa khác nhau về Tin học. Sự
khác nhau chỉ ở phạm vi lónh vực được coi là
tin học còn về nội thì thống nhất.
IV. CỦNG CỐ :
- Hệ thống lại kiến thức : sự hình thành và phát triển của Tin học, đặc tính và vai trò
của MTĐT, Ngành tin học.
- Phát phiếu học tập chuẩn bò cho bài Thông tin và dữ liệu.
- Làm bài tập.

 GV : Phạm Ngọc Tây
2
  Giáo án Tin học 10
Ngày soạn :
Tiết : 2,3
Bài 2 : THƠNG TIN VÀ DỮ LIỆU
I. MỤC ĐÍCH, U CẦU :
Bµi nµy giíi thiƯu c¸c kh¸i niƯm th«ng tin, lỵng th«ng tin, c¸c d¹ng th«ng tin, m·
ho¸ th«ng tin vµ d÷ liƯu. Qua ®ã, tiÕp tơc giíi thiƯu vỊ c¸c kiÕn thøc cđa bµi tríc, HS h×nh
dung râ h¬n vỊ ho¹t ®éng cđa m¸y tÝnh lµ ®Ĩ lu tr÷, xư lÝ th«ng tin mét c¸ch hiƯu qu¶.
- Kiến thức:
+ Biết khái niệm thơng tin, lượng thơng tin, các dạng thơng tin, mã
hố thơng tin cho máy tính
+ Biết các dạng biểu diễn thơng tin trong máy tính
+ Hiểu đơn vị đo thơng tin là Bit và các đơn vị bội của bit
+ Biết các hệ đếm cơ số 2, 16 trong biểu diễn thơng tin
- Kỹ năng: Bước đầu mã hố được thơng tin đơn giản thành mã bit
- Thái độ: HS nhận thức được tầm quan trọng của bài học trong kiến thức
chương 1 và những u cầu về đoạ đức trong xã hội tin học hố.
II. CHUẨN BỊ :
1. Chuẩn bị của GV : SGK, SGV, máy tính, phiếu học tập.

2. Chuẩn bị của học sinh : Đọc tài liệu, nghe giảng, thảo luận, trả lời câu hỏi của giáo
viên, làm phiếu học tập.
III. NỘI DUNG :
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh T/g
1. Khái niệm thông tin và dữ liệu
*Thông tin : Thông tin của một thực thể
là những hiểu biết có thể có được về
thực thể đó.
* Dữ liệu : Là thông tin đã được đưa
vào máy tính
2. Đơn vò đo thông tin :
Hoạt động 1 :-Mục tiêu hoạt động :
GV :Thuyết trình, giảng giải
HS : Trên cơ sở đã nghiên cứu SGK.
GV : (Đặt vấn đề) Trong cuộc sống xã hội, sự
hiểu biết về một thực thể nào đó càng nhiều
thì những suy đoán về thực thể đó càng chính
xác.
Ví dụ 1 : Bầu trời nhiều mây đen báo hiệu
cơn một mưa sắp đến.
Ví dụ 2 : Biểu đồ thống kê sản phẩm hàng
tháng của phân xưởng bánh kẹo, chứa đựng
các thông tin về năng suất lao động, mức độ
thực hiện kế hoạch
Vậy để biết về một thực thể nào đó ta phải
có những hiểu biết có thể có về thực thể đó.
Vậy thông tin là gì ?
HS : Trả lời câu hỏi
GV : Chốt ý và đưa ra khái niệm thông tin.
Hoạt động 2 : Đặt vấn đề và đưa ra một số ví

 GV : Phạm Ngọc Tây
3
  Giáo án Tin học 10
Bit (viết tắt là Binary Digital) là đơn vò
nhỏ nhất để đo lượng thông tin.
Kí
hiệu
Đọc là Độ lớn
KB Ki-lô-bai 1024byte
MB Mê-ga-bai 1024KB
GB Gi-ga-bai 1024MB
TB Tê-ra-bai 1024GB
PB Pê-ta-bai 1024TB
3. Các dạng thông tin :
-Dạng văn bản
-Dạng hình ảnh :
-Dạng âm thanh
4. Mã hóa thông tin trong máy tính :
- Thông tin muốn xử lý được cần
chuyển hóa, biến đổi thông tin thành
một dãy bít. Cách làm như vậy gọi là
mã hóa thông tin.
5. Biểu diễn thông tin trong máy
tính :
dụ về đơn vò để học sinh tìm kết quả.
GV : Những thông tin để nhận biết con người
có được nhờ quan sát. Nhưng máy tính có
được là nhờ đâu? Đó là nhờ thông tin được
đưa vào máy tính. Bằng cách nào?
HS : Trả lời câu hỏi. Xong cùng các bạn ghi

bài.
Hoạt động 3 : Chuyển vấn đề học sinh rút ra
kết luận các dạng thông tin.
GV : Muốn máy tính nhận biết được một sự
vật náo đó ta cần cung cấp cho nó đầy đủ
thông tin về đối tượng này. Có những thông
tin luôn ở trong hai trạng thái đúng và sai. Ví
dụ : tung nhẫu nhiên đồng xu hai mặt thì khả
năng xuất hiện của mỗi mặt là như nhau. Do
vậy người ta nghó ra đơn vò bit để biểu diễn
thông tin trong máy tính. Người ta dùng hai
con số 0 và 1 trong hệ nhò phân (bài đọc
thêm) với khả năng sử dụng con số đó là như
nhau để qui ước.
HS : Cho ví dụ 1 : (nam-nữ : 1-0)
Ví dụ 2 : bóng đèn sáng (1), tối (0)
Hoạt động 4: Hệ thống lại các hoạt động và
đưa kết luận để giải quyết.
GV : Nếu tám bóng đèn có bóng 2,3,5 sáng
còn lại tối thì em biểu diễn như thế nào ?
HS : Đứng tại chỗ trả lời câu hỏi
GV : Để lưu trữ dãy bít trên ngoài đơn vò bit
người ta dùng đơn vò đo thông tin là byte
GV : Thông tin cũng được chia thành nhiều
loại như sau : -….
Cần làm rõ : Tuy nhiều dạng khác nhau
nhưng đều được lưu trữ và xử lí trong máy
tính chỉ ở một dạng chung – mã nhò phân.
(bài đọc thêm)
GV :

 GV : Phạm Ngọc Tây
4
!
  Giaùo aùn Tin hoïc 10
a) Kiểu xâu:
Dùng 1 byte để ghi nhận độ dài xâu
(số lượng ký tự) và các byte tiếp theo,
mỗi byte ghi một ký tự từ trái sang phải.
Hoạt động 5:
GV: có nhiều dạng dữ liệu khác nhau. Em
nào có thể cho ví dụ
HS: trả lời
GV: Theo SGK chúng ta chỉ đề cập đến 2
kiểu là xâu và số.
Ví dụ: xâu AB
= 00000010 01000001 01000010
độ dài A B
b) Kiểu số:
* Hệ đếm và các hệ đếm dùng trong
tin học
- Hệ đếm được hiểu là tập các ký hiệu
và qui tắc sử dụng tập ký hiệu đó để biểu
diễn và xác định giá trị số.
VD: Hệ đếm La Mã: không phụ thuộc
vị trí, dùng các chữ cái: I, V, X, L, C, D,
M (1, 5, 10, 50, 100, 500, 1000)
GV: Em nào cho cả lớp biết:
- Hệ đếm La mã dùng các ký hiệu nào?
- Hệ thập phân dùng các ký hiệu nào?
HS: trả lời

Số N trong hệ đếm cơ số bất kỳ có
biểu diễn là:
N = d
n
d
n-1
d
n-2
d
1
d
0
, d
-1
, d
-2
, d
m
Phần nguyên Phần phân (lẻ)
Giá trị của N được tính theo công
thức:
GV: ? Số 102 trong hệ thập phân được tính
như thế nào:
HS:
1*10
2
+ 0*10
1
+ 1*100 = 100
N = d

n
b
n
+ d
n-1
b
n-1
+ + d
0
b
0
+ d
-1
b
-1
+ + d
-m
b
-m
Ở đây d
i
thỏa điều kiện 0 ≤d
i
<b, còn
n+1 là số lượng các chữ số bên trái và m
là số lượng các chữ số bên phải dấu chia
phần nguyên và phần phân của số N.
Lưu ý: Hệ đếm nào thì người ta viết
số đó làm chỉ số dưới. Ví dụ: 102
2

(Hệ 2),
5FA
16
(hệ 16)
Các hệ đếm thường dùng:
- Hệ thập phân: gồm 10 ký hiệu 0 9.
Ví dụ: 542 = 5*10
2
+ 4*10
1
+ 2*10
0
Ví dụ:
2FA=2*16
2
+ 15*16
1
+10*16
0
= 762
 GV : Phaïm Ngoïc Taây
5
  Giáo án Tin học 10
- Hệ nhị phân: dùng 2 ký hiệu 0 và 1.
Ví dụ: 101 = 1*2
2
+ 0*2
1
+ 1*2
0

- Hệ đếm cơ số 16 (Hexa): sử dụng
các ký hiệu 0 9, A(10), B(11), C(12),
D(13), E(14),F (15)
* Biểu diễn số thực:
Cách viết trong tin học khác với cách
viết trong tốn học:
Ký hiệu
Tin học
Tốn học
Dấu phân cách phần ngun và phần
phân
Chấm
.
Phảy
,
Dấu phân cách nhóm 3 số
Phảy
,
Chấm
.
Ví dụ: 12.345,67 ta viết 12,345.67
Các số thực đều đươc biểu diễn dưới
dạng dấu phảy động. Cách biểu diễn: ±
M.10
K
. Trong đó 0 ≤M<1 được gọi là
phần định trị và K là số ngun dương
được gọi là phần bậc.
GV: để biểu diễn số thực máy dùng
4,6,8,10 byte. Từ bít cao trở xuống:

1 bit cho phần dấu của số
1 bit cho phần dấu của bậc
1 bit cho phần giá trị của bậc
Các bít còn lại cho giá trị của phần định trị
IV. CỦNG CỐ :
1) GV nêu trọng tâm của bài:
Ngun lý mã hố nhị phân: Thơng tin có nhiều dạng khác nhau như số, văn bản,
hình ảnh, âm thanh, . . . khi đưa vào máy tính chúng điều được biến đổi thành dạng
chung - dãy bit. Dãy bit đó là mã nhị phân của thơng tin mà nó biểu diễn.
2) Nhắc lại khái niệm Bit, byte, KB, MB, GB, TB, PB. Dạng thơng tin, dữ liệu, mã
hóa thơng tin, mã ASCII, biểu diễn dữ liệu, hệ đếm.
3) Chuẩn bị bài tập và thực hành ở tiết sau
Ngày soạn :
 GV : Phạm Ngọc Tây
6
  Giáo án Tin học 10
Tiết : 4
Bài tập thực hành : LÀM QUEN VỚI THÔNG TIN VÀ MÃ HÓA THÔNG TIN
I. MỤC ĐÍCH, U CẦU :
- Bµi nµy nh»m cho : + Củng cố hiểu biết ban đầu về tin học, máy tính
+ Học sinh biết được một cách mã hóa thông tin.
- Biết bộ mã ASCII cơ sở để chuyển đổi
- Viết được số thực dưới ạng dấu phẩy động.
II. CHUẨN BỊ :
1. Chuẩn bị của GV : SGK, SGV, bài tập.
2. Chuẩn bị của học sinh : chuẩn bò bài tập tại nhà .
III. NỘI DUNG :
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
1. Tin học, máy tính :

a1.Chọn các phương án (C) và (D)
a2. Chọn phương án (B)
a3. Tự cho ví dụ.
2. Sử dụng bảng mã ASCII để mã hóa và
giải mã :
HS : Sử dụng phụ lục
3. Biểu diễn số nguyên và thực:
c1.
c2.
4. Bài tập làm thêm :
Câu 1 : Mã nhị phân của thơng tin là : a. Số
trong hệ nhị phân
b. Dãy bit biểu diễn thơng tin đó trong máy
tính
c. Số trong hệ Hexa.
Hãy chọn phương án tốt nhất.
GV : Nhắc lại câu hỏi đã cho học sinh
chuẩn bò tiết trước.
HS : Trả lời
GV : Nhắc lại câu hỏi và gợi ý học sinh
liên hệ tối ví dụ hình ảnh tám bóng đèn
trong SGK để học sinh biết thêm.
HS : Trả lời
GV : Hướng dẫn thêm cho học sinh xem
phần tương ứng SGK
GV : Ra thêm bài tập và hướng dẫn học
sinh giả.
HS : Tiếp thu đề và suy nghó trả lời.
 GV : Phạm Ngọc Tây
7

  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
Câu 2: Chọn phương án trả lời đúng :
1KB = Bit
a. 1024
b. 1000
c. 8192
d. 1024
2
Câu 3: Dãy số nhị phân 1011010 tương ứng
với số nào trong hệ thập phân?
a) 64
b) 90
c) 85
c) 105.
IV. CỦNG CỐ :
1) Nhắc lại khái niệm Bit, byte, KB, MB, GB, TB, PB. Dạng thơng tin, dữ liệu, mã
hóa thơng tin, mã ASCII, biểu diễn dữ liệu, hệ đếm.biểu diễn dấu phẩy động, dấu phẩy
tónh.
3) Chuẩn bị phiếu học tập cho tiết sau.
 GV : Phạm Ngọc Tây
8
  Giáo án Tin học 10
Ngày soạn :
Tiết : 5+6+7
Bài 3 : GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH
I. MỤC ĐÍCH, U CẦU :
* Kiến thức :
+ Học sinh nắm được cÊu tróc chung cđa mét m¸y tÝnh th«ng qua mét m¸y vi tÝnh vµ

s¬ lỵc vỊ ho¹t ®éng cđa nã nh mét hƯ thèng ®ång bé.
+ BiÕt ®ỵc m¸y tÝnh ®ỵc ®iỊu khiĨn b»ng ch¬ng tr×nh.
+ BiÕt c¸c th«ng tin chÝnh vỊ mét lƯnh vµ lƯnh lµ d¹ng th«ng tin ®Ỉc biƯt nhng ®ỵc m¸y
tÝnh lu tr÷ vµ xư lÝ t¬ng tù nh d÷ liƯu theo nghÜa th«ng thêng.
* Kỹ năng :
+ HS ý thøc ®ỵc viƯc mn sư dơng tèt m¸y tÝnh cÇn cã hiĨu biÕt vỊ nã .
+ Ph¶i rÌn lun t¸c phong lµm viƯc khoa häc, chn x¸c.
II. CHUẨN BỊ :
1. Chuẩn bị của GV : SGK, SGV, máy tính, phiếu học tập.
2. Chuẩn bị của học sinh : Đọc tài liệu, nghe giảng.
III. NỘI DUNG :
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
1. Khái niệm hệ thống tin học :
Hệ thống tin học dùng để nhập, xử lí,
xuất, truyền và lưu trữ thông tin.
Gåm ba thµnh phÇn:
+ PhÇn cøng (Hardware) gåm m¸y tÝnh
vµ mét sè thiÕt bÞ liªn quan.
+ PhÇn mỊm (Software) gåm c¸c ch¬ng
tr×nh. Ch¬ng tr×nh lµ mét d·y lƯnh, mçi
lƯnh lµ mét chØ dÉn cho m¸y tÝnh biÕt ®iỊu
cÇn lµm.
+ Sù q.lÝ vµ ®iỊu khiĨn cđa con ngêi.
2.S¬ ®å cÊu tróc cđa mét m¸y tÝnh
S¬ ®å cÊu tróc m¸y tÝnh
1.Ổn định tổ chức :
HS : - Chào thầy cơ
- Báo cáo sĩ số
GV : Nắm được sĩ số học sinh và kiểm tra

chun cần, tác phong.
GV : Nêu khái niệm hệ thống tin học trên
cơ sở của học sinh đã chuẩn bò từ trước, gợi
ý lên.
GV : Hệ thống tin học gồm mấy phần ?
HS : TL : 3 phần…
GV : Máy tính là thiết bò dùng để tự động
hóa quá trình thu thập, lưu trữ và xử lí thông
tin. Có nhiều loại máy tính khác nhau
nhưng
1’
 GV : Phạm Ngọc Tây
9
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
Cấu trúc chung của máy tính gồm : Bộ xử
lí trung tâm, bộ nhớ trong các thiết vò vào
ra, bộ nhớ ngoài.
3. Bộ xử lí trung tâm (CPU-Central
Processing Unit) :
CPU lµ thµnh phÇn quan träng nhÊt cđa
m¸y tÝnh, ®ã lµ thiÕt bÞ chÝnh thùc hiƯn vµ
®iỊu khiĨn viƯc thùc hiƯn ch¬ng tr×nh.
CPU gåm hai bé phËn chÝnh: bé ®iỊu khiĨn
vµ bé sè häc/l«gic.
+ Bé sè häc/l«gic thùc hiƯn c¸c phÐp to¸n
sè häc vµ l«gic, c¸c thao t¸c xư lÝ th«ng tin
®Ịu lµ tÝch hỵp cđa c¸c phÐp to¸n nµy.
CPU cßn cã thªm thanh ghi (Register) vµ

vïng nhí kÕt (Cache).
- Thanh ghi lµ vïng nhí ®Ỉc, viƯc truy cËp
®Õn c¸c thanh ghi ®ỵc thùc hiƯn víi tèc ®é
rÊt nhanh.
- Cache ®ãng vai trß trung gian gi÷a bé nhí
vµ c¸c thanh ghi. Tèc ®é truy cËp ®Õn
cache lµ kh¸ nhanh.
4. Bộ nhớ trong (Main Memory)
Bé nhí trong lµ n¬i ch¬ng tr×nh ®ỵc ®a vµo
®Ĩ thùc hiƯn vµ lµ n¬i lu tr÷ d÷ liƯu ®ang ®ỵc
xư lÝ.
a. Bộ nhớ ROM : chøa mét sè ch¬ng tr×nh
hƯ thèng ®ỵc h·ng s¶n xt n¹p s½n. D÷
liƯu trong ROM kh«ng xo¸ ®ỵc vµ chØ dïng
®Ĩ ®äc.
đều có chung một sơ đồ cấu trúc trên.
GV : Chất lượng của máy tính phục thuộc
vào chất lượng của CPU.
Một số loại CPU :

GV : Bé nhí trong cđa m¸y tÝnh gåm hai
phÇn: ROM (Read Only Memory  Bé nhí
chØ ®äc) vµ RAM (Random Access Memory
 Bé nhí truy cËp ngÉu nhiªn).
 GV : Phạm Ngọc Tây
10
BN : ROM
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh T/g
b. Bộ nhớ RAM : RAM (h. 13) lµ phÇn bé

nhí cã thĨ ®äc, ghi d÷ liƯu trong lóc lµm
viƯc. Khi t¾t m¸y, d÷ liƯu trong RAM sÏ bÞ
mÊt ®i.
- Bé nhí trong gåm c¸c « nhí ®ỵc ®¸nh sè
thø tù b¾t ®Çu tõ 0. Sè thø tù cđa mét « nhí
®ỵc gäi lµ ®Þa chØ cđa « nhí ®ã.
5. Bộ nhớ ngoài :
+ Bé nhí ngoµi dïng ®Ĩ lu tr÷ l©u dµi d÷
liƯu vµ hç trỵ cho bé nhí trong
+ Bé nhí ngoµi cđa m¸y tÝnh thêng lµ
®Üa cøng, ®Üa mỊm, ®Üa CD, thiÕt bÞ nhí
flash.
6. ThiÕt bÞ vµo (Input device)
ThiÕt bÞ vµo dïng ®Ĩ ®a th«ng tin vµo m¸y
tÝnh. Cã nhiỊu lo¹i thiÕt bÞ vµo nh bµn
phÝm, cht, m¸y qt, micr«, webcam,
a) Bµn phÝm (Keyboard)
b) Cht (Mouse) Dïng cht còng cã thĨ
thay thÕ cho mét sè thao t¸c bµn phÝm
c) M¸y qt (Scanner) M¸y qt (h. 17) lµ
thiÕt bÞ cho phÐp ®a v¨n b¶n vµ h×nh ¶nh
vµo m¸y tÝnh
GV : Dữ liệu trong RAM chỉ tồn tại khi máy
tính đang hoạt động, còn dữ liệu ghi ở bộ
nhớ ngoài có thể tồn tại ngay khi tắt máy
(không còn nguồn điện). Em cho ví dụ về
một vài loại . . .
HS : Trả lời

GV : Do tiÕn bé vỊ kÜ tht, dung lỵng cđa bé
nhí ngµy cµng lín v kÝch thà íc vËt lÝ cđa nã
ngµy cµng nhá.
ViƯc tỉ chøc d÷ liƯu ë bé nhí ngoµi vµ viƯc
trao ®ỉi d÷ liƯu gi÷a bé nhí ngoµi víi bé nhí
trong ®ỵc thùc hiƯn bëi ch¬ng tr×nh hƯ thèng
hƯ ®iỊu hµnh.
HS : trả lời
 GV : Phạm Ngọc Tây
11
RAM
Cht
Nót ph¶i cht
Nót tr¸i cht
M¸y qt
  Giaùo aùn Tin hoïc 10
 GV : Phaïm Ngoïc Taây
12
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh T/g
d) Webcam: Webcam (h. 18) lµ mét
camera kÜ tht sè. Khi g¾n vµo m¸y tÝnh,
nã cã thĨ thu vµ trun trùc tun h×nh ¶nh
qua m¹ng ®Õn nh÷ng m¸y tÝnh ®ang kÕt nèi
víi m¸y ®ã.
7. ThiÕt bÞ ra (Output device)
ThiÕt bÞ ra dïng ®Ĩ ®a d÷ liƯu trong m¸y

tÝnh ra m«i trêng ngoµi. Cã nhiỊu lo¹i thiÕt
bÞ ra nh mµn h×nh, m¸y in,
a) Mµn h×nh (Monitor) Mµn h×nh m¸y
tÝnh cã cÊu t¹o t¬ng tù nh mµn h×nh ti vi.
b) M¸y in (Printer)
M¸y in cã nhiỊu lo¹i nh m¸y in kim, in
phun, in laser (h. 19), dïng ®Ĩ in d÷ liƯu
ra giÊy.
c) M«®em (Modem)
M«®em lµ thiÕt bÞ dïng ®Ĩ trun th«ng
gi÷a c¸c hƯ thèng m¸y th«ng qua ®êng
trun, ch¼ng h¹n ®êng ®iƯn tho¹i
d) M¸y chiÕu (Projector)
e)Loa vµ tai nghe(Speaker &Headphone)
8. Ho¹t ®éng cđa m¸y tÝnh
Nguyªn lÝ §iỊu khiĨn b»ng ch¬ng tr×nh
M¸y tÝnh ho¹t ®éng theo ch¬ng tr×nh.
Nguyªn lÝ Lu tr÷ ch¬ng tr×nh:
LƯnh ®ỵc ®a vµo MT díi d¹ng m· nhÞ ph©n
®Ĩ lu tr÷, xư lÝ nh nh÷ng d.liƯu kh¸c
Nguyªn lÝ Truy cËp theo ®Þa chØ
ViƯc truy cËp d÷ liƯu trong m¸y tÝnh ®ỵc
thùc hiƯn th«ng qua ®Þa chØ n¬i lu tr÷ d÷
liƯu ®ã.
Nguyªn lÝ Ph«n N«i-man
M· ho¸ nhÞ ph©n, §iỊu khiĨn b»ng ch¬ng
tr×nh, Lu tr÷ ch¬ng tr×nh vµ Truy cËp theo
®Þa chØ t¹o thµnh mét nguyªn lÝ chung gäi
lµ nguyªn lÝ Ph«n N«i-man.
GV : Sù kh¸c biƯt gi÷a m¸y tÝnh vµ c«ng cơ

tÝnh to¸n kh¸c lµ m¸y tÝnh kh«ng chØ thùc
hiƯn tù ®éng tõng lƯnh ®¬n gi¶n nh c«ng cơ
tÝnh to¸n kh¸c mµ nã tù ®éng thùc hiƯn c¶
d·y lƯnh (ch¬ng tr×nh) mét c¸ch tù ®éng mµ
kh«ng cÇn cã sù tham gia cđa con ngêi.
DÉn d¾t: Trong ®êi thêng ®Ĩ lµm mét viƯc g×
®ã th× cÇn cã mét ch¬ng tr×nh, vÝ dơ ch¬ng
tr×nh häp líp liƯt kª cã thø tù c¸c viƯc (thao
t¸c) cÇn lµm. Theo ch¬ng tr×nh ®ã, líp trëng
®iỊu khiĨn thùc hiƯn viƯc häp líp: khi nµo
(thø tù), lµm g× (m· phÐp to¸n)
Th«ng tin vỊ mét lƯnh bao gåm:
• §Þa chØ cđa lƯnh trong bé nhí;
• M· cđa thao t¸c cÇn thùc hiƯn;
• §Þa chØ c¸c « nhí liªn quan.
M· thao t¸c chØ dÉn cho m¸y lo¹i thao t¸c
(céng sè, so s¸nh sè, ) cÇn thùc hiƯn. PhÇn
®Þa chØ th«ng b¸o cho m¸y biÕt c¸c d÷ liƯu
liªn quan ®ỵc lu tr÷ ë ®©u.
VÝ dơ, viƯc céng hai sè a vµ b cã thĨ m« t¶
b»ng lƯnh, ch¼ng h¹n:
"+" <a> <b> <t>
trong ®ã "+" lµ m· thao t¸c, <a>, <b> vµ <t>
lµ ®Þa chØ n¬i lu tr÷ t¬ng øng cđa a, b vµ kÕt
qu¶ thao t¸c "+".
 GV : Phạm Ngọc Tây
13
H×nh 0. Webcam
  Giáo án Tin học 10
GV : Nguyªn lÝ trªn do nhµ to¸n häc ngêi MÜ

gèc Hung-ga-ri Ph«n N«i-man (J. Von
Neumann) ph¸t biĨu khi tham gia thiÕt kÕ mét
trong c¸c m¸y tÝnh ®iƯn tư ®Çu tiªn nªn ngêi
ta lÊy tªn «ng ®Ỉt tªn cho nguyªn lÝ. Cho ®Õn
nay, tuy c¸c ®Ỉc tÝnh cđa m¸y tÝnh thay ®ỉi
nhanh chãng vµ u viƯt h¬n nhiỊu nhng s¬ ®å
cÊu tróc chÝnh vµ nguyªn lÝ ho¹t ®éng cđa
chóng vỊ c¨n b¶n vÉn dùa trªn nguyªn lÝ Ph«n
N«i-man .
HiƯn nay, t¹i mét sè phßng thÝ nghiƯm ë mét sè
níc nh Mü, NhËt B¶n, ®ang thùc hiƯn mét…
vµi dù ¸n nghiªn cøu m« h×nh m¸y tÝnh kh«ng
dùa trªn nguyªn lÝ Ph«n N«i-man. Tuy cßn ë
giai ®o¹n thư nghiƯm nhng m¸y tÝnh lỵng tư,
m¸y tÝnh sinh häc ®· cho mét sè kÕt qu¶ kh¶
quan.
IV. CỦNG CỐ :
1) GV nêu trọng tâm của bài:
Nguyªn lÝ J. Von Neumann lµ tỉng thĨ cđa bèn nguyªn lÝ nhng ®ỵc tr×nh bµy riªng
lỴ tõng nguyªn lÝ thµnh phÇn ë c¸c phÇn thÝch hỵp vµ ci cïng tỉng kÕt l¹i ë ci bµi.
§©y lµ c¸c kiÕn thøc rÊt quan träng, h×nh thµnh kiÕn thøc cho HS biÕt vµ hiĨu thªm, têng
minh h¬n phÇn giíi thiƯu vỊ kh¸i niƯm hƯ thèng tin häc ®ỵc ®a ra ë ®Çu §. §©y chÝnh lµ
m¹ch kiÕn thøc chđ ®¹o cÇn chun t¶i cđa c¸c mơc §1, §2, §3. Cã thĨ t¹o b¶ng ch÷ to,
c¾t d¸n ¶nh J. Von Neumann cïng víi néi dung nguyªn lÝ cđa «ng treo ë phßng thùc hµnh
®Ĩ t¹o høng thó vµ lµm cho HS dƠ ghi nhí néi dung nguyªn lÝ.
2) Nhắc lại kiến thức
3) Chuẩn bị bài tập và thực hành ở tiết sau
4) Giáo viên phát phiếu học tập về nhà làm
 GV : Phạm Ngọc Tây
14

J. Von Neumann
(1903 – 1957)
  Giáo án Tin học 10
Ngày soạn :
Tiết : 8+9
Bài tập thực hành : LÀM QUEN VỚI MÁY TÍNH
I. MỤC ĐÍCH, U CẦU :
• Quan s¸t vµ nhËn biÕt ®ỵc c¸c bé phËn chÝnh cđa m¸y tÝnh vµ mét sè thiÕt bÞ kh¸c
nh m¸y in, bµn phÝm, cht, ®Üa, ỉ ®Üa, cỉng USB,
• Lµm quen vµ tËp mét sè thao t¸c sư dơng bµn phÝm,cht;
• NhËn thøc ®ỵc m¸y tÝnh ®ỵc thiÕt kÕ rÊt th©n thiƯn víi con ngêi.
II. CHUẨN BỊ :
1. Chuẩn bị của GV : SGK, SGV, bài tập. Máy tính
2. Chuẩn bị của học sinh : chuẩn bò bài tập tại nhà .
III. NỘI DUNG :
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
1. Làm quen với máy tính :
a) Cách khởi động :
b) Sư dơng bµn phÝm
• Ph©n biƯt c¸c nhãm phÝm.
• Ph©n biƯt viƯc gâ mét phÝm vµ gâ tỉ hỵp
phÝm b»ng c¸ch nhÊn gi÷.
• Gâ mét dßng kÝ tù t chän.
c) Sư dơng cht
• Di chun cht: Thay ®ỉi vÞ trÝ cđa
cht trªn mỈt ph¼ng.
• Nh¸y cht: NhÊn nót tr¸i cht råi th¶
ngãn tay.
• Nh¸y ®óp cht: Nh¸y cht nhanh hai

lÇn liªn tiÕp.
• KÐo th¶ cht: NhÊn vµ gi÷ nót tr¸i cđa
cht, di chun con trá cht ®Õn vÞ trÝ
cÇn thiÕt th× th¶ ngãn tay nhÊn gi÷ cht.
HS : báo cáo chuyên cần
GV : T¹i phßng m¸y, th«ng qua sù giíi
thiƯu vµ híng dÉn cđa gi¸o viªn, häc sinh
quan s¸t vµ nhËn biÕt:
• C¸c bé phËn cđa m¸y tÝnh vµ mét sè
thiÕt bÞ kh¸c nh: ỉ ®Üa, bµn phÝm, mµn
h×nh, m¸y in, ngn ®iƯn, c¸p nèi, cỉng
USB,
• C¸ch bËt/t¾t mét sè thiÕt bÞ nh m¸y
tÝnh, mµn h×nh, m¸y in,
• C¸ch khëi ®éng m¸y.
 GV : Phạm Ngọc Tây
15
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh T/g
2 Bài tập :
1. Mét m¸y tÝnh cha cã phÇn mỊm cã thĨ ho¹t
®éng ®ỵc kh«ng? V× sao?
2. H·y giíi thiƯu vµ vÏ s¬ ®å cÊu tróc tỉng qu¸t
cđa m¸y tÝnh.
3. H·y tr×nh bµy chøc n¨ng tõng bé phËn: CPU,
bé nhí trong, bé nhí ngoµi, thiÕt bÞ vµo, thiÕt
bÞ ra.
4. Em biÕt g× vỊ c¸c kh¸i niƯm: LƯnh, ch¬ng
tr×nh, tõ m¸y?
5. Em cã biÕt thiÕt bÞ nµo võa lµ thiÕt bÞ vµo võa

lµ thiÕt bÞ ra kh«ng?
6. H·y tr×nh bµy hiĨu biÕt cđa em vỊ nguyªn lÝ
Ph«n N«i-man.
3. Bài tập làm thêm :
Câu 1 : Thiết bị nào sau đây khơng thuộc
nhóm thiết bị ra :
a. Màn hình b. Máy qt
c. Máy in d. Máy chiếu
Câu 2 : Chức năng nào dưới đây khơng
phải là chức năng của máy tính điện tử?
a. Nhận thơng tin b. Xử lý thơng tin
c. Lưu trữ thơng tin vào các bộ nhớ ngồi
d. Đưa thơng tin ra màn hình, máy in và các
thiết bị ngoại vi khác
e. Nhận biết được mọi thơng tin.
C¸c tht ng÷ chÝnh
HƯ thèng tin häc; Ch¬ng tr×nh; LƯnh;
CPU; ROM; RAM; §Üa cøng; §Üa mỊm;
§Üa CD; ThiÕt bÞ nhí Flash; Bµn phÝm;
Cht; Mµn h×nh; M¸y in; ¤ nhí; §Þa
chØ; Nguyªn lÝ Ph«n N«i-man.
HS : Trả lời câu 1
GV hướng dẫn để HS : Trả lời câu 2
GV : Nhắc lại các chức năng và học
sinh trả lời trên cơ sở chuẩn bò bài tập.
HS : Trình bày nguyên lí Ph«n N«i-man.
IV. CỦNG CỐ :
1) GV nhắc nhở học sinh :
Thoát máy cẩn thận theo trình tự có GV hướng dẫn, đóng tất cả các phần mềm
đã mở, không được tự động rút điện.

2) Nhắc lại kiến thức
3) Chuẩn bị bài tiết sau
 GV : Phạm Ngọc Tây
16
  Giáo án Tin học 10
Ngày soạn :
Tiết : 10+11
Bài 4 : BÀI TOÁN VÀ THUẬT TOÁN
I. MỤC ĐÍCH, U CẦU :
* Kiến thức :
-Cho HS thÊy ®ỵc tht to¸n lµ mét néi dung rÊt quan träng.
- Cung cÊp cho HS mét sè tht to¸n rÊt th«ng dơng, hay dïng kh«ng nh÷ng trong Tin häc
mµ c¶ trong nhiỊu lÜnh vùc kh¸c, trong cc sèng hµng ngµy.
* Kỹ năng :
- Th«ng qua tht to¸n ®Ĩ rÌn lun t duy cho HS.
- ViƯc hiĨu biÕt tèt c¸c tht to¸n sÏ h×nh thµnh dÇn cho HS mét sè t duy quan träng vỊ:
c¸ch dïng biÕn; c¸ch khëi t¹o gi¸ trÞ biÕn; c¸ch ®Ĩ dïng Ýt c¸c phÐp to¸n; kÜ tht x©y
dùng tht to¸n b»ng dut toµn bé; chia ®Ĩ trÞ, …
- Kh«ng chØ gióp Ých cho HS tiÕp tơc häc Tin häc vỊ sau mµ quan träng h¬n lµ gãp phÇn
ph¸t triĨn trÝ t, kh¶ n¨ng t duy ®Ĩ gi¶i qut vÊn ®Ị cho HS trong häc tËp còng nh trong
c«ng viƯc phơc vơ x· héi.
II. CHUẨN BỊ :
1. Chuẩn bị của GV : SGK, SGV, bài tập. Máy tính
2. Chuẩn bị của học sinh : chuẩn bò bài tập tại nhà, phiếu học tập.
III. NỘI DUNG :
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
1. Kh¸i niƯm bµi to¸n
HS : Chào thầy cô-Báo cáo só số
GV : Nắm só số và ổn đònh lớp.

GV : (Thuyết trình dẫn dắt vấn đề)
Trong ph¹m vi Tin häc, ta cã thĨ quan
niƯm bµi to¸n lµ viƯc nµo ®ã ta mn m¸y
tÝnh thùc hiƯn.
Nh÷ng viƯc nh ®a mét dßng ch÷ ra mµn
h×nh, gi¶i ph¬ng tr×nh bËc hai, qu¶n lÝ c¸n
bé cđa mét c¬ quan, lµ nh÷ng vÝ dơ vỊ
bµi to¸n.
Khi dïng m¸y tÝnh gi¶i bµi to¸n, ta cÇn
quan t©m ®Õn hai u tè: ®a vµo m¸y
th«ng tin g× (Input) vµ cÇn lÊy ra th«ng tin
g× (Output). Do ®ã, ®Ĩ ph¸t biĨu mét bµi
to¸n, ta cÇn ph¶i tr×nh bµy râ Input vµ
Output cđa bµi to¸n ®ã vµ mèi quan hƯ
gi÷a Input vµ Output.
GV : VÝ dơ 1. Bµi to¸n t×m íc chung
lín nhÊt cđa hai sè nguyªn d¬ng
HS : xác đònh dữ liệu và và ra
 GV : Phạm Ngọc Tây
17
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG
Hoạt động của GV và học sinh
T/g
Bài toán được cấu tạo bởi hai thà h phần cơ
bản : Input (gi¶ thiÕt): C¸c th«ng tin ®· cã;
Output (kÕt ln): C¸c th«ng tin cÇn t×m tõ
Input.
2. Khái niệm thuật toán :
Tht to¸n ®Ĩ gi¶i mét bµi to¸n lµ mét d·y

h÷u h¹n c¸c thao t¸c ®ỵc s¾p xÕp theo mét
tr×nh tù x¸c ®Þnh sao cho sau khi thùc hiƯn
d·y thao t¸c Êy, tõ Input cđa bµi to¸n, ta
nhËn ®ỵc Output cÇn t×m.
Input: Hai sè nguyªn d¬ng M vµ N;
Output: ¦íc chung lín nhÊt cđa M vµ N.
VÝ dơ 2. Bµi to¸n t×m nghiƯm cđa ph¬ng
tr×nh bËc hai
Input: C¸c sè thùc a, b, c (a ≠ 0);
Output: Sè thùc x tho¶ m·n
ax2 + bx + c = 0.
ë ®©y, Output cã thĨ lµ mét hc hai sè
thùc hc c©u tr¶ lêi kh«ng cã sè thùc
nµo nh vËy.
VÝ dơ 3. Bµi to¸n kiĨm tra tÝnh nguyªn tè
Input: Sè nguyªn d¬ng N;
Output: "N lµ sè nguyªn tè" hc "N
kh«ng lµ sè nguyªn tè".
VÝ dơ 4. Bµi to¸n xÕp lo¹i häc tËp cđa
mét líp
Input: B¶ng ®iĨm cđa häc sinh trong líp;
Output: B¶ng xÕp lo¹i häc lùc.
Qua c¸c vÝ dơ trªn, ta thÊy c¸c bµi to¸n ®-
ỵc cÊu t¹o bëi hai thµnh phÇn c¬ b¶n
nào ?
HS : Trả lời
GV : Chốt ý và ghi
GV : ViƯc cho mét bµi to¸n lµ m« t¶ râ
Input vµ Output cÇn t×m. VÊn ®Ị lµ: Lµm
thÕ nµo ®Ĩ t×m ra Output?

Tríc hÕt cÇn lu ý r»ng trong To¸n häc cã
mét xu híng nghiªn cøu ®Þnh tÝnh c¸c bµi
to¸n, cã nghÜa lµ ngêi ta cã thĨ chØ cÇn
chøng minh sù tån t¹i cđa lêi gi¶i vµ
kh«ng cÇn chØ ra mét c¸ch têng minh
c¸ch t×m lêi gi¶i ®ã.
ViƯc chØ ra têng minh mét c¸ch t×m
Output cđa bµi to¸n ®ỵc gäi lµ mét tht
to¸n (algorithm) cđa bµi to¸n ®ã. Cã
nhiỊu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vỊ tht to¸n,
díi ®©y lµ mét ®Þnh nghÜa thêng dïng.
 GV : Phạm Ngọc Tây
18
Al-Khwarizmi,
nhà to¸n häc
thÕ kØ thø IX -
người có ảnh
hưởng lớn đến
sự hình thành
thuật ngữ
"Algorithm"
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
Cách liệt kê :
Bíc 1. NhËp N vµ d·y a1, , aN;
Bíc 2. Max  a1, i  2;
Bíc 3. NÕu i > N th× ®a ra gi¸ trÞ
Max råi kÕt thóc;
Bíc 4.

Bíc 4.1. NÕu ai > Max th× Max ← ai;
Bíc 4.2. i ← i + 1 råi quay l¹i bíc 3;
Cách vẽ sơ đồ khối : Trong sơ đồ dùng các
khối và mũ tên để diễn đạt thuật toán :
H×nh thoi thĨ hiƯn thao t¸c so s¸nh;
H×nh ch÷ nhËt thĨ hiƯn c¸c phÐp tÝnh
to¸n;
C¸c mòi tªn quy ®Þnh tr×nh tù thùc hiƯn
c¸c thao t¸c;
H×nh « van thĨ hiƯn thao t¸c nhËp, xt
d÷ liƯu.
GV : VÝ dơ. T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cđa mét
d·y sè nguyªn
HS :
• X¸c ®Þnh bµi to¸n
- Input: Sè nguyªn d¬ng N vµ d·y N sè
nguyªn a1, , aN.
- Output: Gi¸ trÞ lín nhÊt Max cđa d·y sè.
GV : Hướng dẫn
• ý tëng: - Khëi t¹o gi¸ trÞ Max = a1.
- LÇn lỵt víi i tõ 2 ®Õn N, so s¸nh gi¸ trÞ
sè h¹ng ai víi gi¸ trÞ Max, nÕu ai > Max
th× Max nhËn gi¸ trÞ míi lµ ai.
• Tht to¸n. Tht to¸n gi¶i bµi to¸n nµy
cã thĨ ®ỵc m« t¶ theo c¸ch liƯt kª nh sau:
GV : VÝ dơ. Víi tht to¸n t×m Max ®·
xÐt:
TÝnh dõng: V× gi¸ trÞ cđa i mçi lÇn t¨ng
lªn 1 nªn sau N lÇn th× i > N, khi ®ã kÕt
qu¶ phÐp so s¸nh ë bíc 3 x¸c ®Þnh viƯc ®a

ra gi¸ trÞ Max råi kÕt thóc.
TÝnh x¸c ®Þnh: Thø tù thùc hiƯn c¸c bíc
cđa tht to¸n ®ỵc mỈc ®Þnh lµ tn tù
nªn sau bíc 1 lµ bíc 2, sau bíc 2 lµ bíc
3. KÕt qu¶ c¸c phÐp so s¸nh trong bíc 3
vµ bíc 4 ®Ịu x¸c ®Þnh duy nhÊt bíc tiÕp
theo cÇn thùc hiƯn.
TÝnh ®óng ®¾n: V× tht to¸n so s¸nh
Max víi tõng sè h¹ng cđa d·y sè vµ thùc
hiƯn Max ← ai nÕu ai > Max nªn sau khi
so s¸nh hÕt N sè h¹ng cđa d·y th× Max lµ
gi¸ trÞ lín nhÊt.
Ngày soạn :
 GV : Phạm Ngọc Tây
19
H×nh 0
§óng
§óng
Sai
NhËp N vµ d·y a
1
, , a
N
Max ← a
i
a
i
> Max?
i > N ?
Max ← a

1
, i ← 2
§Ja ra Max
råi kÕt thóc
i ← i + 1
Sai
  Giáo án Tin học 10
Tiết : 12+13+14
Bài 4 : BÀI TOÁN VÀ THUẬT TOÁN (tt)
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
3. Mét sè vÝ dơ vỊ tht to¸n
VÝ dơ 1. KiĨm tra tÝnh nguyªn tè cđa mét sè
nguyªn d¬ng
• Tht to¸n
a) Tht to¸n diƠn t¶ b»ng c¸ch liƯt kª
NhËp sè nguyªn d¬ng N;
NÕu N = 1 th× th«ng b¸o N kh«ng nguyªn tè råi
kÕt thóc;
NÕu N < 4 th× th«ng b¸o N lµ nguyªn tè råi kÕt
thóc;
i ← 2;
NÕu i > [
N
]
1
th× th«ng b¸o N lµ nguyªn tè råi
kÕt thóc;
NÕu N chia hÕt cho i th× th«ng b¸o N kh«ng
nguyªn tè råi kÕt thóc;

i ←i + 1 råi quay l¹i bíc 5.
b) S¬ ®å khèi
HS : • X¸c ®Þnh bµi to¸n
- Input: N lµ mét sè nguyªn d¬ng;
- Output: "N lµ sè nguyªn tè" hc "N
kh«ng lµ sè nguyªn tè".
GV : • ý tëng: Ta nhí l¹i ®Þnh nghÜa: Mét
sè nguyªn d¬ng N lµ sè nguyªn tè nÕu nã
cã ®óng hai íc sè kh¸c nhau lµ 1 vµ chÝnh
nã. Tõ ®Þnh nghÜa ®ã, ta suy ra:
NÕu N = 1 th× N kh«ng lµ sè nguyªn tè;
NÕu 1 < N < 4 th× N lµ sè nguyªn tè;
NÕu N≥ 4 vµ kh«ng cã íc sè trong ph¹m
vi tõ 2 ®Õn phÇn nguyªn c¨n bËc hai cđa
N th× N lµ sè nguyªn tè.
Tõ ®ã ta cã tht to¸n nh sau:
1
 GV : Phạm Ngọc Tây
20
§ó
ng
NhËp N
N = 1 ?
Th«ng b¸o N
lµ sè nguyªn
tè råi kÕt thóc
i ← 2
i>?
i ← i + 1
N chia

hÕt cho
i ?
N < 4 ?
Th«ng b¸o N
kh«ng lµ sè
nguyªn tè råi kÕt
thóc
§ó
ng
Sai
Sai
§ó
ng
Sai
§óng
Sai
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG Hoạt động của GV và học sinh
T/g
VÝ dơ 2. Bµi to¸n s¾p xÕp
Tht to¸n S¾p xÕp b»ng tr¸o ®ỉi
(Exchange Sort)
• Tht to¸n
a) C¸ch liƯt kª
Bíc 1. NhËp N, c¸c sè h¹ng a
1
, a
2
, , a
N

;
Bíc 2. M  N;
Bíc 3. NÕu M < 2 th× ®a ra d·y A ®· ®ỵc
s¾p xÕp råi kÕt thóc;
Bíc 4. M  M – 1, i  0;
Bíc 5. i  i + 1;
Bíc 6. NÕu i > M th× quay l¹i bíc 3;
Bíc 7. NÕu ai > ai+1 th× tr¸o ®ỉi ai vµ ai+1
cho nhau;
Bíc 8. Quay l¹i bíc 5.
Ghi chú : So s¸nh vµ ®ỉi chç sau mçi lỵt chØ thùc
hiƯn víi d·y ®· bá bít sè h¹ng ci d·y. §Ĩ thùc
hiƯn ®iỊu ®ã trong tht to¸n sư dơng biÕn nguyªn
M cã gi¸ trÞ khëi t¹o lµ N, sau mçi lỵt M gi¶m mét
®¬n vÞ cho ®Õn khi M < 2.
GV : Trong cc sèng, ta thêng gỈp
nh÷ng viƯc liªn quan ®Õn s¾p xÕp nh häc
sinh xÕp hµng theo thø tù tõ thÊp ®Õn cao,
gi¸o viªn xÕp lo¹i häc lùc häc sinh trong
líp. Nãi mét c¸ch tỉng qu¸t, cho mét d·y
®èi tỵng, cÇn s¾p xÕp l¹i vÞ trÝ c¸c ®èi t-
ỵng theo mét tiªu chÝ nµo ®ã. Ch¼ng h¹n,
cho 10 chiÕc cäc cã chiỊu cao kh¸c nhau
cÇn xÕp l¹i sao cho cäc thÊp ë tríc, cäc
cao ë sau :
Cho d·y A gåm N sè nguyªn a
1
, a
2
, , a

N
.
CÇn s¾p xÕp c¸c sè h¹ng ®Ĩ d·y A trë
thµnh d·y kh«ng gi¶m (tøc lµ sè h¹ng tr-
íc kh«ng lín h¬n sè h¹ng sau).
VÝ dơ, víi A lµ d·y gåm c¸c sè nguyªn:
6, 1, 5, 3, 7, 8, 10, 7, 12, 4, sau khi s¾p
xÕp ta cã d·y: 1, 3, 4, 5, 6, 7, 7, 8, 10, 12.
HS : • X¸c ®Þnh bµi to¸n
- Input: D·y A gåm N sè nguyªn a
1
, a-
2
, , a
N
.
- Output: D·y A ®ỵc s¾p xÕp l¹i thµnh
d·y kh«ng gi¶m.
GV : • ý tëng: Víi mçi cỈp sè h¹ng ®øng
liỊn kỊ trong d·y, nÕu sè tríc lín h¬n sè
sau ta ®ỉi chç chóng cho nhau. ViƯc ®ã
®ỵc lỈp l¹i, cho ®Õn khi kh«ng cã sù ®ỉi
chç nµo x¶y ra n÷a.
GV : Ta thÊy r»ng, sau mçi lÇn ®ỉi chç,
gi¸ trÞ lín nhÊt cđa d·y A sÏ ®ỵc chun
dÇn vỊ ci d·y vµ sau lỵt thø nhÊt th× gi¸
trÞ lín nhÊt xÕp ®óng vÞ trÝ lµ ë ci d·y.
T¬ng tù, sau lỵt thø hai, gi¸ trÞ lín thø hai
®ỵc xÕp ®óng ë vÞ trÝ s¸t ci, Cã thĨ
h×nh dung, sau mçi lỵt cã Ýt nhÊt mét sè

h¹ng ®· xÕp ®óng vÞ trÝ vµ kh«ng cßn
tham gia vµo qu¸ tr×nh ®ỉi chç n÷a, gièng
nh c¸c bät níc tõ ®¸y hå nỉi dÇn vµ khi
®· lªn mỈt níc råi th× tan biÕn. Cã thĨ v×
thÕ mµ s¾p xÕp b»ng tr¸o ®ỉi cßn cã tªn
gäi lµ s¾p xÕp nỉi bät (Bubble Sort).
 GV : Phạm Ngọc Tây
21
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG
Hoạt động của GV và học sinh
T/g
 GV : Phạm Ngọc Tây
22
Giaựo aựn Tin hoùc 10
b) Sơ đồ khối
Dới đây là ví dụ mô phỏng các bớc thực hiện của thuật toán trên.
Dãy A
6 1 5 3 7 8 10 7 12 4
Lợt 1
1 5 3 6 7 8 7 10 4 12
Lợt 2
1 3 5 6 7 7 8 4 10
Lợt 3
1 3 5 6 7 7 4 8
Lợt 4
1 3 5 6 7 4 7
Lợt 5
1 3 5 6 4 7
Lợt 6

1 3 5 4 6
Lợt 7
1 3 4 5
Lợt 8
1 3 4
Lợt 9
1 3
Lợt 10
1
GV : Phaùm Ngoùc Taõy
23
M N
Nhập N và a
1
, a
2
, , a
N
M M 1; i 0
M < 2 ?
i > M ?
Đúng
Sai
a
i
> a
i+1
?
i i + 1
Đ^a ra A rồi

kết thúc
Đúng
Sai
Sai
Đúng
Tráo đổi a
i
và a
i+1
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG
Hoạt động của GV và học sinh
T/g
VÝ dơ 3. Bµi to¸n t×m kiÕm
Cho d·y A gåm N sè nguyªn, ®«i mét kh¸c
nhau: a
1
, a
2
, , a
N

vµ mét sè nguyªn k. CÇn
biÕt cã hay kh«ng chØ sè i (1 ≤ i ≤ N) mµ a
i

= k. NÕu cã h·y cho biÕt chØ sè ®ã.
T.to¸n T×m kiÕm tn tù (Sequential Search)
• X¸c ®Þnh bµi to¸n
- Input: D·y A gåm N sè nguyªn ®«i

mét kh¸c
nhau a
1
, a
2
, , a
N
vµ sè nguyªn k;
- Output: ChØ sè i mµ a
i
= k hc th«ng b¸o
kh«ng cã sè h¹ng nµo cđa d·y A cã gi¸ trÞ
b»ng k.
• ý t ëng: T ×m kiÕm tn tù ®ỵc thùc hiƯn mét
c¸ch tù nhiªn. LÇn lỵt tõ sè h¹ng thø nhÊt, ta
so s¸nh gi¸ trÞ sè h¹ng ®ang xÐt víi kho¸ cho
®Õn khi hc gỈp mét sè h¹ng b»ng kho¸ hc
d·y ®· ®ỵc xÐt hÕt vµ kh«ng cã gi¸ trÞ nµo b»ng
kho¸. Trong trêng hỵp thø hai d·y A kh«ng cã
sè h¹ng nµo b»ng kho¸.
• Tht to¸n
a) C¸ch liƯt kª
Bíc 1. NhËp N, c¸c sè h¹ng a
1
, a
2
, , a
N

vµ
kho¸ k;
Bíc 2. i
←
1;
Bíc 3. NÕu a
i
= k th× th«ng b¸o chØ sè i, råi
kÕt thóc;
Bíc 4. i
←
i + 1;
Bíc 5. NÕu i > N th× th«ng b¸o d·y A kh«ng
cã sè h¹ng nµo cã gi¸ trÞ b»ng k, råi kÕt thóc;
Bíc 6. Quay l¹i bíc 3.
GV : T×m kiÕm lµ viƯc thêng lµm cđa mçi
ngêi, ch¼ng h¹n t×m cn s¸ch gi¸o khoa
Tin häc 10 trªn gi¸ s¸ch ®Ĩ chn bÞ cho
giê häc ngµy h«m sau, t×m chiÕc ¸o s¬ mi
míi mµu tr¾ng trong tđ qn ¸o, Nãi…
mét c¸ch tỉng qu¸t lµ cÇn t×m mét ®èi t-
ỵng cơ thĨ nµo ®ã trong tËp c¸c ®èi tỵng
cho tríc.
Díi ®©y ta chØ xÐt bµi to¸n t×m kiÕm d¹ng
®¬n gi¶n sau:
HS : Đọc đề bài
GV : (Phân tích)Sè nguyªn k ®ỵc gäi lµ
kho¸ t×m kiÕm (gäi t¾t lµ kho¸).
VÝ dơ, cho d·y A gåm c¸c sè: 5, 7, 1, 4,
2, 9, 8, 11, 25, 51.

• Víi kho¸ k = 2, trong d·y trªn cã sè
h¹ng a
5
cã gi¸ trÞ b»ng k. VËy chØ sè cÇn
t×m lµ i = 5.
• Víi kho¸ k = 6 th× kh«ng cã sè h¹ng
nµo cđa d·y A cã gi¸ trÞ b»ng k.
 GV : Phạm Ngọc Tây
24
  Giáo án Tin học 10
NỘI DUNG
Hoạt động của GV và học sinh
T/g
b) S¬ ®å khèi
Díi ®©y lµ vÝ dơ m« pháng c¸c bíc thùc hiƯn cđa tht to¸n trªn.
k = 2 vµ N = 10 k = 6 vµ N = 10
A 5 7 1 4 2 9 8 11 25 51 A 5 7 1 4 2 9 8 11 25 51
i 1 2 3 4 5 - - - - - i 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Víi i = 5 th× a
5
= 2. Víi mäi i tõ 1 ®Õn 10 kh«ng cã a
i
cã
gi¸ trÞ b»ng 6.
T.to¸n T×m kiÕm nhÞ ph©n (Binary Search)
• X¸c ®Þnh bµi to¸n
• ý tëng: Sd tÝnh chÊt d·y A lµ d·y t¨ng, ta t×m
c¸ch thu hĐp nhanh ph¹m vi t×m kiÕm sau mçi
lÇn so s¸nh kho¸ víi sè h¹ng ®ỵc chän. §Ĩ lµm
®iỊu ®ã, ta chän sè h¹ng a

Giua
ë "gi÷a d·y" ®Ĩ
so s¸nh víi k, trong ®ã Giua =
N+1
2
 
 
 
.
X¶y ra mét trong ba trêng hỵp sau:
- NÕu a
Giua
= k th× Giua lµ chØ sè cÇn t×m.
ViƯc t×m kiÕm kÕt thóc.
- NÕu a
Giua
> k th× do d·y A lµ d·y ®· ®ỵc
s¾p xÕp nªn viƯc t×m kiÕm tiÕp theo chØ xÐt trªn
d·y a
1
, a
2
, , a
Giua 1–
(ph¹m vi t×m kiÕm míi b»ng
kho¶ng mét nưa ph¹m vi t×m kiÕm tríc ®ã). NÕu a
Giua
< k th× thùc hiƯn t×m kiÕm trªn d·y a
Giua+1
,

a
Giua+2
, , a
N
.
HS : Trả lời
- Input: D·y A lµ d·y t¨ng gåm N sè
nguyªn ®«i mét kh¸c nhau a
1
, a
2
, , a
N
vµ
mét sè nguyªn k;
- Output: ChØ sè i mµ a
i
= k hc th«ng
b¸o kh«ng cã sè h¹ng nµo cđa d·y A cã gi¸
trÞ b»ng k.
GV : Qu¸ tr×nh trªn sÏ ®ỵc lỈp l¹i mét sè lÇn
cho ®Õn khi hc ®· t×m thÊy kho¸ k trong
d·y A hc ph¹m vi t×m kiÕm b»ng rçng.
 GV : Phạm Ngọc Tây
25
Sai
i ← 1
NhËp N vµ a
1
, a

2
, , a
N
; k
i ← i + 1
a
i
= k
i > N ?
§Ja ra i råi
kÕt thóc
Th«ng b¸o d·y A kh«ng cã sè h¹ng
cã gi¸ trÞ b»ng k råi kÕt thóc
§óng
§óng
Sai